«Фирмада тауарды өткізу жолдарын жоспарлау.»
Кіріспе.
1. Бөлім ... ... ... ... ... 1.5
1. 1. Нарықты зерттеу, баға қою, сигменттеу..9.10
1. 2. Жарнама арқылы өткізу ... ..10.20
1. 3. Делдалдарды ынталандыру, агенттер арқылы ... ... ... ... ... ..20.22
2. Бөлім. «AVON» компаниясының шығу тарихы, дамуы
2.1. «AVON» компаниясының қолданылуы, шығарылуы ... ... ... ... .23
2. 2. «AVON» компаниясының жаңалықтары.
2. 3. «AVON» косметикасының қызметі...25.26
Қорытынды ... ... ... ... .27
Ұсыныстар. ... ... ... ... .28
Пайдалынылған әдебиеттер. ... ..29
1. Бөлім ... ... ... ... ... 1.5
1. 1. Нарықты зерттеу, баға қою, сигменттеу..9.10
1. 2. Жарнама арқылы өткізу ... ..10.20
1. 3. Делдалдарды ынталандыру, агенттер арқылы ... ... ... ... ... ..20.22
2. Бөлім. «AVON» компаниясының шығу тарихы, дамуы
2.1. «AVON» компаниясының қолданылуы, шығарылуы ... ... ... ... .23
2. 2. «AVON» компаниясының жаңалықтары.
2. 3. «AVON» косметикасының қызметі...25.26
Қорытынды ... ... ... ... .27
Ұсыныстар. ... ... ... ... .28
Пайдалынылған әдебиеттер. ... ..29
Нарықты зерттеу және сегменттеу - ертеден келе жатқан шаруашылықты жүргізу құралы, оның дамуының өзіндік бай тарихы бар. Нарықтың қалыптасуы айырбас пен қоғамдық еңбек бөлінісінің дамуымен байланысты. Нарық қатынастарының дамуын мынадай негізгі кезеңдерге бөлуге болады: а) нарық элементтерінің пайда болуы, б) натуралдық айырбас кезеңі нарығы, в) тауар баламасы кезеңінің нарығы, г) тауар емес балама кезеңінің нарығы.
Бірінші кезеңде айырбас операциялары тұрақсыз, кездейсоқ болады, олар өндірістің шарттары болып табылмайды. Құндық қатынастар, әрбір жеке сауда – саттық көріністерге кездейсоқ болды.
Екінші кезеңдегі тауар қозғалысын мына формула бойынша Т1 - Т2 көрсетуге болады. Балама айырбас көбіне – көп өндірістің шарты бола бастайды. Осының нәтижесінде қоғамдық қажетті шығындар категориясы калыптасады. Құнның субстанциясы әлі де болса тауардың бір түрімен біртұтас болып бірігіп кеткен жоқ, сондықтан "таза” құнның иеленушісі болып бірнеше тауарлар көрінуі мүмкін.
Бірінші кезеңде айырбас операциялары тұрақсыз, кездейсоқ болады, олар өндірістің шарттары болып табылмайды. Құндық қатынастар, әрбір жеке сауда – саттық көріністерге кездейсоқ болды.
Екінші кезеңдегі тауар қозғалысын мына формула бойынша Т1 - Т2 көрсетуге болады. Балама айырбас көбіне – көп өндірістің шарты бола бастайды. Осының нәтижесінде қоғамдық қажетті шығындар категориясы калыптасады. Құнның субстанциясы әлі де болса тауардың бір түрімен біртұтас болып бірігіп кеткен жоқ, сондықтан "таза” құнның иеленушісі болып бірнеше тауарлар көрінуі мүмкін.
1. С. Әкімбеков, А.С. Баймұхаметова, У.А Жанандаров Экономикалық теория. Оку құралы. Жалпы редакция С. Әкімбековтікі. — Астана: 2002. ISBN 9965-408-99-8
2. Армстронг Г., Котлер Ф. Введение в маркетинг = Marketing: An Introduction. — 8-е изд. — М.: «Вильямс», 2007. — С. 832. —ISBN 0-13-186591-9.
3. Бронникова Т. С., Чернявский А. Г. Маркетинг: Учебное пособие. — Таганрог: Изд-во ТРТУ, 1999.
4. Котлер Ф., Вероника Вонг, Джон Сондерс, Гари Армстронг Основы маркетинга, 4-е европейское издание = Principles of Marketing: European Edition 4th. — М.: «Вильямс», 2007. — С. 1200. — ISBN 0-273-68456-6.
5. Маркетинг: учебник для вузов/Г. Л. Багиев, В. М. Тарасевич, Х.Анн; Под общ. ред. Г. Л. Багиева.-М.: ОАО «Изд-во „Экономика“», 2001. — 703 с.
6. Ильясов Ф. Н. Политический маркетинг. Искусство и наука побеждать на выборах. М.: ИМА-пресс, 2000. – 200 с.
7. Сэндидж Ч. И. Реклама: теория и практика. — М.: Прогресс, 1989. — 620 с.
8. Джек Траут. 22 Непреложные закона маркетинга
9. Эл Райс, Джек Траут. Маркетинговые войны
10. Эванс Дж. Р., Берман Б. Маркетинг. — М.: Экономика, 1990. — 350 с.
11. Елена Родина Идём на запах… Как нас заставляют покупать // «Огонёк», № 20, 2005, с. 22—23.
12. Буланов А. Завтра-маркетинг. — СПб.: Питер, 2008. — 256 с: ил. — (Серия «Маркетинг для профессионалов») — ISBN 978-8-91180-672-9
2. Армстронг Г., Котлер Ф. Введение в маркетинг = Marketing: An Introduction. — 8-е изд. — М.: «Вильямс», 2007. — С. 832. —ISBN 0-13-186591-9.
3. Бронникова Т. С., Чернявский А. Г. Маркетинг: Учебное пособие. — Таганрог: Изд-во ТРТУ, 1999.
4. Котлер Ф., Вероника Вонг, Джон Сондерс, Гари Армстронг Основы маркетинга, 4-е европейское издание = Principles of Marketing: European Edition 4th. — М.: «Вильямс», 2007. — С. 1200. — ISBN 0-273-68456-6.
5. Маркетинг: учебник для вузов/Г. Л. Багиев, В. М. Тарасевич, Х.Анн; Под общ. ред. Г. Л. Багиева.-М.: ОАО «Изд-во „Экономика“», 2001. — 703 с.
6. Ильясов Ф. Н. Политический маркетинг. Искусство и наука побеждать на выборах. М.: ИМА-пресс, 2000. – 200 с.
7. Сэндидж Ч. И. Реклама: теория и практика. — М.: Прогресс, 1989. — 620 с.
8. Джек Траут. 22 Непреложные закона маркетинга
9. Эл Райс, Джек Траут. Маркетинговые войны
10. Эванс Дж. Р., Берман Б. Маркетинг. — М.: Экономика, 1990. — 350 с.
11. Елена Родина Идём на запах… Как нас заставляют покупать // «Огонёк», № 20, 2005, с. 22—23.
12. Буланов А. Завтра-маркетинг. — СПб.: Питер, 2008. — 256 с: ил. — (Серия «Маркетинг для профессионалов») — ISBN 978-8-91180-672-9
Мазмұны.
Фирмада тауарды өткізу жолдарын жоспарлау.
Кіріспе.
1.
Бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .1-5
1. 1. Нарықты зерттеу, баға қою,
сигменттеу ... ... ... ... ... ... . ... ... ..9-10
1. 2. Жарнама арқылы
өткізу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... 10-
20
1. 3. Делдалдарды ынталандыру, агенттер арқылы ... ... ... ... ... ..20-22
2. Бөлім. AVON компаниясының шығу тарихы, дамуы
2.1. AVON компаниясының қолданылуы, шығарылуы ... ... ... ... .23
2. 2. AVON компаниясының жаңалықтары ... ... ... ... ... ... ... ... .24-
25
2. 3. AVON косметикасының
қызметі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25-26
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... 27
Ұсыныстар.
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ..28
Пайдалынылған әдебиеттер.
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .29
Кіріспе.
Нарықты зерттеу және сегменттеу - ертеден келе жатқан шаруашылықты
жүргізу құралы, оның дамуының өзіндік бай тарихы бар. Нарықтың қалыптасуы
айырбас пен қоғамдық еңбек бөлінісінің дамуымен байланысты. Нарық
қатынастарының дамуын мынадай негізгі кезеңдерге бөлуге болады: а) нарық
элементтерінің пайда болуы, б) натуралдық айырбас кезеңі нарығы, в) тауар
баламасы кезеңінің нарығы, г) тауар емес балама кезеңінің нарығы.
Бірінші кезеңде айырбас операциялары тұрақсыз, кездейсоқ болады,
олар өндірістің шарттары болып табылмайды. Құндық қатынастар, әрбір жеке
сауда – саттық көріністерге кездейсоқ болды.
Екінші кезеңдегі тауар қозғалысын мына формула бойынша Т1 -
Т2 көрсетуге болады. Балама айырбас көбіне – көп өндірістің шарты бола
бастайды. Осының нәтижесінде қоғамдық қажетті шығындар категориясы
калыптасады. Құнның субстанциясы әлі де болса тауардың бір түрімен біртұтас
болып бірігіп кеткен жоқ, сондықтан "таза” құнның иеленушісі болып бірнеше
тауарлар көрінуі мүмкін.
Үшінші кезеңдегі тауар тепе – теңдігі мына айырбас формуласы
бойынша Т1 - Т2,, балама Т2. Әрбір жергілікті нарыққа балама тауардың бір
түріне тән. Ол ерекше тұтыну қасиетіне байланысты әрдайым тауарлардың
ортасынан ығысып шығып қалып отырады. Бұл кезеңде "таза” құн өзінің
иеленушісінің белгілі бір заттық формасымен біртұтас болып бірігіп кетеді,
оған тауар қабығынсыз өмір сүре алмайтын "шығындық емес” деп бөлінетін
құрамалары байланады. Дүниежүзілік нарықтың қалыптасуымен құнның жеке дара
иеленушісі қызметін алтын атқара бастайды.
Төртінші кезеңдегі тауар қозғалысының формуласы Т1 тауар емес
балама Т2. Алтынға тікелей айырбастың тоқталуымен, құнның "таза”
иеленушілері – несие ақшалар өзінің "тауарлық” мәнін жоғалтады. Былайша
айтқанда, құнның өзінің заттық иеленушісінің оқшалануы қазіргі замандағы
нарықты сипаттайтын құбылыс болып табылады.
Сонымен бірге нарықты стихиялы түрде дамушы немесе нарық,
монополия нарық, реттемелі нарық деп бөледі. Стихиялы нарық капитализмнің
алғашқы кезеңінде болды, оған еркін тауар өндірушілер мен сатып алушылар,
еркін бәсеке мен еркін бағалар тән болды. Стихиялы нарықтың идеологы,
әлемдік зерттеу және сегменттеу теорияның негізін қалаушы Адам Смит (1723 –
1790 ж.ж.) өзінің "Халықтар байлығының табиғаты мен себептері туралы
зерттеу” деген басты еңбегінде – жеке меншік иелерінің байлықты көбейтудегі
мүддесі өндірісті дамытудың және оны қоғамдық қажеттіліктерге лайықтаудың
қозғаушы күші болып табылады деп жазған болатын. Сонымен бірге А.Смит, екі
кәсіпкер немесе саудагердің арасындағы әңгіме әрқашанда бағаны өсіру
ниеттігіндегі даумен аяқталады деп кқрсетті. Оның пікірінше, мемлекет
мұндай даулы мәселелерді шешуге араласпауы керек, ол тек қана жалпы
тәртіпті қамтамасыз ететін "түнгі күзетшінің” рөлін атқаруы қажет.
Монополиялық нарық XIX ғасырдың алғашқы кезеңінде өмір сүрді. Нарықтың
бұл түрінде еркін бәсеке шектеледі, ал ол зерттеу және сегменттеудағы
сапалық және сандық өзгерістердің динамикасына кері әсер етеді. Өндірістегі
монополиялық үстемдік ғылыми – техникалық прогрестің баялауына бағаның
өсуіне, тауар тапшылығына, ал түптеп келгенде, қоғамның барлық
қайшылықтарының шиеленесуіне әкеліп соқтырады.
Қазіргі заманғы өркениетті елдерге реттемелі нарық тән болып отыр.
Оны тек қана еркін өндірушілер мен тұтынушылар, еркін бәсеке мен бағалар
ғана емес, сонымен бірге - өнім өндіруге мемлекеттік баға белгілеу, нарық
конъюнктурасын зерттейтін маркетингтік қызметті еңгізу, өндірістің көлемін
тікелей шарт жасау негізінде реттеп отыру, әртүрлі кәсіпорын ассоцияларын,
жарнама – ақпараттық жүйелерді құру арқылы реттеуде мемлекеттің шешуші
рөлін атап көрсету керек.
Нарық қатынастарының пайда болуының ең басты шарты - өндіріс құрал –
жабдықтарына жекеменшік. Ал Қазақстандағы өндірістік қатынастардың негізі
жерге феодалдық меншік болды ірі- ірі мал иелері жердің де аса ірі
меншіктенушілері болды. Көшпелі мал шаруашылығы жағдайында жер өндірістің
шарты ғана емес, сонымен бірге негізгі құралы да болды.
Тереңдей түссек меншіктік бөлінісу Қазақстанда тауарлы ақша
қатынастардың белгілі бір дәрежеде өріс алуына, өркендеуіне жағдай жасады.
Шындығында айырбас, сауда қатынастары қазақ даласында ерте кезде пайда
болды. Айырбас ісінде негізгі бұйым мал болды. Академик С. Бәйішевтің
мәліметтері бойынша Қазақстанда малмен сауда жасау, әсіресе XVI ғасырдан
бастап мықтап өріс алған, оның едәуір бөлігі айырбас шетке шығарып өткізу
үшін өңдіріліп отырған.
Нарықты қатынастардың қалыптасуына белгілі бір дәрежеде дамыған
қолөнер кәсібі де, өнеркәсіп те әсер етті. Қазақтар үй бастырды, жүннен
мата тоқыды, теріден былғары иледі, металдан ыдыс – аяқтар жасай білді,
киім тікті, киіз басып кілем тоқыды. Бұл салалардың бұйымдары айырбас үшін,
тауар ретінде де шығарылатын болды.
Қазір тәуелсіз Қазақстан Республикасының алдында тарихи әділетсіздікті
жою міндеті. Негізгі стратегиялық мақсат – демократияны дамыту, меншікті
қатынастарды реформалау, нарықты зерттеу және сегменттеуны өндіру болып
табылады.
1. 1. Нарықты зерттеу, баға қою, сигменттеу
Нарықтарды сегменттеу. Нарықтың негізгі түрлері әртүрлі субнарықтарға,
нарықтық сегменттерге бөлінеді. Нарықты сегменттеу — тауарларға бірдей емес
талаптар қоятын осы тауардың тұтынушыларын жеке-жеке топтарға бөлу болып
табылады. Нарықтың сегменті — бұл нарықтың бір бөлімі, белгілі ортақ
көрсеткіштер негізінде құрылған тұтынушылар, өнімдер, немесе,
кәсіпорындардың тобы болып табылады. Сегменттеу әртүрлі жолдармен, әртүрлі
факторларды (көрсеткіштерді) қолдану арқылы жүргізіледі. Осылардың
негізгілері:
1. Географиялық:
▪ аймақтар бойынша: Солтүстік, Орталық, Батыс, Шығыс, Оңтүстік;
▪ әкімшілік бөлім бойынша: республика, облыс, аудан, қала;
▪ тұрғындардың тығыздығы бойынша: қала, ауыл, қала маңы.
▪ климат бойынша: теңіз, континенталдық, орташа, ыстық, т.б.
2. Демографиялық:
▪ адамдардың жасына сәйкес топтау;
▪ жыныстық топтау;
▪ отбасы мүшелерінің санына қарай топтау;
▪ табыстар дәрежесіне қарай;
▪ кәсіби құрамына сәйкес — ғылыми қызметкерлер, мемлекеттік
кәсіпорындардың жұмысшылары, қызметкерлер, зейнеткерлер, т.б.
▪ білім дәрежесіне, діни көзқарасына сәйкес;
▪ ұлттық қүрамға сөйкес топтаулар;
3. Психографиялық:
▪ халықты әлеуметтік қ9рамына сәйкес топтау;
▪ табыстардың дәрежесіне сәйкес;
▪ өмір салтына сәйкес: жастар, спортпен шұғылданатындар ақсүйектер;
▪ жеке басының қасиеттеріне сәйкес: ашуланшактар, өз-өзіншілігі молдар.
4. Мінезқұлықтық (тауарларды таңдауда):
▪ тауарды кездейсоқ сатып алады;
▪ сатып алуда пайда, бағалылық көздейді;
▪ сапалы заттар, төмен бағалы заттар алады;
▪ клиент болудың тұрақтылығы, өнімнің қажеттілік дәрежесі: үнемі керек,
анда санда керек;
▪ өнімге эмоционалдық қатынасы: позитивтік көзқарас, негативтік көзқарас.
Бүгінгі таңдағы ауқымды өзгерістер кезеңі қоғам өмірінің барлық
саласын жан-жақты қамтуда. Сол себепті қалыптасқан құрылымды мүлдем
жаңартып, зерттеу және сегменттеу-әлеуметтік және рухани дамуға жол ашатын
демократиялық қоғам құруға сай зерттеу және сегменттеуны нарықты
қатынастарға көшіру міндеті тұр.
Нарықты зерттеу және сегменттеуда әр адам нарық заңдары мен мемлекеттің
заңдылық актілеріне негізделе отырып өз еркімен шешімдер қабылдауы керек.
Нарықты зерттеу және сегменттеуда адамдардың жемісті қызметінің қажетті
шарты болып сол адамдардың нарықтың қызмет ету механизмін және
ұйымдастырылуын білу табылады.
Нарықты зерттеу және сегменттеудің мазмұнын ашпай тұрып, зерттеу және
сегменттеу дегеніміз не деген мәселеге тоқталған жөн. "Экономия” терминін
алғашқы рет ұсынған Ксенофонт, мұның мағынасы үй шаруашылығы (ойкос-үй,
шаруашылық; номос-заң) деген ұғымды білдіреді.
Зерттеу және сегменттеу ғылым ретінде қоғам және ұлттың алдында тұрған
маңызды проблемаларға жауап беруі қажет. Зерттеу және сегменттеудің негізгі
қызметі адамның өмір сүруі, дамуы үшін қажетті материалдық игіліктер жасау
болып табылады. Адам қоғамының өмір сүру негізі-өндіріс. Зерттеу және
сегменттеу екі негізгі аксиомаға негізделеді: шексіз мұқтаждықтар мен
шектеулі ресурстар.
Мұқтаждықтар-бұл адамдардың белгілі бір пайдалылығы бар игіліктерді иелену
мен пайдалануға деген ынталылығы.
Мұқтаждықтарды қанағаттандыратын құралдар игіліктер болып табылады. Бір
игіліктер шексіз мөлшерде болады, ал екіншісі-шектеулі. Соңғылары зерттеу
және сегменттеу игіліктер деп аталады. Өндірістің түпкі мақсаты-тұтыну
болып табылады.Қазіргі уақытта зерттеу және сегменттеу әрбір адамның өмір
сүруін қамтамасыз ететін күрделі организм. Материалдық игіліктер циклдық
қозғалыста болады. Олар өндіріс-бөліс-айырбас-тұтыныс айналымы бойынша
жүреді.
Зерттеу және сегменттеу игіліктерді өндіру үшін ресурстар, яғни қоғамның
әлеуметтік мүмкіндіктері пайдаланады. Өндіріс үрдісінде ресурстар өндіріс
факторларына айналады, олар келесі топтарға бөлінеді: жер, еңбек, капитал,
кәсіпкерлік. Шектеулі ресурстар жағдайында таңдау мәселесі туындайды.
Оларды пайдаланудың ең тиімді тәсілін табу керек, ол үшін мына 3 сұраққа
жауап беру қажет:
1. Не өндіру керек, яғни қандай өнімдер мен қызмет түрлері және
олардың қанша мөлшерде өндірілуі мүмкін?
2. Қалай өндіру керек? Пайдалы өнімдер қалай өндіріледі немесе
олар қандай материалдық, адам ресурстары арқылы және қандай
технологияның көмегімен өндіріледі.
3. Кім үшін өндіру керек, яғни өнімдер және қызметтерді кім үшін
өндіру қажет, олар қалай бөлінеді және түптің түбінде кімдердің
тұтынуына түседі?
Осы проблемаларды шешу барысында адамдар табиғатпен белгілі бір
байланыста болып, жаратылыс байлықтары мен энергиясына деген қажеттілік
туындайды. Табиғаттың бұл ресурстарын адамзат қажетіне пайдалану жоғарыда
айтылған проблемаларды ұтымды шешумен тікелей байланысты.
Ғылыми білімнің қай саласы болсын, олар кездейсоқ пайда болмайды.
Олардың түбегейлі тарихи тамыры бар. Сондықтан әрбір зерттеуші-ғалымның өзі
айналысатын ғылымның тарихын білуі міндетті шарт.
Зерттеу және сегменттеу бес негізгі бөлімнен тұрады: кіріспе,
микрозерттеу және сегменттеу, мезозерттеу және сегменттеу, макрозерттеу
және сегменттеу, мегозерттеу және сегменттеу. Зерттеу және сегменттеу екіге
бөлінеді: оң зерттеу және сегменттеу-дерек негіздегі зерттеу және
сегменттеу қылық туралы болжаулар. Нормативті зерттеу және сегменттеу-елдің
зерттеу және сегменттеу туралы бағалау пікірі.
Зерттеу және сегменттеу шектеулі ресурстар әлеміндегі өндіріс-бөліс-
айырбас-тұтыныс процессінде адамдар арасында қалыптасатын объективті
зерттеу және сегменттеу қатынастардың жүйесі болып табылады.
Нарықты зерттеу және сегменттеу-өндірушілер мен тұтынушылар нарық арқылы
әрекет ететін шаруашылықты ұйымдастыру нысаны.
Нарықты зерттеу және сегменттеуда қолданылатын әдістер жалпы және жеке
болып бөлінеді. Жалпы әдістерге - абстракция әдісі, талдау, синтез,
индукция, дедукция, жорамал, эксперимент, жүйелі талдау жатады. Жеке
әдістер: экстраполяция, зерттеу және сегменттеу-математикалық, графикалық,
баланстық, функционалдық. Зерттеу және сегменттеу ғылымдар жалпы,
қолданбалы, біріктірілген болып үшке бөлінеді. Нарықты зерттеу және
сегменттеу қазіргі зерттеу және сегменттеудің негізгі бөлігі ретінде
қарастырылады. Егемендігімізді алып зерттеу және сегменттеудің дамуының
жаңа бағытын, яғни нарықты қатынастарды таңдап, біз Қазақстанның қазіргі
нарықты зерттеу және сегменттеусын бөлек дербес пән ретінде де қарастырған
жөн.
Нарық механизмі ғылым мен техника жетістіктерін, еңбек ресурстарын,
еңбекті ұйымдастырудың жаңа әдістерін кеңінен пайдалануды көздейді. Бірақ
көп қаржы мен уақытты қажет ететін оның жаңа бағыттарында стратегиялық
мақсаттарды жүзеге асыруды, өндірісте терең құрылымдық өзгерістер жасауды
қамтамасыз ете алмайды.
Нарық дегеніміз не? Нарық-бұл өндіріс факторларын немесе оның
нәтижелері мен шарттарын айырбастауға байланысты болатын өндірістік
қатынастардың белгілі бір бөлігі немесе жүйесі.
Нарық-бұл сатушылар мен сатып алушылар арасындағы зерттеу және
сегменттеу қатынастардың белгілі бір жүйесімен сипатталатын тауар
айырбасының саласы.
Нарық-тауарларды сатып алу-сату мен байланысты орын алатын зерттеу және
сегменттеу қатынастар жиынтығы.
Нарық-бұл тауарды өткізуге байланысты айырбас саласында қалыптасатын
зерттеу және сегменттеу қатынастардың жиынтығы.
Нарықты әртүрлі тауар өндірушілер мен тұтынушылардың арасында болатын
зерттеу және сегменттеу байланыстар мен қатынастар жүйесі деп сипаттауға
болады.
1. 2. Жарнама арқылы өткізу.
Кез келген ақылы жарнама презентация формасы мен тауардың, қызметтің,
ойдың алға жылжуын айтамыз. Ол латын тілінен reclamare, немесе француз
тілінен reclame аударғанда қатты айғайлау немесе жарнамалау деген
мағынаны білдіреді.
Біздің жарнама дегенде білеріміз – бір топтың немесе бір фирма өнімінің
жақсы жағын насихаттап, мақтайды деген үстірт түсінік. Алайда жарнама
құрылымының сипаттамасына тереңірек зер салып, үңіле түссек, бұл құрылымның
бастауында оның қалыптасу тарихы мен өзіндік кезеңдері бар екенін
аңғарамыз. Ал, сонымен жарнама дегеніміз не? Осыған тоқталсақ.
Жарнама – спектакль, концерт, дәріс немесе көрермендерге арналған
басқа да мәдени шаралар, спорттық жарыстар, ойын-сауықтар туралы
хабарландырудың бір түрі. Немесе: Жарнама дегеніміз – белгілі бір фирма,
тауар немесе қызмет түрі жайлы мағлұматтардың бұқаралық ақпарат құралдары
арқылы жариялануы,- деген жалпыға ортақ анықтама бере отырып, таралуына
қарай жарнама ақылы және жанама болып бөлінеді. Газет бетін сатып алып,
жарнамалау ақылы деп аталады. Ал өнімді ұсынушы адамның немесе фирманың
көпшілік қауым мен бұқаралық ақпарат құралы арасында болатын әртүрлі
байланыстар жанама жарнамаға тән. Оның тиімді тәсілі мектепте, қарттар
үйінде, тағы басқа мекемелерде фирманың өз өнімдерін тегін таратуы. Жанама
жарнаманың басты үш қызметі бар. Олар:
- нарық кеңістігінде әйгілі болу;
- фирманың беделін арттыру;
- тығырыққа тірелген кезде өз беделін сақтап қалу мақсатында
жарнамалауды жүзеге асыру.
Жарнаманың жеке адамдарға арналған хабарландыру, құлақтандыру,
сақтандыру секілді түрлері де болады. Мәселен: жекелеген адамдардың
жоғалған, ұрланған құнды заттарын, құжаттарын жарнамалайды. Бұл дегеніміз
жарнаманың сақтандыру немесе құжаттандыру түрі болып табылады. Бүгінгі
таңда белгілі бір кәсіпорынның өнімін жарнамалау кеңінен тарап кетті.
Мұндай бағыттағы жарнаманы жүзеге асыру үшін мейлінше өнімнің жақсы
қасиеттерін көрсетуге тырысады. Яғни, бұл ақпараттық сипаттағы жарнамаға
жатады. Құрылымдық жағынан жарнама суреттер арқылы безендірілетін және тек
сөздерден тұратын жарнама болып бөлінеді. Жарнама БАҚ-тың барлық түрінде
кездеседі.
Жарнамаға әйгілі маркетолог Филип Коттлер былай анықтама береді:
Жарнама – нақты қаржыландырудың қайнар көзі көрсетілген, ақпаратты
таратудың ақылы құралдары көмегімен жүзеге асатын коммуникацияның өзіндік
нысаны[1,42-б]. Ал Американдық маркетинг ассоциациясының берген анықтамасы
бойынша: Жарнама - бұл тапсырыс берушінің нақтылы төлемімен тауарларды
және қызмет көрсетудің кез-келген формасы және ол тиімді әдіс-тәсілдерді
қолдана отырып тұтынушыларға қызмет көрсететін және маркетингтің құрамдас
бөлігі болып табылады [2,158-б],- деп тұжырымдайды.
1996 жылы шыққан Сауда туралы жарнама кітабының авторлары В.Беклешев
және С.Вороновтың жарнамаға берген анықтамасы АҚШ-тағы Эдвертайзинг Эйдж
журналында өткізілген конкурс барысында мақұлдауын алғаны белгілі. Бұл
жерде жарнамаға жалпы сипаттама бере келе, Жарнама – ол жарнама беруші
қарамағынан шығатын бұқараның мақұлдауын, дауыстарын алуы, тұтынушылар мен
тұтынушылар санын көбейту және табысты көбейту мақсатында алдын-ала ақысы
төленген тауар, қызмет, қоғамдық қозғалыс немесе тұлға туралы баспа, қолмен
жазылған, ауызша немесе бейнелік хабарлама [3,29-б],- деп нақтылы
тұжырымға келген.
Ұраншылар институты мемлекеттік билік орнатудағы ежелгілерінің бірі
болып саналғандықтан, мұндай қызмет барлық ежелгі мемлекеттерде тіркелген.
Еуропа территориясында ұраншылар хабарландырулары б.з.б. ХІҮ ғ. жатқан Крит-
Микендік мәдениетінің орталықтарында қазба жұмыстары кезінде табылды.
Ұраншылар ежелгі ірі қалаларда адамдардың көп шоғырланған жерлерде
күнделікті ақпарат беру үшін қызмет еткен. Негізінен бұл ақпарат
мемлекеттік бұйрық түрінде саяси мәнде болған, бірақ көп жағдайда ұраншылар
тұрғылықты халыққа жалпылай маңызды ақпаратты беріп отырды. Әйгілі
қолбасшыларды ұрандау, елшілердің келуі туралы алдын-ала айту, нан тарату
немесе жақында цирктің көрсетілуі туралы хабарды тарату түрлері ертеде жиі
кездесіп отырған.
Жарнама- қаржыландыру көзі анық көрсетілген, БАҚ арқылы жүзеге асатын,
жеке көрсетілмейтін, тауар мен қызметті жылжыту нысаны.
Жарнама агенттіктері - жарнама қызметін ұсынатын делдалдар.
Жарнама құралдары - жарнама таратушылардың жиынтығы: баспасөз,
телеарна, радио, кино жатады.
Жарнамалық хабар – компанияның өз хабарламаларында не айтылатындығын
жоспарлауы.
Жарнамалық сөз мәнері – тауар сапасын, фирманың тура немесе абстрактылы
түрдегі бейнесін көрсететін қысқа лозунг немесе ұран.
Жарнаманы қамту ауқымы – берілген уақыт аралығында жарнама науқанымен
таныстыратын мақсатты аудиториядағы адамдардың белгілі бір пайызы.
Жарнама жеткізушілері – жарнаманы тарататын нақты құралдар: нақты
журналдар, телешоу, радиобағдарламалар және т.б.
Жанама өткізу арналары – тауарлар мен қызметтердің өңдірушіден тәуелсіз
делдалға , одан кейін –тұтынушыға жылжыуына байланысты құрылатын арналар.
Купондар – тауарларды сатып алған кезде берілетін жеңілдіктер мен
шегерімдер сертификаттары.
Қызмет көрсету – тұтынушылар сатып алаты, бірақ меншік құқығына ие
бола алмайтын сезілмейтін игілік.
Лицензиялау – шетел фирмаларына белгілі бір төлем немесе роялти орнына
өзінің өндірістік және сауда құпияларын, ноу-хау тауар белгісін, потентін
қолдануға беретін құқық.
Маркетинг – нарықты жан-жақты зерттеу негізінде тұтынушылардың
мұқтаждықтары мен қажеттіліктерін қанағаттандыру жолымен бәсекелестік
қабідеттілігін арттыру арқылы пайда табуға бағытталған тұжырымдама және
біріктірілген қызмет. Тауарды өндіру, оны тұтынушыға ұсыну және айырбас
арқылы жеке адамдар тобының және тұтынушылар мұқтаждықтары мен
қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған әлеуметтік және басқару
прцесі. (Ф.Котлердің анықтамасы).
Маркетингтік зерттеулер – басқару шешімдерін дұрыс қабылдау мақсатымен,
компанияның алдына қойған маркетинтік міндеттеріне сәйкес ақпарат жинап,
өңдеу және мәліметтерді талдау мен қорытындылар ұсыну.
Маркетингтік логистика – сұраныстарын неғұрлым тиімді қанағаттандыру
мақсатымен өндіріс орнынан бастап тұтынушыларға жеткізумен аяқталатын
материалдар мен дайын өнімнің заттай ағымын жоспарлау, ұйымдастыру және
бақылау.
Маркетингтік коммуникация – тұтынушыға ықпал ету мақсатында тауар мен
көрсетілетін қызметтерге сұранысты қалыптастыру мен ынталандыруға
бағытталған шаралар жүйесі.
Маркетинг бюджеті – фирманың табысының, шығынының және пайдасының
жоспарлы мөлшері.
Маркетинг жоспары – бұл белгілі бір уақытта маркетинг мақсатына жету
үшін әзірленетін жүйелік және біртұтас бағдарламалар жиынтығы,
нысандандырылған құжат.
Мәміле – белгіленген шартқа сәйкес тауар мен қызметті өткізуді іске
асырудағы екі немесе бірнеше тараптардың өзара келісімі.
Миссия компанияның қайсыбір қызмет түрін және нарықтағы алатын орнын
анықтайтын ұзақ мерзімді бағдар.
Нарық (маркетинг тұрғысынан) – нақты және әлеуетті (потенциалды)
тұтынушылар жиынтығы.
Өмір стилі – тұтынушының тұрақты әдеттерін, талғамдарын, мүддесін
білдіретін өмір сүру бейнесі және мінез-құлықтың белгілі бір түрі.
Өмір сүру салты – жеке тұлғаның құндылықтар жүйесі, қарым-қатынастары
мен тауар тұтынудағы өзіндік ережесімен айқындалатын өмір мәні.
Өткізуді ынталандыру – тауарлар мен қызметтерді сатуды ынталандыратын
шаралар кешені.
Паблик рилейшнз (PR) – бұл ұйым мен қоғам арасындағы өзара ұғысу, оң
қарым-қатынасты және оны қолдауға бағытталған, жоспарланатын шараларды
құру.
Пікір сұрау (опрос) – бастапқы ақпаратты алу мақсатымен
респонденттермен (пікір сұраушылармен) жеке байланыс әдісі.
Стратегиялық жоспарлау – ұйым мақсаттарын мүмкіндіктерін ресурстарын
және жаңа нарықтық мүмкіндіктерінді сәйкестіріп үйлестіру және олардың тепе-
теңдігін ұстап тұруды басқару процесі.
Сапа – тұтынушы сұранысы мен қажеттілігіне жауап беретін тауардың не
қызметтің қасиеттері мен сипаттамаларының жиынтығы.
Сауалнама (анкета) – пікір сұрау өткізу үшін іріктелген респонденттерге
бірқатар сұрақтар қойып, олардан жауап алатын пікір сұрау парағы.
Сипаттама зерттеулер – маркетингтік мәселелерді, әр түрлі жағдайларды,
нарықтарды тұтынушының өнімге қатысын сипаттауға бағытталған маркетингтік
зерттеулер.
Сұраныс – сатып алу қабілеті бар қажеттілік.
Тұрақты шығындар - өндіріс пен өткізу көлеміне қатыссыз қосымша
шығындар.
Тұтыну тауарлары – негізгі тұтынушының қолдану үшін сатып алынатын
тауарлар. Күнделікті сұранымдағы, алдын ала таңдалынатын, ерекше
сұраныстағы және бәсең сұраныстағы тауарлар деп бөлінеді.
