Экскурсоводтардың квалификациясының базалық дайындығы мен жоғарылауы

Жоспар
Кіріспе

1 Экскурсоводтардың квалификациясының базалық дайындығы мен жоғарылауы
2 Экскурсоводтың икемділігі және дағдылары
3 Жетістіктің негізгі бағыттары

Экскурсовод мамандығының қалыптасу кезеңдері. Экскурсоводтың қалыптасу процесі ұзақ уақытты талап етеді. Болашақ экскурсоводтың адамдармен тәрбиелік, бұқаралық жұмыс істеу бейімділігі мамандығының құпияларын меңгермей жатып пайда болады. Экскурсовод мамандығының қалыптасуында 4 кезең болады: біріншісі – осындай бейімділіктің қалыптасуы; екіншісі – нақты салада білім игеру – жоғарғы оқу орнында, техникумда, басқа да арнайы орта оқу орнында оқыған кезде; үшіншісі – дайындық әдісін және экскурсия өткізуді, практикалық дағдыларды меңгеру; төртіншісі – күнделікті практика жүргізілуде білімнің нығаюы және шеберліктің жетілдірілуі.
Экскурсовод мамандығының қалыптасуының соңғы, қорытындылаушы кезеңінде әдістемелік үйірме негізгі орын алады. Ол экскурсоводтардың тұрақты бірігуі болып табылады және олардың ары қарай мамандану, идеялық-теориялық деңгейінің жоғарылауы және кәсіптік шеберлікті жетілдіру мақсатымен құрылады.
Әдістемелік үйірме жұмысына әр экскурсоводтың белсенді қатысуы оның алғашқы міндеті болып табылады, және де бұл «Әдістемелік үйірме туралы жағдайда » ізін қалдырады; Экскурсоводтың үйірме сабақтарына қатыспауы, үйірме жетекшісінің тапсырмаларын әдейі орындамауы еңбек тәртібін бұзу ретінде қарастырылады.
Жыл өткен сайын экскурсоводтың кәсіптік шеберлігіне сұраныстар артуда.Туризм және экскурсия бойынша ведомствоаралық кеңесі 1983 жылы 29 қарашада туризм және экскурсия бойынша орталық кеңесте экскурсоводтардың кәсіптік шеберлігін арттыру бойынша дайындаған ұсыныстарын қолдады.Экскурсоводтардың мамандануын дайындау және жоғарылату тәртібі енгізілді.Экскурсоводтардың білім алу жүйесін және жетілдірілуін 3 білім алу сатысы қарастырады: жаңа экскурсоводтардың дайындық курсында білім алуы, экскурсоводтардың мамандануының артуы, экскурсоводтардың мақсатты семинарда дайындалуы. Білім алу барысында экскурсиялық жұмысшылардың туризм институтында экскурсиялық кеңсе жанындағы курстарда, музейлерде міндетті түрде үнемі білім алуы қарастырылады.Жергілікті жағдай мен мүмкіндіктерге қарай білім алу жұмыстан үзілісте және үзіліссіз жүзеге асады.Білім алу мерзімі, ұзақтығы және мезгілі белгіленген. Әр бесжылдықта барлық экскурсоводтар кем дегенде екі рет білім алады: мамандануды арттыру курстарында және мақсатты семинарлардың бірінде.
Тыңдармандар өздеріне жаңа экскурсовод мамандығын алатын курстарда білім алу үшін жоғарғы немесе орта арнайы білімі бар тұлғалар қабылданады. Жоба бойынша курсқа тапсырушылар - тарихшылар, өнерпаздар, тіл мамандары, географтар,биологтар.

Пән: География
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Экскурсоводтардың квалификациясының базалық дайындығы мен жоғарылауы

Экскурсовод мамандығының қалыптасу кезеңдері. Экскурсоводтың қалыптасу
процесі ұзақ уақытты талап етеді. Болашақ экскурсоводтың адамдармен
тәрбиелік, бұқаралық жұмыс істеу бейімділігі мамандығының құпияларын
меңгермей жатып пайда болады. Экскурсовод мамандығының қалыптасуында 4
кезең болады: біріншісі – осындай бейімділіктің қалыптасуы; екіншісі –
нақты салада білім игеру – жоғарғы оқу орнында, техникумда, басқа да арнайы
орта оқу орнында оқыған кезде; үшіншісі – дайындық әдісін және экскурсия
өткізуді, практикалық дағдыларды меңгеру; төртіншісі – күнделікті практика
жүргізілуде білімнің нығаюы және шеберліктің жетілдірілуі.
Экскурсовод мамандығының қалыптасуының соңғы, қорытындылаушы кезеңінде
әдістемелік үйірме негізгі орын алады. Ол экскурсоводтардың тұрақты бірігуі
болып табылады және олардың ары қарай мамандану, идеялық-теориялық
деңгейінің жоғарылауы және кәсіптік шеберлікті жетілдіру мақсатымен
құрылады.
Әдістемелік үйірме жұмысына әр экскурсоводтың белсенді қатысуы оның
алғашқы міндеті болып табылады, және де бұл Әдістемелік үйірме туралы
жағдайда ізін қалдырады; Экскурсоводтың үйірме сабақтарына қатыспауы,
үйірме жетекшісінің тапсырмаларын әдейі орындамауы еңбек тәртібін бұзу
ретінде қарастырылады.
Жыл өткен сайын экскурсоводтың кәсіптік шеберлігіне сұраныстар
артуда.Туризм және экскурсия бойынша ведомствоаралық кеңесі 1983 жылы 29
қарашада туризм және экскурсия бойынша орталық кеңесте экскурсоводтардың
кәсіптік шеберлігін арттыру бойынша дайындаған ұсыныстарын
қолдады.Экскурсоводтардың мамандануын дайындау және жоғарылату тәртібі
енгізілді.Экскурсоводтардың білім алу жүйесін және жетілдірілуін 3 білім
алу сатысы қарастырады: жаңа экскурсоводтардың дайындық курсында білім
алуы, экскурсоводтардың мамандануының артуы, экскурсоводтардың мақсатты
семинарда дайындалуы. Білім алу барысында экскурсиялық жұмысшылардың туризм
институтында экскурсиялық кеңсе жанындағы курстарда, музейлерде міндетті
түрде үнемі білім алуы қарастырылады.Жергілікті жағдай мен мүмкіндіктерге
қарай білім алу жұмыстан үзілісте және үзіліссіз жүзеге асады.Білім алу
мерзімі, ұзақтығы және мезгілі белгіленген. Әр бесжылдықта барлық
экскурсоводтар кем дегенде екі рет білім алады: мамандануды арттыру
курстарында және мақсатты семинарлардың бірінде.
Тыңдармандар өздеріне жаңа экскурсовод мамандығын алатын курстарда
білім алу үшін жоғарғы немесе орта арнайы білімі бар тұлғалар қабылданады.
Жоба бойынша курсқа тапсырушылар - тарихшылар, өнерпаздар, тіл мамандары,
географтар,биологтар.
Бірінші дәреже - мамандардың жаңа экскурсовод мамандығының негізін
құрайтын біліммен, икеммен, дағдымен жарақтандырылуы. Оқу үрдісі кәсіптік
талаптарды терең оқуға бағытталған. Оқу–тақырыптық жоспарда экскурсияның
мәнін, оның мәдени-тәрбиелік жұмыстағы орнын, экскурсиялық әдіс пен
экскурсия жүргізу техникасын, сондай-ақ өлкетануды ашықтайтын бөлімдер
маңызды орын алады. Болашақ экскурсоводтар өлкенің экскурсиялық
мүмкіндіктері туралы ой қалыптастырады. Білім алу уақытында тыңдаушылар бір-
екі тақырыпта экскурсия жүргізуге дайындалады.Бұл жұмыс нақты материал
жинауға, экскурсиялық нысандарды үйренуге, жеке мәтін құруға, көрсету мен
әңгімелеудің ұсынылған әдістемелік тәсілдерін игеруге, сынақ экскурсия
жүргізуге дайындалуға көмек беретін тәжірибелі оқытушының жетекшілігімен
жүргізіледі.
Жаңа экскурсоводтардың дайындығы тыңдаушылардың негізгі жұмысынан
үзіліссіз жүргізіледі. Білім алу 9-10 айға есептелген.Оқу бағдарламасын
үйренуге қаланың ауқымына, тарихи және мәдени ескерткіштердің, ескерткіш
орындарының, экскурсиялық жұмыс жүргізу жағдайының қаншалықты екеніне
байланысты 288-360 сағат кетеді.
Екінші дәреже – экскурсовод жұмысшыларының мамандануының жоғарылауы.
Білім алу тапсырмасы болып білімнің шұғыл жаңартылуы және толықтырылуы
табылады. Бұл дәреже - мамандардың үзіліссіз жоғарғы оқу орнынан кейінгі
білімінің негізгі формасы.Оқу-тақырыптық жоспар елдегі экскурия мен
туризмнің даму мәселелерін, тұрғындарға экскурсиялық қызмет көрсету ұйымын,
экскурсиялық жұмыстың кеңею қорын қолдануды, оның сапасы мен әсерлілігінің
арту жолдарын, экскурсия жүргізудің әдісі мен техникасының жетілдірілуін,
экскурсиялық дағдылардың ары қарай орнығуын үйренуді қарастырады. Жұмыстан
үзіліссіз білім алу мерзімі 6-7 ай, курсты меңгеруге 216 оқу сағаты кетеді.
Үшінші дәреже – мақсатты семинарда білім алу. Мұндай білім алуды
экскурсоводтар, әдетте, курсты аяқтап қызметке кіргеннен бірнеше жылдан
кейін өтеді. Бұл дәрежеде білім алу 4 оқу бағдарламасының бірі бойынша
жүргізіледі: экскурсиялық қызмет көрсету мәдениеті мен сапасының артуы,
экскурсия жүргізу әдісінің жетілуі, тұрғындардың түрлі топтарына
дифференциялды қызмет көрсету, экскурсоводтардың жүргізген экскурсия
тақырыбына сәйкес мамандануы. Мақсатты семинарда білім алу жұмыстан
үзіліспен 12 күнге немесе үзіліссіз 2-3 айға есептелген. Оқу курсын игеруге
72 сағат кетеді. Білім алудың барлық дәрежесі негізіне Туризм институтында
жасалған оқу-тақырыптық жоспарлар және оқу бағдарламалары жатады.
Практикаға енгізілген жүйенің мәні, ол экскурсовод мамандығын алуды
қамтамасыз етеді, экскурсоводтардың кәсіптік шеберлігінің үзіліссіз
жетілуіне жағдай туғызады және тұрғындарға көрсетілетін туристік-
экскурсиялық қызмет сапасының артуына қызмет жасайды.
Экскурсиялық кеңселер экскурсовод мамандығының артуының басқа да
формаларын пайдаланады. Олардың арасында – ғылыми-практикалық және
шығармашылық конференциялар, әдістемелік кеңестер, жұмыс ойындары, оқу
экскурсиялары, тәжірибемен алмасу, өлкетану кештері (мысалы,
бейсенбіліктер), басқа экскурсиялық кеңселерде стаж жинау. Маманданудың
артуының әрекет етуші формасы болып реферат дайындау, экскурсиялық
тақырыпқа анықтамалық материал дайындау, әдістемелік үйірмелерде баяндама
оқу табылады.
Экскурсиялық кеңселердің жетекшілері экскурсоводтың мамандану деңгейі,
оған оның мамандығы қоятын талаптарды орындауы экскурсоводтың қаншалықты өз
мамандығының өсуі мен өзін білімдендіру бойынша жұмысын жүйелі және
мақсатты түрде жүзеге асыратынына тіке байланысты орналасуынан шығады.
Соңғы уақытта ұйым мәселелері, экскурсоводтардың дайындық мазмұны және
мамандануының артуы нақты қарастырылған басылымдар жарыққа шықты.

Экскурсоводтың икемділігі және дағдылары

Экскурсоводтың кәсіптік шеберлігінің маңызды құрама бөлігін оның
икемділігі мен дағдылары құрайды. Әсіресе шығармашылық дағдылар мен мінез-
құлық дағдылары (топпен жұмыс кезінде өзін-өзі ұстай білуі) маңызды.
Дағды өз алдына икемділіктің ең жоғарғы сатысы ретінде анықталуы
мүмкін. Ол өзімен-өзі автоматты түрде, әрқашан бір үлгі бойынша жүзеге
асқанда көрінетін түрдегі әрекет болып табылады. Мұндай әрекеттерге саналы
түрде бақылау төменгі сатыға дейін жүргізілген.
Дағды бір ғана әрекеттің қайталанып орындалу барысында қалыптасады.
Нәтижесінде жұмысшының оған сол жұмысты барынша сапалы және тиімді
орындауына мүмкіндік беретін әдеттері пайда болады. Орындау әрекетінде
әдетті меңгеру барынша аз күш, ал мамандық төңірегінде - аз уақыт жұмсауға
жағдай жасайды. Экскурсовод үшін мұндай жұмыс болып экскурсияға дайындықтың
өнімдік үрдістері және оның жүргізілуі табылады. Оның әдеттері
операцияның реті мен кезектілігі, мысалы экскурсия жүргізуде, іс-әрекет
бейнесі болып табылады. Әдеттің негізінде дағдылар қалыптасып, жүзеге
асады. Осылайша, дағды – бұл экскурсоводтың практикамен жинақталған іс-
әрекеттері, әрі әрқашан да бір ғана үлгі бойынша шығарылатын іс-әрекеттері
(бағыттылық, кезектілік, уақыттың бірдей шығындалуы және т.б.).
Н.К. Крупская дағдылардың қалыптасуына үлкен мән берген. Ол Өзін
білімдендіру ұйымы кітапшасында жазған: Жұмыстың сәтті жүруі үшін,
оларсыз кітаппен жұмыс істей алмайтын нақты дағдыларды меңгеру керек.
Мұндай дағдылардың қатарына оқуды, жазуды білу, сандық материалды қолдана
білу, географиялық картаны оқуды білу және с.с. жатады. Тез және іштей көп
оқу әдетін, тығыз жұмыс жазу әдетін, атақты сауалдарды қамтитын кітаптармен
жұмыс істеу әдетін қалыптастыру керек. Бұл әдеттерге не үшін үйрену керек?
Артық уақыт пен күш-қуатты жоғалтпай жұмыс істеу үшін. Әдет ақылды ойлану
үшін босатады.
Экскурсиялық кеңселерде экскурсоводтың дағдыларының нақты мамандануы
орнығады. Дағдыларды бірнеше топқа бөлуге болады: өзіндік жұмыс дағдылары
(кітаппен, музейде, архивте); экскурсиялық аудиториямен жұмыстағы; кезекті
экскурсияны жүргізуге дайындықта (ұстаздың нақты сабаққа дайындығы сияқты);
экскурсия насихаты бойынша ауызша сөз сөйлеу; экскурсиялық көрсетілім мен
әңгіме; экскурсовод портфелін қолдану; экскурсияны тыңдау және т.б.
Экскурсовод дағдылары қиындық дәрежесі, автоматты деңгейі, шығармашылық
элементтердің болуы т.б. бойынша бөлінуі мүмкін. Практикалық әрекет
барысында дағдылардың өзара әрекет етуші үрдісі орын алады. Мысалы, сөйлеу
және нысанды көрсету, нағыз ескерткішті көрсету, экскурсовод портфелінен
көрнекі құралдарды қолдану дағдыларының. Дағдылардың өзара әрекеті
әдістемелік тәсілдерді кешенді қолдануда көрініс табады (қайта құру және
ықшамдау тәсілін, материалдың жаңа болуы және салыстыру тәсілін және т.б.).
Экскурсия сапасының тиімділігінің артуы екі мәселені шешумен байланысты
– экскурсиялық дағдылардың қалыптасуы және игерілген дағдылардың үнемі
жүзеге асуы.
Әдістемелік тәсілдерді игеруде, дағдыларды жүзеге асыруда екі жол
қолданылады: сынау және қателіктің апатты жолы. Мейлінше ұзақ және
тиімділігі барынша аз. Экскурсовод тәсілдерді қолданады, олардың әрекетінің
деңгейін талдайды, олардың қолданылуына өзгерістер енгізеді.
Басқарылатын жол нақты тапсырмалардың қойылуын және шешілуін ұсынады –
нақты дағдыларды нақты кезекте де игеру. Мұнымен қатар экскурсоводтың
білімнің нақты саласының маманы ретінде (тарихшы, тіл маманы,
өсімдіктанушы, инженер-механик) практикалық іс-әрекетіне қажетті
қасиеттерге ие дағдылардың қалыптасуы орын алады. Дағдылардың қалыптасуының
басқарылатын жолы бойынша білім алудың түрлі формалары қолданылады: оқу
жаттығулары, үй тапсырмалары, нысан маңындағы маршруттағы тапсырмалар,
әдебиет оқу, экскурсияға қатысу, экскурсияның таспасын тыңдау, әдістемелік
құжаттауды меңгеру және с.с.
Оқу жаттығуларының жүйесі. Мұндай жаттығулар барысында – экскурсиялық
топтың қатысуынсыз өзіндік дайындық – нақты экскурсияның анық элементтері
көптеп қайталанады. Әдетте бұл негізінде сол немесе басқа тәсіл жататын
нысанды көрсетудің және әңгіме үзіндісінің әдістемелік тәсілдері. Сабақты
әдіскер немесе тәжірибелі экскурсоводтар өткізеді. Мысалы, экскурсовод
портфелінен суреттерді қолдану тәсілдерін немесе бақылау нысанының маңында
экскурсиялық топтың орналастыру техникасын жинақтау болып тұрады. Осындай
жаттығулар барысында ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.