Митоз

Жоспар
Кіріспе

1 Митоздық ұршық
2 Митоз регуляциясы
3 Митоздың тұқым қуалаушылықтағы маңызы

Клетканың бөлінуге дайындық фазасы аяқталғаннан кейін митоз (грек. mitos – жіп) басталады. Митоз ядроның бөлінуінің күрделі де әмбебап жолы. Митозды шартты түрде – профаза, метафаза, анафаза және телофаза деп бөледі
Профаза кезеңінде негізгі үрдістер ядрода жүреді. Жарық микроскопымен зерттеген кезде ядрода хромосомалар айқындала бастайды. Алғашында олардың көрінісі жіп шумағы тәрізді, бұдан кейін хромосома жіпшелері қысқарады, жуандап, серппеге айналады, сөйтіп белгілі бір ретпен орналасады. Диффузды хроматиннің жинақталуы және ДНК молекулаларының тығыз серппеге оралуының нәтижесінде хромосомалар жекелене бастайды. Профазаның алғашқы кезінде әрбір хромосома екі хроматидтерден тұратындығы анық көрінеді. Бұл клетка цикліндегі интерфазаның S кезеңінде жүретін репликацияның нәтижесі.

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Митоз

Клетканың бөлінуге дайындық фазасы аяқталғаннан кейін митоз (грек. mitos – жіп) басталады. Митоз ядроның бөлінуінің күрделі де әмбебап жолы. Митозды шартты түрде – профаза, метафаза, анафаза және телофаза деп бөледі

Профаза кезеңінде негізгі үрдістер ядрода жүреді. Жарық микроскопымен зерттеген кезде ядрода хромосомалар айқындала бастайды. Алғашында олардың көрінісі жіп шумағы тәрізді, бұдан кейін хромосома жіпшелері қысқарады, жуандап, серппеге айналады, сөйтіп белгілі бір ретпен орналасады. Диффузды хроматиннің жинақталуы және ДНК молекулаларының тығыз серппеге оралуының нәтижесінде хромосомалар жекелене бастайды. Профазаның алғашқы кезінде әрбір хромосома екі хроматидтерден тұратындығы анық көрінеді. Бұл клетка цикліндегі интерфазаның S кезеңінде жүретін репликацияның нәтижесі.

Профазаның соңында ядрошық жоғалып кетеді, ал ядро қабықшасы ЭПТ элементтерінен босап, жеке қысқа цистерналарға жіктеледі. Осының нәтижесінде нуклеоплазма гиалоплазмамен араласады. Ядрода нуклеин қышқылдарының синтезделуі тоқталады.

Метафазада (грек. meta — тысқары, кейін) хромосомалар толығымен айқындалып, жекеленіп көрінеді және ядроның полюстерінің арасындағы бір деңгейдегі кеңістікке – метафазалық тақтаға жинақталады.

Диффузиялы хроматиннің жинақты пішінге ауысуы ядроның генетикалық материалының жас ядроларға бөлініп кетуін жеңілдетеді. Жарық микроскопымен қараған кезде хромосомалар әдетте ұзындығы әр түрлі жіпшелер тәрізді болып көрінеді, өйткені метафазалық тақтадағы жеке хромосомалардың пішіні және мөлшері тиісті өсімдік түрлеріне сәйкес әр түрлі болып келеді. Метафазада хромосомаларды санауға болады.

Профазалық және метафазалық хромосомалар екіге бүктелген, ұзындықтары бірдей хроматидтерден құралған. Олардың әрқайсысы тығыздалған хроматиннен тұрады. Хромосомаларда оларды екі тең немесе тең емес иықтарғы бөліп тұратын центромер бар.

Ахроматин жіпшелері хромосомның центромеріне бекінеді. Метафазада әрбір хромосоманың хроматидтері бір-бірінен ажыраса бастайды. Олардың арасындағы байланыс тек центромера тұсында ғана сақталады. Полюстерден тартылған жіптер метафаза тақтасы арқылы өтеді. Олардың біразы хромосманың орталық центромеріне бекиді. Жіпшелердің жиынтығы ұршыққа ұқсас түзу пішін құрайды, сондықтан да митоздық ұршық деп аталады.

Митоздық ұршық – хромосомаларды митоздық тақтада бағдарлауға және хромосомаларды клетканың полюстеріне бөлуге арналған аппарат.

Анафазада (грек. ana – жоғары қарай) әрбір хромосома туыстас хромосомаларға айналатын екі хроматидке біржола бөлінеді. Бұдан кейін ұршық жіпшелерінің көмегімен туыстас хромосомалар жұбының бірі ядроның бір полюсіне қарай, екіншісі екінші полюсіне жылжи бастайды.

Телофазада (грек. telos – соңы) туыстас хромосомалар клетканың полюстеріне жетеді. Бұл профазаның кері көрінісі тәрізді: ұршық жоғарылап кетеді, полюстерге топталған хромосомалар босаңсып, болбырайды әрі ұзарады, сөйтіп олар интерфазалық хроматинге ауысады. Ядрошықтар пайда болады. Цитоплазмада әрбір жас ядроның саңылаулы қабықшасы түзіледі.

Телофазаның профазадан басты айырмашылығы: әрбір жас хромосома бір ғана хроматидтен тұрады, сондықтан да олардың ДНК саны екі есе кем. Хромосоманың екінші жартысы ДНК-ның редупликациялануының ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.