Халықтың денсаулығына және адамгершілігіне қарсы қылмыстардың түсінігі және түрлері

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Халықтың денсаулығына және адамгершілігіне қарсы қылмыстардың түсінігі және түрлері

Қазақстан Республикасының жаңа Қылмыстық кодексінде халыктың денсаулығына және адамгершілігіне карсы қылмыстар жеке тарау болып бірге беріліп отыр. Өйткені қоғамның дұрыс дамуы, оның мүшелерінің бірқалыпты қызмет атқаруы үшін халықтың денсаулығының, адамгершілік қасиеттерінің құқыктық нормалар (оның ішінде қылмыстық құкық) арқылы қөрғалуы аса қажет. Осыған орай Қазақстан Республикасы Конституциясында азаматтардың өмірін, денсаулығын, оларды қоршаған ортаны, тарихи жөне мөдени мұраларды, адамгершілік нормаларын қорғау принциптеріне ерекше мән берілген. Осы көрсетілген принциптерді қатаң сақтау әркімнің касиетті борышы. Кейбір жағдайларда осы принциптер бұзылып қылмыстық заң корғайтын қоғамдық қатынастарға белгілі бір ізін келтіріледі. Есірткі заттарды, жүйкеге әсер ететін заттарды заңсыз айналымға айналдыру, адамгершілікке жат іс-әрекеттермен қылмыстардың етек алуы алаңдатушылық туғызады. Осыған орай халықтың денсаулығына және адамгершілігіне қарсы қылмыстармен күрес жүргізу үшін қылмыстық кодексінің 10-тарауында осы тұрғыдағы қоғамға кауіпті іс-әрекеттер үшін арнайы жауаптылық белгіленген. Тікелей объектісіна байланысты бұл тарауда көрсетілген қылмыстар негізінен екі тұрлі топқа: 1) халықтың денсаулығына және 2) адамгершілікке қарсы қылмыстар болып бөлінеді. Халықтың денсаулығына қарсы қылмыстар: есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін -заттарды заңсыз, дайындау, сатып алу, сақтау, тасымалдау, жөнелту немесе сату (259-бап) . Есірткі заттардың немесе жұйкеге әсер ететін заттарды ұрлау не қорқытып алу (260-бап) . Есірткі заттарда немесе жүйкеге әсер ететін заттарды тутынуға көіндіру (261-бап), құрамында есірткі заттар бар, өсіруге тыйым салынған өсімдіктерді заңсыз өсіру. Есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды дайындау үшін пайдаланылатын шикізаттаң, аспаптардың немесе жандықтардың заңсыз айналымы (263-бап) . Есірткі затттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды тұтыну үшін притондар ұйымдастару немесе ұстау (264-бап) . Есірткі заттарды, жүйкеге әсер ететін, күшті әсер ететін немесе улы заттарды ұстау немесе жеке фармацевтикалық қызметпен заңсыз айналысу (266-бап) . Санитарлық-эпидемиологиялық ережелерді бұзу.

Халықтың денсаулығына қарсы қылмыстардың аса қауіпті түрі есірткі, психотроптық, күшті әсер ететін және улы заттарды заңсыз айналымға түсірумен байланысты іс-әрекеттер болып табылады. Осыған байланысты Қылмыстық кодекстің 259-265-баптарында осы тұрғыдағы қылмыстардың жекелеген түрлері үшін жауаптылық көзделген. Есірткі, психотроптық заттар, прекурсорлар, күшті әсер ететін және улы заттарды заңсыз айналымға түсіруге байланысты қылмыстардың тікелей объектісі --халықтың денсаулығы болып табылады.

Көрсетілген санатқа жататын қылмыстардың затына - есірткі, психотроптық заттар, прекурсорлар, күшті әсер беретін және улы заттар және Қылмыстық кодекстің 263-бабына сәйкес есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды дайындау үшін пайдаланылатын шикізат, аспаптар немесе жабдықтар жатады.

"Есірткі, психотроптық заттар, сол тектестер, прекурсорлар айналымын мемлекеттік реттеудің және олардың заңсыз айналымы мен теріс пайдаланылуына қарсы іс-қимыл шаралары" Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 10 шілдедегі арнаулы Заңымен, "Бақылауға жататын есірткілік заттар, психотроптық құралдар және прекурсорлар туралы" Қазақстан Рес-публикасы Үкіметінің 1998 жылы 9 наурыздағы №186 қаулысымен бекітілген тізім бойынша (бұдан былай - тізім деп аталады) жүзеге асырылады. Бұл нормативтік актілер 1961 жылғы Есірткі заттар туралы бірьіңғай конвенцияға түзетулер жөніндёгі 1972 жылғы хатгамаға сәйкес, 197І жылғы ПсихотроІІтык затгар туралы коңвенЦияға, БҮҮ-ның Есірткі заттардың және психо-троптық затгардын заңсызайналым ЬшакарСыкүрестуралы 1998 жылғы конвенциясьіна негізделіп кабылданған.

Жиынтық кестеге сейкес керсетілген затгар ірі мелшерге жат-паса, онда іс-әрекетге көрсетілген қыдмыс құрамы болмайды.

Қылмыс құрылысы жөнінен формальдық құрамға жатады. Сол себепті ол занда көрсетілген әрекеттердін бірін істеген уақыттан бастап аякталған болып табылады. Субъективтік жағынан қылмыс тек кана тікелей касақаналықпен істеледі. Адам есірткі немесе жүйкеге әсер ететін заттарды өткізу мақсатынсыз зансыз алғанын жәңе сақтағанын сезеді жөне сондай әрекет істеуді тілейді.

Қылмыстың субъектісі 16-ға толған, есі дұрыс кез келген адам.

ҚК-тің 259-бабының 2-тармағында бұл кылмыстың ауырырақ түрі:көрсепілген затгарды өткізу максатында заңсыз алғаны немесе сақтағаны, дайындағаны, ұқсатканы, тасымаддаға-ны, жөнелткені немесе еткізгені үшін жауаптылык көзделген.

Көрсетілген затгарды алудьщ және сақтаудың түсініктеріне осы баптың бірінші бөлігін талдағанда токталып өтгік. Кез келген әдейі жасалған әрекет нәтижесінде белгілі бір ееірткі немесе жүйкеге әсер ететін зат тізімінде көрсетілген затқа айналдырьшеа онда өларды дайындау болып табылады.

Ал сол заттардың пішінін өзгерту (ұсату, таблеткаға калыптау, пиллюлалар, пасталар жасау т. б. ) заңсыз дайындау болып табылмайды.

Белгілі бір есірткі немесе психотроптық (жүйкеге әсер ететін) заттың күшін кетеру үшін арнайы рұқсатсыз тазарту (жат қоспалардан тазарту) заңсыз өндеу болып табылады. Қүрамында есірткі зат бар өсіадіктерді кешіру, ұстау, кейбір бблшектер-ден ажырату жөне басқа да түрлендіру (сол затган баска бір есірткі зат альшбаса) заңсыз кайта еңдеу деп есептелмейді. Мұндай йрекетгер жеке қылмыс болып табылады.

Есір^ікі, гісихотроптық заттарды оларды дайындауға пайда-ланылатьш аспаптар немесе қүралдарды, сонымен қатар пре-курсорларды көлік кұралдарын паійалану аркылы немесё йас-када әртүрлі тәсілдермен арнайы рұқсатсыз орнынан ауыстыру үшін жасалған кез келген қаеақана әрекеттерді, осы заттарды заңсыз тасымалдау деп түсіну керек. Бұл әрекетгерді есірткі, психотррптык затты, аспаптарды, қүралдарда, прекурсорларды заңсыз иесі ғана емес, оның тайсырмасы брйынша басқа адамда тасымаддауы мүмкін. Мұндай резте көрсетілген затгарды заңсыз тасымалдауды басқаларға тапсырған түлға осы кылмыстын үйымдастырушысы болып табылады.

Қылмыстың субъектісі - өздеріне ұқсас жұныс немесе қызмет бабы бойынша тиісті ережелерді сақтау міндеті жүктелген лауазымды немеее лауазымды емес адамдар болып табылады.

Лауазымды адам есірткі; -жүйкеге әсер ететін, күшті әсер етётін немесе улы заттарды ұстау ережелерін бұзумен бірге қыз-мет мүддеоіне карсы қылмыс жасаса (пара алу, қьізмет өкілдігін теріс пайвдлану, заңсыз сыйлық алу т. б. ), онда оның әрекеті ҚК-тің 265-бабымен және лауазымдық кылмыстары үшін басқа баптардың жиынтығы бойынша сараланады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.