Бастауыш сынып оқушыларының оқу үлгермеушілігі

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

І. БАСТАУЫШ МЕКТЕП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ОҚУ ҮЛГЕРМЕУШІЛІГІН БОЛДЫРМАУДЫҢ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ.

1. 1 Оқушылардың оқуға үлгермеуінің педагогикалық талдаулары мен себептері

2. 1. Бастауыш сыныпта сабағына үлгермейтін оқушыларды
оқытудың ерекшеліктері

ІІ. БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ҮЛГЕРМЕЙТІН ОҚУШЫЛАРМЕН ОҚУ БЕЛСЕНДІЛІГІН АРТТЫРУ БОЙЫНША ТӘЖІРБИЕ-ЭКСПЕРИМЕНТ ЖҰМЫСЫ
2. 1. Бастауыш сынып оқушыларының ақыл-ес дамуын анықтауға арналған Э. Ф. Замбацявичтің сандарталған әдісі

2. 2 1-2 сынып оқушыларының оқу мотивтерін анықтау әдісі

(Методика 1988 ж. жарыққа шыққан М. Р. Гинзбург, тәжірибелік материалдар және бағалау жүйесі-1993 ж. И. Ю. Пахомова Р. В. Овчарова)

ҚОРЫТЫНДЫ ………50

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ………52

КІРІСПЕ

Зерттеу өзектілігі: Қазақстан Республикасы білім беру жүйесі қазіргі таңда өзгермелі және өскелең талаптар мен қажеттеліктерді қанағаттандыра отырып, отандық білім саласын әлемдік білім кеңістігіне кіріктіруге бетбұрыс жасауда. Өйткені, ҚР Білім Заңында « …ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау» деп көрсетілген. Бұл білім жүйесін жетілдіру және оны сапалы деңгейге көтеруді алға тартады. Осыған орай, ғылыми зерттеу барысында әлемдік озық тәжірибелер мен отандық білім жүйесіндегі ерекшеліктер зерделенуде. Біріккен ұлттар ұйымы мен сауатталықтың он жылдығы (2003-2012 жж) құжаттарында сауаттылық дағдыларының жаңа түсінігі - адамның өзгермелі жағдайға бейімделуге арналған ақпараттарды іздеп табуы және пайдалануы, оның қоршаған ортаның шақыруларына тиімді қарсы тұра білу біліктілігі деп берілген. Халықаралық практикада білім стандарты күтілетін нәтижелер (білім нәтижелері) түрінде берілген білім мақсаттарының жүйесі деп қарыстырылып, «Нәтижеге бағдарланған білім моделіне» көшуге басым бағыт беріледі. Онда білім компоненттілігі оқушының жеке пәндер бойынша бір-бірінен алшақтықта емес, кешенді түрде жеке тұлғаға бағдарланған (білім, білік, дағдыны іс-әрекет білім компоненттілігін қабылдауды қамтамасыз етеді. Бұл жағдайда білім компетентілігі көп жақты қызмет атқарып, білім «объекті» болудан «тірі» білімге айналатынын байқадық. Оқытудағы оқушының сапалық сипаттамасының құрамдас бөлігі ретіндеге базалық компетенцияларының кең ауқымды сипаты түрінде нақтылынған мақсат оқытудың күтілетін нәтижелерін береді (Жадрина М. Ж. ) Осыған орай жеке тұлғаның сұраныстары мен мүмкіндіктерін ескере отырып, нәтижеге бағдарланған білім жүйесін қалыптастыру қолға алынуда. Атап айтқанда, жаңа мазмұнға сай білім беруді демократияландыру негіздері мен жалпы ұлттық базалық компетенциялары анықталып, білім аймақтары нақтыланып, түйінді және пәндік компетенциялар айқындалуда. Жалпы орта білім жүйесіне құрылымдық және білім мазмұнындық өзгерістер енгізіледі. Оқу сапасын жетілдіруде білім мақсатарының күтілетін нәтижеге бағдарлануы жан-жақты білімді, өз мамандығын жетік білетін, бәсекеге түсе алатын жеке тұлғаны бастауыш сатыдан бастап дайындауға бағыттайды. Мектептің бастауыш сатысында оқушының сапалық және сандық білім деңгейін анықтау арқылы, оқу сапасын жетілдіруге мүмкіндік туады. Мектептегі әрбір оқушының даму динамикасын және оқу барысында алған білім нәтижесінің сапасын жан-жақты және әділ бағалауға қол жеткізеді. Осыған орай мектептің бастауыш сатысында оқыту мазмұнын жаңалау және технологияларды пайдалануға байланысты жетілдіру жұмыстары жүргізілуде.

Қазіргі кезде бұл мәселемен Қазақстан және ТМД ғалымдары: Р. М. Қоянбаев, А. А. Бейсенбаева, В. П. Карибжанова, Г. К. Шолпанқұлова, К. Т. Әтешова, ал бастауыш сынып оқушыларының оқу үлгерімі мәселесімен Т. Жүндібаева, К. Тілеубергенова, С. Нашарипова сынды озық тәжірибелі педагогтар айналысуда.

Оқытудың, тәрбиелеудің, білім берудің түрлі мүмкіндіктерінің алдын ала болуын қалайтын, сабақ берудің сапалы деңгейін көрсететін білік пен дағдыларды қалыптастыру, қазіргі мұғалімдердің ең басты міндеттерінің бірі. Сондықтан нашар үлгеретін және үлгермейтін оқушылардың білім мен білік дағдыларының жағдайын және сыныптардағы үлгермеушілікті болдырмау жөніндегі педагогтардың іс-әрекетін талдай отырып, ғылыми іс-тәжірбиемнің тақырыбын “ Бастауыш сынып оқушыларының оқу үлгермеушілігі” деп алдым.

Обьектісі: Бастауыш сыныптың оқу-тәрбие барысы
Зерттеу пәні: Бастауыш сыныптың үлгермеушілікті болдырмау жолдары

Мақсаты : Оқу-тәрбие процесін жандандыру негізінде оқушылармен жеке жұмыстың түрлі формасын, мұғалімнің оқушылармен жеке жұмыстармен қарым-қатынасын көрсету. Бастауыш сынып оқушыларының оқуға үлгермеуін анықтау және оны болдырмаудың педагогикалық шарттарын қарастыру, баланың шығармашылық қабілетін дамыту жолдары мен маңыздылығын көрсету.

Міндеттері:

1) . Зерттеу тақырыбының мазмұнын ашатын оқу-танымдық іс-әрекетіне қажетті білім қорын жинау, түрлі әдебиеттер мен озық тәжірибелі педагогтардың еңбектерімен танысу.

2) . Озат іс-тәжірибені практикаға ендіру, дидактикалық материал, үлестірме, материалдармен жұмыс істеу.

Зерттеу әдістері: зерттеу тақырыбы бойынша сұрақ-жауап, бақылау, байқау, әңгімелесу әдістері қолданылды. Психологиялық, педагогикалық және әдістемелік әдебиеттермен танысып, бастауыш сыныптарда жүргізілген іс-тәжірибелерді сараптау жұмыстары жүргізу.

Ғылыми іс-тәжірбиемнің құрылымы: Кіріспе, 2 тараудан, әр тарау 2 бөлімнен, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімі және қосымшадан тұрады.

Кіріспеде алынған жұмыстың өзектілігі, қазіргі таңда сапалы білім беру ғана жас ұрпақтың білім деңгейін жоғары дәрежеге жеткізу бүгінгі күннің басты талабы екені жайла сөз болады. Сондай-ақ зерттеу жұмысының мақсат, міндеттері, пәні жайлы айтылады.

“Бастауыш сынып оқушыларының оқу үлгермеушілігін болдырмаудың педагогикалық негіздері “ атты І тарауда оқушылардың оқуға үлгермеу себептеріне теориялық тұрғыдан жолдаулар мен негіздеулер берілген.

Сондай-ақ, ана тілінен үлгермейтін оқушылардың оқытылу ерекшеліктері көрсетілген. ІІ тарауда «Бастауыш мектепте ана тілінен үлгермейтін оқушыларды оқытудың әдістемелік негіздері» үлгерімі төмен оқушылармен жүргізілетін жұмыстың түрлері, оны ұйымдастырудың ерекшеліктері сөз болды. 1 сыныптағы ана тілі пәнінен үлгермейтін оқушылармен жүргізілетін іс-әрекеттер жайлы айтылады және бір ашық сабақтың үлгі нұсқаулығы келтірілді.

Қортындыда, үлгермейтін оқушылармен жүргізілген жұмыстардың нәтижесінің қаншалықты деңгейде болғандығы сөз етіледі.

І. БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ОҚУ ҮЛГЕРМЕУШЛІГІН БОЛДЫРМАУДЫҢ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ НЕГІЗДУЛЕРІ

1. Оқушылардың оқуға үлгермеуінің педагогикалық талдаулары мен себептері

Тәрбие - жалпы халыктық іс. Бұл ұран емес, өмірдің талабы. Мұнсыз жарқын болашақтың саналы азаматын қалыптастыру мүмкін емес. Жасөспірімді тәрбиелеу проблемасын сөз еткенде, оның маңызды бір аспектісін айтпай кетуге болмайды. Ол сабақты нашар үлгеретін, тәртіпсіз

В. А. Сухомлинскийдің “Мұғалім екіні оқушыға тапсырманы түгелдей дерлік орындамағанда ғана қоюы керек, мұндай баға алғаны оқушы өзін айыпты екенін сезгендей болсын” деген сөзін негізге алу керек. Мектеп басшыларының назарында мұғалім емес, оқушы да тұруы шарт.

Оқушы сабақта болған жоқ. Осының өзі педагогикалық проблема, ол мұғалімге ой салсын. Сенің жәрдемің қажет, оны тез арада өзінің немесе оқушылармен ұйымдастыр, сабақка катыспау себебін зерттеп біл. Қайтіп көмектесуді ойлан. Жаңа оқу жылының алғашқы күндеріндегі сьшып жиналыстарында, әсіресе бірінші сыныптарда олардьщ ата-аналарын, мектеп ережесімен таныстырып онда оқушы сабаққа қатыспаса, өтілген материалды өзінше оқып үйренуге міндетті екені жазылғанын түсіндіру керек. Оқушылардың білімін тексеруге міндетті. Оқушы сабаққа келмесе, ол сол күнгі өтілген тақырып бойынша, арнайы сынақ тапсыруы керек. Бұл қашанда мүғалім мен оқушыға заң. Дегенмен дәл осылайша бүл проблеманы толық шешуге мүмкіндік жоқ. Сондықтан мүғалімдер оқуға нақты жәрдем беру жолдарының басқа әдістерін қарастырған жөн. Әдетте орталықтанған жүйені қолдану пайдалы. Мектепте бас кезекшінің, оның әрбір сыныптағы жәрдемшілерінің, оқу төрайымының атқарар ісі кыруар. Бұлар күн сайын сабаққа қатыспағандардың, қанағаттанғысыз баға алғандардың тізімін алып сыньш жетекшіге береді. Міне осындай жанды әрекеттен соң мектеп басшылары апта сайынғы жоспарларьша, ең қажеттілерін қосып іс-шаралар белгілейді. Оқушылармен әңгімеселесу белсенділермен пікірлесу әр түрлі формада өткізілгені жөн. Көбінесе сабаққа келмегендер мен үлгермеушілер мәселесі кіші педкеңесте оқушылар кеңесінде қаралып, кеткен кемшіліктерді түзеу жөнінде шұғыл шара қабылдануы керек. Қажет болған жағдайда пәндер бойынша әңгіме өткізіліп кейде оқушыны қандай тақырыпта меңгермегенді ескертіліп кеспе қағаздар жүйесі қолданылады.

Жазғы демалыс алдында, үлгермейтін оқушының ата-анасы шақырылып, үлгермеген пәні бойынша, баласына берілген тапсырмалармен таныстырады. Оқушының оқу үлгерімі мұғалімге де байланысты. Барлық кінәні оқушыға артпай сынып жетекші пән мүғалімімен тығыз байланысып сол баланың ерекше мінез-құлқы жөнінде өзара пікірлесе, тәрбие ісі нәтижелі болмақ. Жасыратыны жоқ, сабақтан қашатын оқушының мұғалімге наразылығы кездеседі. Кейде талап қоюдың жөні осылай деп, орынсыз ойластырылмай қойылатын жазаның оқушылардың нәзік сезіміне кері әсер етеді.

Осындай жазғыру шараларының салдарынан өзге де қолайсыз жағдайлар кездеседі. Кейбір жағдайларда семьяда әкесі не шешесі жоқ балалардың тәртіп бүзушылығы ерекше, ерсі қылықтары басымдау. Сол себепті ондай оқушыға мүғалімдер мейлінше қамқорлық жасауы керек. Бүгінгі жасөспірімдер еліктеуге әуес. Олар өздері үшін үлгі боларлық нәрсе іздейді. Кейде жаман әдеттерге тез бой алдырады.

А. С. Макаренко былай деп көрсетті: “ Тәрбие дегеніміз шын мәнісінде әлеуметтік процесс. Бәрі де адамда затта құбылыста тәрбиелейді. Бірақ бәрінен бұрын және бәрінен көбірек тәрбие беретін - адам. Олардың бірінші орында тұратыны ата-аналар мен педагогтар”

Үлгерімі төмен оқушылармен жұмыс жүргізу жолдары жаңа оқу жылы басталмай тұрып жұмыс жоспары мен оны жүргізудің әдіс-тәсілдері бірлестік отырысында талқыланып белгіленіп алады үлгерімі төмен оқушылармен жұмыс жүргізу үшін алдымен олар арнайы зерттеледі. Оқушыны зерттеуде мына мәселелерге баса назар аударылады. Ұжыммен, ортамен карым-қатынасы оқу- тәрбие процесіне семьяның ықпалы. Қоғамдық және үй жүмыстарына араласуы.

Үйде күн режимінің жоспарлануы және оның орындалу барысы. Денсаулығы туралы медициналық анықтамалар мен ұсыныстар. Сабаққа қатысуы мен бірыңғай талапты орындауы. Дара ерекшеліктері. Ойлау қабілетінің деңгейі. Зейіні мен есте сақтауы. Ерік жігері. Табандылығы. Қызығушылығы. Жеке пәндер бойынша үлгерімінің көрсеткіштері. Үлгермеу себептері.

Осы мәселелер анықталғаннан кейін баланың жеке пәндер бойынша білімі мен дағдыларын есепке ала отырып, ондағы негізгі олқылықтар анықталады. Жеке жұмыстар сол кемшіліктерді жоюға бағытталып оңайдан қиынға карай сатылап жүргізіледі. Зерттеу жұмыстарының қорытындыларына сәйкес алдағы уақытта жүргізілетін педагогикалық жұмыстар белгіленеді. Мысалы, Қанат деген оқушыға зерттеу нәтижелеріне орай мынадай педагогикалық жұмыстар жүргізу керек деп үйғарды.

Бастауыш сынып оқушыларының ақыл-ес дамуын анықтауға арналған Э. Ф. Замбацявичтің сандарталған әдісі.

Зерттеу әдісі Р. Амтхауэр интелект құрылымының бірнеше әдісі бойынша жобаланған. Р. Амтхауэрдің интелект құрылымының тесті тоғыз субтестен тұрады, сөйлеу, математикалық қабілет, кеңістік, қиял және есте сақтауды есептеуге арналған. 12 жастан жоғары балалар топпен қолдануға есептеліп жасалған.

Бастауыш сынып оқушыларына 4 субтест ойлап табылды, Жоғарғы сыныптың бағдарламасынан алынған 40 ауызша тапсырмадан тұрады.

Бірінші субтест құрамына ол сыналушылардан елеулі заттың белгілерін елеусізімен салыстыру кіреді орындаған субтестің нәтижелерінен кейін сыналушының білім қоры туралы жорамалдауға болады.

Екінші субтест «5-ші артықты» табу тапсырмасынан тұрады. Осы зерттеу кезінде сыналушының заттарды бөле алуы туралы мәлімет аламыз.

Үшінші субтест ұқсастық бойынша қортынды тапсырма. Бұны орындау үшін сыналушы логикамен байланыстырады. Тоқтату және түсініктер аралығы қатынас жасай алуы қажет.

Төртінші субтест жалпыйлай алуына негізделген (екі сөздің байланысты түсінікті атай алуы қажет) .

Әр тапсырманы белгілі бір балмен баға беріледі, ол бал тапсырманың қиындығына байланысты.

І субтест

Сыналушыға нұсқау: ''Мен атаған сөздердің қайсысы көбірек келеді? ‘’

ІІ субтест

Сыналушыға нұсқау: «Бес сөздің ішінде бір сөз артық, ол басқаларына сәйкес келмейді. Дұрыстап тыңда, қай сөз артық және не үшін?».

ІІІ субтест

Сыналушыға нұсқау: «Құс сөзіне «ұя» сөзі сәйкес келеді, енді «ит» деген сөзге қай сөз сәйкес келеді. Неге? Енді басқа сөздерге жұп сөздерді таңдау қажет. «Қияр» сөзіне «көкөніс» сөзі келген сияқты «раушан» сөзіне қай сөз сәкес келеді. Мен атағандар ішінен біреуін таңда. Сонымен, қияр-көкеніс, раушан- . . . »

ІV субтест

Сыналушыға нұсқау: «Қандай ортақ сөзбен атауға болады?».

Тапсырма орындауға қатысушылардың бағасы:

Сәйкес субтестке байланысты дұрыс жауаптарды жинақтау жолымен әр тапсырманы балмен бағаланады. Оқушының І-ІІ субтестен ала-алатын балының жоғарғы шегі 26 бал. ІІІ субтест-23 бал, IV субтест-25 бал. Осыған байланысты, ортақ жоғарғы бал, барлық 4 субтест 100 балды құрайды.

Оқушылардан алынған нәтижелерді талдау келесі түрде жүргізіледі:

100-80 бал- Ақыл-ес дамуының жоғарғы дәрежесі;

79-60 бал- орташа дәреже;

59-40 бал- жетіспейтін (орташадан төмен) ;

39-20 бал- төмен дәреже;

20 балдан аз болса - өте төмен дәреже.

Талдау барысында жалпы дәредені ғана емес сонымен қатар жеке құрамның нәтижесі рөл ойнайды. Диагностикаланған интелектуалды дағдының қаншалықты үйлесіміді немесе асихронды дамығанын, сонымен қатар қандай

көрсеткіш нәтижені айтарлықтай жақсаратындығын немесе төмендейтіні

бағалау өте маңызды

Бастауыш сынып оқушыларының ақыл-ес дамуын анықтауға арналған Э. Ф. Замбацявичтің сандарталған әдісі бойынша хаттама

Сынып: 2«б» Өткізілген күні: 05. 04. 2017

Жалпы оқушы саны: 23 Қатысқан оқушы саны: 17

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс