Судың құқықтық режимі туралы

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Судың құқықтық режимі.

Жоспар:

Кіріспе

Негізгі бөлім

1. Судың құқықтық режимінің түсінігі мен жалпы сипаттамасы.

2. Қазақстан Республикасы су заңдарының мақсаттары мен міңдеттері.

3. Су пайдалану құқығы және оның түрлері.

4. Су қорын пайдалану мен қорғау саласындағы мемлекеттік бақылау және сараптама.

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Су айдындары (өзендер және олармен теңдестірілген каналдар, көлдер, су қоймалары, тоғандар мен басқа да ішкі су айдындары, аумақтық сулар), мұздықтар, батпақтар, су көздерінде орналасқан, ағысты реттейтін су шаруашылығы құрылыстары алып жатқан жер, сондай-ақ осы құрылыстардың су күзет аймақтары мен белдеулеріне және ауыз сумен қамтамасыз етудің бас саға жүйелерін санитарлық күзет аймақтарына бөлінген жер су қорының жері деп танылады.

Су айдындары (өзендер және олармен теңдестірілген каналдар, көлдер, су қоймалары, ішкі су айдындары, аумақтық сулар), мұздықтар, батпақтар, мемлекетаралық және республикалық маңызы бар су шаруашылығы құрылыстары алып жатқан су қорының жері, сондай-ақ осы құрылыстардың су қорғау белдеулеріне және ауыз сумен қамтамасыз етудің бас саға жүйелерін санитарлық жер мемлекет меншігінде болады.

Ауданаралық (облыстық) және шаруашылықаралық (аудандық) маңызыбар су шаруашылығы құрылыстары (суару және кәріз жүйелері) алып жатқан су қоры жерінің құрамындағы жер учаскелері, сондай-ақ шаруашылық жүргізуші бір субъектінің жер учаскесіне қызмет ететін ирригациялық құрылыстары, аталған құрылыстар жекешелендірілген жағдайда, Қазақстан Республика азаматтары мен мемлекеттік емес заңды тұлғалардың жеке меншігінде болуы мүмкін.

Жер учаскелерінің екі немесе одан көп меншік иелері мен жер пайдаланушыларға қызмет көрсететін су шаруашылығы құрылыстарының жер учаскелері оларға ортақ меншік немесе ортақ жер пайдалану құқығымен беріледі.

Жергілікті атқарушы органдар су ресурстарын басқарудың уәкілетті органымен келісім бойынша жеке және заңды тұлғаларға ауыл шаруашылығының, орман, балық, аңшылық шаруашылықтарының қажеттері үшін және жер учаскесінің негізгі нысаналы мақсатына қайшы келмейтін басқа да мақсаттар үшін уақытша жер пайдалануға су қоры жерінің құрамынан жер учаскелерін беруі мүмкін.

Су қорының жерін пайдалану Қазақстан Республикасы су заңдарында белгіленген тәртіппен және жағдайларда жүзеге асырылады.

Судың құқықтық режимінің түсінігі мен жалпы сипаттамасы.

Су ресурстарына - жер беті және жер асты суларының жиынтығы жатады. Суды қорғау заңдарының мақсаты:

суға мемлекеттік меншік құқығын сақтау;
халықтың, экономика саралары мен айналадағы табиғи ортаның мұқтаждары үшін суды ұтымды пайдаланудың қамтамасыз ету;
су қорларын ластанудан, сарқылудан қорғау;
судың зиянды ықпалын болдырмау және оны жою мақсатында су қатынастарын реттеу;
су қатынастары саласындағы заңдылықты нығайту.

Қазақстан Республикасының су ресурстарына өзендер, көлдер, батпақтар, тоғандар, су қоймалары және басқа да жер бетіндегі су қорлары, сондай-ақ каналдар мен магистральды су құбырларының сулары, жер астындағы сулар, мұздықтар, сонымен қатар мемлекеттік шекара шегіндегі Каспий және Арал теңіздері Қазақстан Республикасы су ресурстары болып саналады. Су кодексі 1993 жылы 31 наурызда қабылданған. Ол 6 бөлімнен, 26 тараудан, 123 баптан тұрады.
Суды пайдаланудың түрлері:

жалпы және арнайы;
жеке және бірлесіп пайдалану;

Су қоймалары пайдалануға тұрақты немесе уақытша беріледі.
Қысқа мерзімді - 3 жылға дейін;
Ұзақ мерзімді - 25 жылға дейін.
Су қорын пайдалануды мемлекеттік маңызына қарай 2 топқа бөлуге болады:

Бірінші топқа - су қоймаларын халықтың ауызсуы, тұрмыстық және өзге де мұқтаждарын өтеу үшін берілген сулар жатады;
Екінші топқа - су қоймаларын сауықтыру және демалыс мақсаттары үшін пайдалану.
ауыл мақсаттары үшін;

аң шаруашылығы үшін;
қорықтар мен заказник тер үшін;
суды өрт сөндіру мұқтаждары үшін пайдалану.

Барлық су ластанудан, былғанудан, сарқылудан қорғалуы тиіс, егер осындай жағдайға жол берілсе, бұл табиғат жүйеісінің экологиялық тұрақтылығын бұзады, халықтың денсаулығына зиян тигізеді, сондай-ақ сумен қамтамасыз етудің нашарлауына әкеліп соғады.

Су қорғау аймақтары мен белдеулері аумағында жер жыртуға, мал тоғытуға және санитарлық өңдеуден өткізуге, құрылыстар салуға және су қоймалары режимін нашарлататын, шаруашылық қызметінің басқа да түрлерін жүргізуге тыйым салынады.

Суға меншік даулары болуы мүмкін емес, су даулары сотта шешіледі.
Жалпы су пайдалануға су қорлары жекелеген азаматтарына бекітіп бермей-ақ және судың жай-күйіне әсер ететін құрылғылар немесе техникалық құрылғыларды қолданбай, халықтың ауыз суға және өзге де мұқтажын қанағаттандыру үшін.
Арнайы су пайдалану халықтың ауыз су және тұрмыстық мұқтажын, ауыл шаруашылығының, өнеркәсіптік қажеттіктер үшін жер бетіндегі және жер астындағы суларды пайдалану.

Жалпы су пайдалану мерзімімен шектелмеген. Су пайдаланудың негізгі құқықтары:
берілген судың мөлшері мен сапасын тексеру;

лимит бойынша алынбаған судың өтемін талап ету;
кейіннен пайдалану үшін су шығарып алу.

Қазақстан Республикасында жалпы су пайдалану тегін, ал арнайы су пайдалану ақылы түрде жүзеге асырылады.
Су қорларын пайдаланғаны үшін төленетін ақы судың сапасына, суаттың орналасқан жері мен суды пайдалану шарттары бойынша жүзеге асырылады.
Су пайдалануға көрсетілген қызмет үшін ақы алудың тәртібі мен шарттарын Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.
суды өз бетімен пайдалану;

лимиттерді бұза отырып су алған;
суды ластаған және былғаған;
су үшін ақыны уақтылы төлемеген;
есепке алу мен есеп беру, су кадастры деректерін бұрмалаған;
су ресурстарын басқаруды жүзеге асыратын мемлекеттік органның жазбаша нұсқауларын орындамаған.

2. Қазақстан Республикасы су заңдарының мақсаттары мен міңдеттері.

Қазақстан Республикасы су заңдарының мақсаттары халықтың және қоршаған ортаның тiршiлiк жағдайларын сақтау мен жақсарту үшiн су пайдалану мен су қорын қорғаудың экологиялық қауiпсiз және экономикалық оңтайлы деңгейiне қол жеткiзу және қолдау болып табылады.
Қазақстан Республикасы су заңдарының мiндеттерi:
1) су қорын пайдалану және қорғау саласындағы мемлекеттiк саясатты жүргізу;
2) су қатынастарын реттеу;
3) тұрақты су пайдалануды және су қорын қорғауды қолдау мен дамытудың құқықтық негiздерiн қамтамасыз ету;
4) су қорын пайдаланудың және қорғаудың негiзгi принциптерi мен бағыттарын айқындау;
5) су ресурстарын зерттеу, барлау және осы ресурстар мен су шаруашылығы құрылыстарын ұтымды және кешендi пайдалану саласындағы қатынастарды басқару.

Су пайдалану құқығы және оның түрлері.

Су объектiлерiнде суды ортақ пайдалану Қазақстан Республикасының су заңнамасында белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.
Жеке және заңды тұлғалар облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергiлiктi өкiлдi органдары белгiлеген суды ортақ пайдалану ережелерiн сақтауға мiндеттi.

Су объектiлерiнiң жай-күйiне әсер ететiн кәсiпорындар мен басқа да құрылыстарды орналастыру қоршаған ортаны қорғаудың, жер қойнауын қорғаудың, санитарлық-эпидемиологиялық, өнеркәсiптiк қауiпсiздiктi, су ресурстарын молайту мен ұтымды пайдаланудың талаптары мен ережелерiн сақтай отырып, сондай-ақ аталған объектiлер қызметiнiң экологиялық салдарлар ескерiле отырып жүргiзiледi.

Су объектiлерiнiң жай-күйiне әсер ететiн кәсiпорындар мен басқа да құрылыстарды салу, реконструкциялау, пайдалану, консервациялау, жою, қоршаған ортаны қорғау, су қорын пайдалану және қорғау, өнеркәсiп қауiпсiздiгi саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органдардың және санитарлық-эпидемиологиялық қызметтiң мемлекеттiк органының оң қорытындылары болған кезде жүзеге асырылады.

4. Су қорын пайдалану мен қорғау саласындағы мемлекеттік бақылау және сараптама.

Су қорын пайдалану мен қорғау саласындағы бақылаудың мiндеттерi:
- шаруашылық және өзге де қызметтiң әсерiнен сулардың жай-күйi мен өзгеруiн қадағалау;
- су қорғау iс-шараларының орындалуын тексеру болып табылады.
Қазақстан Республикасында су қорын пайдалану мен қорғау саласында мемлекеттiк, өндiрiстiк және қоғамдық бақылау жүзеге асырылады.
Уәкiлеттi органның мемлекеттiк бақылауды жүзеге асыру кезiндегi басты мiндеттерi:
1) өз құзыретi шегiнде мемлекеттiк бақылауды жүзеге асыратын барлық министрлiктермен, агенттiктермен, ведомстволармен өзара iс-қимыл жасауды және қызметiн үйлестiрудi;
2) шаруашылық және өзге де қызметтiң әсерiнен судың жай-күйiн және өзгеруiн қадағалауды, сондай-ақ су қорғау iс-шараларының орындалуын тексерудi;
3) су қорын пайдалану мен оны есепке алудың белгiленген тәртiбiн;
4) суларды қорғау жөнiндегi мiндеттердiң орындалуын;
5) су объектiлерiне зиянды әсер етудiң алдын алуды және жоюды;
6) барлық жеке және заңды тұлғалардың Қазақстан Республикасы су заңнамасының талаптарын сақтауын бақылауды қамтамасыз ету болып табылады.
Су қорын пайдалану және қорғау саласындағы мемлекеттiк бақылау мынадай түрлерге бөлiнедi:
1) су шаруашылығы құрылыстарын пайдалану ережелерiнiң, олардың жұмысының белгiленген режимiнiң сақталуын бақылау;
2) су пайдаланушылар мен кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң Қазақстан Республикасының су заңнамасын, трансшекаралық суларды пайдалану мен қорғауды регламенттейтiн Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шарттарды сақтауын инспекторлық тексеру.

Тексерудiң түрлерi:

жоспарлы тексеру - Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген кезеңдiлiкке сәйкес жүргiзiлетiн, бақылаушы орган алдын ала жоспарлаған тексеру;
жоспардан тыс тексеру - жеке және заңды тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерiнiң бұзылуы туралы өтiнiштерде және өзге де ақпаратта жазылған фактiлер бойынша жеке адамдардың өмiрi мен денсаулығына, қоршаған ортаға, қоғамдық тәртiпке, ұлттық қауiпсiздiкке төнген қауiп-қатердi дереу жоюды талап ететiн қалыптасқан әлеуметтiк-экономикалық жағдайға, Қазақстан Республикасы заңнамасын бұзушылық белгiлерiнiң тiкелей анықталуына байланысты, сондай-ақ жоспарлы тексеру нәтижесiнде анықталған бұзушылықтарды жою туралы талаптардың орындалуын бақылау мақсатында тағайындалатын тексеру;
кешендi тексеру - уәкiлеттi орган су қорын пайдалану мен қорғау саласындағы мемлекеттiк бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттiк органдармен бiрлесiп жүргiзетiн тексеру;
қарсы тексеру - тексеру жүргiзу кезiнде бақылаушы органдарда үшiншi тұлғаларға байланысты қосымша ақпарат алу қажеттiгi туындаған жағдайда осы тұлғаларға қатысты жүргiзiлетiн тексеру.

Су қорын пайдалану мен қорғау саласындағы мемлекеттiк бақылауды жүзеге асыратын органдар .
Су қорын пайдалану мен қорғау саласындағы мемлекеттiк бақылауды өз құзыретi шегiнде мыналар жүзеге асырады:

1) су қорын пайдалану және қорғау саласындағы уәкiлеттi орган;
2) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органы;
3) жер қойнауын зерделеу мен пайдалану жөнiндегi уәкiлеттi орган;
4) өнеркәсiп қауiпсiздiгi саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк орган;
5) халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы уәкiлеттi орган;
6) ветеринария саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк орган;
7) фитосанитарлық қадағалауды жүзеге асыратын мемлекеттiк орган;
8) облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергiлiктi атқарушы органдары.

Су қорын пайдалану және қорғау саласындағы уәкiлеттi орган су қорын пайдалану мен қорғау саласындағы мемлекеттiк бақылауды жүзеге асыру жөнiндегi мемлекеттiк органдардың қызметiн үйлестiредi.
Су қорын пайдалану және қорғау саласындағы уәкiлеттi орган және оның бассейндiк су шаруашылығы басқармасы:

1) су қорғау аймақтары мен белдеулерi шекараларын, олардағы және ерекше қорғалатын су объектiлерiндегi шаруашылық қызметiнiң белгiленген режимiнiң сақталуын;
2) трансшекаралық сулар туралы халықаралық келiсiмдердiң шарттары мен талаптарының орындалуын;
3) су объектiлерi бойынша су пайдаланудың және су бөлудiң белгiленген нормалары мен ережелерiнiң, лимиттерiнiң, сондай-ақ су пайдалану режимiнiң сақталуын;
4) су тарту құрылыстарын, су шаруашылық жүйелерiн және су қоймаларын пайдалану ережелерiнiң сақталуын;
5) су объектiлерiнен алынатын су мен оларға ағызылатын су мөлшерiне бастапқы есеп жүргiзудiң, су сапасын айқындаудың дұрыстығын, суды пайдалану мен ағызуды есепке алуға арналған жабдықтар мен аппаратуралардың болуын, жарамды жай-күйiн және мемлекеттiк аттестаттау мерзiмдерiнiң сақталуын, су пайдаланушылардың белгiленген есептiлiк мерзiмдерiн сақтауын;
6) жеке және заңды тұлғалардың арнайы су пайдалануға берiлген рұқсаттарда белгiленген шарттар мен талаптарды, сондай-ақ судың зиянды әсерiне (топан су, су басу, су алу, жағалауларды бұзу және басқа да зиянды құбылыстар) қарсы күрес жөнiндегi iс-шараларды орындауын;
7) су объектiлерiн оқшау және бiрлесiп пайдалануға берудiң Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiбiнiң сақталуын;
8) су объектiлерiнiң мемлекеттiк мониторингiн жүргiзудiң және су объектiлерiн пайдалану мен қорғау бөлiгiнде жер бетi және жер асты суларын мемлекеттiк есепке алуды жүзеге асырудың Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiбiнiң сақталуын;
9) белгiленген тәртiппен бекiтiлген құжаттаманың болуын және оның экономика салаларының объектiлерiн салуға, жаңғыртуға, техникалық жағынан қайта жарақтандыруға су объектiлерiн, су қорғау аймақтары мен белдеулерiн пайдалану мен қорғауға байланысты өзге де қызметiне сай келуiн;
10) су объектiлерiн өз бетiмен пайдалануға, су қорғау аймақтары мен су объектiлерi белдеулерiнiң аумақтарында өз бетiмен құрылыс салуға жол берiлмеуiн;
11) суды ұтымды пайдалану мен қорғау саласындағы ғылым мен техника жетiстiктерiнiң және озық тәжiрибенiң, су тұтынудың үлесiн азайту жөнiндегi iс-шаралардың кәсiпорындарда, мекемелер мен ұйымдарда енгiзiлуiн бақылауды жүзеге асырады.

Қоршаған ортаны қорғау, өнеркәсiп қауiпсiздiгi, халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы, ветеринария саласындағы уәкiлеттi органдар, карантиндiк бақылауды жүзеге асыратын уәкiлеттi орган және жергiлiктi атқарушы органдар:

1) өз құзыретiне сәйкес су қорын пайдалану мен қорғау саласында мемлекеттiк бақылауды жүзеге асырады;
2) су қорының сапалық және сандық жай-күйiнiң өзгеруiн тексерудi және сараптама жүргiзудi ұйымдастырады;
3) су заңнамасының бұзылуын жою шараларын қабылдайды;
4) су қорын пайдалану және қорғау саласындағы мәселелерге қатысты нормативтiк құқықтық құжаттар дайындауға қатысады;
5) су объектiлерiне белгiленген талаптарды бұза отырып жүргiзiлген ағынды су ағызуды тоқтата тұру және оған тыйым салу туралы, сондай-ақ су объектiлерiнiң жай-күйiне терiс әсер ететiн жекелеген өндiрiс объектiлерiнiң, цехтар мен кәсiпорындардың қызметiне тыйым салу туралы белгiленген тәртiппен ұсыныстар енгiзедi.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.