Қазақстан Республикасы құқық қорғау органдарының қызметкерлерін кезектен тыс аттестаттаудан өткізу мәселелері

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Оқытушы., , Қанат Көкаршын Жолбарысханқызы

Құқықтану мамандығы, III-курс, заң факультеті, Prokuror_01k@mail. ru

Түйіндеме

Қазақстан Республикасының Президенті - Ұлт Көшбасшысы Н. Ә. Назарбаевтың қаңтар айының жиырма жетінші жұлдызында Қазақстан халқына Жолдауында «маңызды мәселе - құқық қорғау және арнаулы органдарды сапалы кадрлық жаңарту» керектігін айта келіп, «2012 жылдың 1 шілдесіне дейін олардың бүкіл жеке құрамын қайта аттестаттаудан өткізу міндетін қоямын», - деді. [1] Жолдауда міндеттелген тапсырмаларды орындау мақсатында Елбасының «Құқық қорғау органдары қызметкерлерін кезектен тыс аттестаттаудан өткізу туралы» Жарлығы шықты. [2]

Кезектен тыс аттестаттаудың мақсаты -құқық қорғау органдарын кадрлық тұрғыдан сапалы жаңарту, қызметкерлердің кәсіби дайындық деңгейін және олардың қазіргі заман талаптарына сәйкестігін анықтау. Құқық қорғау жүйесін моральдық-адамгершілік қасиеттері төмен және жемқорлық әрекеті арқылы жалпы мемлекеттің беделін түсіретін біліксіз қызметкерлерден тазарту. Қазіргі уақытта Жоғары аттестаттау комиссиясы туралы Ереже бекітілді. Президенттің Жарлығына сәйкес, барлық құқық қорғау органдарының жеке құрамынан 110 мыңға жуық адам, оның ішінде, 449-ы жоғары аттестациялық комиссиядан өтеді. Құқық қорғау құрылымдары мен прокуратураның бірінші басшыларынан басқа барлық қызметкерлері, полиция, ұлттық қауіпсіздік комитеті (ҰҚК), прокуратура, қаржы полициясы және кеден комитетін қоса алғанда, өздерінің кәсіби біліктілігін дәлелдеу үшін кезектен тыс аттестациядан өтуі тиіс. Аттестация бiрқатар сатылы кезеңдерден тұрады:

- аттестаттауға жататын қызметкердi Қазақстан Республикасының заңнамасын бiлуге және логикалық ойлау қабiлетiне компьютерлiк тестiлеу;

- дене шынықтыру және қызметтiк даярлық бойынша белгiленген нормативтердi тапсыру, сондай-ақ психологиялық орнықтылығына тестiлеуден өту;

- өңірлік аттестаттау комиссиясында қызметкермен әңгiмелесу.

Қазақстан Республикасының заңнамасын білуге тестілеу қызметкердің таңдауы бойынша мемлекеттік немесе орыс тілдерінде өткізіледі.

Қазіргі танда кезектен тыс аттестаттауға жататын қызметкерлердің 55% -ы аттестатаудан өткен. Олардың ішінде 5% -ы атқаратын лауазымына сәйкес келмейді және қызметтен босатуғы ұсынылады. Осыған орай, Ішкі істер органдарының жұмысын жетілдіру мақсатында еліміздегі 75 мыңға жуық полиция қызметкері ауқымды аттестациядан өтуге тиіс болатын. Әзіргі күні, жоғары, орталық, өңірлікті қоса алғанда барлығы 72 600 құқық қорғау қызметкері сынақтан өткен екен. Осының нәтижесінде, 10 662 азаматтың жұмысы қызметіне сәйкес келмейді деп танылып, олардың 3906-ы қызметінен кеткен. Ал өзгелері қызметінен төмендетілген немесе жұмыс орнын ауыстырған. Дәл мұндай науқан іргедегі Ресейде де өтіп, соның нәтижесінде Ішкі істер саласы қызметкерлерінің 22 пайызы қысқарып, санға шақтағанда 20 мың полицей жұмыс орындарынан босаған болатын. Елімізде қолға алынған аттестацияның деректеріне қарап-ақ, бізде де бұл шараның жеңіл-желпі жүргізілмегенін көреміз. Осынау игі бастама халықтың күзетіндегі полиция қызметкерлерінің алдыңғы кезекте қалың бұқара алдындағы жауапкершілігін арттырғаны анық. Жалпы аттестация барысына келсек, 75 мыңға жуық полицейдің барлығы ең алдымен Қазақстан Республикасының заңнамаларын жетік біліп, логикалық ойлау қабілеті бойынша компьютерлік тестілеуден өтті және денешынықтыру мен әскери дайындық деңгейі бойынша нормативтер тапсырды. Жіліктеп айтқанда, Өңірлік аттестаттау комиссиясы 70 мыңнан аса қызметкерді сын сүзгісінен өткізген екен. Олардың 10 003-і өз лауазымдарына лайық емес деп танылып, 3683-і орындарынан босапты. Өзгелері болса, алдағы уақытта қызметінен төмендетіледі немесе басқа қызметке ауысады. Қазіргі таңда өңірлік аттестаттау комиссиясы Қарағанды академиясында (203 адам), ҚАЖК академиясында (139 адам), Павлодар заң колледжінде (88 адам), Семей қаласындағы ІІМ оқу орталығында (58 адам) өз жұмысын аяқтады. Ендігі кезекте, Шымкент, Ақтөбе, Алматы қалаларында Ішкі істер мамандарын тәрбиелейтін оқу орындары аттестациялаудан өтпек. Ал Орталық аттестаттау комиссиясы ведомствоның орталық аппараты қызметкерлерін, облыстардың және көліктегі ІІД қызметінің басшыларын, құқық қорғау органдарының аумақтық бөлімшесі, аудандық орган жетекшілерін, қылмыстық-атқару жүйесі мекемелерінің басшыларын, қысқасын айтқанда Ішкі істер министрлігінде жауапты қызмет атқаратын 3139 қызметкерді кезектен тыс аттестациялаудан өткізді. Оның нәтижесі бойынша 633 азаматтың жұмысы біліксіз деп танылып, солардың 212-і жылы орындарын босатты. Жоғары аттестаттау комиссиясы да өз жұмысын көшелі орындап отыр. Ішкі істер министрлігіндегі басшылық құрамның біліктілігін тексерген комиссия сынағынан 158 адам өтіпті. Солардың 26-сы лауазымдарына сәйкес келмейді деп танылып, 11-і қызметінен кеткен. Осы үш комиссияны қоса алғанда, қазіргі күні құқық қорғау қызметкерлерін тоқсанға жуық комиссия сарапқа салып жатыр. Олардың құрамында Президент әкімшілігінен, үкіметтік емес ұйымдардан, партия басшылары мен ардагерлер ұйымдарының өкілдерін қоса алғанда 500-ден аса адам бар.
Айта кетелік, науқан қараша айының аяғына дейін жалғасатын болады. Осы мерзім аралығында жоғарыдағы деректер де сан құбылары, сан өзгерері анық. Қалай болған күннің өзінде күні кеше ғана Ішкі істер органдарында қызмет еткен 3906 құқық қорғау қызметкерінің біліксіз деп танылуы бертінге дейін осынау құзырлы орган қатарында қандай мамандар қызмет атқарып келгенін көрсетіп берді. Оның ішінде, қазіргі сақшылар сапында қарындылар көп екені жасырын емес. Бәлкім, олардың біліктілігі мен кәсіби шеберлігі қарындарына байланысты емес шығар, десек те полиция қызметкерінің артық салмақтан арылуы олардың қылмыскерлердің қыр соңынан қалмай қуып, құрықтауға да әжептәуір сеп болары сөзсіз ғой. Осынау аттестация, өз нәтижесінде құқық қорғау саласындағы ішкі тәртіпті де түзейді деген ойдамыз.
ҰҚК-нің баспасөз қызметінің жетекшісі Кенжеболат Бекназаров «президенттің бұл жарлығының бүкіл құқық қорғау жүйесі мен арнайы органдардың жұмысын жаңғырту туралы бұрын қабылданған заңдар аясында шыққанын», «құқық қорғау органдары қызметкерлерін қайта аттестаттау - олардың қызметін жетілдіру тетіктерінің бірі және бұл арада имидж жақсарту жөнінде әңгіме жоқ екенін» айтты.

Құқық қорғаушы Евгений Жовтис «президент Нұрсұлтан Назарбаевтың бұл жарлыққа қол қоюына маңызды екі фактор түрткі болғанын» айтты. Оның пікірінше, бірінші фактор - мемлекеттің құқық қорғау органдарының беделден жұрдай болуы мен халық сенімінен түбегейлі айырылуы. Ал екінші фактор ретінде Жовтис «ереуілді басып-жаншу үшін полицейлер қару қолданған Жаңаөзендегі қанды оқиғаны» атады.

КНБ-ҰҚК-нің отставкадағы полковнигі Арат Нарманбетовтің пікірінше, құқық қорғау құрылымдарының қызметкерлерін кезектен тыс аттестаттау туралы президент жарлығының пайда болуының басты себебі - әлем қоғамдастығының Жаңаөзен қасіретіне байланысты Қазақстан билігіне қолайсыз пікірі.
- Жаңаөзен оқиғасы үшін жауапкершілікті өз мойнына алмай отырған билік, осы аттестация арқылы әлем алдында «полиция қызметкерлеріне шара қолданып жатырмыз» деп жар салмақ, - дейді бұрынғы чекист.
Арат Нарманбетов «Жаңаөзендегі тәртіпсіздіктер туралы» іс бойынша Ақтауда өтіп жатқан сот процесінде полицейлердің көпшілігі айыпталушылардың арасынан өздерін жәбірлеген адамдарды нақты көрсетпей жатқанына назар аударды.
- Біздің билікті мазалап жатқан да осы жағдай. Мына аттестация «елегі» арқылы олар, біріншіден, құқық қорғау органдарындағы биліктің ығына жығылмаған қызметкерлерден құтылуды көздеп отыр. Ал аттестациялық сыннан «сүрінбей өтіп», құқық қорғау органдарының қатарында қалатын қызметкерлерді осындай жолмен үркітіп алмақшы, - дейді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.