Ынталандыру психологиясы

Кiрiспе.
1. Ынталандыру жүйе ретінде.
2. Ынталандыру, екiншi белгiлі мерзімді сыртқы ынталандырулармен ескертілген.
3. Ынталандыру процессiнiң түзу императивтік емес формасының ұйымдары.
4. Сыртқы сендiру бұл себептiң қалыптасу процессіне психологиялық әсер ету құралы ретінде.
5. Ынталандыру процессiн ұйымдастырудың түзу тегеурiнді формалары
6. Манипуляция.
7. Объекттiң тартымдылығымен туындаған ынталандыру.
8. Ынталандыру теориялары.
9. Қорытынды.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

Ынталандыру мәселесi және мiнез-құлықтың себептерiн - психологиядағы өзекті мәселелрдің бiрi. «Жеке қызметтiң себептері және мақсаттары қайдан шығып, қалай пайда болады? Өздерімен нені ұсынады? Бұл сұрақтардың шешімі психологияның теориясын дамыту үшiн ғана емес, көп практикалық мәселелерді шешуi үшiн” деп жазады Б.Ф. Ломов.
Бiзге ынталандыруды зерттеу үшін не керек? Д.Карнегидің кiтабында “Достарды қалай жаулап алып және адамдарға қалай ықпалы ету керек”,деп жазылған. Бұл кітап бойынша бір түйін жүреді. Адамдарға бірнәрсе істетудің жалғыз мүмкіндігі – ол оны істеуді, өзі қалайтындай ету.
Ынталандыруды зерттеу, оқу бізге қажетті, өйткені ол жеке тұлғаның қажеттіліктеріне және қалауларына әсер етудің, жеке тұлғаны басқарудың әдістерінің бірі.

1. Розанова В.А. Психология управления – М.: ЗАО «Бизнес-школа «Интел-Синтез», 2000.
2. Авчиренко Л.К. Управление общением – М.: ИНФРА-М; Новосибирск:
НГАЭиУ, 1999.
3. Удальцова М.В., Авчиренко Л.К. Социология и психология управления – М.: ИНФРА-М; Новосибирск: Сибирское соглашение, 1999.
4. Пугачев В.П. Руководство персоналом организации – М.: Аспект Пресс,1999.
5. Кравченко А.И. Социология – М.: «Академический проект», Издательская корпорация «Логос», 1999.
6. Ильин Е.П. Мотивация и мотивы – СПБ.: Издательство «Питер», 2000.
7. Карнеги Д. Как завоевать друзей и оказывать влияние на людей: Пер. с
англ./ общ. ред. и предисл. Зинченко В.П. и Жукова Ю.М. – М.: Прогресс, 1989.

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кiрiспе.

Ынталандыру жүйе ретінде.

Ынталандыру, екiншi белгiлі мерзімді сыртқы ынталандырулармен ескертілген.

Ынталандыру процессiнiң түзу императивтік емес формасының ұйымдары.

Сыртқы сендiру бұл себептiң қалыптасу процессіне психологиялық әсер ету құралы ретінде.

Ынталандыру процессiн ұйымдастырудың түзу тегеурiнді формалары

Манипуляция.

Объекттiң тартымдылығымен туындаған ынталандыру.

Ынталандыру теориялары.

Қорытынды.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

Кіріспе

Ынталандыру мәселесi және мiнез-құлықтың себептерiн - психологиядағы өзекті мәселелрдің бiрi. Жеке қызметтiң себептері және мақсаттары қайдан шығып, қалай пайда болады? Өздерімен нені ұсынады? Бұл сұрақтардың шешімі психологияның теориясын дамыту үшiн ғана емес, көп практикалық мәселелерді шешуi үшiн” деп жазады Б.Ф. Ломов.

Бiзге ынталандыруды зерттеу үшін не керек? Д.Карнегидің кiтабында “Достарды қалай жаулап алып және адамдарға қалай ықпалы ету керек”,деп жазылған. Бұл кітап бойынша бір түйін жүреді. Адамдарға бірнәрсе істетудің жалғыз мүмкіндігі – ол оны істеуді, өзі қалайтындай ету.

Ынталандыруды зерттеу, оқу бізге қажетті, өйткені ол жеке тұлғаның қажеттіліктеріне және қалауларына әсер етудің, жеке тұлғаны басқарудың әдістерінің бірі.

Ынталандыру жүйе ретінде.

Ынталандыру психологиялық құбылыс ретінде әртүрлі түсіндіріледі. Бір жағдайда - мiнез-құлықты анықтайтын факторлар ретінде. Басқа жағдайда - себептердің жиынтығы ретінде. Және үшіншісінде - организмның белсендiлiгнi анықтайтын, оның бағытталғандығын анықтайтын, жандану ретінде. Және әрi қарай. Осы мәтiнде ынталандыру ұғымның орнына себепті тудыратын динамикалық процесс ретінде қабылданған.

Көптеген жағдайларда психологтар өз жұмыстарында сыртқы – экстринсивті және ішкі – интринсивті ынталандыруларды бөлек қарауға тырысады. Бірақ тәжіриебеде адамға, оның шешімімен іс-әрекетінде қоршаған ортаның ықпалы әсер етеді. Яғни, ішкі ынталандыруға сыртқы факторлар әсер етеді. Сыртқы ынталандыру туралы айтқанда, басты назар аударатын нәрсе, ол адамның қажеттіліктерімен қалауларын қанағаттандыру үшін қажетті болған жағдайда ғана, ынталандыру үшін қажетті шарт, қалау маңызға ие болады. Сонндықтан сыртқы факторлар ынталандыру барысында ішліге айналуы қажет.

Адамды ынталандырудың маңызды ерекшелігі екі модальды, оның жағымды-жағымсыз жақтары, деп санайды В.Г.Асеев. Жағымды ынталандыру кезінд, адамның өз қажеттіліктерін әлме-әл жүзеге асыруға ынтасы оянады. Ал жағымсыз ынталандыру, керісінше, өз қажеттіліктерін қанағаттандыруды тежеуілдеп. шектейді. Мысалы, өзі ынтық обьектінің жанында болған кезде, жағымды ынталандырумен қатар, жағымсыз ынталандыруда туындауы мүмкін. Жүйе түріндегі ынталандыру, теориялық түрде келесі алты саты түрінде келуі мүмкін. Бірақ шынайы өмірде мұндай ынталандыру жүйесінің бірінен кейін бірі келетін нақты сатылары болмауы мүмкін. Дегенмен ынталандыру жүйесінің іс-әрекет етуі, оның ойлау жүйесі, жүйе құраушы бөліктерінің қалай іс-әрекет ететіндігін түсіндіруде, бұл сатылырдың қажеттілігі туындауы мүмкін.

Бірінші саты – қажеттіліктердің туындауы. Қажеттілік, адам өзіне бір нәрсенің жетіспеушілігін сезінген кезде, туындауы мүмкін. Ол белгілі уақытты пайда болып, сол нәрсеге қол жеткізуді адамнан талап ете бастайды. Қажеттіліктер әр-түрлі болуы мүмкін. А. Маслоу олады шартты алты түрге бөледі.

Физиологиялық қажеттілік.

Қауіптен сақтану қажеттілігі.

Өзін-өзі сыйлау қажеттілігі.

Әлеуметтік қажеттілік.

Өзін-өзі тұрғызу қажеттілігі.

Екінші саты –қажеттіліктерді жою жолдарын іздеу. Қажеттілік туындап, адам үшін белгілі бір қиындықтар туғызған кезде, ол оны жою жолдарын іздей бастайды: қанағаттандыру, өшіру, елемеу. Бір шешім қабылдап, бірнәрсе істеу қажеттілігі туындайды.

Үшінші саты – іс-әрекет ету мақсаттарын анықтау. Қажеттілікті қанағаттандыру үшін нені алу, неге жету керектігін нақтылайды. Бұл сатыда төрт жағдай байланыстырылады:

қажеттілікті жою үшін нені алуым керек;

қалайтын нәрседі алу үшін не істеуім керек;

қалайтын нәрсемді қай дәрежеде алуым мүмкін;

менің қалайтын нәрсеме қол жеткізуім, менің қажеттілігімді қаншалықты жоюы мүмкін.

Төртінші саты – іс-әрекетті жүзеге асыру. Бұл сатыда адам өз күш-қуатын, ең соңында, қажеттілікті қанағаттандыруға, қол жеткізуге мумкіндік туғызуы мүмкін, іс-әрекетті жүзеге асыруға жұмсайды. Жұмыс барысы ынталандыруға кері әсер етуі мүмкін болғандықтан, мақсаттарды анықтау жүзеге асады.

Бесінші саты – іс-әрекетті жүзеге асырғанда белгілі бір сыйға ие болу. Белгілі бір іс-әркетті жасау арқылы адам, қажеттілікті қанағаттандыру немесе қалаулы затқа қол жеткізу үшін оны ауыстыру үшін қажетті затқа қол жеткізуі мүмкін. Бұл сатыда жасалған іс-әрекеттің, қалаулы нәтижеге қаншалықты қол жеткізгендігін анықтайды. Осының нәтижесінде іс-әрекетке деген әлде бәсеңдеу, әлде сақтау, әлде ынталандыруды күшейту жүзеге асады.

Алтыншы саты – қажеттіліктерді жою. Бұл сатыды адам жаңа қажеттілік туындағанша іс-әрекетті тоқтатады, немесе қажеттілікті қанағаттандыруға қажетті іс-әрекетті іздейді, жүзеге асырады.

Ынталандыру, екiншi белгiлі мерзімді сыртқы ынталандырулармен ескертілген.

Біз сыртқы ұйымдастырылған ынталандырумен А субьектісінің ынталандыру процесіне Б субьектісінің әсер етуін түсінеміз. Бұл жерде ынталандыруды өзге адамның қалыптастыруы туралы емес, бір субьектінің, келесі субьектінің ынталандыру процесіне әсер етуі айтылып жатыр.

Ынталандыру - субьектінің өзі тұрғызуы қажет, қиын психологиялық білім. Сыртқы ұйымдастырылған ынталандыру кезінде, субьектілердің араласу барысында, екі өзара әрекет етушілердің ынталандыруларының бәсекелестік күресі болуы мүмкін. Сондықтан Б субьектісіне А субьектісі тарапынан әсер ету психологиясы, біріншінің өтінішін, бұйрығын орындауға қарсылық немесе келушілік білдіріу мүмкін. Бірақ, бұл, адамның өтінішті немесе бұйрықты орындауға қарсылығы ынтылындырылмаған деген сөз емес. Қарсылық кезінде ынталандыру іс-әрекетке емес, амалға байланысты қалыптасады.

Ынталандыру процессiнiң түзу императивтік емес формасының ұйымдары.

Тікелей императивтік емес әсер ету формаларына өтініш, ұсыныс, наным жатады.

Өтініш. Бұл әдіс, әсер етуге ресми сипат бергісі келмегенде, немесе біреуге көмек қажет болған жағдайда қолданылады.

Өтініш сыпайы, нақты сипатпен тұжырымдалса, немесе бас тарту құқын сыйлаумен шығарып салынса, үлкен әсер тудырады.

Ұсыныс. Біреуге бірнәрсені ұсыну – ол бір мәселені шешу мүмкіндігі негізінде, осы нәрсені талқылауға салуды білдіреді. Субьектінің шешім қабылдауы жағдайдың амалсыздық дәрежсінен, ұсынып жатқын адамның дәрежесінен, қсыныстің тартымдылығынан және сол адамның өзінің ерекшелігіне байланысты. Мысалы, холерик ұсынысқа әбден қарсылық білдіруі мүмкін, сангвиник қызығушылық білдіруі мүмкін, меланхолик қашқалақтауы мүмкін, флегматик қарсылық білдіруі немесе ұсынысты ойлануы үшін уақытты созуы мүмкін.

Наным. Бұл әдіс жеке тұлғаның өз жеке критикалық талқылауына арналуы арқылы санасына әсер етеді. Нанымды, егер адам оның жағымды, жағымсыз жақтырын салыстырып, қабылданған шешімді жеке дара негіздей алатын болса, жемісті деп айтуға болады.

Наным психологиялық әсер ету секілді, бір адамның дұрыстығында немесе өзінің қабылдаған шешімінің дұрыстығына сенімділігін тудыруы керек.

Сыртқы сендiру бұл себептiң қалыптасу процессіне психологиялық әсер ету құралы ретінде.

Сыртқы сендіру – ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.