Тұтынушы ұйымдар – тауарларды өндіріс процесіне пайдалануға алатын
кәсіпорындар қайта сату үшін алатын көтерме тұтынушылар, бөлшек сауда
орындары, мемлекеттік органдар және т.б.
Эксперимент – бір немесе бірнеше айнымалы факторлар өзгерісінің бір
немесе көптеген тәуелді айнымалыларға ықпалын анықтайтын маркетингтік
зерттеу әдісі.
Сауда, сату, маркетинг, жарнама терминдері өзінің шынайы
мағынасында қолданыла бермейді. Шыны керек оларды бір-біріне қарсы немесе
бірінің орнына бірін қолданамыз. Алайда, атап айтқанда маркетинг және
жарнама сөздерінің арасында айтарлықтай айырмашылық барын көбіміз аңғара
бермейміз.
Маркетинг сөзінің (ағылшын тілінің market - нарық сөзінен шыққан)
көптеген анықтамасы бар. Олардың ішінде бұл терминге кең және тар мағынада
берілген анықтамалар да кездеседі. Мәселен тар мағынасында бұл сөзді –
кәсіпорын немесе фирманың басқару ісіне нарықтық болжамды қамтамасыз ететін
жүйе деп те түсіндірген. Осы қағидаға сүйенсек, маркетинг ол – тиімді
өнімнің технологиясы. Жалпы алғанда маркетинг сөзінің қолдану аясы өте
кең. Оған тауар өндіруді ұйымдастыру, сату, сатып алу, сатуға әсер ету,
маркетинг қызметін қаржыландыру, сатылғаннан кейінгі қызмет, жарнама сынды
қоғаммен байланыс түрлері жатады.
Маркетинг қызметі – ол өте күрделі үрдіс. Тек табыс пен құрдымды жиі
анықтайды, бұл – тауар мен қызметті тиімді түрде тұтынушыға жеткізуші ғана
емес, сондай-ақ тауарлар мен қызмет түрлерінің сапалық көрсеткішін
анықтайтын күрделі жүйе.
Ф.Котлердің пікірінше марткетингтік стратегиясы өзгеруінің басты
тенденциясы - болжанған тауар өнімі стратегиясының орталықтанған клиент
стратегия желісі бойынша дамуында жатыр. Былайша айтқанда, егер біреу
тауардың көптеген қорын өндірсе немесе сатып алып, қалай тиімді сатуды
ойластырса, онда бұл – бірінші стратегияның жай мысалы. Егер коммерциялық
белсенділік қазір кімге не керек екенін білуден басталса, ұйымның барлық
әрекеті шынайы табылған сұранымнан құралады. Мұны өркениетті елдерде
болашағы зор болып саналатын орталықтанған клиент стратегиясына жатқызады.
ТМД елдері нарықтық экономикаға үлкен қиындықтармен бейімделуде.
Экономикалық төңкеріс ТМД елдеріне құрылымы жағынан өте ауыр тигендігі
айғақ бола алады. Бүгінгі жағдайда көптеген мекемелер өз жұмысын өндіре
алатын тауарлардан бастайды. Сонымен қатар көптеген кездейсоқ жедел дамыған
фирмалар үздік дәстүрде құрылған, лайықты өңделген маркетингтік
бағдарламалар пайда болғанға дейін клиент проблемаларына көп көңіл бөледі.
Халықаралық сауда палатасы жарнамаға мынандай анықтама берген:
...ақпаратты таратушы қызметінің ақысы төленбейтін атақтыларына қарағанда
жеке емес әртүрлі жарнаманы дұрыс таратқан ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Фирмада тауарды өткізу жолдарын жоспарлау.
Кіріспе.
1.
Бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .1-5
1. 1. Нарықты зерттеу, баға қою,
сигменттеу ... ... ... ... ... ... . ... ... ..9-10
1. 2. Жарнама арқылы
өткізу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... 10-
20
1. 3. Делдалдарды ынталандыру, агенттер арқылы ... ... ... ... ... ..20-22
2. Бөлім. AVON компаниясының шығу тарихы, дамуы
2.1. AVON компаниясының қолданылуы, шығарылуы ... ... ... ... .23
2. 2. AVON компаниясының жаңалықтары ... ... ... ... ... ... ... ... .24-
25
2. 3. AVON косметикасының
қызметі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25-26
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... 27
Ұсыныстар.
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ..28
Пайдалынылған әдебиеттер.
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .29
Кіріспе.
Нарықты зерттеу және сегменттеу - ертеден келе жатқан шаруашылықты
жүргізу құралы, оның дамуының өзіндік бай тарихы бар. Нарықтың қалыптасуы
айырбас пен қоғамдық еңбек бөлінісінің дамуымен байланысты. Нарық
қатынастарының дамуын мынадай негізгі кезеңдерге бөлуге болады: а) нарық
элементтерінің пайда болуы, б) натуралдық айырбас кезеңі нарығы, в) тауар
баламасы кезеңінің нарығы, г) тауар емес балама кезеңінің нарығы.
Бірінші кезеңде айырбас операциялары тұрақсыз, кездейсоқ болады,
олар өндірістің шарттары болып табылмайды. Құндық қатынастар, әрбір жеке
сауда – саттық көріністерге кездейсоқ болды.
Екінші кезеңдегі тауар қозғалысын мына формула бойынша Т1 -
Т2 көрсетуге болады. Балама айырбас көбіне – көп өндірістің шарты бола
бастайды. Осының нәтижесінде қоғамдық қажетті шығындар категориясы
калыптасады. Құнның субстанциясы әлі де болса тауардың бір түрімен біртұтас
болып бірігіп кеткен жоқ, сондықтан "таза” құнның иеленушісі болып бірнеше
тауарлар көрінуі мүмкін.
Үшінші кезеңдегі тауар тепе – теңдігі мына айырбас формуласы
бойынша Т1 - Т2,, балама Т2. Әрбір жергілікті нарыққа балама тауардың бір
түріне тән. Ол ерекше тұтыну қасиетіне байланысты әрдайым тауарлардың
ортасынан ығысып шығып қалып отырады. Бұл кезеңде "таза” құн өзінің
иеленушісінің белгілі бір заттық формасымен біртұтас болып бірігіп кетеді,
оған тауар қабығынсыз өмір сүре алмайтын "шығындық емес” деп бөлінетін
құрамалары байланады. Дүниежүзілік нарықтың қалыптасуымен құнның жеке дара
иеленушісі қызметін алтын атқара бастайды.
Төртінші кезеңдегі тауар қозғалысының формуласы Т1 тауар емес
балама Т2. Алтынға тікелей айырбастың тоқталуымен, құнның "таза”
иеленушілері – несие ақшалар өзінің "тауарлық” мәнін жоғалтады. Былайша
айтқанда, құнның өзінің заттық иеленушісінің оқшалануы қазіргі замандағы
нарықты сипаттайтын құбылыс болып табылады.
Сонымен бірге нарықты стихиялы түрде дамушы немесе нарық,
монополия нарық, реттемелі нарық деп бөледі. Стихиялы нарық капитализмнің
алғашқы кезеңінде болды, оған еркін тауар өндірушілер мен сатып алушылар,
еркін бәсеке мен еркін бағалар тән болды. Стихиялы нарықтың идеологы,
әлемдік зерттеу және сегменттеу теорияның негізін қалаушы Адам Смит (1723 –
1790 ж.ж.) өзінің "Халықтар байлығының табиғаты мен себептері туралы
зерттеу” деген басты еңбегінде – жеке меншік иелерінің байлықты көбейтудегі
мүддесі өндірісті дамытудың және оны қоғамдық қажеттіліктерге лайықтаудың
қозғаушы күші болып табылады деп жазған болатын. Сонымен бірге А.Смит, екі
кәсіпкер немесе саудагердің арасындағы әңгіме әрқашанда бағаны өсіру
ниеттігіндегі даумен аяқталады деп кқрсетті. Оның пікірінше, мемлекет
мұндай даулы мәселелерді шешуге араласпауы керек, ол тек қана жалпы
тәртіпті қамтамасыз ететін "түнгі күзетшінің” рөлін атқаруы қажет.
Монополиялық нарық XIX ғасырдың алғашқы кезеңінде өмір сүрді. Нарықтың
бұл түрінде еркін бәсеке шектеледі, ал ол зерттеу және сегменттеудағы
сапалық және сандық өзгерістердің динамикасына кері әсер етеді. Өндірістегі
монополиялық үстемдік ғылыми – техникалық прогрестің баялауына бағаның
өсуіне, тауар тапшылығына, ал түптеп келгенде, қоғамның барлық
қайшылықтарының шиеленесуіне әкеліп соқтырады.
Қазіргі заманғы өркениетті елдерге реттемелі нарық тән болып отыр.
