Қазақ мақал-мәтелдерінің бастауыш сынып оқушыларының дүниетанымын дамытудағы ролі

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 41 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Қазақ мақал-мәтелдерінің бастауыш сынып оқушыларының дүниетанымын дамытудағы ролі

Жоспар

Кіріспе

1 Дүниетанымды ғылыми-теориялық тұрғыдан негіздеу

1. 1 Дүниетаным мәселесі туралы шетел және отандық ғалымдардың еңбектеріне теориялық талдау

1. 2 Халықтық педагогика құралдарының бастауыш сынып оқушыларының дүниетанымын дамытудағы мүмкіндіктері

1. 3 Қазақ мақал-мәтелдері арқылы бастауыш сынып оқушыларының дүниетанымын қалыптастырудың педагогикалық шарттары

2 Қазақ мақал-мәтелдерінің бастауыш сынып оқушыларының дүниетанымын дамытудағы ролін зерттеу

2. 1 Қазақ мақал-мәтелдерінің бастауыш сынып оқушыларының дүниетанымын дамытудағы ролін зерттеуді ұйымдастыру және өткізу

2. 2 Қазақ мақал-мәтелдерінің бастауыш сынып оқушыларының дүниетанымын дамытудағы ролін зерттеу нәтижелері

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Мәселенің көкейтестілігі. Қазіргі уақытта білім беру саласының маңызды проблемасы болып белсенді өмірлік позициясы бар, жаңа көзқарасқа ие, өзін және қоршаған ортаны қайта құруға, әр түрлі өмірлік және кәсіби міндеттерді жеке шеше алуға қабілетті тұлғаны даярлау табылады. Баланың осындай тұлғалық сапаларының дамуына оның мәдени ортамен өзара әрекеттестікте болуы оң ықпал етеді. Бүгінгі мәдени орта - халықтық және қазіргі мұралардың ақыл-ой, адамгершілік-моральдық, көркемдік-эстетикалық дамуының біртұтастығын құрайды. Ал бұл болса, көп ғасырлық ұлттық мәдени мұраларды тұлғаның ақыл-ой, моральдық, эстетикалық мәдениетін қалыптастыру процесінде тиімді пайдалануды қажет етеді [1] .

Еліміздің белгілі ойшылдары Ш. Уәлиханов, Ы. Алтынсарин, А. Құнанбаев, М. Жұмабаевтар жастар тәрбиесіне еліміздің рухани негізіндегі байлығын, халық мұраларын, салт-дәстүрлерін жиі пайдалану қажеттілігіне көп көңіл бөлген. Мектеп қай халықтың болсын ұлт ретінде жойылып кетпеуі үшін қызмет етеді. өйткені ол сол халықтың төл мәдениеті, тілі мен салт-дәстүрін сақтап, одан әрі дамытудың алтын көпірі. Ендеше Қазақстан мектептері де ұлттық асылдарымыз бен қазыналарымызды сақтап, дамытудың кепілі. Қай заманда да ұлттық өрлеудің, халықтық қалыптасудың ең негізгісі, бірінші шарты - білім. Ал шынайы білім беру - ұлттық сананы қалыптастыру мен дамытудың басты құралы. Н. Назарбаевтың Жарлығымен бекітілген Мемлекеттік «Білім» бағдарламасында: «балалармен мен жастарды тәрбиелеудің ең көкейкесті мәселелері ретінде, білім мекемелерінде оқушылардың этностық-мәдени ерекшеліктерін ескере отырып тәрбиелеу, білім берудің тиімді жүйесін жасап, өмірге ендіру» қажеттігі атап көрсетілген [3] . Сондай-ақ ел Президенті Н. Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына арнаған Жолдауындағы «Қазақстанның бірегей халықтарының ұлтаралық және мәдениетаралық ынтымағы мен жетілуін қамтамасыз ете отырып, қазақ халқының көп ғасырлық дәстүрлерін, тілі мен мәдениетін сақтаймыз және дамыта түсеміз» деген ой-тұжырымдары да жас ұрпақты рухани-мәдени мұралар негізінде тәрбиелеу қажеттігін айғақтайды [2] .

Рухани мәдениетіміздің зерттелу тарихын дәл мына уақыттан басталды деп басып айту қиын. Халықтық мәдениет қаншалықты көне болса, оның зерттелу тарихы да соншалықты тереңге таратады. Сол сияқты рухани мұрамыздың жиналу, саралану, насихатталуы да тереңге тамыр созады.

Мәдениет - қоғамның өмір сүруінің қозғаушы күші. Қазақстанның мемлекеттік басшысы Н. Ә. Назарбаев: « . . . бүгінгі таңда біздің төл мәдениетіміздің міндеттерін өзіміз айқындай алатын мүмкіндігіміз бар. Оны шешу мәдени санаткерлеріміздің еншісінде екенін атап көрсетті. Қазақ мәдениетінің үш мың жылдық тарихы ұрпақтарға жалғастық пен сабақтастық арқылы жетіп отыр. Мәдениеттің басты таратушылары болған көшпенді ата-бабаларымыз рухани қазынаны ең биік құндылыққа қоя алғандықтан және өздері сол рухани құндылықты бойына жинақтай да білді. Қазіргі бізге жеткен ұлттық салт-дәстүріміз бен әдет-ғұрыптардың қайсысын алып қарасақ та осыны аңғарамыз. Кешеге дейін өткеніміз бен бүгінгіміз жалғастырған нәзік жіп үзілмей, ұрпақ пен ұрпақты байланыстырып келеді. Сәби кезімізден анамыздың әлдиі мен әжеміздің ертегісін тыңдадық. Демек, ұрпақтар сабақтастығы үзілген жоқ. Мәдениетіміз тірі, оған серпін мен ырғық керек. Ғасырлар бойы екшеленген мұраларды бір сәт те естен шығармаған абзал» - деген.

Қоғамдағы болып жатқан бетбұрыстар, саяси көзқарастар аясында қазақ елінің тарихын шынайы тұрғыда танып-біліп, салт-дәстүріне, рухани мұрасына қасиетпен қарау ерекше маңызға ие болып отыр. «Болашақ - өткен тарихты білуден басталады» дейді Баласағұн бабамыз, ал әлемнің екінші ұстазы атанған Әл-Фараби: «Халық өткен өмір тарихын білмесе, өзінің өмір сүріп жатқан дәуірінің қадірін бағалай алмайды» - деген екен. Олай болса, тарихқа, тарихи бастауларға, мәдени мұраларымызға қаншалықты терең үңілсек, қоғамдағы қазіргі жағдайды соғұрлым жақсы түсінетін, білетін боламыз. Сондай қажеттіліктің бірі - халықтың ауыз әдебиеті, оның ішінде мақал-мәтелдері. «өнерден қуат алмаса, тіршіліктің шырағы өшеді» деп, М. Әуезов айтқанындай, өсіп келе жатқан ұрпағымызға өз халқының өнерін бойына сіңіріп өсу - педагогтардың қазіргі кездегі кезек күттірмейтін мәселесі [3] .

Дүниетаным жеке адамның табиғи және әлеуметтік құбылыстарын түсіндіру туралы байымдауы, ой тұжырымы. Дүниетаным қалыптасуының біртұтас процесі білім берудегі бірізділік пен оқу пәңдері арасындағы байланыс арқылы жүзеге асады. Білім беру, процесс ретінде ұстаз бен оқушының бірлескен іс-әрекетімен сипатталады, іс-әрекеттің мақсаты - оқушыларды дамыту, олардың бойында білім, білік, дағдыларды, яғни нақты бір іс-әрекеттің жалпы бағыттық негізін қалыптастыру.

Ғылыми дүниетаным теориялық санамен шектеліп қана қоймай, тәжірибеде сана мен жігерді іс-әрекетпен біріктіреді. Дүниеге ғылыми көзқарастың қалыптасуы - ұзақ және күрделі үрдіс. Балалық шақта балаларды қоршаған болмысқа дұрыс, түсінікті тәрбиелеу қажет. Әрине, бала қоршаған ортамен өзі-ақ танысады. Дегенмен, отбасы балабақша және мектептің жұмысы болмысқа деген белсенді танымдық қатынасы арттыруға бағытталуы керек.

Сондай-ақ, қазіргі өндірістік-технологиялық және ақпараттық - қарым-қатынас салаларының қарқынды дамуы жағдайында адам дүниетанымының маңыздылығы арта түседі. Жеке тұлғаның жалпы адамзаттық идеалдарға ұмтылысының, мәдени-тарихи жетістіктерге қатыстырылуының, дүниетанымының қалыптасуының маңызды факторы болып халық ауыз әдебиеті, соның ішінде мақал-мәтелдер болып табылады.

2030 - бағдарламасы Қазақстан Республикасының жарқын болашағының бейнесі. Бұл бағдарламаны жүзеге асыратын қазіргі ұрпақ пен келер жас ұрпақ екені сөзсіз. Жоғарыда атап өткеніміздей еліміздің дамып гүлденуіне білімді де білікті, іске де шебер азаматтар қажет. Ал осы қасиеттердің негізі мектепте қалыптасатыны кімге де болса мәлім. Сондықтан, «Асыл - тастан, бала - жастан» деп халқымыз айтқандай, бала тәрбиесі мен оқуына дер кезінде көңіл бөліну керек.

Мектеп табалдырығын алғаш аттаған баланың ендігі жерде басты іс - әрекеті ойын емес, оқу болып табылады. Егер оқу процесі баланы жалықтырып жіберетіндей дұрыс ұйымдастырылмаса, онда бастауыш сынып оқушыларының бойында оқуға деген ынта мен қызығушылық төмендейді.

Қазақ ауыз әдебиетінің негізгі жанры - мақал-мәтелдер арқылы бастауыш сынып оқушыларының дүниетанымын қалыптастыру мәселесі бастауыш мектеп педагогикасының теориясы мен практикасында өз деңгейінде зерттелмеген. Демек, оқушылардың қазақ этнопедагогикасының негізгі құралы- мақал-мәтелдер негізінде тәрбиелеуге қоғамның сұранысы мен оның жүйелі түрде зерттелмегені арасында; оқу-тәрбие процесінде оқушылардың дүниетанымын дамыту қажеттігі мен оны жүзеге асыруға байланысты оқу-әдістемелік кешеннің жоқтығы арасында; қазақ ауыз әдебиетінің негізгі жанры мақал-мәтелдердің балалардың дүниетанымын дамытудағы тәрбиелік мәні мен мүмкіндіктерінің кеңдігі мен оларды оқушылардың ақыл-ой, адамгершілік, эстетикалық мәдениетін қалыптастыру мақсатында меңгерту жүйесінің жасалмағандығы арасында қарама-қайшылықтың бар екені анық байқалады. Осы қарама-қайшылықтың шешімін іздестіру бізге зерттеу проблемамызды анықтауға және тақырыпты « Қазақ мақал-мәтелдерінің бастауыш сынып оқушыларының дүниетанымын дамытудағы рөлі » , - деп таңдауымызға негіз болды.

Зерттеудің мақсаты - қазақ мақал-мәтелдері арқылы бастауыш сынып оқушыларының дүниетанымын қалыптастыруды теориялық тұрғыда негіздеу және оның әдістемесін жасау.

Зерттеудің нысаны -бастауыш сынып оқушыларының дүниетанымы

Зерттеудің пәні - қазақ мақал-мәтелдері арқылы бастауыш сынып оқушыларының дүниетанымын қалыптастыру процесі

Зерттеудің ғылыми болжамы - егер, қазақ мақал-мәтелдері арқылы бастауыш сынып оқушыларының дүниетанымын қалыптастырудың теориялық негіздері, мүмкіндіктері айқындалса және оны жүзеге асырудың әдістемесі жасалып, оқу-тәрбие процесіне жүйелі бірізділікпен ендірілсе, онда бастауыш сынып оқушыларының танымдық көзқарасы байып, дүниетанымы кеңейеді.

Зерттеудің міндеттері:

Бастауыш сынып оқушыларының дүниетанымын қалыптастырудың теориялық негіздерін анықтау.
Қазақ мақал-мәтелдерін педагогикалық жіктемеге келтіру және олардың бастауыш сынып оқушыларының дүниетанымын қалыптастырудағы мүмкіндіктерін анықтау.
Қазақ мақал-мәтелдері арқылы бастауыш сынып оқушыларының дүниетанымын қалыптастырудың педагогикалық шарттарын айқындау.
Қазақ мақал-мәтелдері арқылы бастауыш сынып оқушыларының дүниетанымын қалыптастыру әдістемесінің мазмұнын жасау және оны тәжірибелік-эксперимент жүзінде тексеру.

Зерттеу жұмысының әдіснамалық және теориялық негіздері:

- бастауыш сынып оқушыларының жас және психологиялық ерекшеліктері, даму заңдылықтары мен принциптері (Б. Г. Ананьев, Л. С. Выготский, Л. В. Занков, В. В. Давыдов, Д. Б. Эльконин, С. Л. Рубинштейн, т. б. ) ;

- әр жастағы балалардың дүниетанымын дамуы туралы теориялар (Г. Мейер, В. С. Соловьев, А. Швейцер, Л. И. Божович, Б. Г. Ананьев, Д. Н. Узнадзе т. б. ) ;

- этнопедагогика бойынша тарихи-педагогикалық зерттеулердің тұжырымдамалық идеялары (Г. Н. Волков, К. Ж. Қожахметова, К. А. Оразбекова, т. б. ) ;

- қазіргі білім беру және тәрбие теориялары (Е. В. Бондаревская, Н. Е. Щуркова, А. А. Бейсембаева, Қ. Қ. Жампейсова, т. б. ) .

Зерттеудің әдістері: зерттеу проблемасы бойынша философиялық, өнертану, психологиялық, педагогикалық әдебиеттерге теориялық талдау жасау; мектептің оқу құжаттарына (оқу жоспары, бағдарламалар, оқулықтар), мұғалімдердің озық тәжірибелеріне талдау; бақылау, тест, сауалнама жүргізу, әңгімелесу; педагогикалық эксперимент; мәліметтерді математикалық тұрғыда өңдеу.

1 Дүниетанымды ғылыми-теориялық тұрғыдан негіздеу

Дүниетаным мәселесі туралы шетел және отандық ғалымдардың еңбектеріне теориялық талдау

Адамның жаңа білімдерді игеру процесі таным деп аталады. Таным проблемасы - философияда мазмұнды орын алатын мәселе. өйткені таным өте күрделі қайшылыққа толы процесс. Ақыл парасат, сана сезім иесі ретінде адамның ең басты қасиеттерінің бірі - өзін қоршаған ортаны танып білуге деген ерекше ұмтылыс. Таным - іс әрекетінің адам мақсаттары мен ұмтылыстарының негізі болатын білімін қалыптастырушы, шығармашылық қызметінің қоғамдық тарихи процесі. Ой еңбегі мен дене еңбегі арасында қарама қарсылық бар жерде, шығармашылық, жаңалық ашушы жоне тудырушы іс-әрекет орындаушылық пен жаттандылыққа әлеуметтік тұрғыдан қарама-қарсы қойылған жерде таным көбінесе, рухани өндірістің (ғыл., эстет., этикалық, діни-парасаттық қызметтік және т. б. ) түрлі салаларындағы кәсіби мамандардың ерекше функциясы ретінде көрінеді. Сондықтан таным теориясы практикадан оқшауланған (теория және практика), танымды түсінуде агностицизм мен идеализмді туындатқан ерекше, тек рухани әре-кет теориясы ретінде талданды. Танымның диалектикалық-материалистік теориясы практикалық қызметті танымның негізі және білімнің ақи-қаттық критерийі ретінде қарастырады. Таным адамның табиғатқа белсенді түрде әсер етуінен, табиғат заттарын өңдеуден, зат қасиетін өндірісте пайдаланудан бастау алады. Кез келген практикалық қызмет тәсілі дегеніміз адамдар қызметінің нәрселерін өздеріне жалпылық формаларында сақтап әрі байқалатын адамдар қарым-қатынасының тәсілі болып табылады. Тасты, металды және т. б. өңдеудегі еңбек процестерінде осы объектілердің маңызды қасиеттері бейнеленіп, көрініс табады. Сондықтап тас немесе металл адамға жәй сырттай сезіммен қабылданатын сапалар комбинациясы түрінде ғана алуға тосылмайды. Объектіні түйсіне отырып, адам оны өзінің ұзақ мерзім бойы өңдеуі мен пайдалануының үйреншікті тәсілдерімен толықтырады, осылайша бұл объект адам әрекетінің мақсаты ретінде танылады. Сезімдік бейнеде практикалық қызметтің даәдыларында бейнеленген объективті жалпылықтың белгілері бар. Осы мағынада Маркс «сезімдер тікелей өз практикасында теоретиктер болып шықты» деп жазды және «бес сыртқы сезімнің қалыптасуы - бұл барлық өткен бүкіл дүние жүзілік тарихтың жұмысы» екенін ерекше атап көрсетті. Осылайша, объектілерді тікелей өңдеу сезімдік-практикалық қызметтің бір сәті болып табылады. Олар түйсіну, қабылдау, түсіну және т. с. с. формалар арқылы жүзеге асырылады. Заттардың қасиеттері функциялары, олардың объективті мәні адамдардың белгі берушілік - сөйлеу әрекетінен орын тебе отырып, сөздердің мағынасы мен мазмұнына айналады, осының көмегімен адам ойлау әрекетін қатыстыра - отырып, заттар, олардың қасиеттері, мен белгілері туралы түсініктер құрайды. Ойлаудың логикалық қызметі ұғым, пікір, тұжырым, индукция және дедукция, анализ және синтез сияқты және т. б. формалар арқылы, идеялар, болжамдар жасау арқылы жүзеге асырылады. Бірақ тек қана қоғамдық-өндірістік практика идеялар, болжамдардың шындықпен сәйкестігін дәлелдегенде ғана олардың ақиқаттығы туралы айтуға болады. Таным ақиқаттары тек оқшау, арнайы өткізілетін экспериментте (тәжірибеде) ғана тексерілмейді. Барлық қоғамдық өндірістік материалдық қызмет, қоғамның бар болмысы өзінің барлық тарихи жолында білімді нақтылайды және тереңдетіп, тексереді. Практика объективтік ақиқатты адасудан ажыратуға, біздің біліміміздің ақиқаттығын растауға жарайтындай анық, сонымен бірге ол өзі өндіріс мүмкіндіктерімен және оның техникалық деңгейімен және т. б. әрбір кезеңіне сәйкес шектелген даму үстіндегі процесс болып табылады. Бұл оның салыстырмалылығын білдіреді, осының нәтижесінде оның дами беретігндігі ақиқаттың тұйыққа тірелуіне, өзгермейтін абсолютке айналуына жол бермейді .

Танымның логикалық формаларының формаларына - ұғым, пікір, ой тұжырымы жатады. Ұғым заттар мен процесстерді олардың жалпы және маңызды белгілері түрінде бейнелеу болып табылады. Пікір дегеніміз - қандай да болсын бір зат жайында бір нәрсе мақұлданатын немесе теріске шығарылатын ой. Ой тұжырымы арқылы біз бастапқы білімнен логнкалық жолмен жаңа білім аламыз. Таным процесі рационалды және сезімдік жақтардың диалектикалық бірлігі. Таным теориясы адамзаттың философия тарихын, мәдениет пен ғылыми тарихын, техника мен практика жетістіктерін философиялық жағынан қорытудың нәтижесі.

Таным болмыстың жай ғана бейнесі емес, ол адамның практикалық қызметі барысында іске асады.

Ғылыми таным - танымның ең дамыған түрі. Ғылыми танымның міндеті - заттар мен құбылыстардың ішкі мәнін, олардың өмір сүру және даму заңдылықтарын ашу.

Теориялық таным - заттар мен құбылыстардың мәнін, заңдылығын білуге бағытталған таным; ол аса жоғары абстракциялық дәрежеде іске асады; теориялық таным - ұғым, категория, заң, гипотеза және т. б. формаларда жүзеге асады. Теориялық таным салыстыру, анализ және синтез абстракциялау, жалпылау және шектеу, логикалық және тарихилық, аналогия әдістерінің көмегімен жүзеге асады.

Көзқарас - адамзат санасының қажетті бөлігі. Адамның білімі, сезімі, көңіл күйі, ұмтылысы мен үміті оның көзқарасын құрай отырып, адам әлем және ондағы өзінің орны туралы түсінікке ие бола бастайды.

Қоғамдағы адамдардың өмірі тарихи сипатқа ие. Қоғам өзгеріске ұшыраған сайын адамдардың өзі де, оның ойлары, сезімі, қызығушылықтары да өзгеріске ұшырай бастайды.

Әр дәуірдің адамдарының көзқарастарынан өз елінің, өз дәуірінің рухын көруге болады. Көзқараста жалпылама білімнің ролі өте зор - өмірлік-практикалық, кәсіби және ғылыми.

Жалпы көзқараста құндылықтар жүйесі қалыптасады, өйткені құндылықтар жүйесінің жеке, сонымен қатар қоғамдық көзқараста алатын орны ерекше. Сонымен қатар көзқарастың негізін сезім мен ақыл ой құрайды.

Көзқарастың эмоционалды - психологиялық негізіне әлемді түйсініп қабылдау жатады.

Көзқарас тек білім, ақыл ой мен бағалаудың жиынтығы ғана емес, ол ақыл ой мен эмоциялардың бірлігі.

Табиғат пен қоғамда өмір сүріп жатқан адамдардың өмірі әртүрлі көңіл күйлер сезімдерге толы. Адамның әлемге таңдануы, оның табиғатпен бірлігі сезімі оның көзқарасынан айқын байқалады.

Әлемді түйсіну де алуан түрлі көрініс береді, мысалы: өз халқы, өз отаны, өз елі үшін уайымдап қаймыққан адам әрдайым ізденісте, енжар болса, кейбіреулері қуанышты, бақытты және өз өмірін толыққанды өткізіп, өз істерінен ләззаттанып өмір сүреді.

Адамдардың көңіл күйлерінен олардың өмір сүру образдарын, әлеуметтік жағдайларын, ұлттық ерекшеліктерін, мәдениетін, таәдарын, денсаулығын, мінез құлқы мен жас ерекшелігін байқауға болады. Жастардың әлемді түйсінуі мен әлем туралы түсініктері қарттар мен ауруға шалдыққан адамдарға қарағанда ерекше.

Қоғамымыз қиындықта болса ол адамдардан батылдық пен қажырлы еңбекті талап етеді. Адамның эмоциональды әлемі оның көзқарасынан айқын білінеді.

Сонымен көзқарас дегеніміз - адамның ақылы мен сенімінің, білімі мен құндылықтарының бірлігі. Көзқарас арқылы адам даналыққа ие болады, өзінің ата тегінің рухани мұрасынан сусындайды, өткені мен болашағын таразылайды.

Жалпы көзқарастың екі деңгейі болады, олар: қарапайым практикалық және ғылыми теориялық. Қарапайым практикалық көзқарасқа адам баласы өмірлік бай тәжірибенің арқасында ие болады.

Қарапайым көзқарас стихиялық тұрғыдан қалыптасқан, ғылыми тұрғыдан дәлелденіп, негізделмеген. өз ойларын логикалық тұрғыдан дәлелдеп, белгілі бір ғылымдарға сүйенген көзқарас ғылыми теориялық сипатқа ие болады. Ғылыми көзқарастағы адамзат баласы өз ойына сыни тұрғыдан қарап, өз ойын ғылымның таразысына салып пайымдайды.

Дүниеге көзқарас - жеке адамның әлеуметтік топтың, таптың немесе тұтас бір қоғам қызметінің бағытын, және шындыққа деген қатынасын айқындайтын принциптердің, көзқарастардың мақсат мұраттар мен сенімдер жүйесі.

Дүниеге көзқарас - қоғамдық сананың барлық формаларына қатысты элементтерден құралады: онда философиялық, экономикалық, саяси, ғылыми, адамгершілік және эстетикалық көзқарастар үлкен роль атқарады. Ғылыми білімдер дүниеге көзқарас жүйесіне ене отырып, адамның немесе бүкіл топтың қоршаған әлеуметтік және табиғат шындықтарын баәдарлау мақсаттарына қызмет етеді. Сонымен қатар ғылым адамды әртүрлі наным сенімдер мен адасушылықтардан құтқарып, оның шынайы болмысты танып білуіне жағдай жасайды. Көзқарас ұғымы философия ұғымына қарағанда аса кең шеңбердегі құбылыстарды қамтиды. Мысалы: кең шеңбердегі көзқарас болса, оған кіретін тар шеңберден философия көрініс береді.

Дүниеге ғылыми көзқарастың қалыптасуы - ұзақ және күрделі үрдіс. Балалық шақта балаларды қоршаған болмысқа дұрыс, түсінікті тәрбиелеу қажет. Әрине, бала қоршаған ортамен өзі-ақ танысады. Дегенмен, отбасы балабақша және мектептің жұмысы болмысқа деген белсенді танымдық қатынасы арттыруға бағыталуы керек.

Дүниетаным дегеніміз - дүниеге деген нақты-тарихи маңызы бар көзқарастың, табиғат пен қоғам дамуының заңдылықтарына, өмірдің әлеуметтік-экономикалық құрылысына, адамның белсенді өмір көзқарастарын анықтайтын қоғамдық-саяси қатынастар жүйесіне қатысты ғылыми негізделген сенімдердің органикалық бірлігі, тұтастығы. Оқушылардың дүниетанымы ғылыми-философиялық білімдерді, заманына сай ғылыми жетістіктерді, сонымен бірге, болмысты танудың жалпы әдістерінің жүйесін жүйелі игеруі нәтижесінде қалыптасады.

Ғылыми дүниетаным - қоғамдық сананың ең жалпы, ең жоғарғы формасы. Табиғат, қоғам, ой дамуының мәні мен зандылықтарына түсінік беретін дүниетанымдық идеялар жиынтығы оқушы санасында көзқарас, сенім, ойлау-болжам, аксиома, әр түрлі табиәи және қоғамдық процестер мен құбылыстар түсіндірмесінің ғылыми негізін құрайтын кез-келген ғылымның жетекші идеялары мен негізгі ұғымдары ретінде қалыптасады.

Дүниетаным негізінде дүниеге көзқарас, яғни дүние туралы белгілі бір білімдердің жиынтығы жатыр. Дүниетаным түрлі білімдерді игеру процесінің нәтижесінде ғана емес, сонымен қатар күнделікті көзқарастарды меңгеру нәтижесінде де калыптасады. Қоғамның жаңаруы, қоғамдық білім және жаратылыстану ғылымдарының дамуы нәтижесінде жетіледі. Жаңа ғылыми фактілер, қоғамдық білім және жаратылыстану ғылымдарының жаңалықтары, өмірді жаңартудың жаңа қоғамдық тәжірибесі қалыптасқан көзқарастар мен ойлау стереотиптерін толықтырып, нақтылай түседі, өзгертеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.