Басқарудағы құжатпен қамтудағы ақпаратты қорғау тәсілдері (Жетісу ауданы әкімшілігіннің құжатпен қамтудағы ақпаратты қорғау тәсілдері)
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... 4
1 Бөлiм. Басқаруды құжатпен қамтудағы теориялық негіздемесі ... ... ... ... ...6
1.1.Басқаруды құжатпен қамтудағы iс.әрекетi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.2. Басқару кұжаттарындағы ақпаратты қорғауды хаттаудағы негiзгi талаптар ... ... ...11
2. Бөлім Алматы қаласы Жетісу ауданы әкімшілігінің міндеттері мен мақсаттары ... .22
2.1. Жетісу ауданы әкімшілігін атқаратын құжатпен қамтудағы қызметтері және ұйымдастырушылық құрылымы ... ... ... 22
2.2. Жетісу аудандық мүлікті жариялау басқарудағы қорғауға алатын құжаттың іздестіру жүйесінде тiркеудi, бақылауды ұйымдастыру ... ... ... ... ... .36
3. Қорғауға алатын құжаттарды басқарудағы мәліметтер базасында ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуді жақсарту ..48
3.1.Қорғауға алатын құжаттарды басқарудағы жүйенің қызметiн жақсартудың тиімді жолдары ... ... ... ... .48
3.2. Қорғауға алатын құжаттарды басқарудағы жүйенің құрылымын жақсартудың тиімді жолдары ... ... .55
Қорытынды ... ... ... ... ..62
Пайдаланған әдебиеттер тізбегі ... ... ... .65
Қосымша тіркелген құжаттар ... ... .. 66
1 Бөлiм. Басқаруды құжатпен қамтудағы теориялық негіздемесі ... ... ... ... ...6
1.1.Басқаруды құжатпен қамтудағы iс.әрекетi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.2. Басқару кұжаттарындағы ақпаратты қорғауды хаттаудағы негiзгi талаптар ... ... ...11
2. Бөлім Алматы қаласы Жетісу ауданы әкімшілігінің міндеттері мен мақсаттары ... .22
2.1. Жетісу ауданы әкімшілігін атқаратын құжатпен қамтудағы қызметтері және ұйымдастырушылық құрылымы ... ... ... 22
2.2. Жетісу аудандық мүлікті жариялау басқарудағы қорғауға алатын құжаттың іздестіру жүйесінде тiркеудi, бақылауды ұйымдастыру ... ... ... ... ... .36
3. Қорғауға алатын құжаттарды басқарудағы мәліметтер базасында ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуді жақсарту ..48
3.1.Қорғауға алатын құжаттарды басқарудағы жүйенің қызметiн жақсартудың тиімді жолдары ... ... ... ... .48
3.2. Қорғауға алатын құжаттарды басқарудағы жүйенің құрылымын жақсартудың тиімді жолдары ... ... .55
Қорытынды ... ... ... ... ..62
Пайдаланған әдебиеттер тізбегі ... ... ... .65
Қосымша тіркелген құжаттар ... ... .. 66
Басқару құжаттарының құрамы ұйымның, мекеменің атқаратын міндетімен және құзырымен, шешілетін мәселенің тәртібімен,басқа мекемелермен қарым-қатынасының көлемімен негізделе нәтижесінде құжаттық тәбелде бекітіледі. Құжаттандыру талаптарының біркелкілігі басқарудың барлық деңгейінде арнайы талаптарға сәйкес жүргізіліп орындалады. Ол Біртұтас мемлекеттік құжаттандыру жүйесі (БМҚЖ) деп аталады. Және ол Құжаттаманы біркелкілендіру жүйесімен (ҚБЖ)-де сәйкес болады. Бұл ұғымдар құжаттандырудың негізгі талаптары. Сонымен қатар, осы кезде айырықша орын алатыны ол - құжаттық ақпаратты қорғау тәсілдері. Қазақстанда осыған сәйкес құжаттық ақпартатты қорғауға байланысты қауіпсіздік іс-шаралары қолға алынғаны арнайы Заңды қабылдаумен байланысты. Ол Заң мемлекеттік құпияны сақтау барысында алғаш рет 1998 жылы қабылданды. Осы Заңның негізінде мекемелер өздерінің ережелерін қабылдап, олардың орындалуын қадағалайды. Жалпы басқаруда негізгі құжаттық талаптар арнайы ережелермен стандарттарда бекітілген.
1. Конститутция
2. Граджанский кодекс РК
3. Басқаруды құжатпен қамтудағы мемлекеттiк жүйе. - Астана. 2002 ж.
4. Басқаруды құжатпен қамтудағы негiзгi ережелер. - Алматы. 2002
5. Мемлекеттiк стандарт-1.5.92.Жалпы талаптар. - Астана, 2002
6. Ақпараттық анықтама жүйе «Заңгер». Электрондық версиясы.
7. Іс жүргізу ережелері. Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен Іс жүргізу Ережелері. 09. қараша 2002 ж.
8. Қазақстан Республикасындағы Іс жүргізу ережелері. 6 шілде 2000 ж.Басқаруды құжатпен қамтудағы мемлекеттiк жүйе.
9. Мемлекеттiк стандарт-1.5.92. Жалпы талаптар. . Астана, 2004
10. Іс жүргiзу және мұрағат. -М. 1996
11. Кузнецова Т.В. Экономикадағы ақпараттық жүйе. М: қаржы және статистика, 1996.
12. Катаев А. Мәтiндiк процессор сөздiк: радио және байланыс, М, 1992.
13. Корнеев Т.А. Басқаруда ақпараттық технология Учеб. ЖОО арналған. М, 1999.
14. Нүрпейсова Б. Е. «Архововедение» 2003 Алматы Ғылым баспасы
15. Андреева В.И. «Дело производства» Москва. «Бизнес школа»
16. Еремченко В.П. «Совершенствования Доу в современных условиях» С-П, 2002.
2. Граджанский кодекс РК
3. Басқаруды құжатпен қамтудағы мемлекеттiк жүйе. - Астана. 2002 ж.
4. Басқаруды құжатпен қамтудағы негiзгi ережелер. - Алматы. 2002
5. Мемлекеттiк стандарт-1.5.92.Жалпы талаптар. - Астана, 2002
6. Ақпараттық анықтама жүйе «Заңгер». Электрондық версиясы.
7. Іс жүргізу ережелері. Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен Іс жүргізу Ережелері. 09. қараша 2002 ж.
8. Қазақстан Республикасындағы Іс жүргізу ережелері. 6 шілде 2000 ж.Басқаруды құжатпен қамтудағы мемлекеттiк жүйе.
9. Мемлекеттiк стандарт-1.5.92. Жалпы талаптар. . Астана, 2004
10. Іс жүргiзу және мұрағат. -М. 1996
11. Кузнецова Т.В. Экономикадағы ақпараттық жүйе. М: қаржы және статистика, 1996.
12. Катаев А. Мәтiндiк процессор сөздiк: радио және байланыс, М, 1992.
13. Корнеев Т.А. Басқаруда ақпараттық технология Учеб. ЖОО арналған. М, 1999.
14. Нүрпейсова Б. Е. «Архововедение» 2003 Алматы Ғылым баспасы
15. Андреева В.И. «Дело производства» Москва. «Бизнес школа»
16. Еремченко В.П. «Совершенствования Доу в современных условиях» С-П, 2002.
Басқарудағы құжатпен қамтудағы ақпаратты қорғау тәсілдері
(Жетісу ауданы әкімшілігіннің құжатпен қамтудағы
ақпаратты қорғау тәсілдері)
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1 Бөлiм. Басқаруды құжатпен қамтудағы теориялық
негіздемесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .6
1.1.Басқаруды құжатпен қамтудағы iс-
әрекетi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.2. Басқару кұжаттарындағы ақпаратты қорғауды
хаттаудағы негiзгi
талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
2. Бөлім Алматы қаласы Жетісу ауданы әкімшілігінің
міндеттері мен
мақсаттары ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... . ... ..
... ..22
2.1. Жетісу ауданы әкімшілігін құжатпен қамтудағы
ақпаратты қорғау тәсілі және жалпы атқаратын қызметтері және
ұйымдастырушылық құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... 22
2.2. Жетісу аудандық мүлікті жариялау басқарудағы қорғауға алатын құжаттың
іздестіру жүйесінде тiркеудi, бақылауды ұйымдастыру ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .36
3. Қорғауға алатын құжаттарды басқарудағы мәліметтер базасында
ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуді жақсарту
... ... ... ... ... ... 48
3.1.Қорғауға алатын құжаттарды басқарудағы жүйенің қызметiн
жақсартудың тиімді
жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ..48
3.2. Қорғауға алатын құжаттарды басқарудағы жүйенің құрылымын
жақсартудың тиімді
жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...55
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... .62
Пайдаланған әдебиеттер
тізбегі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6 5
Қосымша тіркелген
құжаттар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
66
Кіріспе
Басқару құжаттарының құрамы ұйымның, мекеменің атқаратын міндетімен және
құзырымен, шешілетін мәселенің тәртібімен,басқа мекемелермен қарым-
қатынасының көлемімен негізделе нәтижесінде құжаттық тәбелде бекітіледі.
Құжаттандыру талаптарының біркелкілігі басқарудың барлық деңгейінде арнайы
талаптарға сәйкес жүргізіліп орындалады. Ол Біртұтас мемлекеттік
құжаттандыру жүйесі (БМҚЖ) деп аталады. Және ол Құжаттаманы біркелкілендіру
жүйесімен (ҚБЖ)-де сәйкес болады. Бұл ұғымдар құжаттандырудың негізгі
талаптары. Сонымен қатар, осы кезде айырықша орын алатыны ол - құжаттық
ақпаратты қорғау тәсілдері. Қазақстанда осыған сәйкес құжаттық ақпартатты
қорғауға байланысты қауіпсіздік іс-шаралары қолға алынғаны арнайы Заңды
қабылдаумен байланысты. Ол Заң мемлекеттік құпияны сақтау барысында алғаш
рет 1998 жылы қабылданды. Осы Заңның негізінде мекемелер өздерінің
ережелерін қабылдап, олардың орындалуын қадағалайды. Жалпы басқаруда
негізгі құжаттық талаптар арнайы ережелермен стандарттарда бекітілген. Олар
Біртұтас мемлекеттік құжаттау жүйесі (БМҚЖ) және Құжаттаманың бірізділеу
жүйесі (унификациялау ҚБЖ). Жаңа кезеңде нарықтық қарым-қатынасқа сәйкес
ақпараттық құжатты қорғау мәселесі айырықша мән беруді талап етеді. Және
оның тәсілдерінің жолдарын қарастыру ізденісті де қажет етеді. Осыған
сәйкес осы зерттеу жұмысымда тақырыптың актуальділігін атағым келеді. Әрине
қарастырылатын мәселеге қатысты барлық сұрақтарға осы жұмыс барсында
жауапты толық алдық демесек те, біршама сұрақтар төңірегінде мәселелер
қарастырылды. Жұмыстың зерттеу мақсаты келесек онда, құжаттық жүйенің
арнайы құжаттаудағы әдістермен қамтылуы, Біртұтас мемлкеттік жүйенің
қолданылуы, ережелік материалдардың пайдалануы негізін зерттеу арқылы
құжаттық ақпратты қорғау тәсілдері қарастырылды. Сонымен қатар, осы
тақырыпты орындау барысында жүйелі түрде осы бағытқа тереңірек сараптау
жүргізудің қажеттілігін де атауға болады. Себебі өте көп ақпараттық
кеңістікте олардың айырықша маңызыдысын сараптай отыра, оларды қарапайым,
көпшілікке арналған түрінен ажырату, және осыған сәйкес жаңа кезеңде
қалыптасқан арнайы жаңа технологияға негізделген құрал жабдықтарды
пайдалануда аса маңызды және де оларды пайдалану барысында ақпаратты қорғау
тәсілдерін білуді қажет етеді. Ақпаратты қорғаудың маңызды тұсы басқару
еңбегінің құжатпен қамтудағы сапасын арттыруға мүмкіншілік етеді.
Дипломдық жұмыс арнайы әдиебиттерді зерттеумен өндірістік
практикадағы тәжірбие жинақтау негізінде жазылды. Сондықтан ос ыбағытты
зерттееп қарна қоймай жұмыс барысында оны қоладана білу жұмыстың
тиімділігін арттыруды, іс жүргізуді кемелдендіруді, осыған сәйкес жаңа
кезеңдегі ұйымдастыру техникамен есептеуіш техника мүмкіншілігін толықжәне
жан-жақты пайдалануға ықпал етеді. Сондықтан құжаттық ақпаратты
қорғаудың негізгі тәсілдері құжаттық процесстерде оларды механизациялау
және автоматтандыру жолдары арқылы әрдайым жетілдіріп отыруға болатыны
сөзсіз. Жалпы құжаттық басқарудың мағынасы әрдайым құжаттық көлемнің
ұлғайуымен одан әрі көбейеді. Сондықтан осыған сәйкес құжаттық ақпратты
қорғау барысында көптеген талаптардың орындалуы да қажет. Зерттеу жұмысының
нысаны болып Алматы қаласының Жетісу аудандық әкімшілігінің мүлікті
жариялауда құжатпен қамту барысында ақпаратты қорғау тәсілдерінің орындалуы
қарастырылды.
Дипломдық жұмыстың құрылымы кіріспеден, үш тараудан, олардың ішкі
құрылымдық сұрақтарынан, қорытындыдан, пайдаланған әдебиеттер тізбегінен
және қосымша тіркемелерден тұрады.
1 бөлiм. Басқаруды құжатпен қамтудағы теориялық негіздемесі
1.1.Басқаруды құжатпен қамтудағы iс-әрекетi
Терминологиялық стандарт "iс жүргiзу жұмысының" iс-әрекетiндегi
саласын және ұйымын, ресми құжаттарын құжаттауды қамтамасыз етудi
анықтайды. Құжаттану-ғылыми термин, заңдылықтың қалыптасуын зерттейтiн және
құжаттаманың қызметiк жүйесiн қамтамасыз етедi. Қызмет ортасы дәстүрлi,
байлаулы қорғауға алынатын құжаттардағы ақпаратты өңдеумен, iс жүргiзу
жұмысын аткарады. Термин "өндірістің iсi" деген сөзден шыққан. Оның мәні
егер түрлеріне карай iс термині iстің бастапқы сұрағын бiлдiретiн шешушi
ұйымның басқаруымен түсінiктi болады. Олай болса, iс жүргізу жұмысы алдымен
барлық iстi қарау немесе басқаша айтқанда iс әрекеттің кандай да бiр сұрақ
бойынша шешуге байланысты екендiгiн түсіндiредi. Құжаттануды басқаруды
қамтамасыз ету болжайды, ең алдымен, қорғауға алынатын құжаттардағы
ақпараттың заңгерлiк күшiнің бар болуы немесе құжаттау, қағаз жүзiнде
ақпарат жазуы немесе басқа сақтаушыда ережелермен, заңға сүйенген
нормативтi актiлермен анықталғанмен немесе iстеп шығарылған дәстүрмен.
Құжаттану табиғи тiлде жүзеге асады және жасанды тiлдерде жаңа
ақпарат сақтаушылар қолдана алады. Құжаттану бойынша табиғи тiлде мәтiндiк
құжаттар жасалады -құжаттар, сөйлеу ақпаратды бекіушылар, кез келген
үлгiмен жазып қойылатын хаттар немесе дыбыс жазу жүйемен келедi. Мәтiндiк
жазбаша құжат-бұл дәстүрлi құжатты қағаз сақтаушысында немесе видеограммаға
оның бейнелеуi монитор экранында сакталады.
Қорғауға алынатын құжаттардағы ақпаратты құжаттауда келесі құралдар
қолданылады:
• қарапайым құрал-саймандары (ластик, қарындаштар және т.б); механикалық
және электр механикалық құралдар (жазушы машиналар, магнитофондар,
диктофондар, фото-, кино-, және видеотехника және т.б.); компьютерлiк
техника.
Құжаттау нәтижесiмен - жазып қойылған заттық сақтаушы ақпарат
деректемелерiмен оны теңестiруге мүмкiндiк беретiндермен құжат жасалады.
Сақтаушы - заттық объектi, қолдануга, бекiтуге арналған және сөйлеудi
сақтау, дыбысты немесе бейнелеу ақпараты онда соның iшiнде өзгертiлген
түрде болады. Көптеген ғасырлар iшiнде ең көп таралған ақпарат - қағаз
құжаттық сақтаушысымен байланысты. Сонымен қатар, оған жаңа сақтаушылар,
яғни:техника есептеуiш, құжаттау үшiн магниттiк мүмкiндiк беретiндер кең
қолданылады. Кұжаттау ақпарат жазулары анықталған ережелердiң сақтауын
болжайды. Бұларга сақтау ережелердiң құжаттарға заңгерлiк күшiн жасалуын
қосып бередi. Анықталған құжат заңгерлiк күшiн қамтамасыз ету үшiн қорғауға
алынатын құжаттардағы ақпараттың әрбiр бiр түрлерi деректемелердің
кешенiмен - мiндеттi элементттердiң құжаттарын дайындайды. Формуляр барысы
мемлекеттiк стандартен анықталған дәл осылай бiр мекеме рамкаларында қалай
құжаттау бiрлiк және құжаттама бiрлiгi қамсыздандырады. Ақпарат басқаратын
ғылыми, техникалық, статистикалық және басқа құжаттар негiзгi
сақтаушылармен келедi. Алғашқы ақпарат сақтаушылармен кұжаттар алғашқы рет
нақ құжаттарда ақпарат бекiтедi. Осы қасиет және басқа ақпарат қайнарының
құжаттары-кiтаптардың, газеттердiң, журналдардың және қайта өңделген екiншi
қайтара ақпаратды бекіушыларды айыруға мүмкіншілік етедi. Жоғары дәрежедегi
құжаттама жүйелерi кебiрек кез келген құжат элементтен келедi. Құжаттама
жүйесi астында қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың жиынтығы өзара
байланысқандардың тегi белгiлерiмен, тағайындаулар, түрдiң, қызмет
төңірегі, олардың дайындауына бiрыңғай талаптары түсіндіріледі. Кұжаттардың
бiр түрлерi құжаттама жүйесiн және әріптер сияқты әлiпбенi құрастырады және
дәл осылай бөлек түрлер құрастырады. Қазiргi құжаттамада уақытша құжаттама
жүйелерiнiң сымбатты топтастырулары болмайды және қорғауға алынатын
құжаттардағы ақпараттың бiр түрi оның әмпиризмдiк пайда болатын түрi
қолданылады, Жеке тегi құжаттары басқа жүйеге барлық қорғауға алынатын
құжаттардағы ақпараттың бөлiнуiнен басталады. Соңғыларға ресми және адаммен
жасалғандар орта сыртыңда оның қызмет немесе қоғаудік мiндеттердiң
орындалулары: жеке қайтадан жазу, есте қалғанның (мемуарлар), күнделiктер
құжаттары жатады. Тәуелдiлiкте адамдік қызметi орталары ресми құжаттар
қызметi көрсетiлуiмен ұсақталады. Басқаратын, ғылыми, техникалықтарды
(конструкторлықтар), технологиялық, өндiрiстер және басқаратын құжаттар
мекемелiк құжаттама түйiнің құрастырады. Олар дәл осылай және бөлек ұйымның
мемлекет шектеуінде талай нысандардың басқарылуын қамсыздандырады. Осы
орайда басқарыу құжаттарға жүйелі түрде сипат берсек.
Басқаратын құжаттар келесi негiзгi түрлермен жүйеленедi:
• ұйымдық құжаттама;
• жоспарлы құжаттама;
• басқаратын құжаттама;
• ақпараттық - мәлiмет және мәлiмет - аналитикалық
құжаттама;
• есеп беру құжаттама;
• келiскен құжаттама;
• кадрларды (жеке құрамды) құжаттамамен қамтамасыз ету;
• қаржылармен (бухгалтерлiк есеп және есептiлiк)құжаттама
қамтамасыз ету;
• заттық - техникалық құжаттама қамтамасыз етумен;
• мекеме қызметi ақпараттық қамтамасыз етуiмен; Сонымен қатар, құжаттандыру
ең басты мекеме қызметi, ұйымдарды немесе iскерлікті құжаттандыруды талап
етеді. Мысалы, өндiрiстік құжаттама (технологиялық және конструкторлық
құжаттама}, емдiк мекемеде - дәрiгерлiк құжаттама (дәрiгерлiк карталар,
сақтандыру құжаттар), құжаттама бiлiммен байланысты ұғымда (оқулық
жоспарлар , емтихандік ақпарат тiзiмдер), Кұжаттама жүйесiн құрастырушылар,
мақсаттық тағайындауларды бiрлiкпен байлауды және нана технологиясы
кешенде құжаттауды қамсыздандырады немесе басқа басқаратын қызмет түрiн
қатиды. Ұйым мекеме құжаттары-жұмыс ұйымы құжаттарымен қорғауға алынатын
құжаттардағы ақпаратты сақтау және ағымдағы қызметтiң қолданылуын қамтиды.
Құжаттар айналымы - байланысқан құжаттық процедуралардың жиынтығы,
жасаулар немесе мекемеде құжаттар қозғалысын қамтамасыз ету және аяқтауына
дейiн атқару немесе жiберу болып табылады. Құжаттар айналымы мақсаты барлық
қорғауға алынатын құжаттардағы ақпаратты орынды ұйымдарга бөледi. Мысалы:
тiркелушi және тiркелушiсiз құжаттар, кiрушi,шығатын Ішкі құжаттар,
түсетiн немесе бағытталатын, жоғары ұйымда тұрған құжаттар, мекемеге
қарасты ұйымдарда бағытталатын құжаттар. Құжат айналымы барысында айқын
мақсаттық тағайындау орындаушыларға қорғауға алынатын құжаттардағы
ақпараттың жиынтығы түсiндiрiледi. Құжат айналымы сипатымен оның көлемi
де анықталады. Құжат айналымы көлемi барысында қорғауға алынатын
құжаттардағы ақпараттың саны түседі де, ұйымға түскендердiң және
жасалғандардың iшiнде белгілі кезінде ережеге сәйкестендіріледі. Iс жүргiзу
жұмысы қызметтерi, iс жүргiзу жұмысы түрлерi, құрылым таңдау сұрақтарының
шешiмi бойынша штаттық құрамымен, ақпараттық - iздеу жүйе ұйымдары
құжаттарымен және маңызды белгiмен белгіленеді.
Жұмыс ұйымында өте маңызды функциялардың бiрi қорғауға алынатын
құжаттардағы ақпараттың есебiн жүргізу болып табылады. Кұжаттардың есебi
тiркеумен, жазумен, есептiк топ осылардың құжат туралы анықталған түрiмен,
құжат жасаулары фактi жазып алумен немесе оны жiберумен қамтамасыз етiледі.
Сонымен қатар, қорғауға алынатын құжаттардағы ақпаратты есепке ала, оларды
тiркеуге, бақылауды жүзеге асыруға және бөлiмшелердiң сауалдарымен қорғауға
алынатын құжаттардағы ақпаратты iздеу салуға арнайы бекітілген мекеме
қызметкерлерi орындайды.
Қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың сақтау жүйесi - ағымдағы
мақсаттың қызметi мекеме есеп тәсiлдерiнiң жиынтығы және қорғауға алынатын
құжаттардағы ақпаратты жүйеге келтiру болып табылады.Оларды iздеу және
қолдану да осылай жүргізіледі.
Стандарттау (сәйкестендіру) - бірыңғайлау (унификациялау) нәтижелерiнiң
заңгерлiк бекiтiлген түрi. Толық жетiлдiру тәжiрибесiнде басқаратын қызмет
қамтамасыз ету құжаттамасы iс жүргiзу жұмысы терминологиясын мемлекеттiк
стандарттар және архивтiк iстердi өңдейді және құрастырушы талаптарды,
басқаратын, қорғауға алынатын құжаттардағы ақпаратты дайындайды.
Бірыңғайлау (унификациялау)дың негiзгi мақсаты стандарттау
(сәйкестендіру)дың және қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың түрлерiн
жасау, қолдану, басқару, осылардың экономикалық нәтижесiн, мәдениетiн
жоғарылатады. Бірыңғайлау (унификациялау) басқаратын қызметтiң және
стандарттары болып келөдi: терминдер және анықтамалар,
қолданылатындар, басқаратынмен жұмыс бойынша ақпараттар; ұйымдардың ұйымдық
құрылымдары , мекемелер және кiрiскен iстер; басқаратын функциялар;
басқаратын құжаттама.
Алғаш рет қорғауға алынатын құжаттардағы ақпаратты бірыңғайлау
(унификациялау) мәселесі бiрiншi стандартта 1929-1931 ж.ж. қалыптса
бастады. Бұл уақыттарда үзiлiстермен бірыңғайлау (унификациялау) тұрақты
жұмыстарды және қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың стандарттау
(сәйкестендіру)лерін жүргiздi. Осыған қатысты алғашқы он жылдықтарда
министiрлiктер және ведомствоның барлық жұмысшылары жұмысқа тартылған.
Қорғауға алынатын құжаттардағы ақпаратты стандарттау (сәйкестендіру)ды үзақ
уақыт iшiнде өткiзедi және ұлттық ұйымның басқа елдердiң стандарттау
(сәйкестендіру)ымен, сонымен қатар әртүрлi халықаралық ұйымның, кұжаттарға
ұлттық стандарттар Германияда, Бельгияда, Ұлыбританияда, Норвегияда,
Швецияда, Финляндияда, Болгарияда және басқа елдерде бар болады.
Кұжаттардың бірыңғайлау (унификациялау)ымен жұмыста сонымен қатар сыртқы
саудалықтардың, халықаралық ұйымдардың соның iшiнде комитет, европалық-
экономикалық комиссия, сыртқы саудасы дамуы (ЕӘК), халықаралық стандарттау
(сәйкестендіру) ұйымы (ИСО) және тағы басқалардың қатысуын қабылдайды.
Компьютерлiк технологиялар қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың
стандарттау (сәйкестендіру)лары және бірыңғайлау (унификациялау) басқаруды
қолдану әсiресе карқынды өсті. Басқаратын қорғауға алынатын құжаттардағы
ақпараттың бірыңғайлау (унификациялау)ы қорғауға алынатын құжаттардағы
ақпараттың құрамын, жасалынушылардың басқаратын мақсаттарының шешiмiн және
қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың түрлерiнiң бірыңғайлау
(унификациялау)ын болжайды. Бiрыңғайлыларды ақпараттық көрсеткiштер
құжаттарының түрлерiнде және деректемелердің, лайықты қорғауға алынатын
құжаттардағы ақпаратты тағайындауына және олардың құрастырушысына бiрыңғай
талаптардың құрылуында және дайындалуында бірыңғайлау (унификациялау)ы
сұрыптауда және бекiтуде болады Құжаттар түрлерінiң табелiн бекiту өзiндiк
нәтижелерiн қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың құрам бірыңғайлау
(унификациялау)лары алады.
1.2. Басқару кұжаттарындағы ақпаратты қорғауды
хаттаудағы негiзгi талаптар
Әрбiр құжат бөлек ақпараттық элементттерден тұрады, (қол қою, баспа,
құжат түрi, аты және т.б.) деректемелердің жиынтығы, орналасқан қорғауға
алынатын құжаттардағы ақпараттың айқын бөйнесiмен, деректемелермен аталады
және оның формуляры құрастырылады. Кұжаттардың сипат айқын жиындары типтiк
формулярдеп аталады. Мысалы барлық басқарудағы қорғауға алынатын
құжаттардағы ақпараттың анықталған типтiк формулярі жазылады. Формуляр
жасауда құжаттау жүйелерi графикалық үлгi немесе схеманы пайдаланады, оған:
форматтар, мөлшерлер кіреді, тұрақты және өзгергiш деректемелердi
орналастырады. Ең толық және деректемелердің дайындауына баяндалған
нормативтi актілерге - мемлекеттiк жүйеде басқару қамтамасыз ету
құжаттамасы жүйесi кіреді.
Деректемелердің барынша олардың орналастыруы ақпарат қағаз
сақтаушысына кұжаттарды дайындауына талаптар қойылады, олар дерлiк кез-
келген басқаратын құжаттарға арналған. Қорғауға алынатын құжаттардағы
ақпараттың сақтау жүйесiне арналған ең мәндi ұғымдар "iстердiң
номенклатурасы" және "iс номенклатурасы " бұлар-iстердiң тақырыптарының
жүйеге келтiрiлген тiзiмi, және қалыптастырылушылардың мекеме iс жүргiзу
жұмысында, орналасқан айқын жүйелiлiкте мезгiлдердiң нұсқауы болып
табылады.
Қорғауға алынуы барысында мекемеге келіп түскен құжат қарастырлуы
барысында келесі талаптар ескеріледi:
• оның маңыздылыгын;
• қүрделігі және қойылған сұрақтардың жаңалығы;
• басқару құрылымындагы мекемелер - жiберушiнің орыны, құжат авторы,
қоғамдық жағдайы;
• қорғалатын құжатты атқару мезгiлi;
• құжат түрi: заң , бұйрық , хат , есептеу нәтиже және т б.
Құжат айналымы ықшамдаулары өңдеуде қорғауға алынатын
құжаттардағы ақпараттың тапсырысын бiрыңғай мақсатқа лайықты орнатады,
мысалы жауапты бет арқылы құжаттамаға арналған құрылысты бөлiмшенi
қамтамасыз етедi.
Қорғауға алынатын ұйымдық құжат айналымының маңызды бөлiмi-қорғауға
алынатын құжаттардағы ақпараттың жобаларын, талап ететiн келiсулердi, қол
қоюлар немесе бекiтулердi және әртүрлi қарауды құрастырады.
Барлығы 29 құжаттық деректеме анықталған. Бiрақ, деректемелердің
нақты құрамы құжат түрiнен тәуелдi болады, ал бөлiм олардан сөзсiз
азырақ,бiрiн-бiрi жоққа шығарған деректемелердің нақты құжатта көрсетіледі.
Деректемелердің құрамы келесi:
01- Қазақстан Республикасы мемлекеттiк елтаңбасы;
02- Қазақстан Респбликасының елтаңбасы;
03- ұйымдар немесе тауарлық белгi (қызмет ету белгiсi);
04- код ұйымы;
05- код құжат түрлерi;
06- ұйымның аты;
07- Тап осы ұйым туралы мәлiмет;
08- құжат түрiнiң аты;
09-құжат датасы;
10- құжат тiркеу нөмiрi;
11- Тiркеу нөмiрге сiлтеме және құжат датасы;
12- орын құрастырушылары немесе құжат шығарулары;
13- гриф құжатқа мүмкіншілік шек қоюлары;
14- мекен-жайы;
15-гриф құжат бекiтулерi;
16-қарар;
17-мәтiн тақырыбы;
18-бақылау белгiсi туралы;
19- құжаттың мәтiнi;
20- қосымша белгi барысы туралы;
21- қол қою;
22- гриф құжат келiсулерi;
23- бұрыштама құжат келiсулерi;
24- баспа;
25- сенiм туралы белгi көшiрме
26- орындаушы туралы белгi;
27- құжат атқаруы туралы белгi
28- ұйымға құжаты түсуi туралы белгi;
29- Құжатты автоматты iздеуге арналған белгi.
Енді осылардың әр-қайсысына сипат берсе, онда:
01-Мемлекеттік бланкіде тек қана Қазақстан Республикасы мемлекеттiк
елтаңбасы бейнеленедi. Сонымен қатар, заң шығарумен алдын ала
министiрлiктердiң, мекемелердің, сот органдарының, прокуратуралар,
жоғарғы басқару мекемелерінің, халық өкiлетi органдарының, барлық басқару
органдарының құжаттары кіреді.
02-Қазақстан Республикасының заңға негізделген актiлерiмен
Қазақстан Республикасы елтаңбасы қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың
бланкiлерiнде орналасады
03-Ұйым эмблемасы графикалық символды бейнелейдi. Эмблема тауарлық
белгiде қолданылады. Эмблема бейнелеуi құжат iздеуiн жеңiлдетедi,
мекеменiң кiрiскен iсiн немесе оның атауын эмблемамен ауыстыруға
мүмкіншілік етiлмейдi. Ұйым аттарынан кейін жоғарғыда құжат эмблемасы
орналастырады. Егер ұйымда ресми мүмкіншілік жоқ болса, эмблема анықталған
ретте тиiстi тiркелуi және құжатта бейнеленуi керек. Сонымен қатар,
ұйым бланкiлерiнде елтаңбалардың орналастыруы эмблема
ұдайы өндiрiлмейдi.
04- Ұйым коды ұйымдардың топтастырғышымен және
кiрiскен iстердiң тiркелгенi кiрiс iстiң бірлігі болады. Ол ұйым
заңдылығын өзiне тән растауымен білдіреді. Ұйым код бланкiлерiнде
алдын-ала типографтық тәсiл арқылы орналастырылады.
05-Құжат түрі коды жалпы басқаратын құжаттама арнайы топтастырғышымен
кодқа тиiстi, талапқа сай басқаратын құжаттама
топтастырғыштарында болады. Нақты құжат құрастырушысы бойынша құжаттық
деректеме енгiзiледi.
06-Ұйым аты құжат авторымен, тиiстi талапқа сай болып, оның
құрылтай құжаттарында бекiтiлгенген. Ұйым атының үстінде жоғары
тұрған ұйым, қысқарған немесе толық аты, одақты,
қауымдастықтарды көрсетедi.
07-Тек қана ұйым туралы мәлiмет тап осы қызметтiк хаттарда
көрсетiледi. Оларға келесілер жатады: байланыс, кiрiскен iс
көрсеткiш, пошталық және телеграф адресі, мекенжай, телетайп
нөмiрлерi, телефон, факс, телекс, электрондік пошта, банк есептерi және
ережелердiң дайындалуы анықталған.
08-Құжат түрі атауы өте маңызды құжат тағайындауы туралы бiр ғана
деректемелерден келедi, деректемелердің және мәтiн
құрылымын оның құрамын анықтайды, сондықтан оны пайдалануға етедi. Автордың
құжат түр атауы ақпаратдары тиiстi талапқа сай болуы керек. Ол ұйым
туралы жай ғана регламент белгiлейдi (жарғымен), барлық құжаттар, хаттар,
факстербарлығы да тиiстi талапқа сай болуы керек.
09-Құжат датасы негiзгi бiр ғана деректемелерден тұрады, оның
заңгерлiк күшiн қамсыздандырады. Қол қоюлар немесе бекiтулер, хаттама,
мәжiлiс өткiзуге арналған құжат датасы оның датасымен сай келедi. Егер
құжат авторларымен бiрнеше ұйымның қол коюы керек болса, құжат датасымен
сай келуi керек.
10- Құжат тiркеу нөмiрi мына шартты көрсетедi, ақпараттық құжат ұйымы
iздеу жүйесiне енгiзiлген. Iшкi қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың
реттiк нөмiрiмен жыл басынан аяғына (мысалы, бұйрықтардың) дейiнгi iс
болып келедi. Шығатын қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың iс
нөмірлері номенклатурамен бірге қайда оны жiбергенi туралы құжат
көшiрмесi сақталады, құжат реттiк нөмiрлерi, құрылысты бөлiмше көрсеткiшi
болып саналады.Тiркеу және құжат көрсеткiштерiнiң нақты құрылымын iшкi
нұсқауларын регламент белгiлейдi. Тiркеу нөмiрге тек қана сiлтеме құжат
датасы және хаттардың жауаптары тiркеледi. Хат және сiлтемеге арналған
нөмiр датасы ынталы хатта жазылады.
12-Құрастырушы орын немесе құжат шығарушы деректемелермен оның
анықтамасында, егер "ұйым аты" және "ұйым туралы мәлiмет" болса,
құжаттық деректемете мақсатқа лайықты барлық құжаттар томда мiндеттi
түрде көрсетiледi. Құрастырушы орын немесе шығарулар көрсетiледi.
Кұрастырушы орын немесе шығарулар кабылданған әкiмшiлiк аймақты
айырып, есепке ала көрсетiледi
13-Егерде құпия, немесе жасырын ақпарат болса, онда құжатқа
мүмкіншілік шек қою грифi койылады. Шек қойылған құжат
мәлiмдемелерiн таратуға және т.б себептерге байланысты арнадған құжаттық
деректеметің түрі болып саналады..
14-Негiзiнде адрес иесi шығатын құжаттарда көрсетiледi,
қорғауға алынатын құжаттардағы ақпаратты қабылдау немесе жiберу
техникалық қызметкер арқылы мiндетiне кiредi және жүзеге асады. Бұл
орамада құжаттық деректеме барысы мекен-жайы салыстырылып тексерiлуi
қажет. Мекен-жайы сәйкес келмесе құжат мекен-жайға құжат
жiберушiге қайтып келедi.
15-Бекiту грифi құжаттарда және шығарылған басқаратын
құжаттарда көрсетiледi. Ол ақпаратты бекітушімен немесе лауазымды
органдармен бекiтiледi.
16-Атқарылған кұжат жөніңдегi қарарды қоюға мекеме жетекшісі
нұсқаулары бекiтедi. Қарар қолдан және құқықпен жоғарғыда бұрышқа құжат
мәтiніңiң үстінде жазылады. Егер бiрiншi және екiншi қарар құжатында
кездессе, онда құжат жақтары кез-келген беттө жазылады.
17- Мәтiн тақырыбы барлық құжаттарға арналған мiндеттi
құжаттық деректеме болып табылады. Ол барынша көп және қысқа, дәл тиiстi
болу және құжатты тіркеуді көрсетеді. Кажеттi нәтижелi тақырып iздеу үшiн,
алдын ала барлық тiркелген қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың
мәтiндерiн оқып шығу керек. Көбiне деректеме бiреу емес 28 белгi
жолынан тұрады. Тақырыбы құжат түрi атымен үйлесiледi грамматикалық тиiстi
және "немен?" Немесе" ненiң?" деген сұрақтарға жауап бередi, соңыда
нүкте қойылмайды.
18-Бақылау белгi туралы құжаттар қайсылардың ерекше
бақылауға алынған мекеме жетекшісі тапсырмасымен атқарылады. Бақылау туралы
белгi әрiп түрiнде, түрлi түстi (қызыл , көк , жасылмен) қарандашпен,
фломастермен немесе арнайы штампымен "бақылау" орыны айқын
орналастырған түрімен, құжат датасы тақырыбы деңгейiнде жазылады.
19-деректеме Қазақстан Республикасы заң шығаруымен құжат мәтiнi
ұлттық тiлде және Қазақстан мемлекетi туралы мемлекеттiк тiлдерде
құрастырылады,
20-Косымша белгi барысы туралы қол қою қосымшалардың тiзiмi немесе
олардың санына қарап нұсқау алдында орналастырылады.
21- Қол қою бұл бiр қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың
негізгi куәләндіру тәсiлдерi. Ол мiндеттi құжаттық деректемепен келедi.
Қол қою құжатта тап осы құжат бекітініуінің жауапкершiлiк жүредi. Қолды
тек қана ереже сияқты құжаттың бiрiншi данасына қояды Құжаттық деректеме
құрамына кiредi: лауазым иесiнің аты, құжатка толық қол қоюшы (егер құжат
ұйым бланкiсiнде дайындаулы емес және қысқарған, егер бланкi қолданған),
оның жеке қол қоюы және қол қою шифрдi ашуы (инициалдар және фамилия)
тырнақшаларсыз және жақшаларсыз жазылады.
22-Келiсу грифi сұрақтардың алдын ала қарауының,
бекіушылардың қол қоюы немесе, келiсу бөлек жапырағында, құжат жобасында
құжаттық деректемеінен төмен жайғастырады.
23-Бұрыштаманың ұйымда қабылданғанымен құжаттық
деректеме формализацияламаған сәйкестiкте ретпен жазылған.
24-Мекемелер ең маңызды қорғауға алынатын құжаттардағы
ақпаратты,арнайы нормативтi актiлермен, алдын-ала ескертулерді, қол
қоюлардың шынайылығын растайды. Сондай-ақ құжаттар беттерінің
құқықтарын күәландырады, фактiлердi бекiтедi, немесе құжаттағы аса
маңызыды ақпарат орналасады.
25- Сенiм туралы белгi құжат көшiрмелерi заңгерлiк белгінің
жазуын дұрыстайды, көшiрменi растайды, лауазымды қызметкер аты, оның жеке
қол қоюы, оның шифрдi ашуы және сенiм даталарын беруге арналған
сенiмдiлiктi түзетедi. Мезгiлдердiң қысқарту маңызды резервiмен және
қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың өту сатыларынан мекемелерде
анықталған алдын ала қарау және тарату арқылы жүргізіледі;
• ұйым басшылық мiндеттердiң таратуымен мiндетi қарауға арналған
сәйкестiк;
• қарарлары және бағытталатын құрылысты бөлiмшелерге лезде орындаушыларға
басшылық талап ететiндер;
26-Орындаушы туралы белгi шапшаң байланыс үшiн қажеттi қорғауға
алынатын құжаттардағы ақпаратты анықтауға, түсiндiруге және сұрақтардың
қозғалысын бiрiктiруге арналған. Тап осы құжаттық деректеме
фамилияны (немесе фамилия, аты, әкесiнiң аты) құжат орындаушысының және
оның телефонының нөмiрiн қосады. Орындаушы туралы белгi
стандартпен сәйкестендiрiлiп құжатты соңғы бет жағына немөсе сырт жағына
төмендегi бұрышқа жайғастырады.
27-Кұжат атқаруы туралы белгi атқарылған құжаттарда және iстің
бағыттарында койылады, келесi iс көшiрiп жазып алуға
жататындардың және қолданылған мәлiметтердің мақсаттарын сақтауға
арналған. Ол құжат бiрiншi бетiнде жазылады.
28- Ұйымға құжат түсуi туралы белгi ереже сияқты штамп
мүмкiншiлiгi арқасында бiрiншi кiрушi құжаттар жағында
қойылады. Тап осы құжаттық деректеме ұйым атын, құжат датасын оның
кiрушi тiркеу нөмiрiн қосады.
29-Құжатты автоматты iздеуге арналған белгi тегерiш атын және басқа
iздеу таптарын, директориялар және файлды, бекіушы тап осы құжатты қоса
алады. Бiрақ барлық қорғауға алынатын құжаттардағы ақпаратты дайындау
кезеңдерi құжаттар түрлерiнiң табелiнде бекiтiлген бола алады, олар ереже
сияқты бөлiмше қызметкерлерiмен, құжат дайындауларының тiркеу бойынша
жүзеге асады, ал басқаруды құжатпен қамту қызметi тек қана мезгiлдер және
дұрыстықты бақылайды. Ықшамдауға арналған және құжат ағымы қысқартулары
технологиялық нұсқалулардың өңдеуiн мақсатқа лайықты (схемалардың), ең көп
таралған көрнектi құжаттар графикалық түрде жобалардың дайындауларының
жүйелiлерiн айқындайды, олардың келiсулерi және қол қоюларды бекiтедi.
Схемаларда баламалық шешiмдер және қабылдау сағаттары тiптi тап осы
сұрақпен нақты лауазымды беттердiң тұрған жерiн көрсетiле алады. Атқарылған
және жiберiлетiн қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың өңдеуiн
орталықтанған бiрыңғай ұйым жөнелтедi. Жiберiлетiн қорғауға алынатын
құжаттардағы ақпаратты экспедициялық өңдеудi, сорттауды, ораманы, пошталық
жүру дайындау және байланыстарды қосады. Ол пошталық байланыс қызметтерiнiң
көрсету жұмысын iстейтiн ережелерiмен сәйкес және тиiстi өткiзiлу күнін
немесе келесi жұмысшы күнін кешiктiрмей жүзеге асырады. Толық құнды
ақпараттық iздеу жүйесінде оған тиiстi берiлген құжаттар, ұйымға алынған
қызметкерлермен оның шектерiнiң ар жағында (іс-сапарларда, мәжiлiстерде)
бiрiншi кезең мақсаты-қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың түсу
фактiсi жазып қоюға арналады. Қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың
ұйымына түсетiн үлкен дәрежелер құжат айналымына өтудiң келесi кезеңiн
қамтамасыз өтуге тәуөлдi болады. Негiзгi оның мағынасы - орындаушылармен
қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың шапшаң алуы және толық құнды
ғылыми - мәлiмет аппарат құруы болып табылады. Жоғары бағалау
орталықтандырылған жөнелтулердi хат-ақпарат шынайы берiледi, қайсыда бәрi
өңделедi, қажеттi штаттар көбiрек, дәл анықтау үшін қорғауға алынатын
құжаттардағы ақпараттың есебiн еңбек өнiмдiлiгiн көтеруге мүмкіншілік
етедi.
Қорғауға жататын құжаттардағы ақпаратты iс ұйымдары хат-ақпарат
курьерлермен, поштамен, факспен, телеграфпен немесе басқа жолмен түсетiн
арнайы бөлiнген лауазымды қызметпен тиiстi қабылдану және өңделу арқылы
жүргізіледі. Кеңсе хатшысымен, қызметкерiмен, басқаруды қамтамасыз ету,
құжат айналымымен (кеңсенiң, бөлiм жалпы және т.б.) есеп беру арқылы
қамтамасыз етiледі.
Қорғауға алынатын құжаттармен жұмыс iстейтiн нормативтi
актiлер және әдiстемелiк жәрдемақының кiрушi, iшкi және шығатын
қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың, соның iшiнде және ұйым құжат
айналымы жөнге салу нысанын кiм, не ретiнде анықтап қарайды. Ұйым
құжаттарының құрам бірыңғайлау (унификациялау)ы қажеттi және
жеткiлiктiлердiң басқаратын мақсаттардың шешiмiне арналған сұрыптауда және
қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың кешен бекiтуiнде болады. Қорғауға
алынатын құжаттардағы ақпараттың құрам бірыңғайлау (унификациялау)ы
нәтижесiнде қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың түрлерi, нақты
қажеттiлiктермен шақырылған басқарулар және ұйым құжаттарының құрамы
шығарылады. Басқаратын қызметте бар болушылар бiртүрлi қайталанатын
құжаттар және өзiндiк құжаттар емес аналогтердi қолданады. Бiр топты
құжаттар бiрыңғайлы және стандартталған бола алады. Басқаратын қорғауға
алынатын құжаттардағы ақпараттың түрлерi кұрамды және олардың
бiрыңғайлылығы бiркелкiлiк құруында болады.
2. Бөлім Алматы қаласы Жетісу ауданы әкімшілігінің
міндеттері мен мақсаттары
2.1. Жетісу ауданы әкімшілігін құжатпен қамтудағы
ақпаратты қорғау тәсілі және жалпы атқаратын қызметтерімен ұйымдастырушылық
құрылымы
Алматының басты, орталық аудандарының бірі - Жетісу ауданы жылдан -
жылға дамып көркейіп келе жатыр. Жетісу ауданы қарқынды дамып, оның барлық
қоры: бизнес, қаржы, білім, денсаулық сақтау, мәдениет, спортта тиімдірек
пайдаланылуы үшін бар шараны атқарады. 2006 жылы Алматы қаласының Жетісу
ауданында 70 жыл толды. Аймақ қаланың сәулетті стилі мен өзіндік әсемдігін
айқындайтың, оңтүстік астананың негізгі діңгегі бола отырып, өзіне
Алматының қоғамдық - саяси, іскерлік, әлеуметтік — мәдени өмірінің біраз
бөлігін жинақтаған. Қазіргі кездегі Жетісу ауданының алып жатқан аумағы 53
мың шаршы шақырымдай. Мұнда қаладағы ірі өнеркәсіп кәсіпорындардың он бес
пайызы орналасқан. Ауданның экономикалық әлеуеті жүз алпыстан астам
өнеркәсіптік кәсіпорындардан, құрылыс индустриялары және тұрмыс қажетін
өтеу, көлік және байланыс саласында қызмет ететін, он бір мың шағын және
орта бизнес объектілерінен тұрады. Ауданда қазіргі заманға сай білім беру
мәдениет ортасы қалыптасқан, онда алты жоғары оқу орындары және төрт орта
арнаулы орта оқу орындары, жиырма алты жалпы білім беретін мектептер, он
тоғыз мектепке дейінгі мекемелер, музыка мектебі, балалар шығармашылығы үйі
бар.медициналық қызметті төрт емханалар, санитарлық - дәрігерлік
амбұлатория көрсетеді. Әлеуметтік - экономикалық дамуында ауданда барлық
сала бағыттары бойынша түрақты өсу байқалады, оған негізгі куә болатын
жағдайлар -қазіргі кездегі халықтың әл ауқатының едәуір жақсарғаны және
олардың іскерлік, әлеуметтік белсенділік деңгейінің артып отырғандығын
атауға болады. Тек 2006 жылдың өзінде 2486 жаңа жұмыс орындары ашылды.
Өндірістің өсуі мен қызметтің дамуы, халықаралық стандартқа сай келетін,
өнімнің жаңа түрлерін шығаруға мүмкіндік беретін, негізінен қазіргі заманғы
технологияларды енгізу, құралдарды жаңғыртумен қамтамасыз етіліп отыр.
Осындай атқарылған оң істері Жетісу ауданының Мемлекеттің индустриялдік -
жаңартпашылдік стратегиясын іске асыруға қосқан үлесі деп бағалауға әбден
түрарлық. Экономикалық стратегиясында аудан әкімшілігі кәсіпкерлікті
қолдануға ерекше орын беріп отыр. Өйткені қазіргі кезде шағын және орта
бизнестің позициясын мемлекетпен сенімді және өзара тиімді әріптестік
қатынаста дамыту және нығайту экономиканың өсуінің ең маңызды жағдайларының
бірі болып тпбылады. Қала қазынасының алпыс пайызы экономиканың жеке
секторлары түсімдері есебінен қалыптасатындіктан, бұл міндеттерді шешуге
ерекше ыңғай талап етіледі. Ауданда тіркелген бес мыңнан астам шағын
кәсіпорындарда он екі мыңдай адам еңбек етеді. Жеке кәсіпкерлер армиясы бес
мыңнан астам адамдардан тұрады. Олар бизнес саласына тоғыз мыңнан астам
адамдарды тартып отыр. Олардың күшімен қоғамдық тамақтану кәсіпорындары,
мейрамхана, бар қызметтері уздіксіз жұмыс істеп,қала бойынша қызмет көрсету
көлемінің 13 пайызын береді, немесе ақшаға шаққандағы көлемі - 250 миллион
теңге. Санақ бойынша ауданда 257 азық — тулік және 153 өнеркәсіптік
дукендер, 164 қоғамдық тамақтандыру объектілері, 7 ойынхана, 6 бильярд және
2 тунгі клубтар жұмыс істейді. Тұрмыс қажетін өтеу саласында 60 сулулық
салондары мен шаштараздар, 12 фото салондары, 7 химиялық тазалау, 10 монша
және басқа да кәсіпорындар халыққа қызмет көрсетуде. Аудан аумағында
орналасқан әртурлі бейіндегі және меншік нысандарындағы 29 базалар мен 10
сауда орталықтарын көркейту және қайта салу бойынша жұмыстар жоспарлы түрде
жургізіліп отырады. Ол қосымша жұмыс орындарын жасауға, қызмет көрсету
мәдениеті мен әдебін көтеруде, еңбектің тазалық жағдайын тәртіпке
келтіруде, тауарларды сақтау және өткізуді жақсартуға мүмкіндік береді.
Шағын кәсіпкерлік сауда, қоғамдық тамақтандыру және қызмет көрсету
салаларын дамытуға зор ықпалын тигізіп отыр. 2006 жылдың басынан бері 13
жаңа сауда орындары ашылды. Олардың арасында Вираж - сервис ЖШС,
Торговый дизайн СКРП ЖШС бар. Инсан, Рабиниса, Грааль, Аида,
Юнчи дукендері мен кафелері қазіргі заманғы дизайндармен ерекшеленеді.
Аудан картасында түнгі клубы, мейрамханасы, кофе ішетін орны бар,
Есперанза мәдени ойын - сауық орталығы пайда болды. Дала - Инвест ЖШС
Пятерочка дүкендер желісін ашуды одан әрі жалғастыруда. Аудан әкімдігі
қызмет көрсету аясын кеңейте отырып, кәсіпкерлікті дамыту бойынша мақсатты
жұмыстарды жургізуде, ол Жетісу ауданының және де бүкіл Алматы қаласының
инвестициялық тартымдылығын арттырады, қосымша орындарын жасайды, бюджетке
түсімді өсіреді. Аудан әкімшілігінің стратегиялық артықшылығы - әлеуметтік
— бағдарланған қоғамды қалыптастыру. Жыл сайын халықты әлеуметтік қорғауды
қаржыландыру көлемі өсуде, соғыс ардагерлері мен мүгедектеріне, тыл
еңбеккерлеріне, Чернобыль апатын жоюға қатысушыларға, тұрмысы төмен
отбасыларға арнаулы мемлекетік жәрдем ақының мөлшері қөбеюде. Тұрғын үй -
коммуналдік қызмет төлеміне қомақты көмек көрсетіліп отырады. Аудан
әкімдігінің әлеуметтік саясаты - қаланың ең негізгі байлығы -оның
тұрғындарына, олардың әл - ауқатын арттыруға және денсаулықтарын нығайтуға
қамқорлық жасау болмақ. Тұрғындардың денсаулығын қорғауға бөлінетін
қаржының деңгейі жыл сайын өсіп отырады. Медиқаменттер алуға және
артықшылықты медициналық ұйымдарды жаңғартуға бағытталған қаржының көлемі
екі есе өсті. Бүгінде Жетісу ауданының денсаулық сақтау саласында 5
мемлекеттік медициналық ұйымдар бар. Адам ұрпағын өрбіту қалалық орталығы,
Сызғанов атындағы эксперименталдік хирургия институты, тубдиспансер.
Сонымен қатар, 30 астам жеке меншік кеңселар денсаулық сақтау саласында
қызмет көрсетеді. Бірінші буындағы мекеме - емханалар бірыңғай жергілікті
желілерге қосылған жеке компьютерлермен жабдықталған, медициналық
құжаттармен бағдарламаларды есепке алу-есеп беру нысандарын
автоматтандырылған өңдеу, бақылау және есеп берудің сенімділігін жақсартуға
мүмкіндік береді. Халықтың ана мен баланың денсаулығын нығайту
медикосанитарлық көмектің артықшылықты бағыттары болып отыр. Басқаруті
жақсарту, экономикалық ақталатын іс - әрекеттерді, жүйелік бақылауды
енгізу, ауруларға кәсіби, сауатты және қүнтты қарым — қатынас жасай білуге
денсаулық сақтау саласының басшы кадларын оқыту және оларды оңтайлы
тағайындау мәселелерінің зор маңызы бар. Аудан бюджет! тұрмыс жағдайы томен
отбасы балаларының жаздік демалыстарын қала сыртыңдағы сауықтыру
лагерлеріне ұйымдастыруды өз міндетіне алған. Мүгедектерге, зейнеткерлерге,
халықтың тұрмысы томен санаттарына атаулы көмек корсету бойынша осындай
және басқа да шаралар толық түрде іске асырылып отыр. Қазақстан
Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаев ең пәрменді әлеуметтік саясат,
жұмыспен түрақты қамту саясаты болып отыр және болып қала береді деп ерекше
атап өтті. Жетісу ауданынындағы кәсіпорындарда, ұйымдарда және жеке бизнес
саласында барлығы алпыс бір мыңнан астам адам жұмыспен қамтылған. 2005 жылы
ауданның жұмыспен қамту қызметі 872 адамды жұмысқа түрғызды, 1200 аудан
түрғындары қоғамдық төленетін жұмыстарға жіберілді. Әлеуметтік қолдаудың
қайта бағдарлау жүйесі жұмысздарға жаңа мамандік алуға көмек көрсетуді
қарастырады. Олардың ішінен 280 адам бухгалтер, ЖӘСМ операторы, менеджер,
В,С, санатты жүргізушілер, аспаз, кондитерші, шаштараз, оққағар, жарнама
агенті, шағын және орта бизнес басшылары сияқты мамандіктар бойынша
кәсіптік оқытудан және қайта даярлықтан өтті. Жыл бойына екі мыңдай
жұмыссыздардың біліктілерін көтеруге немесе талап етілетін жаңа мамандікқа
оқуға мүмкіндіктері бар. Алматы аса ірі ғылыми және ағарту орталығы
болып табылады. Елбасы атап кеткендей, Елдің бәсекеге қабілеттілігі көбіне
білім берудің даму деңгейіне байланысты. Жетісу ауданының да зияткерлік
және білім беру әлеуеті өте жоғары деп айтуға болады. Мұнда 26 мемлекеттік
және 6 жеке меншік мектептер, 19 мектепке дейінгі және 2 мектептен тыс
мекемелер, 6 жоғары оқу орындары - Алматы экономикалық университет!, Қазақ
еңбек және әлеуметтік қатынастар академиясы, Қазақ коммөрциялық қаржы
академиясы, Сымбат сән академиясы, Дарын әлеуметтік ғуманитарлық
университеті және Қазақ инженер - экономикалық университет! бар. Жастар
орта арнаулы білімді төрт кәсіптік қолледж - лицейлер бар. Кәсіптік мектеп
- лицейлер мынадай мамандіктар бойынша білікті жұмысшылар даярлығын жүзеге
асырады: автосервис ұйымдастырушы, құрылысшы, ғаздәнекершісі, тігінші,
технолог.
Жетісу ауданынында жыл сайын отыз үш миллиардтан астам теңгенің
өнеркәсіптік өнімі шығарылады. Аймақтың ірі және орта өнеркәсіптік
кәсіпорындары жыл сайын негізгі өнім түрлерінен өндіріс көлемін үлғайтуда.
Ең үздік нәтижелерге қол жеткізген — Экспериментальны машина жасау
зауыты, Асфальтобетон, Мүнайаспап акционерлік қоғамдары, Түскиіз
фабрикасы, Алматылифт, Дербес, Сыра қайнату компаниясы, КПК Зета
ЖШС және басқалары. Кәсіпорындар қызметіндегі артықшылықты бағыт - импорт
алмастыру бағдарламасы аясындағы жұмыстар болып отыр. Олардың шығарған
өнімдерін пайдаланушылар - республикадағы ірі әйгілідік компания
-импортшылары: Қазақстан Темір жолы ҮАК, Барлау Өндіру Қазмүнайгаз,
Атырау мүнай өңдеу зауыты, Петро Казахстан, Каспиймүнай, Жайрем
КБК, Балхаштүстімет акционерлік қоғамдары, КИОК ЖШС және басқалары.
Ұлттық компанияларға берілетін инвестициялардың көлемі жыл сайын өсіп отыр.
Бүгінде Жетісу ауданының аумағында қала маңындағы кенттерден қайта құрылған
ықшам аудандар - Заря - Восток, Өжет, Қарасу, Трудовик және де
халықты түрғын үймен қамтамасыз ету және жақын, алые елдерден келген
оралмандарды орналастыру мақсатында 90 - шы жылдары іргесі қаланған, жаңа
ықшам аудандар - Байбесік, Дархан, Үлжан және Үлжан - 2 бар. Барлық
ықшам аудандардың инфроқұрылымдары табыспен даму үстінде. Білім беру
саласының алдында жоғары білікті мамандарды даярлау жүйесін жетілдіру және
кадлар біліктілігін үздіксіз көтеру және қайта көтеру міндеттері қойылады.
мақтаныш сезшш нығайтуға шақыратын, идеологиялық активтер жүргізіп отырған
түсіндіру жұмыстарының негізіне алынған. Халыққа қызмет көрсететін сауда
және сервистік кешендер бар, телефон жүргізіліп жатыр,барлық электр
желілерін қайта тарту, көше жарықтарының құрылысы, жолдарды асфапьттау,
мектептер мен балалар бақшасының құрылыстары жоспарлануда. Соның арқасында
мақсатты түрде жаңа технологиялар, желілер, құралдар енгізілуде, өндірістер
кеңейтілуде. Осы бағытта Келет, Асфальтобетон акционерлік компаниялары,
Алпроф, Дербес сыра қайнату компаниясы, Зетасеріктестіктері және
басқа да ша'руашылық субъектілері тиімді жұмыстар жүргізіп жатыр.
Құралдарды жаңғырту, жаңа технологияларды қолдану өндірісті жандандыруға,
жұмыспен қамту және бір қатар әлеуметтік мәселелерді шешуге мүмкіндік
береді. Тек 2005Бұл өз кезегінде, жастарды жұмысқа түрғызу, өнеркәсіп
кәсіпорындарында кадрлар жетіспеушілігі мәселелерін шешуге мүмкіндік
береді. Көркейту жұмыстары бойынша да ойластырылған жұмыстар жүргізілуде.
Алматы аулалары бағдарламалары бойынша 2006 жылдан 2007 жылға дейін 655
көп пәтерлі үйлердің бойыншағы 300 аула аумақтарын көркейту жоспарланып
отыр. 2 - кезеңдік жарыстың нәтижесі бойынша жеңімпаздары болып 63 ауласы
бар — ДӘМС ЖШС және 60 ауласы бар - ГАУМӨР ЖШС белгіленді. Сәйкестік
бағдарламалар бойынша ауданда арык жүйелері мен су фонтандарын қайта салу
бойынша жұмыстар жүргізілуде - жалпы үзындығы 123 шақырым болатын, 18
көшелерде суландыру жүйесін- қалпына келтіру жұмыстары жүргізіліп жатыр.
Жетісу ауданынындағы Зеленстрой АҚ атқаратын жұмыстары өте көп -жалпы
көлемі 120 гектардан түратын, ортақ пайдаланатын жасыл желектерді, алты
гүлзарлар, бұльвар,ҮАК демалыс аймағы, Жангелдин және Муратбаев
көшелеріндегі жасыл аймақтар, және де 3 айыру жолақтарын күтіп, баптау
күнделікті міндеттері. Жетпіс жеке меншік пәтер кооперативтері 656 көп
пәтерлі түрғын үй қорын күтіп үстаумен және пайдаланумен айналысады. Мұнда
жүз он жеті үлттардың өкілдері өмір сүріп, жұмыс істейді, үлт тілдерін
үйрететін он тоғыз жексенбілік мектептер ашылған. Халықтардың кіші
Ассамблеясының құрамында 29 үлттық — мәдени орталықтары бар. Жетісу
ауданында бекітілген бес үлттық - мәдени орталығы - азербайжан, венгер,
дүнген, ингуш, үйгыр — қала және ауданның барлық шараларына белсене
қатысады. 2005 - 2007 жылдары ҚР қылмысқа қарсы күрес, 2005-2008 жылдары
сыбайлас жемқорлықпен күрес, 2006-2008 жылдары нашақорлықпен және есірткі
бизнесіне қарсы күрес мемлекеттік, қалалық және аудандік багдарламаларын
орындау, өздерінің тікелей. кәсіби міндеттерін атқарумен қатар, аудан әкімі
аппаратының мемлекеттік •-қүқықтық бөлімімен бірлесе, мемлекеттік —
құқықтық құрылым — Жетісу ауданының Прокуратурасы мен АІІБ жүктелген. 2006
ж. 16 мамырында аудан әкімдігінің бастамасымен, АІІБ, прокуратураның, ҰҚК,
салық комитет! мен сот корпустары өкілдерінің қатысуымен Жемқорлықпен
күресті күшейту, мемлекеттік органдар мен лауазымды түлгалар қызметінде
тәртіпті ныгайту бойынша шаралар тақырыбында дөңгелек стол өткізілді.
Аудандагы қүқықтық сабақты ұйымдастыру және қылмыстықпен, заң бүзушылықпен
күрес бойынша көздеулі жұмыстар кажетті нәтижесін беріп отыр - Жетісу
ауданынында барлық багыттар бойынша заң бүзушылықтың азайғаны байқалады.
Республиканың даму стратегиясы, Мемлекет басшысының жыл сайынғы жолдауы
түрғысында қогамның бірігуі мен ішкі саяси түрақтылықты нығайту,
қазақстандік әйгілі сүйгіштікті, өз мемлекеті үшінжылдың өзінде аудандағы
өнеркәсіптік өндірістер'де негізінен қазіргі бар өндірісті кеңейту және
жаңа өндірісті іске қосу есебінен 369 жаңа жұмыс орны ашылды. Жаңа
кәсіпорындар — Гранд Пласт, Аламан құрылыс, серіктестері экономикалық
әлеуеттерін күшейту үстінде. Республикада өткізілетін барлық тауарлар мен
қызметтерді мемлекеттік сатып алу бойынша тендерлер мен шараларға тұрақты,
белсенді түрде қатысып отыру Мұнайаспап, Киров атындағы машина жасау
зауыты, Жол белгілері зауыты, Қазмү_найгазмаш, Келет, Сымбат
акционерлік қоғамдарына, МБМ Кеңсесы ЖШС өндіріс көлемін біраз ұлғайтуға
мүмкіндік береді. Қазақстанның ДСҮ кіруі халықаралық стандарттарды енгізу
міндетін қойып отыр. Бүгінде өнім сапасының жоғары болуы қатал бәсекелесті
жағдайында табысқа жетудің жалғыз мүмкіндігі екенін түсіне отырып, аудан
кәсіпорындары өндіріске өнімнің халықаралық сапа жүйесі ИСО 9000, 9001
серияларын енгізу бойынша жұмыстарды жүргізуге кірісіп те кетті.
Жаңартпашылдік, жаңа технология мен жоғары технологиялық өндірістерді
негізуде де жұмыстар табысты жүргізіліп жатыр. Темірбетон ЖШС Германияда
шығарылған бетонилегіш жабдық орнатылған, Асфальтобетон ЖАҚ шағылтас
өндіретін технологиялық желі енгізілген, Экспериментальдік машина жасау
зауыты АҚ жаяу жол тақташаларын жасайтың неміс желісі енгізілген. Карина
- Пепер ЖШС мамандары өндірістерін қагаз жасайтың Чехияның құралдарымен
жабдықтады. Алпроф консорциумында - алюминий заттарын бояуға арналған
құралдар мен аркоиілгіш станоктарды орнатудың есебінен өндіріс көлемі біраз
өсті. Келет АҚ - оптосимисторлардагы электр су қыздырғыштарын бақылаусыз
басқару жүйесі енгізілген. Жарық ЖШС қү_ны 267,5 миллион теңге түратын
Нүрлан телепрокатты сандік спутниктік жүйесі жаңартпашылдік жобасы іске
жіберілді. Өндіріс көлемінің өсуі өнімді өткізуге тікелей байланысты.
Кәсіпорындар мүмкіндікті пайдаланушыларды іздестіру бойынша белсенді елеулі
жұмыстар жүргізіп отыр, бәсекеге қабілетті қосымша қүнға жету үшін, өнім
шығаруда шығындарды азайтудың тәсілдері қосарлана әзірленіп жатыр.
Технологтар, маркетинг және басқару қызметтері ассортименттерді жаңалаумен,
жаңа технологияларды, құралдарды енгізумен айналысуда, өнім шығаруда
шығындарды азайту тәсілдері әзірленуде. Алматы қаласының даму
бағдарламасына сәйкес ауданда тиімділігі жоғары өнеркәсіптік аймақтарды,
өзгеше бір өсу нүктелерін күру қарастырылуда. Әйгілідік индустрияның жарып
шығуы мен өнімдердің сапасының көтерілуі үшін жасалатын жаңа
мүмкіндіктер,.' өндіріс құрылымдарын оңтайландыру, ғылыми — техникалық
саланы әрі қарай коммөрциялаумен өзіндік жоғары технология орталығын құру,
тұрақты экспорттық блокты қалыптастыру бойынша қабылданған шараларды іске
асыруды қамтамасыз етуі тиіс. Алынатын техника мен технологияларды олардың
халықаралық стандартқа сай келу деңгейін анықтау үшін коньюнктурлық
зерттеуді жүзеге асыру қарастырылған. Осы мақсатта ғылыми әзірлемелер
өнеркәсіптік өндірістің сұраныстары мен талаптары мен тығыз ұштастырыла
жүргізілуі тиіс. Өздерін әлемдік және әйгілідік рыноктарда жақсы көрсеткен,
әйгілідік және шетелдік инвесторларға қолайлы бағамен ұсынылатын, мүліктік
кешендерді қалыптастырумен кәсіпорындарды тиімді сауықтыру механизмі әрі
қарай дамитын болады. Машина жасау кәсіпорындарын қолдану стратегиясы
ойластырылған. Мұндағы артыушылқтар құралдардың кейбір түрлерін жасауға
тапсырыстарды орналастырумен; елдің қорғаныс және жұмылдыру қажеттері үшін
мемлекеттік сатып алулармен; экономикалық артықшылықты инвестициялық
жобаларды орта және ұзақ мөрзімді несиелеумен байланысты. Осы сала
кәсіпорындарындағы өндіріс көлемі өнімнің жаңа түрлерін игеру есебінен
өсетін болады. Құрылыс саласындағы жоспар цементтік - құм төбе жапқыш
материалдар, сапасы жақсартылған жылу оқшаулағыш материалдар шығаруға
бағытталған. Жаяу жол тақташаларын, жоғары сапалы қүрғақ құрылыс қоспаларын
шығаратын жаңа қуаттылықтарды енгізу сапалы құрылыс материалдарына деген
өсіп келе сұранысты қанағаттандыруға мүмкіндік береді. Қала және жақын
жатқан аумақ түрғындарының бәсекеге қабілетті соңғы өнімге деген
қажеттілігін толық қанағаттандыру, аймақ аралық алмасу мен экспортты
кеңейту - аудан өнеркәсіптік секторы субъектілерінің алдында тұрған негізгі
міндеттер, міне осылар. Соңғы жылдардағы мемлекеттің әлеуметтік -
экономикалық саясатының маңызды артықшылықтарының бірі шағын кәсіпкерлікті
қолдану және дамыту болып отыр. Шағын кәсіпкерлік нарықтық экономиканың
негізі болып табылады және халықтың біраз бөлігін жұмыспен қамтамасыз етеді
және де ірі салалар мен жобаларға қолдау корсетеді. Шағын кәсіпкерлікті
дамытудың стратегиялық, мақсаты экономиканың нақты секторында өндіріс
көлемін өсірумен түсіндіріледі.
Жетісу ауданынында өнеркәсіпте, ауыл шаруашылығында, құрылыста, көлік
пен байланыс, сауда және экономиканың басқа да саласында, және де қонақ үй
бизнесі мен қоғамдық тамақтандыруда жұмыс істейтін 5 мыңдай шағын
кәсіпорындар тіркенлген. Шағын бизнесте 9 мыңдай адам жұмыспен қамтылған.
Шағын бизнестен бюджетке түсетін қаржы жылына 434 миллионнан астам теңгені
құрайды. 2006 ж. қаңтар — желтоқсан айлары ішіндегі ауданның бөлшек сауда
тауар айналымының көлемі барлық салалар бойынша 155,7 млрд. теңгені құрады
немесе ол қала бөлшек сауда тауар айналымының 32 пайызы. 2005 жылмен
салыстырғанда жұмыс істейтіндер саны 14,4 пайызға өсті, орындалған
жұмыстың, қызметтің шығару мен өткізілу көлемі 12,4 пайызға өсті, бюджетке
төлем 14,7 - ға көбейді. олардың ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
(Жетісу ауданы әкімшілігіннің құжатпен қамтудағы
ақпаратты қорғау тәсілдері)
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1 Бөлiм. Басқаруды құжатпен қамтудағы теориялық
негіздемесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .6
1.1.Басқаруды құжатпен қамтудағы iс-
әрекетi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.2. Басқару кұжаттарындағы ақпаратты қорғауды
хаттаудағы негiзгi
талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
2. Бөлім Алматы қаласы Жетісу ауданы әкімшілігінің
міндеттері мен
мақсаттары ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... . ... ..
... ..22
2.1. Жетісу ауданы әкімшілігін құжатпен қамтудағы
ақпаратты қорғау тәсілі және жалпы атқаратын қызметтері және
ұйымдастырушылық құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... 22
2.2. Жетісу аудандық мүлікті жариялау басқарудағы қорғауға алатын құжаттың
іздестіру жүйесінде тiркеудi, бақылауды ұйымдастыру ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .36
3. Қорғауға алатын құжаттарды басқарудағы мәліметтер базасында
ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуді жақсарту
... ... ... ... ... ... 48
3.1.Қорғауға алатын құжаттарды басқарудағы жүйенің қызметiн
жақсартудың тиімді
жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ..48
3.2. Қорғауға алатын құжаттарды басқарудағы жүйенің құрылымын
жақсартудың тиімді
жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...55
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... .62
Пайдаланған әдебиеттер
тізбегі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6 5
Қосымша тіркелген
құжаттар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
66
Кіріспе
Басқару құжаттарының құрамы ұйымның, мекеменің атқаратын міндетімен және
құзырымен, шешілетін мәселенің тәртібімен,басқа мекемелермен қарым-
қатынасының көлемімен негізделе нәтижесінде құжаттық тәбелде бекітіледі.
Құжаттандыру талаптарының біркелкілігі басқарудың барлық деңгейінде арнайы
талаптарға сәйкес жүргізіліп орындалады. Ол Біртұтас мемлекеттік
құжаттандыру жүйесі (БМҚЖ) деп аталады. Және ол Құжаттаманы біркелкілендіру
жүйесімен (ҚБЖ)-де сәйкес болады. Бұл ұғымдар құжаттандырудың негізгі
талаптары. Сонымен қатар, осы кезде айырықша орын алатыны ол - құжаттық
ақпаратты қорғау тәсілдері. Қазақстанда осыған сәйкес құжаттық ақпартатты
қорғауға байланысты қауіпсіздік іс-шаралары қолға алынғаны арнайы Заңды
қабылдаумен байланысты. Ол Заң мемлекеттік құпияны сақтау барысында алғаш
рет 1998 жылы қабылданды. Осы Заңның негізінде мекемелер өздерінің
ережелерін қабылдап, олардың орындалуын қадағалайды. Жалпы басқаруда
негізгі құжаттық талаптар арнайы ережелермен стандарттарда бекітілген. Олар
Біртұтас мемлекеттік құжаттау жүйесі (БМҚЖ) және Құжаттаманың бірізділеу
жүйесі (унификациялау ҚБЖ). Жаңа кезеңде нарықтық қарым-қатынасқа сәйкес
ақпараттық құжатты қорғау мәселесі айырықша мән беруді талап етеді. Және
оның тәсілдерінің жолдарын қарастыру ізденісті де қажет етеді. Осыған
сәйкес осы зерттеу жұмысымда тақырыптың актуальділігін атағым келеді. Әрине
қарастырылатын мәселеге қатысты барлық сұрақтарға осы жұмыс барсында
жауапты толық алдық демесек те, біршама сұрақтар төңірегінде мәселелер
қарастырылды. Жұмыстың зерттеу мақсаты келесек онда, құжаттық жүйенің
арнайы құжаттаудағы әдістермен қамтылуы, Біртұтас мемлкеттік жүйенің
қолданылуы, ережелік материалдардың пайдалануы негізін зерттеу арқылы
құжаттық ақпратты қорғау тәсілдері қарастырылды. Сонымен қатар, осы
тақырыпты орындау барысында жүйелі түрде осы бағытқа тереңірек сараптау
жүргізудің қажеттілігін де атауға болады. Себебі өте көп ақпараттық
кеңістікте олардың айырықша маңызыдысын сараптай отыра, оларды қарапайым,
көпшілікке арналған түрінен ажырату, және осыған сәйкес жаңа кезеңде
қалыптасқан арнайы жаңа технологияға негізделген құрал жабдықтарды
пайдалануда аса маңызды және де оларды пайдалану барысында ақпаратты қорғау
тәсілдерін білуді қажет етеді. Ақпаратты қорғаудың маңызды тұсы басқару
еңбегінің құжатпен қамтудағы сапасын арттыруға мүмкіншілік етеді.
Дипломдық жұмыс арнайы әдиебиттерді зерттеумен өндірістік
практикадағы тәжірбие жинақтау негізінде жазылды. Сондықтан ос ыбағытты
зерттееп қарна қоймай жұмыс барысында оны қоладана білу жұмыстың
тиімділігін арттыруды, іс жүргізуді кемелдендіруді, осыған сәйкес жаңа
кезеңдегі ұйымдастыру техникамен есептеуіш техника мүмкіншілігін толықжәне
жан-жақты пайдалануға ықпал етеді. Сондықтан құжаттық ақпаратты
қорғаудың негізгі тәсілдері құжаттық процесстерде оларды механизациялау
және автоматтандыру жолдары арқылы әрдайым жетілдіріп отыруға болатыны
сөзсіз. Жалпы құжаттық басқарудың мағынасы әрдайым құжаттық көлемнің
ұлғайуымен одан әрі көбейеді. Сондықтан осыған сәйкес құжаттық ақпратты
қорғау барысында көптеген талаптардың орындалуы да қажет. Зерттеу жұмысының
нысаны болып Алматы қаласының Жетісу аудандық әкімшілігінің мүлікті
жариялауда құжатпен қамту барысында ақпаратты қорғау тәсілдерінің орындалуы
қарастырылды.
Дипломдық жұмыстың құрылымы кіріспеден, үш тараудан, олардың ішкі
құрылымдық сұрақтарынан, қорытындыдан, пайдаланған әдебиеттер тізбегінен
және қосымша тіркемелерден тұрады.
1 бөлiм. Басқаруды құжатпен қамтудағы теориялық негіздемесі
1.1.Басқаруды құжатпен қамтудағы iс-әрекетi
Терминологиялық стандарт "iс жүргiзу жұмысының" iс-әрекетiндегi
саласын және ұйымын, ресми құжаттарын құжаттауды қамтамасыз етудi
анықтайды. Құжаттану-ғылыми термин, заңдылықтың қалыптасуын зерттейтiн және
құжаттаманың қызметiк жүйесiн қамтамасыз етедi. Қызмет ортасы дәстүрлi,
байлаулы қорғауға алынатын құжаттардағы ақпаратты өңдеумен, iс жүргiзу
жұмысын аткарады. Термин "өндірістің iсi" деген сөзден шыққан. Оның мәні
егер түрлеріне карай iс термині iстің бастапқы сұрағын бiлдiретiн шешушi
ұйымның басқаруымен түсінiктi болады. Олай болса, iс жүргізу жұмысы алдымен
барлық iстi қарау немесе басқаша айтқанда iс әрекеттің кандай да бiр сұрақ
бойынша шешуге байланысты екендiгiн түсіндiредi. Құжаттануды басқаруды
қамтамасыз ету болжайды, ең алдымен, қорғауға алынатын құжаттардағы
ақпараттың заңгерлiк күшiнің бар болуы немесе құжаттау, қағаз жүзiнде
ақпарат жазуы немесе басқа сақтаушыда ережелермен, заңға сүйенген
нормативтi актiлермен анықталғанмен немесе iстеп шығарылған дәстүрмен.
Құжаттану табиғи тiлде жүзеге асады және жасанды тiлдерде жаңа
ақпарат сақтаушылар қолдана алады. Құжаттану бойынша табиғи тiлде мәтiндiк
құжаттар жасалады -құжаттар, сөйлеу ақпаратды бекіушылар, кез келген
үлгiмен жазып қойылатын хаттар немесе дыбыс жазу жүйемен келедi. Мәтiндiк
жазбаша құжат-бұл дәстүрлi құжатты қағаз сақтаушысында немесе видеограммаға
оның бейнелеуi монитор экранында сакталады.
Қорғауға алынатын құжаттардағы ақпаратты құжаттауда келесі құралдар
қолданылады:
• қарапайым құрал-саймандары (ластик, қарындаштар және т.б); механикалық
және электр механикалық құралдар (жазушы машиналар, магнитофондар,
диктофондар, фото-, кино-, және видеотехника және т.б.); компьютерлiк
техника.
Құжаттау нәтижесiмен - жазып қойылған заттық сақтаушы ақпарат
деректемелерiмен оны теңестiруге мүмкiндiк беретiндермен құжат жасалады.
Сақтаушы - заттық объектi, қолдануга, бекiтуге арналған және сөйлеудi
сақтау, дыбысты немесе бейнелеу ақпараты онда соның iшiнде өзгертiлген
түрде болады. Көптеген ғасырлар iшiнде ең көп таралған ақпарат - қағаз
құжаттық сақтаушысымен байланысты. Сонымен қатар, оған жаңа сақтаушылар,
яғни:техника есептеуiш, құжаттау үшiн магниттiк мүмкiндiк беретiндер кең
қолданылады. Кұжаттау ақпарат жазулары анықталған ережелердiң сақтауын
болжайды. Бұларга сақтау ережелердiң құжаттарға заңгерлiк күшiн жасалуын
қосып бередi. Анықталған құжат заңгерлiк күшiн қамтамасыз ету үшiн қорғауға
алынатын құжаттардағы ақпараттың әрбiр бiр түрлерi деректемелердің
кешенiмен - мiндеттi элементттердiң құжаттарын дайындайды. Формуляр барысы
мемлекеттiк стандартен анықталған дәл осылай бiр мекеме рамкаларында қалай
құжаттау бiрлiк және құжаттама бiрлiгi қамсыздандырады. Ақпарат басқаратын
ғылыми, техникалық, статистикалық және басқа құжаттар негiзгi
сақтаушылармен келедi. Алғашқы ақпарат сақтаушылармен кұжаттар алғашқы рет
нақ құжаттарда ақпарат бекiтедi. Осы қасиет және басқа ақпарат қайнарының
құжаттары-кiтаптардың, газеттердiң, журналдардың және қайта өңделген екiншi
қайтара ақпаратды бекіушыларды айыруға мүмкіншілік етедi. Жоғары дәрежедегi
құжаттама жүйелерi кебiрек кез келген құжат элементтен келедi. Құжаттама
жүйесi астында қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың жиынтығы өзара
байланысқандардың тегi белгiлерiмен, тағайындаулар, түрдiң, қызмет
төңірегі, олардың дайындауына бiрыңғай талаптары түсіндіріледі. Кұжаттардың
бiр түрлерi құжаттама жүйесiн және әріптер сияқты әлiпбенi құрастырады және
дәл осылай бөлек түрлер құрастырады. Қазiргi құжаттамада уақытша құжаттама
жүйелерiнiң сымбатты топтастырулары болмайды және қорғауға алынатын
құжаттардағы ақпараттың бiр түрi оның әмпиризмдiк пайда болатын түрi
қолданылады, Жеке тегi құжаттары басқа жүйеге барлық қорғауға алынатын
құжаттардағы ақпараттың бөлiнуiнен басталады. Соңғыларға ресми және адаммен
жасалғандар орта сыртыңда оның қызмет немесе қоғаудік мiндеттердiң
орындалулары: жеке қайтадан жазу, есте қалғанның (мемуарлар), күнделiктер
құжаттары жатады. Тәуелдiлiкте адамдік қызметi орталары ресми құжаттар
қызметi көрсетiлуiмен ұсақталады. Басқаратын, ғылыми, техникалықтарды
(конструкторлықтар), технологиялық, өндiрiстер және басқаратын құжаттар
мекемелiк құжаттама түйiнің құрастырады. Олар дәл осылай және бөлек ұйымның
мемлекет шектеуінде талай нысандардың басқарылуын қамсыздандырады. Осы
орайда басқарыу құжаттарға жүйелі түрде сипат берсек.
Басқаратын құжаттар келесi негiзгi түрлермен жүйеленедi:
• ұйымдық құжаттама;
• жоспарлы құжаттама;
• басқаратын құжаттама;
• ақпараттық - мәлiмет және мәлiмет - аналитикалық
құжаттама;
• есеп беру құжаттама;
• келiскен құжаттама;
• кадрларды (жеке құрамды) құжаттамамен қамтамасыз ету;
• қаржылармен (бухгалтерлiк есеп және есептiлiк)құжаттама
қамтамасыз ету;
• заттық - техникалық құжаттама қамтамасыз етумен;
• мекеме қызметi ақпараттық қамтамасыз етуiмен; Сонымен қатар, құжаттандыру
ең басты мекеме қызметi, ұйымдарды немесе iскерлікті құжаттандыруды талап
етеді. Мысалы, өндiрiстік құжаттама (технологиялық және конструкторлық
құжаттама}, емдiк мекемеде - дәрiгерлiк құжаттама (дәрiгерлiк карталар,
сақтандыру құжаттар), құжаттама бiлiммен байланысты ұғымда (оқулық
жоспарлар , емтихандік ақпарат тiзiмдер), Кұжаттама жүйесiн құрастырушылар,
мақсаттық тағайындауларды бiрлiкпен байлауды және нана технологиясы
кешенде құжаттауды қамсыздандырады немесе басқа басқаратын қызмет түрiн
қатиды. Ұйым мекеме құжаттары-жұмыс ұйымы құжаттарымен қорғауға алынатын
құжаттардағы ақпаратты сақтау және ағымдағы қызметтiң қолданылуын қамтиды.
Құжаттар айналымы - байланысқан құжаттық процедуралардың жиынтығы,
жасаулар немесе мекемеде құжаттар қозғалысын қамтамасыз ету және аяқтауына
дейiн атқару немесе жiберу болып табылады. Құжаттар айналымы мақсаты барлық
қорғауға алынатын құжаттардағы ақпаратты орынды ұйымдарга бөледi. Мысалы:
тiркелушi және тiркелушiсiз құжаттар, кiрушi,шығатын Ішкі құжаттар,
түсетiн немесе бағытталатын, жоғары ұйымда тұрған құжаттар, мекемеге
қарасты ұйымдарда бағытталатын құжаттар. Құжат айналымы барысында айқын
мақсаттық тағайындау орындаушыларға қорғауға алынатын құжаттардағы
ақпараттың жиынтығы түсiндiрiледi. Құжат айналымы сипатымен оның көлемi
де анықталады. Құжат айналымы көлемi барысында қорғауға алынатын
құжаттардағы ақпараттың саны түседі де, ұйымға түскендердiң және
жасалғандардың iшiнде белгілі кезінде ережеге сәйкестендіріледі. Iс жүргiзу
жұмысы қызметтерi, iс жүргiзу жұмысы түрлерi, құрылым таңдау сұрақтарының
шешiмi бойынша штаттық құрамымен, ақпараттық - iздеу жүйе ұйымдары
құжаттарымен және маңызды белгiмен белгіленеді.
Жұмыс ұйымында өте маңызды функциялардың бiрi қорғауға алынатын
құжаттардағы ақпараттың есебiн жүргізу болып табылады. Кұжаттардың есебi
тiркеумен, жазумен, есептiк топ осылардың құжат туралы анықталған түрiмен,
құжат жасаулары фактi жазып алумен немесе оны жiберумен қамтамасыз етiледі.
Сонымен қатар, қорғауға алынатын құжаттардағы ақпаратты есепке ала, оларды
тiркеуге, бақылауды жүзеге асыруға және бөлiмшелердiң сауалдарымен қорғауға
алынатын құжаттардағы ақпаратты iздеу салуға арнайы бекітілген мекеме
қызметкерлерi орындайды.
Қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың сақтау жүйесi - ағымдағы
мақсаттың қызметi мекеме есеп тәсiлдерiнiң жиынтығы және қорғауға алынатын
құжаттардағы ақпаратты жүйеге келтiру болып табылады.Оларды iздеу және
қолдану да осылай жүргізіледі.
Стандарттау (сәйкестендіру) - бірыңғайлау (унификациялау) нәтижелерiнiң
заңгерлiк бекiтiлген түрi. Толық жетiлдiру тәжiрибесiнде басқаратын қызмет
қамтамасыз ету құжаттамасы iс жүргiзу жұмысы терминологиясын мемлекеттiк
стандарттар және архивтiк iстердi өңдейді және құрастырушы талаптарды,
басқаратын, қорғауға алынатын құжаттардағы ақпаратты дайындайды.
Бірыңғайлау (унификациялау)дың негiзгi мақсаты стандарттау
(сәйкестендіру)дың және қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың түрлерiн
жасау, қолдану, басқару, осылардың экономикалық нәтижесiн, мәдениетiн
жоғарылатады. Бірыңғайлау (унификациялау) басқаратын қызметтiң және
стандарттары болып келөдi: терминдер және анықтамалар,
қолданылатындар, басқаратынмен жұмыс бойынша ақпараттар; ұйымдардың ұйымдық
құрылымдары , мекемелер және кiрiскен iстер; басқаратын функциялар;
басқаратын құжаттама.
Алғаш рет қорғауға алынатын құжаттардағы ақпаратты бірыңғайлау
(унификациялау) мәселесі бiрiншi стандартта 1929-1931 ж.ж. қалыптса
бастады. Бұл уақыттарда үзiлiстермен бірыңғайлау (унификациялау) тұрақты
жұмыстарды және қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың стандарттау
(сәйкестендіру)лерін жүргiздi. Осыған қатысты алғашқы он жылдықтарда
министiрлiктер және ведомствоның барлық жұмысшылары жұмысқа тартылған.
Қорғауға алынатын құжаттардағы ақпаратты стандарттау (сәйкестендіру)ды үзақ
уақыт iшiнде өткiзедi және ұлттық ұйымның басқа елдердiң стандарттау
(сәйкестендіру)ымен, сонымен қатар әртүрлi халықаралық ұйымның, кұжаттарға
ұлттық стандарттар Германияда, Бельгияда, Ұлыбританияда, Норвегияда,
Швецияда, Финляндияда, Болгарияда және басқа елдерде бар болады.
Кұжаттардың бірыңғайлау (унификациялау)ымен жұмыста сонымен қатар сыртқы
саудалықтардың, халықаралық ұйымдардың соның iшiнде комитет, европалық-
экономикалық комиссия, сыртқы саудасы дамуы (ЕӘК), халықаралық стандарттау
(сәйкестендіру) ұйымы (ИСО) және тағы басқалардың қатысуын қабылдайды.
Компьютерлiк технологиялар қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың
стандарттау (сәйкестендіру)лары және бірыңғайлау (унификациялау) басқаруды
қолдану әсiресе карқынды өсті. Басқаратын қорғауға алынатын құжаттардағы
ақпараттың бірыңғайлау (унификациялау)ы қорғауға алынатын құжаттардағы
ақпараттың құрамын, жасалынушылардың басқаратын мақсаттарының шешiмiн және
қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың түрлерiнiң бірыңғайлау
(унификациялау)ын болжайды. Бiрыңғайлыларды ақпараттық көрсеткiштер
құжаттарының түрлерiнде және деректемелердің, лайықты қорғауға алынатын
құжаттардағы ақпаратты тағайындауына және олардың құрастырушысына бiрыңғай
талаптардың құрылуында және дайындалуында бірыңғайлау (унификациялау)ы
сұрыптауда және бекiтуде болады Құжаттар түрлерінiң табелiн бекiту өзiндiк
нәтижелерiн қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың құрам бірыңғайлау
(унификациялау)лары алады.
1.2. Басқару кұжаттарындағы ақпаратты қорғауды
хаттаудағы негiзгi талаптар
Әрбiр құжат бөлек ақпараттық элементттерден тұрады, (қол қою, баспа,
құжат түрi, аты және т.б.) деректемелердің жиынтығы, орналасқан қорғауға
алынатын құжаттардағы ақпараттың айқын бөйнесiмен, деректемелермен аталады
және оның формуляры құрастырылады. Кұжаттардың сипат айқын жиындары типтiк
формулярдеп аталады. Мысалы барлық басқарудағы қорғауға алынатын
құжаттардағы ақпараттың анықталған типтiк формулярі жазылады. Формуляр
жасауда құжаттау жүйелерi графикалық үлгi немесе схеманы пайдаланады, оған:
форматтар, мөлшерлер кіреді, тұрақты және өзгергiш деректемелердi
орналастырады. Ең толық және деректемелердің дайындауына баяндалған
нормативтi актілерге - мемлекеттiк жүйеде басқару қамтамасыз ету
құжаттамасы жүйесi кіреді.
Деректемелердің барынша олардың орналастыруы ақпарат қағаз
сақтаушысына кұжаттарды дайындауына талаптар қойылады, олар дерлiк кез-
келген басқаратын құжаттарға арналған. Қорғауға алынатын құжаттардағы
ақпараттың сақтау жүйесiне арналған ең мәндi ұғымдар "iстердiң
номенклатурасы" және "iс номенклатурасы " бұлар-iстердiң тақырыптарының
жүйеге келтiрiлген тiзiмi, және қалыптастырылушылардың мекеме iс жүргiзу
жұмысында, орналасқан айқын жүйелiлiкте мезгiлдердiң нұсқауы болып
табылады.
Қорғауға алынуы барысында мекемеге келіп түскен құжат қарастырлуы
барысында келесі талаптар ескеріледi:
• оның маңыздылыгын;
• қүрделігі және қойылған сұрақтардың жаңалығы;
• басқару құрылымындагы мекемелер - жiберушiнің орыны, құжат авторы,
қоғамдық жағдайы;
• қорғалатын құжатты атқару мезгiлi;
• құжат түрi: заң , бұйрық , хат , есептеу нәтиже және т б.
Құжат айналымы ықшамдаулары өңдеуде қорғауға алынатын
құжаттардағы ақпараттың тапсырысын бiрыңғай мақсатқа лайықты орнатады,
мысалы жауапты бет арқылы құжаттамаға арналған құрылысты бөлiмшенi
қамтамасыз етедi.
Қорғауға алынатын ұйымдық құжат айналымының маңызды бөлiмi-қорғауға
алынатын құжаттардағы ақпараттың жобаларын, талап ететiн келiсулердi, қол
қоюлар немесе бекiтулердi және әртүрлi қарауды құрастырады.
Барлығы 29 құжаттық деректеме анықталған. Бiрақ, деректемелердің
нақты құрамы құжат түрiнен тәуелдi болады, ал бөлiм олардан сөзсiз
азырақ,бiрiн-бiрi жоққа шығарған деректемелердің нақты құжатта көрсетіледі.
Деректемелердің құрамы келесi:
01- Қазақстан Республикасы мемлекеттiк елтаңбасы;
02- Қазақстан Респбликасының елтаңбасы;
03- ұйымдар немесе тауарлық белгi (қызмет ету белгiсi);
04- код ұйымы;
05- код құжат түрлерi;
06- ұйымның аты;
07- Тап осы ұйым туралы мәлiмет;
08- құжат түрiнiң аты;
09-құжат датасы;
10- құжат тiркеу нөмiрi;
11- Тiркеу нөмiрге сiлтеме және құжат датасы;
12- орын құрастырушылары немесе құжат шығарулары;
13- гриф құжатқа мүмкіншілік шек қоюлары;
14- мекен-жайы;
15-гриф құжат бекiтулерi;
16-қарар;
17-мәтiн тақырыбы;
18-бақылау белгiсi туралы;
19- құжаттың мәтiнi;
20- қосымша белгi барысы туралы;
21- қол қою;
22- гриф құжат келiсулерi;
23- бұрыштама құжат келiсулерi;
24- баспа;
25- сенiм туралы белгi көшiрме
26- орындаушы туралы белгi;
27- құжат атқаруы туралы белгi
28- ұйымға құжаты түсуi туралы белгi;
29- Құжатты автоматты iздеуге арналған белгi.
Енді осылардың әр-қайсысына сипат берсе, онда:
01-Мемлекеттік бланкіде тек қана Қазақстан Республикасы мемлекеттiк
елтаңбасы бейнеленедi. Сонымен қатар, заң шығарумен алдын ала
министiрлiктердiң, мекемелердің, сот органдарының, прокуратуралар,
жоғарғы басқару мекемелерінің, халық өкiлетi органдарының, барлық басқару
органдарының құжаттары кіреді.
02-Қазақстан Республикасының заңға негізделген актiлерiмен
Қазақстан Республикасы елтаңбасы қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың
бланкiлерiнде орналасады
03-Ұйым эмблемасы графикалық символды бейнелейдi. Эмблема тауарлық
белгiде қолданылады. Эмблема бейнелеуi құжат iздеуiн жеңiлдетедi,
мекеменiң кiрiскен iсiн немесе оның атауын эмблемамен ауыстыруға
мүмкіншілік етiлмейдi. Ұйым аттарынан кейін жоғарғыда құжат эмблемасы
орналастырады. Егер ұйымда ресми мүмкіншілік жоқ болса, эмблема анықталған
ретте тиiстi тiркелуi және құжатта бейнеленуi керек. Сонымен қатар,
ұйым бланкiлерiнде елтаңбалардың орналастыруы эмблема
ұдайы өндiрiлмейдi.
04- Ұйым коды ұйымдардың топтастырғышымен және
кiрiскен iстердiң тiркелгенi кiрiс iстiң бірлігі болады. Ол ұйым
заңдылығын өзiне тән растауымен білдіреді. Ұйым код бланкiлерiнде
алдын-ала типографтық тәсiл арқылы орналастырылады.
05-Құжат түрі коды жалпы басқаратын құжаттама арнайы топтастырғышымен
кодқа тиiстi, талапқа сай басқаратын құжаттама
топтастырғыштарында болады. Нақты құжат құрастырушысы бойынша құжаттық
деректеме енгiзiледi.
06-Ұйым аты құжат авторымен, тиiстi талапқа сай болып, оның
құрылтай құжаттарында бекiтiлгенген. Ұйым атының үстінде жоғары
тұрған ұйым, қысқарған немесе толық аты, одақты,
қауымдастықтарды көрсетедi.
07-Тек қана ұйым туралы мәлiмет тап осы қызметтiк хаттарда
көрсетiледi. Оларға келесілер жатады: байланыс, кiрiскен iс
көрсеткiш, пошталық және телеграф адресі, мекенжай, телетайп
нөмiрлерi, телефон, факс, телекс, электрондік пошта, банк есептерi және
ережелердiң дайындалуы анықталған.
08-Құжат түрі атауы өте маңызды құжат тағайындауы туралы бiр ғана
деректемелерден келедi, деректемелердің және мәтiн
құрылымын оның құрамын анықтайды, сондықтан оны пайдалануға етедi. Автордың
құжат түр атауы ақпаратдары тиiстi талапқа сай болуы керек. Ол ұйым
туралы жай ғана регламент белгiлейдi (жарғымен), барлық құжаттар, хаттар,
факстербарлығы да тиiстi талапқа сай болуы керек.
09-Құжат датасы негiзгi бiр ғана деректемелерден тұрады, оның
заңгерлiк күшiн қамсыздандырады. Қол қоюлар немесе бекiтулер, хаттама,
мәжiлiс өткiзуге арналған құжат датасы оның датасымен сай келедi. Егер
құжат авторларымен бiрнеше ұйымның қол коюы керек болса, құжат датасымен
сай келуi керек.
10- Құжат тiркеу нөмiрi мына шартты көрсетедi, ақпараттық құжат ұйымы
iздеу жүйесiне енгiзiлген. Iшкi қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың
реттiк нөмiрiмен жыл басынан аяғына (мысалы, бұйрықтардың) дейiнгi iс
болып келедi. Шығатын қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың iс
нөмірлері номенклатурамен бірге қайда оны жiбергенi туралы құжат
көшiрмесi сақталады, құжат реттiк нөмiрлерi, құрылысты бөлiмше көрсеткiшi
болып саналады.Тiркеу және құжат көрсеткiштерiнiң нақты құрылымын iшкi
нұсқауларын регламент белгiлейдi. Тiркеу нөмiрге тек қана сiлтеме құжат
датасы және хаттардың жауаптары тiркеледi. Хат және сiлтемеге арналған
нөмiр датасы ынталы хатта жазылады.
12-Құрастырушы орын немесе құжат шығарушы деректемелермен оның
анықтамасында, егер "ұйым аты" және "ұйым туралы мәлiмет" болса,
құжаттық деректемете мақсатқа лайықты барлық құжаттар томда мiндеттi
түрде көрсетiледi. Құрастырушы орын немесе шығарулар көрсетiледi.
Кұрастырушы орын немесе шығарулар кабылданған әкiмшiлiк аймақты
айырып, есепке ала көрсетiледi
13-Егерде құпия, немесе жасырын ақпарат болса, онда құжатқа
мүмкіншілік шек қою грифi койылады. Шек қойылған құжат
мәлiмдемелерiн таратуға және т.б себептерге байланысты арнадған құжаттық
деректеметің түрі болып саналады..
14-Негiзiнде адрес иесi шығатын құжаттарда көрсетiледi,
қорғауға алынатын құжаттардағы ақпаратты қабылдау немесе жiберу
техникалық қызметкер арқылы мiндетiне кiредi және жүзеге асады. Бұл
орамада құжаттық деректеме барысы мекен-жайы салыстырылып тексерiлуi
қажет. Мекен-жайы сәйкес келмесе құжат мекен-жайға құжат
жiберушiге қайтып келедi.
15-Бекiту грифi құжаттарда және шығарылған басқаратын
құжаттарда көрсетiледi. Ол ақпаратты бекітушімен немесе лауазымды
органдармен бекiтiледi.
16-Атқарылған кұжат жөніңдегi қарарды қоюға мекеме жетекшісі
нұсқаулары бекiтедi. Қарар қолдан және құқықпен жоғарғыда бұрышқа құжат
мәтiніңiң үстінде жазылады. Егер бiрiншi және екiншi қарар құжатында
кездессе, онда құжат жақтары кез-келген беттө жазылады.
17- Мәтiн тақырыбы барлық құжаттарға арналған мiндеттi
құжаттық деректеме болып табылады. Ол барынша көп және қысқа, дәл тиiстi
болу және құжатты тіркеуді көрсетеді. Кажеттi нәтижелi тақырып iздеу үшiн,
алдын ала барлық тiркелген қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың
мәтiндерiн оқып шығу керек. Көбiне деректеме бiреу емес 28 белгi
жолынан тұрады. Тақырыбы құжат түрi атымен үйлесiледi грамматикалық тиiстi
және "немен?" Немесе" ненiң?" деген сұрақтарға жауап бередi, соңыда
нүкте қойылмайды.
18-Бақылау белгi туралы құжаттар қайсылардың ерекше
бақылауға алынған мекеме жетекшісі тапсырмасымен атқарылады. Бақылау туралы
белгi әрiп түрiнде, түрлi түстi (қызыл , көк , жасылмен) қарандашпен,
фломастермен немесе арнайы штампымен "бақылау" орыны айқын
орналастырған түрімен, құжат датасы тақырыбы деңгейiнде жазылады.
19-деректеме Қазақстан Республикасы заң шығаруымен құжат мәтiнi
ұлттық тiлде және Қазақстан мемлекетi туралы мемлекеттiк тiлдерде
құрастырылады,
20-Косымша белгi барысы туралы қол қою қосымшалардың тiзiмi немесе
олардың санына қарап нұсқау алдында орналастырылады.
21- Қол қою бұл бiр қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың
негізгi куәләндіру тәсiлдерi. Ол мiндеттi құжаттық деректемепен келедi.
Қол қою құжатта тап осы құжат бекітініуінің жауапкершiлiк жүредi. Қолды
тек қана ереже сияқты құжаттың бiрiншi данасына қояды Құжаттық деректеме
құрамына кiредi: лауазым иесiнің аты, құжатка толық қол қоюшы (егер құжат
ұйым бланкiсiнде дайындаулы емес және қысқарған, егер бланкi қолданған),
оның жеке қол қоюы және қол қою шифрдi ашуы (инициалдар және фамилия)
тырнақшаларсыз және жақшаларсыз жазылады.
22-Келiсу грифi сұрақтардың алдын ала қарауының,
бекіушылардың қол қоюы немесе, келiсу бөлек жапырағында, құжат жобасында
құжаттық деректемеінен төмен жайғастырады.
23-Бұрыштаманың ұйымда қабылданғанымен құжаттық
деректеме формализацияламаған сәйкестiкте ретпен жазылған.
24-Мекемелер ең маңызды қорғауға алынатын құжаттардағы
ақпаратты,арнайы нормативтi актiлермен, алдын-ала ескертулерді, қол
қоюлардың шынайылығын растайды. Сондай-ақ құжаттар беттерінің
құқықтарын күәландырады, фактiлердi бекiтедi, немесе құжаттағы аса
маңызыды ақпарат орналасады.
25- Сенiм туралы белгi құжат көшiрмелерi заңгерлiк белгінің
жазуын дұрыстайды, көшiрменi растайды, лауазымды қызметкер аты, оның жеке
қол қоюы, оның шифрдi ашуы және сенiм даталарын беруге арналған
сенiмдiлiктi түзетедi. Мезгiлдердiң қысқарту маңызды резервiмен және
қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың өту сатыларынан мекемелерде
анықталған алдын ала қарау және тарату арқылы жүргізіледі;
• ұйым басшылық мiндеттердiң таратуымен мiндетi қарауға арналған
сәйкестiк;
• қарарлары және бағытталатын құрылысты бөлiмшелерге лезде орындаушыларға
басшылық талап ететiндер;
26-Орындаушы туралы белгi шапшаң байланыс үшiн қажеттi қорғауға
алынатын құжаттардағы ақпаратты анықтауға, түсiндiруге және сұрақтардың
қозғалысын бiрiктiруге арналған. Тап осы құжаттық деректеме
фамилияны (немесе фамилия, аты, әкесiнiң аты) құжат орындаушысының және
оның телефонының нөмiрiн қосады. Орындаушы туралы белгi
стандартпен сәйкестендiрiлiп құжатты соңғы бет жағына немөсе сырт жағына
төмендегi бұрышқа жайғастырады.
27-Кұжат атқаруы туралы белгi атқарылған құжаттарда және iстің
бағыттарында койылады, келесi iс көшiрiп жазып алуға
жататындардың және қолданылған мәлiметтердің мақсаттарын сақтауға
арналған. Ол құжат бiрiншi бетiнде жазылады.
28- Ұйымға құжат түсуi туралы белгi ереже сияқты штамп
мүмкiншiлiгi арқасында бiрiншi кiрушi құжаттар жағында
қойылады. Тап осы құжаттық деректеме ұйым атын, құжат датасын оның
кiрушi тiркеу нөмiрiн қосады.
29-Құжатты автоматты iздеуге арналған белгi тегерiш атын және басқа
iздеу таптарын, директориялар және файлды, бекіушы тап осы құжатты қоса
алады. Бiрақ барлық қорғауға алынатын құжаттардағы ақпаратты дайындау
кезеңдерi құжаттар түрлерiнiң табелiнде бекiтiлген бола алады, олар ереже
сияқты бөлiмше қызметкерлерiмен, құжат дайындауларының тiркеу бойынша
жүзеге асады, ал басқаруды құжатпен қамту қызметi тек қана мезгiлдер және
дұрыстықты бақылайды. Ықшамдауға арналған және құжат ағымы қысқартулары
технологиялық нұсқалулардың өңдеуiн мақсатқа лайықты (схемалардың), ең көп
таралған көрнектi құжаттар графикалық түрде жобалардың дайындауларының
жүйелiлерiн айқындайды, олардың келiсулерi және қол қоюларды бекiтедi.
Схемаларда баламалық шешiмдер және қабылдау сағаттары тiптi тап осы
сұрақпен нақты лауазымды беттердiң тұрған жерiн көрсетiле алады. Атқарылған
және жiберiлетiн қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың өңдеуiн
орталықтанған бiрыңғай ұйым жөнелтедi. Жiберiлетiн қорғауға алынатын
құжаттардағы ақпаратты экспедициялық өңдеудi, сорттауды, ораманы, пошталық
жүру дайындау және байланыстарды қосады. Ол пошталық байланыс қызметтерiнiң
көрсету жұмысын iстейтiн ережелерiмен сәйкес және тиiстi өткiзiлу күнін
немесе келесi жұмысшы күнін кешiктiрмей жүзеге асырады. Толық құнды
ақпараттық iздеу жүйесінде оған тиiстi берiлген құжаттар, ұйымға алынған
қызметкерлермен оның шектерiнiң ар жағында (іс-сапарларда, мәжiлiстерде)
бiрiншi кезең мақсаты-қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың түсу
фактiсi жазып қоюға арналады. Қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың
ұйымына түсетiн үлкен дәрежелер құжат айналымына өтудiң келесi кезеңiн
қамтамасыз өтуге тәуөлдi болады. Негiзгi оның мағынасы - орындаушылармен
қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың шапшаң алуы және толық құнды
ғылыми - мәлiмет аппарат құруы болып табылады. Жоғары бағалау
орталықтандырылған жөнелтулердi хат-ақпарат шынайы берiледi, қайсыда бәрi
өңделедi, қажеттi штаттар көбiрек, дәл анықтау үшін қорғауға алынатын
құжаттардағы ақпараттың есебiн еңбек өнiмдiлiгiн көтеруге мүмкіншілік
етедi.
Қорғауға жататын құжаттардағы ақпаратты iс ұйымдары хат-ақпарат
курьерлермен, поштамен, факспен, телеграфпен немесе басқа жолмен түсетiн
арнайы бөлiнген лауазымды қызметпен тиiстi қабылдану және өңделу арқылы
жүргізіледі. Кеңсе хатшысымен, қызметкерiмен, басқаруды қамтамасыз ету,
құжат айналымымен (кеңсенiң, бөлiм жалпы және т.б.) есеп беру арқылы
қамтамасыз етiледі.
Қорғауға алынатын құжаттармен жұмыс iстейтiн нормативтi
актiлер және әдiстемелiк жәрдемақының кiрушi, iшкi және шығатын
қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың, соның iшiнде және ұйым құжат
айналымы жөнге салу нысанын кiм, не ретiнде анықтап қарайды. Ұйым
құжаттарының құрам бірыңғайлау (унификациялау)ы қажеттi және
жеткiлiктiлердiң басқаратын мақсаттардың шешiмiне арналған сұрыптауда және
қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың кешен бекiтуiнде болады. Қорғауға
алынатын құжаттардағы ақпараттың құрам бірыңғайлау (унификациялау)ы
нәтижесiнде қорғауға алынатын құжаттардағы ақпараттың түрлерi, нақты
қажеттiлiктермен шақырылған басқарулар және ұйым құжаттарының құрамы
шығарылады. Басқаратын қызметте бар болушылар бiртүрлi қайталанатын
құжаттар және өзiндiк құжаттар емес аналогтердi қолданады. Бiр топты
құжаттар бiрыңғайлы және стандартталған бола алады. Басқаратын қорғауға
алынатын құжаттардағы ақпараттың түрлерi кұрамды және олардың
бiрыңғайлылығы бiркелкiлiк құруында болады.
2. Бөлім Алматы қаласы Жетісу ауданы әкімшілігінің
міндеттері мен мақсаттары
2.1. Жетісу ауданы әкімшілігін құжатпен қамтудағы
ақпаратты қорғау тәсілі және жалпы атқаратын қызметтерімен ұйымдастырушылық
құрылымы
Алматының басты, орталық аудандарының бірі - Жетісу ауданы жылдан -
жылға дамып көркейіп келе жатыр. Жетісу ауданы қарқынды дамып, оның барлық
қоры: бизнес, қаржы, білім, денсаулық сақтау, мәдениет, спортта тиімдірек
пайдаланылуы үшін бар шараны атқарады. 2006 жылы Алматы қаласының Жетісу
ауданында 70 жыл толды. Аймақ қаланың сәулетті стилі мен өзіндік әсемдігін
айқындайтың, оңтүстік астананың негізгі діңгегі бола отырып, өзіне
Алматының қоғамдық - саяси, іскерлік, әлеуметтік — мәдени өмірінің біраз
бөлігін жинақтаған. Қазіргі кездегі Жетісу ауданының алып жатқан аумағы 53
мың шаршы шақырымдай. Мұнда қаладағы ірі өнеркәсіп кәсіпорындардың он бес
пайызы орналасқан. Ауданның экономикалық әлеуеті жүз алпыстан астам
өнеркәсіптік кәсіпорындардан, құрылыс индустриялары және тұрмыс қажетін
өтеу, көлік және байланыс саласында қызмет ететін, он бір мың шағын және
орта бизнес объектілерінен тұрады. Ауданда қазіргі заманға сай білім беру
мәдениет ортасы қалыптасқан, онда алты жоғары оқу орындары және төрт орта
арнаулы орта оқу орындары, жиырма алты жалпы білім беретін мектептер, он
тоғыз мектепке дейінгі мекемелер, музыка мектебі, балалар шығармашылығы үйі
бар.медициналық қызметті төрт емханалар, санитарлық - дәрігерлік
амбұлатория көрсетеді. Әлеуметтік - экономикалық дамуында ауданда барлық
сала бағыттары бойынша түрақты өсу байқалады, оған негізгі куә болатын
жағдайлар -қазіргі кездегі халықтың әл ауқатының едәуір жақсарғаны және
олардың іскерлік, әлеуметтік белсенділік деңгейінің артып отырғандығын
атауға болады. Тек 2006 жылдың өзінде 2486 жаңа жұмыс орындары ашылды.
Өндірістің өсуі мен қызметтің дамуы, халықаралық стандартқа сай келетін,
өнімнің жаңа түрлерін шығаруға мүмкіндік беретін, негізінен қазіргі заманғы
технологияларды енгізу, құралдарды жаңғыртумен қамтамасыз етіліп отыр.
Осындай атқарылған оң істері Жетісу ауданының Мемлекеттің индустриялдік -
жаңартпашылдік стратегиясын іске асыруға қосқан үлесі деп бағалауға әбден
түрарлық. Экономикалық стратегиясында аудан әкімшілігі кәсіпкерлікті
қолдануға ерекше орын беріп отыр. Өйткені қазіргі кезде шағын және орта
бизнестің позициясын мемлекетпен сенімді және өзара тиімді әріптестік
қатынаста дамыту және нығайту экономиканың өсуінің ең маңызды жағдайларының
бірі болып тпбылады. Қала қазынасының алпыс пайызы экономиканың жеке
секторлары түсімдері есебінен қалыптасатындіктан, бұл міндеттерді шешуге
ерекше ыңғай талап етіледі. Ауданда тіркелген бес мыңнан астам шағын
кәсіпорындарда он екі мыңдай адам еңбек етеді. Жеке кәсіпкерлер армиясы бес
мыңнан астам адамдардан тұрады. Олар бизнес саласына тоғыз мыңнан астам
адамдарды тартып отыр. Олардың күшімен қоғамдық тамақтану кәсіпорындары,
мейрамхана, бар қызметтері уздіксіз жұмыс істеп,қала бойынша қызмет көрсету
көлемінің 13 пайызын береді, немесе ақшаға шаққандағы көлемі - 250 миллион
теңге. Санақ бойынша ауданда 257 азық — тулік және 153 өнеркәсіптік
дукендер, 164 қоғамдық тамақтандыру объектілері, 7 ойынхана, 6 бильярд және
2 тунгі клубтар жұмыс істейді. Тұрмыс қажетін өтеу саласында 60 сулулық
салондары мен шаштараздар, 12 фото салондары, 7 химиялық тазалау, 10 монша
және басқа да кәсіпорындар халыққа қызмет көрсетуде. Аудан аумағында
орналасқан әртурлі бейіндегі және меншік нысандарындағы 29 базалар мен 10
сауда орталықтарын көркейту және қайта салу бойынша жұмыстар жоспарлы түрде
жургізіліп отырады. Ол қосымша жұмыс орындарын жасауға, қызмет көрсету
мәдениеті мен әдебін көтеруде, еңбектің тазалық жағдайын тәртіпке
келтіруде, тауарларды сақтау және өткізуді жақсартуға мүмкіндік береді.
Шағын кәсіпкерлік сауда, қоғамдық тамақтандыру және қызмет көрсету
салаларын дамытуға зор ықпалын тигізіп отыр. 2006 жылдың басынан бері 13
жаңа сауда орындары ашылды. Олардың арасында Вираж - сервис ЖШС,
Торговый дизайн СКРП ЖШС бар. Инсан, Рабиниса, Грааль, Аида,
Юнчи дукендері мен кафелері қазіргі заманғы дизайндармен ерекшеленеді.
Аудан картасында түнгі клубы, мейрамханасы, кофе ішетін орны бар,
Есперанза мәдени ойын - сауық орталығы пайда болды. Дала - Инвест ЖШС
Пятерочка дүкендер желісін ашуды одан әрі жалғастыруда. Аудан әкімдігі
қызмет көрсету аясын кеңейте отырып, кәсіпкерлікті дамыту бойынша мақсатты
жұмыстарды жургізуде, ол Жетісу ауданының және де бүкіл Алматы қаласының
инвестициялық тартымдылығын арттырады, қосымша орындарын жасайды, бюджетке
түсімді өсіреді. Аудан әкімшілігінің стратегиялық артықшылығы - әлеуметтік
— бағдарланған қоғамды қалыптастыру. Жыл сайын халықты әлеуметтік қорғауды
қаржыландыру көлемі өсуде, соғыс ардагерлері мен мүгедектеріне, тыл
еңбеккерлеріне, Чернобыль апатын жоюға қатысушыларға, тұрмысы төмен
отбасыларға арнаулы мемлекетік жәрдем ақының мөлшері қөбеюде. Тұрғын үй -
коммуналдік қызмет төлеміне қомақты көмек көрсетіліп отырады. Аудан
әкімдігінің әлеуметтік саясаты - қаланың ең негізгі байлығы -оның
тұрғындарына, олардың әл - ауқатын арттыруға және денсаулықтарын нығайтуға
қамқорлық жасау болмақ. Тұрғындардың денсаулығын қорғауға бөлінетін
қаржының деңгейі жыл сайын өсіп отырады. Медиқаменттер алуға және
артықшылықты медициналық ұйымдарды жаңғартуға бағытталған қаржының көлемі
екі есе өсті. Бүгінде Жетісу ауданының денсаулық сақтау саласында 5
мемлекеттік медициналық ұйымдар бар. Адам ұрпағын өрбіту қалалық орталығы,
Сызғанов атындағы эксперименталдік хирургия институты, тубдиспансер.
Сонымен қатар, 30 астам жеке меншік кеңселар денсаулық сақтау саласында
қызмет көрсетеді. Бірінші буындағы мекеме - емханалар бірыңғай жергілікті
желілерге қосылған жеке компьютерлермен жабдықталған, медициналық
құжаттармен бағдарламаларды есепке алу-есеп беру нысандарын
автоматтандырылған өңдеу, бақылау және есеп берудің сенімділігін жақсартуға
мүмкіндік береді. Халықтың ана мен баланың денсаулығын нығайту
медикосанитарлық көмектің артықшылықты бағыттары болып отыр. Басқаруті
жақсарту, экономикалық ақталатын іс - әрекеттерді, жүйелік бақылауды
енгізу, ауруларға кәсіби, сауатты және қүнтты қарым — қатынас жасай білуге
денсаулық сақтау саласының басшы кадларын оқыту және оларды оңтайлы
тағайындау мәселелерінің зор маңызы бар. Аудан бюджет! тұрмыс жағдайы томен
отбасы балаларының жаздік демалыстарын қала сыртыңдағы сауықтыру
лагерлеріне ұйымдастыруды өз міндетіне алған. Мүгедектерге, зейнеткерлерге,
халықтың тұрмысы томен санаттарына атаулы көмек корсету бойынша осындай
және басқа да шаралар толық түрде іске асырылып отыр. Қазақстан
Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаев ең пәрменді әлеуметтік саясат,
жұмыспен түрақты қамту саясаты болып отыр және болып қала береді деп ерекше
атап өтті. Жетісу ауданынындағы кәсіпорындарда, ұйымдарда және жеке бизнес
саласында барлығы алпыс бір мыңнан астам адам жұмыспен қамтылған. 2005 жылы
ауданның жұмыспен қамту қызметі 872 адамды жұмысқа түрғызды, 1200 аудан
түрғындары қоғамдық төленетін жұмыстарға жіберілді. Әлеуметтік қолдаудың
қайта бағдарлау жүйесі жұмысздарға жаңа мамандік алуға көмек көрсетуді
қарастырады. Олардың ішінен 280 адам бухгалтер, ЖӘСМ операторы, менеджер,
В,С, санатты жүргізушілер, аспаз, кондитерші, шаштараз, оққағар, жарнама
агенті, шағын және орта бизнес басшылары сияқты мамандіктар бойынша
кәсіптік оқытудан және қайта даярлықтан өтті. Жыл бойына екі мыңдай
жұмыссыздардың біліктілерін көтеруге немесе талап етілетін жаңа мамандікқа
оқуға мүмкіндіктері бар. Алматы аса ірі ғылыми және ағарту орталығы
болып табылады. Елбасы атап кеткендей, Елдің бәсекеге қабілеттілігі көбіне
білім берудің даму деңгейіне байланысты. Жетісу ауданының да зияткерлік
және білім беру әлеуеті өте жоғары деп айтуға болады. Мұнда 26 мемлекеттік
және 6 жеке меншік мектептер, 19 мектепке дейінгі және 2 мектептен тыс
мекемелер, 6 жоғары оқу орындары - Алматы экономикалық университет!, Қазақ
еңбек және әлеуметтік қатынастар академиясы, Қазақ коммөрциялық қаржы
академиясы, Сымбат сән академиясы, Дарын әлеуметтік ғуманитарлық
университеті және Қазақ инженер - экономикалық университет! бар. Жастар
орта арнаулы білімді төрт кәсіптік қолледж - лицейлер бар. Кәсіптік мектеп
- лицейлер мынадай мамандіктар бойынша білікті жұмысшылар даярлығын жүзеге
асырады: автосервис ұйымдастырушы, құрылысшы, ғаздәнекершісі, тігінші,
технолог.
Жетісу ауданынында жыл сайын отыз үш миллиардтан астам теңгенің
өнеркәсіптік өнімі шығарылады. Аймақтың ірі және орта өнеркәсіптік
кәсіпорындары жыл сайын негізгі өнім түрлерінен өндіріс көлемін үлғайтуда.
Ең үздік нәтижелерге қол жеткізген — Экспериментальны машина жасау
зауыты, Асфальтобетон, Мүнайаспап акционерлік қоғамдары, Түскиіз
фабрикасы, Алматылифт, Дербес, Сыра қайнату компаниясы, КПК Зета
ЖШС және басқалары. Кәсіпорындар қызметіндегі артықшылықты бағыт - импорт
алмастыру бағдарламасы аясындағы жұмыстар болып отыр. Олардың шығарған
өнімдерін пайдаланушылар - республикадағы ірі әйгілідік компания
-импортшылары: Қазақстан Темір жолы ҮАК, Барлау Өндіру Қазмүнайгаз,
Атырау мүнай өңдеу зауыты, Петро Казахстан, Каспиймүнай, Жайрем
КБК, Балхаштүстімет акционерлік қоғамдары, КИОК ЖШС және басқалары.
Ұлттық компанияларға берілетін инвестициялардың көлемі жыл сайын өсіп отыр.
Бүгінде Жетісу ауданының аумағында қала маңындағы кенттерден қайта құрылған
ықшам аудандар - Заря - Восток, Өжет, Қарасу, Трудовик және де
халықты түрғын үймен қамтамасыз ету және жақын, алые елдерден келген
оралмандарды орналастыру мақсатында 90 - шы жылдары іргесі қаланған, жаңа
ықшам аудандар - Байбесік, Дархан, Үлжан және Үлжан - 2 бар. Барлық
ықшам аудандардың инфроқұрылымдары табыспен даму үстінде. Білім беру
саласының алдында жоғары білікті мамандарды даярлау жүйесін жетілдіру және
кадлар біліктілігін үздіксіз көтеру және қайта көтеру міндеттері қойылады.
мақтаныш сезшш нығайтуға шақыратын, идеологиялық активтер жүргізіп отырған
түсіндіру жұмыстарының негізіне алынған. Халыққа қызмет көрсететін сауда
және сервистік кешендер бар, телефон жүргізіліп жатыр,барлық электр
желілерін қайта тарту, көше жарықтарының құрылысы, жолдарды асфапьттау,
мектептер мен балалар бақшасының құрылыстары жоспарлануда. Соның арқасында
мақсатты түрде жаңа технологиялар, желілер, құралдар енгізілуде, өндірістер
кеңейтілуде. Осы бағытта Келет, Асфальтобетон акционерлік компаниялары,
Алпроф, Дербес сыра қайнату компаниясы, Зетасеріктестіктері және
басқа да ша'руашылық субъектілері тиімді жұмыстар жүргізіп жатыр.
Құралдарды жаңғырту, жаңа технологияларды қолдану өндірісті жандандыруға,
жұмыспен қамту және бір қатар әлеуметтік мәселелерді шешуге мүмкіндік
береді. Тек 2005Бұл өз кезегінде, жастарды жұмысқа түрғызу, өнеркәсіп
кәсіпорындарында кадрлар жетіспеушілігі мәселелерін шешуге мүмкіндік
береді. Көркейту жұмыстары бойынша да ойластырылған жұмыстар жүргізілуде.
Алматы аулалары бағдарламалары бойынша 2006 жылдан 2007 жылға дейін 655
көп пәтерлі үйлердің бойыншағы 300 аула аумақтарын көркейту жоспарланып
отыр. 2 - кезеңдік жарыстың нәтижесі бойынша жеңімпаздары болып 63 ауласы
бар — ДӘМС ЖШС және 60 ауласы бар - ГАУМӨР ЖШС белгіленді. Сәйкестік
бағдарламалар бойынша ауданда арык жүйелері мен су фонтандарын қайта салу
бойынша жұмыстар жүргізілуде - жалпы үзындығы 123 шақырым болатын, 18
көшелерде суландыру жүйесін- қалпына келтіру жұмыстары жүргізіліп жатыр.
Жетісу ауданынындағы Зеленстрой АҚ атқаратын жұмыстары өте көп -жалпы
көлемі 120 гектардан түратын, ортақ пайдаланатын жасыл желектерді, алты
гүлзарлар, бұльвар,ҮАК демалыс аймағы, Жангелдин және Муратбаев
көшелеріндегі жасыл аймақтар, және де 3 айыру жолақтарын күтіп, баптау
күнделікті міндеттері. Жетпіс жеке меншік пәтер кооперативтері 656 көп
пәтерлі түрғын үй қорын күтіп үстаумен және пайдаланумен айналысады. Мұнда
жүз он жеті үлттардың өкілдері өмір сүріп, жұмыс істейді, үлт тілдерін
үйрететін он тоғыз жексенбілік мектептер ашылған. Халықтардың кіші
Ассамблеясының құрамында 29 үлттық — мәдени орталықтары бар. Жетісу
ауданында бекітілген бес үлттық - мәдени орталығы - азербайжан, венгер,
дүнген, ингуш, үйгыр — қала және ауданның барлық шараларына белсене
қатысады. 2005 - 2007 жылдары ҚР қылмысқа қарсы күрес, 2005-2008 жылдары
сыбайлас жемқорлықпен күрес, 2006-2008 жылдары нашақорлықпен және есірткі
бизнесіне қарсы күрес мемлекеттік, қалалық және аудандік багдарламаларын
орындау, өздерінің тікелей. кәсіби міндеттерін атқарумен қатар, аудан әкімі
аппаратының мемлекеттік •-қүқықтық бөлімімен бірлесе, мемлекеттік —
құқықтық құрылым — Жетісу ауданының Прокуратурасы мен АІІБ жүктелген. 2006
ж. 16 мамырында аудан әкімдігінің бастамасымен, АІІБ, прокуратураның, ҰҚК,
салық комитет! мен сот корпустары өкілдерінің қатысуымен Жемқорлықпен
күресті күшейту, мемлекеттік органдар мен лауазымды түлгалар қызметінде
тәртіпті ныгайту бойынша шаралар тақырыбында дөңгелек стол өткізілді.
Аудандагы қүқықтық сабақты ұйымдастыру және қылмыстықпен, заң бүзушылықпен
күрес бойынша көздеулі жұмыстар кажетті нәтижесін беріп отыр - Жетісу
ауданынында барлық багыттар бойынша заң бүзушылықтың азайғаны байқалады.
Республиканың даму стратегиясы, Мемлекет басшысының жыл сайынғы жолдауы
түрғысында қогамның бірігуі мен ішкі саяси түрақтылықты нығайту,
қазақстандік әйгілі сүйгіштікті, өз мемлекеті үшінжылдың өзінде аудандағы
өнеркәсіптік өндірістер'де негізінен қазіргі бар өндірісті кеңейту және
жаңа өндірісті іске қосу есебінен 369 жаңа жұмыс орны ашылды. Жаңа
кәсіпорындар — Гранд Пласт, Аламан құрылыс, серіктестері экономикалық
әлеуеттерін күшейту үстінде. Республикада өткізілетін барлық тауарлар мен
қызметтерді мемлекеттік сатып алу бойынша тендерлер мен шараларға тұрақты,
белсенді түрде қатысып отыру Мұнайаспап, Киров атындағы машина жасау
зауыты, Жол белгілері зауыты, Қазмү_найгазмаш, Келет, Сымбат
акционерлік қоғамдарына, МБМ Кеңсесы ЖШС өндіріс көлемін біраз ұлғайтуға
мүмкіндік береді. Қазақстанның ДСҮ кіруі халықаралық стандарттарды енгізу
міндетін қойып отыр. Бүгінде өнім сапасының жоғары болуы қатал бәсекелесті
жағдайында табысқа жетудің жалғыз мүмкіндігі екенін түсіне отырып, аудан
кәсіпорындары өндіріске өнімнің халықаралық сапа жүйесі ИСО 9000, 9001
серияларын енгізу бойынша жұмыстарды жүргізуге кірісіп те кетті.
Жаңартпашылдік, жаңа технология мен жоғары технологиялық өндірістерді
негізуде де жұмыстар табысты жүргізіліп жатыр. Темірбетон ЖШС Германияда
шығарылған бетонилегіш жабдық орнатылған, Асфальтобетон ЖАҚ шағылтас
өндіретін технологиялық желі енгізілген, Экспериментальдік машина жасау
зауыты АҚ жаяу жол тақташаларын жасайтың неміс желісі енгізілген. Карина
- Пепер ЖШС мамандары өндірістерін қагаз жасайтың Чехияның құралдарымен
жабдықтады. Алпроф консорциумында - алюминий заттарын бояуға арналған
құралдар мен аркоиілгіш станоктарды орнатудың есебінен өндіріс көлемі біраз
өсті. Келет АҚ - оптосимисторлардагы электр су қыздырғыштарын бақылаусыз
басқару жүйесі енгізілген. Жарық ЖШС қү_ны 267,5 миллион теңге түратын
Нүрлан телепрокатты сандік спутниктік жүйесі жаңартпашылдік жобасы іске
жіберілді. Өндіріс көлемінің өсуі өнімді өткізуге тікелей байланысты.
Кәсіпорындар мүмкіндікті пайдаланушыларды іздестіру бойынша белсенді елеулі
жұмыстар жүргізіп отыр, бәсекеге қабілетті қосымша қүнға жету үшін, өнім
шығаруда шығындарды азайтудың тәсілдері қосарлана әзірленіп жатыр.
Технологтар, маркетинг және басқару қызметтері ассортименттерді жаңалаумен,
жаңа технологияларды, құралдарды енгізумен айналысуда, өнім шығаруда
шығындарды азайту тәсілдері әзірленуде. Алматы қаласының даму
бағдарламасына сәйкес ауданда тиімділігі жоғары өнеркәсіптік аймақтарды,
өзгеше бір өсу нүктелерін күру қарастырылуда. Әйгілідік индустрияның жарып
шығуы мен өнімдердің сапасының көтерілуі үшін жасалатын жаңа
мүмкіндіктер,.' өндіріс құрылымдарын оңтайландыру, ғылыми — техникалық
саланы әрі қарай коммөрциялаумен өзіндік жоғары технология орталығын құру,
тұрақты экспорттық блокты қалыптастыру бойынша қабылданған шараларды іске
асыруды қамтамасыз етуі тиіс. Алынатын техника мен технологияларды олардың
халықаралық стандартқа сай келу деңгейін анықтау үшін коньюнктурлық
зерттеуді жүзеге асыру қарастырылған. Осы мақсатта ғылыми әзірлемелер
өнеркәсіптік өндірістің сұраныстары мен талаптары мен тығыз ұштастырыла
жүргізілуі тиіс. Өздерін әлемдік және әйгілідік рыноктарда жақсы көрсеткен,
әйгілідік және шетелдік инвесторларға қолайлы бағамен ұсынылатын, мүліктік
кешендерді қалыптастырумен кәсіпорындарды тиімді сауықтыру механизмі әрі
қарай дамитын болады. Машина жасау кәсіпорындарын қолдану стратегиясы
ойластырылған. Мұндағы артыушылқтар құралдардың кейбір түрлерін жасауға
тапсырыстарды орналастырумен; елдің қорғаныс және жұмылдыру қажеттері үшін
мемлекеттік сатып алулармен; экономикалық артықшылықты инвестициялық
жобаларды орта және ұзақ мөрзімді несиелеумен байланысты. Осы сала
кәсіпорындарындағы өндіріс көлемі өнімнің жаңа түрлерін игеру есебінен
өсетін болады. Құрылыс саласындағы жоспар цементтік - құм төбе жапқыш
материалдар, сапасы жақсартылған жылу оқшаулағыш материалдар шығаруға
бағытталған. Жаяу жол тақташаларын, жоғары сапалы қүрғақ құрылыс қоспаларын
шығаратын жаңа қуаттылықтарды енгізу сапалы құрылыс материалдарына деген
өсіп келе сұранысты қанағаттандыруға мүмкіндік береді. Қала және жақын
жатқан аумақ түрғындарының бәсекеге қабілетті соңғы өнімге деген
қажеттілігін толық қанағаттандыру, аймақ аралық алмасу мен экспортты
кеңейту - аудан өнеркәсіптік секторы субъектілерінің алдында тұрған негізгі
міндеттер, міне осылар. Соңғы жылдардағы мемлекеттің әлеуметтік -
экономикалық саясатының маңызды артықшылықтарының бірі шағын кәсіпкерлікті
қолдану және дамыту болып отыр. Шағын кәсіпкерлік нарықтық экономиканың
негізі болып табылады және халықтың біраз бөлігін жұмыспен қамтамасыз етеді
және де ірі салалар мен жобаларға қолдау корсетеді. Шағын кәсіпкерлікті
дамытудың стратегиялық, мақсаты экономиканың нақты секторында өндіріс
көлемін өсірумен түсіндіріледі.
Жетісу ауданынында өнеркәсіпте, ауыл шаруашылығында, құрылыста, көлік
пен байланыс, сауда және экономиканың басқа да саласында, және де қонақ үй
бизнесі мен қоғамдық тамақтандыруда жұмыс істейтін 5 мыңдай шағын
кәсіпорындар тіркенлген. Шағын бизнесте 9 мыңдай адам жұмыспен қамтылған.
Шағын бизнестен бюджетке түсетін қаржы жылына 434 миллионнан астам теңгені
құрайды. 2006 ж. қаңтар — желтоқсан айлары ішіндегі ауданның бөлшек сауда
тауар айналымының көлемі барлық салалар бойынша 155,7 млрд. теңгені құрады
немесе ол қала бөлшек сауда тауар айналымының 32 пайызы. 2005 жылмен
салыстырғанда жұмыс істейтіндер саны 14,4 пайызға өсті, орындалған
жұмыстың, қызметтің шығару мен өткізілу көлемі 12,4 пайызға өсті, бюджетке
төлем 14,7 - ға көбейді. олардың ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz