Сот талқылауы
1. Сот талқылауының түсінігі ... ... ... ... ..3
2. Сот тергеуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ..14
2. Сот тергеуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ..14
Қылмыстық сот іс жүргізу зандылығында мынадай бір-бірімен байланысты бес бөлімнен тұрады: 1) басты сот талқылауының дайындық бөлімі; 2) сот тергеуі; 3) сот жарыс сөзі; 4) сотталушының соңғы сөзі 5) үкім шығару.
Басты сот талқылауыньң ашылуы. Басты сот талқылауы үшін белгіленген уақытта төрағалық етуші сот отырысын ашады және қандай қылмыстық істің қаралатынын, сондай-ақ істің ашық не жабық сот отырысында талқыланатыны туралы хабарлайды. Ол үшін сотталушының аты-жөнін, қандай кылмыс қарастырылатынын, Қылмыстық кодекстің бабы, бөлімі, тармағы хабарланады (ҚР ҚІЖК-нің 331-бабы).
Басты сот талқылауына шақырылған адамдардың келуін тексеру. Сот отырысы ашылғаннан кейін сот отырысының хатшысы сот отырысына прокурор, сотталушы, қорғаушы, сонымен қатар жәбірленуші, азаматтық талапкер, азаматтык жауапкер және олардың өкілдері, аудармашы, куәгерлер, сарапшылар мен мамандар және келмегендердің келмеу себептерін хабарлайды (ҚР ҚІЖК-нін 332-бабы).
Басты сот талқылауыньң ашылуы. Басты сот талқылауы үшін белгіленген уақытта төрағалық етуші сот отырысын ашады және қандай қылмыстық істің қаралатынын, сондай-ақ істің ашық не жабық сот отырысында талқыланатыны туралы хабарлайды. Ол үшін сотталушының аты-жөнін, қандай кылмыс қарастырылатынын, Қылмыстық кодекстің бабы, бөлімі, тармағы хабарланады (ҚР ҚІЖК-нің 331-бабы).
Басты сот талқылауына шақырылған адамдардың келуін тексеру. Сот отырысы ашылғаннан кейін сот отырысының хатшысы сот отырысына прокурор, сотталушы, қорғаушы, сонымен қатар жәбірленуші, азаматтық талапкер, азаматтык жауапкер және олардың өкілдері, аудармашы, куәгерлер, сарапшылар мен мамандар және келмегендердің келмеу себептерін хабарлайды (ҚР ҚІЖК-нін 332-бабы).
1. Қазақстан Республикасының Конституциясы, 2005
2. Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексі,1997.
3. Нұрмашев Ү. ҚР Қылмыстық іс жүргізу құқығы. Алматы Жеті Жарғы 2008
2. Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексі,1997.
3. Нұрмашев Ү. ҚР Қылмыстық іс жүргізу құқығы. Алматы Жеті Жарғы 2008
ЖОСПАР
Сот талқылауының түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
Сот тергеуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..14
Сот талқылауының түсінігі
Қылмыстық сот іс жүргізу зандылығында мынадай бір-бірімен байланысты бес бөлімнен тұрады: 1) басты сот талқылауының дайындық бөлімі; 2) сот тергеуі; 3) сот жарыс сөзі; 4) сотталушының соңғы сөзі 5) үкім шығару.
Басты сот талқылауыньң ашылуы. Басты сот талқылауы үшін белгіленген уақытта төрағалық етуші сот отырысын ашады және қандай қылмыстық істің қаралатынын, сондай-ақ істің ашық не жабық сот отырысында талқыланатыны туралы хабарлайды. Ол үшін сотталушының аты-жөнін, қандай кылмыс қарастырылатынын, Қылмыстық кодекстің бабы, бөлімі, тармағы хабарланады (ҚР ҚІЖК-нің 331-бабы).
Басты сот талқылауына шақырылған адамдардың келуін тексеру. Сот отырысы ашылғаннан кейін сот отырысының хатшысы сот отырысына прокурор, сотталушы, қорғаушы, сонымен қатар жәбірленуші, азаматтық талапкер, азаматтык жауапкер және олардың өкілдері, аудармашы, куәгерлер, сарапшылар мен мамандар және келмегендердің келмеу себептерін хабарлайды (ҚР ҚІЖК-нін 332-бабы).
ҚР ҚІЖК-нің 87-бабына сәйкес, сот отырысының хаттамасын жүргізетін, қылмыстық іске мүдделі емес мемлекеттік қызметші сот отырысының хатшысы болып табылады. Сот төрешісінің жүктеуі бойынша хатшы мынадай қызмет аткарады:
сот тараптарының барлығына сот талқылауының күнін белгілеп, шакырту қағаздарын жібереді;
келмегендердің келмеу себептерін хабарлайды.
ҚР КІЖК-нің 90-бабында көрсетілгендей сот отырысының хатшысына карсылык білдірілуі мүмкін, ол мәселені істі қараушы сот шешеді.
Аудармашы5а оны4 құқықтары мен міндеттерін түсіндіру. Төрағалык етуші аудармашыға міндеттерін түсіндіріп, шешімдерді, сотталушы мен қорғаушының және жәбірленушінің арыздары мен наразылықтарын, куәлар және өзге де процеске қатысушылар іс бойынша іс жүргізілетін тілді білмеген жағдайларда, сонымен бірге жазбаша құжаттарды, қойылған сұрактар, прокурордың, сот төрешісінің, қорғаушының сұрақтарын, үкім мен шешімдерін аударуға міндетті екенін түсіндіреді.
Төрағалык етуші аудармашыға әдейі дүрыс аударма жасамағаны үшін қылмыстық жауаптылығы туралы ескертеді, бұл туралы одан қолхат алынып, ол сот отырысының хаттамасына коса тігіледі. Аудармашыға, сондай-ақ өз міндеттерін орындаудан жалтарған жағдайда оған зандарда белгіленген тәртіппен әкімшілік жаза қолданылуы мүмкін екені туралы ескертіледі (ҚР ҚІЖК-нің 333-бабы).
Куәларды сот отырысы залынан шығару. Келген куөлар олардан жауап алу басталғанға дейін сот отырысы залынан шығарылады. Төрағалық етуші сот жауап алмаған куәлардың жауап алған куәлармен, олар тәртіп бойынша залда қалуы керек, сондай-ақ сот отырысы залындағы өзге адамдармен сойлеспеуі үшін шара қолданылады. (ҚР ҚІЖК-нің 335-бабы).
Сотталушының жеке басын және оған айыптау қорытындысы көшірмесінің уақытылы тапсырылғанын анықтау. Төрағалық етуші сот процесі қатысушыларының қатысуымен сотталушының жеке басын айқындайды. Төрағалық етуші сотталушының тегін, атын, әкесінің атын, туған жылын, айын, күнін атауын сұрайды. Сонымен қатар немен айналысатынын, білімін, отбасы жағдайын және оның жеке басына қатысты баска да деректерді анықтай отырып, сот ісі жүргізілетін тілді білетінін және т.б. айкындайды.
Сотталушының жеке басын айкындау соттын аддында қылмыс жасады деп айыпталып тұрғандығына көз жеткізу үшін қолданылады.
Сотталушының жеке басын айкындағаннан кейін төрағалық етуші сотталушыға айыптау көрытындысының, айыптауды өзгерту туралы қаулының не айыптау хаттамасының көшірмесі тапсырылғанын және қашан тапсырылғанын анықтайды. Бұл ретте соттың талқылауы, бұл туралы сотталушы өтініш жасаған болса, айыптауды өзгерту туралы қаулының не айыптау хат-тамасының көшірмелері тапсырылған күннен бастап үш тәуліктен бұрын басталмауға тиіс (ҚР ҚІЖК- нің 336-бабы).
ҚР ҚІЖК- нің 393-бабында және осы баптың екінші бөліміне сәйкес жеке айыптау ісі шағымның сотқа түскен сәтінен бастап он бес тәуліктен кешіктірілмей басталуға, алайда айыпталушының оның құқықтары түсіндіріле отырып шағымның көшірмесін алған кезінен бастап үш төуліктен ерте басталмауға тиіс.
Сот құрамы, процеске басқа қатысушыларды жариялау және олардың қарсылық білдіру құқығы. Төрағалық етуші сот құрамын жариялайды, кімнің айыптаушы, қорғаушы, жәбірленуші, азаматтық талапкер, азаматтық жауапкер және олардың өкілдерін, сондай-ақ сот мәжілісінің хатшысын, сот приставын, сарапшысын, маманы мен аудармашысының аты-жөнін хабарлап, атап өтеді.
Төрағалық етуші тараптардың сот құрамынан немесе сот торешілерінің бірінен, прокурор, қорғаушы, азаматтық талапкер мен азаматтық жауапкер немесе олардың окілдеріне, хатшы, сарапшы, маман, аудармашыға бас тартуды мәлімдеу құқығын түсіндіреді. Бас тартуды мәлімдеу ҚР ҚІЖК-нің 90, 91, 94, 95, 96, 97-баптарында көзделген негіздер бойынша, осы Кодекстің 89, 90-баптарында белгіленген ережелер бойынша сотпен шешіледі.
Сотталушыға оның құқықтарын түсіндіру Төрағалық етуші сотталушыға оның осы Кодекстің 69-бабында көзделген басты сот талқылауындағы кұкықтарын түсіндіреді жеке жағдайларда қарсылық білдіруге, бұлтартпау шарасын, қорғаушысы болуға және т.б. құқылы екендігін түсіндіреді (ҚР ҚІЖК-нің 339-бап).
Жеке айыптау істері бойынша, сондай-ақ бірінші рет жасалған шағын және орташа ауырлықтағы қылмыстар (ҚР КІЖК-нің 104, 105, 107-баптары және т.б.) жөніндегі істер бойынша жәбірленушіге бұған қоса оның сотталушымен бітімге келу құқығы түсіндіріледі. (ҚР ҚІЖК-нің 340-бабы).
Сарапшыға, маманға олардың құқықтары мен міндеттерін түсіндіру (ҚР ҚІЖК-нің 342-бабы). Төрағалық етуші сарапшыға оның осы Кодекстің 83-бабында кезделген құқықтары мен міндеттерін түсіндіреді және оған әдейі жалған қорытынды бергені үшін кылмыстық жауаптылығы туралы ескертеді (ҚР КіЖК-нін 352-бабы), бұл туралы сарапшыдан қолхат алынады ҚІЖК-нің 341-бабы), ол басты сот талкылауының хаттамасына коса тігіледі. Төрағалық етуші маманға оның осы Кодекстін 84-бабында көзделген құқықтары мен міндеттерін түсіндіреді және оған өз міндеттерін орындаудан бас тартқаны немесе жалтарғаны үшін осы бапта белгіленген жауаптылық туралы ескертеді.
Өтініштерді мәлімдеу және шешу. Төрағалык етуші тараптардан оларда жаңа куәларды, сарапшыларды және мамандарды шақыру туралы және заттай дәлелдер мен кұжаттарды алдыру туралы өтініштерінің бар-жоғы туралы сұрайды. өтінішін мәлімдеген адам қандай жағдайларды анықтау үшін қосымша дәлелдердін қажет екенін көрсетуге міндетті.
Төрағалык етуші сондай-ақ тараптардан олардың талқылаудан дәлел ретінде жіберілмеуге тиіс материалдарды алып тастау туралы өтініштерінің бар-жоғын анықтауға міндетті. Сот талқылауының калған қатысушыларының пікірін тындағаннан кейін сот мәлімделген әрбір өтінішті қарауға, оны қанағаттан-дыруға немесе өтінішті қанағаттандырудан бас тарту туралы дәлелді қаулы шығаруға тиіс.
Соттың тараптардың бастамашылығы бойынша сотқа мамандар немесе куәлар ретінде келген адамдардан сот отырысында жауап алу туралы өтініштерді қанағаттандырудан бас тартуға құқығы жоқ.
Сот талкылауына қатысушылардың бірі, сондай-ақ куә, сарапшы немесе маман келмеген кезде сот тараптардың істі талқылау мүмкіндігі туралы пікірін тындайды және талқылауды кейінге қалдыру немесе оны жалғастырады.
2. Сот тергеуі
Сот тергеуі - сот талкылауының басты бөлігі, онда сотталушы мен жәбірленуші, куәгерлерден жауап алынып, азаматтық талапкер, азаматтық жауапкерлермен оның өкілдерінен істің мән-жайын дәлелдейтін заттай айғақтар алып сотталушының қылмыстық іске қатысы бар, айыпты немесе айыпсыз екендігі және т.б. іске қатысты мәселелер айқындалады.
Сот тергеуі айыптаушының сотталушыға таққан айыбының мәнісін баяндаудан, ал жеке айыптау істері бойынша арыз берген адамның немесе оның өкілінің, ал олар болмағанда — сот отырысы хатшысының шағымды баяндауынан басталады.
Айыптау ауырлығы төмеңдеу түріне өзгертілген жағдайда немесе айыптаудың бір бөлігінен бас тартылған кезде айыптаушы сотқа айыптаудың жаңа негізделген тұжырымын жазбаша түрде баяндауға міндетті (ҚІЖК-нің 345-бабы).
Сонымен қатар, сотталушыға тағылған айыпты өзгерткен жағдайда, сот қаулысымен сот отырысында айтылады.
Төрағалық етуші сотталушыдан оған айыптаудың түсінікті не түсініксіз екенін сұрайды, оған айыптаудың мәнісін түсіндіреді және оның тағылған айыпқа өз көзқарасын сотқа хабарлау ниетінің бар-жоғын анықтайды (ҚІЖК-нің 345-бабы-ның 1-бөлімі).
Сонан соң сотталушыға аддын ала тергеу не анықтау кезінде білдірілген кінәсін мойындау немесе мойындамаумен байланысты емес екенін түсіндіруге тиіс. Сонымен қоса, оз кінәсін мойындайтыны не мойындамайтыны туралы сұраққа жауап беруге міндетті емес екені және сотталушының жауап беруден бас тартуы оған зиян келтіргендей түсініксіздігі түсіндірілуге тиіс.
Сотталушы өз жауабын дәлелдеуге, қалай әрекет еткендігін, өзін кінәлі не кінәсіз екеңцігін айтуға құқылы. Сотталушының жауап бермеуі оның өз кінәсін мойындамағаны деп түсініледі.
Содан кейін төрағалык етуші сотталушьщан оған қойылған азаматтық талап қоюды мойындайтынын мойындамайтынын (толық, ішінара) сұрайды. Егер сотталушы бұл сұраққа жауап берсе, онда ол жауабының дәлелін айтуға құқылы. Сотталушының жауап бермеуі оның азаматтық талап қоюды мойындамағаны деп түсініледі. Сонан соң сот дәлелдемелерді ұсыну мен зерттеу тәртібін талқылайды. Егер іс бойынша бірнеше сотталушы болса, онда сот олардан жауап алу тәртібін шешеді. Дәлелдемелерді зерттеу тәртібін белгілеу немесе өзгерту мәселелері бойынша сот қаулы шығарады.
Сот тергеуінде айыптаушы және қорғаушы тараптар ұсынған дәлелдемелер зерттеледі. Сотталушы төрағалык етушінін рұқсатымен сот тергеуінің кез келген сәтінде айғақ беруге құқылы.
Сотталушыдан жауап алу. ҚІЖК-нің 348-бабына сәйкес сотталушыдан жауап алудың алдында төрағалық етуші тағылған айып және істін басқа да жағдайлары бойынша айғак, беру немесе бермеу құқығын, сондай-ақ сотталушының барлық айтқаны өзіне карсы пайдаланылуы мүмкін екенін оған түсіндіреді. Сотталушы айғак беруге келісім берген кезде бірінші болып одан қорғаушы және процеске қорғаушы тарапынан қатысушылар, сонан кейін мемлекеттік айыптаушы және процеске айыптаушы тарапынан катысушылар жауап алады. Төрағалық етуші жетекші сұрақтарды және іске қатысы жоқ сұрақтарды алып тастайды. Сот сотталушыға іс бойынша сұрақтар қояды. Сот сотталушыға одан тараптар жауап алғаннан кейін сұрақ қояды, алайда нақтылау сұрақтары жауап алудың кез келген сәтінде койылуы мүмкін.
Басқа сотталушы болмаған кезде сотталушыдан жауап алуға тараптардың өтініші немесе соттың бастамашылығы бойынша жол беріледі, бұл туралы қаулы шығарылады. Бұл жағдайда сотталушы сот мәжілісі залына қайтып келгеннен кейін оған өзі болмаған кезде сот мәжілісінің хаттамасына енгізілген деректер оқылады және өзі болмағанда жауап алынған сотталушыға сұрақ қою мүмкіндігі беріледі. (ҚР ҚІЖК-нің 348-бабы).
Сотталушыныңалдын ала тергеу және жауап алу кезіндегі айғақтарын жария ету (ҚР ҚІЖК-нің 349-бабы).
Сотталушының іс бойынша сотқа дейінгі өзірлік барысында берген айғақтарын жария етуге, сондай-ак жауап алу хаттамасына қоса берілген оның айғақтарының дыбыс жазбасын, бейне жазбаны не киноға түсірілімін жаңғыртуға мынадай жағдайларда;
сотталушы сотта айғақ беруден бас тартқан кезде;
іс сотталушы болмаған кезде қаралғанда;
сот талқылауымен алдын ала тергеу барысында берілген
айғақтардың арасында елеулі кайшылықтар болғанда жол беріледі.
Тиісті жауап алу хаттамасындағы не сот отырысы хаттамасындағы айғактарды алдын ала жария етпей тұрып, дыбыс, бейне жазбаны және кино түсірілімін жаңғыртуға жол берілмейді. Егер дыбыстық, бейне жазбапарды, кино керсетілген жағдайда сот отырысының хаттамасына жазылады.
Жәбірленушіден және куәгерлерден жауап алу. Жәбірленушіден жауап алу (ҚР ҚІЖК-нің 350-бабының бөліктерінде көзделген куәлардан жауап алу ережелері бойынша жауап алынады. Жәбірленушінің ерекшелігі ол куәгер сияқты сот отырысы залынан шығарылмайды. Ең алдымен жәбірленуші содан соң куәгерден жауап алынады.
Жауап алудың алдында төрағалык етуші куәнің жеке басын айқындайды, оның сотталушыға және іске қатысушы басқа адамдарға қарым қатынасын анықтайды, іс бойынша шын айғақтар беру жөніндегі азаматтык борышы мен міндетін, сондай-ак айғактар беруден бас тартқаны және көрінеу жалған айғақ-тар бергені үшін жауаптылығын түсіндіреді.
Куәға сондай-ақ ҚР ҚІЖК-нің 82-бабында кезделген өзіне, еріне (зайыбына) және жақын туыстарына қарсы, ал діни қызметшілерге — тәубе үстінде өздеріне ішкі сырын сеніп ашқандарға қарсы айғактар беруден бас тартуға кұкылы екендігі түсіндіріледі. Куәға, сондай-ак осы Кодекстің 82-бабында кезделген оның басқа да құқықтары куәдан оған өз міңдетгері мен жауаптылығы түсіндірілгені туралы қолхат алынып, хаттамаға тіркеледі.
Заң бойынша айғақ беру міндетінен босатылған бірақ айғак беруге тілек білдірген адамдарға көрінеу жалған айғақ бергені үшін жауаптылығы түсіндіріледі. Төрағалык етушінің рүқсатымен жәбірленуші сот тергеуінің кез келген уақытында жауап беруге кұқылы. Куәлардан жеке-жеке және жауап алынбаған куәлардың катысуынсыз жауап алынады.
Төрағалык, етуші куәгерге сұрақ қойып, сотталушыға, жәбірленушіге қарым-қатынасын аныктайды. Куәнің берген жауабынан оның берген бағасын білуге болады. Сонан соң төрағалык етуші куәгерден іс бойынша керген-білгенін айтуға ұсыныс жасайды. Куә жауап бергеннен кейін, айыптаушы, жәбірленуші, азаматтық талапкер, азаматтық жауапкер және олардың өкілдері, сотталушы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Сот талқылауының түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
Сот тергеуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..14
Сот талқылауының түсінігі
Қылмыстық сот іс жүргізу зандылығында мынадай бір-бірімен байланысты бес бөлімнен тұрады: 1) басты сот талқылауының дайындық бөлімі; 2) сот тергеуі; 3) сот жарыс сөзі; 4) сотталушының соңғы сөзі 5) үкім шығару.
Басты сот талқылауыньң ашылуы. Басты сот талқылауы үшін белгіленген уақытта төрағалық етуші сот отырысын ашады және қандай қылмыстық істің қаралатынын, сондай-ақ істің ашық не жабық сот отырысында талқыланатыны туралы хабарлайды. Ол үшін сотталушының аты-жөнін, қандай кылмыс қарастырылатынын, Қылмыстық кодекстің бабы, бөлімі, тармағы хабарланады (ҚР ҚІЖК-нің 331-бабы).
Басты сот талқылауына шақырылған адамдардың келуін тексеру. Сот отырысы ашылғаннан кейін сот отырысының хатшысы сот отырысына прокурор, сотталушы, қорғаушы, сонымен қатар жәбірленуші, азаматтық талапкер, азаматтык жауапкер және олардың өкілдері, аудармашы, куәгерлер, сарапшылар мен мамандар және келмегендердің келмеу себептерін хабарлайды (ҚР ҚІЖК-нін 332-бабы).
ҚР ҚІЖК-нің 87-бабына сәйкес, сот отырысының хаттамасын жүргізетін, қылмыстық іске мүдделі емес мемлекеттік қызметші сот отырысының хатшысы болып табылады. Сот төрешісінің жүктеуі бойынша хатшы мынадай қызмет аткарады:
сот тараптарының барлығына сот талқылауының күнін белгілеп, шакырту қағаздарын жібереді;
келмегендердің келмеу себептерін хабарлайды.
ҚР КІЖК-нің 90-бабында көрсетілгендей сот отырысының хатшысына карсылык білдірілуі мүмкін, ол мәселені істі қараушы сот шешеді.
Аудармашы5а оны4 құқықтары мен міндеттерін түсіндіру. Төрағалык етуші аудармашыға міндеттерін түсіндіріп, шешімдерді, сотталушы мен қорғаушының және жәбірленушінің арыздары мен наразылықтарын, куәлар және өзге де процеске қатысушылар іс бойынша іс жүргізілетін тілді білмеген жағдайларда, сонымен бірге жазбаша құжаттарды, қойылған сұрактар, прокурордың, сот төрешісінің, қорғаушының сұрақтарын, үкім мен шешімдерін аударуға міндетті екенін түсіндіреді.
Төрағалык етуші аудармашыға әдейі дүрыс аударма жасамағаны үшін қылмыстық жауаптылығы туралы ескертеді, бұл туралы одан қолхат алынып, ол сот отырысының хаттамасына коса тігіледі. Аудармашыға, сондай-ақ өз міндеттерін орындаудан жалтарған жағдайда оған зандарда белгіленген тәртіппен әкімшілік жаза қолданылуы мүмкін екені туралы ескертіледі (ҚР ҚІЖК-нің 333-бабы).
Куәларды сот отырысы залынан шығару. Келген куөлар олардан жауап алу басталғанға дейін сот отырысы залынан шығарылады. Төрағалық етуші сот жауап алмаған куәлардың жауап алған куәлармен, олар тәртіп бойынша залда қалуы керек, сондай-ақ сот отырысы залындағы өзге адамдармен сойлеспеуі үшін шара қолданылады. (ҚР ҚІЖК-нің 335-бабы).
Сотталушының жеке басын және оған айыптау қорытындысы көшірмесінің уақытылы тапсырылғанын анықтау. Төрағалық етуші сот процесі қатысушыларының қатысуымен сотталушының жеке басын айқындайды. Төрағалық етуші сотталушының тегін, атын, әкесінің атын, туған жылын, айын, күнін атауын сұрайды. Сонымен қатар немен айналысатынын, білімін, отбасы жағдайын және оның жеке басына қатысты баска да деректерді анықтай отырып, сот ісі жүргізілетін тілді білетінін және т.б. айкындайды.
Сотталушының жеке басын айкындау соттын аддында қылмыс жасады деп айыпталып тұрғандығына көз жеткізу үшін қолданылады.
Сотталушының жеке басын айкындағаннан кейін төрағалық етуші сотталушыға айыптау көрытындысының, айыптауды өзгерту туралы қаулының не айыптау хаттамасының көшірмесі тапсырылғанын және қашан тапсырылғанын анықтайды. Бұл ретте соттың талқылауы, бұл туралы сотталушы өтініш жасаған болса, айыптауды өзгерту туралы қаулының не айыптау хат-тамасының көшірмелері тапсырылған күннен бастап үш тәуліктен бұрын басталмауға тиіс (ҚР ҚІЖК- нің 336-бабы).
ҚР ҚІЖК- нің 393-бабында және осы баптың екінші бөліміне сәйкес жеке айыптау ісі шағымның сотқа түскен сәтінен бастап он бес тәуліктен кешіктірілмей басталуға, алайда айыпталушының оның құқықтары түсіндіріле отырып шағымның көшірмесін алған кезінен бастап үш төуліктен ерте басталмауға тиіс.
Сот құрамы, процеске басқа қатысушыларды жариялау және олардың қарсылық білдіру құқығы. Төрағалық етуші сот құрамын жариялайды, кімнің айыптаушы, қорғаушы, жәбірленуші, азаматтық талапкер, азаматтық жауапкер және олардың өкілдерін, сондай-ақ сот мәжілісінің хатшысын, сот приставын, сарапшысын, маманы мен аудармашысының аты-жөнін хабарлап, атап өтеді.
Төрағалық етуші тараптардың сот құрамынан немесе сот торешілерінің бірінен, прокурор, қорғаушы, азаматтық талапкер мен азаматтық жауапкер немесе олардың окілдеріне, хатшы, сарапшы, маман, аудармашыға бас тартуды мәлімдеу құқығын түсіндіреді. Бас тартуды мәлімдеу ҚР ҚІЖК-нің 90, 91, 94, 95, 96, 97-баптарында көзделген негіздер бойынша, осы Кодекстің 89, 90-баптарында белгіленген ережелер бойынша сотпен шешіледі.
Сотталушыға оның құқықтарын түсіндіру Төрағалық етуші сотталушыға оның осы Кодекстің 69-бабында көзделген басты сот талқылауындағы кұкықтарын түсіндіреді жеке жағдайларда қарсылық білдіруге, бұлтартпау шарасын, қорғаушысы болуға және т.б. құқылы екендігін түсіндіреді (ҚР ҚІЖК-нің 339-бап).
Жеке айыптау істері бойынша, сондай-ақ бірінші рет жасалған шағын және орташа ауырлықтағы қылмыстар (ҚР КІЖК-нің 104, 105, 107-баптары және т.б.) жөніндегі істер бойынша жәбірленушіге бұған қоса оның сотталушымен бітімге келу құқығы түсіндіріледі. (ҚР ҚІЖК-нің 340-бабы).
Сарапшыға, маманға олардың құқықтары мен міндеттерін түсіндіру (ҚР ҚІЖК-нің 342-бабы). Төрағалық етуші сарапшыға оның осы Кодекстің 83-бабында кезделген құқықтары мен міндеттерін түсіндіреді және оған әдейі жалған қорытынды бергені үшін кылмыстық жауаптылығы туралы ескертеді (ҚР КіЖК-нін 352-бабы), бұл туралы сарапшыдан қолхат алынады ҚІЖК-нің 341-бабы), ол басты сот талкылауының хаттамасына коса тігіледі. Төрағалық етуші маманға оның осы Кодекстін 84-бабында көзделген құқықтары мен міндеттерін түсіндіреді және оған өз міндеттерін орындаудан бас тартқаны немесе жалтарғаны үшін осы бапта белгіленген жауаптылық туралы ескертеді.
Өтініштерді мәлімдеу және шешу. Төрағалык етуші тараптардан оларда жаңа куәларды, сарапшыларды және мамандарды шақыру туралы және заттай дәлелдер мен кұжаттарды алдыру туралы өтініштерінің бар-жоғы туралы сұрайды. өтінішін мәлімдеген адам қандай жағдайларды анықтау үшін қосымша дәлелдердін қажет екенін көрсетуге міндетті.
Төрағалык етуші сондай-ақ тараптардан олардың талқылаудан дәлел ретінде жіберілмеуге тиіс материалдарды алып тастау туралы өтініштерінің бар-жоғын анықтауға міндетті. Сот талқылауының калған қатысушыларының пікірін тындағаннан кейін сот мәлімделген әрбір өтінішті қарауға, оны қанағаттан-дыруға немесе өтінішті қанағаттандырудан бас тарту туралы дәлелді қаулы шығаруға тиіс.
Соттың тараптардың бастамашылығы бойынша сотқа мамандар немесе куәлар ретінде келген адамдардан сот отырысында жауап алу туралы өтініштерді қанағаттандырудан бас тартуға құқығы жоқ.
Сот талкылауына қатысушылардың бірі, сондай-ақ куә, сарапшы немесе маман келмеген кезде сот тараптардың істі талқылау мүмкіндігі туралы пікірін тындайды және талқылауды кейінге қалдыру немесе оны жалғастырады.
2. Сот тергеуі
Сот тергеуі - сот талкылауының басты бөлігі, онда сотталушы мен жәбірленуші, куәгерлерден жауап алынып, азаматтық талапкер, азаматтық жауапкерлермен оның өкілдерінен істің мән-жайын дәлелдейтін заттай айғақтар алып сотталушының қылмыстық іске қатысы бар, айыпты немесе айыпсыз екендігі және т.б. іске қатысты мәселелер айқындалады.
Сот тергеуі айыптаушының сотталушыға таққан айыбының мәнісін баяндаудан, ал жеке айыптау істері бойынша арыз берген адамның немесе оның өкілінің, ал олар болмағанда — сот отырысы хатшысының шағымды баяндауынан басталады.
Айыптау ауырлығы төмеңдеу түріне өзгертілген жағдайда немесе айыптаудың бір бөлігінен бас тартылған кезде айыптаушы сотқа айыптаудың жаңа негізделген тұжырымын жазбаша түрде баяндауға міндетті (ҚІЖК-нің 345-бабы).
Сонымен қатар, сотталушыға тағылған айыпты өзгерткен жағдайда, сот қаулысымен сот отырысында айтылады.
Төрағалық етуші сотталушыдан оған айыптаудың түсінікті не түсініксіз екенін сұрайды, оған айыптаудың мәнісін түсіндіреді және оның тағылған айыпқа өз көзқарасын сотқа хабарлау ниетінің бар-жоғын анықтайды (ҚІЖК-нің 345-бабы-ның 1-бөлімі).
Сонан соң сотталушыға аддын ала тергеу не анықтау кезінде білдірілген кінәсін мойындау немесе мойындамаумен байланысты емес екенін түсіндіруге тиіс. Сонымен қоса, оз кінәсін мойындайтыны не мойындамайтыны туралы сұраққа жауап беруге міндетті емес екені және сотталушының жауап беруден бас тартуы оған зиян келтіргендей түсініксіздігі түсіндірілуге тиіс.
Сотталушы өз жауабын дәлелдеуге, қалай әрекет еткендігін, өзін кінәлі не кінәсіз екеңцігін айтуға құқылы. Сотталушының жауап бермеуі оның өз кінәсін мойындамағаны деп түсініледі.
Содан кейін төрағалык етуші сотталушьщан оған қойылған азаматтық талап қоюды мойындайтынын мойындамайтынын (толық, ішінара) сұрайды. Егер сотталушы бұл сұраққа жауап берсе, онда ол жауабының дәлелін айтуға құқылы. Сотталушының жауап бермеуі оның азаматтық талап қоюды мойындамағаны деп түсініледі. Сонан соң сот дәлелдемелерді ұсыну мен зерттеу тәртібін талқылайды. Егер іс бойынша бірнеше сотталушы болса, онда сот олардан жауап алу тәртібін шешеді. Дәлелдемелерді зерттеу тәртібін белгілеу немесе өзгерту мәселелері бойынша сот қаулы шығарады.
Сот тергеуінде айыптаушы және қорғаушы тараптар ұсынған дәлелдемелер зерттеледі. Сотталушы төрағалык етушінін рұқсатымен сот тергеуінің кез келген сәтінде айғақ беруге құқылы.
Сотталушыдан жауап алу. ҚІЖК-нің 348-бабына сәйкес сотталушыдан жауап алудың алдында төрағалық етуші тағылған айып және істін басқа да жағдайлары бойынша айғак, беру немесе бермеу құқығын, сондай-ақ сотталушының барлық айтқаны өзіне карсы пайдаланылуы мүмкін екенін оған түсіндіреді. Сотталушы айғак беруге келісім берген кезде бірінші болып одан қорғаушы және процеске қорғаушы тарапынан қатысушылар, сонан кейін мемлекеттік айыптаушы және процеске айыптаушы тарапынан катысушылар жауап алады. Төрағалық етуші жетекші сұрақтарды және іске қатысы жоқ сұрақтарды алып тастайды. Сот сотталушыға іс бойынша сұрақтар қояды. Сот сотталушыға одан тараптар жауап алғаннан кейін сұрақ қояды, алайда нақтылау сұрақтары жауап алудың кез келген сәтінде койылуы мүмкін.
Басқа сотталушы болмаған кезде сотталушыдан жауап алуға тараптардың өтініші немесе соттың бастамашылығы бойынша жол беріледі, бұл туралы қаулы шығарылады. Бұл жағдайда сотталушы сот мәжілісі залына қайтып келгеннен кейін оған өзі болмаған кезде сот мәжілісінің хаттамасына енгізілген деректер оқылады және өзі болмағанда жауап алынған сотталушыға сұрақ қою мүмкіндігі беріледі. (ҚР ҚІЖК-нің 348-бабы).
Сотталушыныңалдын ала тергеу және жауап алу кезіндегі айғақтарын жария ету (ҚР ҚІЖК-нің 349-бабы).
Сотталушының іс бойынша сотқа дейінгі өзірлік барысында берген айғақтарын жария етуге, сондай-ак жауап алу хаттамасына қоса берілген оның айғақтарының дыбыс жазбасын, бейне жазбаны не киноға түсірілімін жаңғыртуға мынадай жағдайларда;
сотталушы сотта айғақ беруден бас тартқан кезде;
іс сотталушы болмаған кезде қаралғанда;
сот талқылауымен алдын ала тергеу барысында берілген
айғақтардың арасында елеулі кайшылықтар болғанда жол беріледі.
Тиісті жауап алу хаттамасындағы не сот отырысы хаттамасындағы айғактарды алдын ала жария етпей тұрып, дыбыс, бейне жазбаны және кино түсірілімін жаңғыртуға жол берілмейді. Егер дыбыстық, бейне жазбапарды, кино керсетілген жағдайда сот отырысының хаттамасына жазылады.
Жәбірленушіден және куәгерлерден жауап алу. Жәбірленушіден жауап алу (ҚР ҚІЖК-нің 350-бабының бөліктерінде көзделген куәлардан жауап алу ережелері бойынша жауап алынады. Жәбірленушінің ерекшелігі ол куәгер сияқты сот отырысы залынан шығарылмайды. Ең алдымен жәбірленуші содан соң куәгерден жауап алынады.
Жауап алудың алдында төрағалык етуші куәнің жеке басын айқындайды, оның сотталушыға және іске қатысушы басқа адамдарға қарым қатынасын анықтайды, іс бойынша шын айғақтар беру жөніндегі азаматтык борышы мен міндетін, сондай-ак айғактар беруден бас тартқаны және көрінеу жалған айғақ-тар бергені үшін жауаптылығын түсіндіреді.
Куәға сондай-ақ ҚР ҚІЖК-нің 82-бабында кезделген өзіне, еріне (зайыбына) және жақын туыстарына қарсы, ал діни қызметшілерге — тәубе үстінде өздеріне ішкі сырын сеніп ашқандарға қарсы айғактар беруден бас тартуға кұкылы екендігі түсіндіріледі. Куәға, сондай-ак осы Кодекстің 82-бабында кезделген оның басқа да құқықтары куәдан оған өз міңдетгері мен жауаптылығы түсіндірілгені туралы қолхат алынып, хаттамаға тіркеледі.
Заң бойынша айғақ беру міндетінен босатылған бірақ айғак беруге тілек білдірген адамдарға көрінеу жалған айғақ бергені үшін жауаптылығы түсіндіріледі. Төрағалык етушінің рүқсатымен жәбірленуші сот тергеуінің кез келген уақытында жауап беруге кұқылы. Куәлардан жеке-жеке және жауап алынбаған куәлардың катысуынсыз жауап алынады.
Төрағалык, етуші куәгерге сұрақ қойып, сотталушыға, жәбірленушіге қарым-қатынасын аныктайды. Куәнің берген жауабынан оның берген бағасын білуге болады. Сонан соң төрағалык етуші куәгерден іс бойынша керген-білгенін айтуға ұсыныс жасайды. Куә жауап бергеннен кейін, айыптаушы, жәбірленуші, азаматтық талапкер, азаматтық жауапкер және олардың өкілдері, сотталушы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz