Темекі тарту – зиянды әдет. Аналар темекiге қарсы
І. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
ІІ. Негізгі бөлім
2.1. Темекі тарту . зиянды әдет ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4.
2.2. Аналар темекiге қарсы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
2.3.Темекі шегуді тастауға тілек білдірушілерге нақты кеңестер ... ..10
2.4. Темекі шегуді бүгіннен бастап тастаудың 10 себебі: ... ... ... ... ... .13
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..14
Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15
ІІ. Негізгі бөлім
2.1. Темекі тарту . зиянды әдет ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4.
2.2. Аналар темекiге қарсы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
2.3.Темекі шегуді тастауға тілек білдірушілерге нақты кеңестер ... ..10
2.4. Темекі шегуді бүгіннен бастап тастаудың 10 себебі: ... ... ... ... ... .13
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..14
Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15
Жыл сайын дүние жүзінде темекі шегудің салдарынан 4 млн. адам қайтыс болады екен. Мұны жыл бойына әр күн сайын 25 авиалайнер апатқа ұшырап, сол себепті түгел ажал құшқан пассажирлердің санымен салыстыруға болады. Бүгінде жер шарында 1,2 млрд. адам темекі шегетін көрінеді. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының дерегі бойынша, 1997 жылы темекіден 3 млн. адам қайтыс болған болса, бұл көрсеткіш жыл сайын 33 пайызға өсіп отырған. Бұл – бұл ма? Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының есебіне жүгінетін болсақ, егер жағдай өзгермесе, онда таяу жылдарда жарты миллиард тірі адамның түбіне темекі жетуі мүмкін көрінеді. Бұл қолайсыз мәлімдеме үрейлендіріп, үркіту үшін емес, нақты факт негізінде жасалып отыр. Ал, Қазақстанға келер болсақ, қазіргі уақытта 5 миллионға жуық адам темекі шегеді екен. Оның басым бөлігі орта жастағы адамдар болса керек.
Темекі тартатын адам күніге орта есеппен 200 рет, айына 6 мың рет, жылына 72 мың рет ішке түтін тартса, ал 45 жастағы адам өмір бойына 2 млн. рет темекі тартады деседі. Қызығы сол, темекі шегуді о баста «ойнап» бастаған 100 адамның 80-і біртіндеп тұрақты шылымқорға айналады.
Темекі тарту- никотинизм немесе жалпы тұрмыстық наркомания деп аталады. Ол ел арасына кең тараған зиянды әдеттердің бірі. Бұл күнде никотинизмге жүздеген, мыңдаған адамның ұшырағаны жасырын емес.
Папирос пен сигарет алғаш тартқанда жағымсыз болғанымен оған адам бірте-бірте құмарланып, дағдылана түседі. Темекі түтініне құштарлығы артады, оны өзі де байқамайды. Осы айтылған жай темекіге үйрене бастаудың алғашқы белгілерінің бірі. Адам әсіресе, тамақ, шарап ішкеннен кейін, ұйқыдан тұрғаннан кейін, қайғы қасіретке ұшырағаннан кейін не болмаса шаршап- шалдыққан кезінде темекі тартуға құмартады.
Темекі тартқан кезінде оның әр түрлі зиянды қосындылары: никотин, көмірсутегі, сірке, құмырсқа, синил, май қышқылдары, пиридин, оттегінің тотығы және басқа да химиялық заттар бөлініп, өкпе тканьдары арқылы денеге тарайды.
Темекі тарту адам организмі үшін физиологиялық қажет нәрсе емес. Іс жүзінде организм үшін қажетсіз зиянды құбылыс. Өйткені ол денені уландырып, денсаулыққа зардапты әсерін тигізеді. Темекінің түтінінде 80-90 процентке дейін никотин болады.
Темекі тартатын адам күніге орта есеппен 200 рет, айына 6 мың рет, жылына 72 мың рет ішке түтін тартса, ал 45 жастағы адам өмір бойына 2 млн. рет темекі тартады деседі. Қызығы сол, темекі шегуді о баста «ойнап» бастаған 100 адамның 80-і біртіндеп тұрақты шылымқорға айналады.
Темекі тарту- никотинизм немесе жалпы тұрмыстық наркомания деп аталады. Ол ел арасына кең тараған зиянды әдеттердің бірі. Бұл күнде никотинизмге жүздеген, мыңдаған адамның ұшырағаны жасырын емес.
Папирос пен сигарет алғаш тартқанда жағымсыз болғанымен оған адам бірте-бірте құмарланып, дағдылана түседі. Темекі түтініне құштарлығы артады, оны өзі де байқамайды. Осы айтылған жай темекіге үйрене бастаудың алғашқы белгілерінің бірі. Адам әсіресе, тамақ, шарап ішкеннен кейін, ұйқыдан тұрғаннан кейін, қайғы қасіретке ұшырағаннан кейін не болмаса шаршап- шалдыққан кезінде темекі тартуға құмартады.
Темекі тартқан кезінде оның әр түрлі зиянды қосындылары: никотин, көмірсутегі, сірке, құмырсқа, синил, май қышқылдары, пиридин, оттегінің тотығы және басқа да химиялық заттар бөлініп, өкпе тканьдары арқылы денеге тарайды.
Темекі тарту адам организмі үшін физиологиялық қажет нәрсе емес. Іс жүзінде организм үшін қажетсіз зиянды құбылыс. Өйткені ол денені уландырып, денсаулыққа зардапты әсерін тигізеді. Темекінің түтінінде 80-90 процентке дейін никотин болады.
1. Егемен Қазақстан газеті. 2006 №22
2. «Основы физиологии человека» Агаджанян, Власова, Ермакова.
3. Маринова Ю , Никитина А.А. «Возростная физиология»
4. http://www.nap.kz/mneniya-obrashheniya/tamozhnya/temek-uy-zhas-rpaty-ulap-zhatyr-.html
5. http://www.stud.kz/kz/dene/temek-ziyany/
2. «Основы физиологии человека» Агаджанян, Власова, Ермакова.
3. Маринова Ю , Никитина А.А. «Возростная физиология»
4. http://www.nap.kz/mneniya-obrashheniya/tamozhnya/temek-uy-zhas-rpaty-ulap-zhatyr-.html
5. http://www.stud.kz/kz/dene/temek-ziyany/
Жоспар:
І. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
ІІ. Негізгі бөлім
2.1. Темекі тарту – зиянды әдет ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4.
2.2. Аналар темекiге қарсы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
2.3.Темекі шегуді тастауға тілек білдірушілерге нақты кеңестер ... ..10
2.4. Темекі шегуді бүгіннен бастап тастаудың 10 себебі: ... ... ... ... ... .13
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .14
Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15
Кіріспе
Жыл сайын дүние жүзінде темекі шегудің салдарынан 4 млн. адам қайтыс болады екен. Мұны жыл бойына әр күн сайын 25 авиалайнер апатқа ұшырап, сол себепті түгел ажал құшқан пассажирлердің санымен салыстыруға болады. Бүгінде жер шарында 1,2 млрд. адам темекі шегетін көрінеді. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының дерегі бойынша, 1997 жылы темекіден 3 млн. адам қайтыс болған болса, бұл көрсеткіш жыл сайын 33 пайызға өсіп отырған. Бұл – бұл ма? Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының есебіне жүгінетін болсақ, егер жағдай өзгермесе, онда таяу жылдарда жарты миллиард тірі адамның түбіне темекі жетуі мүмкін көрінеді. Бұл қолайсыз мәлімдеме үрейлендіріп, үркіту үшін емес, нақты факт негізінде жасалып отыр. Ал, Қазақстанға келер болсақ, қазіргі уақытта 5 миллионға жуық адам темекі шегеді екен. Оның басым бөлігі орта жастағы адамдар болса керек.
Темекі тартатын адам күніге орта есеппен 200 рет, айына 6 мың рет, жылына 72 мың рет ішке түтін тартса, ал 45 жастағы адам өмір бойына 2 млн. рет темекі тартады деседі. Қызығы сол, темекі шегуді о баста ойнап бастаған 100 адамның 80-і біртіндеп тұрақты шылымқорға айналады.
Темекі тарту – зиянды әдет.
