ХХ ғасырдың басында капитализм
1 Беймаркстік философияның қалыптасуы
2 Метафизикалық материализм мен идеализм
2 Метафизикалық материализм мен идеализм
ХХ ғасырдың басында капитализм өзінің ең жоғарғы сатысы империализмге көшті. Әрбір дәуірдің өзіне сәйкес философиясы болады, өйткені философия сол дәуірдің рухани жиынтығы. Ендеше, империализмге де өзіндік философияға тән. Ондай философияны беймаркстік немесе маркстік емес философия деп айтады. Сонымен дүниежүзілік философия беймарктік және маркстік болып екіге бөлінеді. Көп жылдар бойы біздер беймаркстік философияның дағдарысы мен күйзелісіне, беймаркстік және маркстік философия арасындағы күреске баса көңіл аударып келдік. Оның дүниежүзілік рухани байлыққа қосқан үлесі ескерілмеді. Маркстік философия дүниежүзілік философиялық процестен оқшауланып қалды. Осының салдарынан ол асыра дәріптеліп, бір ғана ақиқат ілім ретінде қарастырылды. Беймаркстік философия іштей біртекті емес, онда көптеген бағыттар мен ағымдар, концепциялар мен теориялар бар.
ХХ ғасырдың басында капитализм өзінің ең жоғарғы сатысы империализмге
көшті. Әрбір дәуірдің өзіне сәйкес философиясы болады, өйткені философия
сол дәуірдің рухани жиынтығы. Ендеше, империализмге де өзіндік философияға
тән. Ондай философияны беймаркстік немесе маркстік емес философия деп
айтады. Сонымен дүниежүзілік философия беймарктік және маркстік болып екіге
бөлінеді. Көп жылдар бойы біздер беймаркстік философияның дағдарысы мен
күйзелісіне, беймаркстік және маркстік философия арасындағы күреске баса
көңіл аударып келдік. Оның дүниежүзілік рухани байлыққа қосқан үлесі
ескерілмеді. Маркстік философия дүниежүзілік философиялық процестен
оқшауланып қалды. Осының салдарынан ол асыра дәріптеліп, бір ғана ақиқат
ілім ретінде қарастырылды. Беймаркстік философия іштей біртекті емес, онда
көптеген бағыттар мен ағымдар, концепциялар мен теориялар бар. Оның
өкілдері кезінде көптеген құнды идеалар мен пікірлер ұсынды. Мысалы,
капиталистік елдердегі көрнекті философтар осы құрылысты сынап,
адамгершілікке еш үйлеспейтін жақтарын дәлелдеп, адамзаттың болошағына
қауіп туғызғандығын көрсетті. Кейінгі жылдарда олар жаңа әлемдік
проблемаларды, соның ішінде экологиялық проблеманы күн тәртібіне қойды.
Әлбетте, творчестволық маркстік-лениндік философия –қазіргі заманның
пәрменді және революциялық-сыншыл философиясы. Осы философия мен
беймаркстік философия арасында пікір таластыру мен ортақ проблемаларды
талқылау адамзаттың философиялық ойының дамуына ауадай қажет. Беймаркстік
философияны тереңірек талдап, әрі сын көзбен қарай отырып меңгеру –ғылыми
философияның ілгері қарай дамуына қолайлы жағдай жасады.
Беймаркстік философияның қалыптасуына позитивизм, иррационализм және
әлеуметтік философия сияқты бағыттар әсерін тигізді. ХІХ ғасырдағы француз
философы О.Конт позитивизмның негізін қалады. Оның пікірінше философия
ғылым емес, әрбір ғылым өзінше философия. Позитивизмның ХХ ғасырдың
басындағы тарихи формасы ретіндегі механизмге кейінірек тоқталамыз.
Иррационализм саласында Шопенгауэр мен Гартман ХХ ғасырдың беймаркстік
философиясына едәуір кері әсерін тигізді. Олардың пікірінше, әлемнің
негізгі бөлігінде санадан тыс ойламай іске асатын ерік бастамасы жатыр,
сондықтан волюнтаризм мен қара дүрсіндікке жол беру керек. Сонымен қатар
беймаркстік философияның әлеуметтік бағыттары, оынң ішінде этикалық
социализм мен реформизм шапшаң дамыды.
1905-1907 жылдардағы бірінші орыс революциясының сәтсіздікке ұшырауын
пайдаланып, реакцияшыл күтер бас көтеріп марксизмге және оның философиясына
қарсы шықты. Буржуазия өкілдері осы ревалбцияның жеңілісін маркстік
ревалюциялық идеологияның жәнеоның философиялық негіздерінің жеңілісі деп
түсіндірді. Осыған орай әр түрлі діни-идеалистік үйірмелер мен бағыттар
қылаң бере бастады. Кейбір орыс социал-демакраттары миханизмнің немесе
эмпириокритицизмнің реакцияшыл философиясына бой ұрды. Мұны В.И.Ленин
“Материализм және эмпириокритицизм” ... жалғасы
көшті. Әрбір дәуірдің өзіне сәйкес философиясы болады, өйткені философия
сол дәуірдің рухани жиынтығы. Ендеше, империализмге де өзіндік философияға
тән. Ондай философияны беймаркстік немесе маркстік емес философия деп
айтады. Сонымен дүниежүзілік философия беймарктік және маркстік болып екіге
бөлінеді. Көп жылдар бойы біздер беймаркстік философияның дағдарысы мен
күйзелісіне, беймаркстік және маркстік философия арасындағы күреске баса
көңіл аударып келдік. Оның дүниежүзілік рухани байлыққа қосқан үлесі
ескерілмеді. Маркстік философия дүниежүзілік философиялық процестен
оқшауланып қалды. Осының салдарынан ол асыра дәріптеліп, бір ғана ақиқат
ілім ретінде қарастырылды. Беймаркстік философия іштей біртекті емес, онда
көптеген бағыттар мен ағымдар, концепциялар мен теориялар бар. Оның
өкілдері кезінде көптеген құнды идеалар мен пікірлер ұсынды. Мысалы,
капиталистік елдердегі көрнекті философтар осы құрылысты сынап,
адамгершілікке еш үйлеспейтін жақтарын дәлелдеп, адамзаттың болошағына
қауіп туғызғандығын көрсетті. Кейінгі жылдарда олар жаңа әлемдік
проблемаларды, соның ішінде экологиялық проблеманы күн тәртібіне қойды.
Әлбетте, творчестволық маркстік-лениндік философия –қазіргі заманның
пәрменді және революциялық-сыншыл философиясы. Осы философия мен
беймаркстік философия арасында пікір таластыру мен ортақ проблемаларды
талқылау адамзаттың философиялық ойының дамуына ауадай қажет. Беймаркстік
философияны тереңірек талдап, әрі сын көзбен қарай отырып меңгеру –ғылыми
философияның ілгері қарай дамуына қолайлы жағдай жасады.
Беймаркстік философияның қалыптасуына позитивизм, иррационализм және
әлеуметтік философия сияқты бағыттар әсерін тигізді. ХІХ ғасырдағы француз
философы О.Конт позитивизмның негізін қалады. Оның пікірінше философия
ғылым емес, әрбір ғылым өзінше философия. Позитивизмның ХХ ғасырдың
басындағы тарихи формасы ретіндегі механизмге кейінірек тоқталамыз.
Иррационализм саласында Шопенгауэр мен Гартман ХХ ғасырдың беймаркстік
философиясына едәуір кері әсерін тигізді. Олардың пікірінше, әлемнің
негізгі бөлігінде санадан тыс ойламай іске асатын ерік бастамасы жатыр,
сондықтан волюнтаризм мен қара дүрсіндікке жол беру керек. Сонымен қатар
беймаркстік философияның әлеуметтік бағыттары, оынң ішінде этикалық
социализм мен реформизм шапшаң дамыды.
1905-1907 жылдардағы бірінші орыс революциясының сәтсіздікке ұшырауын
пайдаланып, реакцияшыл күтер бас көтеріп марксизмге және оның философиясына
қарсы шықты. Буржуазия өкілдері осы ревалбцияның жеңілісін маркстік
ревалюциялық идеологияның жәнеоның философиялық негіздерінің жеңілісі деп
түсіндірді. Осыған орай әр түрлі діни-идеалистік үйірмелер мен бағыттар
қылаң бере бастады. Кейбір орыс социал-демакраттары миханизмнің немесе
эмпириокритицизмнің реакцияшыл философиясына бой ұрды. Мұны В.И.Ленин
“Материализм және эмпириокритицизм” ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz