Фирма ішіне жоспарлаудың теориялық негізі
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Нарықтық экономикада жоспардың мәні.
2. Кәсіпорын басқару жүйесіндегі жоспарлау қызметінің мәні мен орны.
3.Өндірістік фирма ішлік жоспарлаулық негізі;
ІІ. Негізгі бөлім
1. Нарықтық экономикада жоспардың мәні.
2. Кәсіпорын басқару жүйесіндегі жоспарлау қызметінің мәні мен орны.
3.Өндірістік фирма ішлік жоспарлаулық негізі;
Токиялық университеттің профессоры Собуро Окито айтқандай – монополияның ұлттық табысын екі еселеу жоспарының авторы – «кез- келген ірі қайта құрылу жақсы дайындалуы керек, яғни оның жақсы ұйымдастырылған жоспары және қайта құрылу бағдарламасы болуы керек».Мұны халық шаруашылығын басқарудың кез- келген деңгейіне жатқызуға болады- ұлттық экономикаға, сала, кәсіпорын, фирма, ұйымдастырылған жоспары және қайта құрылуыбағдарламасы болуы керек». Мұны халқ шаруашылығын басқарудың кез-кеген денгейін жатқызуға болады – ұлттқ эканомикаға, сала, кәсіпрын,фирма, ұйым.
Ұлттық экономиканы реформалау кезінде басты көңіл ғылымға аударылуы керек. Бірақта мемлекет ғылымға қаржылық қолдау көрсетпейді. Мұнда тағы да профессор Сабуро Окитоның сөзін алсақ, онда; «Ғылым эканомиканың, саясатың әлеуметтік қатнастық,экологияның және тағы басқа дамуына негізгі бастау болып табылады. Мұны түсінбеген кезде – келген саясат кез – келген салада мәнісіз болады».
Ұлттық экономиканы реформалау кезінде басты көңіл ғылымға аударылуы керек. Бірақта мемлекет ғылымға қаржылық қолдау көрсетпейді. Мұнда тағы да профессор Сабуро Окитоның сөзін алсақ, онда; «Ғылым эканомиканың, саясатың әлеуметтік қатнастық,экологияның және тағы басқа дамуына негізгі бастау болып табылады. Мұны түсінбеген кезде – келген саясат кез – келген салада мәнісіз болады».
1. Управление персоналом. Москва,1998.
2. К.Б. Бердалиев. Қазақстан экономикасын басқару. Алматы,2001.
3. Өзіндік басқару мен өзіндік қаржыландыру тұжырымдамасы.
4. www. google. kz.
2. К.Б. Бердалиев. Қазақстан экономикасын басқару. Алматы,2001.
3. Өзіндік басқару мен өзіндік қаржыландыру тұжырымдамасы.
4. www. google. kz.
Жоспар
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Нарықтық экономикада жоспардың мәні.
2. Кәсіпорын басқару жүйесіндегі жоспарлау қызметінің мәні мен орны.
3.Өндірістік фирма ішлік жоспарлаулық негізі;
Фирма ішіне жоспарлаудың теориялық негізі.
1. Нарықтық экономикада жоспардың мәні.
Токиялық университеттің профессоры Собуро Окито айтқандай –
монополияның ұлттық табысын екі еселеу жоспарының авторы – кез- келген ірі
қайта құрылу жақсы дайындалуы керек, яғни оның жақсы ұйымдастырылған
жоспары және қайта құрылу бағдарламасы болуы керек.Мұны халық шаруашылығын
басқарудың кез- келген деңгейіне жатқызуға болады- ұлттық экономикаға,
сала, кәсіпорын, фирма, ұйымдастырылған жоспары және қайта
құрылуыбағдарламасы болуы керек. Мұны халқ шаруашылығын басқарудың кез-
кеген денгейін жатқызуға болады – ұлттқ эканомикаға, сала, кәсіпрын,фирма,
ұйым.
Ұлттық экономиканы реформалау кезінде басты көңіл ғылымға аударылуы
керек. Бірақта мемлекет ғылымға қаржылық қолдау көрсетпейді. Мұнда тағы да
профессор Сабуро Окитоның сөзін алсақ, онда; Ғылым эканомиканың, саясатың
әлеуметтік қатнастық,экологияның және тағы басқа дамуына негізгі бастау
болып табылады. Мұны түсінбеген кезде – келген саясат кез – келген салада
мәнісіз болады.
Нарықтық экономика жағдайында қызмет етуші фирма басымдылық үшін
қаржылық, матириялдық, еңбектік және интелектуалды ресурыстарға, сонымен
қатароларды алу көздерінде қажетіліген нақты анықтап алуы қажет. Ол өз
иесіндегі ресурыстадың тиімділігін және өз жұмысының экономикалық және
қаржылық нәтижесінде дәл есептеуі керек.
Кәсіпорын қызметін қазіргі заманғы ғылыми жоспалау методологиясы
келесіні қамтидысратегиялық жоспарлау, кәсіпорынның дамуы туралы болжау
құру және фирма ішлік жоспарлауды.
Фирма ішлік жоспарлау жүйесінің негізгі құраушыбөлігі бизнес –
жоспарлау жүйесі және жедел өндірістік жоспарлау жүйесі болып табылады.
Қызмет етіп жатқан кәсіпорынның ары қарай даму жоспары және жаңа
бизнестің сәті қалыптасуы ғылыми негізделген және нақты бизнес жоспарсыз
мүмкін емес.
Жоғары денгейде дайындлған бизнес – жопардың көмегімен өмір сүрудің
басымды преспективасы және фирма қызметінің экономикалық нәтижесін
анықтауға мүмкіндік береді.
Батыс әдебеттерінде фирманың жоспарлы қызметінің маңыздылығы туралы
келесідегі түсініктеме бар. Жопарлау басты емес, жоспарлау бұл бәрі
жоспарлауға мұндай қатнас кәсіпкердің бәрімен тәуекелге баратындығы мен
түсіндіріледі; яғнй ақша, ден – саулық және келешегімен.
2. Кәсіпорын басқару жүйесіндегі жоспарлау қызметінің мәні мен орны.
Орталықтандыылған жоспарлы экономикадан нарықтыққа өту кәсіпорынның
фирманың қызметін барлық жақтан жоспарлаудан бас тарту дегенді білдірмейді.
Жоспарлау қызметі кәсіпорынды басқару жүйесінде жүеге асатын негізгі
қызметтердің арасында орталық орынды алады. (3.1 сурет).
3.1 суретте көрсетілгендей, кәсірорынды басқару жүйесіндегі барлық
негізгі қызметтер тікелей және керіде байланысты.
Кәсіорын халқ шаруашылық кешенінің негізгі звеносыболып табылады. Осы
түсінікке сәйкес әдебетте және тәжірбеде фирма түсінігі кеңінен
қолданылады. Көбнесе олар синоним ретінде қолданылады. Сонымен бірге
фирма түсінігіне әр түрлі кәсіпорындар және ұйым қатары кіретін ірі және
көп профильді біліммен байланысты.
Кәсіпорынмен фрма үшін қажетті болып олардың нарықтық экономика
жағдайында тиімді қызмет ететін қамтамсыз ету табылады. Бұл мәселенің сәтті
шешілуі көбнесе фирма ішлік өндірісті жоспарлау жұйесінің ғылысинегізделен
денгейіне және дайын өнімді өткізуге байланысты.
Мұндай жоспарлау жүйесі құрастыру күрделігі нарықты жеке қызмет етуші
кәсіпорынннан фирмаға өтуі көлемі бойынша өсуде, оның құрамына бірынғай
толық ұймдасқан бірнеше кәсіпорындар бар. Бұл күрделік осы обьектілердің
(өндірітік, қаржылық, инвестициялық ) қызметеуші барлық аспектілерін
жоспарлау процесінде өз – ара байланысты және сәйкестілікті қамтамсыз ету
ен байланысты. Бір қатар кез – келген жағдайда фирма құамына кіретін әр бір
жеке кәсіпорын үшін экономик ұйымдық, техника – технологиялық, өткізу және
оның басқа ерекшеліктерін ьолық, ескеретін әрі ғылыми негізделген өнірісті
жосапрлау жүйесіл боуы керек. Нарықтық жағдайда фирма қандай көлемде өндіру
керектігін, қандай бағада сату керектігін және қанша таза табыс алу
керектігін өзі шешеді. Осының бәріне тек ғылыми негізделген жоспарлау
жүйесін қолдану көмегімен жүзеге асуда. Мұндай жоспарлау жүйесін қолдану
қажылық, материялдық, еңбек, өндірістік және инвистициялық ресурыстарды
тиімді қолдануына, сонымен бірге өндірістің талап етілген көлеміне, өнім
өткізуіне жетуге және нарықтығы қалаған үлесін жаулапалуға мүмкіндік
береді.
Рассел Акфораның пікірі бойынша, жоспарлау, бұл кәсіпорынның қалаған
көмегін жобалау және оған жетірудің ең тимді жолдарын аықтау процесі. Бұл
процесстің соңғы қортындысы ғылыми негізделген мүмкіндігі болып табылады.
Фирма ішлік жоспарлау процесі белгілі жоспарлы уақыт кезеңінде
кәсіпорынның өндірістік – шаруашылық және өткізу қызметін ұзақ мерзімді
және ағымдық мақсаты белгілеу мен жүзеге асыруына бағытталған өндірістік
экономикалық сипттағы қажетті есептержинтығын көрсетеді.
Фирма ішлік жоспарлау жүйесінің тәжірбелік мәні келесіден тұрады, яғни
оның көмегі мен фирманың брлық бағыттағы қызметімен тығыз байланыс
қамтамсыз етіледі. Маркетингтен бастап дайын өнімді өткізу мен аяқталады.
Өнеркәсіптік кәсіпорындар да фирма ішлік жоспарлау бойынша жұмыстар
фирманың жоғарғы менеджменнтің белсенді қатысу кезінде жоспарлы –
экономикалық қызметтің мамандарымен жүзеге асырылады. Ол жұмыстың ұйымдасу
денгейінөндірістік - шаруашылықтың экономикалық және қржылық нәтижесінде
және фирманың өткізу қызметіменнегзделеді.
Таралу обьектісі ретінде халық шаруашылығын әр түрлі саоасындағы
өнркәсіптік кәсіпорындары ұсынылады, ал олардың тимді жұмыстары көбнесе
ұлттық экономикалық сәтілігін анықтайды.
3.Өндірістік фирма ішлік жоспарлаулық негізі;
Қызметтің әртүрін жоспарлау мәселесі менадамзат бұрыннан бері
айналысуда жоспалау бойынша алғашқы кітапқа көне қытай жазбасы өзгеріс
кітабы - И – цзин саналады. Ол б.з.д IV жасалған. Содан беріжоспарлау
туралы ғылыми даму тоқталған емес. әртүрлі фирмаларда, кәсіпорындарда
жүзеге асырылатын жоспарлау туралы қазіргі ғылыми жұйенің көз қарсы
нарықтық экономикамен тығыз байланысты.
Нарықты экономикаға сәйкес фирма ішлік оспарлау жүйесіне
преспиктвтіжәне ағымдық өндірістік жоспарлау кіреді.
Преспективті жоспар кәсіпорынныңдамуының стратегиялық жоспардың әдетте
бес (кейде он жылға) жылға ,сайн диференциямен қабыллданады. Олардың
ақпараттық негізінде өндірістің және өткізудің бөшекті және нақты ағымдық
(жылдық) жоспары құрылады. Шетелдік әдебеттерде жекеленген ірі компаниялар
өздерінің дамуына байланысты жопарын болжауын құрастырғанда 100 жыл алға
жасайды.
Ағымдық жоспар қысқа уақыт негізімен біржылға (кейде 2-3 жылға)
жасалуы, тоқсан ай.
Жоспардың кез келген түрі ( көлемдік, күнтүзбелік және жедел ) оның
үшін негізгі құраушы бөлшекетерінің есебімен жасалады. Бірінші компанент
алаң, цех жәнекәсіпорын бойынша аяқтлмаған өндірістің нақты жағдайын
сипаттайды. Ол жоспарды құру кезінде нақты ескертілу керек. Екінші
компанентте жоспар құрылып отырған мақсат бинелейді. Үшінші компанент
жоспарды өткізуден жеткен экономикалық түрде мақсатты бағыталып қолданғанда
қамтамсыз етілер;жолды еңбек, өндірістік құрал – жабдық, алаңдар және
қаржылық құралдар.
Жоспардың тәжірбелік мәні ірі компаниялардан ұсақ фирмаларға өтумен
төменделеді.
Нарықтық экономика жағдайында қызмет етуші кәсіпорындардағы жоспарлар
жүйесі келесі түрлерді қамтиды.
Өткізу жоспары – тауарнарығындағы талап ету көлемі бойынша бір неше
жылғаалын ала бекітіледі.
Өндірістік жоспар - өткізу жоспарының соңғы мәліметі бойынша
есептеледі. Бұл белгілі бір уақыт кезеңінде дайндауға жататын өнім саны.
Өндірістік күшті құру жоспары – мұнда машинаға, құрал – жабдыққа
өндірістік алаңдарға, байланысқа және тағы басқа. Қәжетілігі анықталады.
Кәсіпорынның өндірістік қуаты ( күші ) деп нарықтық қажетілігін толық
қанағаттандыра алатын өнім (қызмет) санын айтамыз және ол ресурстардың әр
түрін тиімді пайдаланутан шоғырланған болатын.
Инвистициялық қызметтің жоспары – кәсіпорында қайтадан құрылған қуат,
сонымен бірге басқада мақсаттар бойынша қаржылық қаражатқа қажетілігін
анықтайды.
Персонал (қызметкерлер) бойынша жоспар – мұна жұмысшылардың маманына,
олардың кәсібі біліктілігіне қажеттілік анықталады және еңбек ақыны
төлеудің прицептері мен тәртіптері бекітіледі.
Материялдық – техникалық жабдықтау жоспары – ассортимент есебімен
қабылданған өндіріс көлеміне қарап материялдық – техникалық ресурстарға
қажеттілігі анықталады. Бұл жоспарды құрудың негізгі логистика болып
табылады.
Логистика – бұл кәсіпорындағы материялдық және басқада ағындарды
басқару мәселесімен айналысатын, олардың экономикалық, қаржылық, құқықтық
және ақпараттық аспектілерін қарасыратын ғылым.
Материялды қортындылардың жоспары - өнімді өткізуді жүзеге асыратын
және өндірістік қалыпты жұмыс істеуін қамтамсыз ету үшін қажетті ағымдық
қорлардығң көлемін анықтайды.
Дайын өнім қорының жоспары – кәсіпорын қоймасындағы дайын бұйым
(өнімнің) қорлық мөлшерлік көлемі есептеледі. Бұл көлемнарық
канчюнуктурасының өзгерісіне жедел түдежауап беруді қамтамсыз етуі керек.
Қаржылық жоспар – қаржылық ресурстарға жалпы қажеттілігі анықталады
және оларды тарату көздері бекітіледі.
Жарнама бойынша жоспар – белгілі біруақыт кезеңінде дайын өнімнің
немесе қызметті жарнамалау бойынша ұсыныстарды қамтиды.
Жоспарлы баланс – кәсіпорынның экономикалық – қаржылық жағдайы оның
міндеттерімен салыстырылады.
Нәтижелер жоспары – жобаланатын нәтижелердің әр түрін бейнелейтін (
экономикалық, қаржылық, өндірістік, еңбек, әлеуметтік, экологиялық) есептік
көрсеткіштер қамтиды.
Экология бойынша жоспарлар – экологиялық көрсеткіштерді немесе
стандартты жақсарту мен байланысты жиндардың тізімін қамтиды.
Кез келген кәсіпорын нарықтық экономика жағдайында өзінің
кәсіпкерлік, комерциялық, инвистициялық қызметін дамыта отырып өзінің жақын
преспективадағы қаржылық материалдық және еңбек ресурстарына, сонымен қатар
оларды алудығң көздеріне қажетіліктерін анықтауы қажет.
4.Фирма ішлік жоспарлау жүйесін құру принципі:
Өндірісті және өнімді өткізудің фирма ішлік жопарлау жүесін жасаған
кездегі маңызды принциптерге жататындар; мақсатты негізделуі, басқарылатын,
байланысты, модельденетін, жеделдік, интграция қорлану, жаңа міндеттемелер,
үздіксіз дам және кері байланыс.
Мақсаты негізделген приципі фирма ішлік жоспарлау жүйесінің ызмет
етуіндегінақты қойылған мақсатары қарастырылады.
Басқару прицепі фирма ішлік жоспарлау жүйесінің (ФЖШ)өз құрлымын және
соңғы өзгертілген мақсатарға сәкес фирма миссиясын жүргізу үшін
қажеттілігімен мүмкіндігін білдіреді:
Байланыс принципі бойынша: жоспарланып жатқан жүйе жүйелерге
ирархиялық қатынастың ең төмен қатнас бойынша басқару және жоғарғы қатнас
бойынша басқарылатын болуы керек.
Модельденетін (үлгіленетін) принцепі ФЖЖ құрамында барлық тартылған
ресурстарды тиімді пайдалану кезінде фирманың басты мақсатын қамтамсыз
ететін жоспардың басқада түрін (мысалы, күндік, күн тізбеік) өдеудегі
қажеттілігін сипаттайды.
Оперативтік принцеп: ФЖЖ – не кіретін жүйедегі кез келгенқажеттілікті
қанағаттандыра алатын экономикалық үйдық және ақпараттық базаны құру
қажеттілігін сипттайды. Бұл дегеніміз ФЖЖ – дегі барлық сұрақтар басқа
жүйелермен де, онымен қатар стратегиялық және божамдық жоспарлау жүйесімен
де тығыз байланыста бола отырыпшешілуі керек.
Қорлану принципі; өндірістік процесстің барлық кезеңінде экономикалық
негізделген қолардықруға қажеттілігі көрсетіледі.
Рационалды қорланудың көмегімен ФЖЖ тұрақты қызмет етуі қамтамсыз
етілуде
Жаңа міндеттемелер принципі ФЖЖ құрамындағы барлық экстрималды
жоспарлы – экономикалық міндеттер жаңа үлгілерді математикалық әдістерді,
ЭЕМ – ны қолдану негізінде шешілуі керек.
Үздіксіз даму принципі оңғы үнемділік математикалық және тәжірбелік
жетістіктер негізінде ФЖЖ арқарай өмір сүру мүмкіндігін қамтамчыз ету мен
жүзеге асырудағы қажеттілігі сипатталады.
Кері байланыс принципі қызметтің кезкелген саласында басқарушылық
тимді қабылдау және таңдаған кезде ирархиялық құрлым бойынша төмен
денгейден құрлымның жоғарғы денгейіне әсері.
Фирма ішлік жоспарлау туралы ғылым басқару ғылыми ретінде әйгілі
кибернетке концепцияларына негізделді. Сондықтан ФШЖ құру кзінде негізгі
кимбернитикалық принциптерге басшылық жасау керек.
5. Бизнес жоспарлаудың түсінігі және мазмұны.
Кәсіпкерліктің көп түрлігімен - өндірістік комерциялық, қаржылық
сақандыру делдалдық, консалтингтік, инженерлік, ремиженрлік – бизнесі
барлық саласында және әр түрлі ұйымдық – құқықтық түрдегі және басқару
құрлымының әр түрлі фирмалар үшін тәжірбеде қолданылатын кілттік жағдай
бар. Бұл мәселелерді білу бизнестегі нақты төтенше жағдайларды,
потенциялдық қиншылықтардан өту үшін уақтлы жан – жақты және нақты
дайындалу үшін ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Нарықтық экономикада жоспардың мәні.
2. Кәсіпорын басқару жүйесіндегі жоспарлау қызметінің мәні мен орны.
3.Өндірістік фирма ішлік жоспарлаулық негізі;
Фирма ішіне жоспарлаудың теориялық негізі.
1. Нарықтық экономикада жоспардың мәні.
Токиялық университеттің профессоры Собуро Окито айтқандай –
монополияның ұлттық табысын екі еселеу жоспарының авторы – кез- келген ірі
қайта құрылу жақсы дайындалуы керек, яғни оның жақсы ұйымдастырылған
жоспары және қайта құрылу бағдарламасы болуы керек.Мұны халық шаруашылығын
басқарудың кез- келген деңгейіне жатқызуға болады- ұлттық экономикаға,
сала, кәсіпорын, фирма, ұйымдастырылған жоспары және қайта
құрылуыбағдарламасы болуы керек. Мұны халқ шаруашылығын басқарудың кез-
кеген денгейін жатқызуға болады – ұлттқ эканомикаға, сала, кәсіпрын,фирма,
ұйым.
Ұлттық экономиканы реформалау кезінде басты көңіл ғылымға аударылуы
керек. Бірақта мемлекет ғылымға қаржылық қолдау көрсетпейді. Мұнда тағы да
профессор Сабуро Окитоның сөзін алсақ, онда; Ғылым эканомиканың, саясатың
әлеуметтік қатнастық,экологияның және тағы басқа дамуына негізгі бастау
болып табылады. Мұны түсінбеген кезде – келген саясат кез – келген салада
мәнісіз болады.
Нарықтық экономика жағдайында қызмет етуші фирма басымдылық үшін
қаржылық, матириялдық, еңбектік және интелектуалды ресурыстарға, сонымен
қатароларды алу көздерінде қажетіліген нақты анықтап алуы қажет. Ол өз
иесіндегі ресурыстадың тиімділігін және өз жұмысының экономикалық және
қаржылық нәтижесінде дәл есептеуі керек.
Кәсіпорын қызметін қазіргі заманғы ғылыми жоспалау методологиясы
келесіні қамтидысратегиялық жоспарлау, кәсіпорынның дамуы туралы болжау
құру және фирма ішлік жоспарлауды.
Фирма ішлік жоспарлау жүйесінің негізгі құраушыбөлігі бизнес –
жоспарлау жүйесі және жедел өндірістік жоспарлау жүйесі болып табылады.
Қызмет етіп жатқан кәсіпорынның ары қарай даму жоспары және жаңа
бизнестің сәті қалыптасуы ғылыми негізделген және нақты бизнес жоспарсыз
мүмкін емес.
Жоғары денгейде дайындлған бизнес – жопардың көмегімен өмір сүрудің
басымды преспективасы және фирма қызметінің экономикалық нәтижесін
анықтауға мүмкіндік береді.
Батыс әдебеттерінде фирманың жоспарлы қызметінің маңыздылығы туралы
келесідегі түсініктеме бар. Жопарлау басты емес, жоспарлау бұл бәрі
жоспарлауға мұндай қатнас кәсіпкердің бәрімен тәуекелге баратындығы мен
түсіндіріледі; яғнй ақша, ден – саулық және келешегімен.
2. Кәсіпорын басқару жүйесіндегі жоспарлау қызметінің мәні мен орны.
Орталықтандыылған жоспарлы экономикадан нарықтыққа өту кәсіпорынның
фирманың қызметін барлық жақтан жоспарлаудан бас тарту дегенді білдірмейді.
Жоспарлау қызметі кәсіпорынды басқару жүйесінде жүеге асатын негізгі
қызметтердің арасында орталық орынды алады. (3.1 сурет).
3.1 суретте көрсетілгендей, кәсірорынды басқару жүйесіндегі барлық
негізгі қызметтер тікелей және керіде байланысты.
Кәсіорын халқ шаруашылық кешенінің негізгі звеносыболып табылады. Осы
түсінікке сәйкес әдебетте және тәжірбеде фирма түсінігі кеңінен
қолданылады. Көбнесе олар синоним ретінде қолданылады. Сонымен бірге
фирма түсінігіне әр түрлі кәсіпорындар және ұйым қатары кіретін ірі және
көп профильді біліммен байланысты.
Кәсіпорынмен фрма үшін қажетті болып олардың нарықтық экономика
жағдайында тиімді қызмет ететін қамтамсыз ету табылады. Бұл мәселенің сәтті
шешілуі көбнесе фирма ішлік өндірісті жоспарлау жұйесінің ғылысинегізделен
денгейіне және дайын өнімді өткізуге байланысты.
Мұндай жоспарлау жүйесі құрастыру күрделігі нарықты жеке қызмет етуші
кәсіпорынннан фирмаға өтуі көлемі бойынша өсуде, оның құрамына бірынғай
толық ұймдасқан бірнеше кәсіпорындар бар. Бұл күрделік осы обьектілердің
(өндірітік, қаржылық, инвестициялық ) қызметеуші барлық аспектілерін
жоспарлау процесінде өз – ара байланысты және сәйкестілікті қамтамсыз ету
ен байланысты. Бір қатар кез – келген жағдайда фирма құамына кіретін әр бір
жеке кәсіпорын үшін экономик ұйымдық, техника – технологиялық, өткізу және
оның басқа ерекшеліктерін ьолық, ескеретін әрі ғылыми негізделген өнірісті
жосапрлау жүйесіл боуы керек. Нарықтық жағдайда фирма қандай көлемде өндіру
керектігін, қандай бағада сату керектігін және қанша таза табыс алу
керектігін өзі шешеді. Осының бәріне тек ғылыми негізделген жоспарлау
жүйесін қолдану көмегімен жүзеге асуда. Мұндай жоспарлау жүйесін қолдану
қажылық, материялдық, еңбек, өндірістік және инвистициялық ресурыстарды
тиімді қолдануына, сонымен бірге өндірістің талап етілген көлеміне, өнім
өткізуіне жетуге және нарықтығы қалаған үлесін жаулапалуға мүмкіндік
береді.
Рассел Акфораның пікірі бойынша, жоспарлау, бұл кәсіпорынның қалаған
көмегін жобалау және оған жетірудің ең тимді жолдарын аықтау процесі. Бұл
процесстің соңғы қортындысы ғылыми негізделген мүмкіндігі болып табылады.
Фирма ішлік жоспарлау процесі белгілі жоспарлы уақыт кезеңінде
кәсіпорынның өндірістік – шаруашылық және өткізу қызметін ұзақ мерзімді
және ағымдық мақсаты белгілеу мен жүзеге асыруына бағытталған өндірістік
экономикалық сипттағы қажетті есептержинтығын көрсетеді.
Фирма ішлік жоспарлау жүйесінің тәжірбелік мәні келесіден тұрады, яғни
оның көмегі мен фирманың брлық бағыттағы қызметімен тығыз байланыс
қамтамсыз етіледі. Маркетингтен бастап дайын өнімді өткізу мен аяқталады.
Өнеркәсіптік кәсіпорындар да фирма ішлік жоспарлау бойынша жұмыстар
фирманың жоғарғы менеджменнтің белсенді қатысу кезінде жоспарлы –
экономикалық қызметтің мамандарымен жүзеге асырылады. Ол жұмыстың ұйымдасу
денгейінөндірістік - шаруашылықтың экономикалық және қржылық нәтижесінде
және фирманың өткізу қызметіменнегзделеді.
Таралу обьектісі ретінде халық шаруашылығын әр түрлі саоасындағы
өнркәсіптік кәсіпорындары ұсынылады, ал олардың тимді жұмыстары көбнесе
ұлттық экономикалық сәтілігін анықтайды.
3.Өндірістік фирма ішлік жоспарлаулық негізі;
Қызметтің әртүрін жоспарлау мәселесі менадамзат бұрыннан бері
айналысуда жоспалау бойынша алғашқы кітапқа көне қытай жазбасы өзгеріс
кітабы - И – цзин саналады. Ол б.з.д IV жасалған. Содан беріжоспарлау
туралы ғылыми даму тоқталған емес. әртүрлі фирмаларда, кәсіпорындарда
жүзеге асырылатын жоспарлау туралы қазіргі ғылыми жұйенің көз қарсы
нарықтық экономикамен тығыз байланысты.
Нарықты экономикаға сәйкес фирма ішлік оспарлау жүйесіне
преспиктвтіжәне ағымдық өндірістік жоспарлау кіреді.
Преспективті жоспар кәсіпорынныңдамуының стратегиялық жоспардың әдетте
бес (кейде он жылға) жылға ,сайн диференциямен қабыллданады. Олардың
ақпараттық негізінде өндірістің және өткізудің бөшекті және нақты ағымдық
(жылдық) жоспары құрылады. Шетелдік әдебеттерде жекеленген ірі компаниялар
өздерінің дамуына байланысты жопарын болжауын құрастырғанда 100 жыл алға
жасайды.
Ағымдық жоспар қысқа уақыт негізімен біржылға (кейде 2-3 жылға)
жасалуы, тоқсан ай.
Жоспардың кез келген түрі ( көлемдік, күнтүзбелік және жедел ) оның
үшін негізгі құраушы бөлшекетерінің есебімен жасалады. Бірінші компанент
алаң, цех жәнекәсіпорын бойынша аяқтлмаған өндірістің нақты жағдайын
сипаттайды. Ол жоспарды құру кезінде нақты ескертілу керек. Екінші
компанентте жоспар құрылып отырған мақсат бинелейді. Үшінші компанент
жоспарды өткізуден жеткен экономикалық түрде мақсатты бағыталып қолданғанда
қамтамсыз етілер;жолды еңбек, өндірістік құрал – жабдық, алаңдар және
қаржылық құралдар.
Жоспардың тәжірбелік мәні ірі компаниялардан ұсақ фирмаларға өтумен
төменделеді.
Нарықтық экономика жағдайында қызмет етуші кәсіпорындардағы жоспарлар
жүйесі келесі түрлерді қамтиды.
Өткізу жоспары – тауарнарығындағы талап ету көлемі бойынша бір неше
жылғаалын ала бекітіледі.
Өндірістік жоспар - өткізу жоспарының соңғы мәліметі бойынша
есептеледі. Бұл белгілі бір уақыт кезеңінде дайндауға жататын өнім саны.
Өндірістік күшті құру жоспары – мұнда машинаға, құрал – жабдыққа
өндірістік алаңдарға, байланысқа және тағы басқа. Қәжетілігі анықталады.
Кәсіпорынның өндірістік қуаты ( күші ) деп нарықтық қажетілігін толық
қанағаттандыра алатын өнім (қызмет) санын айтамыз және ол ресурстардың әр
түрін тиімді пайдаланутан шоғырланған болатын.
Инвистициялық қызметтің жоспары – кәсіпорында қайтадан құрылған қуат,
сонымен бірге басқада мақсаттар бойынша қаржылық қаражатқа қажетілігін
анықтайды.
Персонал (қызметкерлер) бойынша жоспар – мұна жұмысшылардың маманына,
олардың кәсібі біліктілігіне қажеттілік анықталады және еңбек ақыны
төлеудің прицептері мен тәртіптері бекітіледі.
Материялдық – техникалық жабдықтау жоспары – ассортимент есебімен
қабылданған өндіріс көлеміне қарап материялдық – техникалық ресурстарға
қажеттілігі анықталады. Бұл жоспарды құрудың негізгі логистика болып
табылады.
Логистика – бұл кәсіпорындағы материялдық және басқада ағындарды
басқару мәселесімен айналысатын, олардың экономикалық, қаржылық, құқықтық
және ақпараттық аспектілерін қарасыратын ғылым.
Материялды қортындылардың жоспары - өнімді өткізуді жүзеге асыратын
және өндірістік қалыпты жұмыс істеуін қамтамсыз ету үшін қажетті ағымдық
қорлардығң көлемін анықтайды.
Дайын өнім қорының жоспары – кәсіпорын қоймасындағы дайын бұйым
(өнімнің) қорлық мөлшерлік көлемі есептеледі. Бұл көлемнарық
канчюнуктурасының өзгерісіне жедел түдежауап беруді қамтамсыз етуі керек.
Қаржылық жоспар – қаржылық ресурстарға жалпы қажеттілігі анықталады
және оларды тарату көздері бекітіледі.
Жарнама бойынша жоспар – белгілі біруақыт кезеңінде дайын өнімнің
немесе қызметті жарнамалау бойынша ұсыныстарды қамтиды.
Жоспарлы баланс – кәсіпорынның экономикалық – қаржылық жағдайы оның
міндеттерімен салыстырылады.
Нәтижелер жоспары – жобаланатын нәтижелердің әр түрін бейнелейтін (
экономикалық, қаржылық, өндірістік, еңбек, әлеуметтік, экологиялық) есептік
көрсеткіштер қамтиды.
Экология бойынша жоспарлар – экологиялық көрсеткіштерді немесе
стандартты жақсарту мен байланысты жиндардың тізімін қамтиды.
Кез келген кәсіпорын нарықтық экономика жағдайында өзінің
кәсіпкерлік, комерциялық, инвистициялық қызметін дамыта отырып өзінің жақын
преспективадағы қаржылық материалдық және еңбек ресурстарына, сонымен қатар
оларды алудығң көздеріне қажетіліктерін анықтауы қажет.
4.Фирма ішлік жоспарлау жүйесін құру принципі:
Өндірісті және өнімді өткізудің фирма ішлік жопарлау жүесін жасаған
кездегі маңызды принциптерге жататындар; мақсатты негізделуі, басқарылатын,
байланысты, модельденетін, жеделдік, интграция қорлану, жаңа міндеттемелер,
үздіксіз дам және кері байланыс.
Мақсаты негізделген приципі фирма ішлік жоспарлау жүйесінің ызмет
етуіндегінақты қойылған мақсатары қарастырылады.
Басқару прицепі фирма ішлік жоспарлау жүйесінің (ФЖШ)өз құрлымын және
соңғы өзгертілген мақсатарға сәкес фирма миссиясын жүргізу үшін
қажеттілігімен мүмкіндігін білдіреді:
Байланыс принципі бойынша: жоспарланып жатқан жүйе жүйелерге
ирархиялық қатынастың ең төмен қатнас бойынша басқару және жоғарғы қатнас
бойынша басқарылатын болуы керек.
Модельденетін (үлгіленетін) принцепі ФЖЖ құрамында барлық тартылған
ресурстарды тиімді пайдалану кезінде фирманың басты мақсатын қамтамсыз
ететін жоспардың басқада түрін (мысалы, күндік, күн тізбеік) өдеудегі
қажеттілігін сипаттайды.
Оперативтік принцеп: ФЖЖ – не кіретін жүйедегі кез келгенқажеттілікті
қанағаттандыра алатын экономикалық үйдық және ақпараттық базаны құру
қажеттілігін сипттайды. Бұл дегеніміз ФЖЖ – дегі барлық сұрақтар басқа
жүйелермен де, онымен қатар стратегиялық және божамдық жоспарлау жүйесімен
де тығыз байланыста бола отырыпшешілуі керек.
Қорлану принципі; өндірістік процесстің барлық кезеңінде экономикалық
негізделген қолардықруға қажеттілігі көрсетіледі.
Рационалды қорланудың көмегімен ФЖЖ тұрақты қызмет етуі қамтамсыз
етілуде
Жаңа міндеттемелер принципі ФЖЖ құрамындағы барлық экстрималды
жоспарлы – экономикалық міндеттер жаңа үлгілерді математикалық әдістерді,
ЭЕМ – ны қолдану негізінде шешілуі керек.
Үздіксіз даму принципі оңғы үнемділік математикалық және тәжірбелік
жетістіктер негізінде ФЖЖ арқарай өмір сүру мүмкіндігін қамтамчыз ету мен
жүзеге асырудағы қажеттілігі сипатталады.
Кері байланыс принципі қызметтің кезкелген саласында басқарушылық
тимді қабылдау және таңдаған кезде ирархиялық құрлым бойынша төмен
денгейден құрлымның жоғарғы денгейіне әсері.
Фирма ішлік жоспарлау туралы ғылым басқару ғылыми ретінде әйгілі
кибернетке концепцияларына негізделді. Сондықтан ФШЖ құру кзінде негізгі
кимбернитикалық принциптерге басшылық жасау керек.
5. Бизнес жоспарлаудың түсінігі және мазмұны.
Кәсіпкерліктің көп түрлігімен - өндірістік комерциялық, қаржылық
сақандыру делдалдық, консалтингтік, инженерлік, ремиженрлік – бизнесі
барлық саласында және әр түрлі ұйымдық – құқықтық түрдегі және басқару
құрлымының әр түрлі фирмалар үшін тәжірбеде қолданылатын кілттік жағдай
бар. Бұл мәселелерді білу бизнестегі нақты төтенше жағдайларды,
потенциялдық қиншылықтардан өту үшін уақтлы жан – жақты және нақты
дайындалу үшін ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz