Жер салығының теориялық негіздерін зерттеу

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 61 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе

Кіріспе: 1 Жер салығының қалыптасуының теориялық негіздері

3: 6

Кіріспе: 2 Қазақстан Республикасы салық жүйесіндегі жер салығы: есептелу механизмі және бюджет кірісін қалыптастырудағы рөлі

3: 17

Кіріспе: 2. 1 Қазақстан Республикасында жер салығын есептеу реті мен төлеу тәртібі

3: 17

Кіріспе: 2. 2 Жер салығының жергілікті бюджеттің кірістеріндегі алатын орны

3: 22

Кіріспе: 2. 3 Астана қаласы Сарыарқа ауданы Мемлекеттік кірістер басқармасы бойынша жер салығының түсімдеріне талдау

3: 32

Кіріспе: 3 Жер салығының проблемалары және олардың шешу жолдары

3: 36

Кіріспе: 3. 1 Қазақстан Республикасының жер салығын салудағы кездесетін проблемалар

3: 36

Кіріспе: 3. 2 Жер салығын салуды жетілдіру жолдары

3: 41

Кіріспе: Қорытынды

3: 52

Кіріспе: Қолданылған әдебиеттер тізімі

3: 55

Кіріспе: Қосымшалар

3: 58

Кіріспе

Қазақстан өз тәуелсізідігін алғалы бері нарықтық механизмді белсенді түрде енгізуге күш салды, сондықтан салық жүйесі ең маңызды мәселенің біріне айналып отыр. Кез-келген мемелекетке өзінің толыққанды тәуелсіздігін алуы үшін және өзін өзі жан-жақты қамтамасыз ету барысында мықты да тұрақты қаржы базасы қажет. Мемлекеттің негізгі қаржылық тірегі болып халықтар мен шаруашылық жүргізуші субъектілерден жиналатын салықтар болып табылады.

Салықтар мен басқа да міндетті төлемдер тек қана мемлекеттің қаржылық базасы ғана емес, сонымен қатар экономиканы мемлекеттік реттеудің күшті құралы болып табылады. Салықтар ұдайы өндірістік процесстерге әсер ете отырып, экономикалық өсуді қамтамасыз ететін маңызды фактор ретінде әрекет етеді.

Нарықтық экономиканы тереңдету, қоғамдық өмiрiмiзге әрқилы жаңаша өзгерiстер енгiзе отырып, өзiнiң талабын қойып келедi. Президентiмiздiң «Қазақстан-2050» стратегиясында елiмiздiң экономикалық болашағына айрықша назар аударған. Өндіріс және жаңа технологиялар саласындағы салық салу объектілері үшін қолайлы салық режімін енгізу қажет [1] .

Нарықтық қатынастардың қалыптасуы жағдайында еліміздің экономикасының еңсесін көтеруіне ықпал ететін, бюджеттің кіріс көзінің негізі болып табылатын салықтар, сонымен қатар, салық жүйесінде өзіндік реттеушілік маңызы бар алымдар мен төлемдердің атқаратын рөлі жоғары.

Жер және жер ресурстарының терең тамыры бар және жалпы экономиканы дамытуда маңызды орын алады. Жер қандайда болмасын мемлекеттің негізгі байлығы, және Қазақстан территориясының әлемде тоғызыншы орында болуының өзі бізге көптеген мүмкіншіліктерді ашады. Ертеден еліміз аграрлық мемлекет, жерді дұрыс, ұқыпты пайдалану азаматтардың парызы. Ауыл шарушылығындағы өндірістің негізі де болып жер саналады. Олсыз әртүрлі салалардағы өндірісті жүргізу, азық -түлік пен шикізат өнімдерін өндіру мүмкін емес. Сол себепті қоғамдағы материалды байлықтың көзі де жер болып табылады. Ауыл шаруашылығындағы өндіріске жер салығының мәні болып жерді негізгі өндіріс құралы ретінде пайдалануында, ал басқа салаларға -жер экономикалық белсенділікке кеңістік ретінде қолдануында.

Дипломдық жұмыстың өзектілігі - Қазақстан Республикасындағы жер салығына салық салу жүйесін сандық және сапалық талдау әдістерін қолдану арқылы жетілдіру мәселелерін зерттеуге арналған.

Жер салығын енгізудегі ең бастысы жерді және басқада ресурстарды ұтымды пайдалана отырып, ауыл шаруашылық өндірісінің тиімділігін арттыру және шығынға қарсы механизмді құру. Сонымен қатар ол жерде әртүрлі шаруашылықты жүргізуге мүмкіндік беруі қажет. Рентаны төлеу бұл жер үлесін пайдалануға төлем емес, ол жақсы учаскесі барлардың ерекше монополиясы мен артықшылықтарын пайдалануына төлем. Бұл барлық азаматтардың жерге деген құқықтарын теңестіру құралы болып табылады.

Жерге салынатын салықты енгізу мынандай мақсаттарды көздеген: экономикалық әдістермен жерді ұтымды пайдалану және жерге орналастыру, жердің құнарлығын арттыру, оны қорғау жөніндегі шараларды жүргізу үшін, сонымен бірге аумақтың әлеуметтік-мәдени дамуы үшін бюджет кірістерін қалыптастыру.

Дипломдық жұмыстың мақсаты- жер салығының теориялық негіздерін зерттеу мемлекеттік және жергілікті бюджетті қалыптастырудағы рөлін анықтау және ҚР-ның салық жүйесіндегі жер салығының есептеу механизмінің жетілдіру перспективаларын қарастыру.

Бұл мақсатқа қол жеткізу үшін келесі міндеттер қойылады:

- салық жүйесіндегі жер салығының экономикалық мәнін ашу;

- Жер салығын есептеу және төлеу тәртібін көрсету;

- Қазқстан Республикасының жергілікті бюджет кірісіндегі жер салығының түсімдеріне талдау жасау;

- Сарыарқа ауданы бойынша МКБ соңғы жылдардағы түскен жер салығының түрленуіне талдау жасау мен оның жергілікті бюджеттегі атқаратын рөлін анықтау;

- Жер салығын есептеудегі проблемаларды көрсету, жетілдіру жолдарын ұсыну.

Зeрттeу объeктіcі тeрриториялaрдың әлeумeттік-экономикaлық дaмуындa жер салығының қызмeт eту мeхaнизмі болып тaбылaды.

Зeрттeу пәні. Жeргілікті бюджeт кіріcтeрін қaлыптacтырудaғы жер caлықтaрдың қызмeтімeн бaйлaныcты қaржылық қaтынacтaр жиынтығы.

Зерттеудің теориялық және әдіснамалық негізі. Зерттеу барысында әлемдік экономикалық ғылым классиктерінің еңбектері, отандық және шетелдік ғалымдардың монографиялары мен мақалалары, салықтық және қаржы-бюджеттік қатынастарды реттейтін заңнамалық және нормативтік-құқықтық құжаттарда жұмыстың теориялық маңыздылығы анықталады.

Ақпараттық база ретінде ҚР Президентінің жарлықтары, Қаржы министрлігінің материалдары, жергілікті бюджеттердің орындалуы туралы мәліметтер, Саоыарқа ауданы МКБ жылдық есептері пайдаланылды.

Дипломдық жұмыстың ғылыми жаңалығы. Жергілікті бюджет кірісіндегі жер салығынң рөлін анықтай отырып, жер салығының қызмет ету механизмін жетілдіру бойынша нұсқаулар мен ұсыныстарды әзірлеу болып табылады.

Дипломдық жумыстың құрылымы мен көлемі: кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындылар мен ұсыныстардан, пайдаланылған әдебиеттердің тізімінен және қосымшалардан тұрады.

Жер салығының қалыптасуының теориялық негіздері

Мемлекет қоғам өмірінің барлық жақтарында оның қызығушылықтарын қорғау мақсатымен экономикалық, әлеуметтік, экологиялық, демографиялық және басқа да саясаттарды жүзеге асырады. Бұл жерде мемлекет әлеуметтік-экономикалық процестерді реттеу барысында қаржы-бюджет және бағалық механизмдерді пайдаланады.

Салықтар өндірістің пайда болуымен, қоғамның кластарға бөлінуі мен мемлекеттің пайда болуымен бірге пайда болды.

К. Маркс: «Салық- мемлекеттің экономикалық өмір сүруіндегі бейнесі», - деді. Салықтар тауар өндірісі кезінде және қоғамның тапқа бөлінуі мен мелекеттің пайда болуындағы әскери қызметті, саудаларды шенеуніктер үшін қаражаттар қажеттігімен туындады. Салық адам өркениеті кезінде пайда болды. Салық жүйесі мемлекетпен бірге дамып келеді.

АҚШ-тың тәуелсіздік декларациясының авторы Б. Франклин: «Өмірде өлім мен салықтан басқа құтыла алмайтын нәрсе жоқ», - деді. Қазақ халқының салық жүйесі ХVIІ ғасырдың аяқ кезі мен ХVIIІ ғасырдың басында Тәуке ханның (1680-1718 жж. ) тұсында жасалған қазақтың әдет-ғұрыпының жинағында тарихи түбірімен көптеген ғасыр бойына өзінің ерекше дамуымен қалыптасқанын көреміз. Ұлыстар мен тайпаларда бұл міндеттерді сұлтандар мен билер орындаған [2] .

1776 жылы салық салу теориясы негізін салушы А. Смит: «Халық байлығының себептері мен табиғатын зерттеу» деген кітабында: «Салық салудың жалпыға бірдейлігінің керек екендігін және азаматтардың табыстарына сай салықты бөлудің біркелкілігі» жайында жазған. Сондай-ақ А. Смит өз еңбектерінің бірінде: «Салықтар оларды төлейтіндер үшін құлдықтың белгісі емес, керісінше, бостандықтың белгісі», - деді. А. Смиттің ойы бойынша салық ауыртпалығын төмендету мен күшейту емес, салық салу механизмін қолдану нәтижесінде салық салынбайтын құралдардан табыс табуымен, одан салық алу жолымен қазынаны салықтық жеңілдікпен толтыруда қосымша кіріс көзі ретінде қарастырды.

Американдық экономист Артур Лаффер мынадай тұжырымдама жасады: «Жоғары салық ставкасы адамдардың экономикалық белсенділігін төмендетеді, тұрғындар салықтан жалтару жайын іздейді және қызметтен табыс алудан гөрі жәрдемақымен өмір сүргенді жеңіл санайды» [3] .

Салық прототиптері адам қоғамын басқаруда алғашқы ұйымдардың түрлерімен бірге қалыптасты. В. Пушкарева салық салудың дамуын 3 кезеңге бөліп көрсетті. Олардың әрқайсысының өзіне тән ерекшеліктері мен белгілері бар.

Қаржылық ғылым дамуымен қатар салық салуды проблемалары, әдістемелері пайда бола бастады. Экономикалық мектептер мен қаржылық теорияларды біреуінде фискалитет сұрақтарын айналып өтпеді. ХІХ ғасырды екінші жартысында көптеген мемлекеттер ғылыми пікірлерді тәжіребиде қолдануа қадам жасады. В. Пушкарева айтқандай қаржылық ғылымдарды негізгі буынын салық реформалары құрады, олар І- ші Дүние жүзілік соғыстан кейін жүргізіліп салық салуды ғылыми принциптерімен негізделді. Осы уақытта қазіргі салық жүйелерді құрылымы қалыптасты. Мұнда тікелей салықтар және прогрессивті жеке табыс салық алғашқы орына ие бола бастады [4] .

Салықтар - шаруашылық жүргізуші субъектілердің, жеке тұлғалардың мемлекетпен екі арадағы мемлекеттік орталықтандырылған қаржы көздерін құруға байланысты туындайтын қаржылық қатынастарды сипаттайтын экономикалық категория болып табылады «Салық» ұғымы әр түрлі экономикалық әдебиеттерде әр түрлі қарастырылады. Негізінен көптеген экономикалық әдебиеттерде «салық» ұғымы бюджет қорына белгілі бір көлемде және белгілі бір уақытта түсетін міндетті төлем ретінде қарастырылады. Ал Қазақстан Республикасының Салық кодексі бойынша салықтар дегеніміз- мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардан белгілі бір мөлшерде және мерзімде түсетін міндетті төлемдер болып табылады.

Салықтардың экономикалық мәні мынада:

- біріншіден, салықтар шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының қалыптасуындағы қаржылық қатынастардың бір бөлігін көрсетеді;

- екіншіден, шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының белгілі бір мөлшерін мемлекет үлесіне жинақтап, жиынтықтаудың қаржылық қатынастарын көрсетеді [5] .

Экономикалық мазмұны жағынан салықтар - заңды белгiленген ретпен тұрғындардан, кәсiпорындар мен мекемелерден алынатын мiндеттi төлемдер жүйесi. Табыстардың әр түрлi нысандарынан салық көздерi болып мыналар табылады: пайда, жалақы, дивиденд, рента т. б. Салықтардың мәжбүр ету сипатынан басқа ерекше қасиетi - олардың салықты өндiрiп алу ретiмен төленген сомасының мөлшерi мен салық төлеушiлердiң мемлекеттен алатын қызметтерi құнының арасындағы сәйкессiздiк болып табылады. Салық салудың мынадай негiзгi принциптерi бар:

а) азаматтар салықты мемлекеттен алатын игiлiктерге пропорционалды төлеу керек;

б) салықтар табыстың мөлшерiнен, салық төлеушiлердiң жұмыс халiнiң дәрежесiнен тәуелдi болу керек.

Салық жүйесіндегі маңызды салықтардың бірі - жер салығы болып табылады.

Р. И. Жандосовтың «Дамыған елдердегі жерге салық салу» оқулығында жер салығының даму тарихына кеңірек тоқталған. «Жер - белгілі бір өлшемдегі пайдалану мүмкіндігі орасан зор табиғи байлық. Адамзат жерді пайдалану арқылы өзінің қажеттіліктерін қанағаттандырып келеді. Жерге салық салу тарихы ертеден жүргізіледі. Ресей империясы құрамында XVIII ғасырда салықтардың түрлері көбейіп, ставкалары да жоғары болды, бірақ жер салығы жеке салық ретінде болмады. Яғни мүлік салықтары болып есептелді. XIX ғасырдың басында да жерге салық салу деген болмады. Тек 1843-1856 жылдары аралығында патша үкіметі кадастрлық іс-шаралар жүргізіп, ең бастасы жер көлемдері, жер құңарлығы, қандай мақсатта қолданылуы туралы мағлұматтар жиналды. 1851 жылы Николай I «Жер міндеттіліктері туралы» Жарғы қабылдайды. Осы кезден бастап жерге салық салу процесі басталды, бірақ оның табыстылық, мақсаттына қарамастан жүргізілді. Александр II билік еткен жылдарда(1855-1881жж) жерге салық салу жаңа деңгейге көтерілді. 19 ақпан 1861 жылы «Манифест және жағдай» қабылданды. Мұнда шаруалардың жерге деген құқықтары, міндеттері және оны сатып алу туралы төлемдер көрсетілді. Төлем шаруалардан қазынаға 49 жылға дейін есептелінді. 1865-1879 жылдары аралығында 300 жуық жерге байланысты құжаттар енгізіліп, оның маңыздысы ретінде «Жердің пайдаланудың артында қазыналық шаруалардың төлемі» болды. Жерге алымдар әр губернияларға әр түрлі есептелінді, объектісі болып жер учаскелері мен сол жерден пайда мөлшері болды. 1917 жылғы Қазан төңкеріліснен кейін жер салығы 19. 02. 1918 ж. «Жерді қоғамдастыру» туралы декреті және 30. 10. 1918 «Ауыл шаруашылығын натуралды салықтармен салу» туралы декретіне сәйкес жерге салық салуды жою қаулысы шығады. Оның орнына Совет үкіметі ауыл шаруашылығына салық енгізіледі, объектісі - жер болып табылады» [6] .

А. Д. Умбеталиевтың «Салық және салық салу» оқулығында жер салығы жайлы былай деп жазылған: «Жер- белгілі бір өлшемдегі пайдалану мүмкіндігі орасан зор табиғи байлық. Адамзат жерді пайдалану арқылы өзінің қажеттіліктерін қанағаттандырып келеді. Қазақстан Республикасының кең байтақ жері бар. Жер салығын енгізу мынадай мақсаттарды көздейді:

- экономикалық әдістермен жерді ұтымды пайдалану;

Жердің құнарлығын арттыру;
Жерді қорғау жөніндегі шараларды енгізу үшін төлемдер төлеу;
Аумақтың әлеуметтік- мәдени дамуы үшін бюджет кірістерін қалыптастыру.

Жер салығы- жер ресурстарын басқару жөніндегі уәкілетті орган әр жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша берген жерлердің мемлекеттік сандық және сапалық есебінің деректері негізінде меншік құқығын, тұрақты жер пайдалану құқығын, өтеусіз уақытша жер пайдалану құқығын куәландыратын құжаттарға сәйкес есептеледі».

Жер салығы- меншікке салынатын салықтардың ішіндегі ең негізгі, ауқымды, маңызы жағынан ерекшесі. Жер салығы жер иеленушілер мен жер пайдаланушылар төлейтін тікелей, оның ішінде нақты салықтардың қатарына жатады. Ол - жергілікті бюджеттің бекітілген салықтарының бірі. Нарықтық экономикасы дамыған елдерде жер салығы көбінесе дербес салық ретінде қарастырылмайды, тек жер құны (баланстық құны) мүлікке салынатын салықтың жалпы сомасына енеді. Жер салығы жер телімі орналасқан бойынша төленеді, салық сомасы жергілікті өкімет органдарының құзырында қалады, яғни жер салығының сомасы толығымен жергілікті бюджетке түсіп, жергілікті өкімет органдарының салықты жинауға мүдделігін арттырады [7] .

Жер телімі салық базасы болып табылады, ал базалық ставкалары осы жерді пайдалану мақсаттарына қарай анықталады. Жер салығының өлшем бірлігі шаруашылықты жүргізудің нәтижесі бойынша емес, ол жердің құнарлығына, орналасуына және сумен қамтамасыз етілуіне байланысты есептелінеді.

Ауыл шаруашылығындағы нарықтық қатынастардың дамуының негізгі факторы жерге деген меншіктің заң жүзінде бекітілуінде, жердің сапалығын сақтауда, жердің нәтижелігін жоғарлатуда және жерді тиімді пайдалануды жер салығының маңызы зор. Бұл төлем жер пайдалануның шаруашылық қызметінің нәтижесіне қарай алынбайды, оның көлемі жердің бонитет балына байланысты болады. Бонитет балы дегеніміз - жердің сапасын топырақтың және сумен қамтамасыз етілуімен сипаттайтын көрсеткіш. Ауыл шаруышылығы үшін жер салығының мағынасы негізі өндіріс ретінде жерді пайдалану болып табылады. Жерге дұрыс күтім жүргізудің нәтижесінде өнімділіктің мөлшері арта түседі. Жердің тұрақтылығы тұрақты шама емес. Егер күтімі ұтымды түрде жүргізілсе, жер өнімділігінің көлемі ұлғаяды, керісінше жерді пайдалану ұтымды емес болса, өнімділік төмендейді. Сондықтан жерді өңдеудің негізгі міндеті оның құнарлығын экономикалық жолмен кешенді түрде ұйымдастыру. Шаруашылық жүргізу үшін жер ресурстарын бағалау ең бірінші оның сапалық белгісінің сипаттамасы бойынша жүзеге асырылады.

Жер салығының экономикалық мәні салықтарды мемлекеттің өзінің қызметтері мен міндеттерін жүзеге асыру үшін жұмылдыратын шаруашылық жүргізуші субъектіден, азаматтардан ұлттық табыстың белгілі бір үлесін алу жөніндегі өндірістік қатынастардың бөлігі болып табылатындығында және мемлекеттің заңды және жеке тұлғалармен қалыптасатын ақша қарым - қатынастарымен сипатталады, сондықтан, жер салығы экономикалық категория ретінде қаралады [8] .

Қазақстан Республикасының Конституциясына сай жер мемлекеттік меншік болып табылады. Осыған байланысты біздің елде жер учаскелерін жекелікке өткізу ақылы түрде жүргізіледі.

Жерге меншiк құқығының түрлерiне тоқталсақ жерге мемлекеттiк меншiк пен жеке меншiк танылады. Меншiк құқығының субъектiлерi:

республика аумағындағы жерге мемлекеттiк меншiк құқығының субъектiсi - Қазақстан Республикасы;
жер учаскелерiне жеке меншiк құқығының субъектiсi - азаматтар және мемлекеттiк емес заңды тұлғалар.

Меншiк иесiнiң өзiне тиесiлi жер учаскесiн иеленуге, пайдалануға және оған билiк етуге құқығы бар. Жер пайдалану құқығы заттық құқық болып табылады. Жер пайдалану құқығы тұрақты немесе уақытша, иелiктен шығарылатын немесе шығарылмайтын, өтеулi немесе өтеусiз алынатын болуы мүмкiн.

Жер салығы Қазақстанда 1992 жылы 1 қаңтарда енгізілді.

Салықтардың жіктелуі бойынша жер салығының қай жіктемеге жататындығы келесі 1 суретте келтірілген.

Сурет 1. Жер салығының жіктелуі

Ескерту- сурет автормен құрастырылған

Жер салығы түрінде алынған қаржылардың қандай басқару деңгейінде жинақталуындағы мәселе маңызды методологиялық мағынаға ие болады. Теориялық көзқарастар бұл мәселеде екі нұсқа болуы мүмкін деп тұжырымдайды.

Біріншісі, олардың тікелей мемлекеттік бюджетке түсуі және әртүрлі, ауыл шаруашылығымен тікелей байланысы жоқ мақсаттарға жұмсалуы. Осыған байлпанысты Н. Суханов: Едәуір демократиялық елдердің өзінде жер рентасын “қазынаға беру” келешектегі жалпы мемлекеттік бюджеттің құраушы бөлігіне жер рентасының мемлекеттік жер салығына ауысуы міндетті емес- деп жазған. Бұл тағы да айтып өтетін жәйт, ол “қоғамның қажеттіліктеріне әлеуметтік салымдардың жолымен жер рентасының айналымы” формуласына сай нәтиже болмай отырғандығында [9] .

Екінші нұсқасы, жер салығы түріндегі жиналған қаражаттардың көп бөлігін жергілікті бюджетке қалдыруы. Келешектегі ренталық салым жүйесі негізінде рентаның неғұрлым көп бөлігі жергілікті жерде қалу принципі жатыр. Осы нұсқаның бірқатар себептер бойынша едәуір ыңғайлы екенін атап өту қажет.

Біріншіден, ренталық табыстар, жер салықтары жергілікті бюджеттің тұрақталуына әсер етеді, жекелеген территорияларда өзін-өзі басқару процестерінің дамуына маңызды қаржылық тіректі құрайды.

Екіншіден, рентаның аймақтық бюджетке түсуі жер салығының негізделу деңгейін анықтауға маңызды құрал болады, өйткені жергілікті жерлерде шаруашылық жағдайының бар айырмашылықтарын жақсы бағалауға мүмкіндік туады.

Үшіншіден, жер салығы түріндегі жинақталған қаражаттар тікелей сол берілген аймақ шегінде жалпы мемлекеттік қазыналардың жоғалып кетпеуіне, яғни ренталарды алу осы аймақ қажеттіліктеріне жұмсалуы маңызды.

Осыдан жергілікті бюджетке жер салығы түріндегі түсетін қаражаттар негізінде ауыл шаруашылық өндірісі қажеттіліктеріне шығындалуы керек деген тұжырым жасауға болады. Бірінші кезекте бұған жататындар: жерлердің құнарлылығын, олардың мелиорациясын көтеру, ауылдық жерлерде әлеуметтік және өндірістік инфрақұрылымның дамуы бойынша шараларды жүргізу.

Соңғы нәтижеде жер салығы түрінде алынған қаржылар халықтың өмірлік деңгейін көтеру, ауыр аграрлық дағдарысты бастан кешіруді қамтамасыз етуі қажет. Н. Суханов осыған байланысты: “Ренталық салу қоғамның және мемлекеттің міндеттерінің бірі, елдің бар халқына жер рентасын тең бөлікпен бөлуді мақсат етуі қажет” - деп белгілеген. Ал тәжірибе жүзінде бұл дегеніміз, жер салығы орталық бюджеттің толықтырылуына кетпей толығымен жергілікті билік органдарының бюджетіне аударылуы қажет дегенді білдіреді [10] .

Осылайша жердің құқықтық статусы жерге салық салу қызметі мен нұсқауларын қалыптастырады. Сонымен қатар жерге салық салу бюджет табысының маңызды бөлігі және салық қызметкерлерінің ерекше көңіл бөлу түрі болып табылады.

Қазақстан Республикасы территориясында жер салығы мен жалдық ақы төлеушілер болып жер иелікке, пайдалануға немесе жалға берілген ұйымдар (олар өздерінің құрылу негіздері және меншік түрі мен ұйымдастырушылық-құқықтық түріне байланыссыз халықаралық үкіметтік емес ұйымдар мен кәсіпорындар, мекемелер) Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларының қатысуымен біріккен кәсіпорындар, сонымен қатар Қазақстан Республикасының азаматтары, шетел азаматтары, азаматтығы жоқ азаматтар табылады. Қысқаша айтқанда, заң арқылы Қазақстан Республикасының жер салықтарынан толық босатылған немесе жеңілдік алған тұлғалардан басқа барлық жер иелері мен жалға алушылары, жер иеленушілермен жер пайдаланушылар жер салығын төлейді.

Жер салығын салу мен жалдық ақыны алу объектісі болып заңды тұлғалар мен жеке азаматтарға иелік етуге немесе пайдалануға, соның ішінде жалға берілген барлық жер учаскелері, жер учаскелерінің бөліктері, жер үлестері (жер учаскелері жалпы Үлестік меншік жағдайында болғанда) табылады.

Жер салығы жалдық есептегі көлем бірлігі үшін тұрақты төлем түрінде белгіленгендіктен, оның көлемі жер учаскесінің ауданы, сомасы, және орналасуына байланысты болады.

Жалдық төлемнің ақшалай және заттай түріндегі төлемінің мөлшері, шарттары және мерзімдері тек жалға алушы мен беруші арасындағы келісім арқылы ғана анықталады.

Мемлекеттік және муниципалды жерлерді жалға алғанда атқарушы биліктің сәйкес органдары жердің пайдалануы мен жалға алушылардың категориялары бойынша жалдық төлемнің базалық мөлшерін белгілейді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.