Файлдар және файлдық жүйе

I Кіріспе ... ... ... ... ... ... ..3
ІІ Негізгі бөлім
1.Бөлім. Файлдар
1.1.Файлдар және файлдық жүйе ... ... ... ... ... .5
1.2.Windows қапшығының иерархиялық жүйесі ... 10
2.Бөлім.Файлдарды жазу және оқу
2.1.Мәтіндік файлдар ... ... ... .11
2.2.Жазулармен жұмыс істеу ... ... ... .22
2.3.Eрікті қатынау файлдары ... ... ... ... .25
III. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .31
IV. Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... 32

Қазір сіздердің бастарыңызда және қолдарьңызда іс жүзінде күрделі бағдарламалау жазуға керекті саймандардың бәрі бар, тек шамалы күш салу және үлкен бағдарламалар үшін бастапқы деректер өте ыңғайлы жеке файл түріндс нені сақтайтындығын білу қалды. Сонда іске қосқанда бізге әрбір рет бұл деректерді шығарудың қажеті болмайды, ал нәтижені алғанда біздер деректерді файл түрінде сақтай аламыз және олармен не істегіміз келсе, соны істей аламыз.
Файлдармен жүмыс істетеуге арналған тілінде көптеген Visual Basic құралдар бар.
Бағдарламаға ендірілетін немесе одан шығарылатын информация файл түрінде ұйымдастырылады. Өзара бірдей аттарымен байланысқан жазулар файлдар ден аталады.
Ендіру/шыгару құрылғыларының тұрғысынан қарағанда біріңғай бүтін элементтер жиьны жазу болып табылады. Атап айтқанда, компьютердің бір құрылғысы (мысалы, жад) басқасымен (мысалы, принтермсн) жазулармен алмасады.
Жазу шекті жағдайда бір ғана символдан түруы мүмкін. Біздср үшін информацияны сақтаудың және өңдеудің ең кеңінсн тараған тәсілі ретінде магниттік дискідегі файлдар үлкен қызығушылық тудырады. Дискідсгі файлдың аты дискінің мазмұнында немесе каталогта (Windows - қапшықта) сақталады.

1.Броун.С.Visual Basic 6:Учебний курс.СПб:Питер,2005.
2.Ананьев.А.И,Федоров.А.Ф. Самоучитель Visual Basic 6: СПб.”БХВ Петербург”,2003.
3.Волченков.Н.Г.Программирование на Visual Basic 6: Учебное пособие: В 3частях М.:ИНФРАМ.2002.
4. Глушаков.С.В.Сурядный А.С Программирование на Visual Basic 6.М:АС.Т,Харьков:Фолио.2005.
5. Глушаков.С.В.Сурядный А.С Персональный компьютер для учителя Харьков:Фолио,2003.
6.Культин Н. Visual Basic Освой самостоятельно - СПб.”БХВ Петербург”,2004.
7. Культин Н. Visual Basic Освой самостоятельно - СПб.”БХВ Петербург”,2005.
8.Лукин С.Н Visual Basic:Самоучитель для начинающих Н;”ДИАЛОГ – Миф И”,2004.
9.Симонович С.В;Евсиев Г,А,Занимательна Программирование; на Visual Basic М:”Аст – Пресс книга”,2001.
10.Сафронов И. Visual Basic в задачах и примерах СПб:”БХВ Петербург”,2004.

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 32 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі.
Түркістан индустриалды – педагогикалық колледжі.

Бекітемін
Директорыны ң о қу ісі
ж өніндегі орынбасары:
_________А.Ш.Ганиев
___________ 2011ж.

Курстық жұмыс
Тақырыбы:Файлдар
Мамандығы: 0313002 Кәсіптік оқыту
Пәні: Бағдарламалау тілдері

Тобы: ЕТҚ 4-91
Орындаған: Уразметова Д.
Қабылдаған: Айтметов Х.

Мазмұны.
I Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
ІІ Негізгі бөлім
1-Бөлім. Файлдар
1.1.Файлдар және файлдық жүйе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2.Windows қапшығының иерархиялық жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ...10
2-Бөлім.Файлдарды жазу және оқу
2.1.Мәтіндік файлдар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
2.2.Жазулармен жұмыс істеу ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...22
2.3.Eрікті қатынау файлдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25
III.
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 31
IV. Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..32

Кіріспе
Қазір сіздердің бастарыңызда және қолдарьңызда іс жүзінде күрделі
бағдарламалау жазуға керекті саймандардың бәрі бар, тек шамалы күш салу
және үлкен бағдарламалар үшін бастапқы деректер өте ыңғайлы жеке файл
түріндс нені сақтайтындығын білу қалды. Сонда іске қосқанда бізге әрбір рет
бұл деректерді шығарудың қажеті болмайды, ал нәтижені алғанда біздер
деректерді файл түрінде сақтай аламыз және олармен не істегіміз келсе, соны
істей аламыз.
Файлдармен жүмыс істетеуге арналған тілінде көптеген Visual Basic
құралдар бар.
Бағдарламаға ендірілетін немесе одан шығарылатын информация файл
түрінде ұйымдастырылады. Өзара бірдей аттарымен байланысқан жазулар
файлдар ден аталады.
Ендірушыгару құрылғыларының тұрғысынан қарағанда біріңғай бүтін
элементтер жиьны жазу болып табылады. Атап айтқанда, компьютердің бір
құрылғысы (мысалы, жад) басқасымен (мысалы, принтермсн) жазулармен
алмасады.
Жазу шекті жағдайда бір ғана символдан түруы мүмкін. Біздср үшін
информацияны сақтаудың және өңдеудің ең кеңінсн тараған тәсілі ретінде
магниттік дискідегі файлдар үлкен қызығушылық тудырады. Дискідсгі
файлдың аты дискінің мазмұнында немесе каталогта (Windows - қапшықта)
сақталады.
Файлдарды топтарға бөлудің ең тұрпайы екі түрі бар:
бағдарламалық файлдар;
деректер файлы.
Бағдарламалық файлдарда бағдарламаның кодтары болады.
Деректер файлы — бұл бағдарламаның көмегімен өңделетін файлдар.
Файлдарды осылайша бөлудің өзі едәуір шартты бөлу, өйткені
транслятор үшін бағдарламаның өзі деректер файлы болып табылады,
сондықтан бағдарламалық файлдар деп бағдарламаны яғни қандай да бір
процессор үшін командалар жиыны болып табылатын файлдарды айту дұрыс
болады. Бұдан әрі біздер файлдар туралы айтқанда тек деректер файлын
түсінетін боламыз.
Айтайық, Сіз Visual Basic 6 жобалау ортасының көмегімен қызықты
Windows-қосымша жасадыңыз дейік. Сондай-ақ Сіздің қосымшаңыз
айтарлықтай үлкен бастапқы деректерді өңдесін және аз емсс
шығарылатын деректерді береді дейік.
Бастапқы деректерді Сіз ұзақ және ұқыпты түрде қосымшаның жұмыс
процесі кезінде, не мәтін өрісінің көмегімен, не ендірудің жүйелік терезесіні ң
көмсгімен компьютерге ендіресіз. Ал нәтижелері (шығарылатын деректер)
пішіндегі қандай да бір терезегс орналасады немесе хабарлауды ң ж үйелік
терезесінде пайда болады.
Қосымшаның жұмысы аяқталғаннан кейін ендірілетін, сондай-ақ
шығарылатын деректер ізсіз жоғалады! Оны жаңадан қайта іске қос қанда

бәрін қайтадан бастауға тура келеді, яғни бастапқы информацияны қолмен
ендіреді және жұмыстың аяқталуы бойынша қандай да бір жолмен алын ған
нәтижені (басыңызға немесс қағазға) тіркеп қояды.
Іс жүзінде бағдарламаланың ендірілетін жәнс шығарылатын деректерін
шексіз ұзақ сактау үшін, бірнеше ғасырлар бойы, компьютерлік ғасырдың
алғашқы
жылдарынан
бастап,
информацияның
магниттік
тасымалдаушыларында жазылған файлдар пайдаланылады.
Бұрын информацияның магниттік тасьмалдаушылары ретінде
магниттік таспалар қызмет етті. Ал қазір магниттік тасымалдаушылары
ретінде қатаң және иілгіш магниттік дискілер жәнс лазерлік компактдискілер қызмет етеді.
Бірінші тарауда файлдар Сіз жасаған процедураларды орналастыру
үшін пайдаланылды.
Ал бұл тарауда біз Сіздің бағдарламаның ендірілетін және шығарылатын
деректері орналасатын файлдарды әңгімелейтін боламыз.
Біз осы файлдардың қандай болатындығын, оған информацияны қандай
түрде қалай жазуға болатындығын, сондай-ақ осы информацияны қалай
алуға болатындығын қарастырамыз.

1-Бөлім. Файлдар.
1.1. Файлдар және файлдық жүйе.
Барлык бағдарламалар жәнс деректер компьютердің ұзақ уақыттық
(сыртқы) жадында файлдар түрінде сақталады.
Файл - бұл аты бар және үзақ уақыттық (сыртқы) жадта
(мысалы, дискіде) сақталатын информациялардың (программалардың немесе деректердің) белгілі жиыны.
Сандық, мәтіндік және т.б. деректер файл түрінде сақталады. Файлға
жазылған информация көлсмі байтпен өлшенеді.
Файлдың аты. Әрбір файлдың төмендегідей (4.1-сурет) екі бөліктен
тұратын атауы (идентификаторы), яғни файлдың аты file пате) болады:
Файлдың аты

Кеңейтілуі

1-8 символ
1-3 символ
1.1-сурет.Файлдың идентификаторы
негізгі аты(бір символдан сегіз символға дейін)
кеңейтілуі немесе файлдың типі (filе пате ехtепиаtіоп) - үш символга
дейін
Аты және кеңейтілуі арасына атына да, сондай-ақ кеңейтілуіне де
енбейтін нүкте "." қойылады. Файл атауының екінші бөлімінің, атап айтқанда,
кеңейтілуінің болуы міндстті емес.
Шындығында файлға атты пайдаланушы қояды, ал файлдың типін
кәдімгі жағдайда ол жасалған кезде автоматты түрде программа (4.1-к.есте)
береді.
Дискжетектің атын файл аты ретінде пайдалануға болмайды, өйткені
анықтама бойынша дискіде файл болады. Файл аттарында Бос орынды,
сондай-ақ мына символдарды: *, =, +, [], \, , :, ;, , ? пайдалануға болмайды.
Файлдың типі
Бағдарламалар
МӘТІНДІК файлдар
Графикалық файлдар
Дыбыстық файлдар
Бейнефайлдар
Программалау тіліyдегі бағдарламалар

Кеңейтілуі
ехе, сот
Іхі, сіос
bтр, gif, jpg, т.б.
Wav.mid
avi
bаs, раs, т.б

Қазіргі заманғы жүйелерде файлдъң атына қойылатын талаптар
соншалықты консервативті емес.
Файл атының бірегейлігі бағдарламада бір мезгілде бірнеше файлмен
жүмыс істеуге мүмкіндік береді. Файл құраушыларының саны тұрақты шама
болып табылмайды, ипформацияның сыртқы тасымалдаушыларының
физикалық өлшемдеріне тәуелді болады.

Файлдың құраушылары бір типті болуы тиіс. Атқаратын қызмсттері
бірдей файлдардың кеңейтілулері де бірдей болады. Мысалы, МS-DOS
операциялық жүйесінің басты файлының аты -Соттаnd.
COM: мұнда Соттапd — нсгізгі аты, ал СОМ — атының кеңейтілуі.
Типтік кеңсйтулсрге мысалдар келтірсйік:
жүктелетін файлдардың (орындалатын программа) кеңейтілулері СОМ,
ЕХЕ, ВАТ:
•СОМ — Соттапй — команда - бағдарламалық файлдар;
• ЕХЕ — Ехесиіе — орындау - бағдарламалық файлдар;
•ВАТ - Ваtch - пакет - пакеттік командалық файлдар.
бағдарламалардың мәтіндері Ваsіс тілінде жазылған барлық файлдардьң
кеңейтілулері ВАS
болады. Бүл файлдар QBasic.ехе бағдарламасымен
өнделеді немесе Visual Basic 6 бағдарламалау ортасында жасалған
қосымшалардың файлдары. РАS және ҒОR кеңейтілулері бар файлдар Раscal
Ғоrton бағдарламалау бағдарламалау тілдерінің трансляторларымен өнделеді.
операциялық жүйеге жататын файлдардың кецейтілулері SYS болады;
еркін пішінде жазылған кейбір мәтіндік информациясы бар файддардың
кеңейтілулсрі ТХТ болады, ал Microsoft Word МӘТІНДІ өңдеу
бағдарламасыныц көмегімен жасалған, белгілі
пішіндегі
мәтіндік
құжаттардың файлдарының ксңейтілулері DОС болады; файлдардың резервті
көшірмелерінің кеңейтілулері ВАК болады.
Әр түрлі операциялық жүйелерде файлдардың әр түрлі пішімдері және
аттары бар. МS-DOS операциялық жүйесіндс файлдың аты жоғарыда
айтылғандай латын алфавитінің 8 әріпінен аспауы тиіс, цифр және ксйбір
арнайы таңбалар, ал кеңейтілуі латынның үш әріпінен түрады, мысалы:
proba.txt.
Windows операциялық жүйесінде файлдың аты 255 символдан
тұратын ұзындықты иелене алады, оның үстіне орыс алфавитін пайдалану ға
болады, мысалы: Информацияның өлшем бірлігі.dос.
Файлдық жүйе. Информацияның әрбір тасмалдауышысында (иілгіш,
қатаң немесе лазерлік дискілерде) көптеген файлдар сақтала алады.
Дискілерде файлдарды сақтау реттілігін пайдаланылатын файлдық жүйе
анықтайды.
Әрбір диск екі аймаққа бөлінеді:
файлдарды сақтау аймағы;
каталог.
Каталог файлдың атын және оны дискіге орналастыру басыны ң
көрсеткішін қамтиды. Егер дискіні кітаппен ұқсастырсақ (аналогия), онда
файлдардың сақталу аймағы оның ішіндегісіне, ал каталог - мазм ұнына
сәйкес келеді. Оның үстіне кітап беттерден, ал дискі - секторлардан тұрады.
Файлдарының саны көп емес (бірнеше оңдаган ғана файлдары бар)
дискілер үшін бір деңгейлі файлдық жуйе қолданыла алады, онда каталог
(ДИСКІНІҢ мазмұны) файлдар атының сызықтық тізбегінен (4.2-кесте)
түрады.

Файлдың аты

Бастапқы сектордың
нөмірі
I89

Файл_1
Файл _2
...
Файл_ 112

1200

Мұндай каталогты тек жеке әңгімелердің аттарын ғана қамтитын
балалар кітапшаларымен салыстыруға болады.
Егер дискіде жүздеген және мыңдаған файлдар сақталса, онда іздеуге
ыңғайлы болу үшін ағаш бұтағы тәрізде қүрылымы бар көп деңгейлі
иерархиялық файлдық жүйе пайдаланылады.
Мұндай иерархиялық жүйені, мысалы берілген бөлімдердің,
тараулардың, параграфтардың және пунктердің иерархиялық жүйесі болып
табылатын оқулықтың мазмұнымен салыстыруға болады.
Бастапкы, түпкі каталог 1-деңгейлі салынған каталогты, өз кезегінде
ол каталог 2-деңгейлі салынған каталогты және өз кезегінде соңғысы әрі
қарай сол сияқты салынған каталогты қамтитын болады. Барлық деңгейлі
каталогтарда файлдардың сақтала алатындыктарын атап өту қажет.
Мысалы, түпкі каталогта 1-деңгейлі екі салынған каталог (Каталог_1,
Каталог_2) және бір файл (Файлі), ал өз кезегінде 1-деңгейлі каталогта
(Каталог_1) 2-деңгейлі екі салынған каталог (Каталогі.1 және Каталог_1.2)
және бір файл (Файл_1.1) (4.2-сурет) бола алады.
Сонымен әрбір дискіде файлдары және біріншіі деңгейлі каталогы
және төменгі деңгейлі бірнеше каталогы болуы мүмкін аты жоқ - басты
немесе, түпкі - root directory бір каталог болады.
МS-DOS операциялық жүйесінің каталогтарының қүрылымын ағаш
бұтағымен, кітап сөресімен немесе кітапханамеи салыстыру ға болады.
Сонымен каталог құрылымының түрі иерархиялық (ағаш бұтағы тәріздес)
болады.
Түпкі
каталог

Каталог_1

Каталог_1.1

Каталог_2

Каталог_1.2

Файл_1

Файл_1.1

1.2-сурет. Иерархиялық файлдық жуйе.
Файлдардың тізімі каталог деп аталады.
Каталог – бұл директорий немесе қапшық дегенмен бірдей.
Пішімделген дискіде тек тупкі каталог болады және ол бос болады.

Каталогтарда файлдардың аттары және өлшемдері туралы, олардың
соңғы рет қашан жаңартылғандыгы туралы, файлдардың қасиеттері
(өзіндік белгілері) туралы мәліметтер болады. Файлдардың кеңейтілулсрін
пәндік саласымен, яғни онда сақталған информацияның типтерімен және осы
файлды пайдалану сипатымен жиі байланыстырады. Мысалы, Basic
программалау тіліндегі барлық бағдарламалар ВАSІС дсп аталатын бір
каталогтың ішіyде болуы тиіс. Мұндай жағдайда дискідегі файлдар қыс қа
болады және қажетті бағдарламаларды, сондай-ақ файлдарды оңай табуға
болады.
Берілген уақыт мезетінде пайдаланушы жумыс істеп отырған
каталог ағымды каталог деп аталады.
Ағымдағы бағыныңқы каталогтағы файл баска каталогтарда көрінбейді.
Егер файл ағымдағы каталогта болмайтын болса, онда оны табуга болатын
дискіні жәнс каталогты көрсету керек. Файлды дәл табу үшін тек оның атын
ғана біліп қоймай, осы файлдан қай дискіде, қандай бағынышты каталогта
екендігін де білу керек. Мысалы, tb бағыныңқы каталогында tipalog bas
атты файл болсын. Осы файлды нақты анықтау үшін, оның атын жазып
көрссту керск, мысалы:
D:StudentUtf-5programtbtipolog .bas
Осы берілген тізбек файлға жол (файл спецификациясы) деп, немесе
файлдың толық аты деп аталады.Бір каталогтан бір топ файлды көрсету
үшін бір нешс символдар жиьнын алмастыратын " * " жәнс "?" символдары
пайдаланылады. Мысалы:
*.* - берілгсн каталогтағы кез келген аты жоне кез келген ке ңейтілуі бар
барлық файддар;
аз*.* - а симводдар комбинациясынан басталатыи барлык файлдар;
.d? - ксңейтілуінде екінші әрпі d барлык. файлдар.
Файлдық жүйе. Бұл файлдарды сақтау және каталогтарды
ұйымдастыру жүйесі.
Нактьлы мысал келтіре отырып, иерархиялык файлдық жүйені
қарастырайык. Әрбір ДИСКІНІҢ логикалық (А:, В: - иілгіш магниттік
дискілер С:, D:, Е: т.с.с. - қатаң лазерлік дискілер) болады.
Айтайық С: ДИСКІСІНІҢ түпкі каталогында 1-деңгейлі екі каталог
(Games, ТЕХТ) бар, ал Games каталогында 2-деңгейлі бір каталог (СНЕSS)
бар дейік. Мұнда ТЕХТ каталогында рraba txt. файлы, ал СНЕSS каталогында
- СНЕSS ЕХЕ (4.3-суреш) файлы болсын.
С:\

TEXT

Proba.txt

GAMES

CHESS

chess.exe

1.3-сурет. Иерархиялық файлдық жүйенің мысалы.
Файлға апаратын жол. Иерархиялық файлдық жүйеден бар
файлдарды (Сһess.exe,proba.txt) қалай табуға болады? Ол үшін файлға
апаратын жолды көрсету қажет. Файлға апаратын жолга "\" ажырат қыш

арқылы жазылатын дискінің логикалық аты және бір-біріне салын ған
каталогтардың аты, соңғысында қажетті файл болады. Жоғарыда аталған
файлдарға апаратьн жолды былайша жазуға болады:
С:\САМЕS\СНЕSS\
С:\ТЕХТ\
Кейде файлға апаратын жолды файлдың атымен бірге файлдың толық
аты деп те атайды.
Файлдың толық атына мысал келтірейік
С:\САМЕS\СНЕSS\ Сhess.ехе
Файлдық жуйені графикалық интерфейстің көмегімен көрсету.
Каталогтарды және файлдарды қамтитын МS-DOS иерархиялық файлдық
жүйесі Windows операциялық жүйесінде графикалық интерфейстің
көмегімен қапшықтардың жөне құжаттардың иерархиялық жүйесі түрінде
көрсетіледі.Windows операциялық жүйесіндегі қапшық
МS-DOS
каталогының аналогы (ұқсасы) болып табылады.
Бірақ бұл жүйенің иерархиялық құрылымының біршама
айырмашылығы бар. МS-DOS исрархиялық файлдық жүйесіне объектілердің
иерархиялық төбесі ретінде, бұтақтар (бағыныңқы каталогтар) өсіп
отырған ағаштың діңгегімен салыстыруға болатын дискінің тупкі каталогын
алуға болады, ал бұтақтарда жапырақтар (файлдар) орналасады.
Windows операциялық жүйесіндегі қапшықтардың иерархиялық
төбесінде Жумыс үстелі қапшығы орналасады. Келесі дсңгсйлер Менің
Компьютерім (Мой Компьютер), Себет (Корзина) және Желілік қоршаулар
(Сетевое окружение) қапшықтары (егер компьютер жергілікті желіге
қосылған болса) (4.4-сурет) болып табылады.
Жұмыс үстелі

Менің компьютерім

А: С:

Желілік қоршаулар

Себет

D: E:

Comb1 Comb2 Comb3 Comb4

1.4-сурет. Қапшықтардың иерархиялық құрылымы.
Егер біз компьютердің ресурстарымен танысқымыз келсс, онда Менің
Компьютерім (Мой Компъютер) қапшығын ашу кажет.
1.2WINDOWS қапшығының иерархиялық жүйесі.
1.Менің Компьютерім терзесінде компьютерде бар дискілердің
таңбашалары орналасқан. Кез келген дискінің таңбашасын белсенді ету

(шерту) терезесінің (4.5-сурет) сол жағына оның бос емес және бос
бөлімдерінің сиымдылығы туралы информацияны шығарады.
1.5-сурет. Дискінің сиымдылыгы туралы информациялар.

2.Түрі (Вид) мәзірінің (Ірі таңбашалар, Майда таңбашалар, Тізім, Кесте) бір
пунктің таңдап қапшыктьң ішіндсгілерінің көріну түрін баптауға болады.
3.Желілік қоршаулар (Сетевое окружение) қапшығы берілгсн мезеттегі
жергілікті желіге қосылган барлық компьютерлердің қапшыктарын қамтиды.
4.Себет (Карзина) қапшығы барлық жойылған қапшықтарды және
файлдарды қамтиды. Қажет болғанда жойылған және Себетте сақтаулы
тұрған қапшыктарды жәнс құжаттарды қалпына кетіруге болады.
Файлдарды түпкілікті жою үшін Файл
Себетті
Тазалау (Файл
Очиститъ корзину) командасын беру қажет.
Компьютердс жүмыс істеу кезінде файлдармен мына операциялар жиі
жүргізіледі:
көпіру (файл көшірмесі басқа каталогқа орналасады);
орын ауыстыру (файлдың өзі басқа каталогқа орын ауыстырады);
жою (файл туралы жазу каталогтан жойылады);
атын қайтадан қою (файлдың аты өзгереді).
Windows операциялық жүйесінің графикалық интсрфейсі Drag&Drap
(Сүйреп апарып тастап кет) әдісін пайдаланьп тышқанның көмегімен
файлдармсн операциялар өткізуге мүмкіндік бсреді.Сонымен қатар
файлдармен жұмыс істеу үшін Файлдық менеджерлер деп аталатын арнайы
қосымшалар бар: Norton Commander, Windows Соттапder, Сілтеуіш және
т.с.с.
Кейбір жағдайларда командалық қатар интерфейсімен жұмыс істеу
қажсттілігі пайда болады. Windows операциялық жүйесінде МS-DOS
комаyдалық қатар интерфейсімен жұмыс істеу режімі қарастырылған.
1.Бағдарламалар
Сеанс М8-О08 (Программы -* Сеанс М8-ИО8)
командасьш ендірііцздср. Сеанс МS-DOS қосымшасының терезесі пайда
болады.

Жүйенің
шақыруына
жауап
рстінде МS-DOS командаларын
пернетақтадан ендіруге болады,оның ішінде:
файлдармен жұмыс істеу командалары (Сору,del, rепа-те және т.с.с);
каталогтармсн жұмыс істеу командалары (dir,mkdir,chdir жәнс т.с.с);
дискілермен жұмыс істеу командалары (format defrag және т.с.с).
2. МS-DOS операциялық жүйесінің бірнеше командалары бар, мұнда
әрбір команданың (естс сақтау жеткілікті дәрежеде қиын) өзінің пішімі және
параметрлері бар.Команда туралы анықтама информация алу үшін
команданың атынан кейін ? кілтін ендіру қажет.
Мысалы, format командасы бойынша информация алу үшін жүйенің
шақыруына жауап ретінде мына төмендегі командалық қатарды (4.6-сурет)
ендіру қажет:
2-Бөлім. Файлдарды жазу және оқу.
2.1. Мәтіндік файлдар.
Информацияны дискіге жазу процесін реттеу үшін шартты түрде диск
секторларға бөлінген. Әрбір сектордың және әрбір жолдың өз нөмірі болады.
Информацияны жазу кезінде компьютер бос жолдарды және бос секторларды
іздеп табады. Бұл дсректер дискінің мазмұнына түсіріледі. Файлдармен
жұмыс істеуде жасалатын опсрациялардың екі түрі бар:
дискігс жазу;
дискіден оқу.
Файлдарды жазуда мыналарды орындау қажет:
жазу үшін файлды ашу, егер аты көрсетілген файл жоқ болатын болса, онда
соған сәйкес хабар беріледі; жұмыстан бас тарту керек пе? немесе
көрсетілгсн екі файлдың үстіне кайта жазу керек пе? - осы м әселелсрді тез
шешу қажет;
сыртқы информация тасымалдаушысында бос орын бар ма оны ж үйе
анықтайды, егер ол бар болатын болса, онда файлды бастанқы белгілеу
шығарылады, берілген файл қайда орналасатындығы туралы мазмұнында
белгі салынады, егер бос орын жоқ болса, онда пайдаланушыға сәйкес хабар
берілсді;
файлдың құраушысын жазу;
файлды жабу операциясы; жүйе файлдың соңғы белгісін шығарады.
Файлдарды оқуда мыналарды орындау кажет:
оқу үшін файлды ашу; жүйс дискімсн қатынасын, көрсетілген файлдың
бар екендігін анықтайды;
файл дискіде жоқ болған жағдайда, файл атыны ң дұрыс жазылғандығын
тексеру; егер файл табылмаса, онда бастапқы белгі тексеріледі, жұмысқа
жазу көрсеткіші, яғни арнайы айнымалы қосылады; файл ашылғандан соң
оқу үшін көрсеткіш файлдың бірінші құраушысының алдында тұратын
болады.
Файлдар оның құраушыларына қатьнау тәсілі бойынша былайша бірбірінен ажыратылады:

тізбекті файлдар;
тікелей қатынау файлдары.
Тізбекті файл құрылымы жағынан элементтердің тізбегі түрінде
ұйымдастырылған. Егер файлға бір нәрсе жазылатын болса, онда ол
жасалады немесе толықтырылады. Жазудьң әрбір операциясы файлға жаңа
құрауышты қосады. Құрауышты тізбектелген файлдың (4.7-сурет) соңғы
жазуьна ғана қосуға болады.
Файл
басының
маркері

0

©©©

n-1

n

Файл
соңының
маркері

2.1-сурет. Файл элементтерінің тізбегі
Тікелей қатынау файлдары алдыңғы п-1 құрауышын қалдыра отырып
тікелей п құрауышын оқуға мүмкіндік береді.
Деректерді файлға жазу жәнс оларды файлдан оку программалауда
деректердің көп санымен жұмыс істегенде өте ыңғайлы.
Visual Basic 6 ортасында қолданылатын Ореn— ашу атты функция
тікелей файлды жасауға және оған қатынауга мүмкіндік береді.
Visual Basic тілі файлға қатынаудың үш түрін қуаттайды:
тізбекті қатынау (последовательный доступ) - деректердің үздіксіз блогын
МӘТІНДІК файлға жазу және оқу үшін;
ерікті қатынау (произвольный доступ) — жазба түріндегі құрылымдық
деректерді мәтіндік және екілік файлдарға жазу жәнс оқу үшін;
екілік қатынау (двоичный доступ) — деректерді ерікті құрылымды
файлдарга жазу жөнс оқу үшін.
Сонымен деректерді сақтау пішінін және оларға бағдарламалық
қатынаудың ерекшеліктерін анықтайтын жоғарыда келтірілген файлдарды
басқаша былай да атайды:
мәтіндік. файлдар;
жазбалар файлы (нетипизированные);
екілік файлдар (типизировашше).
Мұндай файлдың ішіндегілері қандай да бір мәтіндік редактордың
көмегімен жасалған, еркін алынған қатарлар тізбегі болып табылады. Мұнда
әрбір қатардың соңында оньң аяқталуын білдіретін символдардың ерекше
тіркесі және "каретканы қайтару" (символдар кестесіндегі коды 13) және
"қатарды аудару" (коды 10) болады. Айтылғандарға қосарымыз, кез келген
файл ішіне тәуелсіз барлық уақытта "қатар соңы" (коды 26) арнайы
символымен аяқталады.
Сандық деректерді мәтіндік файлдарда сақтау ыңғайлы емес, өйткені
әрбір элемент символдар тізбегі түрінде көрсетіледі. Бұдан шығатын
қортынды мысалы, егер жадтан 4 байт орын алатын сегіз разрядты савды
(типі Long) файлда сақтағыңыз келсе, онда мәтіндік файлда олардың
әрқайсысына (әрбір символға 1 байттан) 8 байт орын бөлінеді.

Basic тілінің бұрынғы нұсқаларында (мысалы, QBasic тілінде)
файлдармен жұмыс істеу құралдары пайдаланылған. Әрине бұл құралдар
қазіргі заманғы Visual Basic нүсқасында да сақталған. Бұл мәтіндік
файлдармен жұмыс істеуші операторлар.
Қарапайым мәтіндік файлдармен жұмыс істеу үшін Visual Basic
тілінде деректерді тек файлдың соңына қосу қажет болғанда және жиі
өзгерістер ендіруді қажет етпейтін жағдайда жиі пайдаланылатын тізбекті
қатынау құралы жасақталған.
Сондықтан мәтіндік файддарды тізбекті қатынау немесе тізбекті
файлдар дсп атайды. Оларды олай атайтын себебі бұл файлдар мен ж ұмыс
істегенде деректерндің үзіндісін жазу және оқу қатаң тізбектеле орындалады.
Мұны магнитафон таспасындағы аудио және видео жазуларымен
салыстыруға болады: Есіңізге түсіріңіз, қажетті орынды магнит таспасынан
іздеу үшін Сіз таспаны орай отырып, оны тізбектей көріп шы ғу ға мәжб үр
боласыз.
Информацияны мәтіндік пішінде сақтау үшін тізбекті файлдарды
(ASCII кодтың тізбегі түрінде) пайдаланады. Олар кез келген мәтіндік
редактормен өңделеді.
Тізбекті файлдармен жұмыс істеугс арналған тілдің операторлары
мынадай мүмкіндіктср беред
не оған жана деректерді жазу үшін, не ондағы жазылған информацияны о қу
үшін, яғни оның ішіндегісіне қатынау үшін файлды ашу;
ашық файлға кезекті информахция порциясын ендіру, яғни файлға
бағдарламадан деректерді жазу;
ашық файлдан деректерді алу (информацияның кезекті порциясын оқу)
және оларды программаға орналастыру;
файлмен жұмыс істеу аяқталғаннан кейін оны жабу.
Файлды ашу. Мәтіндік файлды ашу үшін синтаксисі мына төмендегідей
Ореn операторы пайдаланылады:
Ореn ФайлАты Ғог ЖумысРежімі As#ФайлДескрипторы
ФайлАты - бұл не тырнақшаға алынған символдар қатары, не мәндері
символдар катары болып табылатын өрнек. Ол ашылатын файлдың жолы
(маршруты). Егер тек файл аты ғана көрсетілсе (мысалы, "Теct.txt"), онда
файл ағымдағы каталогта (қапшықта) түруы тиіс.
ЖүмысРежімі - бұл мына төмендегі кілтті сөздердің бірі:
• Output - егер файл жазу үшін ашылатын болса, онда оған дсректер бірінші
позициядан (жазу кезінде ондағы барлық ескі информация өшірілетін
болады) жазылады;
• Арреnd - егер файл жазу үшін ашылатын болса, онда о ған деректер бірінші
позициядан емес, ондағы бар барлык ескі информация са қталатын
болғандықтан соңғы позициядан жазылады;
• Input- егер файл ондағы мәтіндік деректерді оқу үшін ашылатын болса
қолданылады.

ФайлДескрипторы – бұл 1-ден 511-ге дейінгі аралықтағы бүтін сандар.
Ол бағдарламада файлдың идентификаторы қызметін атқарады.
Файлды жабу. Барлық ашық мәтіндік файлдар Close операторының
көмегімен бірдей жабылады. Оның синтаксисі мына төмендегідей болады:
Close #[ДескрипторларТізімі]
ДескрипторларТізімі — бұл жабылуға тиісті, үтірлер арқылы
жазылған, файлдардың идентификаторлары. Егер Дескрипторлар Тізімі жоқ
болса, онда барлық анық файлдар жабылады.
1.1-мысал. Айтайық, Тест қапшығында аттары Тест1.txt және Тест2.
Txt екі файл болсын дейік. Оларда аты Нәтиже. txt үшінші файлды жасауға
қажетті информация болсын. Бұл файл Нәтижелер қапшығына орналасуы
тиіс болсын. Аттары аталған екі қапшықта С құрылғысының VВ капшығына
орналасқан дейік.
Мына төменде бағдарламалық кодтың қатарлары көрсетілген
файлдарды ашуды және жабуды демонстрациялайды:
Ореn"СVВ\ТестТест1.txt” For Input As#1
Ореn"СVВ\ТестТест2.txt” For Input As#
Ореn"СVВ\НәтижелерНәтиже.txt” For Input As#1
оқу үшін файлдардан алынып, деректерге жазу үшін файлга
орналастырылатын деректерді түрлендіру операторлары
Close#1,2,3
Файлға жазу. Деректерді мәтіндік файлға екі тәсілмен жазуға болады:
Write операторының көмегімен;
Print операторының көмегімен;
Екі операторда деректерді файлға мәтіндік қатарлармен жазады.
Мәтіндік қатар (мәтін қатары) - бұл жаңа мәтіндік қатарға өту
таңбасымен немесе каретканы қайтару таңбасымен (АSСІІ кодтары 13
және 10) аяқталатын символдар тізбегі.
Мәтіндік файл мөтіндік қатарлардың тізбегі болып табылады
Мәтіндік файлға жазу операторларының синтаксисі мына төмендегідей
бірдей болады:
Write#ФайлДескрипторы,[мәндер тізімі]
Print# ФайлДескрипторы,[мәндер тізімі]
ФайлДескрипторы-бұл
жазу
үшін
ашылған
файлдың
идентификаторымен сәйкес келетін бүтін сан.
МәндерТізімі - бұл бөлгіш арқылы жазылған мәндер (немесе өрнек,
дербес жағдайда мәндері есептелетін айнымалылар.)
Егер МәндерТізімі жоқ болса, онда файлға бос қатар жазылады.
Write және Print операторларының жұмыс істеу логикасы әр түрлі.
Write операторы. МәндерТізіміндегі ажыраткыш дегеніміз ол үтір.
МәндерТізімі тізбектелс қаралады және осы тізімнің элементтері файлдың
мәтіндік қатарына үтір аркылы жазылады. String типті элемснттер
тырнақшаға алынады. Соңғы элемент жазылғаннан ксйін жаңа қатарға өту
символы жазылады.

Print операторы. Бұл оператордағы МәндерТізімінің элементтері, не
нүктелі үтірмен, не үтірмсн ажыратылады. Олардың файлдьң мәтіндік
қатарына қалай жазылатындығы осыған байланысты:
егер Ажыратқыш-бұл нүктелі үтір (;) болса, онда мәндер арасында
аралығы жоқ болып, бірінен соң бірі жазылады;
егер Ажыратқыш — бұл үтір (,) болса, онда мәндер 14 символдан тұратын
шыгару зоналарына жазылады.
Бұдан басқа, Print операторының МәндерТізімінде функциялар қатыса
алады:
Spc(n)-мәтіндік қатардың мәндерінің арасына n Бос орын қою үшін;
Tab(n)-мәнді жазу үшін нөмірі п позицияны көрсету үшін.
Print операторы шығу файлыньң мәтінін мұқият редакциялау үшін
ыңғайлы, ал Write операторын шығу файлы одан әрі басқа бағдарламаларда
кіру файлы ретінде пайдаланылатын жағдайларда қолданган ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.