Ежелгі шығыстағы саяси және құқықтық ойлары туралы



1 Саяси.құкықтық ілімдер
2 Ежелгі Үндістандағы саяси және құқықтық ілім
3 Қытайдағы саяси және философиялық ілім
Саяси-құкықтық ілімдер алғашқы кезде адамдардың мифтік көзқарастары негізінде пайда болды. Адамдардың қоғам мен табиғаттағы орны туралы мәселе ежелгі Шығыс жөне Батыс халықтарында, египеттіктерде, үндістерде, вавилондықтарда, гректерде, қытайларда, римдіктерде және т.б. халықтардың мифтік аңыздарында көрініс табады.
Мифология — ежелгі адамдардың өзін қоршаған әлемге, дүниеге қатынасы. Бұл кездегі өндіріс қатынастары мен өндіргіш күштердің жетілмегенін, бүкіл әлемді, оның заңдылықтарын түсіну өте қиынға соқты.
Мифтік көзқарастарда болашақ ілімдердің элементтері де кездесетін, оларды алғашқы адамдар өздерінің тіршілігі мен қызметіне қажетті түрде пайдаланған. Мифтік аңыздарда адамдарды алғашқыда құдайшылардың билегендігі, кейіннен құдайлар адамдарды ел билеу әдістсріне үйретіп, ел билеуді олардың өз қолдарына бергендігі туралы айтылады.
Хаммурапи бірінші Вавилон әулетінің алтыншы патшасы (б.з.д. 1792—1750 жж.) Бұл уақыт Вавилонныц бүкіл Қос озен аралығында экономикалық, саяси жане мәдени орталығына айналу және оның гүлдену мен дәуірлеу кезеңі. Вавилонның саяси және әлеуметтік құрылымы туралы бағыты және жан-жақты мәліметтер қалдырған. Хаммурапи зандары жазылған биік базалы бағана 1901—1902 жылдары француздың археологиялық экспедициясының Сузы қаласын қазуы кезінде табылды. Бағананың жоғары жағында тақта отырған күн тәуіпі Шаман қүдай және оның алдында ілтипатты түрған әйел патша Хаммурапи салынган.
Әділдіктің қорғаушысы ретінде баяндалған бұл заң еркін адамдар мен құлдардың құқықтық жағдайын заң жүзінде бекітеді. Олардың әлеуметтік жағдайы мен тұрмысын өзгертуге жатпайтын норма ретінде бағалайды, билеуші топтың мүдесін және жеке меншікті кызғыштай қоргайды.

Пән: Саясаттану
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 2 бет
Таңдаулыға:   
Ежелгі Шығыстағы саяси және құқықтық ойлар
 
Саяси-құкықтық ілімдер алғашқы кезде адамдардың мифтік көзқарастары
негізінде пайда болды. Адамдардың қоғам мен табиғаттағы орны туралы мәселе
ежелгі Шығыс жөне Батыс халықтарында, египеттіктерде, үндістерде,
вавилондықтарда, гректерде, қытайларда, римдіктерде және т.б. халықтардың
мифтік аңыздарында көрініс табады.
Мифология — ежелгі адамдардың өзін қоршаған әлемге, дүниеге қатынасы.
Бұл кездегі өндіріс қатынастары мен өндіргіш күштердің жетілмегенін, бүкіл
әлемді, оның заңдылықтарын түсіну өте қиынға соқты.
Мифтік көзқарастарда болашақ ілімдердің элементтері де кездесетін,
оларды алғашқы адамдар өздерінің тіршілігі мен қызметіне қажетті түрде
пайдаланған. Мифтік аңыздарда адамдарды алғашқыда құдайшылардың
билегендігі, кейіннен құдайлар адамдарды ел билеу әдістсріне үйретіп, ел
билеуді олардың өз қолдарына бергендігі туралы айтылады.
Хаммурапи бірінші Вавилон әулетінің алтыншы патшасы (б.з.д. 1792—1750
жж.) Бұл уақыт Вавилонныц бүкіл Қос озен аралығында экономикалық, саяси
жане мәдени орталығына айналу және оның гүлдену мен дәуірлеу кезеңі.
Вавилонның саяси және әлеуметтік құрылымы туралы бағыты және жан-жақты
мәліметтер қалдырған. Хаммурапи зандары жазылған биік базалы бағана
1901—1902 жылдары француздың археологиялық экспедициясының Сузы қаласын
қазуы кезінде табылды. Бағананың жоғары жағында тақта отырған күн тәуіпі
Шаман қүдай және оның алдында ілтипатты түрған әйел патша Хаммурапи
салынган.
Әділдіктің қорғаушысы ретінде баяндалған бұл заң еркін адамдар мен
құлдардың құқықтық жағдайын заң жүзінде бекітеді. Олардың әлеуметтік
жағдайы мен тұрмысын өзгертуге жатпайтын норма ретінде бағалайды, билеуші
топтың мүдесін және жеке меншікті кызғыштай қоргайды.
Ежелгі парсылардың дүниетаным туралы көзқарасгары зороастризмде көріпіс
тапты және дамытылды.
Зороастризм бойынша мемлекет аспан қүдайы Ормуздаиын жердегі билігі
болып саналады. Мемлекет билеушісі — монарх — жердегі Ормузданың омірі
орындаушы қызметкері, ол халықтық жауыздық пен жамандықтан қорғауға,
мемлекетке қауіп төндіретін әрекетке қарсы күресуге, қайырымдылық нәрін
себуге міндетті.
Қоғамның әлеуметтік құрылымы, зороастризм бойынша, әркімнің қандай
кәсіппен шұғылдануы еркін таңдауы бойынша жүзеге асырылады. Бұл әлеуметтік
топтың әрқайсысының басында жетекшілік ролді атқаратын неғұрлым белсенді
және беделді адамдар тұрады. Заратустра Ормузда қызметшілерін өзара
сүйіспеншілік пен сыйластыққа, бір-бірін кешіре білуге және бітімге
шақырады.
Ежелгі Үндістандағы саяси және құқықтық ілім мифтік және діни
көзқарастар түрінде қалыптасты.
Брахманизм идеяларының алғашқы көріністері б.э.д. екі мыңдаған
жылдықтағы "Веда" ескерткіштерінде кездеседі. "Веда" — "білім, кіріспе"
(Санскрит тілінде) деген ұғымды білдіреді. Бұл ведаларда адамдардың төрт
варнаға (кастаға) бөлінетіндігі және олардың брахмандар — Пуруши құдайдың
аузынан, кшатрийлер — құдайдың қолынан, вайшийлер — құдайдың санынан,
шудралар — құдайдын табанынан жаратылды деп айтылады. Ману заңдарының 96-
бабында "Тірі нәрселсрдің ішіндегі ең қасиеттісі — жандылар, ал жандылардың
ішінде адам, ал адамдардың ішінде брахмандар" деп айтылады.
Ману заңдарында адамдардың варналарға бөлінуі және олардың
қоғамдағы орны мен әлеуметтік теңсіздігі қорғалады. Мұнда да брахмандардың
жоғары дәрежедегі жағдайы мен үстемдігі, артықшылығы туралы айтылады.
"Ману зандары" бойынша патшаның өкілдігі шектеулі, ол брахмандардың ақыл-
кеңестерін тыңдаумен қатар кейбір талаптарға да сәйкес болуы керек.
"Ману заңдарының" 7-тарауы бүтіндей жазаға арналган. Онда жазаның
қуаттылығы мен күштілігі және коғамға пайдасы туралы көп айтылады. "Жаза
бүкіл адамды билейді. Жаза адамдарды қорғайды, ол өзгелер ұйықгап жатқанда
сергектік танытады, данышпандар жазаны, данданы қорғаушы" деп жариялаған.
Егер патша қылмысына қарай жаза тағайындауды үздіксіз жүзеге асырып
отырмаса, оңда күштілер әлсіздерді қармақтағы балықтай қуған болар еді.
Жаза дұрыс қолданылмаса бүкіл варналар бұзылып, бөгеттер жойылып, бүкпі
халық наразы болар еді" делінеді.
Әртүрлі варна мүшелерінің құқықтары мен міндеттерінің тең болмауы
олардың заң алдындағы қылмыс пен жазадағы әділетсіздігінсн көрінеді.
Брахмандар заң алдында ерекше жеңілдіктерге ие болған. "Әлемдегі бар
нәрсенің бәрі брахмандардың меншігі болып табылуымен бірге" (100-бап),
оларға ешқашан тон жазасы қолданылмайтын еді. Олар үшін ең ауыр жаза —
шашын алу болып саналды. Қылмыс үшін айып төлеуде варналардын қоғамдағы
теңсіздігінің. сипаты анық көрінеді. Мысалы, брахмақнды тілдеген кшатрийге
100 пан айып салынады. вайший екі жарым есе артық төлейді, ал шудра дене
жарақатымен жазаланады (267-бап). Ал "брахман кшатрийді тілдесе 50 пан,
найшийді тілдесе, оған 12 пан айып салынады" (268-батт).
Ежелгі Қытай философиясы мен қоғамдық-саяси ойындағы ықпалды ағымдардың
бірі даосизм ілімінің негізін ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Ежелгі шығыс елдеріндегі саяси және құқықтық ілімдер.
ШЫҒЫСТАҒЫ САЯСИ ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚТЫҚ ОЙДЫҢ БАСТАУЛАРЫ
Саяси ойлар
Конфуцийдің саяси жəне құқықтық ілімдер
Ежелгі және орта ғасырдағы саяси және құқықтық ілімдер тарихы
Саяси және құқықтық ілімдер тарихының пәнімен әдісі
Ежелгі Шығыстағы саяси ойлар
ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫНДАҒЫ САЯСИ ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚТЫҚ ОЙЛАРДЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫ
Ежелгі Қытай еліндегі саяси ойларды қарастыру
Саясаттану ғылым және оқу пәні
Пәндер