Қазақстан Республикасының қаржы жүйесі қызметі
Кіріспе 3
1 тарау. «Қаржы жүйесі» мәні 6
1.1 «Қаржы жүйесі» ұғымы, оның құрамы 6
1.2 Қазақстан Республикасының бюджет жүйесі, маңызы 12
1.3 Қаржы жүйесін ұйымдастыру қағидаттары
1.4 Мемлекеттің қаржы жүйесінің қызметі 21
2 тарау. Экономикадағы қаржы жүйесінің рөлі
2.1 Қазақстан Республикасының қаржы жүйесінің моделі 26
2.2 Қаржы жүйесінің құрылымын жылдық салыстыру 27
2.3 Қаржы жүйесінің әлемдік тәжірибесі 30
3 тарау. Қаржы жүйесін жетілдірудегі іс.шаралар 34
3.1 Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетін жетілдіру 36
Қорытынды 40
Қолданылған әдебиеттер тізімі 44
1 тарау. «Қаржы жүйесі» мәні 6
1.1 «Қаржы жүйесі» ұғымы, оның құрамы 6
1.2 Қазақстан Республикасының бюджет жүйесі, маңызы 12
1.3 Қаржы жүйесін ұйымдастыру қағидаттары
1.4 Мемлекеттің қаржы жүйесінің қызметі 21
2 тарау. Экономикадағы қаржы жүйесінің рөлі
2.1 Қазақстан Республикасының қаржы жүйесінің моделі 26
2.2 Қаржы жүйесінің құрылымын жылдық салыстыру 27
2.3 Қаржы жүйесінің әлемдік тәжірибесі 30
3 тарау. Қаржы жүйесін жетілдірудегі іс.шаралар 34
3.1 Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетін жетілдіру 36
Қорытынды 40
Қолданылған әдебиеттер тізімі 44
Қаржы жүйесі – бұл қаржы қатынастарының жиынтығын қамтитын және осы қатынастар негізінде сәйкес ақша қорын құру және пайдалану және де осы қатынастардың ұйымдастырушы органдарының жиынтығын айтамыз.
Қаржы жүйесі - бұл қаржы қатынастарының әртүрлі сфераларының жиынтығы. Осы анықтаманы негізге ала отырып, қаржы жүйесін келесі үш бөлікке жіктеуге болады:
1) Қаржы қатынастары;
2) Ақша қаражат қорларының жиынтығы;
3) Қаржы басқару аппараты жиынтығы.
Осығын сәйкес қаржы жүйесі 2-белгі бойынша жіктеуге болады:
1) Функционалды қасиет;
2) Қаржы қатынастарына қатысушы қаржы субъектілігі.
Бірінші белгісі бойынша функцоналды қасиет немесе қызмет ретінде: Салық бюджет жүйесі жатады, қор нарығы, қаржылық құқық, сақтандыру және т.б. жатады.
Қаржы жүйесі - бұл қаржы қатынастарының әртүрлі сфераларының жиынтығы. Осы анықтаманы негізге ала отырып, қаржы жүйесін келесі үш бөлікке жіктеуге болады:
1) Қаржы қатынастары;
2) Ақша қаражат қорларының жиынтығы;
3) Қаржы басқару аппараты жиынтығы.
Осығын сәйкес қаржы жүйесі 2-белгі бойынша жіктеуге болады:
1) Функционалды қасиет;
2) Қаржы қатынастарына қатысушы қаржы субъектілігі.
Бірінші белгісі бойынша функцоналды қасиет немесе қызмет ретінде: Салық бюджет жүйесі жатады, қор нарығы, қаржылық құқық, сақтандыру және т.б. жатады.
1. “ Қаржы” /оқулық/ Қ. Қ. Ілиясов, С. Құлпыбаев – Алматы 2005.
2. “ Финансовая система: экономическое содержание и механизм использования” А.Б. Зейнельгабдин – Алматы 1995. Қаржы-қаражат.
3. “ Финансы” /учебник для вузов/ под. ред. М.В. Романского – 2001.
4. “ Общий курс финансов” /учебник/ В.Д. Мельников, В.Д. Ли – Алматы 2001.
5. “ Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел жаңару жолында” – Нұрсұлтан Назарбаев. Алматы 2005.
6. “ Экономикалық теория “ Әубәкіров Я.Ә. Алматы, «Санат»1999ж 176 б.
7. “ Финансы “ . Омирбаев С.М. Астана 2003 ж.
8. “ Статистический ежегодник Казахстана: Статистический сборник“ / А.А. Смаилов ред. 2005ж.
9. “ Финансовое право Республики Казахстан“. Худяков А.И Алматы, 2001 стр 272.
10. Назарбаев Н., Казахстан 2030, Алматы: «Билим», 1997 г.
11. “ Жалпы экономикалық теория“ Шеденов Ө.Қ., 2002 жыл , Алматы – Ақтөбе
12. «Қазақстан цифрларда» статистикалық жинақ , 2006 жыл , Алматы
Журналдар:
1. “ Қаржы қаражат” финансы Казахстана. Ж. Елубаева– 2004/6.
2. “ Қаржы қаражат” финансы Казахстана. З. Искакова –2004/5.
3. “ Финансы Казахстана” М. Т. Давлетова –2000/12.
Газеттер:
1. “ Егемен Қазақстан” –2008. 1 наурыз.
2. “ Казахстанская правда” – 2007. 9 декабрь.
2. “ Финансовая система: экономическое содержание и механизм использования” А.Б. Зейнельгабдин – Алматы 1995. Қаржы-қаражат.
3. “ Финансы” /учебник для вузов/ под. ред. М.В. Романского – 2001.
4. “ Общий курс финансов” /учебник/ В.Д. Мельников, В.Д. Ли – Алматы 2001.
5. “ Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел жаңару жолында” – Нұрсұлтан Назарбаев. Алматы 2005.
6. “ Экономикалық теория “ Әубәкіров Я.Ә. Алматы, «Санат»1999ж 176 б.
7. “ Финансы “ . Омирбаев С.М. Астана 2003 ж.
8. “ Статистический ежегодник Казахстана: Статистический сборник“ / А.А. Смаилов ред. 2005ж.
9. “ Финансовое право Республики Казахстан“. Худяков А.И Алматы, 2001 стр 272.
10. Назарбаев Н., Казахстан 2030, Алматы: «Билим», 1997 г.
11. “ Жалпы экономикалық теория“ Шеденов Ө.Қ., 2002 жыл , Алматы – Ақтөбе
12. «Қазақстан цифрларда» статистикалық жинақ , 2006 жыл , Алматы
Журналдар:
1. “ Қаржы қаражат” финансы Казахстана. Ж. Елубаева– 2004/6.
2. “ Қаржы қаражат” финансы Казахстана. З. Искакова –2004/5.
3. “ Финансы Казахстана” М. Т. Давлетова –2000/12.
Газеттер:
1. “ Егемен Қазақстан” –2008. 1 наурыз.
2. “ Казахстанская правда” – 2007. 9 декабрь.
h2h3
Мазмұны
Кіріспе 3
1 тарау. Қаржы жүйесі мәні 6
1.1 Қаржы жүйесі ұғымы, оның құрамы 6
1.2 Қазақстан Республикасының бюджет жүйесі, маңызы 12
1.3 Қаржы жүйесін ұйымдастыру қағидаттары 18
1.4 Мемлекеттің қаржы жүйесінің қызметі 21
2 тарау. Экономикадағы қаржы жүйесінің рөлі 26
2.1 Қазақстан Республикасының қаржы жүйесінің моделі 26
2.2 Қаржы жүйесінің құрылымын жылдық салыстыру 27
2.3 Қаржы жүйесінің әлемдік тәжірибесі 30
3 тарау. Қаржы жүйесін жетілдірудегі іс-шаралар 34
3.1 Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетін жетілдіру 36
Қорытынды 40
Қолданылған әдебиеттер тізімі 44
h3
h4Кіріспе
Курстық жұмыстың тақырыбы: Қазақстан Республикасының қаржы жүйесі
Менің бұл тақырыпты таңдау себебім, еліміздегі қаржы жүйесін зерттеу,
құрылымын терең түсіну және қазіргі таңда бұл мәселе өте актуалды болып
табылады. Болашақ қаржыгер ретінде, Республикамыздың тәуелсіздік алғаннан
бергі жағдайын салыстыра келе қаржы жүйесінің өзгерісін білу.
Біз білетіндей, 21 жыл ішінде тек қаржы жүйесінде ғана емес сонымен
қатар, экономиканың басқа да секторлары елеулі түрде ілгері дамыды.
Курстық жұмыс барысында, мен қаржы жүйесі жайлы біраз мағлұматтарды
жаздым. Астана қаласындағы елбасы--- Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың 2005
жылғы18 ақпанда халыққа арналған жолдауында қаржылық сектор жайлы үшінші
бөлімде көрсетілген. Бұл бөлімшеде әлеуметтік-экономиканың дамуында қаржы
жүйесінің маңызы зор болып табылатындығы көрсетілген.h4 Қаржы секторын
одан әрі дамыту үшін Қаржы министрлігінің 2011-2015 жылдар аралығындағы
стратегиялық жоспары қадылданды. Ендігі біздің мақсатымыз білімімізді
шыңдап, білікті маман болып шығу. Халықаралық стандарттарға сай болу арқылы
қаржы жүйесін жетілдіру.
Қаржы жүйесі – бұл қаржы қатынастарының жиынтығын қамтитын және осы
қатынастар негізінде сәйкес ақша қорын құру және пайдалану және де осы
қатынастардың ұйымдастырушы органдарының жиынтығын айтамыз.
Қаржы жүйесі - бұл қаржы қатынастарының әртүрлі сфераларының жиынтығы.
Осы анықтаманы негізге ала отырып, қаржы жүйесін келесі үш бөлікке жіктеуге
болады:
1) Қаржы қатынастары;
2) Ақша қаражат қорларының жиынтығы;
3) Қаржы басқару аппараты жиынтығы.
Осығын сәйкес қаржы жүйесі 2-белгі бойынша жіктеуге болады:
1) Функционалды қасиет;
2) Қаржы қатынастарына қатысушы қаржы субъектілігі.
Бірінші белгісі бойынша функцоналды қасиет немесе қызмет ретінде:
Салық бюджет жүйесі жатады, қор нарығы, қаржылық құқық, сақтандыру және
т.б. жатады.
Екінші белгісі бойынша былай бөлінеді: жергілікті бюджет, коорпарация
қаржылары жатады.
Ал, бірінші бөлімде: Мемлекеттік қаржы жүйесі туралы мәселелерді
қарастырдым. Қазіргі жағдайда қандай мемлекеттің жеке экономикалық
құрылымын зерделеу оның қаржы жүйесін талдаусыз мүмкін емес.Бұл жүйе қаржы
қатынастары жиынтығынан және оны реттейтін институттардан тұрады. Қаржы
қатынастары кез-келген қоғамдық жүйеде орын алатын жалпы экономикалық
қатынастардың құрамды бөлігі. Мемлекет қаржы жүйесі арқылы саяси,
экономикалық және әлеуметтік салалардың алуан түрлі қызметтеріне қажетті
қаражаттарды жинақтап пайдаланады.
Жалпы, қаржы жүйесінің қалыптасуына энономиканың даму деңгейі,
жұмыспен қамтамассыз етілу деңгейі, халықтың қолындағы қаражаттар тікелей
әсерін тигізеді. Сондықтан ең алдымен халықтың қал-ахуалын жақсартып, содан
кейін жүйені қалыптастыру қажет. Сонымен қатар нормативті-құқықтық
актілерді ретке келтіріп, заңдар енгізу өзекті болып отыр.
Мен білетіндей 1995 жылдары еліміздің қаржылық жағдайы өте нашар болды.
Ал қазір ол көрсеткіштер өзгерген.2013 жылы бюджет түсімі 198,2 млрд
теңгеге артады. Жалпы республикалық қазына қоржынына 5 трлн 435 млрдтан
астам теңге түседі деп болжанған. Бұл туралы ҚР Қаржы министрі Болат
Жәмішов ҚР Парламенті Сенатына 2013-2015 жылдарға арналған республикалық
бюджет туралы Заң жобасын таныстыру кезінде осындай дерек келтірген. Ал
2014 жылға арналған республикалық бюджет түсімдері
5 трлн. 773 млрд. теңге немесе ағымдағы жылмен салыстырғанда
10,4 пайызға өсе отырып қарастырылған. Оның ішінде кірістер
(трансферттердің түсімдерін есепке алмағанда) 4 трлн. 16,4 млрд. теңге
сомасында болжанады, ол 2013 жылдың деңгейінен
427,1 млрд. теңгеге жоғары. 2015 және 2016 жылдарында сәйкесінше кірістер
түсімдері алдыңғы жылдар деңгейіне қарағанда 555,7 және 636,8 млрд. теңгеге
өсуі жоспарланады.Бұл мәлімет біз үшін көз қуантарлық болып отыр.
Біздің ендігі мақсатымыз осы даму деңгейін ары қарай жетілдіре отырып,
халықаралық аренада тек жақсы жағымен көріне беру. Келешек мемлекетіміздің
мамандары біз боламыз, сондықтан әрбір студент өзіне жүктелген міндеттерді
сезіне отырып білім алса, біздің болашақ қаржы жүйесі жаман болмайды деп
сенеміз.
Әлемдік практиканы өз елімізге ендіре отырып, тек тиімді жақтарын
алуға тырысу қажет. Қаржы жүйесі функцияларын дұрыс анықтап, дефицит
деңгейін мейлінше төмендетіп, макроэкономикалық көрсеткіштерді ескере
отырып әлемдік стандарттарға сүйену қажет.
h41 тарау. Қаржы жүйесі мәні
1.1 Қаржы жүйесі ұғымы, оның құрамы
Жалпы, қаржы жүйесі ұғымын түсіну үшін қаржының не екенін ұғыну қажет.
Қаржы (қолма-қол ақша, табыс ұғымын білдіретін орта ғасырдағы латын
тілінің financia сөзінен пайда болған француздың finance сөзінен шыққан)
қоғамда нақты өмір сүретін, объективті сипаты мен айрықша қоғамдық айналымы
бар өндірістік қатынастарды білдіретін ақшалай қаржы ресурстары мен
қорларды жасау және пайдалану процесіндегі экономикалық қатынастарды қамтып
көрсететін тарихи қалыптасқан аса маңызды экономикалық категориялардың бірі
болып табылады.
Қаржының мәні, оның даму заңдылықтары, тауар-ақша қатынастарын қамту
сферасы мен қоғамдық ұдайы өндіріс процесіндегі ролі қоғамның экономикалық
құрылысымен, мемлекеттің табиғатымен және функцияларымен айқындалады.
Елдің біртұтас қаржы жүйесі тиісті ақша қорлары құрылып,
пайдаланылатын қатынастардың, сонымен бірге бұл қатынастарды ұйымдастыратын
органдардың жиынтығын қамтиды. Қаржы жүйесінің ұғымы кейде тар мағынада,
тек мемлекеттің қаржы мекемелерінің жиынтығы ретінде қолданылады.h4
Сонымен бірге жалпы институционалдық тұрғыдан алғанда қаржы жүйесі бұл
қаржы мекемелерінің жиынтығы, ал экономикалық тұрғыдан---ол мемлекетте іс-
әрекет ететін бір-бірімен өзара байланысты қаржы қатынастарының жиынтығы.
Өзінің тарихи дамуында қаржы жүйесі ұзақ эволюциядан өтті. Қаржы
қатынастарының пайда болуы кезінде қаржы жүйесі, жалпыға мәлім, әдетте, тек
бір ғана буынмен - мемлекеттік бюджетпен шектелді. Классикалық капитализм
жағдайында батыстың көптеген өркениетті елдерінің, соның ішінде бұрынғы
КСРО-ның қаржы жүйесін екі негізгі буын - мемлекеттік бюджет пен жергілікті
қаржылар құрады. Олар ақша қорларын қалыптастыруға мүмкіндік берді, бұл
буындардың көмегімен мемлекет өзінің саяси және экономикалық функцияларын
орындап отырды.
Қаржы жүйесі мынадай үш бөлікті қамтиды:
1. қаржы қатынастарының жиынтығы;
2. ақша қорларының жиынтығы;
3. басқарудың қаржы аппараты.
Ақша қорларының қозғалысына байланысты мемлекет, шаруашылық жүргізуші
субъектілер, салалар, аймақтар және жеке азаматтар арасында пайда болатын
экономикалық, ақша қатынастарының жиынтығы қаржы қатынастарын құрайды.
Қаржы қатынастары негізінен мына екі сфераны қамтиды:
1) мемлекеттік бюджетке жинақталатын мемлекеттің орталықтандырылған
ақша қорларын қалыптастырып, пайдаланумен
байланысты болатын экономикалық ақша қатынастары;
2) кәсіпорындардың орталықтандырылмаған ақша қорларының толық
айналымын ортақтастыратын экономикалық ақша қатынастары.
Қаржы қатынастары өзінің экономикалық табиғаты жөнінен бөлгіштік
қатынастар болып табылады, оның үстіне құнды бөлу ең алдымен субъектілер
бойынша жүзеге асырылады. Сондықтан қоғамдық өндірістегі субъектілердің
ролі қаржы қатынастары жіктемесінің алғашқы объективті белгісі ретінде
көрінеді.
Қаржы қатынастарының буындарына тән болып келетін тиісті
орталықтандырылған және орталықтандырылмаған ақша қорларының жиынтығы қаржы
жүйесінің екінші бөлігін құрайды.
Қаржының материалдық мазмұны өзінің көрінісін қаржы ресурстарын
қалыптастырып, пайдалануда табады. Бұл ресурстар бюджет, мемлекеттік және
мемлекеттік емес әлеуметтк сақтандыру және қамсыздандыру. Амортизация,
айналым қаражаттары, тұтыну, резерв және басқа көптеген ақша қорларын
кіріктіреді. Бір қорлар едәуір дәрежеде, біреулері аз дәрежеде
орталықтандырылған, бір қорлар үнемі жұмсалады, басқалары уақытша
сақталады, үшіншісі қорланады.
Қаржы жүйесі интеграциялық тұрпатты жүйе болып табылады, оған кіретін
элементтердің тығыз байланысымен және оның қосалқы жүйелерінің бірде-бірі
өзінше өмір сүре алмайтындығымен сипатталады: қаржы бір жағынан, өндірістік
қатынастардың бір бөлігін білдіреді және осы қатынастар жүйесінің элементі
болып келеді, екінші жағынан, өзінің функциялық өзіндік ерекшелігі бар
өзара байланысты элементтерден тұратын жүйе болып табылады. Функциялық
сыныптауға сәйкес қаржыларда функциялық қосалқы жүйе ретінде мыналарды
айтуға болады: салық, бюджет, сыртқы экономикалық, қаржылық жоспарлаудың,
бақылаудың және басқа қосалқы жүйелері.
Қаржы жүйесін сыныптаудың функциялық критерийінен басқа қаржы
субъектілерінің (қаржы қатынастарындағы қатысушылардың) белгісі юойынша
сыныптау қолданылады, бұл қаржы жүйесін сфералар мен буындар бойынша:
мемлекеттің қаржысына, шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысына,
халықтың (үй шаруашылығының) қаржысына бөлуге болады.
Буындардың сипаттамасының матасылған қатары ретінде жоғары элементтері
болады: қаржы қатынастары, қаржы қорлары, басқарушы аппарат. Жүйелердің
мұндай қасиеті қаржы жүйесіне интеграциялық сипат береді.
Қаржы жүйесін құрайтын жеке элементтердің орны мен рөлі бірдей емес.
Бастапқы элемент жүйенің басқа элементтері арасында алдыңғы орынды алады,
өйткені жүйе элементтері мен буындардың өзара байланысындағы оның рөлі
айқындаушы болып табылады.
Қазақстан Республикасының қаржы жүйесі (1- сызба)
Қазақстан Республикасының қаржы
жүйесі
Жалпымемлекеттік Шаруашылық жүргізушіХалықтың
қаржы субъектілер қаржысы (үй шаруашылығының)
қаржысы
Мемлекеттік Арнаулы Мемлекеттік Материалдық Өндірістік
бюджет бюджеттен тыскредит өндіріс емес
қорлар сферасының сфераның
қаржысы қаржысы
РеспубликалықЖергілікті Өнеркәсіп, ауыл Тұрғын үй-коммуналдық
бюджет бюджеттер: шаруашылығы, шаруашылықтың, халыққа
облыстардың, құрылыс тұрмыстық қызмет
қалалардың, кәсіпорындарының,көрсетудің, жолаушылар
аудандардың жүк көлігі, көлігінің, денсаулық
бюджеттері байланыс, сауда, сақтау, білім беру,
дайындау, мәдениет, ғылым және
геологиялық ғылыми қызмет көрсету,
барлау қоғамдық ұйымдар,
ұйымдарының, банк-кредит, сақтық,
жабдықтау коммерциялық және
мемлекеттік делдалдық ұйымдардың,
ұйымдар қаржысы мемлекеттік емес және
басқа субъектілердің
қаржысы
Орталықтандырылған қаржылар
Орталықтандырылмаған қаржылар
Мемлекеттің қаржысы. Мемлекеттің қаржысы мемлекеттің экономикалық,
әлеуметтік, саяси функцияларын орындау үшін оны қажетті ақша ресурстарымен
қамтамасыз ететін елдің қаржы жүйесінің маңызды сферасы болып табылады және
олар экономика мен социумдағы сан алуан өзара байланыстарды қамтитын
мемлекеттік сектордың өндірістік және әлеуметтік қатынастардағы іс-
қимылымен байланысты.
Экономикалық мәні жағынан мемлекеттің қаржысы мемлекеттің, оның
кәсіпорындарының қаржы ресурстарын қалыптастырып, алынған қаражаттарды
мемлекет пен оның кәсіпорындарының функцияларын орындауға пайдалану үшін
қоғамдық өнімнің құны мен ұлттық байлықтың бір бөлігін бөлу және қайта
бөлумен байланысты болатын ақша қатынастарын білдіреді.
Субъектілері: мемлекет (өзінің билік пен басқару органдары арқылы),
жеке кәсіпорындар, ұйымдар, мекемелер, азаматтар.
Мемлекет қаржысының функциялары экономикалық категория болып келеді:
бұл---бөлу мен бақылау функциялары.
Алайда бөлгіштік функциядағы мемлекеттің қаржысын неғұрлым толық
сипаттау үшін мемлекеттің реттеуші іс-қимылдарының қажеттігінен туындайтын
құрамдас қосалқы функцияларды бөліп көрсеткен жөн, бұл:
1. орналастыру;
2. қайта бөлгіштік;
3. тұрақтандыру қосалқы функциялары.
Мемлекет қаржыларының экономикалық мазмұны бірыңғай емес: олардың
құрамында жеке оқшауланған буындар бөлінеді, олардың әрқайсысы өзгеше
функцияларды орындайды.
Егер қаржы қатынастарын топтастыру кезінде мемлекеттің экономика мен
әлеуметтік процестерге басшылық жасау деңгейіне сүйенетін болсақ, онда
Қазақстан Республикасындағы мемлекет қаржысының құрылымын былай көрсетуге
болады:
Қазақстанның мемлекеттік қаржысының құрамы (2-сызба)
Қазақстан Республикасының мемлекеттік қаржысы
Республикалық қаржы Жергілікті (муниципалдық)
қаржы
Бюджет
Мемлекеттік (төтенше Ұлттық қор
мемлекеттік) бюджет
Республикалық бюджет Жергілікті бюджет
Облыстық бюджет Астана бюджеті Республикалық маңызы
бар қала бюджеті
Ауд Ауылдық ок- ругтер Астана ауданның
анн менкент тердің бюджеті
ың бюджеті
(об
лыс
тық
маң
ызы
бар
қал
аны
ң)
бюд
жет
і
сома % сома % сома %
І салықтық түсім 2934080721 94,7 3982337955 95,5 4095366313 92,4
1 КТС 837 233 48628,5 1 050 380 26,4 1 041 216 25,4
051 835
2 ЖТС 312 332 12910,6 376 245 0749,4 438 497 83810,7
3 ҚҚС 677 229 03023,1 865 212 73421,7 394 628 3719,6
4 акциздер 61 423 117 2,1 76 399 981 1,9 99 659 374 2,4
5 әлеуметтік салық 253 829 5138,7 296 843 0797,5 340 996 8868,3
6 мүлік салығы 107 917 3433,7 117 398 8012,9 127 485 0433,1
7 жер салығы 13 467 103 0,5 12 977 289 0,3 13 038 561 0,3
8 көлік құралдар 26 261 779 0,9 29 975 092 0,8 30 960 805 0,8
салығы
9 біріңғай жер салығы 761 649 0,03 818 271 0,02 820 242 0,02
10 ойын бизнес салығы 3 692 881 0,13 4 393 460 0,11 134 514 0,00
11 тіркелген саалық 1 614 416 0,06 1 513 375 0,04 261 759 0,01
12 басқа да салықтар 5 551 0,00024 008 0,0001 2 954 0,0001
13 төлемақылар мен 241 003 8488,2 309 992 2147,8 1 745 454 42,6
алымдар 328
14 халықаралық сауда 373 799 61112,7 813 789 85420,4 744 443 81218,2
мен сыртқы
операцияларға салық
15 мемлекеттік 23 509 262 0,8 26 394 669 0,7 26 146 321 0,6
мекемелер мен
арнаулы тұлғалардың
құжаттар беру мен
заңды маңызды
іс-шараларды
атқарғаны үшін
алынатын міндетті
төлемдер
ІІ салықтық емес 104 058 5933,4 138 382 5643,3 284 859 0556,4
түсімдер
1 мемлекеттік 48 901 464 47,0 77 045 188 55,7 214 877 48275,4
меншіктен түскен
табыс
2 мемлекеттік 1 785 491 1,7 1 851 261 1,3 1 595 103 0,6
бюджеттен
қаржыландырылатын
мемлекеттік
мекемелердің
тауарларды
қолданудан түскен
түсім
3 мемлекеттік сатып 37 953 0,0 61 263 0,04 174 165 0,1
алулардан түскен
табыс
4 несие бойынша 21 409 568 20,6 26 308 624 19,0 35 503 691 12,5
сыйақылар
5 гранттар 58 0,0 15 0,000013 0,000001
6 басқа да салықтық 31 924 059 30,7 33 116 213 23,9 32 708 611 11,5
емес түсімдер
ІІІНегізгі капиталды 60 653 289 2,0 49 891 455 1,2 52 493 077 1,2
сатудан түскен түсім
1 мемлекеттік 25 299 945 41,7 20 331 286 40,8 22 399 789 42,7
мекемелерге тиесілі
мемлекеттік мүлікті
сату
2 мемлекеттік 23 550 427 38,8 15 917 343 31,9 16 853 179 32,1
резервтен тауарларды
сату
3 материалдық емес 11 802 918 19,5 13 642 826 27,3 13 240 109 25,2
активтер мен жерді
сату
* барлық түсімдер 3 098 792 100,0 4 170 611 100,0 4 432 718 100,0
602 974 445
Зейнетақы қорының 360 457 711 431 901 154 508 192 239
түсімдері
Әлеуметтік 131 040 654 157 104 684 183 224 704
аударымдардан түсім
Мүлікті тәркілеу 119 340 888 108 681 178 127 831 619
Қолда бар мүлік 30 404 73 163 1 578 573
Кестеден көріп тұрғандай, кірістердің негізін салықтық түсімдер
құрайды, ал салықтық түсімдердің негізгі көздері, бұрынғыдай қосылған құнға
салынған салық пен корпорациялық табыс салығы болып табылады. Республикалық
бюджет кірістерінің басқа едәуір көзі---салықтық емес түсімдер және
капиталмен жасалған операциялардан алынатын түсімдер.
Республикалық бюджет шығыстарының көлемі мен құрылымы
2008 2009 2010 2011 2012
Шығындар 339406437468404457165542325562 68972
Жалпы сиппаттағы мемлекеттік 224012 166063 224944 296481 326129
қызметтер
қорғаныс 185358 187615 221345 264503 341104
қоғамдық тәртіп және 271467 316190 368776 448495 558218
қауіпсіздік,құқықтық,сот,қылм
ыстық-атқару қызметі
білім беру 572403 660917 755295 986773 1210115
денсаулық сақтау 363210 450893 551326 626310 730820
әлеуметтік көмек және 622017 758308 905273 11335731239018
әлеуметтік қамтамасыз ету
тұрғын-үй коммуналдық 233926 304049 334155 389238 438586
шаруашылық
мәдениет,спорт,туризм және 163969 173618 227564 201640 223065
ақпараттық кеңістік
отын-энергетикалық кешен және60507 58577 79720 112491 126613
жер қойнауын пайдалану
ауыл,су,орман,балық 170365 168118 207074 270763 292573
шаруашылығы,ерекше қорғалатын
табиғат аумақтары,қоршаған
ортаны және жануарлар әлемін
қорғау,жер қатынастары
өнеркәсіп;сәулет,қала 40080 30921 28236 24817 26492
құрылысы және құрылыс қызметі
көлік және коммуникация 332709 337512 ... жалғасы
Мазмұны
Кіріспе 3
1 тарау. Қаржы жүйесі мәні 6
1.1 Қаржы жүйесі ұғымы, оның құрамы 6
1.2 Қазақстан Республикасының бюджет жүйесі, маңызы 12
1.3 Қаржы жүйесін ұйымдастыру қағидаттары 18
1.4 Мемлекеттің қаржы жүйесінің қызметі 21
2 тарау. Экономикадағы қаржы жүйесінің рөлі 26
2.1 Қазақстан Республикасының қаржы жүйесінің моделі 26
2.2 Қаржы жүйесінің құрылымын жылдық салыстыру 27
2.3 Қаржы жүйесінің әлемдік тәжірибесі 30
3 тарау. Қаржы жүйесін жетілдірудегі іс-шаралар 34
3.1 Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетін жетілдіру 36
Қорытынды 40
Қолданылған әдебиеттер тізімі 44
h3
h4Кіріспе
Курстық жұмыстың тақырыбы: Қазақстан Республикасының қаржы жүйесі
Менің бұл тақырыпты таңдау себебім, еліміздегі қаржы жүйесін зерттеу,
құрылымын терең түсіну және қазіргі таңда бұл мәселе өте актуалды болып
табылады. Болашақ қаржыгер ретінде, Республикамыздың тәуелсіздік алғаннан
бергі жағдайын салыстыра келе қаржы жүйесінің өзгерісін білу.
Біз білетіндей, 21 жыл ішінде тек қаржы жүйесінде ғана емес сонымен
қатар, экономиканың басқа да секторлары елеулі түрде ілгері дамыды.
Курстық жұмыс барысында, мен қаржы жүйесі жайлы біраз мағлұматтарды
жаздым. Астана қаласындағы елбасы--- Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың 2005
жылғы18 ақпанда халыққа арналған жолдауында қаржылық сектор жайлы үшінші
бөлімде көрсетілген. Бұл бөлімшеде әлеуметтік-экономиканың дамуында қаржы
жүйесінің маңызы зор болып табылатындығы көрсетілген.h4 Қаржы секторын
одан әрі дамыту үшін Қаржы министрлігінің 2011-2015 жылдар аралығындағы
стратегиялық жоспары қадылданды. Ендігі біздің мақсатымыз білімімізді
шыңдап, білікті маман болып шығу. Халықаралық стандарттарға сай болу арқылы
қаржы жүйесін жетілдіру.
Қаржы жүйесі – бұл қаржы қатынастарының жиынтығын қамтитын және осы
қатынастар негізінде сәйкес ақша қорын құру және пайдалану және де осы
қатынастардың ұйымдастырушы органдарының жиынтығын айтамыз.
Қаржы жүйесі - бұл қаржы қатынастарының әртүрлі сфераларының жиынтығы.
Осы анықтаманы негізге ала отырып, қаржы жүйесін келесі үш бөлікке жіктеуге
болады:
1) Қаржы қатынастары;
2) Ақша қаражат қорларының жиынтығы;
3) Қаржы басқару аппараты жиынтығы.
Осығын сәйкес қаржы жүйесі 2-белгі бойынша жіктеуге болады:
1) Функционалды қасиет;
2) Қаржы қатынастарына қатысушы қаржы субъектілігі.
Бірінші белгісі бойынша функцоналды қасиет немесе қызмет ретінде:
Салық бюджет жүйесі жатады, қор нарығы, қаржылық құқық, сақтандыру және
т.б. жатады.
Екінші белгісі бойынша былай бөлінеді: жергілікті бюджет, коорпарация
қаржылары жатады.
Ал, бірінші бөлімде: Мемлекеттік қаржы жүйесі туралы мәселелерді
қарастырдым. Қазіргі жағдайда қандай мемлекеттің жеке экономикалық
құрылымын зерделеу оның қаржы жүйесін талдаусыз мүмкін емес.Бұл жүйе қаржы
қатынастары жиынтығынан және оны реттейтін институттардан тұрады. Қаржы
қатынастары кез-келген қоғамдық жүйеде орын алатын жалпы экономикалық
қатынастардың құрамды бөлігі. Мемлекет қаржы жүйесі арқылы саяси,
экономикалық және әлеуметтік салалардың алуан түрлі қызметтеріне қажетті
қаражаттарды жинақтап пайдаланады.
Жалпы, қаржы жүйесінің қалыптасуына энономиканың даму деңгейі,
жұмыспен қамтамассыз етілу деңгейі, халықтың қолындағы қаражаттар тікелей
әсерін тигізеді. Сондықтан ең алдымен халықтың қал-ахуалын жақсартып, содан
кейін жүйені қалыптастыру қажет. Сонымен қатар нормативті-құқықтық
актілерді ретке келтіріп, заңдар енгізу өзекті болып отыр.
Мен білетіндей 1995 жылдары еліміздің қаржылық жағдайы өте нашар болды.
Ал қазір ол көрсеткіштер өзгерген.2013 жылы бюджет түсімі 198,2 млрд
теңгеге артады. Жалпы республикалық қазына қоржынына 5 трлн 435 млрдтан
астам теңге түседі деп болжанған. Бұл туралы ҚР Қаржы министрі Болат
Жәмішов ҚР Парламенті Сенатына 2013-2015 жылдарға арналған республикалық
бюджет туралы Заң жобасын таныстыру кезінде осындай дерек келтірген. Ал
2014 жылға арналған республикалық бюджет түсімдері
5 трлн. 773 млрд. теңге немесе ағымдағы жылмен салыстырғанда
10,4 пайызға өсе отырып қарастырылған. Оның ішінде кірістер
(трансферттердің түсімдерін есепке алмағанда) 4 трлн. 16,4 млрд. теңге
сомасында болжанады, ол 2013 жылдың деңгейінен
427,1 млрд. теңгеге жоғары. 2015 және 2016 жылдарында сәйкесінше кірістер
түсімдері алдыңғы жылдар деңгейіне қарағанда 555,7 және 636,8 млрд. теңгеге
өсуі жоспарланады.Бұл мәлімет біз үшін көз қуантарлық болып отыр.
Біздің ендігі мақсатымыз осы даму деңгейін ары қарай жетілдіре отырып,
халықаралық аренада тек жақсы жағымен көріне беру. Келешек мемлекетіміздің
мамандары біз боламыз, сондықтан әрбір студент өзіне жүктелген міндеттерді
сезіне отырып білім алса, біздің болашақ қаржы жүйесі жаман болмайды деп
сенеміз.
Әлемдік практиканы өз елімізге ендіре отырып, тек тиімді жақтарын
алуға тырысу қажет. Қаржы жүйесі функцияларын дұрыс анықтап, дефицит
деңгейін мейлінше төмендетіп, макроэкономикалық көрсеткіштерді ескере
отырып әлемдік стандарттарға сүйену қажет.
h41 тарау. Қаржы жүйесі мәні
1.1 Қаржы жүйесі ұғымы, оның құрамы
Жалпы, қаржы жүйесі ұғымын түсіну үшін қаржының не екенін ұғыну қажет.
Қаржы (қолма-қол ақша, табыс ұғымын білдіретін орта ғасырдағы латын
тілінің financia сөзінен пайда болған француздың finance сөзінен шыққан)
қоғамда нақты өмір сүретін, объективті сипаты мен айрықша қоғамдық айналымы
бар өндірістік қатынастарды білдіретін ақшалай қаржы ресурстары мен
қорларды жасау және пайдалану процесіндегі экономикалық қатынастарды қамтып
көрсететін тарихи қалыптасқан аса маңызды экономикалық категориялардың бірі
болып табылады.
Қаржының мәні, оның даму заңдылықтары, тауар-ақша қатынастарын қамту
сферасы мен қоғамдық ұдайы өндіріс процесіндегі ролі қоғамның экономикалық
құрылысымен, мемлекеттің табиғатымен және функцияларымен айқындалады.
Елдің біртұтас қаржы жүйесі тиісті ақша қорлары құрылып,
пайдаланылатын қатынастардың, сонымен бірге бұл қатынастарды ұйымдастыратын
органдардың жиынтығын қамтиды. Қаржы жүйесінің ұғымы кейде тар мағынада,
тек мемлекеттің қаржы мекемелерінің жиынтығы ретінде қолданылады.h4
Сонымен бірге жалпы институционалдық тұрғыдан алғанда қаржы жүйесі бұл
қаржы мекемелерінің жиынтығы, ал экономикалық тұрғыдан---ол мемлекетте іс-
әрекет ететін бір-бірімен өзара байланысты қаржы қатынастарының жиынтығы.
Өзінің тарихи дамуында қаржы жүйесі ұзақ эволюциядан өтті. Қаржы
қатынастарының пайда болуы кезінде қаржы жүйесі, жалпыға мәлім, әдетте, тек
бір ғана буынмен - мемлекеттік бюджетпен шектелді. Классикалық капитализм
жағдайында батыстың көптеген өркениетті елдерінің, соның ішінде бұрынғы
КСРО-ның қаржы жүйесін екі негізгі буын - мемлекеттік бюджет пен жергілікті
қаржылар құрады. Олар ақша қорларын қалыптастыруға мүмкіндік берді, бұл
буындардың көмегімен мемлекет өзінің саяси және экономикалық функцияларын
орындап отырды.
Қаржы жүйесі мынадай үш бөлікті қамтиды:
1. қаржы қатынастарының жиынтығы;
2. ақша қорларының жиынтығы;
3. басқарудың қаржы аппараты.
Ақша қорларының қозғалысына байланысты мемлекет, шаруашылық жүргізуші
субъектілер, салалар, аймақтар және жеке азаматтар арасында пайда болатын
экономикалық, ақша қатынастарының жиынтығы қаржы қатынастарын құрайды.
Қаржы қатынастары негізінен мына екі сфераны қамтиды:
1) мемлекеттік бюджетке жинақталатын мемлекеттің орталықтандырылған
ақша қорларын қалыптастырып, пайдаланумен
байланысты болатын экономикалық ақша қатынастары;
2) кәсіпорындардың орталықтандырылмаған ақша қорларының толық
айналымын ортақтастыратын экономикалық ақша қатынастары.
Қаржы қатынастары өзінің экономикалық табиғаты жөнінен бөлгіштік
қатынастар болып табылады, оның үстіне құнды бөлу ең алдымен субъектілер
бойынша жүзеге асырылады. Сондықтан қоғамдық өндірістегі субъектілердің
ролі қаржы қатынастары жіктемесінің алғашқы объективті белгісі ретінде
көрінеді.
Қаржы қатынастарының буындарына тән болып келетін тиісті
орталықтандырылған және орталықтандырылмаған ақша қорларының жиынтығы қаржы
жүйесінің екінші бөлігін құрайды.
Қаржының материалдық мазмұны өзінің көрінісін қаржы ресурстарын
қалыптастырып, пайдалануда табады. Бұл ресурстар бюджет, мемлекеттік және
мемлекеттік емес әлеуметтк сақтандыру және қамсыздандыру. Амортизация,
айналым қаражаттары, тұтыну, резерв және басқа көптеген ақша қорларын
кіріктіреді. Бір қорлар едәуір дәрежеде, біреулері аз дәрежеде
орталықтандырылған, бір қорлар үнемі жұмсалады, басқалары уақытша
сақталады, үшіншісі қорланады.
Қаржы жүйесі интеграциялық тұрпатты жүйе болып табылады, оған кіретін
элементтердің тығыз байланысымен және оның қосалқы жүйелерінің бірде-бірі
өзінше өмір сүре алмайтындығымен сипатталады: қаржы бір жағынан, өндірістік
қатынастардың бір бөлігін білдіреді және осы қатынастар жүйесінің элементі
болып келеді, екінші жағынан, өзінің функциялық өзіндік ерекшелігі бар
өзара байланысты элементтерден тұратын жүйе болып табылады. Функциялық
сыныптауға сәйкес қаржыларда функциялық қосалқы жүйе ретінде мыналарды
айтуға болады: салық, бюджет, сыртқы экономикалық, қаржылық жоспарлаудың,
бақылаудың және басқа қосалқы жүйелері.
Қаржы жүйесін сыныптаудың функциялық критерийінен басқа қаржы
субъектілерінің (қаржы қатынастарындағы қатысушылардың) белгісі юойынша
сыныптау қолданылады, бұл қаржы жүйесін сфералар мен буындар бойынша:
мемлекеттің қаржысына, шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржысына,
халықтың (үй шаруашылығының) қаржысына бөлуге болады.
Буындардың сипаттамасының матасылған қатары ретінде жоғары элементтері
болады: қаржы қатынастары, қаржы қорлары, басқарушы аппарат. Жүйелердің
мұндай қасиеті қаржы жүйесіне интеграциялық сипат береді.
Қаржы жүйесін құрайтын жеке элементтердің орны мен рөлі бірдей емес.
Бастапқы элемент жүйенің басқа элементтері арасында алдыңғы орынды алады,
өйткені жүйе элементтері мен буындардың өзара байланысындағы оның рөлі
айқындаушы болып табылады.
Қазақстан Республикасының қаржы жүйесі (1- сызба)
Қазақстан Республикасының қаржы
жүйесі
Жалпымемлекеттік Шаруашылық жүргізушіХалықтың
қаржы субъектілер қаржысы (үй шаруашылығының)
қаржысы
Мемлекеттік Арнаулы Мемлекеттік Материалдық Өндірістік
бюджет бюджеттен тыскредит өндіріс емес
қорлар сферасының сфераның
қаржысы қаржысы
РеспубликалықЖергілікті Өнеркәсіп, ауыл Тұрғын үй-коммуналдық
бюджет бюджеттер: шаруашылығы, шаруашылықтың, халыққа
облыстардың, құрылыс тұрмыстық қызмет
қалалардың, кәсіпорындарының,көрсетудің, жолаушылар
аудандардың жүк көлігі, көлігінің, денсаулық
бюджеттері байланыс, сауда, сақтау, білім беру,
дайындау, мәдениет, ғылым және
геологиялық ғылыми қызмет көрсету,
барлау қоғамдық ұйымдар,
ұйымдарының, банк-кредит, сақтық,
жабдықтау коммерциялық және
мемлекеттік делдалдық ұйымдардың,
ұйымдар қаржысы мемлекеттік емес және
басқа субъектілердің
қаржысы
Орталықтандырылған қаржылар
Орталықтандырылмаған қаржылар
Мемлекеттің қаржысы. Мемлекеттің қаржысы мемлекеттің экономикалық,
әлеуметтік, саяси функцияларын орындау үшін оны қажетті ақша ресурстарымен
қамтамасыз ететін елдің қаржы жүйесінің маңызды сферасы болып табылады және
олар экономика мен социумдағы сан алуан өзара байланыстарды қамтитын
мемлекеттік сектордың өндірістік және әлеуметтік қатынастардағы іс-
қимылымен байланысты.
Экономикалық мәні жағынан мемлекеттің қаржысы мемлекеттің, оның
кәсіпорындарының қаржы ресурстарын қалыптастырып, алынған қаражаттарды
мемлекет пен оның кәсіпорындарының функцияларын орындауға пайдалану үшін
қоғамдық өнімнің құны мен ұлттық байлықтың бір бөлігін бөлу және қайта
бөлумен байланысты болатын ақша қатынастарын білдіреді.
Субъектілері: мемлекет (өзінің билік пен басқару органдары арқылы),
жеке кәсіпорындар, ұйымдар, мекемелер, азаматтар.
Мемлекет қаржысының функциялары экономикалық категория болып келеді:
бұл---бөлу мен бақылау функциялары.
Алайда бөлгіштік функциядағы мемлекеттің қаржысын неғұрлым толық
сипаттау үшін мемлекеттің реттеуші іс-қимылдарының қажеттігінен туындайтын
құрамдас қосалқы функцияларды бөліп көрсеткен жөн, бұл:
1. орналастыру;
2. қайта бөлгіштік;
3. тұрақтандыру қосалқы функциялары.
Мемлекет қаржыларының экономикалық мазмұны бірыңғай емес: олардың
құрамында жеке оқшауланған буындар бөлінеді, олардың әрқайсысы өзгеше
функцияларды орындайды.
Егер қаржы қатынастарын топтастыру кезінде мемлекеттің экономика мен
әлеуметтік процестерге басшылық жасау деңгейіне сүйенетін болсақ, онда
Қазақстан Республикасындағы мемлекет қаржысының құрылымын былай көрсетуге
болады:
Қазақстанның мемлекеттік қаржысының құрамы (2-сызба)
Қазақстан Республикасының мемлекеттік қаржысы
Республикалық қаржы Жергілікті (муниципалдық)
қаржы
Бюджет
Мемлекеттік (төтенше Ұлттық қор
мемлекеттік) бюджет
Республикалық бюджет Жергілікті бюджет
Облыстық бюджет Астана бюджеті Республикалық маңызы
бар қала бюджеті
Ауд Ауылдық ок- ругтер Астана ауданның
анн менкент тердің бюджеті
ың бюджеті
(об
лыс
тық
маң
ызы
бар
қал
аны
ң)
бюд
жет
і
сома % сома % сома %
І салықтық түсім 2934080721 94,7 3982337955 95,5 4095366313 92,4
1 КТС 837 233 48628,5 1 050 380 26,4 1 041 216 25,4
051 835
2 ЖТС 312 332 12910,6 376 245 0749,4 438 497 83810,7
3 ҚҚС 677 229 03023,1 865 212 73421,7 394 628 3719,6
4 акциздер 61 423 117 2,1 76 399 981 1,9 99 659 374 2,4
5 әлеуметтік салық 253 829 5138,7 296 843 0797,5 340 996 8868,3
6 мүлік салығы 107 917 3433,7 117 398 8012,9 127 485 0433,1
7 жер салығы 13 467 103 0,5 12 977 289 0,3 13 038 561 0,3
8 көлік құралдар 26 261 779 0,9 29 975 092 0,8 30 960 805 0,8
салығы
9 біріңғай жер салығы 761 649 0,03 818 271 0,02 820 242 0,02
10 ойын бизнес салығы 3 692 881 0,13 4 393 460 0,11 134 514 0,00
11 тіркелген саалық 1 614 416 0,06 1 513 375 0,04 261 759 0,01
12 басқа да салықтар 5 551 0,00024 008 0,0001 2 954 0,0001
13 төлемақылар мен 241 003 8488,2 309 992 2147,8 1 745 454 42,6
алымдар 328
14 халықаралық сауда 373 799 61112,7 813 789 85420,4 744 443 81218,2
мен сыртқы
операцияларға салық
15 мемлекеттік 23 509 262 0,8 26 394 669 0,7 26 146 321 0,6
мекемелер мен
арнаулы тұлғалардың
құжаттар беру мен
заңды маңызды
іс-шараларды
атқарғаны үшін
алынатын міндетті
төлемдер
ІІ салықтық емес 104 058 5933,4 138 382 5643,3 284 859 0556,4
түсімдер
1 мемлекеттік 48 901 464 47,0 77 045 188 55,7 214 877 48275,4
меншіктен түскен
табыс
2 мемлекеттік 1 785 491 1,7 1 851 261 1,3 1 595 103 0,6
бюджеттен
қаржыландырылатын
мемлекеттік
мекемелердің
тауарларды
қолданудан түскен
түсім
3 мемлекеттік сатып 37 953 0,0 61 263 0,04 174 165 0,1
алулардан түскен
табыс
4 несие бойынша 21 409 568 20,6 26 308 624 19,0 35 503 691 12,5
сыйақылар
5 гранттар 58 0,0 15 0,000013 0,000001
6 басқа да салықтық 31 924 059 30,7 33 116 213 23,9 32 708 611 11,5
емес түсімдер
ІІІНегізгі капиталды 60 653 289 2,0 49 891 455 1,2 52 493 077 1,2
сатудан түскен түсім
1 мемлекеттік 25 299 945 41,7 20 331 286 40,8 22 399 789 42,7
мекемелерге тиесілі
мемлекеттік мүлікті
сату
2 мемлекеттік 23 550 427 38,8 15 917 343 31,9 16 853 179 32,1
резервтен тауарларды
сату
3 материалдық емес 11 802 918 19,5 13 642 826 27,3 13 240 109 25,2
активтер мен жерді
сату
* барлық түсімдер 3 098 792 100,0 4 170 611 100,0 4 432 718 100,0
602 974 445
Зейнетақы қорының 360 457 711 431 901 154 508 192 239
түсімдері
Әлеуметтік 131 040 654 157 104 684 183 224 704
аударымдардан түсім
Мүлікті тәркілеу 119 340 888 108 681 178 127 831 619
Қолда бар мүлік 30 404 73 163 1 578 573
Кестеден көріп тұрғандай, кірістердің негізін салықтық түсімдер
құрайды, ал салықтық түсімдердің негізгі көздері, бұрынғыдай қосылған құнға
салынған салық пен корпорациялық табыс салығы болып табылады. Республикалық
бюджет кірістерінің басқа едәуір көзі---салықтық емес түсімдер және
капиталмен жасалған операциялардан алынатын түсімдер.
Республикалық бюджет шығыстарының көлемі мен құрылымы
2008 2009 2010 2011 2012
Шығындар 339406437468404457165542325562 68972
Жалпы сиппаттағы мемлекеттік 224012 166063 224944 296481 326129
қызметтер
қорғаныс 185358 187615 221345 264503 341104
қоғамдық тәртіп және 271467 316190 368776 448495 558218
қауіпсіздік,құқықтық,сот,қылм
ыстық-атқару қызметі
білім беру 572403 660917 755295 986773 1210115
денсаулық сақтау 363210 450893 551326 626310 730820
әлеуметтік көмек және 622017 758308 905273 11335731239018
әлеуметтік қамтамасыз ету
тұрғын-үй коммуналдық 233926 304049 334155 389238 438586
шаруашылық
мәдениет,спорт,туризм және 163969 173618 227564 201640 223065
ақпараттық кеңістік
отын-энергетикалық кешен және60507 58577 79720 112491 126613
жер қойнауын пайдалану
ауыл,су,орман,балық 170365 168118 207074 270763 292573
шаруашылығы,ерекше қорғалатын
табиғат аумақтары,қоршаған
ортаны және жануарлар әлемін
қорғау,жер қатынастары
өнеркәсіп;сәулет,қала 40080 30921 28236 24817 26492
құрылысы және құрылыс қызметі
көлік және коммуникация 332709 337512 ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz