Ұйымның шығыстарының есебі

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 35 бет
Таңдаулыға:

ҰЙЫМНЫҢ ШЫҒЫСТАРЫНЫҢ ЕСЕБІ

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ 3

1 ШЫҒЫСТАР ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІК ЭЛЕМЕНТІ РЕТІНДЕ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ЕСЕБІН ҰЙЫМДАСТЫРУ НЕГІЗДЕРІ 5

1. 1 Шығыстардың экономикалық мәні және олардың ұйым қызметіндегі мәні 5

1. 2 Шығыстың түрлері, жіктелуі және ХҚЕС -на сәйкес танылуы 8

1. 3 Шығыстар есебінің нормативтік құқықтық реттелуі 15

2 ҰЙЫМНЫҢ ШЫҒЫСТАРЫНЫҢ ЕСЕБІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ЖЕТІЛДІРУ 20

2. 1 Өнімді өндірумен байланысты шығындар есебі 20

2. 2 Ұйымның мерзімдік шығындар есебін ұйымдастыру 26

2. 3 Шығыстар есебін жетілдіру жолдары 31

ҚОРЫТЫНДЫ 35

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 36

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектілігі. Шығын деген ұғымды түсіну үшін, ең алдымен оның пайда болу себептерін, табиғатын, олардың бағыттарын, мақсатын, негізгі шешетін мәселелерін, шаруашылық үрдістерінің сатыларындағы атқаратын қызметімен, рөлін анықтап алудың маңызы зор.

«Өндіріске жұмсалған шығындар» өнім өндіру, жұмыс орындау және қызмет көрсету шығындарын қамтыса, «Өндіріс шығындары» сату шығындарын қоса қамтиды. Бұдан туатын тұжырым алдымен өндіріске жұмсалған шығындар материалдандырып актив ретінде нақты өзіндік құны бойынша тіркеліп, дайын өнім (қызмет, жұмыс) түрінде болашақта табыс әкелу қасиетіне ие болады. Өндіріске жұмсалған шығындардың табыс әкелу қасиеті шығынның жұмсалу мақсатынан туындайды. Жұмсалған кез келген шығынның бағытына қарай белгілі бір түпкілікті мүддені көздейтіні, мақсаттың болатыны белгілі. Ал өндіріске жұмсалған шығындардың түпкілікті мақсаты ұйымға табыс әкелу. Бұл жерде дайын өнім (қызмет, жұмыс) өндіру мен қатар оның сапалы болып өндірілу мақсаты қоса көзделеді. Өйткені өндіріске жұмсалған шығындарды өтеп үстінен табыс түсіру үшін өнімнің сапалы болуы басты мақсат болса, табыстың көлеміне тікелей байланысты өндіріске жұмсалған шығынның нормаланған мөлшердегі көлемінің сақталуы негізгі мақсаттардың бірі болып табылады.

Шығыстар өнім өндіруге кетеді және олар өндіріс көлеміне тәуелді емес, тұрақты сипатқа ма, сатылған өнімнің көрсетілген қызметтің нақты бір түрімен байланысты емес. Кәсіпорын ешнәрсе өндірмесе де, белгілі бір кезеңдердің барысында кезең шығыстарын жасайды. Атап айтқанда:

жалпы және әкімшілік шығындары;
пайыз бойынша шығыстар;
тауар - материалдық қорларды сату бойынша шығыстар.

Үлестірмелі шығыстар - бұл амортизация және сақтандыру шығындары.

Оларға сәйкес активтер таза табыс әкеледі деп күтілетін кезең ағымына да жүйелі үйлестіріледі.

Үстеме шығыстары бұл өндіріске қызмет көрсетумен және негізгі және көмекші цехтардың жұмыс ұйымдастыруымен байланысты шығыстары жатады, оларды тікелей дайын өнім түрлеріне жатқызуға болмайды. Үстеме шығыстар, әдетте, біршама жалпы сипатқа ие болады:

кешендік сипаты - шығыстар құрамында барлық экономикалық элементтер шығындары көрініс табады;
екі және одан да көп бұйымдар шығарған кезде бұл шығыстары тікелей белгілі бір бұйымға жатқызуға қиынға түседі, демек олар дайын өнімнің арасына таратылады және аяқталмаған өндіріске де жатқызылады.

Табыстар мен шығыстар негізгі және негізгі емес қызметтерден алынады.

Жалпы табыс пен кезең шығыстары арасындағы айырым негізгі қызмет бойынша сальдоланған қаржылық нәтижені қамтып көрсетеді. Негізгі қызметтен алынған табыс (немесе зиян) пен негізгі емес қызметтен алынған кәдуілгі қызметтен алынғын табысты көрсетеді. Одан корпорациялық табыс салығы шегерілгеннен кейін, салық салынғаннан кейінгі кәдімгі қызметтен алынған табыс болады. Төтенше ахуалдардан болған зиянға түзетілген ол кәсіпорынның таза табысы болып табылады [1] .

Курстық жұмыстың мақсаты - ұйымның шығыстар есебінің және оны жетілдіру жолдарын ашып көрсету.

Курстық жұмыстың мақсатына жету үшін келесідей міндеттер қойылған:

шығыстардың экономикалық мәні және олардың ұйым қызметіндегі мәнін ашып көрсету;
шығыстың түрлері, жіктелуі және ХҚЕС -на сәйкес танылуын зерттеу;
шығыстар есебінің нормативтік құқықтық реттелуін қарастыру;

өнімді өндірумен байланысты шығындар есебі;
ұйымның мерзімдік шығындар есебін ұйымдастыру;
шығыстар есебін жетілдіру жолдары.

Курстық жұмыстың объектісі - ХҚЕС сәйкес шығындар есебі мен бухгалтерлік, басқарушылық, қаржылық есеп болып табылады.

Зерттеудің теориялық-әдістемелік негізін бухгалтерлік есепке алу қағидаттары мен экономикалық теория, отандық және шет елдік ғалымдардың жалпы ғылыми тұжырымдары құрайды.

1 ШЫҒЫСТАР ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІК ЭЛЕМЕНТІ РЕТІНДЕ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ЕСЕБІН ҰЙЫМДАСТЫРУ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 Шығыстардың экономикалық мәні және олардың ұйым қызметіндегі мәні

Шығыстар - экономикалық ресурстардың пайдаланғандықтан азаюы немесе активтердің қысқарылуы немесе іс қызметтен кіріс кіргізу жолында міндеттемелердің туындауы. Басқа сөзбен айтсақ шығыстар-ұсталымдар өнім өндіруге, қызмет атқаруға жұмсалатын ұстамдар, яғни шығындар.

Шығыстарды есептеудің методологиялық негізі «Қорлар» атты 2-ші ХҚЕСы және осы стандартка берілген әдістемелік ұсыныстар. Аталған ХҚЕС бойынша шығыстар былай топталады:

-қорлардын өзіндік құнына қосылатын шығыстар;

-мерзімдік шығыстар, қорлардың (өнімнің. қызметтің) өзіндік құнына қосылмайтын шығыстар.

Қорлардың өзіндік құнына жатқызылады мынадай түрдегі ұсталымдар (шығындар) : сатып алу құны (тасымалдау-дайындау) шығыстары (Т. Д. Ш), өндіруге, жұмыс, қызмет аткаруға жұмсалатын шығыстар.

Мерзімдік шығыстар, олар:

-өнімдерді сату және қызметтер көрсету бойынша шығыстар (айналымдык ұсталымдар»;

- әкімшілік шығыстар;

-сыйақылар бойынша шығыстар.

Шығыстар мен кірісті тану және бағалау «есептеу» қағидасы колданылып және ақпарат салыстырмалық мінездемесі сактала отырылып есепті уақыттағы шығыстар анықталады. сөйтіп «шығыстар» мен «ұсталымдар» бағаланып танылады.

Салыстырмалық мінездемені қолдану жолында сол есеп кезең ішінде кіріс танылған соң сол есеп кезеңнің шығыстары да танылу кажет екенін көрсете (соизмерение дохода и расхода), яғни, кірістер мен шығыстар салыстырыла отырып. бағаланып олардан туындаған іс қызметтік операңиялар мен процестердің нәтижесі аныкталады.

Шығыстарды былайша жіктеуге болады:

-тікелей шығыстар - кіріске сәйкес сатылған қорлардың (өнімдер. тауарлар) өзіндік құны. Бұндай шығыстар кіріс танылғаннан соң танылады.

яғни болған операциялардың әсерінен болатын кірістер мен шығыстар нәтижесі ретінде;

-мерзімдік шығыстар - сату процессі (үрдесі) мен жалпы және басқару бойынша шығыстар. Бұл шығыстар болған есеп мерзім көлемінде танылады;

-бөлінген шығыстар - амортизация құн мен сақтандыру құн сомалары. Бұл шығыстар олардың болатын есеп мерзім ішінде, кіріс әкелетін активтерге біркелкі көлемде бөлінеді, сөйтіп танылады [2, б. 45] .

Тікелей өнім, тауарлар сатудан туындайтын шығыстарға мыналар апарылады:

- өнім өндіруге қолданылған шикізаттар мен материалдар, еңбек өтеу немесе бір есеп кезең ішінде сатуға, сатып алынған қорлардың өзіндік құндары;

-сату үрдесіне байланысты шығыстар, олар: сату комиссиялық сыйақылары, еңбекақы, жалдау, қайта тасу бойынша шығыстар;

-сатылған тауарларға ұсынылатын кепілдік міндеттемелер.

Бір жағдайларда кейбір шығыстарды онымен байланысты сатудан туындаған кіріспен салыстыру қиынға түседі, сондықтан, мұндай шығыстарды (издержки) сол болған уақыттағы шығыстар деп атайды. Мысалы, олар: жарнамаға ұсынылған, зерттеу, дамыту, сату үдерісін тездету мақсатында жұмсалған шығыстар.

Тікелей өнім тауарлар (басқа да активтер) сатумен байланысты емес шығыстар, олар мерзімдік не болмаса бөлінген шығыстар тобына апарылып, болған мерзім уақытына сай біркелкі бөлініп есепке алынып отырылып танылады.

Қызмет, көмек көрсету шығыстарын былайша жіктеуге болады:

-бастапкы тікелей шығыстар - тікелей көмек жасау үшін, факс немесе телефонмен байланысып келісу сөздерін жүргізу, құқықтық қызметтерге, гонорарлар т. с. с. ;

-қосымша тікелей шығыстар - қызмет көрсетуге байланысты. Мысалы, қосалқы бұйымдардың құны және контрактта көрсетілмеген көмек көрсету шығыстары.

Барлық тікелей шығыстар сол арқылы кіріс танылған уақытта оларда шығыстар болып танылады.

Оңтайлы басқару шешімдерін қабылдау үшін ұйымның өндірістік қызметінің барлық кезеңдеріндегі шығыстарды білу қажет. Шығыстарды талдау олардың тиімділігін анықтауға, олардың шектен тыс болу-болмауын айқындауға, жұмыстың сапалық көрсеткіштерін тексеруге, бағаны дұрыс есептеуге, шығындарды реттеу мен бақылауға, өндірістің пайда мен тиімділігін жоспарлауға көмектеседі.

Сондықтан шығын басқару есебінің негізгі объектілерінің бірі болып табылады.

Ұзақ уақыт бойы шығындарды «қазандық» деп аталатын тәсілмен анықтап келді, ол кәсіпорынға өндірістің шығын бағыты, пайда болу орындары шығарылатын өнім түрлері бойынша шығындарды бақылау үшін қажетті мәліметтерді алуға мүмкіндік бермейтін.

1887 ж. Ағылшын экономистері шығын туралы хабардар болуды арттыратын және оларды бақылауды күшейтуге мүмкіндік беретін, шығын есебінің икемдірек жүйесін жасауды ұсында. Оның негізіне шығынды шартты-тұрақты және шартты-өзгермелі деп бөлу жатты. Ғалымдар мынаны анықтады, шартты-тұрақты шығынды өзгерту өндірілген өнім көлеміне тікелей байланысты емес, ол шартты-өзгермелі шығын өндірістің көлемін пропорциональды өсуіне немесе кемуіне тікелей ұлғаяды немесе азаяды.

Шығындар - шаруашылық іс-ірекет барысында тұтынылған материалдық, еңбек, қаржылық жәнебасқа ресурстардың және баланста көрсетілетін болашақта кіріс әкелу мүмкіндігі бар кәсіпорын активі ретінде көрсетілетін құн. Бұдан шығатыны, «шығындар» ұғымы «өндіріске шыққан шығындар» дегеннен кең екені білінеді өндіріске шыққан шығындар - өнімді өндіру барысында тұтынылған ресурстар бөлігі.

Есепті кезең қатысына орай шығыстар екі категорияға бөлінеді:

Ағымдағы есепті кезең;
Кейінге қалдырылған.

Ағымдағы есепті кезең шығыстары ағымдағы есепті кезеңнің шаруашылық іс-әрекетінің фактілеріне байланысты және осы кезеңнің кірістері мен шығыстары туралы еспте танылады.

Есепті кезеңнің кірістері мен өзара байланысының белгілері олар мыналарға бөлінеді:

осы есепті кезеңде алынған кірістермен байланыстырылған шығыстар;
ағымдағы кірісті алумен байланысты емес есепті кезеңнің осы шығыстары. Өсы есепті кезеңнің кірістерін алу фактілеріне қарамастан, кірістер мен шығыстар туралы есепті және ағымдағы есепті кезеңде танылады.

Кейінге қалдырылған шығыстар болашақта ықтимал кірістер алу мақсатымен есепті кезеңде жүзеге асатын ұйымның ресурстарын қолдану жөніндегі шарашылық операциялармен байланысты. Олар ұйым балансында капиталдандыруға жатады.

Ұйымның болашықтағы ресурстарында пайда болу мүмкіндігі белгілеріне қарай кейінге қалдырылған шығыстар былайша бөлінеді:

инвестициялар;
болашақ кезең шығыстары.

Қызмет көрсетудің, яғни мәміленің нәтижесінде үлкен деңгейдегі дәлдікпен табысты анықтау мүмкін болмаған жағдайда, табыс жұмсалған шығыс мөлшерінде танылады, яғни ол сол шығыстың орнын жабады. Өнім өндіруге кеткен шығыстардан кезеңдік шығыстар емес, тұрақты сипатқа ие, сатылған түрімен байланысты емес, кәсіпорын ешнәрсе өндірмесе де, белгілі бір кезеңдердің барысында кезең шығыстарын жасайды. Кезең шығыстарына мыналар жатады:

жалпы және әкімшілік шығыстар;
пайыз бойынша шығыстар;
тауарлар мен материалдық қорларды сату бойынша шығыстар.

Шығыстар дегеніміз - осы өндірістен өнім, яғни пайда алу үшін жұмсалған шығындары және де ол өндіріске қажетті қүрал - жабдықтары, материалдар мен шикізатқа, т. б. жұмсалынатан қаржылай активтері болып табылады [4, б. 23] .

Кірістер мен шығыстар туралы есептілік мекеменің қаржы шаруашылық қызметінің қорытындыларын көрсетеді және келесі мақсаттар үшін қолданылады:

Инвесторлар мен кредиторларға қажетті ақпараттарды дайындайды;
Ақшалай ағымның өзгерісін болжайды.

Кірістер мен шығыстар туралы есептілік 2 түрлі болуы мүмкін:

Бөлінбеген табыс есептілік ретінде, бұл жерде таза табыстар немесе зиян табыстардаң түзетілуі бөлінбеген пайда шоты белгіленеді.
Акционерлік капитал туралы есептіліктің 2-ші бөлігінде табыстар мен шығыстар тіркеледі.

2 бөлімде кірістер мен шығыстар есебінің бірнеше түрлерге бөлінуін қарастырдық.

1. 2 Шығыстың түрлері, жіктелуі және ХҚЕС -на сәйкес танылуы

Тікелей өнім тауарлар (басқа да активтер) сатумен байланысты емес шығыстар. олар мерзімдік не болмаса бөлінген шығыстар тобына апарылып, болған мерзім уақытына сай біркелкі бөлініп есепке алынып отырылып танылады.

Қызмет, көмек көрсету шығыстарын былайша жіктеуге болады:

-бастапқы тікелей шығыстар - тікелей көмек жасау үшін, факс немесе телефонмен байланысып келісу сөздерін жүргізу, құқықтық қызметтерге, гонорарлар т. с. с. ;

Барлық тікелей шығыстар сол арқылы кіріс танылған уақытта оларда шығыстар болып танылады [6, б. 32] .

Кәсіпкерлік ұйымдар кірістер алу барысында еріксіз шығыстар жасауға мәжбүр болады, өнім өндіру, тауарлармен материалдарды кіріске алу барысында қандайда бір шығындар жасалады, бұл шығындардың орыны өніммен тауарлар өткізілгенде жабылады. Шығысқа берілген активтер, төленген кредиторлық берешектертер тек активтер көлемін азайтады, құрылтайшылардың алған дивидендтері капиталды азайтады, сондықтан шығыстардың бәрі шығын болып танылмайды. Сонымен, шығын дегеніміз - кәсіпорынның өнім өндіруге кеткен шығыны.

Шығындардың пайда болу орны:

өндірістік;

кезең шығындары (коммерциялық) .

Өнімді жасаумен тікелей байланысты шығындар өндірістік шығындардың қатарына жатады.

Дайын өнімді сатумен байланысты шығындар коммерциялық шығындар деп аталады. Бұл кез келген кәсіпорынында міндетті түрде болатын айналыс шығындары. Дайын өнімді сатумен байланысты шығындар екіге бөлінеді: көліктік және өткізу шығындары.

Мақсатқа сәйкестігі бойынша шығындар:

өндірістік;

өндірістік емес.

Өндіріс жағдайында қажеттілігі дәлелденген және мақсатқа сай келген шығындарды өндірістік деп атайды.

Технологияның және өндірісті ұйымдастыру кемшіліктерімен, ахаулы өнім шығарғаннан келген және т. б. шығындар өндірістік емес шығындар қатарына жатады.

Әртүрлі өнімнің өзіндік құнына жатқызу тәсілі:

тікелей;

жанама шығындар.

Тікелей шығындар деп экономика жағынан біртекті шығындарды атаймыз, олар негізделген мөлшер мен нормативке сәйкес өнімнің нақты түрінің өзіндік құнына тікелей жатқызылады. Оларға жататындар: шикізат пен негізгі материалдарға, тасымалдау-дайындауға, технологиялық мақсатқа жұмсалатын отын мен энергияға, өндірістік жұмыскерлердің еңбекақысына, әлеуметтік салықтарға кететін шығындар.

Жанама шығындар деп жеке бұйымдарды өндіргенде олардың тікелей құрамына қатысты нышанын анықтау мүмкін болмайтын жағдайдағы шығындарды айтамыз, себебі олар өнімнің бірнеше түрін жасаумен немесе жөндеудің неше түрлі сатысынан өтеді. Оларды кешенге топтастырады, сонан кейін қандай да бір шартты негізге сүйене отырып, нақты белгілі бір бұйымның өзіндік құнына пара-пар бөліп таратады.

Мақсатқа сәйкестігі бойынша шығындар:

өндірістік;

өндірістік емес.

Өндіріс жағдайында қажеттілігі дәлелденген және мақсатқа сай келген шығындарды өндірістік деп атайды.

Әртүрлі өнімнің өзіндік құнына жатқызу тәсілі:

тікелей;

жанама шығындар.

Мұндай бөлу тек екі немесе онан да көп өнім шығаратын кәсіпорындарда қолданылады, солай болғандықтан біркелкі өнім шығаратын кәсіпорында шығындардың барлығы тура шығындар деп аталады. Тікелей шығындар деп экономика жағынан біртекті шығындарды атаймыз, олар негізделген мөлшер мен нормативке сәйкес өнімнің нақты түрінің өзіндік құнына тікелей жатқызылады. Оларға жататындар: шикізат пен негізгі материалдарға, тасымалдау-дайындауға, технологиялық мақсатқа жұмсалатын отын мен энергияға, өндірістік жұмыскерлердің еңбекақысына, әлеуметтік салықтарға кететін шығындар [6, б. 91] .

Сурет 1. Шығындарды топтастырудың негізгі түрлері

Өндірістің көлемінің өзгерісіне қатысты:

айнымалы;

шартты-тұрақты (пара-парлы, пара-парлысыз) .

Айнымалы шығындар өндірістің көлемінің өзгеруіне белгілі бір түрде тура байланысты болады. Оған жататындар: шикізатқа, технологиялық мақсатқа жұмсалған отын мен энергияға, өндірістік жұмыскерлерге төленген еңбекақы және одан төленетін әлеуметтік салықтарға деген шығындар.

Шартты-тұрақты шығындар - шамасы өндіріс көлемінен өзгермейтін немесе өте аз өзгеретін шығындар. Әдетте, бұл шығындар өнімдерді жасауда тікелей байланысты болмайды және өндіріске қызмет ету және басқаруға қажетті шығындар түрінде көрінеді. Оған жататындар - үстемелі және кезең шығындары. Шартты-тұрақты шығындар белгілі бір шекке дейін ғана тұрақты болуы мүмкін. Өндірілген өнімнің көлемі айтарлықтай көбейгенде немесе азайғанда олар да өзгереді.

Экономикалық мағынасына қарай шығындар:

негізгі;

үстемелі.

Қарапайым (біртекті) шығындар - бір экономикалық элементтен тұратын шығындар, оларға жататындар: шикізатқа, материалдарға, технологиялық отын мен энергияға, әлеуметтік салықтарды қосқандағы өндіріс жұмыскерлеріның еңбекақысына кететін шығындар.

Күрделі (кешенді) шығындар - бірдей мақсатты мәні бар бірнеше әр текті экономикалық элементтерден тұратын шығындар. Оған жататындар: машина мен құрал-жабдықтарды пайдалану мен күтуге кеткен, үстемелі шығындар, өнімді өткізу шығындары, әкімшілік шығындары; қаржыландыру шығындары.

Мысалы, өнім өндіру үшін кәсіпкерлік ұйым шикізат сатып алды, өнім шығару үшін жұмысшылар тартты, негізгі құралды қолданды дейік :

Шикізат сатып алғанда активтің көбейгенін білдіреді, оған төленген ақша активтің шыққанын білдіреді, ал жұмысшылар тартқанға еңбекақы есептеу керек- ол шығын болады, ал төленсе ол ақшаның азайғанын білдіреді. Негізгі құрал қолданған деген- ол негізгі құралға тозу есептелінеді - ол шығын болып танылады.

Бұл жерде

Шығыстар ол өнім шығару, тауарлар өткізу барысында активтердің азаюы немесе міндеттемелердің пайда болуы. Есептік кезеңде кірістерді есепке алу қандайда бір шығындарды, шығыстарды мойындатады. Шығындар ағымды (есепте) және кейінге қалдырылатын (баланста) болып бөлінеді. Өндірістік шығындар тікелей және үстеме шығындар болып бөлінеді. Тікелей шығындар өнімнің (жұмыстың) өзіндік құнын құрайды. Шығындар қай мерзімде жасалды сол мерзімде есептеледі. Өнімнің (жұмыстың) өзіндік құнына кірмейтін шығындар есептік кезең шығындарына жатады. Ол үшін бухгалтерлік есеп шоттардың жұмыс жоспарында 7 бөлім қарастырылған, активті шот дебетінде көрсетіліп жиналады содан кейін 5610 шотқа кредитке шығарылады.

Шығындар кәсіпорында тікелей, кезең шығындары және басқада шығындар болып жіктеледі. Өндірістік кәсіпорындарда барлық шығындар өнімнің өзіндік құн құрамына барады, ал өндірістік емес шығындар есептік кезең шығындарына апарылады.

Мысалы : Кәсіпорын есептік кезеңде 100мың штук біртектес өнім шығару барысында келесі шығындар жасады:

І. Өндірістік шығындар :

Материалдар 300 000тг.

Еңбекақы 600 000тг. (әл. салықпен)

Үстеме шығындар 200 000тг.

Барлығы 1100 000тг. (өзіндік құн) .

Есептік шығындар (өндірістік емес) 400 000тг.

Есептік кезеңде кәсіпорын өткізді 70 000шт. өнімді 2млн. тг. , 30 000шт. өнімі өткізілмей қалды. Ай басына өнімнің қалдығы болмады, сонда

1100, 0 : 100 000шт. = 11тг.

11 х 30 000 = 330, 0тг.

1100, 0 - 330, 0 = 770, 0тг.

Өткізілген өнімнен түскен түсім 1500, 0тг.

Өнімнің өзіндік құны 770, 0тг.

Кіріс жиыны 730, 0тг.

Өнідірістік емес шығындар 400, 0тг.

Таза табыс 330, 0тг.

Осы мысалда шығарылған өнімге жасалған шығындардың 330, 0тг. келесі кезеңге қалдық болып қалды өткізілмей қалғандықтан, 70% шығындары өз кезеңіне кірді, 400, 0 тг. өндірістік емес шығындар өз есептік кезеңіне кірді.

Тауарлардың нарықтық бағасының жалпы түсуі, олардың бүлінуі, моральдік жағынан ескеруі қолдағы бар қорларды құнсыздандыруға әкелуі мүмкін. Бұл оның нақты пайда болғанына дейін шығындарды тану қажеттілігіне әкеледі. Кірістер мен шығындар туралы есепте таза пайданы қалыптастуру кезінде дұрыс бағалау аса қажет. Демек, өткізілген және өткізілмеген өнімдердің құнын дұрыс анықтау қажет.

Кезең шығыстары - өнімнің, жұмыстың, қызметтің өндірістік өзіндік құнына енбейтін шығыстар: әкімшілік шығыстар, сату бойынша шығыстар, қаржыландыру бойынша шығыстар.

Кезең шығыстарының алғашқы түрі - өнімдерді сату мен қызметтер көрсетуге арналған шығыстар. Бұл шығыстар үлгілік шоттар жоспарының 7110 шотында есепке алынады. Осы шотта өнімдерді сатумен және қызметтер көрсетумен байланысты шығыстар есепке алынады. Аталған шығын түрі Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 28 ақпандағы «Бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы» N 234 Заңына сәйкес пайдалар мен зияндар туралы есептіліктің 060 жолында көрсетіледі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.