Экология ғылымының калыптасуы



1 Экология ғылымының тарихи дамуы кезеңдері
2 Қазақстан территориясында радиациялық ластану себептері
Экология ғылымының тарихи дамуын, негізінен, үш кезеңге бөледі.
• Табиғат ресурстарын пайдалану жылулық ластанумен, яғни жер маңы кеңістігінде қосымша энергияның жиналуымен байланысты.
• Биосфераның жылулық балансының бұзылуын атмосфераның шаңдануының артуы, өсімдік жабынының булануының өзгеруі, топырақ пен су қоймаларының бетінен ластануының өзгеруі қамтамасыз етеді. Мұнайлы қабықша булануды 20 – 30% - ға тежейді. Нәтижеде ғалымдардың болжауы бойынша ауаның орташа жылдық температурасы 1 – 30С – ға артады. Ал мұның өзі биосфераның термодинамикалық немесе жылулық дағдарыс жағдайына өтуіне әкеліп соқтыруы мүмкін.
• Табиғаттың ластануы дегенде біз оған тән емес агенттердің енуі немесе бар заттардың консентрациясының (химиялық, физикалық, биологиялық) артуын, санның нәтижесінде қолайсыз әсерлер туғызуын түсінеміз. Ластандырушы заттарға тек улы заттар ғана емес, зиянды емес немесе ағзаға қажет заттың оптималды консентрациядан артық болуы да жатады.
• Бірінші кезеңде — экология ғылымы туралы деректер жеке организмдерге сипаттама беру арқылы жинақтала бастады. Бұл кезең адамның пайда болған күнінен бастап XIX ғасырдың 60-жылдарына дейінгі уақыт аралығын қамтиды.

Экология ғылымының калыптасуы тарихи дәуірлердегі коғамның және ондағы
өндіргіш күштердің даму деңгейлерімен тығыз байланысты. Экология ғылымының
тарихи дамуын, негізінен, үш кезеңге бөледі.
• Табиғат ресурстарын пайдалану жылулық ластанумен, яғни жер маңы
кеңістігінде қосымша энергияның жиналуымен байланысты.
• Биосфераның жылулық балансының бұзылуын атмосфераның шаңдануының
артуы, өсімдік жабынының булануының өзгеруі, топырақ пен су
қоймаларының бетінен ластануының өзгеруі қамтамасыз етеді. Мұнайлы
қабықша булануды 20 – 30% - ға тежейді. Нәтижеде ғалымдардың болжауы
бойынша ауаның орташа жылдық температурасы 1 – 30С – ға артады. Ал
мұның өзі биосфераның термодинамикалық немесе жылулық дағдарыс
жағдайына өтуіне әкеліп соқтыруы мүмкін.
• Табиғаттың ластануы дегенде біз оған тән емес агенттердің енуі немесе
бар заттардың консентрациясының (химиялық, физикалық, биологиялық)
артуын, санның нәтижесінде қолайсыз әсерлер туғызуын түсінеміз.
Ластандырушы заттарға тек улы заттар ғана емес, зиянды емес немесе
ағзаға қажет заттың оптималды консентрациядан артық болуы да жатады.
• Бірінші кезеңде — экология ғылымы туралы деректер жеке организмдерге
сипаттама беру арқылы жинақтала бастады. Бұл кезең адамның пайда
болған күнінен бастап XIX ғасырдың 60-жылдарына дейінгі уақыт аралығын
қамтиды.
• Алғашқы экологиялық түсініктер, ұғымдар мен тұжырымдар кез келген
халықтың аңыз-әңгімелерінде, мақал-мәтелдерінде және басқа да ауыз
әдебиет үлгілерінде жиі кездеседі. Мысалы, халқымыздың "құндыз — суда,
құлан — қырда" деген мәтелі әрбір жануардың тіршілік ортасын нақты
аңғартып тұр. Ал "Жылқының жауы — бөгелек, жыланның жауы — дегелек"
деген мақал жануарлар арасындағы қоректік тізбекке нақты дәлел бола
алады.
• Экология ғылымы туралы кейбір ұғымдар мен түсініктер өте ерте
кездерден басталды. Бастапқы экологиялық көзқарастар, негізінен,
ботаника және зоология ғылымдарының жетістіктерінің нәтижесінде
калыптасты.
• Екінші кезеңде — экология ғылымы өз алдына жеке ғылым саласы болып
қалыптасты. Бұл кезең XIX ғасырдың 60-жылдары мен XX ғасырдың 50-
жылдар аралығын қамтиды. Бұл кезеңде орыс ғалымдары К.Ф.Рулье
(1814—1858 жж.), Н.А.Северцов (1827—1885 жж.) және В.В.Докучаев
(1846—1903 жж.) еңбектерінде алғаш рет көптеген экологиялық ұғымдар
мен қағидаларга ғылыми тұрғыдан дәлелді қорытындылар жасалды.
• К.Ф.Рулье органикалық дүниенің дамуы үнемі өзгеріп тұратын орта
жағдайларының әсерлеріне тікелей байланысты деп қорытынды жасады.
Сонымен катар ол жануарлар экологиясы ғылымының негізін салды.
• Н.А.Северцов 1855жылы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Экология ғылым ретінде
Экологияның қалыптасуы мен дамуы
Экологияның қалыптасу тарихы және кезеңдері
Экологияның ғылым ретінде анықтамасы
Экология ғылымының қалыптасуы, тарихи кезеңдері
Экология даму тарихы
Экологиялық мектептердің қалыптасуы туралы
Экологиялық мектептердің қалыптасуы жайында
Экология
Геоэкология
Пәндер