Оны тек қана еркін өндірушілер мен тұтынушылар, еркін бәсеке мен бағалар
ғана емес, сонымен бірге - өнім өндіруге мемлекеттік баға белгілеу, нарық
конъюнктурасын зерттейтін маркетингтік қызметті еңгізу, өндірістің көлемін
тікелей шарт жасау негізінде реттеп отыру, әртүрлі кәсіпорын ассоцияларын,
жарнама – ақпараттық жүйелерді құру арқылы реттеуде мемлекеттің шешуші
рөлін атап көрсету керек.
Нарық қатынастарының пайда болуының ең басты шарты - өндіріс құрал –
жабдықтарына жекеменшік. Ал Қазақстандағы өндірістік қатынастардың негізі
жерге феодалдық меншік болды ірі- ірі мал иелері жердің де аса ірі
меншіктенушілері болды. Көшпелі мал шаруашылығы жағдайында жер өндірістің
шарты ғана емес, сонымен бірге негізгі құралы да болды.
Тереңдей түссек меншіктік бөлінісу Қазақстанда тауарлы ақша
қатынастардың белгілі бір дәрежеде өріс алуына, өркендеуіне жағдай жасады.
Шындығында айырбас, сауда қатынастары қазақ даласында ерте кезде пайда
болды. Айырбас ісінде негізгі бұйым мал болды. Академик С. Бәйішевтің
мәліметтері бойынша Қазақстанда малмен сауда жасау, әсіресе XVI ғасырдан
бастап мықтап өріс алған, оның едәуір бөлігі айырбас шетке шығарып өткізу
үшін өңдіріліп отырған.
Нарықты қатынастардың қалыптасуына белгілі бір дәрежеде дамыған
қолөнер кәсібі де, өнеркәсіп те әсер етті. Қазақтар үй бастырды, жүннен
мата тоқыды, теріден былғары иледі, металдан ыдыс – аяқтар жасай білді,
киім тікті, киіз басып кілем тоқыды. Бұл салалардың бұйымдары айырбас үшін,
тауар ретінде де шығарылатын болды.
Қазір тәуелсіз Қазақстан Республикасының алдында тарихи әділетсіздікті
жою міндеті. Негізгі стратегиялық мақсат – демократияны дамыту, меншікті
қатынастарды реформалау, нарықты зерттеу және сегменттеуны өндіру болып
табылады.
1. 1. Нарықты зерттеу, баға қою, сигменттеу
Нарықтарды сегменттеу. Нарықтың негізгі түрлері әртүрлі субнарықтарға,
нарықтық сегменттерге бөлінеді. Нарықты сегменттеу — тауарларға бірдей емес
талаптар қоятын осы тауардың тұтынушыларын жеке-жеке топтарға бөлу болып
табылады. Нарықтың сегменті — бұл нарықтың бір бөлімі, белгілі ортақ
көрсеткіштер негізінде құрылған тұтынушылар, өнімдер, немесе,
кәсіпорындардың тобы болып табылады. Сегменттеу әртүрлі жолдармен, әртүрлі
факторларды (көрсеткіштерді) қолдану арқылы жүргізіледі. Осылардың
негізгілері:
1. Географиялық:
▪ аймақтар бойынша: Солтүстік, Орталық, Батыс, Шығыс, Оңтүстік;
▪ әкімшілік бөлім бойынша: республика, облыс, аудан, қала;
▪ тұрғындардың тығыздығы бойынша: қала, ауыл, қала маңы.
▪ климат бойынша: теңіз, континенталдық, орташа, ыстық, т.б.
2. Демографиялық:
▪ адамдардың жасына сәйкес топтау;
▪ жыныстық топтау;
▪ отбасы мүшелерінің санына қарай топтау;
▪ табыстар дәрежесіне қарай;
▪ кәсіби құрамына сәйкес — ғылыми қызметкерлер, мемлекеттік
кәсіпорындардың жұмысшылары, қызметкерлер, зейнеткерлер, т.б.
▪ білім дәрежесіне, діни көзқарасына сәйкес;
▪ ұлттық қүрамға сөйкес топтаулар;
3. Психографиялық:
▪ халықты әлеуметтік қ9рамына сәйкес топтау;
▪ табыстардың дәрежесіне сәйкес;
▪ өмір салтына сәйкес: жастар, спортпен шұғылданатындар ақсүйектер;
▪ жеке басының қасиеттеріне сәйкес: ашуланшактар, өз-өзіншілігі молдар.
4. Мінезқұлықтық (тауарларды таңдауда):
▪ тауарды кездейсоқ сатып алады;
▪ сатып алуда пайда, бағалылық көздейді;
▪ сапалы заттар, төмен бағалы заттар алады;
▪ клиент болудың тұрақтылығы, өнімнің қажеттілік дәрежесі: үнемі керек,
анда санда керек;
▪ өнімге эмоционалдық қатынасы: позитивтік көзқарас, негативтік көзқарас.
Бүгінгі таңдағы ауқымды өзгерістер кезеңі қоғам өмірінің барлық
саласын жан-жақты қамтуда. Сол себепті қалыптасқан құрылымды мүлдем
жаңартып, зерттеу және сегменттеу-әлеуметтік және рухани дамуға жол ашатын
демократиялық қоғам құруға сай зерттеу және сегменттеуны нарықты
қатынастарға көшіру міндеті тұр.
Нарықты зерттеу және сегменттеуда әр адам нарық заңдары мен мемлекеттің
заңдылық актілеріне негізделе отырып өз еркімен шешімдер қабылдауы керек.
Нарықты зерттеу және сегменттеуда адамдардың жемісті қызметінің қажетті
шарты болып сол адамдардың нарықтың қызмет ету механизмін және
ұйымдастырылуын білу табылады.
Нарықты зерттеу және сегменттеудің мазмұнын ашпай тұрып, зерттеу және
сегменттеу дегеніміз не деген мәселеге тоқталған жөн. "Экономия” терминін
алғашқы рет ұсынған Ксенофонт, мұның мағынасы үй шаруашылығы (ойкос-үй,
шаруашылық; номос-заң) деген ұғымды білдіреді.
Зерттеу және сегменттеу ғылым ретінде қоғам және ұлттың алдында тұрған
маңызды проблемаларға жауап беруі қажет. Зерттеу және сегменттеудің негізгі
қызметі адамның өмір сүруі, дамуы үшін қажетті материалдық игіліктер жасау
болып табылады. Адам қоғамының өмір сүру негізі-өндіріс. Зерттеу және
сегменттеу екі негізгі аксиомаға негізделеді: шексіз мұқтаждықтар мен
шектеулі ресурстар.
Мұқтаждықтар-бұл адамдардың белгілі бір пайдалылығы бар игіліктерді иелену
мен пайдалануға деген ынталылығы.
Мұқтаждықтарды қанағаттандыратын құралдар игіліктер болып табылады. Бір
игіліктер шексіз мөлшерде болады, ал екіншісі-шектеулі. Соңғылары зерттеу
және сегменттеу игіліктер деп аталады. Өндірістің түпкі мақсаты-тұтыну
болып табылады.Қазіргі уақытта зерттеу және сегменттеу әрбір адамның өмір
сүруін қамтамасыз ететін күрделі организм. Материалдық игіліктер циклдық
қозғалыста болады. Олар өндіріс-бөліс-айырбас-тұтыныс айналымы бойынша
жүреді.
Зерттеу және сегменттеу игіліктерді өндіру үшін ресурстар, яғни қоғамның
әлеуметтік мүмкіндіктері пайдаланады. Өндіріс үрдісінде ресурстар өндіріс
факторларына айналады, олар келесі топтарға бөлінеді: жер, еңбек, капитал,
кәсіпкерлік. Шектеулі ресурстар жағдайында таңдау мәселесі туындайды.
Оларды пайдаланудың ең тиімді тәсілін табу керек, ол үшін мына 3 сұраққа
жауап беру қажет:
1. Не өндіру керек, яғни қандай өнімдер мен қызмет түрлері және
олардың қанша мөлшерде өндірілуі мүмкін?
2. Қалай өндіру керек? Пайдалы өнімдер қалай өндіріледі немесе
олар қандай материалдық, адам ресурстары арқылы және қандай
технологияның көмегімен өндіріледі.
3. Кім үшін өндіру керек, яғни өнімдер және қызметтерді кім үшін
өндіру қажет, олар қалай бөлінеді және түптің түбінде кімдердің
тұтынуына түседі?
Осы проблемаларды шешу барысында адамдар табиғатпен белгілі бір
байланыста болып, жаратылыс байлықтары мен энергиясына деген қажеттілік
туындайды. Табиғаттың бұл ресурстарын адамзат қажетіне пайдалану жоғарыда
айтылған проблемаларды ұтымды шешумен тікелей байланысты.
Ғылыми білімнің қай саласы болсын, олар кездейсоқ пайда болмайды.
Олардың түбегейлі тарихи тамыры бар. Сондықтан әрбір зерттеуші-ғалымның өзі
айналысатын ғылымның тарихын білуі міндетті шарт.
Зерттеу және сегменттеу бес негізгі бөлімнен тұрады: кіріспе,
микрозерттеу және сегменттеу, мезозерттеу және сегменттеу, макрозерттеу
және сегменттеу, мегозерттеу және сегменттеу. Зерттеу және сегменттеу екіге
бөлінеді: оң зерттеу және сегменттеу-дерек негіздегі зерттеу және
сегменттеу қылық туралы болжаулар. Нормативті зерттеу және сегменттеу-елдің
зерттеу және сегменттеу туралы бағалау пікірі.
Зерттеу және сегменттеу шектеулі ресурстар әлеміндегі өндіріс-бөліс-
айырбас-тұтыныс процессінде адамдар арасында қалыптасатын объективті
зерттеу және сегменттеу қатынастардың жүйесі болып табылады.
Нарықты зерттеу және сегменттеу-өндірушілер мен тұтынушылар нарық арқылы
әрекет ететін шаруашылықты ұйымдастыру нысаны.
Нарықты зерттеу және сегменттеуда қолданылатын әдістер жалпы және жеке
болып бөлінеді. Жалпы әдістерге - абстракция әдісі, талдау, синтез,
индукция, дедукция, жорамал, эксперимент, жүйелі талдау жатады. Жеке
әдістер: экстраполяция, зерттеу және сегменттеу-математикалық, графикалық,
баланстық, функционалдық. Зерттеу және сегменттеу ғылымдар жалпы,
қолданбалы, біріктірілген болып үшке бөлінеді. Нарықты зерттеу және
сегменттеу қазіргі зерттеу және сегменттеудің негізгі бөлігі ретінде
қарастырылады. Егемендігімізді алып зерттеу және сегменттеудің дамуының
жаңа бағытын, яғни нарықты қатынастарды таңдап, біз Қазақстанның қазіргі
нарықты зерттеу және сегменттеусын бөлек дербес пән ретінде де қарастырған
жөн.
Нарық механизмі ғылым мен техника жетістіктерін, еңбек ресурстарын,
еңбекті ұйымдастырудың жаңа әдістерін кеңінен пайдалануды көздейді. Бірақ
көп қаржы мен уақытты қажет ететін оның жаңа бағыттарында стратегиялық
мақсаттарды жүзеге асыруды, өндірісте терең құрылымдық өзгерістер жасауды
қамтамасыз ете алмайды.
Нарық дегеніміз не? Нарық-бұл өндіріс факторларын немесе оның
нәтижелері мен шарттарын айырбастауға байланысты болатын өндірістік
қатынастардың белгілі бір бөлігі немесе жүйесі.
Нарық-бұл сатушылар мен сатып алушылар арасындағы зерттеу және
сегменттеу қатынастардың белгілі бір жүйесімен сипатталатын тауар
айырбасының саласы.
Нарық-тауарларды сатып алу-сату мен байланысты орын алатын зерттеу және
сегменттеу қатынастар жиынтығы.
Нарық-бұл тауарды өткізуге байланысты айырбас саласында қалыптасатын
зерттеу және сегменттеу қатынастардың жиынтығы.
Нарықты әртүрлі тауар өндірушілер мен тұтынушылардың арасында болатын
зерттеу және сегменттеу байланыстар мен қатынастар жүйесі деп сипаттауға
болады.
1. 2. Жарнама арқылы өткізу.
Кез келген ақылы жарнама презентация формасы мен тауардың, қызметтің,
ойдың алға жылжуын айтамыз. Ол латын тілінен reclamare, немесе француз
тілінен reclame аударғанда қатты айғайлау немесе жарнамалау деген
мағынаны білдіреді.
Біздің жарнама дегенде білеріміз – бір топтың немесе бір фирма өнімінің
жақсы жағын насихаттап, мақтайды деген үстірт түсінік. Алайда жарнама
құрылымының сипаттамасына тереңірек зер салып, үңіле түссек, бұл құрылымның
бастауында оның қалыптасу тарихы мен өзіндік кезеңдері бар екенін
аңғарамыз. Ал, сонымен жарнама дегеніміз не? Осыған тоқталсақ.
Жарнама – спектакль, концерт, дәріс немесе көрермендерге арналған
басқа да мәдени шаралар, спорттық жарыстар, ойын-сауықтар туралы
хабарландырудың бір түрі. Немесе: Жарнама дегеніміз – белгілі бір фирма,
тауар немесе қызмет түрі жайлы мағлұматтардың бұқаралық ақпарат құралдары
арқылы жариялануы,- деген жалпыға ортақ анықтама бере отырып, таралуына
қарай жарнама ақылы және жанама болып бөлінеді. Газет бетін сатып алып,
жарнамалау ақылы деп аталады. Ал өнімді ұсынушы адамның немесе фирманың
көпшілік қауым мен бұқаралық ақпарат құралы арасында болатын әртүрлі
байланыстар жанама жарнамаға тән. Оның тиімді тәсілі мектепте, қарттар
үйінде, тағы басқа мекемелерде фирманың өз өнімдерін тегін таратуы. Жанама
жарнаманың басты үш қызметі бар. Олар:
- нарық кеңістігінде әйгілі болу;
- фирманың беделін арттыру;
- тығырыққа тірелген кезде өз беделін сақтап қалу мақсатында
жарнамалауды жүзеге асыру.
Жарнаманың жеке адамдарға арналған хабарландыру, құлақтандыру,
сақтандыру секілді түрлері де болады. Мәселен: жекелеген адамдардың
жоғалған, ұрланған құнды заттарын, құжаттарын жарнамалайды. Бұл дегеніміз
жарнаманың сақтандыру немесе құжаттандыру түрі болып табылады. Бүгінгі
таңда белгілі бір кәсіпорынның өнімін жарнамалау кеңінен тарап кетті.
Мұндай бағыттағы жарнаманы жүзеге асыру үшін мейлінше өнімнің жақсы
қасиеттерін көрсетуге тырысады. Яғни, бұл ақпараттық сипаттағы жарнамаға
жатады. Құрылымдық жағынан жарнама суреттер арқылы безендірілетін және тек
сөздерден тұратын жарнама болып бөлінеді. Жарнама БАҚ-тың барлық түрінде
кездеседі.
Жарнамаға әйгілі маркетолог Филип Коттлер былай анықтама береді:
Жарнама – нақты қаржыландырудың қайнар көзі көрсетілген, ақпаратты
таратудың ақылы құралдары көмегімен жүзеге асатын коммуникацияның өзіндік
нысаны[1,42-б]. Ал Американдық маркетинг ассоциациясының берген анықтамасы
бойынша: Жарнама - бұл тапсырыс берушінің нақтылы төлемімен тауарларды
және қызмет көрсетудің кез-келген формасы және ол тиімді әдіс-тәсілдерді
қолдана отырып тұтынушыларға қызмет көрсететін және маркетингтің құрамдас
бөлігі болып табылады [2,158-б],- деп тұжырымдайды.
1996 жылы шыққан Сауда туралы жарнама кітабының авторлары В.Беклешев
және С.Вороновтың жарнамаға берген анықтамасы АҚШ-тағы Эдвертайзинг Эйдж
журналында өткізілген конкурс барысында мақұлдауын алғаны белгілі. Бұл
жерде жарнамаға жалпы сипаттама бере келе, Жарнама – ол жарнама беруші
қарамағынан шығатын бұқараның мақұлдауын, дауыстарын алуы, тұтынушылар мен
тұтынушылар санын көбейту және табысты көбейту мақсатында алдын-ала ақысы
төленген тауар, қызмет, қоғамдық қозғалыс немесе тұлға туралы баспа, қолмен
жазылған, ауызша немесе бейнелік хабарлама [3,29-б],- деп нақтылы
тұжырымға келген.
Ұраншылар институты мемлекеттік билік орнатудағы ежелгілерінің бірі
болып саналғандықтан, мұндай қызмет барлық ежелгі мемлекеттерде тіркелген.
Еуропа территориясында ұраншылар хабарландырулары б.з.б. ХІҮ ғ. жатқан Крит-
Микендік мәдениетінің орталықтарында қазба жұмыстары кезінде табылды.
Ұраншылар ежелгі ірі қалаларда адамдардың көп шоғырланған жерлерде
күнделікті ақпарат беру үшін қызмет еткен. Негізінен бұл ақпарат
мемлекеттік бұйрық түрінде саяси мәнде болған, бірақ көп жағдайда ұраншылар
тұрғылықты халыққа жалпылай маңызды ақпаратты беріп отырды. Әйгілі
қолбасшыларды ұрандау, елшілердің келуі туралы алдын-ала айту, нан тарату
немесе жақында цирктің көрсетілуі туралы хабарды тарату түрлері ертеде жиі
кездесіп отырған.
Жарнама- қаржыландыру көзі анық көрсетілген, БАҚ арқылы жүзеге асатын,
жеке көрсетілмейтін, тауар мен қызметті жылжыту нысаны.
Жарнама агенттіктері - жарнама қызметін ұсынатын делдалдар.
Жарнама құралдары - жарнама таратушылардың жиынтығы: баспасөз,
телеарна, радио, кино жатады.
Жарнамалық хабар – компанияның өз хабарламаларында не айтылатындығын
жоспарлауы.
Жарнамалық сөз мәнері – тауар сапасын, фирманың тура немесе абстрактылы
түрдегі бейнесін көрсететін қысқа лозунг немесе ұран.
Жарнаманы қамту ауқымы – берілген уақыт аралығында жарнама науқанымен
таныстыратын мақсатты аудиториядағы адамдардың белгілі бір пайызы.
Жарнама жеткізушілері – жарнаманы тарататын нақты құралдар: нақты
журналдар, телешоу, радиобағдарламалар және т.б.
Жанама өткізу арналары – тауарлар мен қызметтердің өңдірушіден тәуелсіз
делдалға , одан кейін –тұтынушыға жылжыуына байланысты құрылатын арналар.
Купондар – тауарларды сатып алған кезде берілетін жеңілдіктер мен
шегерімдер сертификаттары.
Қызмет көрсету – тұтынушылар сатып алаты, бірақ меншік құқығына ие
бола алмайтын сезілмейтін игілік.
Лицензиялау – шетел фирмаларына белгілі бір төлем немесе роялти орнына
өзінің өндірістік және сауда құпияларын, ноу-хау тауар белгісін, потентін
қолдануға беретін құқық.
Маркетинг – нарықты жан-жақты зерттеу негізінде тұтынушылардың
мұқтаждықтары мен қажеттіліктерін қанағаттандыру жолымен бәсекелестік
қабідеттілігін арттыру арқылы пайда табуға бағытталған тұжырымдама және
біріктірілген қызмет. Тауарды өндіру, оны тұтынушыға ұсыну және айырбас
арқылы жеке адамдар тобының және тұтынушылар мұқтаждықтары мен
қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған әлеуметтік және басқару
прцесі. (Ф.Котлердің анықтамасы).
Маркетингтік зерттеулер – басқару шешімдерін дұрыс қабылдау мақсатымен,
компанияның алдына қойған маркетинтік міндеттеріне сәйкес ақпарат жинап,
өңдеу және мәліметтерді талдау мен қорытындылар ұсыну.
Маркетингтік логистика – сұраныстарын неғұрлым тиімді қанағаттандыру
мақсатымен өндіріс орнынан бастап тұтынушыларға жеткізумен аяқталатын
материалдар мен дайын өнімнің заттай ағымын жоспарлау, ұйымдастыру және
бақылау.
Маркетингтік коммуникация – тұтынушыға ықпал ету мақсатында тауар мен
көрсетілетін қызметтерге сұранысты қалыптастыру мен ынталандыруға
бағытталған шаралар жүйесі.
Маркетинг бюджеті – фирманың табысының, шығынының және пайдасының
жоспарлы мөлшері.
Маркетинг жоспары – бұл белгілі бір уақытта маркетинг мақсатына жету
үшін әзірленетін жүйелік және біртұтас бағдарламалар жиынтығы,
нысандандырылған құжат.
Мәміле – белгіленген шартқа сәйкес тауар мен қызметті өткізуді іске
асырудағы екі немесе бірнеше тараптардың өзара келісімі.
Миссия компанияның қайсыбір қызмет түрін және нарықтағы алатын орнын
анықтайтын ұзақ мерзімді бағдар.
Нарық (маркетинг тұрғысынан) – нақты және әлеуетті (потенциалды)
тұтынушылар жиынтығы.
Өмір стилі – тұтынушының тұрақты әдеттерін, талғамдарын, мүддесін
білдіретін өмір сүру бейнесі және мінез-құлықтың белгілі бір түрі.
Өмір сүру салты – жеке тұлғаның құндылықтар жүйесі, қарым-қатынастары
мен тауар тұтынудағы өзіндік ережесімен айқындалатын өмір мәні.
Өткізуді ынталандыру – тауарлар мен қызметтерді сатуды ынталандыратын
шаралар кешені.
Паблик рилейшнз (PR) – бұл ұйым мен қоғам арасындағы өзара ұғысу, оң
қарым-қатынасты және оны қолдауға бағытталған, жоспарланатын шараларды
құру.
Пікір сұрау (опрос) – бастапқы ақпаратты алу мақсатымен
респонденттермен (пікір сұраушылармен) жеке байланыс әдісі.
Стратегиялық жоспарлау – ұйым мақсаттарын мүмкіндіктерін ресурстарын
және жаңа нарықтық мүмкіндіктерінді сәйкестіріп үйлестіру және олардың тепе-
теңдігін ұстап тұруды басқару процесі.
Сапа – тұтынушы сұранысы мен қажеттілігіне жауап беретін тауардың не
қызметтің қасиеттері мен сипаттамаларының жиынтығы.
Сауалнама (анкета) – пікір сұрау өткізу үшін іріктелген респонденттерге
бірқатар сұрақтар қойып, олардан жауап алатын пікір сұрау парағы.
Сипаттама зерттеулер – маркетингтік мәселелерді, әр түрлі жағдайларды,
нарықтарды тұтынушының өнімге қатысын сипаттауға бағытталған маркетингтік
зерттеулер.
Сұраныс – сатып алу қабілеті бар қажеттілік.
Тұрақты шығындар - өндіріс пен өткізу көлеміне қатыссыз қосымша
шығындар.
Тұтыну тауарлары – негізгі тұтынушының қолдану үшін сатып алынатын
тауарлар. Күнделікті сұранымдағы, алдын ала таңдалынатын, ерекше
сұраныстағы және бәсең сұраныстағы тауарлар деп бөлінеді.
Тұтынушы ұйымдар – тауарларды өндіріс процесіне пайдалануға алатын
кәсіпорындар қайта сату үшін алатын көтерме тұтынушылар, бөлшек сауда
орындары, мемлекеттік органдар және т.б.
Эксперимент – бір немесе бірнеше айнымалы факторлар өзгерісінің бір
немесе көптеген тәуелді айнымалыларға ықпалын анықтайтын маркетингтік
зерттеу әдісі.
Сауда, сату, маркетинг, жарнама терминдері өзінің шынайы
мағынасында қолданыла бермейді. Шыны керек оларды бір-біріне қарсы немесе
бірінің орнына бірін қолданамыз. Алайда, атап айтқанда маркетинг және
жарнама сөздерінің арасында айтарлықтай айырмашылық барын көбіміз аңғара
бермейміз.
Маркетинг сөзінің (ағылшын тілінің market - нарық сөзінен шыққан)
көптеген анықтамасы бар. Олардың ішінде бұл терминге кең және тар мағынада
берілген анықтамалар да кездеседі. Мәселен тар мағынасында бұл сөзді –
кәсіпорын немесе фирманың басқару ісіне нарықтық болжамды қамтамасыз ететін
жүйе деп те түсіндірген. Осы қағидаға сүйенсек, маркетинг ол – тиімді
өнімнің технологиясы. Жалпы алғанда маркетинг сөзінің қолдану аясы өте
кең. Оған тауар өндіруді ұйымдастыру, сату, сатып алу, сатуға әсер ету,
маркетинг қызметін қаржыландыру, сатылғаннан кейінгі қызмет, жарнама сынды
қоғаммен байланыс түрлері жатады.
Маркетинг қызметі – ол өте күрделі үрдіс. Тек табыс пен құрдымды жиі
анықтайды, бұл – тауар мен қызметті тиімді түрде тұтынушыға жеткізуші ғана
емес, сондай-ақ тауарлар мен қызмет түрлерінің сапалық көрсеткішін
анықтайтын күрделі жүйе.
Ф.Котлердің пікірінше марткетингтік стратегиясы өзгеруінің басты
тенденциясы - болжанған тауар өнімі стратегиясының орталықтанған клиент
стратегия желісі бойынша дамуында жатыр. Былайша айтқанда, егер біреу
тауардың көптеген қорын өндірсе немесе сатып алып, қалай тиімді сатуды
ойластырса, онда бұл – бірінші стратегияның жай мысалы. Егер коммерциялық
белсенділік қазір кімге не керек екенін білуден басталса, ұйымның барлық
әрекеті шынайы табылған сұранымнан құралады. Мұны өркениетті елдерде
болашағы зор болып саналатын орталықтанған клиент стратегиясына жатқызады.
ТМД елдері нарықтық экономикаға үлкен қиындықтармен бейімделуде.
Экономикалық төңкеріс ТМД елдеріне құрылымы жағынан өте ауыр тигендігі
айғақ бола алады. Бүгінгі жағдайда көптеген мекемелер өз жұмысын өндіре
алатын тауарлардан бастайды. Сонымен қатар көптеген кездейсоқ жедел дамыған
фирмалар үздік дәстүрде құрылған, лайықты өңделген маркетингтік
бағдарламалар пайда болғанға дейін клиент проблемаларына көп көңіл бөледі.
Халықаралық сауда палатасы жарнамаға мынандай анықтама берген:
...ақпаратты таратушы қызметінің ақысы төленбейтін атақтыларына қарағанда
жеке емес әртүрлі жарнаманы дұрыс таратқан ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz