Спинозаның діни көзқарастары

1 Спиноза "Діни.саяси толғау"
2 Азаматтық қоғамның айрықша белгісі

Ерте буржуазиялық саяси және құкықтық ілімінің дамуына сондай-ақ қоғам, мемлекет, билік мәселелеріне XVII ғасырда өмір сүрген Голландияның ұлы философы және саяси ойшылы Барух (Бенедикт) Спиноза қомақты үлес қосты. Оның саяси-құқыктық тақырыптағы басты еңбектері "Діни-саяси толғау", "Саяси трактат", "Декарт философиясының қағидалары", "Гео-метриялық әдіспен дәлелденген этика".
Спиноза "Діни-саяси толғау" трактатында Библияның ғылыми сынының негізін салды "Екі ақиқат" концепциясын басшылыққа алған ол нағыз шындықты танып білуде Библияның көмегі шамалы деп есептеді. Онын айтуынша, адамдардың шындықты тек Библия мен шіркеу догмаларынан ғана іздеуі олардың адасуына жәнә өздерінің құқықтарын пайдалана алмауына әкеліп соғады
Шындыкты іздеудің бірден-бір жолы Спиноза ілімі бойынша ақыл-ой мен сапа ғана болып табылады.

1. Гоббс Т. Избранные произведения в 2-томах. Т.2. – М.; 1991.
2. Локк Д. Избранные философские произведения. Т.3. – М.; 1988.
3. Лейст О. Э. Учение Спинозы о государстве и праве. – М.; 1960.
4. Спиноза Б. Избранные произведения. Т.2. – М.;1957.

Пән: Философия
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Спинозаның діни көзқарастары
Ерте буржуазиялық саяси және құкықтық ілімінің дамуына сондай-ақ қоғам, мемлекет, билік мәселелеріне XVII ғасырда өмір сүрген Голландияның ұлы философы және саяси ойшылы Барух (Бенедикт) Спиноза қомақты үлес қосты. Оның саяси-құқыктық тақырыптағы басты еңбектері "Діни-саяси толғау", "Саяси трактат", "Декарт философиясының қағидалары", "Гео-метриялық әдіспен дәлелденген этика".
Спиноза "Діни-саяси толғау" трактатында Библияның ғылыми сынының негізін салды "Екі ақиқат" концепциясын басшылыққа алған ол нағыз шындықты танып білуде Библияның көмегі шамалы деп есептеді. Онын айтуынша, адамдардың шындықты тек Библия мен шіркеу догмаларынан ғана іздеуі олардың адасуына жәнә өздерінің құқықтарын пайдалана алмауына әкеліп соғады
Шындыкты іздеудің бірден-бір жолы Спиноза ілімі бойынша ақыл-ой мен сапа ғана болып табылады. Ал мемлекет және құқық мәселелерін қарастырғанда оны танудың сол саладағы өзіндік ерекшеліктерін ескеру қажет деп есептеді
Спиноза бойыпша адам — табиғаттың бір бөлшегі — адамға және барлык табиғатқа табиғи заңдылықтар мен қажеттіліктер бірдей дәрежеде тон болып табылады.
Бірақ барлық адам үшін жалпы құқық орнықпаған табиғи жағдайда олардын қауіпсіз өмірі мен мақсат-мүдделерін жүзеге асыруы мүмкін емес. Яғни, жалпы үйлесімділікпен адамдардың қоғамға және мемлекете бірігуіне жағдай жасалынып отырады.
Спинозаның ойынша саясат туралы бұрынғы ілім авторлар қателігі адам табиғатын зерттеуден адамдарды табиғи күйінде емес, оларды өздерінен калай көргісі келгендігінен болып табылады. Осындай қателік салдарынан олар саясат теориясын жасай алмады да армандаған "алтын ғасыры" мен "Күн қалалары" сол заманда жүзсге аспады.
Адамзат тарихының тәжірибесіне сілтеме жасай отырып, Спиноза барлық адамдар әрдайым бір-бірімен қарым-қатынаста болып, белгілі бір азаматтық жағдайда катар өмір сүреді деп атап көрсетті. Сондықтан да мемлекеттін табиғи негізі мен себебін ақыл-сананың нәтижесінен емес, жалпы табиғаттан нсмесе адамдар қатарынан іздеу керектігін айтады.
Азаматтық қоғамның айрықша белгісі — жоғары биліктің, яғни мемлекеттін бар болуы. Бұл жерде жоғары билік ретінде мемлекеттің егемендігі туралы айтылып отыр. Мемлекеттік шарт теориясының басты ерекшелігі, "әркімнің азаматтық қоғамдағы табиғи құқығы токтатылмайды", өйткені, адамдар табиғи немесе азаматтық қоғамда болсын табиғат заңдары бойынша әрекет етеді, өздерінің мүддесін ойлайды, сондай-ақ оларды қорқыныш пен үміт сезімі билейді. Азаматтық қоғамда мемлекет бекіткен табиғи құқықтар әрекет етеді, яғни барлық адам үшін жалпы заңдар мен тұрмыс зандары, жалпы кепілдік пен кауіпсіздік кепілдігі пайда болады, барлығы бір ғана жоғары биліктен корқады.
Жоғары билік барлық адам басшылыққа алатын мемлекеттің жалпы рухы боп танылады. Жоғары билік қана жске және барлық адамдар үшін ненің қайырымды немесе кайырымсыз, нс нәрсе жаман, не нәрсе жақсы, әділдік қайсы, әділетсіздік қайсы, нені істеуге болады және болмайтындығын шеше алады.
(Спиноза ілім авторларының адам табиғатын зерттеудегі қателігі мынада — олар адамдарды табиғи күшінде емес, өздері ойлаған күйде көруге тырысты.)
Спинозаның "жеке азаматтық құқығы" әркімнің жоғары билік жарлығымен белгіленген дәулетін сақтау бостандығы мен оны мемлекет арқылы қорғай алуы болып сипатталады. Жеке азаматтық құқык жоғары биліктің азаматтық қоғам ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.