Этика санаттары
1. Этика санаттары
2. Этика ұғымы және оның заты
3. Этикалық категориялар
4. Құқық этикасының пәні
5. Заңгерлердің кәсіби этикасының заты, міндеті, ерекшелігі
6. Құқық қорғау қызметкерлерінің кәсіптік қызметінің категориялары
7. Этикалық адамгершілік категориялар
8. Заңгерлердің кәсіби этикалық мәдениеті
9. Ежелгі Грециядағы этикалық ілімдер
10. Сот этикасы
11. Пайдаланылған әдебиеттер
2. Этика ұғымы және оның заты
3. Этикалық категориялар
4. Құқық этикасының пәні
5. Заңгерлердің кәсіби этикасының заты, міндеті, ерекшелігі
6. Құқық қорғау қызметкерлерінің кәсіптік қызметінің категориялары
7. Этикалық адамгершілік категориялар
8. Заңгерлердің кәсіби этикалық мәдениеті
9. Ежелгі Грециядағы этикалық ілімдер
10. Сот этикасы
11. Пайдаланылған әдебиеттер
Адамның әлемді танудағы мораль тәсілдерінің ең жалпы және мәнді қырлары этика санатында көрінеді. Сондай-ақ санаттарда адамның әлемге деген мораль қатынасының негізгі түрлері көріністауып, адам және оның қызметінің маңызды мораль сипаттары жалпыланған. Санаттар адамзаттың тарихи дамуы барысында оның тәжірибелік қалыптастырушы қызмет нәтижесі ретінде қалыптасады. Санаттардың көмегінен адам әлемді оның әр түрлі салаларында таниды. Осындай санаттарда білім танудың объектісі міндетті түрде орындауы және бағалауымен тығыз байланысты. Этиканың санаттары барлық объективтік шындық көрінетін призманың рөлінең атқарады. Жақсылық пен зұлымдық санаттары адамның болуының объективті жағдайларының жалпы ізгілік бағасы болып табылатындағын ескергені жеткілікті.
Санаттар тұлғаның құндылық бағыттарының, оның өмірлік ұстанымдарының қалыптасуының теоретикалық негізі болып, оның мораль әлем түсінушілік пен әлемге қатынасын көрсетеді.
Санаттар тұлғаның құндылық бағыттарының, оның өмірлік ұстанымдарының қалыптасуының теоретикалық негізі болып, оның мораль әлем түсінушілік пен әлемге қатынасын көрсетеді.
1. Қоғамдық білім негіздері:Жалпы біліы беретін мектептің коғамдык-гуманитарлык бағытындағы 10-сыныбына арналған оқулык / Ә.Нысанбаев, Ғ.Есім, М.Изотов, К.Жүкешев, т.б. - Алматы: "Мектеп" баспасы, 2006.
2. Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007.
3. Қоғамдық білім негіздері:Жалпы білім беретін мектептің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 10-сыныбына арналған оқулық / Ә.Нысанбаев, Ғ.Есім, М.Изотов, К.Жүкешев, т.б. - Алматы: "Мектеп" баспасы, 2006
2. Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007.
3. Қоғамдық білім негіздері:Жалпы білім беретін мектептің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 10-сыныбына арналған оқулық / Ә.Нысанбаев, Ғ.Есім, М.Изотов, К.Жүкешев, т.б. - Алматы: "Мектеп" баспасы, 2006
Этика санаттары
Этика санаттарының түсінігі, олардың арабайланысы
Адамның әлемді танудағы мораль тәсілдерінің ең жалпы және мәнді
қырлары этика санатында көрінеді. Сондай-ақ санаттарда адамның әлемге деген
мораль қатынасының негізгі түрлері көріністауып, адам және оның қызметінің
маңызды мораль сипаттары жалпыланған. Санаттар адамзаттың тарихи дамуы
барысында оның тәжірибелік қалыптастырушы қызмет нәтижесі ретінде
қалыптасады. Санаттардың көмегінен адам әлемді оның әр түрлі салаларында
таниды. Осындай санаттарда білім танудың объектісі міндетті түрде орындауы
және бағалауымен тығыз байланысты. Этиканың санаттары барлық объективтік
шындық көрінетін призманың рөлінең атқарады. Жақсылық пен зұлымдық
санаттары адамның болуының объективті жағдайларының жалпы ізгілік бағасы
болып табылатындағын ескергені жеткілікті. Санаттар тұлғаның құндылық
бағыттарының, оның өмірлік ұстанымдарының қалыптасуының теоретикалық негізі
болып, оның мораль әлем түсінушілік пен әлемге қатынасын көрсетеді.
Адаммен игерілген, жеке ұғыну санатына айналғандар белсенді әрекет ету
күшу болып қалады: адамдарды қандай да бір әлеуметтік нормаға сүйенуге
(жақсылық, игілік, мораль идеал), немесе объектілердің теріс ықпалынан безу
(зұлымдық), не болмаса өз ішінде ішкі стимул мен қызметтің реттеушісін
жасауға (ар, борыш, ұят) итермелейді.
Жалпылай алғанда, әлемтанушылық санаттар бірқатар нақты функцияларды
атқарады:
- танымдық (әлемді ұғынуда мораль тәсілдің мәні мен заңдылығын ашады);
- бағалаушы (шындықты, адам және оның қызметін жақсылық позициясынан
дұрыс, логикалық турғыдан негізделген түрде бағалауға мүмкіндік береді);
- бағыттаушы (адамды мораль құндылық әлемінде бағыттайды, оған
өзәрекетінің мақсаттары мен әдістерін таңдауға көмектеседі);
- реттеуші (оның әрекеті мен тәртібінің бағыттылығын анықтайды);
- интеграциялық (адамдарды жақсылықтың ортақ идеялары негізінде
біріктіреді);
- тәрбиелеуші (мораль сезім, қажеттіліктерді қалыптастырады).
Осы функциялардың барлығы өзара органикалық түрде байланысты және
мораль санаттың өз табиғатынан шығады.
Құқық қорғаушы органдарының қызметкерлері үшін этика санатының мәнін
түсіну олар өзінің кәсіби қызметінің мораль құндылығын саналы түрде уғынуы
мен анықталып, өз күшін әділеттілік пен жақсылыққа беру қабілеттілігінің
негізгі болады.
Құқық қорғау органдары қызметкерлерінің кәсіби қызметінде дұрыс
таңдаудың жасауын талап ететін күрделі жағдайлар аз емес. Әркімнің алдында
мәнгі сұрақтар туындайды: өмірдің мәні неде? Адамның бақыты неде?
Жақсылық пен зұлымдық дегеніміз не? Осындай жағдайларда кәсіби этиканың
санаттары қызметтік әрекеттердің мораль бағытталуы мен бағасының негізі
болып табылады.
Заңдық санат пен этика санаттары арасында әрқашанда тікелей
диалектикалық байланыс болады. Құқықтың нормалары мен ізгіліктің нормалары
жеке тұлғаның ары мен намысын қоғауға бағытталған. Құқықтың санаттары мен
этика санаттары адаммен қылықты таңдап алуы кезінде бірін-бірі толықтырады.
Жүзеге асырылу нысаны бойынша этикалық санаттар субъективті, өйткені
олар субъектінің жақсылық пен зұлымдық, эгоизм және тағы сол сияқты
арасында дербес таңдай алатын ішкі ұғыну ретінде роль атқарады. Этикалық
санаттар бинарлы – жақсылық пен зұлымдық, әділеттілік пен әділетсіздік,
және кондициональді (өзара байланысты) – борыш, ар, намыс, ұят деп
бөлінеді. Санаттардың әрқайсысы өзінің ерекшелігіне ие және тұлғаның
қоғаммен байланысының белгілі бір жағын көрсетіп, ғылыми танудың әртүрлі
дәрежелерін білдіреді. Бір санаттар мораль саласын кең (зұлымдық, жақсылық,
әділеттілік, әділетсіздік), басқалары болса, мораль бүкіл саласын емес,
оның бөлігін ғана қамтиды. Этиканың санаттары адамдардың мораль өмірін
жалпылаған құбылыс деңгейі бойынша ғана ажырата, қоймай, сонымен қатар
бағалау мен нормативтілік элементтерінің ара қатынасы бойынша да
ажыратылады. Егер жақсылық, зұлымдық, әділеттілік - өзара жеке қатынас
саласын ғана емес, сондай-ақ әртүрлі қоғамдық факт пен қубылыстарды
(экономикалық, саяси, құқықтық) білдіретін нақты көрінетін бағалаушы санат
болса, онда борыш, ұят – ең алдымен нормативтік санаттары.
Этика ұғымы және оның заты
Этика-грек тілініњ “әдет-ѓұрып” деген сµзінен шыќќан. Этика моральды
зерттеу нысанасы етіп алатын философиялыќ пєн. Латын тіліндегі “морал” сµзі
этимологиялыќ тұрѓыдан “этика” терминіне сәйкес келеді. Оны көне грек
философы Аристотель адамгершілік, ар іліміне атау ретінде енгізген болатын.
Ќандай да бір басы біріккен ќоѓамның өзіндік этикалыќ мақсраттары мен
ќұндылыќтары болады. Ол сол ќоѓамныњ этикалыќ санасыныњ ењ биік кµрінісі
ретінде сол ќоѓам мүшесінен күтілетін, талап етілетін, ќажет деп табылатын
µзіндік нормаларѓа ие. Ендеше этиканыњ пєні ретінде кењ маѓынасында адам,
ќоѓам, дєлірек айтсаќ, адамдардыњ ж‰ріс-т±рысын, мінез-ќ±лќын реттеуші
нормалар, сенімдер, м±раттар, ќ±ндылыќтар, єлеуметтік ќатынас т‰рлері жєне
т.с.с табылады. Басќаша айтсаќ, кµнеден бастап этика “практикалыќ
философия” сапасында “µмір туралы таза теориялыќ білімнен” бµлек адамныњ
µмірлік жолындаѓы адамгершілік мєселелерін шешетін. ¤зініњ даму барысында
мораль, этикалыќ нормалар тµмендегідей ќызметтер атќарады: реттеушілік,
ќ±ндылыќты императивтік, комуникативтік, тєрбиелік, танымдыќ жєне т.б.
Этикалық категориялар
Басқа ғылымдардың категорияларына тэн белгілерді, ка-сиеттерді
иеленгенімен,этикалық категориялардың өзіне ғана тэн бірқатар ерекшеліктері
де бар.
Біріншіден, олар қоғамдық қатынастардың адамдардың жүріс-тұрысымен,
олардың жақысылық пен жамандық, борыш, абырой, әділдік туралы
көзқарастарына сәйкес бір-біріне, қоғамға, мемлекетке, отбасына, ұжымға
деген қатынасымен байланысты жақтарын көрсетеді. Алайда, мұндай жағдайларда
олар әрқашан таза күйде көрініс таппауы да мүмкін, себебі, кейбір кездерде
олар басқа ғылымдардың категорияларымен араласып кетеді де, сол
категориялардың адамгершілік аспектілерін ашып көрсетеді.
Екіншіден, этикалық категориялар бағалаушылық, аксиологиялық сипатқа
ие. Басқаша айтқанда, олардың барлығын жақсылық пен жамандық, қайырымдылық
пен зұлымдық тұрғысынан бағалауға болады, ал олардың өздері осы бағалаудың
нысаны ретінде көрініс табуы мүмкін: адал, тәртіпті, әділ, жауапкершілі мол
адам және т.б.
Үшіншіден, олар адамдардың жүріс-тұрыстары мен қарым-қатынастарын
реттеу құралы болып табылады, қоғамның адамгершілік талаптарын көрсетеді.
Төртіншіден, басқа да адамгершілік күрылымдар: қағидалар, нормалар,
талаптар, ережелер және т.б. сиякты этика категорияларының беделі мен
маңыздылығы қоғамдық көзқарастың немесе жеке тұлғаның өзіндік санасының
күшіне негізделеді.
.
Құқық этикасының пәні
Қазіргі кезде біздің қоғамда адамды танып-білуге деген ұтылыс күннен-күнге
артуда. Этика да, құқық та адамтанушы пәндер ретінде қалыптасуда. Бұл
екеуін біріктіретін басты өзек адам. Осындай тоғысудың нәтижесінде ғылыми
талдаудың жаңа бағыттары ретінде құқық философиясы немесе тәжірибедегі
құқықты орнықтырумен байланысты жеке құқық және жергілікті құқық
қалыптасады.
Құқықфилософиясына жүгіну — қазіргі заманда адам өміріндегі құқықтың
алатын орнын түсінуге ұмтылыс. Құқық философиясы — құқықтың танымдық,
құндылықты және әлеуметтік негіздері туралы ... жалғасы
Этика санаттарының түсінігі, олардың арабайланысы
Адамның әлемді танудағы мораль тәсілдерінің ең жалпы және мәнді
қырлары этика санатында көрінеді. Сондай-ақ санаттарда адамның әлемге деген
мораль қатынасының негізгі түрлері көріністауып, адам және оның қызметінің
маңызды мораль сипаттары жалпыланған. Санаттар адамзаттың тарихи дамуы
барысында оның тәжірибелік қалыптастырушы қызмет нәтижесі ретінде
қалыптасады. Санаттардың көмегінен адам әлемді оның әр түрлі салаларында
таниды. Осындай санаттарда білім танудың объектісі міндетті түрде орындауы
және бағалауымен тығыз байланысты. Этиканың санаттары барлық объективтік
шындық көрінетін призманың рөлінең атқарады. Жақсылық пен зұлымдық
санаттары адамның болуының объективті жағдайларының жалпы ізгілік бағасы
болып табылатындағын ескергені жеткілікті. Санаттар тұлғаның құндылық
бағыттарының, оның өмірлік ұстанымдарының қалыптасуының теоретикалық негізі
болып, оның мораль әлем түсінушілік пен әлемге қатынасын көрсетеді.
Адаммен игерілген, жеке ұғыну санатына айналғандар белсенді әрекет ету
күшу болып қалады: адамдарды қандай да бір әлеуметтік нормаға сүйенуге
(жақсылық, игілік, мораль идеал), немесе объектілердің теріс ықпалынан безу
(зұлымдық), не болмаса өз ішінде ішкі стимул мен қызметтің реттеушісін
жасауға (ар, борыш, ұят) итермелейді.
Жалпылай алғанда, әлемтанушылық санаттар бірқатар нақты функцияларды
атқарады:
- танымдық (әлемді ұғынуда мораль тәсілдің мәні мен заңдылығын ашады);
- бағалаушы (шындықты, адам және оның қызметін жақсылық позициясынан
дұрыс, логикалық турғыдан негізделген түрде бағалауға мүмкіндік береді);
- бағыттаушы (адамды мораль құндылық әлемінде бағыттайды, оған
өзәрекетінің мақсаттары мен әдістерін таңдауға көмектеседі);
- реттеуші (оның әрекеті мен тәртібінің бағыттылығын анықтайды);
- интеграциялық (адамдарды жақсылықтың ортақ идеялары негізінде
біріктіреді);
- тәрбиелеуші (мораль сезім, қажеттіліктерді қалыптастырады).
Осы функциялардың барлығы өзара органикалық түрде байланысты және
мораль санаттың өз табиғатынан шығады.
Құқық қорғаушы органдарының қызметкерлері үшін этика санатының мәнін
түсіну олар өзінің кәсіби қызметінің мораль құндылығын саналы түрде уғынуы
мен анықталып, өз күшін әділеттілік пен жақсылыққа беру қабілеттілігінің
негізгі болады.
Құқық қорғау органдары қызметкерлерінің кәсіби қызметінде дұрыс
таңдаудың жасауын талап ететін күрделі жағдайлар аз емес. Әркімнің алдында
мәнгі сұрақтар туындайды: өмірдің мәні неде? Адамның бақыты неде?
Жақсылық пен зұлымдық дегеніміз не? Осындай жағдайларда кәсіби этиканың
санаттары қызметтік әрекеттердің мораль бағытталуы мен бағасының негізі
болып табылады.
Заңдық санат пен этика санаттары арасында әрқашанда тікелей
диалектикалық байланыс болады. Құқықтың нормалары мен ізгіліктің нормалары
жеке тұлғаның ары мен намысын қоғауға бағытталған. Құқықтың санаттары мен
этика санаттары адаммен қылықты таңдап алуы кезінде бірін-бірі толықтырады.
Жүзеге асырылу нысаны бойынша этикалық санаттар субъективті, өйткені
олар субъектінің жақсылық пен зұлымдық, эгоизм және тағы сол сияқты
арасында дербес таңдай алатын ішкі ұғыну ретінде роль атқарады. Этикалық
санаттар бинарлы – жақсылық пен зұлымдық, әділеттілік пен әділетсіздік,
және кондициональді (өзара байланысты) – борыш, ар, намыс, ұят деп
бөлінеді. Санаттардың әрқайсысы өзінің ерекшелігіне ие және тұлғаның
қоғаммен байланысының белгілі бір жағын көрсетіп, ғылыми танудың әртүрлі
дәрежелерін білдіреді. Бір санаттар мораль саласын кең (зұлымдық, жақсылық,
әділеттілік, әділетсіздік), басқалары болса, мораль бүкіл саласын емес,
оның бөлігін ғана қамтиды. Этиканың санаттары адамдардың мораль өмірін
жалпылаған құбылыс деңгейі бойынша ғана ажырата, қоймай, сонымен қатар
бағалау мен нормативтілік элементтерінің ара қатынасы бойынша да
ажыратылады. Егер жақсылық, зұлымдық, әділеттілік - өзара жеке қатынас
саласын ғана емес, сондай-ақ әртүрлі қоғамдық факт пен қубылыстарды
(экономикалық, саяси, құқықтық) білдіретін нақты көрінетін бағалаушы санат
болса, онда борыш, ұят – ең алдымен нормативтік санаттары.
Этика ұғымы және оның заты
Этика-грек тілініњ “әдет-ѓұрып” деген сµзінен шыќќан. Этика моральды
зерттеу нысанасы етіп алатын философиялыќ пєн. Латын тіліндегі “морал” сµзі
этимологиялыќ тұрѓыдан “этика” терминіне сәйкес келеді. Оны көне грек
философы Аристотель адамгершілік, ар іліміне атау ретінде енгізген болатын.
Ќандай да бір басы біріккен ќоѓамның өзіндік этикалыќ мақсраттары мен
ќұндылыќтары болады. Ол сол ќоѓамныњ этикалыќ санасыныњ ењ биік кµрінісі
ретінде сол ќоѓам мүшесінен күтілетін, талап етілетін, ќажет деп табылатын
µзіндік нормаларѓа ие. Ендеше этиканыњ пєні ретінде кењ маѓынасында адам,
ќоѓам, дєлірек айтсаќ, адамдардыњ ж‰ріс-т±рысын, мінез-ќ±лќын реттеуші
нормалар, сенімдер, м±раттар, ќ±ндылыќтар, єлеуметтік ќатынас т‰рлері жєне
т.с.с табылады. Басќаша айтсаќ, кµнеден бастап этика “практикалыќ
философия” сапасында “µмір туралы таза теориялыќ білімнен” бµлек адамныњ
µмірлік жолындаѓы адамгершілік мєселелерін шешетін. ¤зініњ даму барысында
мораль, этикалыќ нормалар тµмендегідей ќызметтер атќарады: реттеушілік,
ќ±ндылыќты императивтік, комуникативтік, тєрбиелік, танымдыќ жєне т.б.
Этикалық категориялар
Басқа ғылымдардың категорияларына тэн белгілерді, ка-сиеттерді
иеленгенімен,этикалық категориялардың өзіне ғана тэн бірқатар ерекшеліктері
де бар.
Біріншіден, олар қоғамдық қатынастардың адамдардың жүріс-тұрысымен,
олардың жақысылық пен жамандық, борыш, абырой, әділдік туралы
көзқарастарына сәйкес бір-біріне, қоғамға, мемлекетке, отбасына, ұжымға
деген қатынасымен байланысты жақтарын көрсетеді. Алайда, мұндай жағдайларда
олар әрқашан таза күйде көрініс таппауы да мүмкін, себебі, кейбір кездерде
олар басқа ғылымдардың категорияларымен араласып кетеді де, сол
категориялардың адамгершілік аспектілерін ашып көрсетеді.
Екіншіден, этикалық категориялар бағалаушылық, аксиологиялық сипатқа
ие. Басқаша айтқанда, олардың барлығын жақсылық пен жамандық, қайырымдылық
пен зұлымдық тұрғысынан бағалауға болады, ал олардың өздері осы бағалаудың
нысаны ретінде көрініс табуы мүмкін: адал, тәртіпті, әділ, жауапкершілі мол
адам және т.б.
Үшіншіден, олар адамдардың жүріс-тұрыстары мен қарым-қатынастарын
реттеу құралы болып табылады, қоғамның адамгершілік талаптарын көрсетеді.
Төртіншіден, басқа да адамгершілік күрылымдар: қағидалар, нормалар,
талаптар, ережелер және т.б. сиякты этика категорияларының беделі мен
маңыздылығы қоғамдық көзқарастың немесе жеке тұлғаның өзіндік санасының
күшіне негізделеді.
.
Құқық этикасының пәні
Қазіргі кезде біздің қоғамда адамды танып-білуге деген ұтылыс күннен-күнге
артуда. Этика да, құқық та адамтанушы пәндер ретінде қалыптасуда. Бұл
екеуін біріктіретін басты өзек адам. Осындай тоғысудың нәтижесінде ғылыми
талдаудың жаңа бағыттары ретінде құқық философиясы немесе тәжірибедегі
құқықты орнықтырумен байланысты жеке құқық және жергілікті құқық
қалыптасады.
Құқықфилософиясына жүгіну — қазіргі заманда адам өміріндегі құқықтың
алатын орнын түсінуге ұмтылыс. Құқық философиясы — құқықтың танымдық,
құндылықты және әлеуметтік негіздері туралы ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz