Экологиялық қауіпсіздікті нығайтудың құқықтық негіздері

1 Экологиялық қауіпсіздікті
нығайтудың құқықтық негіздері
2 ХХІ ҒАСЫР ЖӘНЕ ЭКОЛОГИЯ
УЛЫ ТҮТІН ҚАЛАНЫ ҚАШАНҒЫ ЛАСТАЙДЫ?
3 Таза табиғат . біздің ырыс.құтымыз,
4 Лас табиғат. ауруымыз, жұтымыз...

Жеке адамның, қоғам мен мемлекеттің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелерінің адамзат өркениетінің даму жолында ұзақ әрі күрделі тарихы бар. Қауіпсіздіктің өзі бірнеше салаларды қамтитын кешенді ұғым. Жалпы қабылданған тұжырым бойынша, қауіпсіздік - белгілі бір нысанның сыртқы және ішкі қатер әсерінен қорғана білу ахуалы. Ал ол қатер бірнеше сипатта 3 болуы мүмкін. Солардың бірі экологиялық сипаттағы қатер.
Елбасымыздың тікелей қолдауымен бұл бағыттағы проблемаларды шешуге аса көңіл 5 бөлінуде. Соның арқасында Қазақстандағы экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету шараларының бірқатар тетіктері қалыптастырылды. Қазақстан мемлекеті бірнеше халықаралық шарттар мен келісімдерге қол қойған, экологиялық проблемаларды шешудің халықаралық деңгейдегі ұсыныстарына ие субъекті. Мемлекеттің экологиялық қатынастарды реттеуге қабілеттілік таныта алатын құқықтық қоры белгілі деңгейде қалыптасқан. Әсіресе, солардың ішінде "Қоршаған ортаны қорғау туралы", "Ұлттық қауіпсіздік туралы", "Халықтың радиациялық қауіпсіздігі туралы" және басқа да бірқатар заңдардың мәні зор.
Қоршаған ортаның қауіпсіздігі - ол тиісті ортаның антропогендік және басқа да факторлардың қатерлі әсерінен қорғалуының жай-күйі. Демек, қоршаған ортаны қорғау динамиканы құраса, ал экологиялық қауіпсіздік - та-биғатты тиімді, кешенді пайдалану және қоршаған ортаны тиісті деңгейде қорғалу нәтижесін құрайды. Дұрыс нәтижеге жету немесе адам баласының талабын қанағаттандыратын қауіпсіздік көрсеткішінің сақталуы, осы бағыттағы заң нормаларының тиімді болуымен тікелей байланысты.
Адамзат өркениеті дамуының бүкіл тарихы көрсетіп отырғандай кез келген мемлекеттің қатардағы адамдарының әл-ауқаты, ең алдымен оларды қоршаған табиғи ортаның қауіпсіздік дәрежесіне байланысты екендігін анық көрсетіп отыр. Бұл орайда ел Президентінің Қазақстан халқына Жолдауында атап айтылғандай, осынау қарапайым шындықты әр адамның түсінуі аса маңызды.
XX ғасыр ел қауіпсіздігінің ішінде әскери қауіпсіздіктің ба-сымдығымен сипатталды. Ал, жаңа ғасырда ұлттық қауіпсіздік әскери емес факторлардың әсерінің басымдығымен байқалуда. Солардың ішінде экологиялық фактордың орны, әрине, ерекше.
Ұлттық қауіпсіздік еліміздің даму бағытындағы басым бағыттардың бірі. Экологиялық қауіпсіздік - ұлттық қауіпсіздіктің стратегиялық негізгі құрам бөлігі.
Мемлекетіміз тәуелсіздік алғаннан кейін, 1996 жылы 30 сәуірде Президенттің Өкімімен "Қазақстан Республикасы экологиялық қауіпсіздігінің тұжырымдамасы" мақұлданды. Бұл экологиялық қауіпсіздіктің жай-күйіне бағытталған алғашқы арнайы құқықтық құжат болды. Бұл тұжырымдама экологиялық ахуалды жақсарту үшін атқарылатын шаралардың басымдықтарын, шарттарын, негіздерін, ерекшеліктерін, принциптерін, стратегиялық мақсаттар мен міндеттерді белгілеп берді. Тұжырымдама аясында бірқатар құқықтық шаралар іске асырылды. Дегенмен де аталған тұжырымдамада көрсетілген бірқатар құқықтық шарапар іске асырылмай отыр:
1. Қоршаған ортаны қорғауды және табиғат пайдалануды басқару жүйесінің тиімді шешілмеуі. Дәлірек айтқанда, қоршаған ортаны қорғау органдарының жергілікті атқару немесе басқа да органдардан тәуелсіздік мәселесі шешілмейінше, бұл бағыттағы қандай да бір өзгеріс өз нәтижесін бермейді. Жергілікті және орталық атқару органдары үшін экологиялық мүддеден экономикалық мүдде басымдығы жоғары болып отыр. Бұған біздің заңдарымыз да мүмкіндік береді. Заң ешқашанда өздігінен жүзеге аспайды. Заңның орындалуы оны талап етуші субъектінің әрекетіне байланысты. Сон-дықтан қоршаған ортаны қорғаудың құқықтық негіздерінің тиісті қоғамдық қатынастар мазмұнына сай орындалуы, оған күштеуші негіз болатын мемлекеттік басқару органдарынын, сәйкестілік жүйесінің қалыптасуына тікелей байланысты.