Сөйлеу тілінде бұзылыстары бар мектеп жасына дейінгі балалардың кеңістікте бағдарлау ерекшеліктерін зерттеу

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 76 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Сөйлеу тілінде бұзылыстары бар мектеп жасына дейінгі балалардың кеңістікте бағдарлау ерекшеліктері мәселесі әлі толық зерттеле қоймаған болып табылады. Сондықтан да оның сипатын, жеткіліксіздігін анықтау, оларды түзету және қалыптастыру әдістемелері мен тәсілдерін құрастыру маңызды проблема болып табылады. Бұл мәселенің шешілуі балаларды мектептегі оқуға дайындау, әсіресе сауатын ашу үшін аса қажетті. Себебі балалар кеңістікте жақсы бағдарлаумен қатар, негізгі кеңістік туралы түсініктерін меңгеріп, нысандар арасындағы байланысты орната білулері керек. Осы біздің диплом жұмысының және зерттеу жұмысымыздың тақырыбының өзектілігін белгіледі.

Мақсаты: сөйлеу тілінде бұзылыстары бар мектеп жасына дейінгі балалардың кеңістікте бағдарлау ерекшеліктерін зерттеу.

Пәні: сөйлеу тілінде бұзылыстары бар мектепке дейінгі жастағы балалардың кеңістік туралы түсініктерінің қалыптасу ерекшеліктері.

Нысаны: сөйлеу тілінде бұзылыстары бар мектепке дейінгі жастағы балалар.

Гипотезасы -зерттеу нәтижесінде алынған әдістемелер және дамыту жолдары сөйлеу тілінде бұзылыстары бар мектеп жасына дейінгі балаларға арналған арнайы мектепке дейінгі ұйымдарда логопедиялық жұмысты ұйымдастыру барысында сөйлеу тілінің кемшіліктерін жою, баланың мектептегі оқуға дайындығына тиімді әсерін тигізеді.

Зерттеу мәселесі: сөйлеу тілінде бұзылыстары бар мектепке дейінгі жастағы балалардың кеңістікте бағдарлауының ерекшеліктерін анықтап, дамытуға арналған кейбір тәсілдерді дайындау.

Зерттеу болжамы : егер, зерттеу жұмысында сөйлеу тілінде бұзылыстары бар мектепке дейінгі жастағы балалардың кеңістікте бағдарлауының ерекшеліктері анықталатын болса және дамытудың кейбір тәсілдері көрсетілсе, мектепке дайындығы артар еді және мұғалім-логопедтердің осы балалармен логопедиялық жұмысты бағытты ұйымдастыруы өте нәтижелі болар еді.

Міндеттері:

Мәселе бойынша арнайы, педагогикалық, психологиялық әдебиеттерді талдау;
Сөйлеу тілінде бұзылыстары бар мектепке дейінгі жастағы балалардың кеңістікте бағдарлау деңгейін анықтауға арналған әдістемелерді іріктеп, бейімдеу;
Сөйлеу тілінде бұзылыстары бар мектепке дейінгі жастағы балалардың кеңістікте бағдарлау ерекшеліктерінің сипатын анықтау және дамытудың кейбір жолдарын ұсыну.

Міндеттердің шешіміне қол жеткізу үшін зерттеудің төмендегідей әдістері қолданылады:

сөйлеу тілінде бұзылыстары бар мектеп жасына дейінгі балалардың кеңістікте бағдарлауы, мектепке дайындығы жөніндегі психологиялық-педагогикалық, арнайы әдебиеттерді, ғылыми зерттеулерді жүйелі және салыстырмалы түрде талдау;
педагогикалық тәжірибені зерттеу және талдау;
тексеру эксперименті;
балабақша мұғалім-логопедтерімен, тәрбиешілермен әңгімелесу.

Ғылыми жаңалығы: сөйлеу тілінде бұзылыстары бар мектеп жасына дейінгі балалардың кеңістікте бағдарлауы жөніндегі ақпараттың толықтырылуында.

Зерттеудің теориялық және әдіснамалық негіздері

Қазақстан Республикасының 2011-2020ж, білім беруді дамытудың Мемлекеттік Бағдарламасы, жалпы және арнайы психологияның, педагогиканың, лингвистиканың концепциялары болып табылады: жазбаша сөйлеу тілі бұзылыстарының түрлері (А. Н. Корнев, И. Н. Садовникова, Р. Е. Левина, С. Б. Яковлева), тілмен ойлаудың бірлігі туралы, ойлау әрекеттерінің кезеңділік бойынша қалыптасу теориясы (П. Я. Гальперин), танымдық әрекеттің дамуындағы сөйлеудің маңызы (Л. С. Выготский, А. Н. Леонтьев, В. И. Лубовский.

Зерттеудің теориялық маңыздылығы: сөйлеу тілінде бұзылыстары бар мектеп жасына дейінгі балалардың кеңістікте бағдарлауы жөніндегі мағлұматтармен негізделеді.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы - сөйлеу тілінде бұзылыстары бар мектеп жасына дейінгі балалардың кеңістікте бағдарлауының ерекшеліктерін анықтау және түзету жұмысының кейбір тәсілдері белгіленеді.

Зерттеудің тәжірибелік маңызы:

Зерттеу нәтижесінде алынған сөйлеу тілінде ақаулығы бар мектеп жасына дейінгі балалардың кеңістікте бағдарлауының ерекшеліктері жөніндегі мағлұматтар мен ақпараттар, іріктеліп бейімделген және қолданылған әдістемелерді логопедтер арнайы балабақшаларда түзете оқыту үдерісінде қолдануларына болады. Сондықтан түзете-дамыта оқыту үдерісінің қорытындысы нәтижелі болады.

Зерттеу кезеңдері:

1-ші кезең - сөйлеу тілінде бұзылыстары бар мектеп жасына дейінгі балалардың кеңістікте бағдарлауы жөніндегі психологиялық-педагогикалық, арнайы әдебиеттерді, ғылыми зерттеулерді жүйелі және салыстырмалы түрде талдау барысында зерттеу мақсатын, мәселесін анықтап, гипотезасын және зерттеу міндетін нақтылау.

2-ші кезең - сөйлеу тілінде бұзылыстары бар мектеп жасына дейінгі балалардың кеңістікте бағдарлауының ерекшеліктерін тексеруге арналған әдістемелерді іріктеп, бейімдеу

3-ші кезең - аталған әдістемелер бойынша тексеру, мәліметтерді талдап, қорытындылау.

Зерттеудің тәжірибелік базасы:

Алматы қаласындағы «Түзеу үлгісіндегі сөйлеу мүмкіндіктері шектеулі балаларға арналған № 66 бөбекжай балалар бақшасы» КММ.

Баланың кеңістікте бағдарлау мәселелерімен зерттеушілер, сондай-ақ белгілі оқытушылар айналысқан Ерофеев, В. Новиков, Е. Сербин, М. Дьяченко, В. Данилов және басқа да атақты ғалымдар. Зерттеушілер, былай деп жазады: «кеңістіктікте бағдарлау тікелей негізделген кеңістіктікті қабылдау және кеңістіктік санаттағы ауызша нұсқау (Орналасқан жері, арақашықтық, нысандардың арасындағы кеңістіктік қарым-қатынастар) . Олардың тұжырымдамасы бойынша кеңістіктікте бағдарлау қашықтықты, өлшемін, пішінін бағалау болып табылады, салыстырмалы объектілердің орналасуы және дене олардың лауазымы салыстырмалы бағдары.

Кеңістіктегі балалар өкілдігі түрлі іс дамыту үшін: сыныпта математика, жеке сабақтар үшін бейнелеу өнері, музыкалық және дене шынықтыру. Балалар тек кеңістіктік туралы білімдерді режимінің үрдістері кезінде: таңертеңгі гимнастика, кір жуу, киім, қабылдау кезінде азық-түлік, дидактикалық және ұялы ойындар барысында іске асырады. Сондай-ақ күнделікті өмірде.

1. Мектеп жасына дейінгі сөйлеу тілінде ақаулығы бар балалардың кеңістікте бағдарлау ерекшеліктерінде елеулі өзгерістер оның негізгі орынның қабылдаудағы байқалады мектепке дейінгі кезең ұсынылады. Олардың иемденіп алады да бала кеңістікте бағдарлауды үйренеді.

Бала жеке орган (жақтарының кеңістіктік қарым-қатынастар саралау және солға оң қол, жұптасқан орган бөлшектер) деп атайды. Кеңістікте бағдарлау процесінде сөздерді қосу қабылдау, сөйлеу өзін-өзі меңгеру үшін елеулі үлес кеңістіктік қатынастардың жетілуі, бағыттары жөнінде A. A Люблин т. б атап өткен.

Біз әзірлеу және көз бала, кеңістік қабылдау үшін қажетті. Көз күрделене мектеп жасына дейінгі балалар ұзындығы салыстырғанда проблеманы қарағанда әлдеқайда нашар мәселені шешу желілер. Олар тек алты және жеті жылдық балалар мен, содан кейін шеше алатын нысандар арасындағы негізгі айырмашылықтар жағдайларда ғана. Мұның себебі - төмен көрнекі әсерлер шеберлік деңгейі. Алайда, бұл іс-шаралар деңгейі бар мектеп жасына дейінгі балалардың мақсатты даярлау барысында көтерілген болуы мүмкін.

Әсіресе айтарлықтай өзгерістер балалар қалай пайдалану керектігін үйретеді, егер желілік көз бағалау дамытуға орын тарапынан басқа (тіркеме жағына бір объект қолдануға шешу барынша реттеуге қол жеткізу) басқа. «Техникалық» жағы индикативтік іс-шаралар, олар жасалған ма байланысты өзгеруі мүмкін емес объектілердің өздері немесе олардың орынбасарлары бар іс-әрекеттер. Мысалы, егер оқыту балалар Осы түріне шешімдері нақты элементті таңдау сияқты көрнекі міндеттері үлгі бойынша көлемі, картон өлшеу өндіру және пайдалану енгізілді, үлгідегі тең.

Бірақ егер табысқа қол жеткізілетін болады көрнекі іс-шаралар ресми жаттығулар байланысты емес, және басқа, кең іс-бұл іс-әрекеттердің қосу қажет.

Сөздерді біріктіріп оқуды қалыптастырудың 2 іс-әрекеті:

1) оқылатын сөзге екпін қою және оқшаулау

2) сөзді оқу барысында екпін қойылған сөзге аса назар аудару

Осы екі түрлі іс-әрекетті оқыту барысында біріктіру, яғни оқшауланған сөзді басқа сөздермен қатар бір екпінде оқу қажет.

Мектепке дейінгі 5-6 жастаға баланың сөзді жүйелі түрде толық оқу дағдысын дауысты дыбысқа дұрыс екпін қою мен оқшаулауды бағдарлау негіздерін үйрету арқылы оқытудың арнайы жүйесі құрылады.

Ал ересек жастағы мектепке дейінгі балаларда сөйлеу барысындағы екпін қойылатын сөзді оқшаулап айту арқылы өздігінен үйретуге болады. Сөздерді екпін қоя отырып оқыту буындап оқудан сөзді толығынмен оқуға үйретуді қалыптастыра алмайды. Ол үшін оқылатын сөздегі екпін айрықша бағыт беріп тұру керек.

Балалардың практика барысында сөзді буынға бөліп оқшаулауы, Сөзді буындап оқудан біріктіріп оқуға көшу барысында баланың дыбыстық құрылымы мен сөйлеу әрекетіне бағдарлану дағдыларын едәуір әсерін тигізеді.

І. Сөйлеу тілінде бұзылыстары бар мектеп жасына дейінгі балалардың мектепке дайындығы мәселесінің әдебиеттерде қарастырылуы

1. 1 Баланы мектептегі оқуға дайындаудың психологиялық бағыттары

Әрбір баланы мектептегі оқу және әлеуметтік ортаға еркін бейімделе алатындай жағдай жасау аса маңызды міндет. Демек, қазіргі талап бойынша мектептің бірінші сыныбына келетін балалардың физиологиялық жағынан мықты, адамгершілік, мәдениеттілік, еңбексүйгіштік қасиеттері мол, ерік-жігері күшті, жұмыс қабілеттеріне ие, білімге қызығушылық сипаттары мол болуы қажет. Сондықтан да мектеп пен мектепке дейінгі мекеменің, ата-аналардың басты міндеті - баланы мектептегі оқуға, мектеп өміріне даярлау.

Мектепке алғаш бару - бала өміріне үлкен жаңалық, өзгеріс енгізеді, қоғамдағы жаңа орынға көшуі мен өсіп-жетілуінің бір бастамасы. Баланы мектепке дайындау дегенде көптеген ата-аналар балаға әріптерді және санауды үйретумен ғана шектеледі. Әрине баланың оқуға дайындығын ақыл-ойының даярлығымен ғана шектеліп қоймай, оның оқуға психологиялық жағынан даярлауды қарастыру қажет. Яғни, бұл баланың мотивациялық-қажеттілік және психикалық үрдістерінің дамуы оқуда, қарым-қатынаста қиындыққа кезікпеуіне мүмкіндік береді. Бұл қауырт кезеңде мектеп бірінші күннен бастап оқушыға бірнеше талаптар қойып және баланы ұқыптылық пен зейінділікке тәрбиелейді. Сондықтан да балалар оқу ісіне машықтануға, қимыл-әрекетерінің ықтиярлы басқарылуы қабілетін, ақыл-ой еңбегін, мақсаткерлігін, дағдысын қалыптастыруға аса көңіл бөлінеді.

Бүгінгі күнде «мектептегі оқуға дайындық» ұғымы комплексті және баланың барлық өмірінің сферасын қамтиды.

Мектепке дейінгі баланың өмірінде әлеуметтік, психологиялық жағынан және физиологиялық жағынан да қиын кезең. Бұл кезеңде мектеп өмірімен танысады, әлеуметтік ортасы өзгеріп және оқушының жаңа әлеуметтік рөлін меңгере бастайды.

Белгілі орыс психологтары А. Н. Леонтьев, А. В. Запорожец, А. А. Люблинская мектепке даярлау ұғымына баланың оқу тапсырмаларын түсінуін, әрекеттерді орындау тәсілдерін меңгеруін, ерік қасиеттерінің дамуын, өзін-өзі бақылау және өзін-өзі бағалау дағдыларын, мұғалімді тыңдау, материалды еске сақтау біліктілігін жатқызады.

Е. Е. Кравцова мектептегі оқуға психологиялық даярлығы бұл баланың дамуында «қарым-қатынас» негізгі ролді атқарады деген тұжырымға келді. Ал Л. И. Божович мектепке келетін баланың таным қызығушылықтары дамыған, әлеуметтік ортаға ене алу біліктілігі және оқуға деген ынтасы болу қажет деген пікірге келді.

Р. В. Овчарова тұжырымдамасында, мектептегі оқуға дайын бала өзінің әрекеттерін жоспарлап және бақылай алады, қоршаған дүниенің заңдылықтарын, заттардың жасырын қасиетін бағдарлайды, оларды өз әрекеттерінде қолдана алады, басқа адамды тыңдай біледі және логикалық ойлау тәсілдерін орындай алу біліктілігін жатқызады [3] .

Алайда, мектепке даярлау мәселесі Қазақстан ғалымдары Б. Баймұратова, Қ. Сейсенбаев, Н. Айғабылов, Б. Дабылова еңбектерінде біршама зерттелгені белгілі. Дегенмен, мектептегі оқуға даярлау мәселесі әліде өзекте мәселелердің бірі болып қала бермек. Мектепке психологиялық даярлықты жүзеге асыру ісін ғалымдар түрліше жіктейді. И. Шванцар, Л. И. Божович зерттеулеріне сүйене отырып, мектепке даярлықты жүзеге асыру ісін үш бағытта жүргізу қажет деп тұжырымдайды. Ал Е. Е. Кравцова мектепке даярлықтың төрт бағытын қарастырды:

1 бағыт - балаларды мектептегі оқуға қажетті нақты іскерліктер мен дағдыларды қалыптастыру;

2 бағыт - мектеп жасына дейінгі кезеңнің аяғында байқалатын жаңа құрылымдар мен бала психикасындағы өзгерістерді зерттеу;

3 бағыт - оқу әрекеттерінің алғы шарттары;

4 бағыт - баланың берілген ережелер мен ересектер талабына саналы түрде бағыну іскерлігі [1] .

Демек, баланы мектепке психологиялық жағынан даярлау тақырыбын зерттеп жүрген психологтер (В. В. Холмовский, Л. А. Венгер, Н. И. Непомнящая т. б. ) даярлықтың төменгі бағыттарын бөліп көрсетті:

Баланың мектепте табысқа жетуінде бұл бағыттар аса маңызды болғандықтан, әрбір бағыт жайлы ақпаратпен қамтамасыз етуді жөн көрдім.

1. Ақыл-ойының даярлығы.

Бұл мектепке дейінгі баланың білімі және біліктілігі. Кез-келген бала жазып және санаумен ғана шектеліп қана қоймай, ең маңыздысы салыстыра білуді, талдауды, ойлай білуді, өздігінен қорытынды жасай білуі тиіс. Көрнекі -әрекеттік ойлау қабілеттілігі жоғары бала көрнекі үлгімен жұмыс істегенде, заттардың кейпімен, мөлшерін ұйқастырғанда, қойылған міндеттерді шешуде тиімді әрекеттердің барлық түрін орындап шығады.

Сонымен бірге баланың сөйлеу тілінде кемістіктің болмауы және өзіне сөйлеген сөздің мағынасын түсініп, өзінің ойын жеткізе алуы қажет. Бала өзбетімен сөйлем құрастырып, ұқсас дыбыс тіркестерін анық айта алуы маңызды. Әрбір бала әңгімені құрастырумен қатар әрі бала заттарды, суреттерді, әрекетттерді бейнелеп және оның мазмұнын айтып беруі қажет. Яғни, баланың сөздік қорының мөлшері, таным үрдістерінің даму деңгейі, логикалық операцияларды орындай алуы, баланың оқуда білімді табысты меңгеруінің негізі болып табылады.

Ақыл-ой дайындығының көрсеткіштері

Бейнелі компонент

Вербалді компонент

1. Заттың сипатын, қасиетін қабылдау қабілеттілігі.

2. Бейнелі негіздегі көру есі.

3. Зат не құбылыс туралы ұғымдарды қорытындылау біліктілігі.

4. Ойлау тәсілдерінің (синтез, салыстыру т. б. ) дамуы.

5. Белсенділік, тапқырлық.

1. Заттардың әртүрлі қасиеттерін айта білу және айыра білу қабілеттілігі.

2. Сөйлеу негізіндегі есту есі.

3. Бір текті ұғымдарды, заттарды жалпылау қабілеттілігі.

4. Ойлау тәсілдерінің дамуы.

5. Қисынды ойлау

2. Биологиялық кемелденуі.

Мектептегі оқу әрекеті - бұл ағзаның барлық жүйелерінің қатты жұмыс істеуін қажет ететін үрдіс. Баланың ағзасында жаңа ережелер мен іс-әрекеттерге үйрену өзгерістер туғызады. Оқушы мектептің талаптарын орындап, жаңа күн режиміне, сабақтарда тәртіп сақтап отыруыға дағдылануы қажет. Алайда кез-келген баланың денсаулық жағдайы мұндай өзгерістерге бірден бейімделе алмайды. Сондықтан баланың денсаулық жағдайы (дене салмағы, бойының ұзындығы т. б. ) нормадағы 6-7 жасар баланың дене көрсеткіштеріне сәйкес болуы тиіс. Сонымен бірге көру, есту, моторикасының дамуы және жүйке жүесінің физиологиялық жағдайын жатқызуға болады.

3. Жеке басының қалыптасуы мен әлеуметтік даярлығы.

Мектепке келген бала оқимын деген ниетпен мектеп табалдырығын аттайды. Бірақ кейде бала оқуға барғым келеді дегенмен, оның мотиві әртүрлі болады. Біреуі мектепте көп бала бар және онда көңілді десе, біреуі партаға отырғысы келгендіктен мектепке баруы мүмкін. Алайда мұндай ықыласпен мектепке келген балалар, біраз уақыттан кейін мектептің қатал тәртібіне және күнделікті оқу сабақтарына шыдай алмайды. Жалпы, бала оқу үрдісінің өзіне қызығуы қажет. Сонда ғана бұл баланың таным қызығушылықтарының дамуына, жаңа білім алуына мүмкіндік жасайды.

Сонымен бірге бала мұғалімдермен, балалармен қарым-қатынас жасау үшін қажетті қасиеттердің қалыптасуы аса маңызды. Яғни, оқу әрекеті ұжымдық сипат болғандықтан, әрбір бала құрдастарымен қарым-қатынас жасай алуға, бірге жұмыс істеуге дағдылануы керек. Кейбір балалар жаңа ұжымға тез еніп, балалармен тез тіл табысып кетеді. Ал кейбіреулері көпке дейін құрбыларымен тез тіл табыса алмағандықтан, ұжымнан тыс қалып, жалғыз жүреді. Сондықтан баланың ұжымда өзіне тиісті орын алуы, оның қарым-қатынасына әсер етеді. Сөйтіп берілген құраушылар баланың басқалармен қарым-қатынас арқылы мектепте оқытуға, мектеп оқушысының рөлі арқылы балалар тобымен ойлау дайындығын дамытады.

4. Ерік сапаларының қалыптасуы мен эмоционалдық даярлығы.

Бұл баланың шешім қабылдай алып, мақсат қоя білуі. Сонымен бірге баланың әрекеттерді жоспарлап, олардың орындалуын жүзеге асыруда күш жұмсай білуі, қиындықтарды жеңуі баланың психологиялық үрдістердің қалыптасуына ықпалын тигізеді.

Егер баланың мектептегі оқуға дайындығы осы бағыттармен ұштасып жатса, баланың оқуға тез бейімделіп, жақсы оқып кетуіне мүмкіндік туғызады.

Мектепке дейінгілердің негізгі іс-әрекеті ойын болғандықтан, оларға бірден оқу әрекетіне ауысу біршама қиындықтар туғызады. Мектеп табалдырығын алғаш аттаған бала педагогтармен және балалармен кезіккенде мазаланады, оқу үрдісінің өзіне жағымсыз эмоция сезініп, қорқыныш пайда болады. Осыдан келе нашар оқитын балалар және екінші жылға қалып қоятын балалар пайда болады. Сонымен бірге баланың көңіл-күйінің болмай, себепсізден жиі ауыруы мектеп неврозы сипатында көрінеді, яғни мектепті еске алса болғаны жылап, уайымдайды. Сөйтіп, мектеп бала үшін стрессогендік факторға айналып, денсаулығының нашарлауына әкеліп соғады.

Австрия ғалымы Г. Эберлейн өзінің «Дені сау балалардың қорқынышы» атты еңбегінде «Кейбір балалар алдағы болатын жағдайлардан үрейленеді, олар үнемі «мектепте мұғалім берген тапсырманы орындай алмай қаламын ба?» деген қорқынышпен жүреді», - дейді.

Жалпы, тәжірибеге сүйенетін болсақ, баланың оқығысы келмеуі мына жағдайларға байланысты болады:

1. Мектеп алдындағы қорқыныш. Бұл баланы бағындыру, әрекеттерді орындату мақсатымен қорқынышты үйде қалыптастырады; («Мектепке барасың сонда саған көрсетеді») ;

2. Оқу үрдісінде және қарым-қатынаста қиындыққа кезігуі;

3. Мектептің өміріне бейімделе алмауы;

4. Мектептің өмірінің шынайлылық қиындығымен кезіккенде, баланың көңілінде мектепке деген жағымсыз қатынастың пайда болуы;

5. Мұғалімнің өзіне тән психологиясына үйрене алмау.

Яғни, осы кезде әрбір ата-ана өзінің баласына мектеп туралы қажетті мағұлматтарды айтып, баланың мектепке деген жағымды қатынас және сенімділік сезімін қалыптастыра отырып тәрбиелеу керек. Ең бастысы баланы жолдастарымен қарым-қатынас жасай алуға, басқа баланың ойымен санасуға үйрету болып табылады.

Мектеп өмірі баладан эмоциональдық тұрақтылықты талап етеді Оқушылар арасында келіспеушіліктер, реніштер және конфликтік жағдайлар жиі кездеседі. Әсіресе ерке балалар мұғалімнің ескертулерін ауыр қабылдайды, яғни мектепке барудан бас тартады, жылайды және т. б. әрекеттер арқылы көрінеді. Баланың өз бетімен шешім қабылдай алатындай және еріктілікті дамытуға жағдайлар жасап және бір жұмысты аяқтамай келесі жұмысқа кірісуіне рұқсат етпей, кез-келген істі аяғына дейін жеткізуге үйрету керек.

Швейцар психологы Ж. Пиаженің пікірінше «Баланың мектептегі оқуға дайындығының ең жоғары деңгейі бұл баланың кеңістікте және уақытта бағдарлай алып, өзін басқа адамның позициясында сезіну біліктілігінің қалыптасуы», - деген. Яғни, мектепке дейінгі баланың кеңістікті және уақытты қабылдай алуы, оның оқу материалын меңгерудің жолын жеңілдетеді.

Баланы оқуға дайындауда үлкен және кіші моторикасына ерекше мән берген жөн. Ғалымдардың айтуынша баланың саусақтарының дамуы ақыл-ойы мен сөйлеуінің қалыптасуында маңызды роль атқарады.

М. М. Кольцова өзінің еңбектерінде «Бала мектепке барар алдында көру-моторлы координациясы біршама дамыған болуы тиіс және қолдың саусақтары мидың сөйлеу аймағы болып табылады» деген. Яғни, бала жүгіріп, секіріп допты лақтырып және ұстап алу әрекеттерін еркін орындап, қайшымен, қарындашпен, қыл-қаламмен жұмыс істеу біліктілігі дамыған болуы керек. Балаға сурет салғызу, әртүрлі заттардан құрастыру, пластилинді илеу баланың саусақтарын дамытып қана қоймай, ойлау қабілетін де дамытады. Сурет сала алмайтын және пластилинмен жұмыс істей алмайтын баланың жазуға икемі болмайды. Кез-келген 5-6 жастағы бала 3 минуттан артық жаза алмайды тез шаршап қате көп жіберетін болады және 2-3 минут сайын баланың қолын демалдырып отыруды қатал есте сақтағаныңыз жөн. Бала жазу дағдыларын меңгеруде әрбір жетістігін мақтап «Сенің қолыңнан келеді, біз көмектесеміз», «Сен істей аласың» деген сенімділік сөздерді жиі айтуыңыз қажет, өйткені қуатты сөздер баланың табысқа жетуіне әсерін тигізеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.