Пәнге қызығушылықтарын білімді сынау арқылы арттыру (білімнің тексерудің әр түрлі түрлері)

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .2

1. Негізгі бөлім
Пәнге қызығушылықтарын білімді сынау арқылы арттыру (білімнің тексерудің әр түрлі түрлері).

1.1 Білім мен білікті тексерудің оқу.тәрбиелік маңызы ... ... ... ... ... ..3
1.2 Оқушылардың білімі мен білігін тексеру әдістері мен түрлері ... 4
1.3 Ауызша сұрақ қою ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1.4 Оқушылардың білімі мен білігін жазбаша тексеру ... ... ... ... ... ... 8
1.5 Оқушылардың білімі мен дағдысын эксперименттік тексеру ... ...9
1.6 Оқушылардың білімін, білігін және дағдыларын қорытып тексеру және бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 12

Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13

Кіріспе

Атақты педагог ғалым В.Сухомлинский: «Мұғалімдік мамандық ─ бұл адамтану, адамның күрделі, қызықты, шым-шытырығы мол рухани жан дүниесіне үңіле білу. Педагогикалық шеберлік пен педагогикалық өнер ол даналықты жүрекпен ұға білу болып табылады» ─ деп, ұстаздық өнерге баға берген.
Жас ұрпақтың химия пәніне қызығушылықтарын арттыру мақсатында білімді тексерудің әр түрлі түрлері атты ғылыми-зерттеу жұмысын жүргізіп, реферат жаздым. Оқушылраға сапалы білім беру және пәнге деген қызығушылығын арттыру мәселесі бойынша жұмыс істедім. Сабақта оқушылар мұғалімді зейін қойып тыңдап, оның кейбір талаптарын орындағанымен өтілген тақырыптарға қызығушылығы болмайтын сәттер де кездеседі. Қызығушылық болмаған жерде оқушылардың өзіндік ізденісі төмендейді, бұл жұмыста осы мәселелердің шешу жолдары қарастырылады.
Оқушылардың білімдерін жетілдіру және пәнге деген қызығушылығын арттыруда білімді тексерудің әр түрлі әдістерін пайдалану тиімді. Рефератта түрлі әдістер мен оқу-тәрбиелік маңызы қарастырылып, мысалдар келтірілген.
Білімді тексеру және бағалау жұмыстары күнделікті сабақтар барысында, сонымен қатар арнаулы сабақтар түрінде де өткізіледі. Соның барысында оқушыларды оқу материалын терең ұғынуға және меңгеруіне мүмкіндік береді.
Бұл жұмыстың білімдік және тәрбиелік қызметі жағынан маңызы зор. Біріншіден, оқушылардың біліміне бақылау жүргізу, олардың білімін толықтыру болса, екіншіден, олардың жеке басын жан-жақты дамытып, тәрбиелеу жөнінен ойдағыдай рөл атқарады.
Тексеру және бағалау жұмыстарын жүйелі атқару оқушыларды тегіс қамтып, олардағы білім, дағдыларындағы кемшіліктерді дер кезінде анықтап, болдырмау жолдарын қарастыруға мүмкіндік береді. [1,5]

Қолданылған әдебиеттер тізімі

1. Химия сабағында оқушылардың пәнге қызығушылығын арттыру жолдары. Г.Б. Саркеева //Қазақстан кәсіпкері. № 5(84), 2010 жыл. 52-53 б.
2. Химияны оқыту әдістемесі. И. Нұғыманұлы, Ж.Ә. Шоқыбаев, З.О. Өнербаева . Алматы. 2005 жыл.
3. Оқушыларды химиядан алған білімін пайдалануға дағдыландыру. М. Жадрина. Алматы. 1990 жыл.
4. Білім беру туралы заң.
5. Білім беру концепциясы.
6. Интернет желісінен: Google және Яндекс іздеу жүйелері арқылы алынған ақпараттар.
7. Химияның қызығы. А. Мырзабаев. Алматы. 2002 жыл.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2

1. Негізгі бөлім
Пәнге қызығушылықтарын білімді сынау арқылы арттыру (білімнің тексерудің әр түрлі түрлері).

1.1 Білім мен білікті тексерудің оқу-тәрбиелік маңызы ... ... ... ... ... ..3
1.2 Оқушылардың білімі мен білігін тексеру әдістері мен түрлері ... 4
1.3 Ауызша сұрақ қою ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.4 Оқушылардың білімі мен білігін жазбаша тексеру ... ... ... ... ... ... 8
1.5 Оқушылардың білімі мен дағдысын эксперименттік тексеру ... ...9
1.6 Оқушылардың білімін, білігін және дағдыларын қорытып тексеру және бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...12

Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ...13

Кіріспе

Атақты педагог ғалым В.Сухомлинский: Мұғалімдік мамандық ─ бұл адамтану, адамның күрделі, қызықты, шым-шытырығы мол рухани жан дүниесіне үңіле білу. Педагогикалық шеберлік пен педагогикалық өнер ол даналықты жүрекпен ұға білу болып табылады ─ деп, ұстаздық өнерге баға берген.
Жас ұрпақтың химия пәніне қызығушылықтарын арттыру мақсатында білімді тексерудің әр түрлі түрлері атты ғылыми-зерттеу жұмысын жүргізіп, реферат жаздым. Оқушылраға сапалы білім беру және пәнге деген қызығушылығын арттыру мәселесі бойынша жұмыс істедім. Сабақта оқушылар мұғалімді зейін қойып тыңдап, оның кейбір талаптарын орындағанымен өтілген тақырыптарға қызығушылығы болмайтын сәттер де кездеседі. Қызығушылық болмаған жерде оқушылардың өзіндік ізденісі төмендейді, бұл жұмыста осы мәселелердің шешу жолдары қарастырылады.
Оқушылардың білімдерін жетілдіру және пәнге деген қызығушылығын арттыруда білімді тексерудің әр түрлі әдістерін пайдалану тиімді. Рефератта түрлі әдістер мен оқу-тәрбиелік маңызы қарастырылып, мысалдар келтірілген.
Білімді тексеру және бағалау жұмыстары күнделікті сабақтар барысында, сонымен қатар арнаулы сабақтар түрінде де өткізіледі. Соның барысында оқушыларды оқу материалын терең ұғынуға және меңгеруіне мүмкіндік береді.
Бұл жұмыстың білімдік және тәрбиелік қызметі жағынан маңызы зор. Біріншіден, оқушылардың біліміне бақылау жүргізу, олардың білімін толықтыру болса, екіншіден, олардың жеке басын жан-жақты дамытып, тәрбиелеу жөнінен ойдағыдай рөл атқарады.
Тексеру және бағалау жұмыстарын жүйелі атқару оқушыларды тегіс қамтып, олардағы білім, дағдыларындағы кемшіліктерді дер кезінде анықтап, болдырмау жолдарын қарастыруға мүмкіндік береді. [1,5]

1. Негізгі бөлім

Пәнге қызығушылықтарын білімді сынау арқылы арттыру (білімнің тексерудің әртүрлі түрлері)

1.1 Білім мен білікті тексерудің оқу-тәрбиелік маңызы

Оқытудың нәтижесін шығару ─ оқыту барысындағы аса маңызды бөлік. Оқыту мақсатының орындалуы, мазмұны, құралдары, әдістері және ұйымдастыру формаларының тиімділігі оқушылардың білімі мен білігін тексеру арқылы анықталады. Тұтасынан алғандағы оқытудың барысы тәрізді білімі мен білікті тексеру де үйрену, тәрбие беру және оқушылардың ақыл-ойын дамыту мақсаттарын көздейді.
Оқушылардың білімі мен білігін тексеру арқылы мұғалім өз ісіне талдау жасайды, қолы жеткен табыстарын молайтып, жіберген кемшіліктерінің себебін ашуға ұмытылады. Оқыту мазмұнына, ұйымдастыру формаларына, құралдары мен әдістеріне өзгерістер енгізеді, жетілдіреді.
Жүйелі жүргізілген тексеру оқушыларды әр сабаққа әзірленіп келуге машықтандырады, өз ісіне деген жауапкершілігін арттырады, жолдастарының алдында есеп беруге, өз ойын анық және дәл жеткізіп сөйлеу білуге үйретеді.
Білімі мен білігін күнделікті, тоқсандық, жылдық және қорытынды тексеру арқылы оқушылар сыныптан сыныпқа көшіріледі, мектеп бітіру емтихандарында сыналады.
Сонымен оқушылардың білімін, білігін тексеру мен бағалау бақылау, оқыту, тәрбиелеу міндеттерін атқаруды қамтиды және дағдысын тексеру дидактикалық жағынан алғанда бақылау, үйрету, бағдарлау және тәрбиелеу міндеттерін атқарады. Мұғалім оқытудың әр кезеніңде оқушылардың өтілген материалды қалай меңгергенін бақылайды. Бақылау нәтижесін атлдау арқылы оқушыға бағыт-бағдар нұсқайды, білім алу жолындағы мақсатын орындауда қажырлы, адал және шыншыл болуға тәрбиелейді.
Тексерудің үйрету міндеті дамылсыз жүзеге асады. Жаң материалды түсіндіру үшін мұғалім оқушылардың бұрыннан білетіндерін есепке алады. Түсіндіріп болғаннан кейін жаңа материалдың негізгі мәселелерін оқушылардың қалай игергенін қадағалайды. Білімді тексеру кезінде оқушылардың еске сақтауын, қисынды ойлауын, сөйлеу мәдениетін дамытуға, тірек хабарларын, сызба-нұсқаулар сыздыру арқылы ой еңбегінің техникалық тәсілдерін қалыптастыруға, есептер шығару арқылы алған білімді қолдана білуге дағдыландырады.
Бақылау, бағдарлау, үйрету және тәрбие беру міндеттерін ойдағыдай жүзеге асыру үшін білімі мен білікті тексеруге бірнеше талап қойылады.
Тексеру оқушылардың барлығын толық қамтитын болуы керек. Сонда өтілген жеке тақырып бойынша әр оқушының білімі нақтылы анықталады.
Тексеру жүйелі және жоспарлы түрде жүзеге асырылуы тиіс. Тексеру үшін қажетті дидактикалық және техникалық құралдар, тексеру әдістері мен түрлері материалдың мазмұнына сәйкес алдын ала әзірленеді.
Тексерудің оқушыларды ынталандыратын, өз күшіне сенім арттыратын сипаты болу керек. Оқушылар тексерудің қажеттігі мен пайдасын мойындайтын дәрежеге дейін көтеріліп, өзін-өзі бақылайтын, өз ісіне сын көзімен қарайтын күйге келуі тиіс. Ізгілік пен демократияландыру тұрғысынан алғанда бұл аса маңызды талаптардың бірі.
Тексерудің түрлері мен әдістері әр мұғалім жүзеге асыра алатындай қарапайым және оңтайлы болуы керек. Сонымен бірге білімді тексеру мен бағалау кезінде ақиқаттан алыстамаудың, әділеттік пен парасаттылықтан айнымаудың тәрбиелік маңызы зор екенін айрықша айтпаса болмайды. [2,6]

1.2 Оқушылардың білімі мен білігін тексеру әдістері мен түрлері

Әдістемелік әдебиеттерде оқушылардың білімі мен білігін тексеру дидактикалық мақсаттарына қарай күнделікті, дүркінді және қорытынды тексеру деп жіктеледі. Күнделікті тексеруді жеке сабақтарда, дүркінді тексеруді бір тақырыпты өткен соң, қорытынды тексеруді тоқсаның соңында, жыл аяғында жүзеге асырады. Бұлардың әрқайсысы өткізу немесе білімнің алыну формасы бойынша ауызша сұрауға, жазба жұмыстарға және экспериментік тапсырмаларға бөлінеді. Бұлардың өзі одан әрі жекелеп сұрау, топтық сұрау және жаппай сұрау, химиялық диктант, қысқа мерзімді бақылау жұмыстары, ұзақ мерзімді бақылау жұмыстары, жазбаша үй тапсырмасы, жек-дара көрнекті көрсету, эксперимент, зертханалық жұмыс, сарамандық бақылау жұмыстары, үй эксперименті болып тамамдалады. Білімі мен білікті тексеру құралдарына қарай машиналармен жене машинасыз тексеру деп те жіктеледі, соңғысына жататындар: карточкалар, перфокарталар, сұрақтар тізбесі, билеттер, электрленген кестелер, кодепленкалар, диафилмдер, үлестірілетін заттар, құралдар, модельдер, сызбанұсқалар, т.б.
Тексерудің кез келген түрін қолданғанда оқушылардың біліміне, білігіне және дағдысына қойылатын талаптар ескеріледі, олра қазіргі бағдарламада көрсетілген. Негізгі талаптарды химиялық теориялар мен заңдарын, деректі және өңдірістік материалдарды игеру мәселелерінің төңірігіне топтастыруға болады.
Оқушылар химиялық теориялардың: 1) негізгі қағидаларын; 2) ашылу тарихын; 3) әр қағиданы дәлелдейтін тәжірибелер мен деректерді; 4) теорияны өздері танысатын деректерді түсіндіруге, заттардың қасиеттері мен құбылыстарды болжай білуге пайдаланатын дәрежеге жетуі керек.
Оқушылар әр заңның және ұғымның: 1) мазмұны; 2) өтілген теория тұрғысынан анықтамасын; 3) заң және ұғым тұрғысынан жеке деректердің, құбылыстардың түсіндірілуін; 4) заңның ақиқаттылығын дәлелдейтін тәжірибелерді; 5) ашылу тарихын білуі тиіс.
Оқушылар орта мектепте оқылатын әр заттың табиғата таралуын, алыну тәсілдерін, қасиеттерін, құрамы мен құрылысын, қолданылуын білуі қажет. Химиялық өндіріске байланысты оқушылар: 1) өнімнің құрамын, сипатамаларын, халық шаруашылығындағы маңызын; 2) шикізат құрамының өндіріске әзірленуі; 3) өндірістің негізіне жататын химиялық әрекеттерді; 4) оларды жүзеге асыратын негізгі аппараттарды; 5) өндірістің ғылыми негіздерін білуі керек.
Осы кездегі педагогикалық және әдістемелік әдебиеттерде айтылып жүрген оқушыларда қалыптасуға және тексерілуге тиісті біліктер мен дағдыларды үш топқа біріктіруге болады. Біріншісі ─ оқу жұмысын ұйымдастыруға байланысты біліктер мен дағдылар: жоспарлау, оқулықпен жұмыс істей білу; білімнің басқа құралдарын пайдалана білу, өзін-өзі бақылау және талдау. Екіншісі ─ оқушылардың даму өрісін көрсететің қисынды біліктер мен дағдылар: анализ және синтез жасай білу; салыстыру; жіктеу; жалпылау; негізгісін таба білу; аналогия жасау; себеп-салдар байланысын ашу; жорамал жасай білу, оны дәлелдеу, қорытындысын шығару. Үшіншісі ─ еңбек істей білуге байланысты біліктер мен дағдылар: еңбек етуге ыңғайы, жабдықтарды пайдалана білуі; реактивтермен жұмыс етуге білуі; сақтық шараларының орындауы; тәжірибе жасау техникасын меңгеруі; құбылыстарды бақылай білуі; бақылауды тіркеп жазуға икемділігі; уақытты тиімді пайдалануы, жұмыс орнының тазалығы.
Осы үш саладағы жалпы біліктер мен дағдылардың әрқайсысы химиялық материалды өткенде және химиядан тәжірибелер жасағанда қалыптасуы және тексерілуі тиіс.
Тексерудің қай түрі болса да тиімділігі мен дайындылығына байланысты. Оның негізгі түрлері тақырыптық жоспарда көрсетіледі. Күнделікті, дүркінді және қорытынды сұраулар үшін карточкалар әзірленеді. [2]

1.3 Ауызша сұрақ қою

Оқушылардың білімі мен білігін тексерудің ең жиі қолданылатын негізгі түрі жекелеп және жаппай сұраудан тұрады. Ауызша сұрақ қоюдың артықшылығы мұғалім оқушының жауабын көзбе-көз тындап, талдайды және бағалайды. Әр оқушының дара ерекшеліктерін, қабілетін, есін, ынтасын, ойлауын, сөйлеу мәнерін жетік біліп алуына мүмкіндік туады.
Ауызша сұрау білімді тексерудің барынша қиын түрі болып есептеледі, себебі оқушылардың үй тапсырмаларын қалай дайындап келгеніне байланысты анықталады. Ауызша сұрау жеке дара жауап алу, қатарынан жаппай жауап алу, тығыздатылған (құрама) жауап алу болып бөлінеді.
Қысқа мерзімді ауызша сұрау жаңа сабақты түсіндіруден бұрын тірек білімді еске түсіру үшін, сабақтың соңында жаңа материалды бекіту үшін жүргізіледі. Ұзақ мерзімді ауызша сұрау белгілі бір тақырыптан оқушылардың алған білімін, қайталау пысықтау және тексеру мақматын көздейді.
Ауызша сұрақ қою кезде ең маңызды әдістемелік мәселені және қалай сұрайтының анықтау.
Тәжірибесі аз мұғалімдер түсіндірілетін жаңа сабаққа қатысты болмаса да осының алдында өтілген сабақтың материалдарын сұрайды, оқушылар еске сақтағанын ғана айтып беретін жалпылама сұрақтар қояды.Сұраудың тиімділігін арттыру үшін мұғалім оқушыларға оның мақсатын, мазмұнын түсіндіреді, қажет болған жағдайда заңды; теорияны сипаттаудың, дәлелдеудің және тұжырымдаудың жалпы жоспарын береді. Мәселен, периодтық заң және периодтық жүйе өтілгенге дейін химиялық элементті сипаттау жоспары: 1) химиялық символы; 2) салыстырмалы атомдық массасы; 3) түзетін жай заты; 4) жай заттың физикалық қасиеттері; 5) химиялық қасиеттері; 6) табиғатта кездесуі; 7) бос күйінде зертханада және техникамен алынуы; 8) валенттілігі; 9) түзетін химиялық қосылыстары. Периодтық заң және атом құрылысы өтілгеннен кейін жоспар күрделеніп, бұрынғыларының үстіне: элементтің периодтық жүйесіндегі орны, атом құрылысы, тотығу дәрежесі және оларға сәйкес түзетін қосылыстарының сипаттамалары қосылады.
Сұрақтардың мазмұнымен бірге қойылу түрінің маңызы зор екенін атап айтқан жөн. Олар оқушылардың ойлауына түрткі болып, салыстыру, себеп-салдар байланысын ашу, құбылыстың негізгі белгілерін анықтау, жалпы заңдылықтарды, жеке деректерді, жеке деректен жалпы қорытынды шығару тәсілдерін қолдана білуге үйрету керек. Мұндай сұрақтардың мысалдары:
1. Ауаның тұрақты құрамына қандай оксидтер кіреді (8 сынып) ?
2. Калий сілтісін неліктен ашық ыдыста сақтауға болмайды(8 сынып)?
3. Әр негізге негіздік оксид сәйкес келеді, әр оксидке негіз сәйкес келуді деп айтуға бола ма (9 сынып)?
4. Бір үзім ақ нанды ұзақ шайнағанда тәтті дәм пайда болады. Бұл құбылысты қалай түсінесіздер (10 сынып)?
Ауызша сұрау бірнеше кезеңнен тұрады, әр кезеңнін тиімділігін арттыратын әдістер бар.
1. Сұрақ қою, жауап беретін оқушыны тыңдау. Сұрақ алдымен жалпы сыныпқа беріледі, әр оқушы өзінің психикалық жағынан жауап қайтаруға әзірлейді. Бірінші сұрақты дайындауға уақыт аз бөлінетіндіктен жауап беруге тәуір оқитын оқушы шақырылады. Ол тақтаға жетіп әзірленгенше сыныпқа екінші сұрақ беріліп, екінші оқушы жекелеп жауап беруге әзірленеді. Осылай, сұрақ жоспарына сәйкес, келесі оқушылар шақырылады, бірінші оқушы жауабын бастайды.
2. Оқушының жауа беруге әзірленуі. Сұрақтын мазмұнына сәйкес оқушы жауап беру жоспарын жасайды, тақтаға химиялық формулаларды, реакция теңдеулерін, есеп шығару амалдарын жазады. Тәжірибе жасау тапсырылған болса, қажетті реактивтерді, аспаптарды, әр оқушының әзірлігін және сыныпты қадағалайды, қажет жағдайда ескертулер жасайды, сыныпқа арнайы тапсырма береді.
3. Жауапты тыңдау. Бұл ─ ауызша сұрақ қоюдың ең жауапты және қиын кезеңі. Әдетте оқушылар тақтада жауап берген оқушыны зейін салып тыңдамайды, бос отырады немесе өзіне ұнайтын өзге істермен айналысып кетеді. Мұндай жағдайды болдырмас үшін мұғалім сыныпқа қалай тыңдау керектігін айтып тасырмалар береді:
А) жауаптың жоспар бойынша жүйелі берілуін қадағалау;
Ә) қандай ескертпелер және толықтырулар жасауға болатын межелеу;
Б) жауап туралы пікір айту;
В) жауапқа баға беріп, неге олай бағалағанын түсіндіру;
Г) оқушының жауабын анықтай түсетін және толықтыратын сұрақтар қою;
Д) тәжірибені дұрыс жасап, қорытындылау.
Жолдасының жауабына пікір айту күрделі жұмыс, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.