Қазіргі заманымыздағы құқықтық сана

Жоспар
Кіріспе

1 Құқықтық мемлекет
2 Заңдылық
3 Әлеуметттік тұрақтылық

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Қазіргі заманымыздағы құқықтық сананың негізгі идеясының бірі құқықтық мемлекет болып табылады. Құқықтық мемлекет - бұл адам мен азаматтың құқықтары мен бостандықтарының толық түрде қамтамасыз етілуіне және құқықбұзушылықтарды болдырмау мақсатында мемлекеттік билікті құқықпен мейлінше байланыстыруға жағдай жасаушы саяси билік ұйымы.[1,34]

Құқықтық мемлекет - бұл құқық нормаларының шегінде және соның негізінде жұмыс істейтін, сондай-ақ азаматтар мен бірлестіктердің табиғи құқықтарының бөлінбейтіндігін танитын және оларды шеттеп, аяққа басып, жоя алмайтын мемлекеттік өкімет .[2,212]

Құқықтық мемлекет дегеніміз мемлекетте гуманизм, адамгершілік, теңдік, бостандық идеяларының құқықтық қағидаларға ұласып, құқык үстемдік еткен, бассыздық пен заңсыздыққа жол бермеу үшін биліктің барлық тармақтарын арнайы тетіктермен тежеу арқылы адам құқықтарының тиімді қорғалуы.[3,62]

Қазақстан Республикасы өзін-өзі құқықтық мемлекет ретінде орнықтыруда. Теорияда құқықтық мемлекеттің төмендегідей жалпы белгілері ерекшеленеді.

Азаматтық қоғам қалыптастыру.
Мемлекеттің барлық саласында заңның үстемдігі.
Адам құқықтарының ең жоғары құндылық деп танылуы.
Мемлекет пен жеке адам арасындағы өзара жауаптылық.
Мемлекетте билікті бөлу теориясының нақтылы дәрежеде қалыптасуы.
Демек, мемлекет билігін үш тармаққа бөлу құқықтық мемлекеттің маңызды белгісінің бірі болып саналады. Осы принцип әртүрлі қызметтерді атқаратын мемлекеттік органдар арасындағы өкілеттікті қамтамасыз етеді, мемлекет пен қоғамды мемлекеітік биліктің бір тармағының билеп төстемеуіне кепілдік етеді, сөйтіп заңдылық пен құқықтық тәртіптің орнығуына алғышарттар жасайды.

Конституциямыздың 3-бабының 4-тармағында бекітілгендей: Республикада мемлекеттік билік біртұтас, ол Конституция мен заңдар

негізінде заң шығарушы, атқарушы және сот тармақтарына бөліну, олардың тежемелік әрі тепе-теңдік жүйесін пайдалану арқылы, өзара іс-қимыл жасау принципіне сәйкес жүзеге асырылады[4,22] Елімізде заң шығару билігі - Парламентке, атқарушы билік - Үкімет пен жергілікті атқарушы органдарға жүктелсе, ал сот билігін -Жоғарғы Сот және жергілікті соттар жүзеге асырады.

Қазақстан Республикасының сот жүйесі еліміздің Конституциясымен және 2000 жылғы 25 желтоқсанда қабылданған Қазақстан Республикасындағы сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы конституциялық заңымен белгіленеді. Бұл конституциялық заңның негізгі мақсаты елде сот-құқықтық реформаны одан әрі жетілдіру болды. Атаулы заңда сот билігінің өзіндік конституциялық принциптері нақтыланған.

Олар:

Сот төрелігін тек сот қана жүзеге асырады. Сот билігі Қазақстан Республикасының атынан жүзеге асырылады және ол азаматтар мен ұйымдардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғауға, Республика Конституциясының, заңдарының, өзге де нормативтік-құқықтық актілерінің, халықаралық шарттарының орындалуына қамтамасыз етуге қызмет етеді.

Заңдылық. Соттардың қызметі тек Конституцияға, заңдарға, соның ішінде Қылмыстық, Азаматтық, Әкімшілік істерді жүргізу кодекстеріне, және де Конституциялық Кеңестің, Жоғарғы Соттың нормативтік актілеріне негізделуі тиіс.

Судьялардың ауыстырылмайтындығы. Олар заңға сәйкес сайланады немесе тағайындалады және тұрақты негіздегі өкілеттіктерге ие.

Судьяның тәуелсіздігі және оның ҚР Конституциясына, заңдарға бағынуы.
Судьялар сот төрелігін жүргізген кезде дербес, ешкімнің еркіне бағынбай, тәуелсіз, тек қана еліміздің негізгі заңы мен өзге де заң актілерінің талабына бағынады.

Коллегиялдық. Соттарда істерді қарау әдетте, коллегиялды түрінде жүргізіледі.
Мұның өзі істің жан-жақты, толық және объективті түрде қаралуына жағдай туғызады.

Алайда, заңда көзделген негіздерге сәйкес, сотта істерді қарау судьяның жеке басшылығымен де жүргізіледі.

Сот іс жүргізу тілі туралы. Соттарда, ҚР Конституциялық Кеңесінде және т.б. мемлекеттік органдарда іс жүргізу, олар қабылдайтын шешімдер қазақ, орыс тілдерінде жүзеге асырылып, жазылуы тиіс. Іске қатысушы адамдардың іс жүргізу тілін меңгермеген болса, онда олардың ана тіліне немесе олар білетін тілге аудармамең немесе тілмашпен қамтамасыз етілуі қажет.

Кінәсіздік презумпциясы. Адамның кінәлі екендігі заңды күшіне енген сот үкімімен танылмайынша, ол жасалған қылмысқа кінәлі емес деп есептеледі.

Бір құқық бұзушылық үшін ешкімді де қайталап қылмыстық немесе әкімшілік жауапқа тартуға болмайды.

Білікті заң көмегін алу құқығы. Осы Конституциялық принципке сай әрбір ұсталған, тұтқындалған, қылмыс жасады деп айып тағылған адам сол кезден бастап қорғаушының (адвокаттың) көмегін пайдалануға құқылы.

Демократиялық қоғамда кең ауқымды сот жүйесін дамыту еліміздің басты басымдықтарының бірі болып саналады.

Қазақ халқындағы Тура биде туған жоқ, туғанды биде иман жоқ деген қағиданы Ел Президенті Н.Ә.Назарбаев Қазақстан Республикасы судьяларының IV съезійде сөйлеген сөзінде тілге тиек ете отырып, мұның мағынасын билік айтушы ешкімді алаламайтын адал, қара қылды қақ жарған әділ болу керектігімен түсіндіре келіп, біз ұлттық сот жүйесін тек әділдікке негізделіп, заңға ғана бағынатын заман талаптарына сай қалыптастыруымыз қажет. Құқық жоқ жерде бостандық та, демократия да жоқ, - деген болатын.

Қазіргі уақытта Қазақстанда дербес сот билігі құрылып, өз жұмысын заңға сәйкес орнықты жүргізуде. Мемлекет тарапынан соттарды одан әрі мамандандыру шаралары қабылданды. Судьялардың қоғамның қажеттіліктеріне сай келетін тиімді сот төрелігін жүргізу жауапкершілігі артып, кәсіби этика нормалары күшейтілді.

Сот корпусының тәуелсіздігі қамтамасыз етіліп, оның әлеуметтік және құқықтық мәртебесі нығайтылды. Соттарды материалдық-техникалық және ресурстық қамтамасыз етуді жақсарту үшін 2002 жылы 4,8 миллиард теңге бөлінген болса, 2005 жылы мемлекет бюджетінен 7,9 миллиард теңге жұмсалған. Елбасының айтуынша сот жүйесін дамытуға биылғы жылы 20,5 млрд теңге бөлінген.

Сот шешімдерінің әділдігі - осы бойынша қоғам сот төрелігінің сапасына баға беретін өлшем, ал соттарға деген кұрмет бұл, бірінші кезекте - мемлекеттік билікке деген құрмет деп, елбасы атап өткендей бүгінгі танда азаматтардың әлеуметтік құқықтарының қорғалуына сот органдары да аянбай қызмет етіп келеді. Бұл да сот билігінің Қазақстанның өзінің алдына қойған әлеуметтік саясатын жүзеге асыруға қосқан үлесі деп санауға болады.

Мәселен, Оңтүстік Қазақстан Облысы, Кентау қалалық сотында талапкер З.Б. мен жауапкерлер Кентау қаласының әкімі, аттестациялау комиссиясының төрағасы А.Б. арасында заңсыз қызметтен босату туралы азаматтық іс қаралып, сот шығарылған қала әкімінің өкімі қызметкердің еңбек ету әлеуметтік құқықтарын елеулі түрде бұзатындығын анықтап, яғни әкімнің заңсыздығын дәлелдей отыра, ҚР АІЖК-нің 217-221 баптарына сәйкес талапкердің бұрынғы жұмысына қайта орналасып, орташа екі айлық жалақысын өндіру талабын қанағаттандырып және талапкердің тартқан жан азабының ауырлығын, өзін қолайсыз сезінуге мәжбүр болғанын жауапкерлердің кінәлік дәрежесін ескере отырып, Кентау қалалық әкімдігінен 50000 теңге моралдық зиянды өндіруге шешім еткен.

Еліміз әлеуметтік саясаттың қалыптасуы мен дамуында, әлеуметтік саясаттың заңнамалық негізін, негізгі бағыттарын жасап алды. Негізгі білім, денсаулық, демографиялық жағдай, халықты әлеуметтік қорғау мен қамсыздандыруға, зейнетақы төлеу, халықты жұмыспен қамту саясаты болып келеді.

Сонымен әлеуметтік саясат қоғамдағы әлеуметтік теңсіздікті жұмсартуға, әр адамның лайықты өмір сүруге деген құқығын қамтамасыз етуге бағытталған іс-шаралар жиынтығы.

Бұл саясатты жүргізу және әр адамның осы ажырамас құқығының орындалуы үшін жауапкершілік мемлекетке жүктеледі, бұл мақсаттарда ол сәйкесінше табыстар қайта бөлінуін ұйымдастырады, еңбек нарығы мен еңбек қатынастарын реттеуді жүзеге асырады, әлеуметтік қорғау және әлеуметтік қамтамасыз ету жүйелерін қалыптастырады және дамытады, осының барлығы әлеуметтік саясаттың негізгі бағыттарын құрайды. Бұл тұрғыда айтар болсақ, Оңтүстік Қазақстан Облысы соттары Әкімшісі Кентау аумақтық сот орындаушылар бөлімінде борышкер Жылукоммунсервис МКК-нан 30 азаматтың еңбек жалақысын өндіру туралы атқарушылық іс жүргізулер болған.

Қазіргі таңда борышкер Жылукоммунсервис МКК-ның банктік есеп-шотынан өндірушшердің пайдасына еңбек ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.