Автомобиль құрылысын оқытудың ғылыми теориялық негіздері

Жоспар
Кіріспе

1 Мектеп оқушыларына автомобиль тетіктерін оқытудың мазмұндық сипаты.
2 Автомобильдердің жалпы құрылысы
3 Суыту жүйесі
4 Майлау жүйесі
5 Автомобиль трансмиссиясы

Автомобильдер атқаратын жұмыс түрлеріне қарай жеңіл автомобиль, жүк жолаушылық автомобиль, автобустар, мамандандырылған автомобиль, прицеп, мотоцикл, мопед, жолға арналмаған көлік құралы, құрылыстық жол техникасы, көтергіш көлік машинасы, рельстік көлік құралы – және спорттық автомобильдер болып бөлінеді[9].
Жеңіл автомобиль – бұл жүргізуші орнын қоспағанда 8 отыратын орны бар жолаушыларды тасымалдауға жабдықталған автотранспорттық құрал. Жеңіл автомобильдер двигательдің жұмыс көлеміне және кузов түріне байланысты бөлінеді. Жүкжолаушылық автомобиль – бұл жүргізуші орнын қоспағанда 3 отыратын орны бар жүктерді тасымалдау үшін платформасы бар автотранспорттық құрал. Жүкжолаушылық автомобильдерге жүктерді қою үшін кузовтың ауданын арттыру үшін артқы орындары жоқ немесе жиналатын жеңіл автомобильдер де кіреді. Автобус – бұл жүргізуші орнын қоспағанда 8 отыратын орны бар жолаушыларды тасымалдауға жабдықталған автотранспорттық құрал.

Пән: Автоматтандыру, Техника
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

1 Автомобиль құрылысын оқытудың ғылыми теориялық негіздері

1.1 Мектеп оқушыларына автомобиль тетіктерін оқытудың мазмұндық сипаты.
Автомобильдер атқаратын жұмыс түрлеріне қарай жеңіл автомобиль, жүк жолаушылық автомобиль, автобустар, мамандандырылған автомобиль, прицеп, мотоцикл, мопед, жолға арналмаған көлік құралы, құрылыстық жол техникасы, көтергіш көлік машинасы, рельстік көлік құралы – және спорттық автомобильдер болып бөлінеді[9]. Айб
9 Жүнісбеков П. Ж – Автомобильдің құрылысы және пайдаланылуы – Астана: Фолиант, 2007 - 360б.
Жеңіл автомобиль – бұл жүргізуші орнын қоспағанда 8 отыратын орны бар жолаушыларды тасымалдауға жабдықталған автотранспорттық құрал. Жеңіл автомобильдер двигательдің жұмыс көлеміне және кузов түріне байланысты бөлінеді. Жүк жолаушылық автомобиль – бұл жүргізуші орнын қоспағанда 3 отыратын орны бар жүктерді тасымалдау үшін платформасы бар автотранспорттық құрал. Жүк жолаушылық автомобильдерге жүктерді қою үшін кузовтың ауданын арттыру үшін артқы орындары жоқ немесе жиналатын жеңіл автомобильдер де кіреді. Автобус – бұл жүргізуші орнын қоспағанда 8 отыратын орны бар жолаушыларды тасымалдауға жабдықталған автотранспорттық құрал. Автобустар қалалық, қала маңайындағы, қала арасындағы және туристтік деп бөлінеді. Мамандандырылған автомобиль – бұл арнайы қызметтерді орындауға арнайы құрылғылармен жабдықталған автомобиль. Мамандандырылған автомобильдерге өрт сөндіруші автомобильдер, автокрандар, автобетонсмесительдер, компрессорлы құрылғылары бар автомобильдер жатады. Прицеп – бұл двигаетельсіз буксирге механикалық көлік құралымен алынатын бір-, екі-, көп осьті транспорттық құрал. Жартылай прицеп – бұл двигаетельсіз буксирге тірек-сцептік құрылғысы бар механикалық көлік құралымен алынатын бір-, екі-, көп осьті транспорттық құрал. Мотоцикл – бұл бүйірінде прицепі бан немесе жоқ екі дөңгелегі бар механикалық көлік құралы. Мотоциклдерге жабдықталған түрінде 400 кг салмағы бар үш және төрт дөңгелегі бар механикалық көлік құралы теңестіріледі. Мопед – бұл 50см3-тен көп емес жұмыс көлемі бар двигательмен қозғалысқа келетін және ең максималды жылдамдығы 50 кмсағ-қа жететін екі- немесе үш дөңгелекті көлік құралы. Мопедтерге двигателі бар велосипедтер және ұқсас сипаттмамалары бар көлік құралдары жатады. Жолға арналмаған көлік құралы – бұл жалпы қолданыстағы жолдардан тыс қолданылатын көлік құралдары. Жолға арналмаған көлік құралдарына ауыл шаруашылық және әскери техникасы және де басқа жолда жүруге арналмаған машиналар жатады.Құрылыстық жол техникасы – бұл автомобильдік жолдарды жасауға және жөндеугет арналған көлік құралдары. Құрылыстық жол техникасы құрамына экскаваторлар, фронтальді, погрузчиктер, скреперлер, автогрейдерлер, бульдозерлер, асфальтукладчиктер, жол каткалары, таңбалайтын машиналар, жол фрезерлері , жол жөндеушілер және т.б. кіреді.Көтергіш көлік машинасы – бұл көтергіш көлік жұмыстарын механизациялауға және автоматизациялауға арналған көлік құралы. Көтергіш көлік машиналары бағытталу және орын ауыстыру сипаттамасына байланысты жүк көтергіш, жүк тиеуші және жүк түсіруші тасымалдаушылар болып бөлінеді. Көтергіш көлік машиналардың негізгі түрлері болып авто жүк тиеуші және электр жүк тиеуші табылады. .Рельстік көлік құралы - бұл рельсте жүруге арналған құрылғы. Рельстік көлік құралдарына локомотив, теміржол вагондары, метрополитен вагоны және трамвай жатады..Бағалау міндеттерін шешу үшін маңызды орынды машиналар, жабдықтар мен көлік құралдарын сыныптау алады. Жиналатын бағалы және техникалық ақпаратты реттеу, қолда бар ақпараттар ішінен ұқсас объектілер бойынша қажетті мәліметтерді тез іздеу үшін арнайы сыныптамалар қолданылады. Сыныптамалар сонымен қатар электрондық ақпарат базасын құру үшін де қажетті.
Автомобильдердің жалпы құрылысы

Автомобильдер, құрылысы жағынан өте күрделі машиналар қатарына жатады.Өйткені оның құрамына бірнеше механизмдер мен жүйелер кіреді және олардың құрылыстары әртүрлі болады. Дегенменде, ондағы негізгі механизмдер мен жүйелердің жұмыстары белгілі бір принцип пен заңдылыққа бағынатындықтан, құрылыстары да ұқсас болады.

1.1-суретіне сәйкес жеңіл автомобильдердің жалпы құрылысы.

Автомобиль негізінен мына бөліктерденн тұрады. Олар: кузов, двигатель және шасси.

Кузов тасылатын жүкті орналастыруға арналған. Сондықтанда ол таситын жүктің түріне қарай әртүрлі болады. Мысалы жүк таситын машиналардың кузовы науа тәрізді жасалып, жүргізуші отыратын кабина жасалады. Ал адам таситын жеңіл машина мен автобустардың кузовына орындықтар қойылып, тиісті санитарлық жағдайлармен қамтамасыз ететін қондырғылар орнатылады.

Двигатель автомобильдің жүруіне және басқа жұмыстарға арналған қажетті қуатты тудыратын бөлігі[7,9].Оның негізгі жұмыс принципі, энергияның бір түрін (көбінесе жылуды) екінші түріне (механикалық энергияға) айналдыру болып табылады. Осы двигательден алынған механикалық энергия автомобильдің жүргізгіш дөңгелегіне беріледі де ол жол бетімен жанасып, автомобильді қозғайтын күш тудырады. Сөйтіп автомобиль жол бетімен жүруге мүмкіндік береді. Сондықтанда двигательдің басқа осындай жұмыс атқаратын генератордан айырмашылығы, двигательден тек қана механикалық энергия алынады, ал генераторларда энергияның басқа түрлері де алынуы мүмкін.

Автомобильдерде қолданылатын двигательдер мынандай бөліктер мен жүйелерден құралады:кривошипті – шатунды және газ тарату механизмдері, қоректендіретін, майлайтын, суытатын жүйелер және оталдыратын қондырғы.

Иінді – шатунды механизм. Иінді – шатунды механизмнің бөлшектерін қозғалатын және қозғалмайтын бөлшектер деп екі топқа бөлуге болады.Қозғалмайтын бөлшектерге цилиндрді, ал қозғалатын бөлшектерге поршень, шатун және иінді білік топтарының бөлшектері жатады. Сонымен двигательдердің иінді – шатунды механизм механизмдері мынандай бөлшектер тобынан құралады: цилиндрлер тобы, поршень тобы, шатун тобы және иінді білік тобы.

Осы көрсетілген бөлшектер тобының әрқайсысы белгілі бір қызметті атқарады. Цилиндрлер тобы – поршеньнің әрі – бері қозғалысы кезінде бағыттаушы қызметімен қоса, оның ішінде процестер жүру үшін қажетті көлем жасап тұрады. Поршень тобының бөлшектері цилиндр мен аралықтағы қозғалуға қажетті болатын саңылауды неғұрлым берәк бітеп, цилиндр ішінде жүретін процестерге байланысты газ қысымын қабылдау қызметтерін атқарады. Шатун тобының бөлшектері поршень мен иінді білікті жалғастырып, поршеньде пайда болған газ қысымының күшін иінді білікке жеткізеді, ал керек болғанда иінді біліктегі күшті поршеньге жеткізеді. Сөйтіп, поршеньнің түзу сызықты қозғалысын, иінді біліктің айналмалы қозғалысына ауыстыру қызметін атқарады. Иінді білік тобы шатуннан келген күштің әсерінен өзі айналмалы қозғалысқа келеді де, сырттағы трансмиссия арқылы жүргізетін дөңгелектерді айналдырады

Газ тарату механизмі. Газ тарату механизмі, иінді шатунды механизмнің жұмысына сәйкес, цилиндр ішінде жүретін процестерді басқарады. Сору процесі кезінде цилиндр ішіне жану қоспасын (карбюраторлы) немесе ауа (дизельді) кіргізеді. Ол үшін сору клапанын ашады. Қысу, жану, ұлғаю процестері кезінде цилиндр ішіне, сырттан қатыстырмай, жауып ұстап тұрады, ал шығару процесі кезінде, шығару клапанын ашып, жанған газды сыртқа шығарып жібереді. Осы аталған қызметтерді атқару үшін газ тарату механизмі негізгі екі топтан тұрады. Олар клапандар тобы мен оларға қозғалыс беретін жетек тобы. Ал осы бөлшектер тобының орналасуына байланысты газ тарату механизмі бірнеше түрге бөлінеді. Олар көбінесе клапандардың орналасуына байланысты, жоғарғы және жандық газ тарату механизмдер болып бөлінеді.

Майлау жүйесі. Двигательдің жұмыс істеу кезінде оның қозғалатын бөлшектері өте күрделі қозғалыстар жасайды. Сол кезде олар әрі қозғалмайтын бөлшектерге жанасып үйкеліседі. Жоғарыда айтқандай, ондай үйкелетін беттерді қаншалықты мұқият тегіс етіп өңдегенде қарамастан, оларды микробедерлер сақталып қалады. Егер сол беттер өзара үйкелетін болса, сол бедерлер бір – бірімен айқасын, бөлшектердің жылжуына үлкен кедергі келтіреді. Сондықтанда сондай құрғақ үйкелісті, сұйықтық үйкеліске айналдыру қызметін майлау жүйесі іске асырады, яғни бөлшек бедерлерінің ой жерлері сұйық майға толады да екі қырдың бір – біріне айқасу құбылысын болдырмайды. Әрі қарай бөлшектердің жылжуы енді сұйық майдың жылжуына байланысты болғандықтан, үйкеліс мүлде жеңілдейді.

Двигательдердің бөлшектері құрылысы жөнінен және жұмыс істеу жағдайларына байланысты әртүрлі болатындықтан, оларды майлаудың бір ғана түрін, яғни тек қысыммен немесе тек шашып беретін тәсілін қолдана алмайды. Сондықтанда қазіргі двигательдердің барлығында құрама майлау жүйесі қолданылады, яғни кектер қысыммен, кейбір бөлшектер шашып майланады.

Жүйедегі май қысымы мен темперетурасын көрсететін құралдар (11, 2) жүргізушінің алдындағы қалқанға көрінетін орынға бекітілген. Жұмыс кезінде оларды үнемі бақылап отыру қажет.Оның үстіне күнделікті картердегі май деңгейін де тексеріп тұрады.

Суыту жүйесі. Двигатель жұмыс істеген кезде цлиндр ішінде жанған жанармай және осыдан 1800 – 3000 градусқа дейін қызған газ цилиндрлер кенересін, поршень мен блок қалпақшасын қыздырады. Суыту жүйесі қызған бөлшектерді суыту үшін қажет. Іштен жанатын двигательдерде артық жылуын шығаруды сұйықпен немесе сыртқы ауаның көмегімен жасанды түрде суыту арқылы жүзеге асырады.

Суыту жүйесінің негізгі қызметі, ол двигательдің қызған бөлшектеріндегі артық жылуды сыртқа шығарып, қоршаған ортаға таратып жіберу болып табылады, яғни двигательдің қызған бөлшектерінен сыртқа жылу тасымалдайтын қондырғы болуы қажет. Осы тұрғыдан қарағанда двигательдердің суыту жүйесі осы жылуды тасымалдапйтын материалдардың түріне қарай екі түрге бөлінеді. Оның біріншісі ауа болса, екіншісі сұйық болады. Олай болса двигательдер ауамен суытылатын ненмесе сйықпен суытылатын болып екі түрге бөлінеді және олардың құрылысы да әртүрлі болады.

Автомобильдердің двигательдерінде көпшілік жағдайда сұйықпен салқындататын жүйе қолданылады. Олардың да атқаратын қызметі жоғарғыдай бірақ жылу тасымалдау үшін арнаулы сұйық (су, антифриз, тосол) қолданылады.

Карбюраторлы двигательдердіің қоректендіру жүйесі жану қоспасын дайындау қызметін атқарады. Ал жану қоспасы деп жанар май мен ауаның араласқан қоспасын айтады. Ондай қоспаның құрамы двигательдің жұмыс ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.