Жүйке жүйесінің патофизиологиясы туралы

Кіріспе
Нерв жүйесі организмді өзгеріп отыратын сыртқы орта факторларына бейімдеп, оның біртұтастығын қамтамасыз етеді. Нерв жүйесі жасушалардың ұлпалардың, мүшелер мен мүшелер жүйесінің қызметтерін реттеп, оларды өзара байланыстырады. Нерв жүйесі сыртқы және ішкі тітіркедіргіштерге организмнің жауап қайыру мүмкіндігін береді.Нерв жүйесінің жоғары бөлімдері психикалық іс-әрекеттің көрініс беріп жүзеге асуын қамтамасыз етеді. Нерв жүйесі – информацияны жылдам жеткізетін және басқаруды жүзеге асыратын күрделі үйымдасқан әрі жоғары дәрежеде маманданған жүйе. Нерв жүйесін негізгі 2 бөлімге бөліп қарастырады:
Орталық нерв жүйесі. Шеткі нерв жүйесі.
Орталық нерв жүйесіне жұлын мен ми жатады. Шеткі нерв жүйесіне орталық нерв жүйесінен тараған нервтер мен орталық нерв жүйесінен тысқары орналасқан нерв жасушаларының шоғыры (ганглилер) жатады. Нерв жүйесі қызметтік жағынан 2 бөлімге жіктеледі: Соматикалық нерв жүйесі. Вегетативтік нерв жүйесі.
Тірек – қимыл аппаратын нервтендіріп, денеміздің сезімталдығын қамтамасыз ететін нерв жүйесінің бөлігін соматикалық нерв жүйесі деп атайды. Ішкі органдарды нервтендіріп, олардың қызметін реттейтін, ондағы зат алмасуға әсер ететін нерв жүйесінің бөлігін вегетитивті нерв жүйесі деп атайды. Нерв жүйесі нерв ұлпаларынан тұрады. Нерв ұлпасын 2 түрлі жасушалар құрайды: нейрон және глиальдық немесе нейроглия жасушалары. Нерв жасушылырының құрылымдық және қызметтік бірлігі нейрон болып табылады. Глиальдық клеткалардың саны нерв жасушаларынан 8-9 есе көп болады. Олар нерв жасушаларының қалыпты қызметтерінің іске асуында маңызды рольді атқарады. Нейрондардың барлық жағынан қоршай орналасқан нейроглия клеткалары (астроциттер, олигодендроциттер т.б.) және оның өсінділері – олар үшін бір жағынан механикалық функция – тірек қызметін атқарады; екінші жағынан, нерв жасушаларында электрлік оқшаулауды қамтамасыз етеді.

Пайдаланылған әдебиеттер
1. Төленбеков И.М. Нерв жүйесінің физиологиясы. – А.: Ана тілі, 1992.
2. Рымжанов Қ.С. Адам мен жануарлар физиологиясы. Т.2.– А., 2000.
3. Дүйсембин Қ. Орталық жүйке жүйесі және жоғары жүйке әрекетінің
физиологиясы. -Алматы,2001.
4. Физиология человека (под ред. В.М.Покровского, Г.Ф.Коротько), Т.1,2 –
М.: Медицина, 1998
5. Ноздрачев А.Д., Баженов Ю.И., Баранникова И.А. и др. Общий курс
физиологии человека и животных, Т.1,2. – М.: Высшая школа, 1991
6. Бабский Е.Б. и др. Физиология человека. – М.: Медицина, 1983
7. Коробков А.Б., Башкирова А.А., Ветчинкина К.Т. Нормальная физиология.
– М.: Высшая школа, 1980
8. Физиология человека.-В 3-х т. / Под ред. Р.Шмидта.– М.: Мир, 1996.

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

І КІРІСПЕ
ІІ НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Жүйке жүйесінің патофизиологиясы.
Нерв жүйесі бұзылыстарының этиологиясы.
Нерв жүйесі бұзылыстарының жалпы көріністері
Вегетативтік нерв жүйесінің бұзылыстары
Ауыру сезімінің патофизиологиясы
ІІІ ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

Кіріспе
Нерв жүйесі организмді өзгеріп отыратын сыртқы орта факторларына бейімдеп, оның біртұтастығын қамтамасыз етеді. Нерв жүйесі жасушалардың ұлпалардың, мүшелер мен мүшелер жүйесінің қызметтерін реттеп, оларды өзара байланыстырады. Нерв жүйесі сыртқы және ішкі тітіркедіргіштерге организмнің жауап қайыру мүмкіндігін береді.Нерв жүйесінің жоғары бөлімдері психикалық іс-әрекеттің көрініс беріп жүзеге асуын қамтамасыз етеді. Нерв жүйесі – информацияны жылдам жеткізетін және басқаруды жүзеге асыратын күрделі үйымдасқан әрі жоғары дәрежеде маманданған жүйе. Нерв жүйесін негізгі 2 бөлімге бөліп қарастырады:
Орталық нерв жүйесі. Шеткі нерв жүйесі.
Орталық нерв жүйесіне жұлын мен ми жатады. Шеткі нерв жүйесіне орталық нерв жүйесінен тараған нервтер мен орталық нерв жүйесінен тысқары орналасқан нерв жасушаларының шоғыры (ганглилер) жатады. Нерв жүйесі қызметтік жағынан 2 бөлімге жіктеледі: Соматикалық нерв жүйесі. Вегетативтік нерв жүйесі.
Тірек – қимыл аппаратын нервтендіріп, денеміздің сезімталдығын қамтамасыз ететін нерв жүйесінің бөлігін соматикалық нерв жүйесі деп атайды. Ішкі органдарды нервтендіріп, олардың қызметін реттейтін, ондағы зат алмасуға әсер ететін нерв жүйесінің бөлігін вегетитивті нерв жүйесі деп атайды. Нерв жүйесі нерв ұлпаларынан тұрады. Нерв ұлпасын 2 түрлі жасушалар құрайды: нейрон және глиальдық немесе нейроглия жасушалары. Нерв жасушылырының құрылымдық және қызметтік бірлігі нейрон болып табылады. Глиальдық клеткалардың саны нерв жасушаларынан 8-9 есе көп болады. Олар нерв жасушаларының қалыпты қызметтерінің іске асуында маңызды рольді атқарады. Нейрондардың барлық жағынан қоршай орналасқан нейроглия клеткалары (астроциттер, олигодендроциттер т.б.) және оның өсінділері – олар үшін бір жағынан механикалық функция – тірек қызметін атқарады; екінші жағынан, нерв жасушаларында электрлік оқшаулауды қамтамасыз етеді.
Жүйке жүйесінің патофизиологиясы.
Нерв жүйесі организмнің барлық функциялық жүйелерін, ағзалар мен тіндерін біртұтас бірлікте байланыстыратын, біріктіретін жүйе. Ол ұдайы өзгеріп тұратын сыртқы ортаның ықпалдарына организмнің бейімделу мүмкіншіліктерін қамтамасыз етеді. Сол себептен нерв жүйесінің бұзылыстары организмнің осы бейімделу қабілетінің бұзылыстарына әкеледі. Осының нәтижесінде дамитын көптеген дерттердің негізінде нервтік реттелудің бұзылыстары жатады.

Нерв жүйесі бұзылыстарының этиологиясы.
Нерв жүйесінің бұзылыстарына әкелетін себептік ықпалдар экзогендік және эндогендік болып екі үлкен топқа бөлінеді. Экзогендік себептік ықпалдарға:биологиялық (микробтар мен вирустар және олардың уыттары), химиялық (улы заттар, металдар, этил немесе метил спирттері, кейбір дәрі-дәрмектер, мәселен стрихнин,   хлороформ, кураре ж.   б.,   гипоксия), физикалық (барометрлік қысым, иондағыш сәулелер, ыстық немесе суық температуралар, электр ағыны, электромагниттік толқындар ж. б.) механикалық (жарақат, ми шайқалысы), психогендік (жан-күйзелістері, жағымсыз эмоциялар) ықпалдар жатады. Сонымен бірге нерв жүйесінің бұзылыстары адамның ішетін тағамында витаминдердің аздығынан, әсіресе жас балалардың тамағында нәруыздардың (протеиндердің) жетіспеуінен дамуы мүмкін. Бұл келтірілген себептік ықпалдармен бірге адам үшін сөздің маңызы өте үлкен. Бір ауыз сөзбен адамның жанын жаралауға немесе науқас адамға дем беріп, сауықтыруға болады.
Эндогендік ықпалдар туа біткен немесе жүре пайда болған болып бөлінеді. Туа біткен эндогендік себептік ықпалдарға тұқым қуалайтын нерв жүйесінің аурулары (Даун ауруы, фенилкетонурия, шизофрения, эпилепсия, микроцефалия т. с. с.) және нәресте басының туылу кезіндегі жарақаттанулары жатады. Жүре пайда болған эндогендік ықпалдарға мида қан-айналымының бұзылыстары (ми тамырларының спазмы, тромбозы немесе эмболиясы, қан құйылу), өспе өсуі, эндокриндік дерттер (қантты диабет, туа біткен гипотиреоз, тиреотоксикоз ж. б.), аутоиммундық үрдістер ж. б. жатады. Бұл көрсетілгендерден басқа нерв жүйесі нервтік-рефлекстік (травмалық шок), шартты-рефлекстік жолдармен бұзылулары мүмкін.
Жоғарыда көрсетілген себептік ықпалдардың   әсерлері олардың қарқынынан және әсер ету ұзақтығына байланысты. Кейде әлсіз әсерлер ұзақ мерзімде әсер еткенде нерв жүйесінде көрнекті өзгерістер дамуы мүмкін. Бұл кезде ұзаққа созылған әсерлердің жиынтық өлшемі (дозасы) сол ықпалдың бір рет әсер еткен өлшемінен кем болады.

Нерв жүйесі бұзылыстарының жалпы көріністері
Нерв жүйесінің бұзылыстары тежелудің тапшылығымен, денервациялық және деафферентациялық синдромдармен, нервтердің нәрленістік (трофикалық) қызметтерінің өзгерістерімен көрінеді.
1. Тежелудің тапшылығы. Нерв жүйесінің қызметтері екі қарама-қарсы қозу және тежелу үрдістерімен қамтамасыз етіледі. Қалыпты жағдайда нерв жүйесінің жоғарғы бөліктері төменгі бөліктеріне, нервтелетін ағзалар мен тіндерге тежеуші әсер етіп тұрады.
Дерт туындататын әсерлерге тежелу механизмдері өте сезімтал келеді. Сондықтан ОЖЖ-де ең алдымен тежелу үрдістері бұзылады, қалыпты тежелудің тапшылығы дамиды. Осыдан күшейген дерттік қозу ошақтары пайда болады. Мысалы, мидың сыртқы қыртысының қызметі бүлінуінде (инсульт) оның тежеуші әсерінен жұлын орталықтары шығып кетуден қол бүгіліп, аяқ еттерінің жазылып жиырылып қалуы (Вернике — Манн кейпі) пайда болады. Мидың жұлынға тежеуші әсері болмауынан жұлында патологиялық рефлекстердің бақылаудан шығып кетуі байқалады. Осыдан Бибинский рефлексі, емізік, қамту рефлекстері ересек адамдарда пайда болады. Бұл рефлекстер әдетте жаңа туған балаларда болады, ал артынан ОЖЖ жоғары бөліктерінің жетілуіне байланысты олардың реттеуші әсерлерімен тежеліп, ересек адамдарда болмайды. Нейрондардың гендік құралдары тежелуден шығып кетсе жасуша мембраналарында нейромедиаторларды қабылдайтын көптеген артық рецепторлар пайда болады (шизофрения, Гентингтон хореясы ж. б.). Осы рецепторлардың артық қоздырылуы бұл дерттердің клиникалық көріністеріне (сандырақ, елес, бұлшық еттердің бірікпей жиырылулары немесе кейбір ет топтарының сіресіп қалуы т. с. с.) әкеледі.
2. Денервациялық синдром. Постсинапстық нейрондарда, ағзалар мен тіндерде нерв әсерлері болмауынан пайда болатын өзгерістердің жиынтығын денервациялық синдром деп атайды. Бұл синдром бұлшық еттердің тұтасып бірікпей жеке талшықтарының жиырылулары байқалады.
3. Деафферентация. Ми нейронына шеткі тіндерден немесе шеткі нейрондардан түсетін серпіндер афференттік серпіндер деп аталады. Бұл серпіндердің болмауы нейронның деафферентациясы делінеді. Деафферентация нейронға серпіндердің өтуі тоқталуында (нерв жолдары үзілгенінде, пресинапстық аяқшалармеп нейромедиаторлар шығуы бұзылғанында) немесе постсинапстық нейронда нейромедиаторлардың   әсерлерін қабылдайтын рецепторлар тежелгенінде (уыттар, дәрілік заттардың әсерлерінен) байқалады. Нейрондар тобының деафферентациясы патологиялық күшейген қозу ошақтары ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.