Төменгі старттан қысқа қашықтыққа жүгіру

Жоспар
Кіріспе

1 Қысқа қашықтыққа жүгіру
2 Жүгірудің жылдамдығы қозғалыстың рационалды формасы
3 Спринтте мәреліктің бірнеше тәсілдері бар
4 Берудің басқа тәсілі
5 Орта қашықтыққа эстафеталық жүгіру

Қысқа қашықтыққа жүгіру (спринт) шартты төрт фазаға бөлінеді: басы (старт), қарқын, қашықтық бойынша жүгіру және мәрелік.
Спринтта қысқа кесіндіде максималды жылдамдықты дамыту және жүгіруді тезірек бастауға мүмкіндік беретін төменгі старт қолданылады. Старттан тез шығу үшін станок пен колодкаларды қолданады. Олар қағажыту кезінде қатты тірек жасайды.
Төменгі старттың бірнеше нұсқасы бар. Алдыңғы колодка бунақтың старттық сызықтан 1–1,5 см қашықтыққа, ал артқы – алдыңғыдан балтырдың ұзындығына орнатылатын жағдайдағы қарапайым старт кеңінен таралған.
Алдыңғы колодканың тірек алаңы 40–50º бұрышқа қойылады, ал артыңғы – 60–80º бұрышқа жолдың бетіне қойылады. Колодкалардың бөлшектік белағаштарының ара қашықтығы 18–20 см тең.
«Созылған» старт кезінде жүйріктер алдыңғы колодканы бір бунақ қашықтығына дейін артқа, ал «жақындатылған» стартта артқыны алдыңғыға қарай жылжытады.

Пән: Спорт
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

ТӨМЕНГІ СТАРТТАН ҚЫСҚА ҚАШЫҚТЫҚҚА ЖҮГІРУ
Қысқа қашықтыққа жүгіру (спринт) шартты төрт фазаға бөлінеді: басы (старт), қарқын, қашықтық бойынша жүгіру және мәрелік.
Спринтта қысқа кесіндіде максималды жылдамдықты дамыту және жүгіруді тезірек бастауға мүмкіндік беретін төменгі старт қолданылады. Старттан тез шығу үшін станок пен колодкаларды қолданады. Олар қағажыту кезінде қатты тірек жасайды.
Төменгі старттың бірнеше нұсқасы бар. Алдыңғы колодка бунақтың старттық сызықтан 1–1,5 см қашықтыққа, ал артқы – алдыңғыдан балтырдың ұзындығына орнатылатын жағдайдағы қарапайым старт кеңінен таралған.
Алдыңғы колодканың тірек алаңы 40–50º бұрышқа қойылады, ал артыңғы – 60–80º бұрышқа жолдың бетіне қойылады. Колодкалардың бөлшектік белағаштарының ара қашықтығы 18–20 см тең.
Созылған старт кезінде жүйріктер алдыңғы колодканы бір бунақ қашықтығына дейін артқа, ал жақындатылған стартта артқыны алдыңғыға қарай жылжытады.
Старттық сызыққа колодкалардың жақындағаны сайын тірек алаңдардың еңкею бұрышы азаяды, алшақтағанда – үлкейеді. Старттың нұсқасы спортшының жеке ерекшеліктеріне байланысты таңдалады. Жүгірудің нәтижелі басын қамтамасыз ету өте маңызды.
Стартқа! командасы бойынша спортшы старттық сызық бойына қолына таянып алда тұрған старттық колодканың тірек алаңына бір аяқпен тіреледі, ал басқа аяғын – екі шиппен жолға басатындай қылып артқа қарай тірейді. Старттық сызық бойында жүйрік өзінің артта тұрған аяғының тізесіне тұрып түзу қойылған қолдарын иық еніне қояды. Саусақтар қатты күмбез жасайды. Дененің ауырлығы тірек нүктелері бойынша үйлестіріледі.
Назарлан! командасы бойынша спортшы ақырындап аяғын түзетіп артта тұрған аяғының тізесін жолдан көтереді. АЖО-ның жоғарыға және алға жылжуы жасалады. Дененің ауырлығы жолға деген АЖО-ның кескіні старттық сызыққа дейін 15–20 см жетпейтіндей болып қол және алда тұрған аяққа түседі. Бунақтар колодка алаңдарына тіреледі, дене түзу, иық деңгейінен аздап көтеріледі.
Стартердің командасы бойынша лезде қолмен жүгіру қозғалыстарын бастау керек, қағажып, денені алға-жоғары қарай жіберіп колодкалардан жүгіру қажет. Қағажудан кейін артта тұрған аяқ тізе буынында қатты бүгіліп лезде алға-жоғарыға шығарылады, ал алдыңғы колодкада тұрған аяқ толығымен қарқындалады.
Алғашқы қадамда қағажу бұрышы 40–50° тең. Назарлан командасы берілгенде спортшы төменрек отырса, қағыжудың 8 бұрышында жерге қарай жаншиды. Бұл қарқынды ауырлатады және жылдамдықты жоғалтуға тура келеді.
Старттық қарқынның сапасына бірінші қадамдардың орындалу тәсілдері мен ұзындығы маңызды әсер етеді. Тым қысқалары жылдамдықтың жедел ұлғаюын қамтамасыз етпейді, тым ұзындары аяққа сүрініп жылдамдықты ақырындатады. Бунақтың 3,5–4 ұзындығымен старттағы бірінші қадам аяқтың астына-артқа белсенді түсуімен аяқталады және екіншінің аяқтың (4–4,5 бунақ) болымды қағажуына айналады. Ұшу фазасы мен қағажу бұрышы көбейіп дененің тіктелуіне байланысты қадамдар келе-келе улкейеді.
Жүйрік өзінің максималды жылдамдығын 90–95% жеткізгенде старттық қарқын үлкейеді. Бұл кезде дене алға қарай аздап (80º) еңкейеді. Еңкею ұшу фазасында үлкейеді ал жерге қону кезінде азаяды.
Жүгірудің жылдамдығы қозғалыстың рационалды формасына және артықша кернеуден құтыла білуден байланысты.
Белсенді қағажыту басты элемент болып келеді. Түрткі аяқ жамбас, тізе және балтыр буындарында тіктеледі. Сермеулік аяқтың жамбасы қайраттанып алға-жоғарыға шығарылады, содан кейін белсенді төменге түсіп жолды бунақтың алдыңғы бөлігімен қарсы алып тізе буынында тіктеледі, сонымен бірге түрткі аяқ бүгіледі және тезрек сермеулік аяққа жақындайды.
Жерге тию кезінде амортизация үшін аяқты тізеде аздап бүгу қажет. Тік қалпында жүйріктің бунағы түгелдей жолға тиеді, аяғы тізеде бүгіліп денесі аздап алға қарай еңкейеді. Бұл кезде тірек аяқтың балтыры мен жамбас арасындағы бұрышы 130–140º жетеді. Қатты жедел қағажыту кезінде артқа тиімді алға жылжу және АЖО-ның тік толқуының азаюы қамтылады.
Қадам ұзындығы оптималды (8–8,5 бунақ), жайлы және спортшының бойына, оның жеке ерекшеліктері мен техникасына сай болу керек. Қорытынды нәтижеде қашықтық бойынша старттық қарқын мен жүгірудің жылдамдығы қадамдардың ұзындығы мен жиілігінің оптималды арақатынасына байланысты.
Бүкіл қашықтық бойынша оптималды жылдамдықты ұстау мүмкін емес, сондықтан старттық қарқынның соңында жүгіруді инерция (2–3 қадам) бойынша жалғастыру, содан кейін максималды жылдамдықпен қайта жылжу ұсынылады.
Қарқын қайтадан азая бастағанда 70–80 см кескінде цикл қайталанады.
Қолдар жүгіру кезінде шынтақ буынында 90º шамасында бүгіліп ішке қарай алға және сыртқа қарай артқа қозғалады. Қол шашағы кернеленбеген, саусақтар жартылай бүгілген. Алға қозғалған кезде шынтақ буынындағы бүгілу бұрышы азаяды, артқа қозғалған кезде – ұлғаяды. Иықты көтермей қолды еркін ұстау керек.
Спринтте мәреліктің бірнеше тәсілдері бар. Кейбір жүйріктер соңғы қадам жасағанда денені алға қарай еңкейтіп қолдарын артқа қарай қояды. Басқалары дененің еңкеюімен бірге, иықтарымен тиіп кетуге тырысып, мәрелік лентаға қырындарымен бұрылады. Ең тиімді деп лентаға лақтыру немесе еңкеюсіз толық жылдамдықтағы мәрелік есептеледі.
Дистанция аяқталғаннан кейін жылдамдықты келе-келе ақырындату қажет.
200 және 400 м қашықтығына жүгірудің спринттен айырмашылығы – старттық колодкалардың орналасуымен бұрылыстарды кешу. Старттық колодкалар жолдың сыртқы шетінде орналасқан, бұл түзу бойынша дистанция басын жүгіріп өтуді қамтамасыз етеді. Вираж бойынша жүгіруде сыртқа тебуші күштің әсерін жеңу үшін денені солға қарай еңкейту керек. Бунақтар шағын бұрылыспен солға қарай қойылады. Оң қол көбірек ішке, сол қол – сыртқа қарай қозғалады. Бұрылыстан түзуге шығу еңкеюдің сазды кішірейюімен сүйемелденеді.
100–200 м жүгіру кезінде максималды интенсивту, ал 400 м – субмаксималды интенсивті жұмыс атқарылады. Бұл жаттығуларды жасағанда оттегі қарызы пайда болады.
Жүгірудің алдында бірнеше рет демді алу және шығару қажет. Бірінші қадамнан бастап алдын-ала қойылған демалудың жеке ритміне сүйену керек. Орта қашықтыққа жүгіруге қарағанда демалу жиірек және терең болу қажет. Мәреге жақындағанда жүйрік жиірек демалу керек.
Қала көшелерінде өткізілетін эстафеталарға қарағанда стадиондағы эстафеталық жүгіру жүгіру жолының шеңбері бойынша өткізіледі. Стадионда өткізілетін жүгіру эстафеталары өзіне қысқа және орта дистанция кезеңдерін енгізеді. Бірінші жағдайда эстафеталық жүгіру жеке (барлық дистанция немесе бірінші кезең), ал екінші жағдайда – жалпы (жарыстар ережелерін қара) жолдар бойынша өткізіледі. Бірінші кезеңде жүгіру төменгі старттан басталады. Жүйрік соңын үш саусағымен қысып эстафетаны оң қолында ұстайды, ал үлкен және сілтеуіш саусақтарымен старттық сызықтың жеріне тіреледі.
Старттан және дистанция бойынша жүгірудің жаймен жүгіру мен 100 және 200 м жүгіруден айырмашылығы жоқ. Эстафеталық жүгіру техникасының қиындығы шектелген аумақтағы жоғары жылдамдықта эстафетаны беруде. Эстафетаны беру үшін бір кезеңнің бітуіне 10 м қашықтықта және басқаның басталуынан алға қарай 10 м қашықтыққа жиырмаметрлік аумақ жасалған. Жаңа ереже бойынша эстафета алушы беру аумағы басталғанға дейін 10 м бұрын қарқынды бастауға құқықты. Бұл жоғары жылдамдыққа жетуге тура келеді.
4х100 м эстафетасында эстафета таяқшасын берудің келесі тәсілі қолданылады. Страттаушы бірінші кезеңде эстафетаны оң қолында ұстап бровкаға жақынырақ жүгіреді. Оны күтіп тұрған екінші жүйрік өз жолының сыртқы шетіне жақынырақ тұрып сол қолымен эстафетаны алады. Бұл өз жолының оң жағымен түзуді жүгіріп өтіп сол қолымен жолдың сол жағында жүгіріп келе жатқан үшінші қатысушының оң қолына эстафетаны береді. Төртінші эстафетаны сол қолымен алып жолдың оң жағынан жүгіреді.
Берудің басқа тәсілі – алынған эстафетаның жүйріктің бір қолдан екінші қолға ауыстыруы – 4х100 м эстафетасында тиімсіз.
2, 3 және 4 кезеңдерінде жүгіретін спортшылар эстафетаны максималды жылдамдықта алу және өзінің кезеңін қауысып жүгіріп өту үшін беру және қарқын аумақтарын қолданады. Бұл мәселені шешу үшін жүйрік эстафетаны және төменгі старт қалпына жақын тұрысты алады. Қарқын басын белгілейтін сызықтың жанында оң аяғымен тұрып, жолға оң қолын тіреп, ал сол қолын жоғары-артқа қойып, сол аяғын алға қояды. Осындай қалыпта спортшы сол иық астынан артына жақындағы жүйрікке қарайды.
Бірінші кезеңнің жүйрігі максималды жылдамдықпен беру аумағына жақындайды. Қарқын аумағына 7–8 м қалғанда екінші кезең жүйрігі аумақ соңына 2–3 қадам қалғанда келе жатқан жүйрік эстафетаны бере алатындай үлкен жылдамдықты дамытып өз жолының оң жақ шеті бойымен жүгіруді шапшаң бастайды. Беру кезіндегі жүйріктердің ара қашықтығы эстафета алушы жүйрік қолының артқа қойылған ұзындығына және беруші жүйрік қолының алға созылған ұзындығына тең болу керек (65 сурет). Қашықтық эстафетаны беруші жүйрік денесінің еңкеюіне байланысты көбейеді.
Спринтерлік эстафета кезеңінде жүйріктің жылдамдығы максималды болу керек, еш уақытта оны беру аумағында азайтуға болмайды. Жақсы спринтер жүзметрлік қашықтықтың соңында беру аумағын 2 секундта жүгіріп өте алады, яғни секундына 10 м жылдамдықпен. Демек, жоғары жылдамдықты алу үшін старттаушы 30-метрлік қашықтықты толығымен қолдану керек. Эстафетаны беру кезінде екі жүйріктің да жылдамдығы бірдей болған жақсы болады.
Эстафетаны бергенге дейін екі жүйріктің қолдары спринттегідей қозғалады. Эстафетаны берудің дәлдігі үшін сабақтың барысында қабылдаушы жүгірісінің басталу кезін анықтау өте маңызды. Бұл үшін аумақ алдында біраз қашықтықта белгі қойылады. Эстафетаны беруші жүйрік сол белгіге жеткен кезде, қабылдаушы өзінің жүгіруін бастайды.
Белгіге дейінгі қашықтық эстафетасы бар жүйрік қабылдаушыны беруге белгіленген орында дәл жетіп ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.