Әдістер классификациясы
1 Психологиялық зерттеу әдісі
2 Математика.статистикалық анализ әдісі
2 Математика.статистикалық анализ әдісі
Б. Г. Ананьевтің ойынша психологиялық зерттеу әдісі психологиялық объектілермен операция жүргізу жүйесі және психология ғылымының гнесологиялық объектілерімен бірге болып келеді. Психологияда эмпирикалық әдістерді қолдану проблемасын қарастыра отырып психологиялық әдістер жүйесіндегі олардың өресін анықтаудан бастау керек. Бұл бес деңгейді бөліп көрсетуге болады.
1) Методика;
2) Методикалық тәсіл;
3) Әдіс (эксперимент, бақылау және т.с.с. );
4) Зерттеу ұйымдастырылуы;
5) Методологиялқы үйлесім;
Шындығында «Әдіс» термині кез келген деңгейге қолданылуы мүмкін. Мысалы, психофизикада орташа қатенің есептеу әдісі шекара әдісі бар, психодиагностикада, проективті әдіс бар.
1) Методика;
2) Методикалық тәсіл;
3) Әдіс (эксперимент, бақылау және т.с.с. );
4) Зерттеу ұйымдастырылуы;
5) Методологиялқы үйлесім;
Шындығында «Әдіс» термині кез келген деңгейге қолданылуы мүмкін. Мысалы, психофизикада орташа қатенің есептеу әдісі шекара әдісі бар, психодиагностикада, проективті әдіс бар.
Әдістер классификациясы
Б. Г. Ананьевтің ойынша психологиялық зерттеу әдісі психологиялық объектілермен операция жүргізу жүйесі және психология ғылымының гнесологиялық объектілерімен бірге болып келеді. Психологияда эмпирикалық әдістерді қолдану проблемасын қарастыра отырып психологиялық әдістер жүйесіндегі олардың өресін анықтаудан бастау керек. Бұл бес деңгейді бөліп көрсетуге болады.
1) Методика;
2) Методикалық тәсіл;
3) Әдіс (эксперимент, бақылау және т.с.с. );
4) Зерттеу ұйымдастырылуы;
5) Методологиялқы үйлесім;
Шындығында Әдіс термині кез келген деңгейге қолданылуы мүмкін. Мысалы, психофизикада орташа қатенің есептеу әдісі шекара әдісі бар, психодиагностикада, проективті әдіс бар.
Г.Д. Пирьов Әдістерді 3-ке бөлді:
1) Әдістер (бақылау, эксперимент, моделдеу т.с.с.)
2) Методикалық тәсілдер
3) Методикалық үйлесімдер (генетикалық, психофизиологиялық және т.с.с.)
С.Л. Рубинштейннің Жалпы психология негізінде басты психологиялық әдістер ретінде бақылау мен экспериментті бөлді. Бақылау сыртқы және ішкі (өзіндік бақылау) болып бөлінеді, эксперимент – лабраториялық табиғи және педагогика-психологиялық қосымша көмекші әдіс – физиологиялық әдіс сонымен қатар іс-әрекет жемісін зерттеу әдісі әңгімелесу мен анкетаны бөліп алды. Әрине уақыт бұл классификацияның ерекшеліктерін шарттады. Осылай психологияның философиямен Туыстық – идеялогиялық байланыс оны теоретикалық әдістерден айырды. Педагогикамен, физиологиямен аналогиялық байланыс бұл ғылымдардың әдістерін психологияға қосумен марапатталды.
Екінші Б.Г. Ананьев арқылы отандық психологияда тараған психологиялық зерттеудің әдістер классификациялық – Болгарлық психолог Г.Д. Пировтың классификациясы. Ол тұрақты әдіс ретінде: бақылау (объективті, субъективті) экспериментті (лабраториялық, табиғи, педагогика – психологиялық) моделдеу, психологиялқы мінездеме беру, көмекші әдіс (математикалқы, графикалық, биохимиялық және т.с.с.) бұл әдістердің әрқайсысы басқада әдістерге бөлінеді. Мысалы, бақылау анкета сұрақтама, т.б. бөлінеді.
Ал Б.Г. Ананьев әдістерді 4-ке бөлді:
1) Ұйымдастырушы
2) Эмпирикалық
3) Өңдеу тәсілі
4) Интерприкациялық.
Ұйымдастырушы әдіске Ананьев салыстырмалы ланыштивті және комплектті әдістерді кіргізді. Екінші топқа обсервоционды әдістер (бақылау және өзін бақылау), эксперимент (лабараториялық, далалық, табиғи және т.б.), психодиагностика әдіс, іс-әрекет продуктивтілігі мен процесстерінің анализі (проксиометрикалық әдіс) моделдеу биографикалық әдіс кіргізілді.
Үшінші топқа мәліметтердің математика-статистикалық анализ әдісі соңғы төртінші топты генетикалық (фило-және антогенетикалық) және құрылымдық әдістер (классификация, типологизация және т.б.) құрайды. Ананьев әр әдісті анық бейнеледі. Бірақ, соның өзінде көптеген шешілмеген мәселелер бар: неге моделдеу эмпирикалық әдіске жатады? Практикалық әдіс далалық эксперименттен немесе құралдық бақылаудан несімен ерекшеленеді? Неліктен интерпритациянды әдістер тобы ұйымдастырушылардан бөлінген?
Бұл жерде психологиялық зерттеудің теоретикалық әдісі белгіленбегенін айтып өткен дұрыс. Бірақ, сонымен қатар эмпирикалық пен теоретикалықтың арасында әдістер класы бөлінген, дәл айтқанда – эмпирикалық зерттеудегі дерктерді интерпритациялау өңдеу және көрсету әдістері.
М.С. Роговин мен Г.В. Залевский жұмыстарында жоғарыдағы классификацияны қарастырып өздерінің ұсынады. Бұл авторлардың көзқарастары бойынша әдіс – бұл таным процесіндегі субъект пен объект арасындағы байланысты түсіндірушілер арасындағы байланысты түсірдірушілер. Олар психологиялық әдістерді 6-ға бөледі:
1. Герменевтикалық – ғылымның мүшеленбеген жағдайына лайықты (субъект пен объкт қарама-қарсы қойылмаған, ойша операция мен ғылым әдісі тұжырымдалған)
2. Биографикалық – психика туралы ғылымда танымның жалпы объктісінің бөлінуі.
3. Бақылау – таным объектісі мен субъектісінің дифферанциясы.
4. Өзін-өзі бақылау – дифферанция негізінде субъектінің объектіге айналуы.
5. Клиникалық – бірінші жоспарға сыртқы бақылаудан ішкі механизмдерге көшу мақсаты шығады.
6. Эксперимент ... жалғасы
Б. Г. Ананьевтің ойынша психологиялық зерттеу әдісі психологиялық объектілермен операция жүргізу жүйесі және психология ғылымының гнесологиялық объектілерімен бірге болып келеді. Психологияда эмпирикалық әдістерді қолдану проблемасын қарастыра отырып психологиялық әдістер жүйесіндегі олардың өресін анықтаудан бастау керек. Бұл бес деңгейді бөліп көрсетуге болады.
1) Методика;
2) Методикалық тәсіл;
3) Әдіс (эксперимент, бақылау және т.с.с. );
4) Зерттеу ұйымдастырылуы;
5) Методологиялқы үйлесім;
Шындығында Әдіс термині кез келген деңгейге қолданылуы мүмкін. Мысалы, психофизикада орташа қатенің есептеу әдісі шекара әдісі бар, психодиагностикада, проективті әдіс бар.
Г.Д. Пирьов Әдістерді 3-ке бөлді:
1) Әдістер (бақылау, эксперимент, моделдеу т.с.с.)
2) Методикалық тәсілдер
3) Методикалық үйлесімдер (генетикалық, психофизиологиялық және т.с.с.)
С.Л. Рубинштейннің Жалпы психология негізінде басты психологиялық әдістер ретінде бақылау мен экспериментті бөлді. Бақылау сыртқы және ішкі (өзіндік бақылау) болып бөлінеді, эксперимент – лабраториялық табиғи және педагогика-психологиялық қосымша көмекші әдіс – физиологиялық әдіс сонымен қатар іс-әрекет жемісін зерттеу әдісі әңгімелесу мен анкетаны бөліп алды. Әрине уақыт бұл классификацияның ерекшеліктерін шарттады. Осылай психологияның философиямен Туыстық – идеялогиялық байланыс оны теоретикалық әдістерден айырды. Педагогикамен, физиологиямен аналогиялық байланыс бұл ғылымдардың әдістерін психологияға қосумен марапатталды.
Екінші Б.Г. Ананьев арқылы отандық психологияда тараған психологиялық зерттеудің әдістер классификациялық – Болгарлық психолог Г.Д. Пировтың классификациясы. Ол тұрақты әдіс ретінде: бақылау (объективті, субъективті) экспериментті (лабраториялық, табиғи, педагогика – психологиялық) моделдеу, психологиялқы мінездеме беру, көмекші әдіс (математикалқы, графикалық, биохимиялық және т.с.с.) бұл әдістердің әрқайсысы басқада әдістерге бөлінеді. Мысалы, бақылау анкета сұрақтама, т.б. бөлінеді.
Ал Б.Г. Ананьев әдістерді 4-ке бөлді:
1) Ұйымдастырушы
2) Эмпирикалық
3) Өңдеу тәсілі
4) Интерприкациялық.
Ұйымдастырушы әдіске Ананьев салыстырмалы ланыштивті және комплектті әдістерді кіргізді. Екінші топқа обсервоционды әдістер (бақылау және өзін бақылау), эксперимент (лабараториялық, далалық, табиғи және т.б.), психодиагностика әдіс, іс-әрекет продуктивтілігі мен процесстерінің анализі (проксиометрикалық әдіс) моделдеу биографикалық әдіс кіргізілді.
Үшінші топқа мәліметтердің математика-статистикалық анализ әдісі соңғы төртінші топты генетикалық (фило-және антогенетикалық) және құрылымдық әдістер (классификация, типологизация және т.б.) құрайды. Ананьев әр әдісті анық бейнеледі. Бірақ, соның өзінде көптеген шешілмеген мәселелер бар: неге моделдеу эмпирикалық әдіске жатады? Практикалық әдіс далалық эксперименттен немесе құралдық бақылаудан несімен ерекшеленеді? Неліктен интерпритациянды әдістер тобы ұйымдастырушылардан бөлінген?
Бұл жерде психологиялық зерттеудің теоретикалық әдісі белгіленбегенін айтып өткен дұрыс. Бірақ, сонымен қатар эмпирикалық пен теоретикалықтың арасында әдістер класы бөлінген, дәл айтқанда – эмпирикалық зерттеудегі дерктерді интерпритациялау өңдеу және көрсету әдістері.
М.С. Роговин мен Г.В. Залевский жұмыстарында жоғарыдағы классификацияны қарастырып өздерінің ұсынады. Бұл авторлардың көзқарастары бойынша әдіс – бұл таным процесіндегі субъект пен объект арасындағы байланысты түсіндірушілер арасындағы байланысты түсірдірушілер. Олар психологиялық әдістерді 6-ға бөледі:
1. Герменевтикалық – ғылымның мүшеленбеген жағдайына лайықты (субъект пен объкт қарама-қарсы қойылмаған, ойша операция мен ғылым әдісі тұжырымдалған)
2. Биографикалық – психика туралы ғылымда танымның жалпы объктісінің бөлінуі.
3. Бақылау – таным объектісі мен субъектісінің дифферанциясы.
4. Өзін-өзі бақылау – дифферанция негізінде субъектінің объектіге айналуы.
5. Клиникалық – бірінші жоспарға сыртқы бақылаудан ішкі механизмдерге көшу мақсаты шығады.
6. Эксперимент ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz