Құқық пен экомомика, саясат
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1. Қазақстан Республикасыныңқұқықтық жүйесiн одан әрi дамыту, адам мен азаматтың конституциялыққұқықтары мен бостандықтарын сақтаудың мемлекеттiк кепiлдiктерiн нығайту ... 2.17
2. Қазақстан Республикасы сот жүйесiнiң дамуы.18.19
3. Мемлекеттiк дамудың халықаралық.құқықтық аспектiлерi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..19.20
4. Экономикалық саясаттың пайда болуы ... .20.21
III. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... .22
IV. Пайдаланылған әдебиеттер ... ...23
II. Негізгі бөлім
1. Қазақстан Республикасыныңқұқықтық жүйесiн одан әрi дамыту, адам мен азаматтың конституциялыққұқықтары мен бостандықтарын сақтаудың мемлекеттiк кепiлдiктерiн нығайту ... 2.17
2. Қазақстан Республикасы сот жүйесiнiң дамуы.18.19
3. Мемлекеттiк дамудың халықаралық.құқықтық аспектiлерi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..19.20
4. Экономикалық саясаттың пайда болуы ... .20.21
III. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... .22
IV. Пайдаланылған әдебиеттер ... ...23
Қазақстан Республикасындағы Құқықтық реформа мемлекеттiк бағдарламасын (1994 ж.) орындаудың басты нәтижесi қоғам мен мемлекет дамуының стратегиялық бағыттарын айқындап берген, адам мен азаматтың негiзгi құқықтары мен бостандықтарын, сондай-ақ мемлекеттiк институттардың жаңа жүйесiн бекiткен Қазақстан Республикасы Конституциясыныңқабылдануы (1995 ж.) болды. Конституциялық нормаларды дамыту үшiн "Қазақстан Республикасының Президентi туралы", "Қазақстан Республикасының Парламентi және оның депутаттарының мәртебесi туралы", "Қазақстан РеспубликасыныңҮкiметi туралы", "Қазақстан Республикасының сот жүйесi мен судьяларының мәртебесi туралы", "Республикалық референдум туралы", "Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы" конституциялық заңдар, Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесi туралы" конституциялық заң күшi бар Жарлығы және Қазақстанныңұлттық заңнамасының негiзiн құраған өзге де заң актiлерi қабылданды.
1 Қаржы-экономика сөздігі. - Алматы: ҚР Білім және ғылым министрлігінің Экономика институты, "Зияткер" ЖШС, 2007. ISBN 978-601-215-003-2
2.Абайдельдинов Е.М. Политико-правовая история Республики Казахстан. – Алматы, 1999.
3.Жиренчин К.А. Политическое развитие Казахстана в конце XIX – нач. XX вв. – Алматы, 1996.
4.Сулейменов Р.Б., Басин В.Я. Казахстан в составе России XVIII – нач. XX вв. _ Алма-Ата, 1981.
5. А.Н. Каримов, Н.П. Мажренова, А.Г.Сармурзина, Экологиялық сараптама. Бағалау. Бақылау. Алматы, “Қазақ Университетің 2003ж.
6. Еренов А.Е., Мухитдинов Н.Б., Ильяшенко Л.В. Предмет и система советского земельного права. Алматы 1981 г.
7. Байсалов С.Б., Ильяшенко Л.В. Законодательства об охране природы. КазССР Алматы 1977 г.
2.Абайдельдинов Е.М. Политико-правовая история Республики Казахстан. – Алматы, 1999.
3.Жиренчин К.А. Политическое развитие Казахстана в конце XIX – нач. XX вв. – Алматы, 1996.
4.Сулейменов Р.Б., Басин В.Я. Казахстан в составе России XVIII – нач. XX вв. _ Алма-Ата, 1981.
5. А.Н. Каримов, Н.П. Мажренова, А.Г.Сармурзина, Экологиялық сараптама. Бағалау. Бақылау. Алматы, “Қазақ Университетің 2003ж.
6. Еренов А.Е., Мухитдинов Н.Б., Ильяшенко Л.В. Предмет и система советского земельного права. Алматы 1981 г.
7. Байсалов С.Б., Ильяшенко Л.В. Законодательства об охране природы. КазССР Алматы 1977 г.
Құқық пен экомомика, саясат
Мазмұны
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1. Қазақстан Республикасыныңқұқықтық жүйесiн одан әрi дамыту, адам мен азаматтың конституциялыққұқықтары мен бостандықтарын сақтаудың мемлекеттiк кепiлдiктерiн нығайту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...2-17
2. Қазақстан Республикасы сот жүйесiнiң дамуы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .18-19
3. Мемлекеттiк дамудың халықаралық-құқықтық аспектiлерi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...19-20
4. Экономикалық саясаттың пайда болуы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..20-21
III. Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .22
IV. Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... .23
Қазақстан Республикасындағы Құқықтық реформа мемлекеттiк бағдарламасын (1994 ж.) орындаудың басты нәтижесi қоғам мен мемлекет дамуының стратегиялық бағыттарын айқындап берген, адам мен азаматтың негiзгi құқықтары мен бостандықтарын, сондай-ақ мемлекеттiк институттардың жаңа жүйесiн бекiткен Қазақстан Республикасы Конституциясыныңқабылдануы (1995 ж.) болды. Конституциялық нормаларды дамыту үшiн "Қазақстан Республикасының Президентi туралы", "Қазақстан Республикасының Парламентi және оның депутаттарының мәртебесi туралы", "Қазақстан РеспубликасыныңҮкiметi туралы", "Қазақстан Республикасының сот жүйесi мен судьяларының мәртебесi туралы", "Республикалық референдум туралы", "Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы" конституциялық заңдар, Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесi туралы" конституциялық заң күшi бар Жарлығы және Қазақстанныңұлттық заңнамасының негiзiн құраған өзге де заң актiлерi қабылданды. .Қазақстан Республикасының 1995 жылғы Конституциясының негiзiнде жаңа конституциялыққұқық түзiлдi, оған сәйкес бiздiң мемлекетiмiз үшiн неғұрлым қолайлы президенттiк басқару нысаны берiк орнықты. Мемлекеттiк бiртұтас билiктiңүш тармаққа бөлiнуi жүзеге асты. Тұрақты жұмыс iстейтiн қос палаталы Парламент күннен-күнге жемiстi жұмыс iстеуде. Атқарушы билiктi нығайту және жетiлдiру жөнiнде шаралар қолданылды. Бiртұтас сот жүйесi құрылды, судьялардың тәуелсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiнде шаралар қабылданды. Жеке меншiк, азаматтыққоғам, еркiн кәсiпкерлiк қатынастарын реттейтiн азаматтыққұқық одан әрi дами түстi. Қылмыстыққұқықта адамның табиғи, ажырамас құқықтары мен бостандықтарының басымдығына негiзделген, қорғалуға тиiс әлеуметтiк құндылықтардың түбегейлi жаңа сатысы айқындалды. Әлемдiк қоғамдастықта орныққан принциптерге едәуiр сәйкес келетiн азаматтық iс жүргiзу, қылмыстық-iс жүргiзу және қылмыстық-атқару заңнамасы елеулi өзгердi. Соттар мен құқыққорғау органдарыныңқұқыққорғау қызметiнiң тиiмдiлiгiн арттыруға бағытталған қайта құру реформаның маңызды құрамдас бөлiгi болып табылды. Судьялар корпусын жасақтауда билiктi.барлық тармақтары мен судьялар қоғамдастығын қатыстыра отырып, судьяларды ғұмыр бойына тағайындау тәртiбi енгiзiлдi, олардың мәртебесi мен қамтамасыз етiлу деңгейiн көтеретiн басқа да шаралар iске асырылды.Қазақстан Республикасының 1995 жылғы Конституциясына сәйкес қылмыстық iстер бойынша анықтау мен алдын ала тергеудi арнайы органдар жүргiзедi әрi олар сот пен прокуратурадан бөлiнген. Iшкi iстер органдарын оларға тән емес функциялардан босату мақсатында өртке қарсы күрес қызметi бұл органдардыңқұрылымынан шығарылды. Қылмыстық-құқықтық статистика жүргiзу қызметi iшкi iстер органдарынан өзiне берiле отырып, Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы жанынан Құқықтық статистика және ақпарат орталығы құрылды. Сонымен қатар Ұлттыққауiпсiздiк комитетiнен,Қорғаныс министрлiгiнен, iшкi iстер органдары мен
кеден органдарынан тиiстi сараптама бөлiмшелерiнiң берiлуi есебiнен Қазақстан сот сараптамасы ғылыми-зерттеу институтының базасында"Әдiлет министрлiгiнiң Сот сараптама орталығы" құрылды.Қазақстандыққұқықтық жүйенiңқоғамныңәлеуметтiк-экономика лық және қоғамдық-саяси өмiрiн уақ реттеуден, құқыққорғау органдары қызметiнiң жазалау-қуғындау әдiстерiнен, сот iсiн жүргiзудегi айыптауға бейiмдiктен және мемлекет пен жеке меншiк иесiнiңөзара қарым-қатынастарындағы мемлекеттiк мүдделер басымдығынан арылуы жүрiп жатыр. Қазақстан Республикасының Конституциясына, халықаралыққұқықтың жалпы жұрт таныған принциптерi мен нормаларына сәйкес елдiңқұқықтық жүйесiнiң жұмыс iстеуiн қамтамасыз ететiн қолданыстағы заңнама одан әрi дамытуды, атап айтқанда қолданыстағы заңдарды кезең-кезеңiмен жетiлдiрудi, сондай-аққажет жағдайда қоғамды одан әрi демократияландыру талаптарына және оны әлеуметтiк-экономикалық дамыту мiндеттерiне сай келетiн жаңа нормативтiк құқықтық актiлер қабылдауды талап етедi. Құқықтық реформаныңқорытындыларын талқылау нәтижесiнде қоғамда Конституцияның негiзiнде құқықтық жүйенi қарышты дамыту қажеттiгi туралы пiкiр үстемдiк алды. Қазақстан Республикасының Конституциясы қажеттi құқықтықәлеуеттi қамтиды, ол оныңқұқықтық нормаларында ғана емес, оныңқұқықтық идеялары мен принциптерiнде де тұжырымдалған. Конституцияныңқұқықтық идеялары Қазақстанда демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтiк мемлекет институттарын нығайтуға бағытталған, заңнамалық, ұйымдық және басқа шараларда жүзеге асуға тиiс. Құқықтық мемлекеттiң конституциялық идеялары заңнаманыңқұқық, әдiлеттiлiк, гуманизм идеяларын арқау ете түзiлуiнде, құқықтық тәртiптi, адам мен азаматтыңқұқықтары мен бостандықтарының материалдық, ұйымдық-құқықтық, саяси кепiлдiктерiн нығайтудың пәрмендi құралдарының жасалуынан көрiнiс табуға тиiс. Сонымен қатар өзiнiң конституциялық мiндеттерiн қалтқысыз орындауға тиiс мемлекеттiк қызметшiлердiң, өзге де азаматтардың жауапкершiлiгiн арттыру керек. Әлеуметтiк мемлекет конституциялық идеясын iске асырудың аса зор маңызы бар. Бұл жұмысты бiрiншi кезекте жеке адамныңөзiн-өзi танытуы мен экономикалық еркiндiгiне қажеттi жағдайлар жасауға, әлеуметтiк өмiрдiң салаларын үйлестiруге патернализмге, қоғамның жiкке жарылуына, түрлi әлеуметтiк топтардың бiр-бiрiне қарсы тұруына жол бермей, қоғамныңәлеуметтiк жағынан шетiн топтарына көмек көрсетуге тиiс мемлекеттiк органдар жүзеге асырады.Бұл орайда шынайы демократиямен түп-тамыры қосылмайтын "шексiз-шетсiз демократия" идеясын қабылдауға болмайтынын мойындаған жөн. Ел халқының көпұлттылығы, көпконфессиялылығы, Қазақстанның шекарасына жақын жерде дiни экстремизмнiң, терроризмнiң бой көрсетуi жағдайында мемлекеттiң зайырлы сипатын жете түсiну мен қорғаудың маңызы зор. Зайырлы мемлекеттiң конституциялық идеялары мемлекеттiк идеологияға дiни ағымдардың ықпал етуiне, экстремистiк дiни идеялардың бой көтеруiне тосқауыл қоятындай, сонымен бiрге дiни бiрлестiктердiң конституциялық тәртiп шегiндегi қызметiн шектемейтiндей заң актiлерi мен өзге де iс-шараларда жүзеге асуы тиiс. Конституциядағы қоғам мен мемлекет қызметiнiң түбегейлi принциптерi туралы айтылғандарды ескере отырып,қоғамдық келiсiм мен саяси тұрлаулылықты қоғамдық та, мемлекеттiк те институттар қамтамасыз етуге тиiс. Сөйтiп, түбегейлi конституциялық принцип - барша халықтың игiлiгiне арналған экономикалық даму, Конституцияда "меншiк мiндет жүктейдi, оны пайдалану сонымен қатар қоғам игiлiгiне де қызмет етуге тиiс" деп жарияланғандықтан, экономиканың мемлекеттiк те, жеке секторларында да өмiрге енiп, iске асуға тиiс. Қазақстанның көпұлтты халқының достығын нығайту мен мемлекеттiң тәуелсiздiгiн бекiтуде қазақстандық патриотизм принципiнiң маңызы зор. Оны нығайту үшiн мемлекеттiң, қоғамдық институттардың, отбасы мен мектептiң бiрлескен күш-жiгерi қажет. Республика қызметiнiң түбегейлi конституциялық принципi ретiнде мемлекет өмiрiнiң барынша маңызды мәселелерiн демократиялықәдiстермен шешу мемлекеттiк институттардың, саяси партиялардың, басқа да қоғамдық бiрлестiктердiң, бейүкiметтiк ұйымдардың, халықтың түрлi әлеуметтiк жiктерi мен топтарының бiрлескен күш-жiгерi негiзiнде де мүмкiн болады. Бұл орайда мемлекеттiк органдар қызметiн ұйымдастыру мен оған баға беру олардың жұмысының формалды-статистикалық көрсеткiштерiмен шектелмеуi тиiс. Бiрiншi кезекте азаматтардың конституциялыққұқықтары мен бостандықтарын, заңды тұлғалар мен мемлекеттiң заңды мүдделерiн қорғау жөнiндегi жұмыстың нақты нәтижелерi назарға алынуы тиiс.Республика қызметiнiң Конституцияда аталған түбегейлi принциптерi заңнамада белгiлi бiр дәрежеде бекiдi. Бұл процесс ел iшiнде де, Қазақстанның басқа мемлекеттермен қарым-қатынастарында да жаңа саяси, экономикалық және әлеуметтiк жағдайдағы қажеттiктерге сәйкес тереңдеп, кеңейе түсуге тиiс. Заңнаманы одан әрi жетiлдiру процесiнде Конституцияныңүстемдiгi және төменгi деңгейдегi актiлер нормаларының жоғарғы деңгейдегi актiлерге сәйкес тұру принциптерiн бұлжытпай ұстану қажет. Қолданыстағы заңдар нормаларын мына шараларды: құқықтық реттеудегi ақаулықтарды толықтыруды және оны қоғамдыққатынастардың барынша маңызды салаларына тереңдетудi;
заң жобаларына, соның iшiнде олардыңұлттыққауiпсiздiк мүдделерiне сай болуына, ғылыми сараптама жүргiзу практикасын жалғастыруды және кеңейтудi;
заңнаманы бiр iзге келтiру мақсатында онда қолданылатын терминдердiң мемлекеттiк және орыс тiлдерiндегi бiрыңғай тiзбесiн қалыптастыруды;
қабылданатын барлық заңдарды тиiмдi iске асыру үшiн жағдай жасау мақсатында оларды қаржылай қамтамасыз етудiң жеткiлiктiлiк принципiн мұқият сақтауды, қылмыс, сыбайлас жемқорлық және әкiмшiлiк құқық бұзушылықтар жасауға тiкелей немесе жанама түрде жағдай туғызушы алғышарттарды анықтау мақсатында нормативтiк құқықтық актiлер жобаларына криминологиялық сараптама енгiзудi;
заң жобалары қызметiн жоспарлауды жақсарту мақсатында оны перспективалық (3 жылға) жоспарлау практикасын енгiзудi iске асыру жолымен жетiлдiру қажет. Ұлттық заңнама ауқымын орта мерзiмдi перспективаға жүйелеу жөнiндегi жұмысты жоспарлау, құқықтық реттеудi талап ететiн қоғамдыққатынастарға ғылыми талдау жүргiзу қажет. Мұндай алдын-ала талдау нормативтiк құқықтық актiлермен реттелмеген және түрлi деңгейдегi реттеудi қажет ететiн қоғамдыққатынастар саласын айқындауға мүмкiндiк бередi. Заңнаманы жүйелеу оның барлықүш нысанын қолдану: инкорпорациялау, топтау және жинақтау арқылы жүзеге асырылуы тиiс. Кез келген қоғамда, әдеттегiдей, түрлi индивидуумдар, әлеуметтiк топтар, ұйымдар мүдделерiнiңқарама-қайшылығы болуы мүмкiн. Осы орайда сүйемелдеу сияқты құбылысқа өркениеттi, заңдық шеңбер беру қажет. Бүгiнде заң актiлерi мемлекеттiк органдарға мазмұны заң шығарушыныңқалауына сай емес, ал кейде оған тiкелей қайшы келетiн заңға тәуелдi актiлер қабылдауға мүмкiндiк беретiн бланкеттiк (сiлтемелiк) нормалардың көп мөлшерiн қамтиды. Мемлекеттiк органдардың норма түзушiлiк тәжiрибесiнде тар салалық, ведомстволық көзқарас жойылмаған, соның нәтижесiнде сыбайлас жемқорлыққұқық бұзушылықтары, адам құқықтарына, бостандықтарына және азаматтар мен ұйымдардың заңды мүдделерiне қысым жасау орын алған. Әрi бұл жәйт заңдарды iс жүзiнде заңға тәуелдi актiлермен алмастыруға әкеп соқтырады. Осыған байланысты заң актiлерiн әзiрлеу процесi сiлтемелiк нормалар санын қатаң түрде азайтумен және заңдарды мүмкiндiгiнше тиiмдi нақтылаумен сипатталуға тиiс. Сонымен бiрге қабылданған заңдардың толықтай iске асырылуын, соның iшiнде қажет деген заңға тәуелдi актiлердiң дер кезiнде қабылдануын қамтамасыз ететiн тетiктердi жетiлдiрген жөн. Жергiлiктi норма түзушiлiктiң сапасын арттыру қажет болып отыр. Бұл орайда да жалпыға мiндеттi маңызға, ведомствоаралық сипатқа ие немесе азаматтардыңқұқықтарына, бостандықтары мен мiндеттерiне қатысты жергiлiктi мемлекеттiк органдардың актiлерiн тiркеу мiндеттiлiгi туралы заң нормаларын iске асыруға бағытталған қосымша шаралар қолға алынуы қажет. Қазiргi кезде жоғары заңгерлiк бiлiм алуды қамтамасыз ететiн оқу орындарыныңқатары өте көп. Алайда, бұл ұйымдарда мамандар даярлаусапасы ойдағыдай емес. Бұл шұғыл шешiмiн талап ететiн проблема.Сонымен қатар жемiстi дамып келе жатқан отандыққұқықтықғылымға қолдау таныту жөнiндегi шаралар қолға алынуы қажет.Құқықтық мемлекет құру және жоғарыда айтылған мiндеттердi iске асыру мақсатында мемлекеттiк органдар мен лауазымды тұлғалар құқықтық саясатты өздерiнiң күнделiктi қызметiнде iске асыруы тиiс. Оның негiзгi принциптерi болып: заңдылық, яғни Конституция мен заңдардың, оларға негiзделген заңға тәуелдi нормативтiк құқықтық актiлердiң нормаларын сақтап, орнымен қолдану;
адам мен азамат құқықтары мен бостандықтарыныңұлықтылық жағдайын бiлдiретiн адам құқықтары мен бостандықтарының басымдылығы;
гуманизм, яғни адамның жеке тұлға ретiндегi жоғары құндылығын, оның еркiн дамуға және қабiлетiн көрсетуге деген құқықтарын тану, қоғамдыққатынастар сапасына баға берудiңөлшемi ретiндегi жеке адам игiлiгiнiң орнығуы;
қазақстандықтардыңөз Атамекенiн жан-жақты қолдауы мен адалдығы және Отанына сүйiспеншiлiгi ретiндегi қазақстандық патриотизм толық дәрежеде орнығуға тиiс. Бұл ретте құқықтық саясат құқық жүйесiн дамытудың негiзгi бағыттарын, базалық тетiктерiн мемлекеттiк тұрғыда пайымдауды және құқыққолдану практикасы шараларын белгiлi бiр кезеңге орай жетiлдiрудi бейнелеуге тиiс, iске асырылуын 2010 жылға дейiн аяқтау көзделiп отырған осы Тұжырымдама да соған байланысты әзiрленген. Қазақстан Республикасының Конституциясында жария етiлген, адам мен азаматтыңқұқықтары мен бостандықтарының басымдығы, құқықтыңүстемдiгi, бiртұтас мемлекеттiк билiктiң тармақтарға бөлiнуi және олардың тежемелiк әрi тепе-теңдiк жүйесiн пайдалану арқылы келiсе қызмет iстеуi принциптерiне негiзделген демократиялық, құқықтық, зайырлы және әлеуметтiк мемлекет құру бағытының заңнамада дәйектi түрде iске асырылуын қамтамасыз ету керек.Бұл орайда адам құқықтарының басымдығын қоғам мен мемлекеттiң мүдделерiмен үйлесiмдi сәйкестендiрген жөн. Құқықтық жүйенi бұл бағытта дамыту, оны халықаралыққұқықтың жалпыға бiрдей танылған принциптерi мен нормаларына, халықаралық стандарттарға дәйектi түрде сәйкес келтiру қажеттiлiгi Мыңжылдық басқосуында (2000 ж.) қабылданған БҰҰ-ның Мыңжылдық декларациясында бекiтiлген. Декларация мемлекеттердiң, әлемдiк қоғамдастықтың "демократияны қолдау және құқықтық тәртiптi нығайту" үшiн күш-жiгер жұмсау қажеттiгiн ерекше атап көрсетедi. Бұл тұрғыда Құқықтық саясат тұжырымдамасы тек құқықтық жүйе дамуының бағытын айқындап қоймай, сонымен бiрге құқықтық саясаттыңәлеуметтiкэкономикалық және саяси салалардағы реформалармен үйлесiмдiлiгiн қамтамасыз етуi тиiс. Құқықтық даму мақсаттарының бiрi саяси жүйенi жетiлдiру болып табылады. Халықтың саяси белсендiлiгiнiң заңдық нысандарының алуан түрлiлiгi мен мәдениетiн шынайы қамтамасыз ету қажет. Үкiмет туралы заңнама оныңқызметiнiң тиiмдiлiгiн және қабылдаған шешiмдерi үшiн жауапкершiлiгiн арттыру мақсатында жетiлдiрудi қажет етедi. Сайлау заңдарын, сайлау процесiн ұйымдастыруды одан әрi жетiлдiру, бұқаралық ақпарат құралдарының сайлау iс-шараларын әдiл де толық көрсетудегi рөлiн нығайту және жауапкершiлiгiн арттыру қажет. Мемлекеттiк басқарудың тиiмдi жүйесiн құру мақсатында бiртұтастық пен басқарушылық талаптарының бұлжымай орындалуы жағдайында мемлекеттiк билiктiң түрлi деңгейлерi арасындағы қызметтер аясын, функциялары мен жауапкершiлiктерiн нақты ажыратуды қамтамасыз ететiн заңдарды одан әрi жетiлдiрiп, сонымен бiрге жергiлiктi мемлекеттiк басқарудың тиiмдi жұмыс iстеуi үшiн жағдайлар туғызу мақсатқа сай болмақ. Жергiлiктi өзiн-өзi басқару институттарын кезең-кезеңмен қалыптастыру азаматтыққоғам институттарын нығайтуға ықпал етпек. Қазақстан Республикасында Адам құқықтары жөнiндегi уәкiл институтын (омбудсмен) құру қажеттiлiгi туындап отыр. Бұқаралық ақпарат құралдары нарығын дамыту, оның экономикалық дербестiгiн, сондай-ақ оларға қоғамдық және мемлекеттiк бақылау жасау тетiгiн қамтамасыз ету саласындағы заңдарды одан әрi жетiлдiру қажет. Азаматтық-құқықтыққатынастарды реттейтiн заңдар жетiлдiру талап етедi. Нарықтық экономикаға өту, мемлекеттiң меншiк иесi, монополист, елде шығарылатын өнiмнiң негiзгi өндiрушiсi және ұсынушысы рөлiнен бас тартуы азаматтыққұқықпен реттелетiн қоғамдыққатынастар саласын сапалық тұрғыдан кеңейттi. Азаматтыққұқық еңбек, отбасылық және өзге де қоғамдыққатынастарға барған сайын дендеп ене түстi. Мұның бәрi мемлекеттiңқұқықтық жүйесiнiң мемлекеттiк және қоғамдық мүдделердi қорғайтын бұқаралыққұқық пен жеке мүдделерге қызмет етiп, оны қорғауды қамтамасыз ететiн жеке құқыққа ауқымды бөлiну процесi аясында жүрiп жатыр. Осымен байланысты жеке, қоғамдық және мемлекеттiк мүдделердi байыпты үйлестiрудiң шұғыл қажеттiлiгi сақталып отыр. Бұдан келiп, заң шығарушының азаматтық-құқықтыққатынастарды реттеудегi негiзгi мiндетi мұндай құқықтыққатынастарға қатысушылардың барлығының мүдделерiн қорғайтын нақты құқықтық тетiгi бар еркiн нарыққа барынша кеңөрiс ашу болмақ. Осыған орай, бұлжымай орындалар болса, азаматтық заңдардың одан әрi дамуы жүзеге асуы тиiс азаматтық заңдар принциптерi ерекше өзектiлiкке ие болады. Негiзгi принциптер қатарына мыналарды жатқызуға болады: мемлекеттiң немесе оныңәкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктерiнiң азаматтыққұқыққатынастарына енерде өз азаматтық-құқықтық серiктестерi алдында қандай да бiр артықшылықтары немесе жеңiлдiктерi болмайтынын, ал кез келген ұйымдық нысандағы заңды тұлғалар азаматтыққұқыққатынастары субъектiлерi ретiнде жеке тұлғаларға теңестiрiлетiнiн, және де шетелдiк азаматтар мен шетелдiк заңды тұлғалар, Республика заңдарында белгiленген шегiнiстер болмаса, қазақстандық азаматтар мен заңды тұлғалар секiлдi құқықтар мен мiндеттердi, әрi нақ сол тәртiппен иемденетiнiн бiлдiретiн азаматтық-құқықтыққатынастар субъектiлерiнiң теңдiгi;
ең алдымен, меншiк иесiнiңөз мүлкiн өзiнiң жеке ұйғарымы бойынша пайдалану мүмкiндiгiн тануды бiлдiретiн меншiкке қол сұқпаушылық бұл орайда меншiк иесiнiңөз құқықөкiлеттiгiн жүзеге асыруы өзге адамдардың және мемлекеттiңқұқықтары мен заңмен қорғалатын мүдделерiн бұзбауы тиiс;
кез келген тұлғаныңөз қалауы бойынша және мәжбүрлеусiз шешiм қабылдау - өзiнiңқандай да бiр шартқа кiру-кiрмеу өзi шартқа отыруды қалаған серiктесiн таңдау және шарт талаптарын айқындау құқығы барлығын бiлдiретiн азаматтық-құқықтық шарт жасасу еркiндiгi; әрекетке қабiлеттi азаматтардың немесе заңды тұлғалардыңөз мүлкiне иелiк етуiне, пайда табуына, кiрiстерiн жаратуына мемлекеттiк органдар мен басқа да тұлғалардың ықпал етуiне жол берiлмеуiн бiлдiретiн, мемлекеттiң және үшiншi тұлғалардың жеке iстерге және жеке өмiрге араласпауы; азаматтық-құқықтыққатынастардың негiзгi субъектiлерi ретiнде кәсiпкерлер мен тұтынушыларды қорғау. Жалпы алғанда, азаматтық заңдар меншiкке қол сұқпаушылықты және тауар-ақша қатынастарына қатысушылар қызметiнiң еркiндiгiн қорғауы тиiс. Бұл үшiн бiрiншi кезекте меншiк құқығын, мүлiктiк және мiндеттiлiк құқық институттарын одан әрi де дамыту, жеке адам мен қоғам мүдделерiнiң барынша үйлесуiнiң, құқықты оныңәлеуметтiк мақсатына сай пайдаланудың негiзiнде жеке-құқықтыққатынастардың заңнамалық базасын жетiлдiру қажет. Нарықтыққатынастардың одан әрi дамуы ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлерге жеке меншiк институтын енгiзудi қажет етедi.Азаматтыққұқықты дамытудың басымдық бағыттарының бiрi зияттық меншiк объектiлерiне құқықты реттейтiн заңдарды одан әрi жетiлдiру болуы тиiс. Ол авторлар мүдделерiн, сол секiлдi Қазақстанның экономикалық, технологиялық және ақпараттыққауiпсiздiгi мүдделерiн сақтауға негiзделуi тиiс. Ғылыми-техникалық жетiстiктердi құруға және пайдалануға қатысты бiрқатар заң және заңға тәуелдi актiлердi қабылдау қажет, олар өз кезегiнде азаматтардың - санаткерлiк меншiк объектiлерiне айрықша құқы барлардыңәрi осы объектiлер иелерiнiңқұқықтарын, бостандықтары мен мүдделерiн қорғауға бағытталған iс-шаралар кешенiн практикада iске асыруға мүмкiндiк бередi. Жұмыс берушiлердiңөз жұмысшыларын мiндеттi медициналық сақтандыруын енгiзу туралы мәселе шешiмiн талап етедi, бұл халыққа медициналық көмек көрсету көлемiн кеңейтуге мүмкiндiк бередi, сол секiлдi әлеуметтiк тәуекелдер түрлерi мен төлемдер негiздерi бойынша заңдарды кезеңдеп жүйелеу көзделуде. Еңбек қабiлетiн жойған, асыраушысынан айрылған немесе жұмысын жоғалтқан жағдайда халықты қосымша әлеуметтiк қорғаумен қамтамасыз ету мақсатында мiндеттi әлеуметтiк сақтандыру жүйесiн одан әрi жетiлдiру үшiн құқықтық база құру қажет. Нарықтық экономикада орын алған еңбек қатынастары нысандарыныңәр алуандылығы мен күрделiлiгi еңбек заңдарын одан әрi жетiлдiрудi қажет етедi. Бұл орайда еңбек құқыққатынастарын реттеу қазақстандықтар мүдделерiнiң басымдығы тұрғысында өрбуi тиiс. Мұнымен бiргеҚазақстанда азаматтыққызмет институтын құру және дамыту үшiн заңдық негiз құру қажеттiлiгi туып отыр.Әлеуметтiк қарама-қайшылықтарды құқықтықәдiстермен шешу тетiгiн құрудың, әлеуметтiк шиеленiстiң саяси өрiс алуын болдырмаудың маңызы зор. Мұнда кәсiптiк одақтардыңқызметi шешушi фактор болып табылады. Осыған байланысты олардың рөлi мен жауапкершiлiгiн арттыру мақсатында кәсiподақтар туралы заңдар жетiлдiрудi талап етедi. Мемлекеттiк қызмет туралы заңдарға мемлекеттiк қызметтiң кәсiбилiгi мен тұрақтылығын арттыруға, мансаптықөсудi ынталандыруға, ықпалды кадрлық резерв қалыптастыруға, кадрларды оқытудың жалпы мемлекеттiк жүйесiн құруға, мемлекеттiк қызметшiлердi әлеуметтiк және құқықтыққорғау шараларын күшейтуге бағытталған
өзгерiстер енгiзу қажеттiлiгi болып отыр. Бұл орайда мемлекеттiк қызмет туралы заңдарды жетiлдiру процесiнiң басты бағыттарының бiрi қызметтiк баспалдақ бойынша өсудiң мансаптық жүйесiне ауысу болмақ.Сыбайлас жемқорлыққұқық бұзушылығына қарсы күрестiңқұқықтық тетiктерiнiң тиiмдiлiгiн арттыру проблемасы үнемi назарда ұстауды талап етедi. Сонымен қатар сыбайлас жемқорлыққылмысы үшiн деп адамдарды негiзсiз жауапқа тартуды болдырмау мақсатында сыбайлас жемқорлыққылмыстарының шеңберiн заңдық тұрғыдан белгiлеп алған жөн. Сол сияқты, сыбайлас жемқорлықәкiмшiлiк құқық бұзушылықтар жасағаны үшiн жауапкершiлiктен жалтартуға жол бермеу мақсатында қолданыстағы заңдарға мұндай құқық бұзушылықтарды орау мерзiмiн ұлғайту тұрғысында тиiстi өзгерiстер енгiзу маңызды болмақ. құқықтарын қорғау мәселелерiн заңмен реттеу, сондай-ақ мүгедектердiңқұқықтарын қорғау туралы заңқабылдау қажеттiлiгi туып отыр. Экономиканы мемлекеттiк реттеу саласындағы заңдар экономиканы мемлекеттiк реттеудiң оңтайлы тетiгiн жасау және оныңқызмет iстеуiне қолайлы жағдайлар туғызу саласындағы қатынастарды реттеуге, нарықтыққатынастарға қатысушылардыңәлеуметтiк-экономикал ық даму процесiндегi өзара iс-қимыл тәртiбiн реттеуге тиiс. Экономиканы мемлекеттiк реттеу қажеттiлiгi, соның iшiнде жеке меншiк иесiнiң инфрақұрылымдық дамыту, өнеркәсiптiң бiрқатар салаларын айта құру, табиғи монополиялар қызметiне оңтайлы тарифтер белгiлеу, көптеген эксперименттiк және тәжiрибе-конструкторлық жұмыстардағы iргелi ғылыми зерттеулердi жалпы мемлекеттiк ауқымда қаржыландыру және ұйымдастыру мәселелерiн шешуге мүдделi еместiгiнен туындайды. Бұл мiндеттердi шешудi мемлекет инвестициялық, тарифтiк, салық және сауда саясатын жүргiзу арқылы өзiне алуға мәжбүр болып отыр. экономиканың белгiлi бiр салаларындағы мемлекеттiң белсендi рөлiнiң нәтижесiнде қол жеткiзгенiн, оның мемлекеттiк экономикалық реттеу жүйесi арқылы iске асырылғанын көрсетедi. Сондықтан экономиканың одан әрi дамуы рынокқа қатысушылар қызметiн осыған барабар мемлекеттiк реттеу арқылы, бiрақ олардың кәсiпкерлiк қызмет еркiндiгiне деген конституциялыққұқығын сақтау және терiс пиғылды бәсекеге жол бермеу жағдайында жүзеге асырылуы тиiс. Және де бiрiншi кезекте шағын және орта бизнесте, сол секiлдi аграрлық секторда жұмыс iстейтiн отандық тауар өндiрушiлердi мемлекеттiк қолдауға бағытталуы тиiс. Сол секiлдi экономикалыққызметтiң импорт алмастыру, өндiрiстiң негiзгi құралдарынжаңғырту, сонымен бiрге инновациялыққызметтi дамыту секiлдi бағыттарын үйлестiре дамытуды қамтамасыз ететiн нормативтiк құқықтық актiлер мен тетiктер әзiрлеудi қарастыру керек.Уақытша қиындық көрiп отырған, бiрақ экономика үшiн маңызды кәсiпорындардың немесе тiптi тұтас салалардың банкротқа ұшырауына жол бермеуге бағытталуы тиiс "өнеркәсiптiк саясат" дегенге ерекше назар аудару қажет. Өнеркәсiптiк саясат мiндеттерiне бәсекелестiктiңөсуiн қолдауды, оны ынталандыруды және кеден заңдарын одан әрi жетiлдiру есебiнен экспорттық және импорттық ағындарды реттеудi жатқызуға болады. Мұнымен қатар ұлттық компаниялардың, өкiлеттi органның және мемлекеттiң жауапкершiлiк салаларын ажырата отырып, ұлттық компаниялар мәртебесiн нақты белгiлеген жөн. Қаржы, банк заңдары экономиканың жаңа нарыққатынастарында жұмыс iстеуi үшiн оңтайлы құқықтық ортаны одан әрi де қамтамасыз етуi, қаржылыққұралдардың дамуына ықпал жасауы және жеке кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдауға жәрдемдесуi тиiс. Елдегi қаржы саясаты мен ақша айналымы саласында Тұжырымдама басымдықтары мемлекеттiң, азаматтардың және заңды тұлғалардың мүдделерiн қорғаудың нақты құралы ретiндегi қазiргi заманғы тұрақты ұлттыққаржы нарығын нығайтумен, мемлекеттiк саясаттыңқұрамдас бөлiгiнiң бiрi ретiндегi тиiмдi қаржы жүйесiнiң жұмыс iстеуiмен байланысты. Бұл мақсат: ұлттыққаржы жүйесiнiң негiздерiн жетiлдiру; қаржы құралдарын қолдану саласын кеңейту; қаржыларды мемлекеттiк реттеудi күшейту және мемлекеттiңқаржылыққызметiн нығайту; қаржы ресурстарына ие тұлғалардыңқұқықтары мен заңды мүдделерiн қорғау; Қазақстанның халықаралыққаржы жүйесiне кiруi жөнiнде кешендi шаралар әзiрлеу және республиканыңқаржы рыногында шетелдiк қатысудың шарттарын белгiлеу арқылы iске асырылуы мүмкiн. Банк қызметiнiңқұқықтық базасын дамыту заң шығару процесiнiң маңызды мiндетi болып табылады. Нарық принциптерiне толық дәрежеде сай келетiндей, клиент пен банк арасында теңқұқықтыққатынастар орнауына, дүниежүзiлiк банк практикасында жалпыға танылған банк қызметтерiнiң жаңа түрлерiн дамытуға ықпал ететiндей банк қызметiнiң заңнамалық реттеуi қажет. Қор рыноктарын реттейтiн заңдарды одан әрi дамыту қажет. Экономиканың нақты секторын одан әрi жетiлдiру үшiн акционерлiк қоғамдар қызметi, бухгалтерлiк және статистикалық есеп және есеп беру мәселелерi жөнiндегi қолданыстағы заңдарға өзгерiстер енгiзiлуi қажет. Мемлекеттiң экономикалыққауiпсiздiгi өте күрделi, сан салалы жоспарлы және көп функциялы жүйе болып табылатындықтан қаржы бақылау жүйесiн жетiлдiру қажет. Сондай-ақ, терроризмге, "арам ақшаны тазартуға" қарсы күрестiң халықаралық тәжiрибесiне сай, қылмыстық жолмен табылған табысты заңдастыруға қарсы iс-әрекет мақсатында қаржы операциялары мониторингiн реттейтiн нормативтiк құқықтық актiлер қабылдау қажет болады. Бюджет заңдары саласында бюджет процесiнiң барлық деңгейi мен кезеңiндегi бюджеттiк бағдарлама жасау, бюджетаралыққатынастардың сапалы жаңа жүйесiнiңқалыптасуы құқықтық тұрғыда iске асуы тиiс. Экономика саласындағы мемлекеттiк реттеу тетiктерiнiң бiрi ретiнде салық заңдары экономикалық дамудың перспективаларын ескеруi, кәсiпкерлiк қызметтi дамытуға жәрдемдесуi және мемлекеттiк функциялар мен мiндеттердi орындау үшiн жеткiлiктi бюджет қаражаттарын жинауды қамтамасыз етуi тиiс. Салық заңдары жүйелi әрi салық салудың экономика дамуын ынталандыратындай нысандарына бағытталған болуы тиiс. Салық заңдарын одан әрi жетiлдiру: оның барлық ережелерiнiң нақтылығын, анықтығын және түсiнiктiлiгiн қамтамасыз ету, салық ауыртпалығын төмендету, "көлеңке"
айналымдарды жария заңдастыру, салық төлеуден жалтарудың алдын алу жөнiнде шаралар қабылдануы тиiс. Қазақстанныңәлемдiк экономикалыққатынастар жүйесiне бiртiндеп кiрiгуi кеден iсiн жетiлдiрудi талап етедi. Қолданыстағы кеден заңдарының "көмескiлiгi" кеден органдарындағы сыбайлас жемқорлыққа, көлеңке бизнес пен контрабанданыңөсуiне жол ашып, нәтижесiнде бұл жалпы ел экономикасына әсерiн тигiзедi. Жаңа Кеден кодексiн әзiрлеу және қабылдау арқылы кеден заңдарын жүйелеу халықаралық талаптар мен стандарттарға сай, сауда үшiн қолайлы сыртқы экономикалық жағдайларды қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi. Ақпараттыққауiпсiздiк саласындағы заңдарды жетiлдiру осы саладағы жаңа технологияларды дамытумен қатар, ақпараттыққауiпсiздiк қатерлерiне қарсы iс-әрекеттер мен ақпараттық және компьютерлiк технологиялар саласындағы құқық бұзушылықтармен күрестiң мемлекеттiк жүйесiн құқықтыққамтамасыз етудi қарастыратын болады. Қазақстанныңәлемдiк ақпарат жүйесiне кiрiгуi ақпараттық және компьютерлiк технологиялар саласындағы құқық бұзушылықты анықтау, оның алдын алу және оған жол бермеудiң тиiмдi тетiгiн құрумен қатар жүруi тиiс. Бұл арнаулы мақсаттағы техникалыққұралдар мен ақпарат қорғау құралдарын жасау мен өндiру саласындағы ұлттықғылыми-өндiрiстiк инфрақұрылым құруды және оның жұмыс iстеуiн үйлестiрудi реттейтiн, осы саладағы ғылыми және өндiрiстiк ұйымдар жұмыстарын үйлестiретiн нормативтiк құқықтық базалар әзiрлеудi талап етедi. Қоршаған ортаны қорғау туралы заңдарды жетiлдiру мақсатында: экологиялық сақтандыружүйесiн; кiнәлiлердiң жазадан құтылмауына кепiлдiк беретiн және қоршаған ортағакелтiрiлген шығынды өтеудi қамтамасыз ететiн мемлекеттiк бақылаудың, қаскерлiкпен (браконьерлiкпен) және орман бұзушылықпен күрестiң барынша жетiлдiрiлген жүйесiн; бiрыңғай мемлекеттiк экологиялық мониторинг жүйесiн;
белгiленген нормативтерден тыс қоршаған ортаны ластайтын кәсiпорындардағы мiндеттi экологиялық аудит;
коммуналдық және өндiрiстiк қалдықтарды басқару жүйесiн;
қоршаған ортаны реттеудiң және оны ластауды болдырмаудың бiршама жетiлдiрiлген экономикалыққұралдарын енгiзу үшiн қажеттi заңдар мен заңға тәуелдi актiлер әзiрлеу қажет болады. Су, жер, орман ресурстарын, өсiмдiк пен жануарлар дүниесiн қорғау жөнiндегi заңнамада тек шаруашылықта пайдалануды дамытуға ғана емес, табиғи ресурстарды қорғау мен өндiруге де бағытталған жаңа заң нормалары қажет. Жер қойнаулары мен жер қойнауларын пайдалану туралы заңдарда пайдалы қазбаларды өндiру кәсiпорындары әрекетiнiң келеңсiз зардаптарын жою жөнiндегi шаралар көзделуi тиiс. мемлекеттiк органдардың басқару және бақылау-қадағалау қызметiн жетiлдiрудi, бақылау мен қадағалаудың артық буындарын жоюды, қажет деген буындарды нығайтуды, әкiмшiлiк ықпал ету шараларын қолдану барысында заңдылықтың сақталуына ведомстволық бақылауды күшейтудi, жауапкершiлiктен бұлтартпау принципiн сақтауды қамтамасыз ететiндей орталықтандырылған есеп жүргiзу мен айыппұл салу жүйесiн құруды көздейдi. Өтеуiне әкiмшiлiк жауапкершiлiктi күшейте түсу арқылы Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексiнiң жекелеген баптарын қылмыстық сипаттан арылту көзделуде. Қазақстан Республикасындағы шетелдiк қорлар мен мемлекеттiк емес ұйымдар қызметiн реттейтiн заңдар одан әрi жетiлдiрудi талап етедi. Әкiмшiлiк заңдарының маңызды мiндетi басқару шешiмдерiн алу мен қабылдаудыңәкiмшiлiк-құқықтық рәсiмдерiн одан әрi жетiлдiру болуы тиiс. Қылмыстық заңнамада заңмен қорғалатын әлеуметтiк жоғары құндылықтар ретiндегi адам құқықтары мен бостандықтарының бастылығы мен ажырамастығын тану негiзге алынуы тиiс. Қылмыстық заңнаманы жетiлдiру ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Мазмұны
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1. Қазақстан Республикасыныңқұқықтық жүйесiн одан әрi дамыту, адам мен азаматтың конституциялыққұқықтары мен бостандықтарын сақтаудың мемлекеттiк кепiлдiктерiн нығайту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...2-17
2. Қазақстан Республикасы сот жүйесiнiң дамуы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .18-19
3. Мемлекеттiк дамудың халықаралық-құқықтық аспектiлерi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...19-20
4. Экономикалық саясаттың пайда болуы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..20-21
III. Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .22
IV. Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... .23
Қазақстан Республикасындағы Құқықтық реформа мемлекеттiк бағдарламасын (1994 ж.) орындаудың басты нәтижесi қоғам мен мемлекет дамуының стратегиялық бағыттарын айқындап берген, адам мен азаматтың негiзгi құқықтары мен бостандықтарын, сондай-ақ мемлекеттiк институттардың жаңа жүйесiн бекiткен Қазақстан Республикасы Конституциясыныңқабылдануы (1995 ж.) болды. Конституциялық нормаларды дамыту үшiн "Қазақстан Республикасының Президентi туралы", "Қазақстан Республикасының Парламентi және оның депутаттарының мәртебесi туралы", "Қазақстан РеспубликасыныңҮкiметi туралы", "Қазақстан Республикасының сот жүйесi мен судьяларының мәртебесi туралы", "Республикалық референдум туралы", "Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы" конституциялық заңдар, Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесi туралы" конституциялық заң күшi бар Жарлығы және Қазақстанныңұлттық заңнамасының негiзiн құраған өзге де заң актiлерi қабылданды. .Қазақстан Республикасының 1995 жылғы Конституциясының негiзiнде жаңа конституциялыққұқық түзiлдi, оған сәйкес бiздiң мемлекетiмiз үшiн неғұрлым қолайлы президенттiк басқару нысаны берiк орнықты. Мемлекеттiк бiртұтас билiктiңүш тармаққа бөлiнуi жүзеге асты. Тұрақты жұмыс iстейтiн қос палаталы Парламент күннен-күнге жемiстi жұмыс iстеуде. Атқарушы билiктi нығайту және жетiлдiру жөнiнде шаралар қолданылды. Бiртұтас сот жүйесi құрылды, судьялардың тәуелсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiнде шаралар қабылданды. Жеке меншiк, азаматтыққоғам, еркiн кәсiпкерлiк қатынастарын реттейтiн азаматтыққұқық одан әрi дами түстi. Қылмыстыққұқықта адамның табиғи, ажырамас құқықтары мен бостандықтарының басымдығына негiзделген, қорғалуға тиiс әлеуметтiк құндылықтардың түбегейлi жаңа сатысы айқындалды. Әлемдiк қоғамдастықта орныққан принциптерге едәуiр сәйкес келетiн азаматтық iс жүргiзу, қылмыстық-iс жүргiзу және қылмыстық-атқару заңнамасы елеулi өзгердi. Соттар мен құқыққорғау органдарыныңқұқыққорғау қызметiнiң тиiмдiлiгiн арттыруға бағытталған қайта құру реформаның маңызды құрамдас бөлiгi болып табылды. Судьялар корпусын жасақтауда билiктi.барлық тармақтары мен судьялар қоғамдастығын қатыстыра отырып, судьяларды ғұмыр бойына тағайындау тәртiбi енгiзiлдi, олардың мәртебесi мен қамтамасыз етiлу деңгейiн көтеретiн басқа да шаралар iске асырылды.Қазақстан Республикасының 1995 жылғы Конституциясына сәйкес қылмыстық iстер бойынша анықтау мен алдын ала тергеудi арнайы органдар жүргiзедi әрi олар сот пен прокуратурадан бөлiнген. Iшкi iстер органдарын оларға тән емес функциялардан босату мақсатында өртке қарсы күрес қызметi бұл органдардыңқұрылымынан шығарылды. Қылмыстық-құқықтық статистика жүргiзу қызметi iшкi iстер органдарынан өзiне берiле отырып, Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы жанынан Құқықтық статистика және ақпарат орталығы құрылды. Сонымен қатар Ұлттыққауiпсiздiк комитетiнен,Қорғаныс министрлiгiнен, iшкi iстер органдары мен
кеден органдарынан тиiстi сараптама бөлiмшелерiнiң берiлуi есебiнен Қазақстан сот сараптамасы ғылыми-зерттеу институтының базасында"Әдiлет министрлiгiнiң Сот сараптама орталығы" құрылды.Қазақстандыққұқықтық жүйенiңқоғамныңәлеуметтiк-экономика лық және қоғамдық-саяси өмiрiн уақ реттеуден, құқыққорғау органдары қызметiнiң жазалау-қуғындау әдiстерiнен, сот iсiн жүргiзудегi айыптауға бейiмдiктен және мемлекет пен жеке меншiк иесiнiңөзара қарым-қатынастарындағы мемлекеттiк мүдделер басымдығынан арылуы жүрiп жатыр. Қазақстан Республикасының Конституциясына, халықаралыққұқықтың жалпы жұрт таныған принциптерi мен нормаларына сәйкес елдiңқұқықтық жүйесiнiң жұмыс iстеуiн қамтамасыз ететiн қолданыстағы заңнама одан әрi дамытуды, атап айтқанда қолданыстағы заңдарды кезең-кезеңiмен жетiлдiрудi, сондай-аққажет жағдайда қоғамды одан әрi демократияландыру талаптарына және оны әлеуметтiк-экономикалық дамыту мiндеттерiне сай келетiн жаңа нормативтiк құқықтық актiлер қабылдауды талап етедi. Құқықтық реформаныңқорытындыларын талқылау нәтижесiнде қоғамда Конституцияның негiзiнде құқықтық жүйенi қарышты дамыту қажеттiгi туралы пiкiр үстемдiк алды. Қазақстан Республикасының Конституциясы қажеттi құқықтықәлеуеттi қамтиды, ол оныңқұқықтық нормаларында ғана емес, оныңқұқықтық идеялары мен принциптерiнде де тұжырымдалған. Конституцияныңқұқықтық идеялары Қазақстанда демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтiк мемлекет институттарын нығайтуға бағытталған, заңнамалық, ұйымдық және басқа шараларда жүзеге асуға тиiс. Құқықтық мемлекеттiң конституциялық идеялары заңнаманыңқұқық, әдiлеттiлiк, гуманизм идеяларын арқау ете түзiлуiнде, құқықтық тәртiптi, адам мен азаматтыңқұқықтары мен бостандықтарының материалдық, ұйымдық-құқықтық, саяси кепiлдiктерiн нығайтудың пәрмендi құралдарының жасалуынан көрiнiс табуға тиiс. Сонымен қатар өзiнiң конституциялық мiндеттерiн қалтқысыз орындауға тиiс мемлекеттiк қызметшiлердiң, өзге де азаматтардың жауапкершiлiгiн арттыру керек. Әлеуметтiк мемлекет конституциялық идеясын iске асырудың аса зор маңызы бар. Бұл жұмысты бiрiншi кезекте жеке адамныңөзiн-өзi танытуы мен экономикалық еркiндiгiне қажеттi жағдайлар жасауға, әлеуметтiк өмiрдiң салаларын үйлестiруге патернализмге, қоғамның жiкке жарылуына, түрлi әлеуметтiк топтардың бiр-бiрiне қарсы тұруына жол бермей, қоғамныңәлеуметтiк жағынан шетiн топтарына көмек көрсетуге тиiс мемлекеттiк органдар жүзеге асырады.Бұл орайда шынайы демократиямен түп-тамыры қосылмайтын "шексiз-шетсiз демократия" идеясын қабылдауға болмайтынын мойындаған жөн. Ел халқының көпұлттылығы, көпконфессиялылығы, Қазақстанның шекарасына жақын жерде дiни экстремизмнiң, терроризмнiң бой көрсетуi жағдайында мемлекеттiң зайырлы сипатын жете түсiну мен қорғаудың маңызы зор. Зайырлы мемлекеттiң конституциялық идеялары мемлекеттiк идеологияға дiни ағымдардың ықпал етуiне, экстремистiк дiни идеялардың бой көтеруiне тосқауыл қоятындай, сонымен бiрге дiни бiрлестiктердiң конституциялық тәртiп шегiндегi қызметiн шектемейтiндей заң актiлерi мен өзге де iс-шараларда жүзеге асуы тиiс. Конституциядағы қоғам мен мемлекет қызметiнiң түбегейлi принциптерi туралы айтылғандарды ескере отырып,қоғамдық келiсiм мен саяси тұрлаулылықты қоғамдық та, мемлекеттiк те институттар қамтамасыз етуге тиiс. Сөйтiп, түбегейлi конституциялық принцип - барша халықтың игiлiгiне арналған экономикалық даму, Конституцияда "меншiк мiндет жүктейдi, оны пайдалану сонымен қатар қоғам игiлiгiне де қызмет етуге тиiс" деп жарияланғандықтан, экономиканың мемлекеттiк те, жеке секторларында да өмiрге енiп, iске асуға тиiс. Қазақстанның көпұлтты халқының достығын нығайту мен мемлекеттiң тәуелсiздiгiн бекiтуде қазақстандық патриотизм принципiнiң маңызы зор. Оны нығайту үшiн мемлекеттiң, қоғамдық институттардың, отбасы мен мектептiң бiрлескен күш-жiгерi қажет. Республика қызметiнiң түбегейлi конституциялық принципi ретiнде мемлекет өмiрiнiң барынша маңызды мәселелерiн демократиялықәдiстермен шешу мемлекеттiк институттардың, саяси партиялардың, басқа да қоғамдық бiрлестiктердiң, бейүкiметтiк ұйымдардың, халықтың түрлi әлеуметтiк жiктерi мен топтарының бiрлескен күш-жiгерi негiзiнде де мүмкiн болады. Бұл орайда мемлекеттiк органдар қызметiн ұйымдастыру мен оған баға беру олардың жұмысының формалды-статистикалық көрсеткiштерiмен шектелмеуi тиiс. Бiрiншi кезекте азаматтардың конституциялыққұқықтары мен бостандықтарын, заңды тұлғалар мен мемлекеттiң заңды мүдделерiн қорғау жөнiндегi жұмыстың нақты нәтижелерi назарға алынуы тиiс.Республика қызметiнiң Конституцияда аталған түбегейлi принциптерi заңнамада белгiлi бiр дәрежеде бекiдi. Бұл процесс ел iшiнде де, Қазақстанның басқа мемлекеттермен қарым-қатынастарында да жаңа саяси, экономикалық және әлеуметтiк жағдайдағы қажеттiктерге сәйкес тереңдеп, кеңейе түсуге тиiс. Заңнаманы одан әрi жетiлдiру процесiнде Конституцияныңүстемдiгi және төменгi деңгейдегi актiлер нормаларының жоғарғы деңгейдегi актiлерге сәйкес тұру принциптерiн бұлжытпай ұстану қажет. Қолданыстағы заңдар нормаларын мына шараларды: құқықтық реттеудегi ақаулықтарды толықтыруды және оны қоғамдыққатынастардың барынша маңызды салаларына тереңдетудi;
заң жобаларына, соның iшiнде олардыңұлттыққауiпсiздiк мүдделерiне сай болуына, ғылыми сараптама жүргiзу практикасын жалғастыруды және кеңейтудi;
заңнаманы бiр iзге келтiру мақсатында онда қолданылатын терминдердiң мемлекеттiк және орыс тiлдерiндегi бiрыңғай тiзбесiн қалыптастыруды;
қабылданатын барлық заңдарды тиiмдi iске асыру үшiн жағдай жасау мақсатында оларды қаржылай қамтамасыз етудiң жеткiлiктiлiк принципiн мұқият сақтауды, қылмыс, сыбайлас жемқорлық және әкiмшiлiк құқық бұзушылықтар жасауға тiкелей немесе жанама түрде жағдай туғызушы алғышарттарды анықтау мақсатында нормативтiк құқықтық актiлер жобаларына криминологиялық сараптама енгiзудi;
заң жобалары қызметiн жоспарлауды жақсарту мақсатында оны перспективалық (3 жылға) жоспарлау практикасын енгiзудi iске асыру жолымен жетiлдiру қажет. Ұлттық заңнама ауқымын орта мерзiмдi перспективаға жүйелеу жөнiндегi жұмысты жоспарлау, құқықтық реттеудi талап ететiн қоғамдыққатынастарға ғылыми талдау жүргiзу қажет. Мұндай алдын-ала талдау нормативтiк құқықтық актiлермен реттелмеген және түрлi деңгейдегi реттеудi қажет ететiн қоғамдыққатынастар саласын айқындауға мүмкiндiк бередi. Заңнаманы жүйелеу оның барлықүш нысанын қолдану: инкорпорациялау, топтау және жинақтау арқылы жүзеге асырылуы тиiс. Кез келген қоғамда, әдеттегiдей, түрлi индивидуумдар, әлеуметтiк топтар, ұйымдар мүдделерiнiңқарама-қайшылығы болуы мүмкiн. Осы орайда сүйемелдеу сияқты құбылысқа өркениеттi, заңдық шеңбер беру қажет. Бүгiнде заң актiлерi мемлекеттiк органдарға мазмұны заң шығарушыныңқалауына сай емес, ал кейде оған тiкелей қайшы келетiн заңға тәуелдi актiлер қабылдауға мүмкiндiк беретiн бланкеттiк (сiлтемелiк) нормалардың көп мөлшерiн қамтиды. Мемлекеттiк органдардың норма түзушiлiк тәжiрибесiнде тар салалық, ведомстволық көзқарас жойылмаған, соның нәтижесiнде сыбайлас жемқорлыққұқық бұзушылықтары, адам құқықтарына, бостандықтарына және азаматтар мен ұйымдардың заңды мүдделерiне қысым жасау орын алған. Әрi бұл жәйт заңдарды iс жүзiнде заңға тәуелдi актiлермен алмастыруға әкеп соқтырады. Осыған байланысты заң актiлерiн әзiрлеу процесi сiлтемелiк нормалар санын қатаң түрде азайтумен және заңдарды мүмкiндiгiнше тиiмдi нақтылаумен сипатталуға тиiс. Сонымен бiрге қабылданған заңдардың толықтай iске асырылуын, соның iшiнде қажет деген заңға тәуелдi актiлердiң дер кезiнде қабылдануын қамтамасыз ететiн тетiктердi жетiлдiрген жөн. Жергiлiктi норма түзушiлiктiң сапасын арттыру қажет болып отыр. Бұл орайда да жалпыға мiндеттi маңызға, ведомствоаралық сипатқа ие немесе азаматтардыңқұқықтарына, бостандықтары мен мiндеттерiне қатысты жергiлiктi мемлекеттiк органдардың актiлерiн тiркеу мiндеттiлiгi туралы заң нормаларын iске асыруға бағытталған қосымша шаралар қолға алынуы қажет. Қазiргi кезде жоғары заңгерлiк бiлiм алуды қамтамасыз ететiн оқу орындарыныңқатары өте көп. Алайда, бұл ұйымдарда мамандар даярлаусапасы ойдағыдай емес. Бұл шұғыл шешiмiн талап ететiн проблема.Сонымен қатар жемiстi дамып келе жатқан отандыққұқықтықғылымға қолдау таныту жөнiндегi шаралар қолға алынуы қажет.Құқықтық мемлекет құру және жоғарыда айтылған мiндеттердi iске асыру мақсатында мемлекеттiк органдар мен лауазымды тұлғалар құқықтық саясатты өздерiнiң күнделiктi қызметiнде iске асыруы тиiс. Оның негiзгi принциптерi болып: заңдылық, яғни Конституция мен заңдардың, оларға негiзделген заңға тәуелдi нормативтiк құқықтық актiлердiң нормаларын сақтап, орнымен қолдану;
адам мен азамат құқықтары мен бостандықтарыныңұлықтылық жағдайын бiлдiретiн адам құқықтары мен бостандықтарының басымдылығы;
гуманизм, яғни адамның жеке тұлға ретiндегi жоғары құндылығын, оның еркiн дамуға және қабiлетiн көрсетуге деген құқықтарын тану, қоғамдыққатынастар сапасына баға берудiңөлшемi ретiндегi жеке адам игiлiгiнiң орнығуы;
қазақстандықтардыңөз Атамекенiн жан-жақты қолдауы мен адалдығы және Отанына сүйiспеншiлiгi ретiндегi қазақстандық патриотизм толық дәрежеде орнығуға тиiс. Бұл ретте құқықтық саясат құқық жүйесiн дамытудың негiзгi бағыттарын, базалық тетiктерiн мемлекеттiк тұрғыда пайымдауды және құқыққолдану практикасы шараларын белгiлi бiр кезеңге орай жетiлдiрудi бейнелеуге тиiс, iске асырылуын 2010 жылға дейiн аяқтау көзделiп отырған осы Тұжырымдама да соған байланысты әзiрленген. Қазақстан Республикасының Конституциясында жария етiлген, адам мен азаматтыңқұқықтары мен бостандықтарының басымдығы, құқықтыңүстемдiгi, бiртұтас мемлекеттiк билiктiң тармақтарға бөлiнуi және олардың тежемелiк әрi тепе-теңдiк жүйесiн пайдалану арқылы келiсе қызмет iстеуi принциптерiне негiзделген демократиялық, құқықтық, зайырлы және әлеуметтiк мемлекет құру бағытының заңнамада дәйектi түрде iске асырылуын қамтамасыз ету керек.Бұл орайда адам құқықтарының басымдығын қоғам мен мемлекеттiң мүдделерiмен үйлесiмдi сәйкестендiрген жөн. Құқықтық жүйенi бұл бағытта дамыту, оны халықаралыққұқықтың жалпыға бiрдей танылған принциптерi мен нормаларына, халықаралық стандарттарға дәйектi түрде сәйкес келтiру қажеттiлiгi Мыңжылдық басқосуында (2000 ж.) қабылданған БҰҰ-ның Мыңжылдық декларациясында бекiтiлген. Декларация мемлекеттердiң, әлемдiк қоғамдастықтың "демократияны қолдау және құқықтық тәртiптi нығайту" үшiн күш-жiгер жұмсау қажеттiгiн ерекше атап көрсетедi. Бұл тұрғыда Құқықтық саясат тұжырымдамасы тек құқықтық жүйе дамуының бағытын айқындап қоймай, сонымен бiрге құқықтық саясаттыңәлеуметтiкэкономикалық және саяси салалардағы реформалармен үйлесiмдiлiгiн қамтамасыз етуi тиiс. Құқықтық даму мақсаттарының бiрi саяси жүйенi жетiлдiру болып табылады. Халықтың саяси белсендiлiгiнiң заңдық нысандарының алуан түрлiлiгi мен мәдениетiн шынайы қамтамасыз ету қажет. Үкiмет туралы заңнама оныңқызметiнiң тиiмдiлiгiн және қабылдаған шешiмдерi үшiн жауапкершiлiгiн арттыру мақсатында жетiлдiрудi қажет етедi. Сайлау заңдарын, сайлау процесiн ұйымдастыруды одан әрi жетiлдiру, бұқаралық ақпарат құралдарының сайлау iс-шараларын әдiл де толық көрсетудегi рөлiн нығайту және жауапкершiлiгiн арттыру қажет. Мемлекеттiк басқарудың тиiмдi жүйесiн құру мақсатында бiртұтастық пен басқарушылық талаптарының бұлжымай орындалуы жағдайында мемлекеттiк билiктiң түрлi деңгейлерi арасындағы қызметтер аясын, функциялары мен жауапкершiлiктерiн нақты ажыратуды қамтамасыз ететiн заңдарды одан әрi жетiлдiрiп, сонымен бiрге жергiлiктi мемлекеттiк басқарудың тиiмдi жұмыс iстеуi үшiн жағдайлар туғызу мақсатқа сай болмақ. Жергiлiктi өзiн-өзi басқару институттарын кезең-кезеңмен қалыптастыру азаматтыққоғам институттарын нығайтуға ықпал етпек. Қазақстан Республикасында Адам құқықтары жөнiндегi уәкiл институтын (омбудсмен) құру қажеттiлiгi туындап отыр. Бұқаралық ақпарат құралдары нарығын дамыту, оның экономикалық дербестiгiн, сондай-ақ оларға қоғамдық және мемлекеттiк бақылау жасау тетiгiн қамтамасыз ету саласындағы заңдарды одан әрi жетiлдiру қажет. Азаматтық-құқықтыққатынастарды реттейтiн заңдар жетiлдiру талап етедi. Нарықтық экономикаға өту, мемлекеттiң меншiк иесi, монополист, елде шығарылатын өнiмнiң негiзгi өндiрушiсi және ұсынушысы рөлiнен бас тартуы азаматтыққұқықпен реттелетiн қоғамдыққатынастар саласын сапалық тұрғыдан кеңейттi. Азаматтыққұқық еңбек, отбасылық және өзге де қоғамдыққатынастарға барған сайын дендеп ене түстi. Мұның бәрi мемлекеттiңқұқықтық жүйесiнiң мемлекеттiк және қоғамдық мүдделердi қорғайтын бұқаралыққұқық пен жеке мүдделерге қызмет етiп, оны қорғауды қамтамасыз ететiн жеке құқыққа ауқымды бөлiну процесi аясында жүрiп жатыр. Осымен байланысты жеке, қоғамдық және мемлекеттiк мүдделердi байыпты үйлестiрудiң шұғыл қажеттiлiгi сақталып отыр. Бұдан келiп, заң шығарушының азаматтық-құқықтыққатынастарды реттеудегi негiзгi мiндетi мұндай құқықтыққатынастарға қатысушылардың барлығының мүдделерiн қорғайтын нақты құқықтық тетiгi бар еркiн нарыққа барынша кеңөрiс ашу болмақ. Осыған орай, бұлжымай орындалар болса, азаматтық заңдардың одан әрi дамуы жүзеге асуы тиiс азаматтық заңдар принциптерi ерекше өзектiлiкке ие болады. Негiзгi принциптер қатарына мыналарды жатқызуға болады: мемлекеттiң немесе оныңәкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктерiнiң азаматтыққұқыққатынастарына енерде өз азаматтық-құқықтық серiктестерi алдында қандай да бiр артықшылықтары немесе жеңiлдiктерi болмайтынын, ал кез келген ұйымдық нысандағы заңды тұлғалар азаматтыққұқыққатынастары субъектiлерi ретiнде жеке тұлғаларға теңестiрiлетiнiн, және де шетелдiк азаматтар мен шетелдiк заңды тұлғалар, Республика заңдарында белгiленген шегiнiстер болмаса, қазақстандық азаматтар мен заңды тұлғалар секiлдi құқықтар мен мiндеттердi, әрi нақ сол тәртiппен иемденетiнiн бiлдiретiн азаматтық-құқықтыққатынастар субъектiлерiнiң теңдiгi;
ең алдымен, меншiк иесiнiңөз мүлкiн өзiнiң жеке ұйғарымы бойынша пайдалану мүмкiндiгiн тануды бiлдiретiн меншiкке қол сұқпаушылық бұл орайда меншiк иесiнiңөз құқықөкiлеттiгiн жүзеге асыруы өзге адамдардың және мемлекеттiңқұқықтары мен заңмен қорғалатын мүдделерiн бұзбауы тиiс;
кез келген тұлғаныңөз қалауы бойынша және мәжбүрлеусiз шешiм қабылдау - өзiнiңқандай да бiр шартқа кiру-кiрмеу өзi шартқа отыруды қалаған серiктесiн таңдау және шарт талаптарын айқындау құқығы барлығын бiлдiретiн азаматтық-құқықтық шарт жасасу еркiндiгi; әрекетке қабiлеттi азаматтардың немесе заңды тұлғалардыңөз мүлкiне иелiк етуiне, пайда табуына, кiрiстерiн жаратуына мемлекеттiк органдар мен басқа да тұлғалардың ықпал етуiне жол берiлмеуiн бiлдiретiн, мемлекеттiң және үшiншi тұлғалардың жеке iстерге және жеке өмiрге араласпауы; азаматтық-құқықтыққатынастардың негiзгi субъектiлерi ретiнде кәсiпкерлер мен тұтынушыларды қорғау. Жалпы алғанда, азаматтық заңдар меншiкке қол сұқпаушылықты және тауар-ақша қатынастарына қатысушылар қызметiнiң еркiндiгiн қорғауы тиiс. Бұл үшiн бiрiншi кезекте меншiк құқығын, мүлiктiк және мiндеттiлiк құқық институттарын одан әрi де дамыту, жеке адам мен қоғам мүдделерiнiң барынша үйлесуiнiң, құқықты оныңәлеуметтiк мақсатына сай пайдаланудың негiзiнде жеке-құқықтыққатынастардың заңнамалық базасын жетiлдiру қажет. Нарықтыққатынастардың одан әрi дамуы ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлерге жеке меншiк институтын енгiзудi қажет етедi.Азаматтыққұқықты дамытудың басымдық бағыттарының бiрi зияттық меншiк объектiлерiне құқықты реттейтiн заңдарды одан әрi жетiлдiру болуы тиiс. Ол авторлар мүдделерiн, сол секiлдi Қазақстанның экономикалық, технологиялық және ақпараттыққауiпсiздiгi мүдделерiн сақтауға негiзделуi тиiс. Ғылыми-техникалық жетiстiктердi құруға және пайдалануға қатысты бiрқатар заң және заңға тәуелдi актiлердi қабылдау қажет, олар өз кезегiнде азаматтардың - санаткерлiк меншiк объектiлерiне айрықша құқы барлардыңәрi осы объектiлер иелерiнiңқұқықтарын, бостандықтары мен мүдделерiн қорғауға бағытталған iс-шаралар кешенiн практикада iске асыруға мүмкiндiк бередi. Жұмыс берушiлердiңөз жұмысшыларын мiндеттi медициналық сақтандыруын енгiзу туралы мәселе шешiмiн талап етедi, бұл халыққа медициналық көмек көрсету көлемiн кеңейтуге мүмкiндiк бередi, сол секiлдi әлеуметтiк тәуекелдер түрлерi мен төлемдер негiздерi бойынша заңдарды кезеңдеп жүйелеу көзделуде. Еңбек қабiлетiн жойған, асыраушысынан айрылған немесе жұмысын жоғалтқан жағдайда халықты қосымша әлеуметтiк қорғаумен қамтамасыз ету мақсатында мiндеттi әлеуметтiк сақтандыру жүйесiн одан әрi жетiлдiру үшiн құқықтық база құру қажет. Нарықтық экономикада орын алған еңбек қатынастары нысандарыныңәр алуандылығы мен күрделiлiгi еңбек заңдарын одан әрi жетiлдiрудi қажет етедi. Бұл орайда еңбек құқыққатынастарын реттеу қазақстандықтар мүдделерiнiң басымдығы тұрғысында өрбуi тиiс. Мұнымен бiргеҚазақстанда азаматтыққызмет институтын құру және дамыту үшiн заңдық негiз құру қажеттiлiгi туып отыр.Әлеуметтiк қарама-қайшылықтарды құқықтықәдiстермен шешу тетiгiн құрудың, әлеуметтiк шиеленiстiң саяси өрiс алуын болдырмаудың маңызы зор. Мұнда кәсiптiк одақтардыңқызметi шешушi фактор болып табылады. Осыған байланысты олардың рөлi мен жауапкершiлiгiн арттыру мақсатында кәсiподақтар туралы заңдар жетiлдiрудi талап етедi. Мемлекеттiк қызмет туралы заңдарға мемлекеттiк қызметтiң кәсiбилiгi мен тұрақтылығын арттыруға, мансаптықөсудi ынталандыруға, ықпалды кадрлық резерв қалыптастыруға, кадрларды оқытудың жалпы мемлекеттiк жүйесiн құруға, мемлекеттiк қызметшiлердi әлеуметтiк және құқықтыққорғау шараларын күшейтуге бағытталған
өзгерiстер енгiзу қажеттiлiгi болып отыр. Бұл орайда мемлекеттiк қызмет туралы заңдарды жетiлдiру процесiнiң басты бағыттарының бiрi қызметтiк баспалдақ бойынша өсудiң мансаптық жүйесiне ауысу болмақ.Сыбайлас жемқорлыққұқық бұзушылығына қарсы күрестiңқұқықтық тетiктерiнiң тиiмдiлiгiн арттыру проблемасы үнемi назарда ұстауды талап етедi. Сонымен қатар сыбайлас жемқорлыққылмысы үшiн деп адамдарды негiзсiз жауапқа тартуды болдырмау мақсатында сыбайлас жемқорлыққылмыстарының шеңберiн заңдық тұрғыдан белгiлеп алған жөн. Сол сияқты, сыбайлас жемқорлықәкiмшiлiк құқық бұзушылықтар жасағаны үшiн жауапкершiлiктен жалтартуға жол бермеу мақсатында қолданыстағы заңдарға мұндай құқық бұзушылықтарды орау мерзiмiн ұлғайту тұрғысында тиiстi өзгерiстер енгiзу маңызды болмақ. құқықтарын қорғау мәселелерiн заңмен реттеу, сондай-ақ мүгедектердiңқұқықтарын қорғау туралы заңқабылдау қажеттiлiгi туып отыр. Экономиканы мемлекеттiк реттеу саласындағы заңдар экономиканы мемлекеттiк реттеудiң оңтайлы тетiгiн жасау және оныңқызмет iстеуiне қолайлы жағдайлар туғызу саласындағы қатынастарды реттеуге, нарықтыққатынастарға қатысушылардыңәлеуметтiк-экономикал ық даму процесiндегi өзара iс-қимыл тәртiбiн реттеуге тиiс. Экономиканы мемлекеттiк реттеу қажеттiлiгi, соның iшiнде жеке меншiк иесiнiң инфрақұрылымдық дамыту, өнеркәсiптiң бiрқатар салаларын айта құру, табиғи монополиялар қызметiне оңтайлы тарифтер белгiлеу, көптеген эксперименттiк және тәжiрибе-конструкторлық жұмыстардағы iргелi ғылыми зерттеулердi жалпы мемлекеттiк ауқымда қаржыландыру және ұйымдастыру мәселелерiн шешуге мүдделi еместiгiнен туындайды. Бұл мiндеттердi шешудi мемлекет инвестициялық, тарифтiк, салық және сауда саясатын жүргiзу арқылы өзiне алуға мәжбүр болып отыр. экономиканың белгiлi бiр салаларындағы мемлекеттiң белсендi рөлiнiң нәтижесiнде қол жеткiзгенiн, оның мемлекеттiк экономикалық реттеу жүйесi арқылы iске асырылғанын көрсетедi. Сондықтан экономиканың одан әрi дамуы рынокқа қатысушылар қызметiн осыған барабар мемлекеттiк реттеу арқылы, бiрақ олардың кәсiпкерлiк қызмет еркiндiгiне деген конституциялыққұқығын сақтау және терiс пиғылды бәсекеге жол бермеу жағдайында жүзеге асырылуы тиiс. Және де бiрiншi кезекте шағын және орта бизнесте, сол секiлдi аграрлық секторда жұмыс iстейтiн отандық тауар өндiрушiлердi мемлекеттiк қолдауға бағытталуы тиiс. Сол секiлдi экономикалыққызметтiң импорт алмастыру, өндiрiстiң негiзгi құралдарынжаңғырту, сонымен бiрге инновациялыққызметтi дамыту секiлдi бағыттарын үйлестiре дамытуды қамтамасыз ететiн нормативтiк құқықтық актiлер мен тетiктер әзiрлеудi қарастыру керек.Уақытша қиындық көрiп отырған, бiрақ экономика үшiн маңызды кәсiпорындардың немесе тiптi тұтас салалардың банкротқа ұшырауына жол бермеуге бағытталуы тиiс "өнеркәсiптiк саясат" дегенге ерекше назар аудару қажет. Өнеркәсiптiк саясат мiндеттерiне бәсекелестiктiңөсуiн қолдауды, оны ынталандыруды және кеден заңдарын одан әрi жетiлдiру есебiнен экспорттық және импорттық ағындарды реттеудi жатқызуға болады. Мұнымен қатар ұлттық компаниялардың, өкiлеттi органның және мемлекеттiң жауапкершiлiк салаларын ажырата отырып, ұлттық компаниялар мәртебесiн нақты белгiлеген жөн. Қаржы, банк заңдары экономиканың жаңа нарыққатынастарында жұмыс iстеуi үшiн оңтайлы құқықтық ортаны одан әрi де қамтамасыз етуi, қаржылыққұралдардың дамуына ықпал жасауы және жеке кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдауға жәрдемдесуi тиiс. Елдегi қаржы саясаты мен ақша айналымы саласында Тұжырымдама басымдықтары мемлекеттiң, азаматтардың және заңды тұлғалардың мүдделерiн қорғаудың нақты құралы ретiндегi қазiргi заманғы тұрақты ұлттыққаржы нарығын нығайтумен, мемлекеттiк саясаттыңқұрамдас бөлiгiнiң бiрi ретiндегi тиiмдi қаржы жүйесiнiң жұмыс iстеуiмен байланысты. Бұл мақсат: ұлттыққаржы жүйесiнiң негiздерiн жетiлдiру; қаржы құралдарын қолдану саласын кеңейту; қаржыларды мемлекеттiк реттеудi күшейту және мемлекеттiңқаржылыққызметiн нығайту; қаржы ресурстарына ие тұлғалардыңқұқықтары мен заңды мүдделерiн қорғау; Қазақстанның халықаралыққаржы жүйесiне кiруi жөнiнде кешендi шаралар әзiрлеу және республиканыңқаржы рыногында шетелдiк қатысудың шарттарын белгiлеу арқылы iске асырылуы мүмкiн. Банк қызметiнiңқұқықтық базасын дамыту заң шығару процесiнiң маңызды мiндетi болып табылады. Нарық принциптерiне толық дәрежеде сай келетiндей, клиент пен банк арасында теңқұқықтыққатынастар орнауына, дүниежүзiлiк банк практикасында жалпыға танылған банк қызметтерiнiң жаңа түрлерiн дамытуға ықпал ететiндей банк қызметiнiң заңнамалық реттеуi қажет. Қор рыноктарын реттейтiн заңдарды одан әрi дамыту қажет. Экономиканың нақты секторын одан әрi жетiлдiру үшiн акционерлiк қоғамдар қызметi, бухгалтерлiк және статистикалық есеп және есеп беру мәселелерi жөнiндегi қолданыстағы заңдарға өзгерiстер енгiзiлуi қажет. Мемлекеттiң экономикалыққауiпсiздiгi өте күрделi, сан салалы жоспарлы және көп функциялы жүйе болып табылатындықтан қаржы бақылау жүйесiн жетiлдiру қажет. Сондай-ақ, терроризмге, "арам ақшаны тазартуға" қарсы күрестiң халықаралық тәжiрибесiне сай, қылмыстық жолмен табылған табысты заңдастыруға қарсы iс-әрекет мақсатында қаржы операциялары мониторингiн реттейтiн нормативтiк құқықтық актiлер қабылдау қажет болады. Бюджет заңдары саласында бюджет процесiнiң барлық деңгейi мен кезеңiндегi бюджеттiк бағдарлама жасау, бюджетаралыққатынастардың сапалы жаңа жүйесiнiңқалыптасуы құқықтық тұрғыда iске асуы тиiс. Экономика саласындағы мемлекеттiк реттеу тетiктерiнiң бiрi ретiнде салық заңдары экономикалық дамудың перспективаларын ескеруi, кәсiпкерлiк қызметтi дамытуға жәрдемдесуi және мемлекеттiк функциялар мен мiндеттердi орындау үшiн жеткiлiктi бюджет қаражаттарын жинауды қамтамасыз етуi тиiс. Салық заңдары жүйелi әрi салық салудың экономика дамуын ынталандыратындай нысандарына бағытталған болуы тиiс. Салық заңдарын одан әрi жетiлдiру: оның барлық ережелерiнiң нақтылығын, анықтығын және түсiнiктiлiгiн қамтамасыз ету, салық ауыртпалығын төмендету, "көлеңке"
айналымдарды жария заңдастыру, салық төлеуден жалтарудың алдын алу жөнiнде шаралар қабылдануы тиiс. Қазақстанныңәлемдiк экономикалыққатынастар жүйесiне бiртiндеп кiрiгуi кеден iсiн жетiлдiрудi талап етедi. Қолданыстағы кеден заңдарының "көмескiлiгi" кеден органдарындағы сыбайлас жемқорлыққа, көлеңке бизнес пен контрабанданыңөсуiне жол ашып, нәтижесiнде бұл жалпы ел экономикасына әсерiн тигiзедi. Жаңа Кеден кодексiн әзiрлеу және қабылдау арқылы кеден заңдарын жүйелеу халықаралық талаптар мен стандарттарға сай, сауда үшiн қолайлы сыртқы экономикалық жағдайларды қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi. Ақпараттыққауiпсiздiк саласындағы заңдарды жетiлдiру осы саладағы жаңа технологияларды дамытумен қатар, ақпараттыққауiпсiздiк қатерлерiне қарсы iс-әрекеттер мен ақпараттық және компьютерлiк технологиялар саласындағы құқық бұзушылықтармен күрестiң мемлекеттiк жүйесiн құқықтыққамтамасыз етудi қарастыратын болады. Қазақстанныңәлемдiк ақпарат жүйесiне кiрiгуi ақпараттық және компьютерлiк технологиялар саласындағы құқық бұзушылықты анықтау, оның алдын алу және оған жол бермеудiң тиiмдi тетiгiн құрумен қатар жүруi тиiс. Бұл арнаулы мақсаттағы техникалыққұралдар мен ақпарат қорғау құралдарын жасау мен өндiру саласындағы ұлттықғылыми-өндiрiстiк инфрақұрылым құруды және оның жұмыс iстеуiн үйлестiрудi реттейтiн, осы саладағы ғылыми және өндiрiстiк ұйымдар жұмыстарын үйлестiретiн нормативтiк құқықтық базалар әзiрлеудi талап етедi. Қоршаған ортаны қорғау туралы заңдарды жетiлдiру мақсатында: экологиялық сақтандыружүйесiн; кiнәлiлердiң жазадан құтылмауына кепiлдiк беретiн және қоршаған ортағакелтiрiлген шығынды өтеудi қамтамасыз ететiн мемлекеттiк бақылаудың, қаскерлiкпен (браконьерлiкпен) және орман бұзушылықпен күрестiң барынша жетiлдiрiлген жүйесiн; бiрыңғай мемлекеттiк экологиялық мониторинг жүйесiн;
белгiленген нормативтерден тыс қоршаған ортаны ластайтын кәсiпорындардағы мiндеттi экологиялық аудит;
коммуналдық және өндiрiстiк қалдықтарды басқару жүйесiн;
қоршаған ортаны реттеудiң және оны ластауды болдырмаудың бiршама жетiлдiрiлген экономикалыққұралдарын енгiзу үшiн қажеттi заңдар мен заңға тәуелдi актiлер әзiрлеу қажет болады. Су, жер, орман ресурстарын, өсiмдiк пен жануарлар дүниесiн қорғау жөнiндегi заңнамада тек шаруашылықта пайдалануды дамытуға ғана емес, табиғи ресурстарды қорғау мен өндiруге де бағытталған жаңа заң нормалары қажет. Жер қойнаулары мен жер қойнауларын пайдалану туралы заңдарда пайдалы қазбаларды өндiру кәсiпорындары әрекетiнiң келеңсiз зардаптарын жою жөнiндегi шаралар көзделуi тиiс. мемлекеттiк органдардың басқару және бақылау-қадағалау қызметiн жетiлдiрудi, бақылау мен қадағалаудың артық буындарын жоюды, қажет деген буындарды нығайтуды, әкiмшiлiк ықпал ету шараларын қолдану барысында заңдылықтың сақталуына ведомстволық бақылауды күшейтудi, жауапкершiлiктен бұлтартпау принципiн сақтауды қамтамасыз ететiндей орталықтандырылған есеп жүргiзу мен айыппұл салу жүйесiн құруды көздейдi. Өтеуiне әкiмшiлiк жауапкершiлiктi күшейте түсу арқылы Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексiнiң жекелеген баптарын қылмыстық сипаттан арылту көзделуде. Қазақстан Республикасындағы шетелдiк қорлар мен мемлекеттiк емес ұйымдар қызметiн реттейтiн заңдар одан әрi жетiлдiрудi талап етедi. Әкiмшiлiк заңдарының маңызды мiндетi басқару шешiмдерiн алу мен қабылдаудыңәкiмшiлiк-құқықтық рәсiмдерiн одан әрi жетiлдiру болуы тиiс. Қылмыстық заңнамада заңмен қорғалатын әлеуметтiк жоғары құндылықтар ретiндегi адам құқықтары мен бостандықтарының бастылығы мен ажырамастығын тану негiзге алынуы тиiс. Қылмыстық заңнаманы жетiлдiру ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz