Экологиялық туризмнің қазіргі тұжырымдамасы жəне негізгі ұстанымдары

Жоспар
Кіріспе

Кіріспе
1. Экологиялық туризмнің қазіргі тұжырымдамасы жəне негізгі ұстанымдары.
2. Ұлттық, аймақтық деңгейде, жеке ЕҚТА .да экотуризмді дамыту
бойынша саясатты қалыптастыру.
3. Экотуризм мəселелері бойынша туристік іс.əрекет саласындағы
мамандардың оқытуын ұйымдастыру.

2006 жылдың 29 желтоқсанында № 231 Елбасы Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасында 2007-2011 жылдары туризмді дамытудың Мемлекеттік бағдарламасында экологиялық туризм республикамызда туризмді дамытудың басымды бағыттарының бірі ретінде танылды. Берілген бағыт бойынша алғашқы кезектегі міндеттер ретінде табиғатты, жергілікті мəдениетті қорғау жəне ұлттық дəстүрлер мен генетикалық қорларды сақтау бойынша шараларды ескеру есебімен экотуризмді дамыту бойынша ұлттық, аймақтық жəне жергілікті саясатты өндіру қарастырылады. Ол жергілікті халықпен, жеке меншік сектормен жəне мемлекеттік емес ұйымдармен серіктестікте қарастырылады. Алайда Қазақстанда саясаттың өзі де, сонымен қатар экотуризмді дамытудың бірыңғай ұйымдастыру тəсілдері əлі де болса қалыптаспаған. Практикада көбінесе экотуризмді туристердің ерекше қорғалатын табиғи аумақтар (ЕҚТА) мен ауылды аймақтарға бару мүмкіндіктерінің кеңеюімен, мұндай туристердің ұлттық жəне халықаралық ағымының ұлғаюымен жəне туризмнің сəйкес инфрақұрылымының жасалуымен байланыстырады.
Алайда экотуризм – бұл көпшілікке арналған туризм емес, ол табиғи аймақтарда туристердің үлкен ағымын қолдауға бағытталмаған, керісінше, Қазақстанның табиғи байлықтарын сақтауға жəне жергілікті тұрғындарға туризмнің жүзеге асырылуынан табыс əкелуге мүмкіндік беретін тəсілге балама əдіс болып табылады. Осыған орай туризмнің осы бағыты еліміздің экономикасы мен оның жекелеген аймақтарында жаңа мықты кластердің жасалуын көздемейді.
Ол, біріншіден, табиғи туризмді ұйымдастыру жолдарының өзгерісімен байланысады, яғни табиғи аймақтарға, оның ішінде ұлттық жəне аймақтық табиғи парктерге, табиғи қорықтар мен қорларға туристердің баруымен байланысты. Сондықтан берілген ақпараттық-анықтамалық жетекшіліктің басты мақсаты – елімізде экотуризмді дамыту бойынша саясатты қалыптастыруға арналған қажетті жəне базалық əдістемелік негізді əрі негізін қалаушы ақпаратты ұсыну. Олар Қазақстан жағдайында экотуризмді жүзеге асырудың аса маңызды құқықтық, ұйымдастыру жəне ақпараттық-білім беру аспектілерін түсіндіреді.
Берілген басылым Қазақстанда экотуризмді ілгері өрлету саясатының қалыптастыруына жəне əзірлеуіне қатысатын мемлекеттік органдардың қызметкерлеріне, ЕҚТА басшылары мен мамандарына, республикада экотуризмді дамытуға қызығушылық білдірген ҮЕҰ мен туристік ұйымдарына арналған. Авторлар дайындалған жетекшілік қатысты бағдарламалар мен жоспарларды əзірлеу жəне берілген бағытта ЕҚТА мен туроператорлардың жұмысын тиімді ұйымдастыру үшін жақсы сүйеніш болатынына, сонымен қатар туризм саласындағы мамандарды ЕҚТА-да тұрақты туризмді ұйымдастырудың негізгі аспектілері бойынша оқытуға көмектесетініне үміт етеді.

Пән: Туризм
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе
Экологиялық туризмнің қазіргі тұжырымдамасы жəне негізгі ұстанымдары.
2. Ұлттық, аймақтық деңгейде, жеке ЕҚТА -да экотуризмді дамыту
бойынша саясатты қалыптастыру.
3. Экотуризм мəселелері бойынша туристік іс-əрекет саласындағы
мамандардың оқытуын ұйымдастыру.

Кіріспе
2006 жылдың 29 желтоқсанында № 231 Елбасы Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасында 2007-2011 жылдары туризмді дамытудың Мемлекеттік бағдарламасында экологиялық туризм республикамызда туризмді дамытудың басымды бағыттарының бірі ретінде танылды. Берілген бағыт бойынша алғашқы кезектегі міндеттер ретінде табиғатты, жергілікті мəдениетті қорғау жəне ұлттық дəстүрлер мен генетикалық қорларды сақтау бойынша шараларды ескеру есебімен экотуризмді дамыту бойынша ұлттық, аймақтық жəне жергілікті саясатты өндіру қарастырылады. Ол жергілікті халықпен, жеке меншік сектормен жəне мемлекеттік емес ұйымдармен серіктестікте қарастырылады. Алайда Қазақстанда саясаттың өзі де, сонымен қатар экотуризмді дамытудың бірыңғай ұйымдастыру тəсілдері əлі де болса қалыптаспаған. Практикада көбінесе экотуризмді туристердің ерекше қорғалатын табиғи аумақтар (ЕҚТА) мен ауылды аймақтарға бару мүмкіндіктерінің кеңеюімен, мұндай туристердің ұлттық жəне халықаралық ағымының ұлғаюымен жəне туризмнің сəйкес инфрақұрылымының жасалуымен байланыстырады.
Алайда экотуризм – бұл көпшілікке арналған туризм емес, ол табиғи аймақтарда туристердің үлкен ағымын қолдауға бағытталмаған, керісінше, Қазақстанның табиғи байлықтарын сақтауға жəне жергілікті тұрғындарға туризмнің жүзеге асырылуынан табыс əкелуге мүмкіндік беретін тəсілге балама əдіс болып табылады. Осыған орай туризмнің осы бағыты еліміздің экономикасы мен оның жекелеген аймақтарында жаңа мықты кластердің жасалуын көздемейді.
Ол, біріншіден, табиғи туризмді ұйымдастыру жолдарының өзгерісімен байланысады, яғни табиғи аймақтарға, оның ішінде ұлттық жəне аймақтық табиғи парктерге, табиғи қорықтар мен қорларға туристердің баруымен байланысты. Сондықтан берілген ақпараттық-анықтамалық жетекшіліктің басты мақсаты – елімізде экотуризмді дамыту бойынша саясатты қалыптастыруға арналған қажетті жəне базалық əдістемелік негізді əрі негізін қалаушы ақпаратты ұсыну. Олар Қазақстан жағдайында экотуризмді жүзеге асырудың аса маңызды құқықтық, ұйымдастыру жəне ақпараттық-білім беру аспектілерін түсіндіреді.
Берілген басылым Қазақстанда экотуризмді ілгері өрлету саясатының қалыптастыруына жəне əзірлеуіне қатысатын мемлекеттік органдардың қызметкерлеріне, ЕҚТА басшылары мен мамандарына, республикада экотуризмді дамытуға қызығушылық білдірген ҮЕҰ мен туристік ұйымдарына арналған. Авторлар дайындалған жетекшілік қатысты бағдарламалар мен жоспарларды əзірлеу жəне берілген бағытта ЕҚТА мен туроператорлардың жұмысын тиімді ұйымдастыру үшін жақсы сүйеніш болатынына, сонымен қатар туризм саласындағы мамандарды ЕҚТА-да тұрақты туризмді ұйымдастырудың негізгі аспектілері бойынша оқытуға көмектесетініне үміт етеді.

Экологиялық туризмнің қазіргі тұжырымдамасы жəне
негізгі ұстанымдары
Дүниежүзілік Туристік Ұйымның бағалауына сəйкес бүкіл дүние жүзі бойынша туристік сапарлардың саны жыл сайын шамамен 4 % -ға ұлғаяды1. Соңғы 30 жыл ішінде олардың саны шамамен 4 есе өсті. Қазіргі əлемде туристік сапарлардың ұлғаю саны ел ішінде, сондай-ақ шет елдерге бару қолайлығының артуымен, туристер үшін басқа мемлекеттер шекараларының ашылуымен, барған жерлердің тілі мен дəстүрлерін білу қажеттілігінің төмен болғанымен байланысты.
Сонымен қатар Қазақстан бойынша статистикалық мəліметтер туристік ұйымдардың қызмет көрсететін туристер санының ұлғайғанын көрсетеді, алайда олардың санының тұрақты өсуі тек сыртқа шығу туризмі бойынша 2004 жылы – 154885 адамнан 2008 жылы – 270554 адамға дейін байқалады. Сонымен бірге ішкі туризм бойынша бірнеше жылғы өсуден кейін төмендеудің белгілі беталысы байқалады. Кіру туризмі бойынша біртіндеп өсу атап өтіледі, дегенмен қызмет көрсетілетін шетелдік туристердің жалпы мөлшері біршама төмен деңгейде қалып отыр, 2004 жылы – 31367 адам болса, 2008 жылы – 38032 адам.
Сонымен қатар қазіргі туристің рекреациялық талғамдары да түбегейлі өзгеруде. Ол үшін демалысты урбанизацияланған аймақтардан алшақ орналасқан табиғи аймақтарға барумен бірлестіру, яғни табиғи туризм тартымды көрінеді. Табиғи туризм табиғат қорларын игерілмеген күйінде пайдалануға тікелей байланысты кез келген туризмнің түрі тəрізді анықталады. Бұған келесі қасиеттер енеді: табиғи көріністердің сұлулығы, жердің бедері, судағы демалыс, өсімдіктер жəне жабайы тірі табиғат. Сарапшылардың пікірі бойынша, Қазақстанда табиғи туризмге қажеттіліктің ұлғаюы көрсетіледі, əсіресе бұл Астана жəне Алматы сияқты ірі қалалардың тұрғындарының демалыс күндеріндегі туристік талғамдарына қатысты.

1.1. сур. Табиғи туризмні қазіргі жағдайларда дамуы

Туристік ағым көлемінің жалпы өсуіне жəне көпшілік туризмнің бір түрі ретінде табиғи туризмнің дамуына жоғарлаған беталысқа байланысты туристік іс-əрекеттің табиғи ортаға теріс экологиялық əсерін төмендетуге қажеттілік туады. Бұл мəселені шешудің бірден-бір жолы – экологиялық туризмді дамыту, берілген тұжырымдамаға сəйкес келетін турөнімдерді анықтау, нарықта қолдау жəне ұсыну. Бұл мағынада экотуризм табиғи туризмнің бір түрі болып табылады. Ол урбанизацияланбаған жəне төмен дəрежеде антропогендік əсерге ұшыраған табиғи жерлерге барумен байланысты жəне ол белгілі ұстанымдар мен өлшемдерге сəйкес келуі қажет. Экологиялық туризм терминінің көптеген түрлі анықтамалары бар, дегенмен халықаралық қолдануға оны мексикалық экономист-эколог Гектар Цебаласс-Ласкурейн енгізді.
Атап айтқанда, ол экотуризмге келесі анықтама береді: біршама бұзылмаған табиғи аймақтар бойынша табиғи жəне мəдени к!рнекті жерлерді оқып білу жəне лəззат алу мақсатында қоршаған орта алдында жауапкершілікпен саяхаттау. Ол табиғатты қорғауға себебін тигізеді, қоршаға ортаға жұмсақ əсер етеді, бұл іс-əрекетке жергілікті тұрғындардың белсенді əлеуметтік-экономикалық қатысуын жəне артықшылықтарға ие болуын қамтамасыз етеді.
Практика жүзінде экотуризм тұжырымдамасы алғашқыда америка құрлығында қалыптасқан, кейін Австралияда дамуын тапты, яғни маңызды антропогендік өзгеріске ұшырамаған үлкен аймақтары сақталған жерлері бар елдерде дамыған. Мұндай жерлері мүлдем қалмаған батысеуропалық елдерде табиғи бағытталған, экологиялық жəне əлеуметтік жауапты – жұмсақ, яғни мəдени ландшафтта жүзеге асатын туризм дамуын тапты. Жалпы екі тұжырымдама да ұқсас ұстанымдарға негізделеді, алайда батысеуропалық жобада табиғатты қорғау аспектісімен қатар мəдени құндылықтарды сақтауға айрықша көңіл бөлінеді. Бұл мағынада Қазақстанда экологиялық туризм ұғымын қолданған жөн, себебі оның аймағында адамдар тарапынан маңызды өзгеріске, əсерге ұшырамаған кең-байтақ аймақтар сақталған.
Қазіргі уақытта экотуризм мəселелері бірқатар халықаралық ұйымдардың күн тəртібіне енген, атап айтқанда, Қоршаған орта бойынша БҰҰ бағдарламасына, Дүниежүзілік Туристік Ұйымға, Экономикалық Ынтымақтастық жəне Даму Ұйымына, БҰҰ-ның Еуропалық Экономикалық Комиссиясына, Еуропа Кеңесіне енген. Бұл ұйымдар аясында экотуризмнің түрлі аспектілері бойынша тəсілдер əзірленіп, құжаттар қабылданды жəне тұжырымдаманың өзі кеңейген мазмұн мен атау алды. Сонымен, 2002 жылы Қоршаған ортаны қорғау бойынша БҰҰ бағдарламасы аясында (UNEP) жəне Дүниежүзілік Туристік Ұйым ұйымдастырған Экотуризм бойынша Дүниежүзілік Саммитте экотуризм бойынша арнайы Квебек декларациясы қабылданды (берілген Жетекшіліктің 1 Қосымшасын қараңыз). Мұнда экотуризм туризмнің экономикалық, əлеуметтік жəне экологиялық əсеріне қатысты тұрақты туризмнің ұстанымдарын қамтитыны мойындалды жəне экологиялық туризм негізделген келесі арнайы ұстанымдар анықталған:
- табиғи жəне мəдени мұраны сақтауға белсенді үлес қосу;
- жергілікті қоғамдастықтарды жоспарлау мен дамыту үрдісіне жəне экотуризмді үйымдастыру бойынша іс-əрекеттерге қатыстыру, əрі олардың бұл қатысудан пайда алуын қамтамасыз ету;
- туристер арасында олардың орналасқан жерінің табиғи жəне мəдени құндылығы жөнінде түсіндіру жұмыстарын жүргізу;
- шағын ұйымдастырылған топтар мен өз бетімен саяхаттайтын туристерден тұратын кішігірім туристер ағымдарына бағытталу.
Осымен Квебек декларациясы табиғатты белсенді жəне енжар тану мақсатында табиғатты сүюшілер үшін ұйымдастырылған арнайы турлармен ғана (бердвотчинг – құстарды бақылау, балалар экологиялық лагері жəне т.б.) шектелмейтін экотуризм дамуының қазіргі беталыстарын көрсетеді. Олар көпшілік туризмнің дəстүрлі жолдарының ЕҚТА-да туризмді ұйымдастыру жəне дамыту үрдісіне көшудің баламасы ретінде қарастырылады. Осыған орай оның құрамына тұрақты жəне экологиялық дəйектелген табиғи туризмнің қалыптасуының қазіргі жолдары интеграцияланады. Оған табиғи туризмнен келетін табысты табиғатты сақтау мақсатына қолдану, жергілікті қоғамдастықтардың қатысуы, туристерге ақпараттық жəне білім беру аспектілері енеді. Сонымен қатар ол əлі де шағын топтарға бағытталған болып есептеледі.
Экотуризмнің қазіргі тұжырымдамасының маңызді аспектілерінің бірі болып көліктің экологиялық таза түрлерін, энергияның балама көздерін, энергияны жəне ресурстарды үнемдеу, қалдықтарды қауіпсіз жоюмен байланысты мəселелер табылады. Экотуризмнің бұл аспектісіне 1995 жылы Еуропаға арналған Экологиялық бағдарламада үлкен көңіл бөлінген. Ол БҰҰ Еуропалық Экономикалық Комиссиясы деңгейінде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.