Темекі тарту- никотинизм немесе жалпы тұрмыстық наркомания деп аталады. Ол ел арасына кең тараған зиянды әдеттердің бірі. Бұл күнде никотинизмге жүздеген, мыңдаған адамның ұшырағаны жасырын емес.
Папирос пен сигарет алғаш тартқанда жағымсыз болғанымен оған адам бірте-бірте құмарланып, дағдылана түседі. Темекі түтініне құштарлығы артады, оны өзі де байқамайды. Осы айтылған жай темекіге үйрене бастаудың алғашқы белгілерінің бірі. Адам әсіресе, тамақ, шарап ішкеннен кейін, ұйқыдан тұрғаннан кейін, қайғы қасіретке ұшырағаннан кейін не болмаса шаршап- шалдыққан кезінде темекі тартуға құмартады.
Темекі тартқан кезінде оның әр түрлі зиянды қосындылары: никотин, көмірсутегі, сірке, құмырсқа, синил, май қышқылдары, пиридин, оттегінің тотығы және басқа да химиялық заттар бөлініп, өкпе тканьдары арқылы денеге тарайды.
Темекі тарту адам организмі үшін физиологиялық қажет нәрсе емес. Іс жүзінде организм үшін қажетсіз зиянды құбылыс. Өйткені ол денені уландырып, денсаулыққа зардапты әсерін тигізеді. Темекінің түтінінде 80-90 процентке дейін никотин болады.
Темекіні ұзақ тартқан адамның өкпе катарына, бронхылардың парез деп аталатын дерттеріне шалдығуы мүмкін. Соғы жылдары өкпе рагі бұрынғыдан арта түсті. Ғалымдар оның басты себебі темекі екеніне көз жеткізді.Темекінің 100 мг смоласында 1,1-1,6 микрограмм бензипирен бар. Ал кейбір темекілерде оның мөлшері 2-6 микрограммға дейін жетеді. Сонымен қатар темекі түтініндегі күшала да, радиоактивті калий де рак қоздырушылар болып есептеледі. Темекі смоласын тышқан терісіне жағып тәжірибе жүргізгенде,58 % жағдайда әр түрлі қатерлі, қатерсіз ісіктер пайда болған.
Зерттеушілер сонымен бірге темекі тарту тек қана өкпе рагіне ғана емес, сонымен бірге ерін,қызыл иек, кеңірдекте кездесетін қатерлі ісіктерге себепкер болуы мүмкін екенін айтады. Никотиннің зиянды әсері салдарынан дәм сезу органдары, ас қорытуға қажетті аппараттар мерзімінен бұрын бүліне бастайды. Темекі түтініндегі никотиннің әсерінен тістің сыртқы эмалі сарғайып бүлінеді. Сөйтіп ол тіс жегісіне шалдығады. Темекі тарту сілекей бездерін де өзгертеді, сілекей көп бөлінетін болады, оның үстіне ауызда ұнамсыз иіс пайда болады. Сондай-ақ темекі тартушылар арасында стоматит, гингивит деп аталатын дерттер жиі кездеседі.Ал еріндегі, тілдегі, таңдайдағы жазылмайтын жалақтар темекі тартушыларға ғана тән аурулар.
Темекі тартушылар арасында жүрек-қан тамырларының аурулары да жиі кездеседі. Никотиннің әсерінен қан тамырларының тқтқырлығы артып, олар дистрофиялық өзгерістерге ұшырайды, сөйтіп жүрек пен қолқа күре тамырларында артериасклероз ауруы пайда болады.
Темекі тартушылардың кейбіреулерінде аяқ күре тамырларының облитерациялық эндартериит деп аталатын ауруы кездеседі. Мұндай дертке ұшырағандар жүргенде ақсайды. Бұл ауруды медицинада шылым шегушілердің ауруы деп атайды.
Темекі тарту өкпе туберкулезін асқындырып, қоздырып жібереді. Темекінің түтінімен араласқан ауаның құрамы өзгереді, әрі бұзылады. Темекі түтіні араласқан лас ауамен дем алған темекі тартпайтын адамдар мен балалар да зардап шегеді. Сөйтіп, шылым шегушілер өздерін ғана уландырып қоймай, басқаларды да уландырады.
Канададағы Альберт университеті зерттеушілерінің хабарлауына қарғанда темекі тартудың бұдан бұрын айтқан зияндарынан өзге, оның көзді ретинопатия деп аталатын ауруға соқтыратыны анықталды. Ретинопатия ауруы темекі тартатын адамдарда темекі тартпайтындарға қарағанда бес есе көп кездесетіні белгілі.
Көптеген аурулардан сақтанудың басты жолы- темекі тартпау. Темекіні тастағаннан кейін көпке дейін арақ- шараптан, кофе сияқты қоздырғыш заттардан аулақ болған жөн. Етсіз тамақ ішіп, жеміс- жидек, сок не болмаса минералды су ішкен пайдалы. Темекіні тастаған соң бірнеше аптадан кейін адамның тамаққа тәбеті ашылып, жөтелі басылады. Салмақ қосылады.
Жыл сайын дүние жүзінде темекі шегудің салдарынан 4 млн. адам қайтыс болады екен. Мұны жыл бойына әр күн сайын 25 авиалайнер апатқа ұшырап, сол себепті түгел ажал құшқан пассажирлердің санымен салыстыруға болады. Бүгінде жер шарында 1,2 млрд. адам темекі шегетін көрінеді. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының дерегі бойынша, 1997 жылы темекіден 3 млн. адам қайтыс болған болса, бұл көрсеткіш жыл сайын 33 пайызға өсіп отырған. Бұл – бұл ма? Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының есебіне жүгінетін болсақ, егер жағдай өзгермесе, онда таяу жылдарда жарты миллиард тірі адамның түбіне темекі жетуі мүмкін көрінеді. Бұл қолайсыз мәлімдеме үрейлендіріп, үркіту үшін емес, нақты факт негізінде жасалып отыр. Ал, Қазақстанға келер болсақ, қазіргі уақытта 5 миллионға жуық адам темекі шегеді екен. Оның басым бөлігі орта жастағы адамдар болса керек.
Темекі тартатын адам күніге орта есеппен 200 рет, айына 6 мың рет, жылына 72 мың рет ішке түтін тартса, ал 45 жастағы адам өмір бойына 2 млн. рет темекі тартады деседі. Қызығы сол, темекі шегуді о баста ойнап бастаған 100 адамның 80-і біртіндеп тұрақты шылымқорға айналады.
Темекі шегудің зиян келтіретінін білсе де, шылымқорлар көбеймесе азаймай отыр. Темекі шегуші адамдар тек өзін ғана улап қоймай, қасындағы басқа адамдарды да улайтыны белгілі. Пайғамбарымыз Мұхаммедтің (с.ғ.с.) қасиетті сөздерінде айтылғандай, адам өз денсаулығын қорғауға, оны бұзып, уландыратын әр нәрседен аулақ болуға міндетті еді.
Қазір тәжірибеде денсаулық сақтау қызметінің ескертуі, дәрігерлер кеңесі, шылымқорларға шұғыл шартты рефлекс жасау, оларға жағымсыз жайттар туғызу, гипноз (сиқыр), миға код жіберу және қолдаушы топ арқылы темекі қойғызуға арналған бағдарламалар жүдә көп. Бірақ, бұлардың нәтижелері түбегейлі болмай тұр. Осындай тәсілдермен емделген адамдардың бестен бірі ғана темекіні тәсігөй қойып кетуі ықтимал. Ал, олардың көпшілігі бұрынғы зиянды әрекеттерін жаңғыртып, қайтадан жалғастырады. Жүз пайыз нәтижеге қол жеткізетін тәсіл – иман терапиясы. Яғни, шылымқорлардың Алладан қорқуы арқылы темекіні қоюына қол жеткізу ісі ғана сенімді жол деуге болады. Өйткені, иманның темекіден де жаман әдет және асқынған ауру түрі – араққұмарлықтан адамдарды айықтырғаны бізге Ислам тарихынан мәлім. Бұл оқиға Пайғамбарымыз Мұхаммедтің (с.ғ.с.) көзі тірі кезінде болған еді. Оған (с.ғ.с.) Алла Тағаланың арақ ішуді харам еткені туралы (Мәидә: 91) аят түскен кезде, адамдар ойланбастан арақ ішу індетін сап тиған екен. Нәтижесінде, көшеде сарқырап аққан арақтан арық пайда болыпты. Арақ иісі апта бойы кетпей тұрып алса керек. Содан бері мұсылмандар арақты әлі ауызына алып көрген жоқ. Дүние жүзінде алпауыт мемлекеттердің ешқайсысы қанша тырысқанмен, мұндай нәтижеге қол жеткізе алған жоқ. Оның ішінде АҚШ та бар.
Аналар темекiге қарсы
Шылым шегу — қатерлi дерт. Бұл – тек бұқаралық ақпарат құралдары өкiлдерiнiң пiкiрi емес, бүкiл дүние жүзiндегi медицина ғалымдарының жылдар бойы жүргiзген зерттеулерiнiң нәтижесiнде белгiлi болған ұғым. Негiзiнен темекi шегу денсаулықтың қатерлi бұзылыстарына алып келедi. Адам ағзасын айықпас аурудан арашалап қалуды көздейтiн ақ халатты абзал жандардың сөзiне сүйенсек, темекi шекпейтiндермен салыстырғанда темекi шегетiндер өкпе iсiгiнен 3-9 есе жиiрек қайтыс болатын көрiнедi. Сондай-ақ, мамандар пiкiрi шылым шегетiн жандардың өкпе iсiгiне шалдығу қатерi, жүрек ишемиялық ауруына шалдығуы, миға қан құйылу қатерi темекi шекпейтiндермен салыстырғанда 2-3 есе көптiгiн көрсетсе, шылым шегетiн әйелдердi шылым шекпейтiндермен салыстырғанда жүрек-қан тамыры ауруларының даму қатерi әйелдердi шылым шекпейтiндермен салыстырғанда жүрек-қан тамыры ауруларының даму қатерi, 10 есе жоғары екенiн анықтайды. Және темекi шегушiлерде дәм, иiс сезiмталдығы өзгередi, жас шағындағы беттегi тым айқындалған әжiмдер, тiс iшек-қарын жүйесiнiң дерттерi пайда болады, ауыздан жағымсыз иiс бөлiнедi, иммунитет төмендейдi екен. Статистикалық деректер бойынша, темекi шегу себептерiнен Қазақстан Республикасында жылда орта есеппен 2025 адам қайтыс болса, Қазақстанда тұрған халықтың шамамен үштен бiр бөлiгi (62 пайызы ерлер, 18 пайызы әйелдер) шылым шегетiндер қатарын толықтырып тұр. Мiне, осылайша бүгiнгi күнi темекi түтiнiне тұншығып, никотинге немқұрайды қарамайтын жандар саны уақыт өткен сайын жоғарылауда. Әсiресе, кәмелет жасқа толмаған жастардың да көк түтiнге елiктеп, есi кетiп жүргендерi де жиiлеуде. Нақты сандармен сөйлер болсақ, облыстық наркологиялық орталықта 358 нашақорлыққа құмарлық еткен жасөспiрiмдер мен 150 таксикоманды айтпағанның өзiнде, шылым ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
І. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
ІІ. Негізгі бөлім
2.1. Темекі тарту – зиянды әдет ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4.
2.2. Аналар темекiге қарсы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
2.3.Темекі шегуді тастауға тілек білдірушілерге нақты кеңестер ... ..10
2.4. Темекі шегуді бүгіннен бастап тастаудың 10 себебі: ... ... ... ... ... .13
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .14
Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15
Кіріспе
Жыл сайын дүние жүзінде темекі шегудің салдарынан 4 млн. адам қайтыс болады екен. Мұны жыл бойына әр күн сайын 25 авиалайнер апатқа ұшырап, сол себепті түгел ажал құшқан пассажирлердің санымен салыстыруға болады. Бүгінде жер шарында 1,2 млрд. адам темекі шегетін көрінеді. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының дерегі бойынша, 1997 жылы темекіден 3 млн. адам қайтыс болған болса, бұл көрсеткіш жыл сайын 33 пайызға өсіп отырған. Бұл – бұл ма? Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының есебіне жүгінетін болсақ, егер жағдай өзгермесе, онда таяу жылдарда жарты миллиард тірі адамның түбіне темекі жетуі мүмкін көрінеді. Бұл қолайсыз мәлімдеме үрейлендіріп, үркіту үшін емес, нақты факт негізінде жасалып отыр. Ал, Қазақстанға келер болсақ, қазіргі уақытта 5 миллионға жуық адам темекі шегеді екен. Оның басым бөлігі орта жастағы адамдар болса керек.
Темекі тартатын адам күніге орта есеппен 200 рет, айына 6 мың рет, жылына 72 мың рет ішке түтін тартса, ал 45 жастағы адам өмір бойына 2 млн. рет темекі тартады деседі. Қызығы сол, темекі шегуді о баста ойнап бастаған 100 адамның 80-і біртіндеп тұрақты шылымқорға айналады.
Темекі тарту – зиянды әдет.
Темекі тарту- никотинизм немесе жалпы тұрмыстық наркомания деп аталады. Ол ел арасына кең тараған зиянды әдеттердің бірі. Бұл күнде никотинизмге жүздеген, мыңдаған адамның ұшырағаны жасырын емес.
Папирос пен сигарет алғаш тартқанда жағымсыз болғанымен оған адам бірте-бірте құмарланып, дағдылана түседі. Темекі түтініне құштарлығы артады, оны өзі де байқамайды. Осы айтылған жай темекіге үйрене бастаудың алғашқы белгілерінің бірі. Адам әсіресе, тамақ, шарап ішкеннен кейін, ұйқыдан тұрғаннан кейін, қайғы қасіретке ұшырағаннан кейін не болмаса шаршап- шалдыққан кезінде темекі тартуға құмартады.
Темекі тартқан кезінде оның әр түрлі зиянды қосындылары: никотин, көмірсутегі, сірке, құмырсқа, синил, май қышқылдары, пиридин, оттегінің тотығы және басқа да химиялық заттар бөлініп, өкпе тканьдары арқылы денеге тарайды.
Темекі тарту адам организмі үшін физиологиялық қажет нәрсе емес. Іс жүзінде организм үшін қажетсіз зиянды құбылыс. Өйткені ол денені уландырып, денсаулыққа зардапты әсерін тигізеді. Темекінің түтінінде 80-90 процентке дейін никотин болады.
Темекіні ұзақ тартқан адамның өкпе катарына, бронхылардың парез деп аталатын дерттеріне шалдығуы мүмкін. Соғы жылдары өкпе рагі бұрынғыдан арта түсті. Ғалымдар оның басты себебі темекі екеніне көз жеткізді.Темекінің 100 мг смоласында 1,1-1,6 микрограмм бензипирен бар. Ал кейбір темекілерде оның мөлшері 2-6 микрограммға дейін жетеді. Сонымен қатар темекі түтініндегі күшала да, радиоактивті калий де рак қоздырушылар болып есептеледі. Темекі смоласын тышқан терісіне жағып тәжірибе жүргізгенде,58 % жағдайда әр түрлі қатерлі, қатерсіз ісіктер пайда болған.
Зерттеушілер сонымен бірге темекі тарту тек қана өкпе рагіне ғана емес, сонымен бірге ерін,қызыл иек, кеңірдекте кездесетін қатерлі ісіктерге себепкер болуы мүмкін екенін айтады. Никотиннің зиянды әсері салдарынан дәм сезу органдары, ас қорытуға қажетті аппараттар мерзімінен бұрын бүліне бастайды. Темекі түтініндегі никотиннің әсерінен тістің сыртқы эмалі сарғайып бүлінеді. Сөйтіп ол тіс жегісіне шалдығады. Темекі тарту сілекей бездерін де өзгертеді, сілекей көп бөлінетін болады, оның үстіне ауызда ұнамсыз иіс пайда болады. Сондай-ақ темекі тартушылар арасында стоматит, гингивит деп аталатын дерттер жиі кездеседі.Ал еріндегі, тілдегі, таңдайдағы жазылмайтын жалақтар темекі тартушыларға ғана тән аурулар.
Темекі тартушылар арасында жүрек-қан тамырларының аурулары да жиі кездеседі. Никотиннің әсерінен қан тамырларының тқтқырлығы артып, олар дистрофиялық өзгерістерге ұшырайды, сөйтіп жүрек пен қолқа күре тамырларында артериасклероз ауруы пайда болады.
Темекі тартушылардың кейбіреулерінде аяқ күре тамырларының облитерациялық эндартериит деп аталатын ауруы кездеседі. Мұндай дертке ұшырағандар жүргенде ақсайды. Бұл ауруды медицинада шылым шегушілердің ауруы деп атайды.
Темекі тарту өкпе туберкулезін асқындырып, қоздырып жібереді. Темекінің түтінімен араласқан ауаның құрамы өзгереді, әрі бұзылады. Темекі түтіні араласқан лас ауамен дем алған темекі тартпайтын адамдар мен балалар да зардап шегеді. Сөйтіп, шылым шегушілер өздерін ғана уландырып қоймай, басқаларды да уландырады.
Канададағы Альберт университеті зерттеушілерінің хабарлауына қарғанда темекі тартудың бұдан бұрын айтқан зияндарынан өзге, оның көзді ретинопатия деп аталатын ауруға соқтыратыны анықталды. Ретинопатия ауруы темекі тартатын адамдарда темекі тартпайтындарға қарағанда бес есе көп кездесетіні белгілі.
Көптеген аурулардан сақтанудың басты жолы- темекі тартпау. Темекіні тастағаннан кейін көпке дейін арақ- шараптан, кофе сияқты қоздырғыш заттардан аулақ болған жөн. Етсіз тамақ ішіп, жеміс- жидек, сок не болмаса минералды су ішкен пайдалы. Темекіні тастаған соң бірнеше аптадан кейін адамның тамаққа тәбеті ашылып, жөтелі басылады. Салмақ қосылады.
Жыл сайын дүние жүзінде темекі шегудің салдарынан 4 млн. адам қайтыс болады екен. Мұны жыл бойына әр күн сайын 25 авиалайнер апатқа ұшырап, сол себепті түгел ажал құшқан пассажирлердің санымен салыстыруға болады. Бүгінде жер шарында 1,2 млрд. адам темекі шегетін көрінеді. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының дерегі бойынша, 1997 жылы темекіден 3 млн. адам қайтыс болған болса, бұл көрсеткіш жыл сайын 33 пайызға өсіп отырған. Бұл – бұл ма? Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының есебіне жүгінетін болсақ, егер жағдай өзгермесе, онда таяу жылдарда жарты миллиард тірі адамның түбіне темекі жетуі мүмкін көрінеді. Бұл қолайсыз мәлімдеме үрейлендіріп, үркіту үшін емес, нақты факт негізінде жасалып отыр. Ал, Қазақстанға келер болсақ, қазіргі уақытта 5 миллионға жуық адам темекі шегеді екен. Оның басым бөлігі орта жастағы адамдар болса керек.
Темекі тартатын адам күніге орта есеппен 200 рет, айына 6 мың рет, жылына 72 мың рет ішке түтін тартса, ал 45 жастағы адам өмір бойына 2 млн. рет темекі тартады деседі. Қызығы сол, темекі шегуді о баста ойнап бастаған 100 адамның 80-і біртіндеп тұрақты шылымқорға айналады.
Темекі шегудің зиян келтіретінін білсе де, шылымқорлар көбеймесе азаймай отыр. Темекі шегуші адамдар тек өзін ғана улап қоймай, қасындағы басқа адамдарды да улайтыны белгілі. Пайғамбарымыз Мұхаммедтің (с.ғ.с.) қасиетті сөздерінде айтылғандай, адам өз денсаулығын қорғауға, оны бұзып, уландыратын әр нәрседен аулақ болуға міндетті еді.
Қазір тәжірибеде денсаулық сақтау қызметінің ескертуі, дәрігерлер кеңесі, шылымқорларға шұғыл шартты рефлекс жасау, оларға жағымсыз жайттар туғызу, гипноз (сиқыр), миға код жіберу және қолдаушы топ арқылы темекі қойғызуға арналған бағдарламалар жүдә көп. Бірақ, бұлардың нәтижелері түбегейлі болмай тұр. Осындай тәсілдермен емделген адамдардың бестен бірі ғана темекіні тәсігөй қойып кетуі ықтимал. Ал, олардың көпшілігі бұрынғы зиянды әрекеттерін жаңғыртып, қайтадан жалғастырады. Жүз пайыз нәтижеге қол жеткізетін тәсіл – иман терапиясы. Яғни, шылымқорлардың Алладан қорқуы арқылы темекіні қоюына қол жеткізу ісі ғана сенімді жол деуге болады. Өйткені, иманның темекіден де жаман әдет және асқынған ауру түрі – араққұмарлықтан адамдарды айықтырғаны бізге Ислам тарихынан мәлім. Бұл оқиға Пайғамбарымыз Мұхаммедтің (с.ғ.с.) көзі тірі кезінде болған еді. Оған (с.ғ.с.) Алла Тағаланың арақ ішуді харам еткені туралы (Мәидә: 91) аят түскен кезде, адамдар ойланбастан арақ ішу індетін сап тиған екен. Нәтижесінде, көшеде сарқырап аққан арақтан арық пайда болыпты. Арақ иісі апта бойы кетпей тұрып алса керек. Содан бері мұсылмандар арақты әлі ауызына алып көрген жоқ. Дүние жүзінде алпауыт мемлекеттердің ешқайсысы қанша тырысқанмен, мұндай нәтижеге қол жеткізе алған жоқ. Оның ішінде АҚШ та бар.
Аналар темекiге қарсы
Шылым шегу — қатерлi дерт. Бұл – тек бұқаралық ақпарат құралдары өкiлдерiнiң пiкiрi емес, бүкiл дүние жүзiндегi медицина ғалымдарының жылдар бойы жүргiзген зерттеулерiнiң нәтижесiнде белгiлi болған ұғым. Негiзiнен темекi шегу денсаулықтың қатерлi бұзылыстарына алып келедi. Адам ағзасын айықпас аурудан арашалап қалуды көздейтiн ақ халатты абзал жандардың сөзiне сүйенсек, темекi шекпейтiндермен салыстырғанда темекi шегетiндер өкпе iсiгiнен 3-9 есе жиiрек қайтыс болатын көрiнедi. Сондай-ақ, мамандар пiкiрi шылым шегетiн жандардың өкпе iсiгiне шалдығу қатерi, жүрек ишемиялық ауруына шалдығуы, миға қан құйылу қатерi темекi шекпейтiндермен салыстырғанда 2-3 есе көптiгiн көрсетсе, шылым шегетiн әйелдердi шылым шекпейтiндермен салыстырғанда жүрек-қан тамыры ауруларының даму қатерi әйелдердi шылым шекпейтiндермен салыстырғанда жүрек-қан тамыры ауруларының даму қатерi, 10 есе жоғары екенiн анықтайды. Және темекi шегушiлерде дәм, иiс сезiмталдығы өзгередi, жас шағындағы беттегi тым айқындалған әжiмдер, тiс iшек-қарын жүйесiнiң дерттерi пайда болады, ауыздан жағымсыз иiс бөлiнедi, иммунитет төмендейдi екен. Статистикалық деректер бойынша, темекi шегу себептерiнен Қазақстан Республикасында жылда орта есеппен 2025 адам қайтыс болса, Қазақстанда тұрған халықтың шамамен үштен бiр бөлiгi (62 пайызы ерлер, 18 пайызы әйелдер) шылым шегетiндер қатарын толықтырып тұр. Мiне, осылайша бүгiнгi күнi темекi түтiнiне тұншығып, никотинге немқұрайды қарамайтын жандар саны уақыт өткен сайын жоғарылауда. Әсiресе, кәмелет жасқа толмаған жастардың да көк түтiнге елiктеп, есi кетiп жүргендерi де жиiлеуде. Нақты сандармен сөйлер болсақ, облыстық наркологиялық орталықта 358 нашақорлыққа құмарлық еткен жасөспiрiмдер мен 150 таксикоманды айтпағанның өзiнде, шылым ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz