Хадис пәнінің оқу-әдістемелік нұсқаулары

Пән: Дінтану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 52 бет
Таңдаулыға:

Қ. А. ЯСАУИ АТЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАЗАҚ-ТҮРІК УНИВЕРСИТЕТІ

ТАРИХ-ПЕДАГОГИКА ФАКУЛЬТЕТІ

ДІНТАНУ ЖӘНЕ ТЕОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ

ХАДИС пәнінің

ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАРЫ

Мамандық: 5В021100-Теология

Түркістан 2012

Хадис оқу- әдістемелік нұсқауы кафедраның

№ хаттама «___» 2012 ж. мәжілісінде талқыланды

Кафедра меңгерушісі доцент, С. Қ. Оразбай

Дайындаған пән оқытушысы Х. Арслан

Оқу-әдістемелік нұсқау факультеттің «___» 2013 ж. (хаттама № ) ОӘК де қаралып, мақұлданды.

Оқу-әдістемелік кеңес төрайымы, п. ғ. к., доцент Ү. Мелдебекова

МАЗМҰНЫ

1. Лекция әдістемелік нұсқауы және тақырыптық жоспары

1. 1. Лекция әдістемелік нұсқауы

2. 1. Лекция сабағының тақырыптық жоспары

2. Семинар сабағының әдістемелік нұсқауы және жоспары

2. 1. Семинар сабағының әдістемелік нұсқауы

2. 2. Семинар сабақтарының жоспары

3. СӨЖ және ОБСӨЖ тапсырмалары, әдістемелік нұсқауы және таратылым

материалдары

3. 1. СӨЖ әдістемелік нұсқауы

3. 2. СӨЖ тарсырмалары

3. 3. СӨЖ таратылым материалдары

3. 4. ОБСӨЖ тапсырмалары

4. Оқу сабақтарының бағдарламалық және мультимедиалық

сүйемелденуі

4. 1. Оқу сабақтарының бағдарламалық және мультимедиалық сүйемелденуі

мәліметі (кесте түрінде)

5. Аудиториялардың, кабинеттердің және зертханалардың

мамандандыру тізбесі

5. 1. Аудиториялардың мамандандыру тізбесі

5. 2. Кабинеттердің мамандандыру тізбесі

5. 3. Зертханалардың мамандандыру тізбесі

1. Лекция тақырыптық жоспары

1. 1. Лекция сабағының тақырыптық жоспары

1. Лекция тақырыбы: Хадис пәні

Лекция тақырыбының мазмұны:

Хадис пәні дінтану мамандығы бойынша оқитын студенттердің құран кәрім аясындағы адам және оның жаратушыға, қасиеттілікке қатынасы, сонымен бірге құранның шығуы мен мақсаты, адам табиғаты мен тіршілігінің мәні туралы түсінік пен ұғымдарды, құран аяттары тереңірек зерттеп танып-білуге мүмкіндік береді. Бұл пәннің ислам дінінің негізі болып табылатын Құран Кәрімді және оның негізгі қағидаларын дұрыс түсінуде маңызы үлкен. Құран аяттарының көркемділігі мен мағыналарының тереңдігіне үңіле білуде көмекші құрал болып табылады.

Пєнніњ мақсаты: Теология мамандарын дайындауда тафсир методикасы негізгі және профилдік пән болып табылады. Бүгінгі күнде исламның негізі болып табылатын құран кәрім, адамның рухани әлемі, жаратушы мен адам арақатынасы, сенім мен білім сынды өмірлік маңызды тақырыптарды зерделеп зерттеу уақыт талабы. Елімізде ұлтаралық пен дін аралық келісім мен төзімділік Құрандық мәселелерді көтеру және шешумен ұштасып жатыр.

Бұл пәннің мақсаты - елімізде гуманитарлық білімнің жаңа жағдайында дінтану пәндерін оқытуды ғылыми-әдістемелік тұрғыдан қамтамассыз ету.

Пєнніњ міндеттері:

Құран кәрімдегі негізгі мәселелерді зерделеу, құран аяттары мен қазіргі таңдағы маңыздылығы, адамның рухани әлемі, харатушы мен адам арақатынасы, сенім мен білім сынды мәселелерді қарастыру.

2. Лекция тақырыбы: Уахи

Лекция тақырыбының мазмұны:

Қасиетті кітабымыз құран х. з. Мұқаммадке уахи жолымен түскен . Уахидың сөзік мағанасы жасырын сөйеу әмәр ету, ишарат беру, асығу, хат жазу не. т. бмағанада береді .

Уахидің келу түрлері

1. Уахидің ағашқы трі пайыздық ұйқыда жатады түс ретінде келуі .

2. х. з. . Пайғамбар ояу отырғанда періштелерді көрмей жүрегіне Аланың уахи салу .

3. Жабық періштелердің адам бейнесінде пайғабарымызға уахи әкелуі.

4. Қоңыраудың үніне ұқсаған бір сыңғырлаған дыбыс пен келуі .

5. Жаб-л Пайғамбарымыздың өз бейнесінде келіп Алланың айтуы .

6. Пайғамбарымыздың ояу уақытында Алламен тікелей сөйлесу.

7. Пайғамбарымыз ұйқыда жатқанда уахи әкелуі .

Уахидің келгенні пайғамбарымыздың жанында отырғандарға да сезілетін еді . Ухидің келген уақытында байланысты есімдері . Пайғамбарымызға түрі уақытта, түрлі жағдайлармен мекендерді уахилер берілген . Олар

Әл-Хадари ; Пайғамбарымыздың сапарда болған уақытында келген .
Әс-Сафари : Пайғамбарымыздың сапарда, соғыс уақытында келген уахилер
Ән-Каһари : Күндіз келген Уахилер

3. Лекция тақырыбы: Құран

Лекция тақырыбының мазмұны:

Асыра Саадетте құранның жиналыуы х. з. Пайғамбарымызға түскен уахилер бір жерге жинақталып тәртіптелименген еді . Бірақ пайғамбарымзға жақын болған сахабалар әрдайым келген уахилерді жазып немесе жаттап жүрген . Олардың қатарына Зейд бин Сабит, Мауыз бин Жебел, Убей бин Каб, Ибн Месуд х. з. Али не хз. Осман болған .

Әбу Бәкір заманында құранның жиналуы . Пайғамбарымыз қайтыс болуына аз уақыт қалғанда құранның аяттың қайсысы жеке жеке жинақталған кейін діс -тәсілімен тәртіптері әртүрлі болған . Құранның кітап халінде жинақталуға х. з. Әбу Бәкір бел буып, бұл іске басшы етіп пайғамбарымыздан келген уахиді жазып жүрген Сеид бин Сабиті сайлайды . Құранның аяттарының көптігі тақтаарға, құрма ағаштарына, жазылған еді . Құранның аяттары бір жерге жинақталған кейін Зейд бин Сабит оны ХЗ. Әбу Бәкірдің өлімінен кейін бұл түпнысқа Омардың қолына түседі .

Құранның харекеленуі және нүкте қойылуы

Ислам діні келерден бұрын арабтардың жазуларына бүгінгі таңдағыдай емес еді, хареке мен нүктелері жоқ еді . Құранның алғашқы нұсқасыда осылай жазыған еді . Бірақ бұны арабтардың өзі түсініп дұрыс оқитын еді . Ислам діні жайылып арабтардың басқа елдермен араласқаннан кейін араб тілінде өзгеріске ұшыраудан сақтап қалу керек болды . Сол уақытта араб граматикасын жақсы білетін Әбу -Асвед еді . Оған Құранға харекемен нүкте қойылу керек екендігін айтылғанда ол бас тартты . Кейіннен көшеде кетіп бара жатып біреудің Құранды қате оқып отырғанын естиді . Содан кейін Әбул -Асвед құранға нүктеер қояды . Бұл нктеер алғашқыда әріптің нүктеермен араасып кетпеу үшін түрлі түсті бояулармен боялған . Кейіннен хареке ретде қойылған .

Дін мен шариғат ұғымдары арасындағы айырмашылықты бақылау үшін Құранның негізгі мәселелеріне және бұлардың мазмұны

а) Сенім мәселелі (ақайд)

б) Ахлақтың (мараль) қағидалары

в) Амал (іс-әрекет) мәселесі

с) Ғибадат (жеке және жалпы)

д) Муамалит (қарым-қатынас)

4. Лекция тақырыбы: Сүннет

Лекция тақырыбының мазмұны:

А) Анықтамасы:

Тілдік жағынан әдет, жол деген мағыналарға ие болған сүннет, құқық және құқық методикасы ғылымдарында әр түрлі түсіндіріледі. Кейбір фықых ғалымдары парыз және уәжіптің сыртындағы нәпіл болған ғибадаттарға сүннет деп, ал басқалары құқықтық қарым-қатынастардың мендуп болғандарына да сүннет деп атайды. Мысалы: таң намазында парыздан алдын оқылатын 2 ракат намаз сүннет.

Б) Сүннеттің бір заң жинағы болуы .

Бүкіл Ислам білімдарлары, сүннетті Құраннан кейінгі заң кітабы ретінде көреді және осыған байланысты аяттар мен хадистерді дәлел

Сүннет, Пайғамбарымыздың Аллаһтан алған кітапты баяндауы.

«Раббың тарапынан түсірілгенді жалғастыр. Егер оны істемесең, елшілік міндетін жалғастырмаған боласың. Аллаһ сені адамдардан қорғайды. Күдіксіз Аллаһ қарсы болған елді тура жолға салмайдың (Майда-67)

Сүннетке бойынсыну Аллаһқа мойынсыну деген сөз

Сізге екі нәрсе қалдырдым: Аллаһтың кітабы мен Пайғамбардың сүннеті.

Мәні тұрғысынан сүннеттің бөлінуі.

Үшке бөлінеді:

Кавли сүннет.
Фили сүннет.
Такрири сүннет. Сүннеттің Ислам дініндегі орны:

Ислам дінінің шығуында және қысқа уақыт ішінде бүтін араб өлкесіне жайылуында сүннеттің үлкен орны бар.

Сахабалар, Хз, Пайғамбар дәуірінде Ислам дініне қатысты мәселелерді Құран керімнен Пайғамбарымыз арқылы алатын еді. Көптеген түскен аяттар қысқа еді. (Мағынасы толық ашылмаған) Мұсылмандар оларды түсіну үшін Пайғамбарымызға жүгінетін еді. Мысалы: Құран, намаздың анық уақыттарда оқылуы парыз екенін білдірді. ( Ниса 102) Намазды оқу керек екендігін білгенімен қалай оқуды, қай уақытта және қанша рекағат оқу керектігін үйрену үшін Хз. Пайғамбарымызға жүгінеді. Пайғамбарымыз оларға үйретеді. Аяттарға байланысты Пайғамбарымыздың пікірі, баяны, түсіндіруі сүннет болып есептеледі

5. Лекция тақырыбы: Ижма

Лекция тақырыбының мазмұны: Ижма тілдік мағынасы «келісімң деген мағынада. Хз. Пайғамбарымыз (с. а. у. ) -ның уақытынан кейінгі ғасырларда Ислам мужтахидтерінің амалы бір мәселенің шариғаттағы құқында келісім жасауы депте анықталады.

Ижма тақырыбы.

Ижма, шариғат құқындағы бір бөлікте, жаңа діни істерде, ғибадаттарда және құқық мәселелерінде ижма жасауы. Ақли тақырыптар мен діни болмаған тақырыптарда ижма тәубе етілмейді.

Ижманың болу шарттары.

А. Барлық мужтахидтердің келісімі. Ижма пасық және бидғат болмаған ижтихад дәрежесінде болса, мужтахидтер тарапынан болады.

Ижма бір уақытта жасаған мужтахидтердің барлығының келісімі болады. Бір мәселе аясында мужтахидтердің жалғыз бір бөлігінің келісім жасаулары ижма болмайды. Барлық әлемдерде мужтахидтердің зати қарсылығы ижманың болуына кедергі емес.

Б. Бір уақыттың өтуі. Ижманың болуы үшін имам Ахмед ибн Ханбал жіне имам Шафииде бір уақыттың өтуі шарт. Келісім жағдайындағы мужтахидтер өлім келгенше ижма етілмейді. Себебі ігштерінен біразының түсіндіріледі. Демек бұлардың мужтахидтерінің біразы Келісімнен айырмашылықтары адыңғы ижманы бұзады.

а. Аяттар «Әркім өзіне хақ болғаннан кейін хз. Пайғамбарға (с. а. у. ) оппонент бір жағдайды алар және мүминдердің жолдарынан басқа жолды таңдаса, біз оны өз жағдайына тастап және жәһәннәмге тастаймыз. Ол не жаман сияқты. ң Мүминдердің жолынан мұрат еткен және амалын ықтияр етпекші нәрселерден құралады.

б. Хадистер

Ижманың бөлімдері.

1. Шешімді (Аzіmet)

2. Рұқсат (ruhsat)

Ханафилер «ижмаңны түрінде қабыл етеді.

Имам Шафии бұл түрдегі ижманы қабыл етпейді. Шафиилер «ижмаңны дәлелменде қабыл етпеу себебі оларда келісімге дәлел болмайды себебі мужтахид түрлі бір саяси қорқудан, тәртіпсіздік қорқытуынан және біреуге қарсы естілген құрметке байланысты етіледі және пікіріне жария жасай береді.

Ижманың болуы.

Дәлелдердің негізі Аллаһтың кітабы және Расулаллаһтың сүннеті. Бұлардың жанында ижмада бір дәлел болып табылады. Еш күмәнсіз бір үкім шығарған кезде алдымен Құранға кейін сүннетке жүгінеді. Себебі дініміздің басты үкімдері сы екі қайнардан басталады. Бірақ хадистер сансыз. Бірақ хадистің үкімі Құран және Сүннетте бір суретте табылмайды. Ортаға шыққан құқықтық және т. б. хадистердің үкімдері Құран мен Сүннетте табылмағанша ижма жасалынады. Ижманың болуына аяттар, хадистер және ақли дәлелдер тірек болып табылады.

6. Лекция тақырыбы: Хадис және Тауил

Лекция тақырыбының мазмұны:

Хадис және Тауил сөзінің мағанасы .

Бұл екі сөз құран тафсир үшін өте маңызды . Хадис сөзі баяндау, ашықтау, деген мағана ереді, беті жабық бір нәрсені ашу деген мағананы берді . Соныме қатар Хадис сөзі ескі философиялық және ғылыми еңбектер дің ашықталуы және түсіндіріліуі деген мағынаға да кееді . ылыми мағанасы үйренге мұхтаж болғандардың ішкі мақсатына тоқталу және баяндау және қарастыру . Бұл сөзді ислам ғыымдары құраның сағанасын ашықтау ондаған мұхтаж сөздерді аяндаумағанаарында қолданады . Хадис мен тауил сөзі киеір кездерде бір -бірінің орныа қолданылады . Ал енді екеуі арсындағы айырмашыықты көрініс . Хадис сөзі ғыымда тауиден адын қоданылған, Ислам ның ағашқы дәуірінде тафсир мен хадистен басқа ғылымдардың жария етімегендігімен тафсир сөзі бұл ғылымдарға баяндалған еді Аударма дәуірі мен бірге бұл ғлымдр негізінен басталып әртүрлі ғылымдар исламға кірген кезде бұл сөз басқа ғылымдарда қолданыла бастады .

Тауил сөзі құран және ондағы пікірді дінің арласуы дәуірінен бастап қоданылғанда кең ауқымды . яғни тафсир көбінесе практикалық түрде, ал тауил мағанасында қолданылады Тауил тек илаһи кітаптарда, ал тафсир әрі шаһи әрі ғыыми кітаптарды да қолданыады .

Хадис және аударма сөзінің арасындағы айырмашыықтары.

Ғылыми мағанасы :бір сөздің ағанасын теосифияық тұрғыдан дәлме -дәл түсіндірме жасау . Енді Хадис мен аударманың айырмашылығын көрейік .

Әз-Зерканидің ойынша Хадис мен аударманың арасында 4-есе айырмашылық бар .

1. Аудару әдісі тұрақты бір әдіс тафсир ғылыми аудасымен тсіндіріліу жүйесінде анықтаады .

2. Аударма жасау жайыз болмайды, ал тафср де бұны жасау жйыз .

3. Аударма Хадис де мұндай жағдай жоқ .

4. Аударма тарапынан аударушының аударған мағаналарының болғанына және сөз иесінің сы туралы айтқанына, ал тафсир ұай емес .

7. Лекция тақырыбы: Сахаба және Хадис

Лекция тақырыбының мазмұны:

Сахабалардың тафсирдегі орны

Хз. Пайғамбарымыздан кейін Құранда ең жақсы түсініп ашықтаған сахабалар еді . Сахабалар Құран аяттарын Хз. Пайғамбарымыздан естігеннін айтып немесе ижтихад жасау түрінде ашықтаған . Көбінесе аяттарды түсу себептеріне қарай ашықтайтын еді . Бірақ сол уақытта арабтардың мәдениеті әр түрлі болды . Сол себептен араб тіліндегі сөздер тілдік жағынан әртүрлі мағынаны білдіретін еді . Сахабаныфң бірі сөздің негізгі мағанасына қолданса 2-сі ауыспалық мағанасын қолданған .

Кейде Құранның бір аятын ашықтау барысында сахабалар арасында әртүрлі пікірлер болған . Уақыт өте келе жасы үлкен, қарт сахабалар қайтыс болып Құранды түсіндіру үшін жас сахабаларға қалған еді Олар құранды дінді түсінлдіру барысында көп сөйлеп көбіоек жас сахабалардың бір аят төңірегінде қарама -қайшылықтар туындады Сахабалар жасаған тафсирдің дұрыс немесе бұрыс екендігін кімнің тафсир жасағанына қарап біліуміз керек болды. Тәфсирді дұрыс жасаған көрнекті сахабалардың қатарына мыналар жатады :Али бин Әбу Талиб, Абдуллаһ бин Месуд, Убей бин Каб, Абдуллаһ бин Аббас, Ә бу Муса әл-Ашари, Зейд бин Сабит, Абдуллаһ бин Зубейір . Енді бір-екі сахабалардың тафсирінің орнына көрейік Абдуллаһ бин Мусейдтің тафсирі арналды .

8. Лекция тақырыбы: Табиундар

Лекция тақырыбының мазмұны: Ибн Аббас пайғамбарымыз қайтыс болғанда 13-15 жаста болған делінеді. Ол саясатқа араласпаған, мемлекет істерімен шұғылданбаған. Өмірі тек оқу және үйренумен өткен. Ибн Аббас тек исламға қатысты мәселелерді ғана емес исламға дейінгі мәселелерді де қарастырып халыққа үйретуге тырысқан. Оның пайғамбардан сахабадан естіген және өзінің жасаған тафсирлерін кітап қылып жинақтамаған. Оның тафсирлерін өзінен кейінгі шәкірттері қағазға түсірген. Ибн Аббас аяттарда кейде діни кейде тарихи кейде тілдік жағынан анықтауға тырысқан. Кейбір кездерде аяттардың тура мағынасын емес ауыспалы мағынасын қолданған.

Төрт хатфа дәуірінен бастап ислам дәулетінің шекарасы кеңейді. Ислам жаңадан қабылдаған өлкелерге дұрыс басшылық жасау керек болды. Ұзақтығы елдерде исламда үйрететін білімді адамдар жетіспеді. Содан бастап жеке пікірлер шыға бастады. Сонымен қатар басқа елдердің өзіне тән салт-дәстүрі, мәдениеті бар еді. Олар исламда қабылданғаннан кейін ислам дінінің үкіметтерімен араластырады. Табиундар тафсирді сахабалардан есітгенін айтқан. Естімеген жерлерін иштихад жасаумен айналысты. Осыдан бастап тафсир тұлғадан тұлғаға жетіліп отырды. Тафсирді жеткізген адамдардың әрқайсысы әртүрлі болғандықтан тафсирге өзінше артық нәрселерді қоса бастады. Бір мәселеге төңірегінде тек өзінің пікірі ғана емес сол уақыттағы қауымның да пікірлерін айтатын болды. Түрлі көзқарастардың ішінде ең маңыздысы исраимат деген атаумен ортаға шықты.

9. Лекция тақырыбы: Атақты сахабалар

Лекция тақырыбының мазмұны:

Сайд бин Жубейр (95/714)

Ибн Жубейр өте білімді және зерек адам болған. Екі күнде түгел Құранды оқып шыққан және намаздың бір рәкатында Құранда толық оқып шығу қабілеті болған. 49 жасында әл-Хажжаж деген адам тарапынан өлтірілген. Ибн Жубейр ислами білімдерді де алдыңғы қатарда болған. Ол халифа Абдул-Малик үшін арнайы бір тафсир жазған. Кейін ол тафсирді Ата бин Динар алып Сайдтен риуаят еткен. Осы уақыттан бастап, яғни табуындар дәуірінен бастап Құран тафсирлері бір кітап болып шыға бастады.

Мужахид бин Жебир (103/721) .

Ибн Аббастан тафсир риуаят еткендердің ең маңыздысы Жужахид болған. Ол Құранның әрбір аятының қай жерде және қалай түскендігін үйреніп білген. Мужахид Ибн Аббастан сұрақтар сұрап, алған жауабын әрдайым жазып отырған. Мужахид тек Ибн Аббас ғана емес сол уақыттағы атақты ғалымдардан да білім алған. Мужахидтен тафсир риуаят еткендерден атақтылары мыналар: Абдуллах бин Әби Нежих, Әл-Амеш, Ибн Журейж, және т. б.

Икриме (107/725)

Икриме Ибн Аббастан тафсир риуаят еткендердің маңыздыларынан бірі. 40 жыл көлемінде ғылым талап етіп, Ибн Аббастың қызметінде болған. Икрименің тафсир ғылымында белсенділік танытқанымен оны өтірікші дегендер де бар. Сайд әл-Ансари Икриметі Ибн Аббастың сөздерін өтірік айтқаны туралы мәлімдеген. Ибн Харис былай дейді: Ибн Аббастың ұлы Алиге барғанымда үйдің есік алдында Икримені байлаулы тұрғанын көрдім. Икриме бұл жерде неге тұр? Деп сұрағанымда, ол әкем туралы өтірік айтады деп жауап берген.

10. Лекция тақырыбы: Ислам дінінің негіздері

Лекция тақырыбының мазмұны: Ислам дінінің негіздері: итиқади, амали, ахлақи

Илаһи діндердің хақ діндер екендігі және атамыш дін алғаш мәрте адамзаттың атасы, сонымен қатар, алғашқы пайғамбар хазіреті Адам тарапынан тәблиғ етілгендігі баршамызға белгілі. Заман өткен сайын адамдар өздеріне жіберілген діннің негіздернен ауытқыса, Аллаһ тағы да пайғамбарлар жіберу арқылы бастапқы «тәухид діндің жаңалап отырды және адамдардың өзгерткендерін пайғамбарлар арқылы түзеп отырды. Илаһи діндердің негіздерінде айырмашылық болмаған, алайда, дәуір мен оның шарттарына қарай өзгеріп отыратын амалдарға байланысты үкімдер болуы мүмкін.

Ислам дінінің өзгермейтін біршма негіздері бар. Олар итиқад, амал және ахлаққа қатысты үкімдер болып үш топқа бөлінеді

А) Итақадпен байланысты негіздер:

Итиқад бір нәрсеге сену деген мағынаны береді. Ислам итиқадын құрайтын және бүкіл илаһи діндерде кездесетін негізгі осы үкімдер мыналар: Аллаһқа, періштелерге, пайғамбарларға, кітаптарға, ахирет күніне қаза мен қадерге сену.

Ә) Амалмен байланысты негіздер:

Исламның амалға қатысты негіздеріне адамдардың іс-әрекетімен байланысты үкімдер, әмірлер мен тыйымдар жатады. Олардың ішінде Аллаһ пен оның құлы арасындағы байланыстарға қатысты болатындары «ғибадатң деп аталады.

Б) Ахлақпен байланысты негіздер:

Исламның ахлақпен байланысты негіздері мінез-құлықтың жұмсаруын, рухтың тәрбиеленуін және рухани жоғарғы дәрежеге көтерілуін мақсат етеді

11. Лекция тақырыбы: Исламдағы фықһ мәзһабтары

Лекция тақырыбының мазмұны: Исламдағы фықһ мәзһабтар

Сөздікте мәзһаб «жолң деген мағынаны білдіреді. Ал термин ретінде мәзһаб бір діннің ғұламалары арасында түсініктеме жасау айырмашылықтарынан пайда болған көзқарастар деген мағынаны білдіреді. Ислам дінінде де мәзһабтар кездеседі және осы мәзһабтардың негізінде діні ерекше етіп көрсететін айырмашылықтар кездеспейді, олар тек ұсақ-түйекпен ғана ерекшеленеді. Олардың барлығы Құран Кәрім мен пайғамбар сүннетін негізге алады. Алайда ашық, кесінді түрде насс болмаған жағдайда ғұламалар өз ижтиһад етіп, пікірлерін білдірген.

1. Итиқади мәзһабтар:

Сәләфия мәзһабы

Сенім мәселесі бойынша сахабалар мен табиунның көзқарастарын қабылдаған фықһ пен хадис ғалымдары. Олар сенім тақырыптарында аят пен хадистерде орын алған жағдайлар турасында түсініктеме жасамастан сол күйінге қабылдайтындар. Аллаһтың сипаттары және өзге де тақырыптарды ақылды қолданбайды.

А) Матуриди мәзһабы

Аталмыш мәзһабтың имамы - Әбу Мансур Матуриди. Һижри 238 жылы (862 ж. ) Самарқандтың матурид қыстағында дүниеге келген және атын осы қыстақпен атаған. Һижри 333 жылы (944 ж. ) Самарқандта дүние салған Әбу Мансұр - атақты түркі ғұламасыӘһли Сүннет сенімін жақтап, ойдан шығарылған сенімдерге қарсы өмір бойы күресіп өткен.

Амалда ханафи болғандар, итиқадта Матуриди мәзһабын қабылдайды.

Ә) Әшари мәзһабы

Әшари мәзһабының имамы - Әбу-л-Хасан Али әл-Әшари. Ол һижри 260 жылы (873 ж. ) басрада дүниеге келіп, һижри 324 жылы (936 ж. ) Бағдатта дүние салған.

Мутазила ғұламаларынан Әбу Али әл-Жубаидің шәкірті болып, кейіннен аталған мәзһабтан бас тартып, Әһли Сүннетті жақтаған. Осыдан соң өмірінің соңына дейін Әһли Сүннетті жақтап өткен.

1. Ханафи мәзһабы

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.