Информатика пәнінен зертханалық жұмыстар
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 1. «Windows операциялық жүйесі. Негізгі объектілер. Сілтеуіш (Проводник) программасы » 3
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 2. «Дискілерге қызмет көрсету. Файлдарды архивтеу. Антивирустық программалар.» 7
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 3 . «Word текстік процессоры. Текстік құжаттарды құру, редакциялау және форматтау» 10
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 4. «Word текстік процессоры . Құжатқа суреттер, графиктік объектілер орнату» 14
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 5. «Word текстік процессоры . Формулалар редакторы. 18
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 6. «Word текстік процессоры. Макростар құру» 22
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 7. «Кестелік процессор MS Excel. Мәліметтерді енгізу және редакциялау. Ұяшықтың адресі» 25
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 8. «Функцияның мәндерін есептеу. Функция шебері. 31
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 9. «Логикалық функциялар. Екі және үш шартқа тәуелді функциялардың графигін тұрғызу» 36
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 10. «Беттер (поверхность) тұрғызу. “Подбор параметра” командасын пайдаланып теңдеулерді шешу» 40
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 11 . «Excel программасы. Мәліметтерді сұрыптау және фильтрациялау» 43
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 12 . «Матрица. Матрицамен жұмыс істеуге арналған функциялар » 47
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 13. «Excel кестелік процессоры. Күрделі өрнектерді есептеу. Крамер әдісі» 51
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 14. «Excel програмасының экономикалық есептеулерге (кредит және займ) арналған финанстық функциялары» 54
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 15 «Периодты төлемақыны есептеу. Амортизацияны есептеу » 58
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 16 «Қорытынды кестелер (Сводная таблица). Мәліметтер консолидациясы» 62
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 17. «Microsoft Access деректер базасын басқару жүйесі. Бірнеше кестелерден деректер базасын жасау» 66
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 18. «Microsoft Access деректер қорын басқару жүйесі. Формаларды жасау» 76
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 19. «Сұратуларды жасау» 81
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 20. «Есеп беруді жасау» 85
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 21 . «Гипертекстік құжаттарды жасау тілі . HTML. Тексті пішімдеу тегтері. Суретттер кірістіру, гиперсілтеме жасау. Тізімдер. Кестелер» 87
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 95
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 2. «Дискілерге қызмет көрсету. Файлдарды архивтеу. Антивирустық программалар.» 7
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 3 . «Word текстік процессоры. Текстік құжаттарды құру, редакциялау және форматтау» 10
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 4. «Word текстік процессоры . Құжатқа суреттер, графиктік объектілер орнату» 14
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 5. «Word текстік процессоры . Формулалар редакторы. 18
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 6. «Word текстік процессоры. Макростар құру» 22
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 7. «Кестелік процессор MS Excel. Мәліметтерді енгізу және редакциялау. Ұяшықтың адресі» 25
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 8. «Функцияның мәндерін есептеу. Функция шебері. 31
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 9. «Логикалық функциялар. Екі және үш шартқа тәуелді функциялардың графигін тұрғызу» 36
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 10. «Беттер (поверхность) тұрғызу. “Подбор параметра” командасын пайдаланып теңдеулерді шешу» 40
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 11 . «Excel программасы. Мәліметтерді сұрыптау және фильтрациялау» 43
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 12 . «Матрица. Матрицамен жұмыс істеуге арналған функциялар » 47
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 13. «Excel кестелік процессоры. Күрделі өрнектерді есептеу. Крамер әдісі» 51
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 14. «Excel програмасының экономикалық есептеулерге (кредит және займ) арналған финанстық функциялары» 54
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 15 «Периодты төлемақыны есептеу. Амортизацияны есептеу » 58
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 16 «Қорытынды кестелер (Сводная таблица). Мәліметтер консолидациясы» 62
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 17. «Microsoft Access деректер базасын басқару жүйесі. Бірнеше кестелерден деректер базасын жасау» 66
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 18. «Microsoft Access деректер қорын басқару жүйесі. Формаларды жасау» 76
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 19. «Сұратуларды жасау» 81
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 20. «Есеп беруді жасау» 85
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 21 . «Гипертекстік құжаттарды жасау тілі . HTML. Тексті пішімдеу тегтері. Суретттер кірістіру, гиперсілтеме жасау. Тізімдер. Кестелер» 87
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 95
Операциялық жүйе қолданушымен сұхбат ұйымдастыруды, компьютердің аппараттық және программалық ресурстарын басқаруды және олардың өзара үйлесімді жұмыс жасауын қамтамасыз ететін програмалар жиынтығы.
Windows – IBM PC платформалы компьютерлерге арналған алғашқы графикалық операциялық жүйелердің бірі. Мұндағы ең қарапайым және негізгі басқару құрылғылары болып тышқан және пернелік тақта есептеледі. Windows жүйесінің көмегімен компьютерді басқара отырып, шағын локальдық желінің қызметін ұйымдастыруға болады және мұнда Интернет желісімен кіріктірілу мүмкіндігі де қарастырылған.
Файл деп логикалық байланысқа ие сыртқы жадының мәліметтер немесе программалар жиынтығы орналасқан , өз алдына дербес аты бар атаулы бөлігін айтады. Құрылған файлға ат беріледі және ол файлдық жүйеге тіркеледі. Файлдың аты екі бөліктен тұрады: файлдың атауы және файлдың кеңеймесі (типі), олар бір-бірінен нүкте арқылы ажыратылады.
Бума (папка, каталог) – бір дискіде орналасқан, белгілі бір қажеттілік бойынша бір топқа біріктірілген файлдар жиынтығын атау үшін қолданылатын Windows жүйесінің негізгі объектілерінің бірі. Мұндай қызмет атқаратын объектіні MS DOS жүйесінде каталог деп атаса, қазіргі Windows жүйесінде бума деп атайды. Бумада тағы да басқа бумалар , файлдар орналасуы мүмкін. Бумалардың қызметі- есте сақтау құрылғыларында сақталатын өте көп файлдардың арасынан қажет файлды тез іздеп тауып алу үшін, оларды белгілі бір ретпен бағынышты немесе сатылы иерархиялық құрылымда орналастыру.
Жарлық (Ярлык)- нақты бір объектіге апаратын жол (маршрут, путь) сақталатын, бір килобайт көлеміндегі шағын файл. Жарлықтар да қажет объектілерді жылдам тауып алу үшін қолданылады.
Windows операциялық жүйесі графикалық жүйе болғандықтан мұнда негізгі объектілерді, яғни бума мен файлды белгілеу үшін арнаулы белгі- таңбалар (значки) қолданылады. Файлдардың әрбір типіне сәйкес белгілері болады, сондай-ақ жарлықтардың да өзіне тән бағыттауышы (стрелкасы) бар белгісі болады.
Windows операциялық жүйесіндегі графикалық интерфейстің негізі – бұл жақсы ойлап табылған және өте тиімді жұмыс жасауға мүмкіндік беретін терезелер жүйесі. Терезені операциялық жүйедегі жұмысты басқару элементі деп те , объектілердің жұмыс аумағы деп те қарастыруға болады. Windows операциялық жүйесінде терезенің: қосымша терезесі, құжат терезесі, сұхбат терезесі, белгі (значок) -терезе және т. б. түрлері кездеседі.
Жұмыс үстелі (Рабочий стол) – Windows операциялық жүйесінің бумалары мен файлдары, жарлықтары және тағы да басқа жүйені басқару элементтері орналасатын жоғары деңгейдегі объектісі (немесе бума). Windows операциялық жүйесі іске қосылғанда бірден жұмыс үстелінің терезесі ашылады.
Тапсырмалар панелі (Панель задач) – жұмыс үстелінде орналасқан және қолданушының жасап жатырған тапсырмаларын уақытша қоя тұруына арналған Windows операциялық жүйесінің негізгі басқару элементтерінің бірі.
Файлдық жүйе – дискідегі файлдардың орналасуына және олармен жұмыс жасауды басқаруға жауап беретін операциялық жүйенің құрамды бір бөлігі.
Windows – IBM PC платформалы компьютерлерге арналған алғашқы графикалық операциялық жүйелердің бірі. Мұндағы ең қарапайым және негізгі басқару құрылғылары болып тышқан және пернелік тақта есептеледі. Windows жүйесінің көмегімен компьютерді басқара отырып, шағын локальдық желінің қызметін ұйымдастыруға болады және мұнда Интернет желісімен кіріктірілу мүмкіндігі де қарастырылған.
Файл деп логикалық байланысқа ие сыртқы жадының мәліметтер немесе программалар жиынтығы орналасқан , өз алдына дербес аты бар атаулы бөлігін айтады. Құрылған файлға ат беріледі және ол файлдық жүйеге тіркеледі. Файлдың аты екі бөліктен тұрады: файлдың атауы және файлдың кеңеймесі (типі), олар бір-бірінен нүкте арқылы ажыратылады.
Бума (папка, каталог) – бір дискіде орналасқан, белгілі бір қажеттілік бойынша бір топқа біріктірілген файлдар жиынтығын атау үшін қолданылатын Windows жүйесінің негізгі объектілерінің бірі. Мұндай қызмет атқаратын объектіні MS DOS жүйесінде каталог деп атаса, қазіргі Windows жүйесінде бума деп атайды. Бумада тағы да басқа бумалар , файлдар орналасуы мүмкін. Бумалардың қызметі- есте сақтау құрылғыларында сақталатын өте көп файлдардың арасынан қажет файлды тез іздеп тауып алу үшін, оларды белгілі бір ретпен бағынышты немесе сатылы иерархиялық құрылымда орналастыру.
Жарлық (Ярлык)- нақты бір объектіге апаратын жол (маршрут, путь) сақталатын, бір килобайт көлеміндегі шағын файл. Жарлықтар да қажет объектілерді жылдам тауып алу үшін қолданылады.
Windows операциялық жүйесі графикалық жүйе болғандықтан мұнда негізгі объектілерді, яғни бума мен файлды белгілеу үшін арнаулы белгі- таңбалар (значки) қолданылады. Файлдардың әрбір типіне сәйкес белгілері болады, сондай-ақ жарлықтардың да өзіне тән бағыттауышы (стрелкасы) бар белгісі болады.
Windows операциялық жүйесіндегі графикалық интерфейстің негізі – бұл жақсы ойлап табылған және өте тиімді жұмыс жасауға мүмкіндік беретін терезелер жүйесі. Терезені операциялық жүйедегі жұмысты басқару элементі деп те , объектілердің жұмыс аумағы деп те қарастыруға болады. Windows операциялық жүйесінде терезенің: қосымша терезесі, құжат терезесі, сұхбат терезесі, белгі (значок) -терезе және т. б. түрлері кездеседі.
Жұмыс үстелі (Рабочий стол) – Windows операциялық жүйесінің бумалары мен файлдары, жарлықтары және тағы да басқа жүйені басқару элементтері орналасатын жоғары деңгейдегі объектісі (немесе бума). Windows операциялық жүйесі іске қосылғанда бірден жұмыс үстелінің терезесі ашылады.
Тапсырмалар панелі (Панель задач) – жұмыс үстелінде орналасқан және қолданушының жасап жатырған тапсырмаларын уақытша қоя тұруына арналған Windows операциялық жүйесінің негізгі басқару элементтерінің бірі.
Файлдық жүйе – дискідегі файлдардың орналасуына және олармен жұмыс жасауды басқаруға жауап беретін операциялық жүйенің құрамды бір бөлігі.
1. Қазақша-орысша, орысша-қазақша терминологиялық сөздік: Информатика және есептеуіш техниха/ Жалпы редакциясын басқарған профессор Асқарбек Құсайынов.– Алматы: Республикалық мемлекеттік «Рауан» баспасы,1999. –304 бет.
2. Симонович С. В., Евсеев Г. А., Алексеев А. Г. Специальная информатика: Учебное пособие. – М.: АСТ _ ПРЕСС: Информ – Пресс, 1998.- 480 с.
3. Фигурнов В. Э. IBM PC для пользователя. Краткий курс. – М.: ИНФРА _ М,1997. – 480 с. ил.
4. Гарнаев А.Ю. Использование MS Excel, VBA в экономике и финансах. – СПб.: БХВ – Санкт-Петербург, 2004.
5. Макарова Н.В. Информатика. – М.: Финансы и статистика, 2004.
6. Хомоненко А., Гридин В. Microsoft Access. Быстрый старт. – Санкт-Петербург: БХВ – Петербург, 2002.
7. Информатика. Базовый курс/ С. В. Симонович и др. – СПб: Издательство «Питер», 2000.-640 с.:ил.
8. Леонтьев В. Новейшая энциклопедия персонального компьютера. – М.: ОЛМА – ПРЕСС, 1999.-640 с.
9. С. К. Каратыгин, А. Ф. Тихонов и др. Электронный офис: В 2-х томах: Т. 1. – М.: «Нолидж», 1999.-768 с. ил.
10. Буза М. К. и др. Операционная среда Windows и ее приложения. – Мн.: Выш. Шк., 1997. – 336 с
11. Б.Курицкий. Поиск оптимальных решений средствами Excel 7.0. –СПб., 1997.
12. Ф. Новиков, А. Яценко. Microsoft Office 97 в целом. –М.,1998.
13. В. Долженков, Ю. Колесников, В. Рычков. Практическая работа с MS Excel 97, М 1998
14. В. Пасько. Access 2000 русифицированная версия. Киев, 2001
15. В. Пасько. Word 7.0 русифицированный для Windows 95. Киев 1996
16. К. Айвенс. Эксплуатация Windows NT. Проблемы и решения. М 1996
17. П. Нортон. Разработка приложений в Access 97. –Киев, 1998.
18. Н. Николь, Р. Альбрехт. Excel 5.0 для профессионалов. –М.:ЭКОМ. 1995
2. Симонович С. В., Евсеев Г. А., Алексеев А. Г. Специальная информатика: Учебное пособие. – М.: АСТ _ ПРЕСС: Информ – Пресс, 1998.- 480 с.
3. Фигурнов В. Э. IBM PC для пользователя. Краткий курс. – М.: ИНФРА _ М,1997. – 480 с. ил.
4. Гарнаев А.Ю. Использование MS Excel, VBA в экономике и финансах. – СПб.: БХВ – Санкт-Петербург, 2004.
5. Макарова Н.В. Информатика. – М.: Финансы и статистика, 2004.
6. Хомоненко А., Гридин В. Microsoft Access. Быстрый старт. – Санкт-Петербург: БХВ – Петербург, 2002.
7. Информатика. Базовый курс/ С. В. Симонович и др. – СПб: Издательство «Питер», 2000.-640 с.:ил.
8. Леонтьев В. Новейшая энциклопедия персонального компьютера. – М.: ОЛМА – ПРЕСС, 1999.-640 с.
9. С. К. Каратыгин, А. Ф. Тихонов и др. Электронный офис: В 2-х томах: Т. 1. – М.: «Нолидж», 1999.-768 с. ил.
10. Буза М. К. и др. Операционная среда Windows и ее приложения. – Мн.: Выш. Шк., 1997. – 336 с
11. Б.Курицкий. Поиск оптимальных решений средствами Excel 7.0. –СПб., 1997.
12. Ф. Новиков, А. Яценко. Microsoft Office 97 в целом. –М.,1998.
13. В. Долженков, Ю. Колесников, В. Рычков. Практическая работа с MS Excel 97, М 1998
14. В. Пасько. Access 2000 русифицированная версия. Киев, 2001
15. В. Пасько. Word 7.0 русифицированный для Windows 95. Киев 1996
16. К. Айвенс. Эксплуатация Windows NT. Проблемы и решения. М 1996
17. П. Нортон. Разработка приложений в Access 97. –Киев, 1998.
18. Н. Николь, Р. Альбрехт. Excel 5.0 для профессионалов. –М.:ЭКОМ. 1995
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 96 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 96 бет
Таңдаулыға:
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 1
Тақырыбы: Windows операциялық жүйесі. Негізгі объектілер. Сілтеуіш
(Проводник) программасы
Мақсаты: Операциялық жүйе, Windows операциялық жүйесі және оның
негізгі объектілері (бума, файл) ұғымдарымен танысу, бумамен, файлдармен ,
Сілтеуіш программасымен жұмыс жасап үйрену.
Негізгі ұғымдар:
Операциялық жүйе қолданушымен сұхбат ұйымдастыруды, компьютердің
аппараттық және программалық ресурстарын басқаруды және олардың өзара
үйлесімді жұмыс жасауын қамтамасыз ететін програмалар жиынтығы.
Windows – IBM PC платформалы компьютерлерге арналған алғашқы
графикалық операциялық жүйелердің бірі. Мұндағы ең қарапайым және негізгі
басқару құрылғылары болып тышқан және пернелік тақта есептеледі. Windows
жүйесінің көмегімен компьютерді басқара отырып, шағын локальдық желінің
қызметін ұйымдастыруға болады және мұнда Интернет желісімен кіріктірілу
мүмкіндігі де қарастырылған.
Файл деп логикалық байланысқа ие сыртқы жадының мәліметтер немесе
программалар жиынтығы орналасқан , өз алдына дербес аты бар атаулы бөлігін
айтады. Құрылған файлға ат беріледі және ол файлдық жүйеге тіркеледі.
Файлдың аты екі бөліктен тұрады: файлдың атауы және файлдың кеңеймесі
(типі), олар бір-бірінен нүкте арқылы ажыратылады.
Бума (папка, каталог) – бір дискіде орналасқан, белгілі бір қажеттілік
бойынша бір топқа біріктірілген файлдар жиынтығын атау үшін қолданылатын
Windows жүйесінің негізгі объектілерінің бірі. Мұндай қызмет атқаратын
объектіні MS DOS жүйесінде каталог деп атаса, қазіргі Windows жүйесінде
бума деп атайды. Бумада тағы да басқа бумалар , файлдар орналасуы мүмкін.
Бумалардың қызметі- есте сақтау құрылғыларында сақталатын өте көп
файлдардың арасынан қажет файлды тез іздеп тауып алу үшін, оларды белгілі
бір ретпен бағынышты немесе сатылы иерархиялық құрылымда орналастыру.
Жарлық (Ярлык)- нақты бір объектіге апаратын жол (маршрут, путь)
сақталатын, бір килобайт көлеміндегі шағын файл. Жарлықтар да қажет
объектілерді жылдам тауып алу үшін қолданылады.
Windows операциялық жүйесі графикалық жүйе болғандықтан мұнда негізгі
объектілерді, яғни бума мен файлды белгілеу үшін арнаулы белгі- таңбалар
(значки) қолданылады. Файлдардың әрбір типіне сәйкес белгілері болады,
сондай-ақ жарлықтардың да өзіне тән бағыттауышы (стрелкасы) бар белгісі
болады.
Windows операциялық жүйесіндегі графикалық интерфейстің негізі – бұл
жақсы ойлап табылған және өте тиімді жұмыс жасауға мүмкіндік беретін
терезелер жүйесі. Терезені операциялық жүйедегі жұмысты басқару элементі
деп те , объектілердің жұмыс аумағы деп те қарастыруға болады. Windows
операциялық жүйесінде терезенің: қосымша терезесі, құжат терезесі, сұхбат
терезесі, белгі (значок) -терезе және т. б. түрлері кездеседі.
Жұмыс үстелі (Рабочий стол) – Windows операциялық жүйесінің бумалары
мен файлдары, жарлықтары және тағы да басқа жүйені басқару элементтері
орналасатын жоғары деңгейдегі объектісі (немесе бума). Windows операциялық
жүйесі іске қосылғанда бірден жұмыс үстелінің терезесі ашылады.
Тапсырмалар панелі (Панель задач) – жұмыс үстелінде орналасқан және
қолданушының жасап жатырған тапсырмаларын уақытша қоя тұруына арналған
Windows операциялық жүйесінің негізгі басқару элементтерінің бірі.
Файлдық жүйе – дискідегі файлдардың орналасуына және олармен жұмыс
жасауды басқаруға жауап беретін операциялық жүйенің құрамды бір бөлігі.
Файлдық жүйеде жасалатын әрекеттер:
• файлдық жүйе бойынша іздеу
▪ қосымшаларды іске қосу және құжаттарды ашу
▪ бумалар құру
▪ бумалар мен файлдарды көшіру
▪ бумалар мен файлдардың орынын ауыстыру
▪ бумалар мен файлдарды өшіру
▪ бумалар мен файлдардың атын өзгерту
▪ жарлықтар құру
Сілтеуіш (Проводник)- файлдық жүйеден кез-келген объектіні іздеуге және
олармен басқа да әрекеттерді орындауға арналған операциялық жүйенің
қызметші программасы .
Алмасу буфері (Clipboard) - операциялық жүйе жұмысы кезінде қосымшалар
мен құжаттар арасындағы мәлімет алмастыруды қамтамасыз етуге арналған жедел
жадының арнаулы бөлігі.
Стандарт қосымшаларға Windows операциялық жүйесінің құрамындағы,
қолданушыға ең қажет, қарапайым қызмет түрлерін (қарапайым мәтіндік құжат
даярлау, суреттер салу, сақтау, баспаға шығару, математикалық қарапайым
есептеулер жүргізу және т.б.) көрсететін келесі қосымшалар немесе
программалар жатады:
1. Мәтіндік редактор WordPad
2. Блокнот
3. Графиктік редактор Paint
4. Калькулятор
Тышқан құрылғысымен жасалатын әрекеттер:
• шерту
▪ екі рет шерту
▪ оң жақ батырмасына шерту
▪ жылжыту немесе тасымалдау (перетаскивание)
▪ созу немесе ұзарту (протягивание)
Жаттығу жұмыстары:
1-жаттығу. Жұмыс үстелін баптау.
1. Жұмыс үстелінің параметрлерін өзгертіңіз. (фон, заставка, безендіру).
2. Пуск - Программы - Стандартные әрекеттерін пайдаланып кез-келген екі
стандарт қосымшаны іске қосыңыз. Екі қосымшаның да терезесін экранның
көлеміндей қылып ұлғайтып көріңіз, бастапқы қалпына келтіріңіз, каскад
түрінде, солға, оңға, жоғары, төмен орналастырыңыз.
3. Бір терезені жабыңыз, ал екінші терезенің өлшемдерін тышқанның көмегімен
өзгертіңіз.
4. Қосымша терезесін жабыңыз.
5. Дискіде орналасқан қосымшалардың бірін іске қосыңыз. Осы қосымша үшін
жарлық құрыңыз және оны жұмыс үстеліне орналастырыңыз. Құрған жарлығыңызды
пайдаланып қосымшаны іске қосыңыз.
6.Қосымшаны немесе программаны Программы мәзіріне (менюіне) орналастырыңыз.
Осы мәзірді пайдаланып қосымшаны іске қосыңыз.Қосымшаны жабыңыз.
7 Windows-дың анықтамалық жүйесінен мына үш терминді: мультимедиа,
настройка Главного меню, ярлык тауып алыңыз да, олардың анықтамаларын
ретімен Блокнот стандарт қосымшасын пайдалана отырып Справка.txt файлына
көшіріңіз.
2 – жаттығу. Сілтеуіш программасымен жұмыс жасау.
1. Сілтеуіш қосымшасын немесе программасын іске қосыңыз.
2. Сілтеуіш қосымшасының терезесіндегі мәзірдің командаларымен танысыңыз.
3. Сілтеуіш қосымшасының терезесіндегі панельдердің көмегімен дискілердің
мазмұнын қараңыз, қасиеттерімен танысыңыз .
4. Ағымдағы жұмысшы дискінің түпкі каталогында бума құрыңыз, оған ат
ретінде өз фамилияңызды беріңіз.
5. Құрған бумаңыздың көшірмесін Жұмыс үстеліне бірнеше тәсілді пайдаланып
орналастырып көріңіз.
6. Справка.txt құжатыңызды түпкі каталогтағы өз бумаңызға көшіріңіз.
7. Жұмыс үстеліндегі бумаңыздың атын өзгертіңіз.
8. Жұмыс үстеліндегі аты өзгертілген буманы диск түпкі каталогына апарып
орналастырыңыз.
9. Справка.txt құжатты аты өзгерген бумаға көшіріңіз.
10. Аты өзгерген буманы жойыңыз.
11. Дискі түпкі каталогындағы doc. (*.doc) кеңеймелі файлдарды іздеңіз.
Өздік жұмыс тапсырмалары:
(Тапсырманы орындауға қажетті мәліметтер нұсқалар бойынша төменде
берілген
1-кестедан алынады)
1. С дискісінде өз нұсқаңызға сәйкес файлдық құрылым жасаңыз
Кестедегі 1- тапсырма.
2. Справка.txt файлын кестедегі өз нұсқаңыздағы құрылымға сәйкес
орналастырыңыз 2-тапсырма.
3. Справка.txt файлын сәйкес бумаға көшіріңіз және атын өзгертіңіз
3-тапсырма.
4. Зертханалық жұмыс тақырыбын, бумалармен, файлдармен жасалған
жұмыстардың алгоритмін, жиі қолданылатын амалдарға сәйкес Windows
жүйесіндегі жедел пернелер комбинацияларын дәптерге жазыңыз .
1-кесте
Нұсқа 1- тапсырма 2- тапсырма 3- тапсырма
№
1 С:\Работа_2\Р2\Спра Р1 бумасына
вка.txt
аты
Термины.txt
2 С:\Работа_1\Р2\Спра Р21
вка.txt бумасына
аты
Сведения.txt
3 С:\Работа_2\Р21\Спр Р1
авка.txt бумасына
аты
Понятия.txt
4 Р2
С:\Работа_1\ бумасына
Справка.txt
аты
Сводка.txt
5 С:\Работа_1\Р2\СпраРабота2
вка.txt бумасына
аты
Список.txt
Бақылау сұрақтары:
1) ДЭЕМ үшін операциялық жүйенің қандай қызмет атқарады?
2) Windows операциялық жүйесіндегі негізгі объектілер қалай аталады?
3) Объектілермен жұмыс істеудің негізгі ережелерін көрсетіңіз.
3) Терезелердің түрлерін атаңыз. Тереземен жұмыс істеу ережелері қандай?
4) Сілтеуіш (Проводник) қосымшасы не үшін қолданылады?
5) Қолданбалы стандарт қосымшаларды (программаларды) атаңыз.
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 2
Тақырыбы: Дискілерге қызмет көрсету. Файлдарды архивтеу. Антивирустық
программалар.
Мақсаты: Дискілермен жұмыс жасай білуге үйрету, дискіні форматтау,
диск бетіндегі физикалық ақауларды тексеру, дискіні, бумалар мен файлдарды
вирусқа тексеру, архивтеу программаларын пайдалана білу дағдыларын
қалыптастыру .
Негізгі ұғымдар:
Дискіні форматтау – операциялық жүйе және оның қосымшалары дискіге
мәліметтер мен программаларды жазатындай, оқитындай және т.б. әрекеттерді
орындайтындай жағдайға келтіру үшін оның бетін саны шектеулі секторларға ,
жолдарға бөлу, яғни дискінің бетін жұмысқа даярлау.
Дискіні тексеру стандарт қызметші программа (Проверка диска)
көмегімен дискінің файлдық жүйесіндегі қателерді, секторлардағы ақауларды
табуды және оларды жөндеуді білдіреді.
Дискіні дефрагментациялау стандарт қызметші программа (Дефрагментация
диска) арқылы, компьютер жұмысының өнімділігін арттыру үшін, бір дискі
көлемінде шашырай орналасқан файлдың бөліктерін бір-біріне жақын
облыстарға жылжытып, дискідегі үзік-үзік орналасқан бос облыстарды жоюды
қамтиды.
Архивтеу программалары – көлемі үлкен файлдарды сығып, көлемін
кішірейтіп архивке орналастыруды білдіреді. Бұл тәсілдің файлдарды
сақтаушы құрылғыларға көшіруде, желі арқылы тасымалдауда өте маңызды
практикалық мәні бар. Файлдарды архивтеу үшін және архивтелген файлды
қайтадан қалпына келтіру үшін арнайы архивтеу программалары қолданылады.
Кең тараған архивтеу программаларына WINZIP, ARJ, WINRAR және т.б.
программалары жатады. Файлды архивтеуде қандай программа қолданылса, оны
қалпына келтіруде де тап сол программа қолданылуы қажет.
Компьютерлік вирустар – бұл дискідегі мәліметтердің бұзылуына, соның
нәтижесінде компьютер жұмысында түрлі ақаулардың болуына себебін тигізетін,
шағын көлемдегі файл түрінде болатын, арнайы жазылған компьютерлік
программалар. Қазіргі ақпараттық технологиялар индустриясында вирустық
программалардан қорғану маңызды мәселелердің бірі. Компьютерді вирустық
программалардан қорғау үшін арнайы антивирустық программалар деп аталатын
програмалар қолданылады. Олардың қызметі- компьютерлік вирустарды ұстап
алу, іздеп тауып алу, жою, т.б. және олардың қызметі үнемі жетілдіріліп
отырады. Кең тараған антивирустық программаларға Doctor Web, AVP, Norton
Antivirus жатады.
Жаттығу жұмыстары:
1-жаттығу. Дискетаны форматтау.
1. Дискетаны салыңыз, әрі қарай
▪ Проводник программасын немесе Мой компьютер бумасын пайдаланып Диск
3,5 (А:) белгісін тауып, белгілеп алыңыз.
▪ Жоғарғы мәзірдегі Файл - Форматировать командасын немесе контекстік
мәзірдегі (тышқанның оң жақ батырмасын шерту арқылы шақырылатын мәзір)
Форматировать командасын орындаңыз.
▪ Пайда болған терезеде өзіңізге қажет шарттарды (мысалы, форматтаудың
түрі Полное немесе Быстрое) қабылдаңыз да, орындауға жіберіңіз.
Ескерту!!! Форматтау сол дискідегі барлық мәліметтерді жояды.
2. Дискіге бірнеше объектілерді (бумалар, файлдар) көшіріңіз.
3. Дискідегі бос орынды қараңыз, ол үшін
▪ Тышқанның көрсеткішін Диск 3,5 (А:) белгісіне апарыңыз, сол кезде
экранда дискінің көлемі және ондағы бос орынның көлемі туралы мәлімет
шығады немесе
▪ Диск 3,5 (А:) дискісінің контекстік мәзіріндегі Свойства командасын
орындау керек.
2-жаттығу. WinZip архивтеу прораммасын пайдалану
1. Өз бумаңызда Архив1 деп аталатын бума құрыңыз.
2. Құрылған Архив1 бумасына архивтеуге қажет файлдарыңызды, бумаларыңызды
орналастырыңыз. Архив1 бумасының көлемін тексеріңіз, жазып алыңыз.
3. Құрылған Архив1 бумасының белгісінде тышқанның оң жақ батырмасына
шертіңіз және пайда болған контекстік мәзірден Добавить в архив командасын
орындаңыз.
4. Архивтеу параметрлерін көрсетіңіз (архивтің аты Doc.zip)
5. Архивтелген буманың көлемін жазып алған бастапқы бума
көлеміменсалыстырыңыз.
6. Өз бумаңызда Архив2 деп аталатын жаңа бума құрыңыз.
7. Doc.zip архивінен *.doc кеңеймелі файлдарды алып Архив2 бумасына
орналастырыңыз, ол үшін
▪ Архивтелген бума белгісіне екі рет шертіңіз де, пайда болған
терезедегі (архиватор терезесі) саймандар панелінен Найти командасын
орындаңыз.
▪ Искать командасының терезесіне ізделінді файлдың аты немесе шаблоны
(кеңеймесімен қоса) жазылады да орындауға жіберіледі.
▪ Результаты поиска терезесіндегі шыққан файлдардың бәрін белгілеңіз
және Извлечь в командасын орындаңыз.
▪ Пайда болған терезеде қалпына келтірілген файлдар барып орналасатын
Архив2 бумасының маршруты көрсетіледі және ОК орындалады.
8. Архив2 бумасын дискетаға көшіріңіз.
3-жаттығу. Дискіге қызмет көрсету.
1. Дискетаның ( Диск 3,5(А:)) жұмыстық бетін тексеру. Ол үшін :
▪ Мой компьютер терезесінен Диск 3,5(А:) белгілеп алынады.
▪ Осы терезенің Файл мәзірінен немесе контекстік мәзірден Свойства
командасы орындалады.
▪ Пайда болған терезедегі Сервис жапсырмасының тобындағы Проверка
диска бөліміндегі Выполнить проверку командасы орындалады.
▪ Параметры проверки диска тобындағы Проверять и восстанавливать
поврежденные сектора тұсына тышқанмен шертіп белгі қойыңыз.,
орындауға жіберіңіз.
4- жаттығу: Дискетаны вирусқа тексеру.
1. Дискетаны салыңыз.
2. Диск 3,5(А:) үшін ашылған контекстік мәзірден антивирустық программаны
(Kaspersky AntiVir) іске қосыңыз.
3. Келесі дискетаны вирусқа тексеріп көріңіз.
Өздік жұмыс тапсырмалары:
(Тапсырманы орындауға қажетті мәліметтер нұсқалар бойынша төменде
берілген
2-кестедан алынады)
1. Жұмыс үстелінде ... бума құрыңыз көп нүкте орнына сәйкес бума атын
кестедан аласыз, 1-тапсырма.
2. Құрылған бумаға архивтелетін ... кеңеймелі файлдарды орналастырыңыз 2-
тапсырма.
3. ... ZIP архивін құрыңыз.3- тапсырма
4. Архивтік буманы дискетаңызға көшіріңіз.
5. Зертханалық жұмыс тақырыбын, дискілермен , бумалармен, файлдармен
жасалған жұмыстардың алгоритмін, жиі қолданылатын амалдарға сәйкес
Windows жүйесіндегі жедел пернелер комбинацияларын дәптерге жазыңыз
.
2-кесте
Нұсқа№ 1 -тапсырма 2-тапсырма 3-тапсырма
1 Текст *.txt Архив1
2 Документы *.doc Архив2
3 Рисунки *.bmp Архив3
4 Таблицы *.xls Архив4
5 Сайт *.html Архив5
Бақылау сұрақтары:
1)Дискіні форматтау не үшін қажет?
2)Дискіні дефрагментациялау не үшін қолданылады?
3)Компьютерлік вирус деген не?
4)Архивтеу не үшін қажет?
5)Жиі қолданылатын архивтеу программалары қандай?
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС №3
Тақырыбы: Word текстік процессоры. Текстік құжаттарды құру, редакциялау
және форматтау
Мақсаты: Word текстік процессорында текстік құжаттарды құру,
редакциялау және форматтау тәсілдерін меңгерту.
Негізгі түсініктер:
Текстік процессорлар (мысалы, MS Word программасы)– текстік
құжаттарды дайындау, түзету және қағазға басып шығару сияқты текстік
редакторларға тән қарапайым әрекеттермен қатар, құжаттан берілген сөзді
немесе фрагментті іздеу, алмастыру, текстік құжатқа макрокомандалардың
көмегімен объектілер орналастыру, т.б. күрделі әрекеттерді де орындай
алатын программа.
Құжат құру Word программасында екі түрлі жолмен орындалады: дайын
шаблондарды (макеттерді) пайдалану және жаңа құжат (новый документ)
негізінде құру.
Құжатты редакциялау терілген құжаттағы түрлі қателерді жөндеуді,
текстегі фрагменттердің орындарын ауыстыру, алып тастау, қосу және т.б.
қамтиды. Қате терілген символдарды жою BACKSPACE, DELETE пернелерінің
көмегімен жаслады..
Текстік құжаттарды форматтауды Word программасының терезесіндегі
Форматирование саймандар панеліндегі батырмалар немесе негізгі мәзірдегі
Формат опциясының командалары арқылы жүзеге асырады.
Текстік құжатты форматтау тәсілдері:
▪ Шрифт гарнитурасын таңдау және өзгерту
▪ Шрифт өлшемін өзгерту
▪ Шрифтің сызылымын (начертание) өзгерту
▪ Тексті бетке қатысты туралау
▪ Маркерленген және номерленген тізімдер жасау
▪ Абзацтың параметрлерін орнату.
Құжатты сақтау. Word текстік процессорының құжаттары стандарт кеңеймесі
.doc болып келетін файлдар түрінде сақталады. Құжаттарды сақтау әдісінің
параметрлері, Сервис - Параметры командасының терезесіндегі , Сохранение
жапсырмасы бөлімінде көрсетіледі.
Құжаттарды ашу және жабу. Құжатты ашу, бұл бұрын даярланған және файл
түрінде сақталған құжаттар үшін ғана мүмкін болады, ол Файл -Открыть
командасы көмегімен орындалады. Файл-Закрыть командасы арқылы ашылған
құжатты жабуға болады , мұның басқа да тәсілдері бар.
Құжаттан фрагментті іздеу және ауыстыру келесі әрекеттерді қамтиды:
1. Правка -Найти (немесе Ctrl+f пернелері) командасы орындалады;
2. Найти тұсындағы терезеге ізделінетін текст фрагменті жазылады;
3. Табылған фрагментті автоматты түрде бірден басқа текстпен ауыстыру үшін
Заменить жапсырмасының элементтері қолданылады;
4. Заменить на нұсқауының тұсына алмастырушы жаңа текст жазылады.
Word программасы терезесі саймандар панелінде орналасқан негізгі
командаларға сәйкес батырмаларды алып тастауға нмесе керісінше қосуға
болады. Ол үшін Сервис →Настройка командасынан кейін пайда болатын
Настройка терезесінен Команды жапсырмасы іске қосылады. Әрі қарай
Категориялар тізімінен қажет батырма жататын топтың аты таңдалады., сол
мезетте сол терезедегі Команды тізімінде таңдалынған топқа жататын
батырмалардың белгілері шығады.
Құжаттың колонтитулдары деп құжат орналасқан беттің жоғарғы және
төменгі жиектеріне сәйкес обылысты айтады. Құжаттың немесе құжат бетінің
колонтиулын Вид→Колонтитулы командасы арқылы орнатады. Колонтитул ретінде
тексттер, суреттер (беттің номері, мекеме эмблемасы, құжаттың аты, авторы
және т. б.) алынады да олар міндетті түрде, құжат беттерінің жоғарғы
немесе төменгі бөлігінде басылады.
Гиперссылка – бір құжат көлемінде фрагменттен - фрагментке немесе бір
құжаттан екінші бір құжатқа, Интернеттегі Web-беттерге бірден көшіп
отыруды қамтамасыз ететін асты сызылған, басқа түске боялған текст немесе
сурет .
Текст фрагментін гиперссылка ретінде пайдалану үшін :
▪ Гиперссылка ретінде қолданылатын фрагмент белгіленіп алып,
Стандартная панеліндегі Вставить гиперссылку батырмасы шертіледі;
▪ Пайда болған терезедегі Связать жапсырмасының Новый документ
белгісі шертіледі;
▪ Имя нового документа нұсқауының тұсына сілтеме жасалатын, яғни
гиперссылка қызметін атқарып тұрған фрагментке шерткенде ашылатын
құжаттың немесе файлдың аты (қажет жағдайларда маршрутымен қоса)
жазылады;
▪ ОК батырмасына шертіледі.
Жаттығу жұмыстары:
1-жаттығу.
1. Берілген тексті теріп, төменде берілген суреттегі сияқты форматтаңыз.
2. Құжатты Лаб_1_Word деген атпен өз бумаңызда сақтаңыз.
3. Файл-Параметры страницы командасын пайдаланып беттің параметрлерін
(параметры cтраницы) өзгертіңіз: жоғарысы-2.5, төмені -2.5, сол жағы-
3, оң жағы -1.5, ориентациясы – альбомная, масштабы – 75% .
4. Сервис – Язык – Расстановка переносов командасының көмегімен
тасымалдауларды орналастырыңыз.
5. Тексттегі т әрпінен басталатын сөздерді Правка – Найти командасын
пайдаланып табыңыз.
6. Алмазная долина сөзін Правка -Заменить командасын пайдаланып
Жемчужина сөзімен алмастырыңыз.
7. Колонтитулдарды қойыңыз. Колонтитулға беттің номерлерін (положение –
внизу страницы, выравнивание – от центра), құжатыңыздың атын
(Лаб_1_Word), құрылған уақытын , өз аты-жөніңізді, факультетіңіз бен
тобыңызды жазыңыз.
2-жаттығу.
1. Төмендегі берілген текст сақталған Жемчужина.doc деп аталатын құжат
жасаңыз. Текст:
Отель ЖЕМЧУЖИНА - это туристический комплекс, занимающий значительную
площадь. Отель приспособлен для отдыха с детьми. Лыжный подъемник, лыжная
школа расположены рядом. В отеле есть ресторан, бассейн, сауна и
гимнастический зал. Кроме того, в отеле есть:
• Детский сад, в котором воспитатели заботятся о детях, устраивают
праздники, просмотр детских фильмов или чтение сказок.
• Апартаменты с цветным телевизором, телефоном и балконом, лоджией или
террасой. Тип 1 – жилая площадь около 27 кв.м, тип 2 – около 34 кв.м.
• Буфет для завтраков с большим выбором блюд.
2. Берілген текстегі маркирленген тізімді (маркированный список) алдын –ала
белгілеп алып, Формат – Колонки командасының көмегімен бағандарға бөліп
орналастырыңыз. Текст жаңа бағаннан басталу үшін әрбір бағаннан кейін
Вставка – Разрыв – Новая колонка командасы орындалады. Келесі түрде болуы
керек:
• Детский сад, в котором воспитатели заботятся о детях, устраивают
праздники, просмотр детских фильмов или чтение сказок.
• Апартаменты с цветным телевизором, телефоном и балконом, лоджией или
террасой. Тип 1 – жилая площадь около 27 кв.м, тип 2 – около 34 кв.м.
• Буфет для завтраков с большим выбором блюд.
3. Лаб_1_Word деп аталатын құжаттағы Жемчужина фрагментін жаңа құжатпен
(Жемчужина.doc) байланыстыратын гиперссылка жасаңыз.Ол үшін Жемчужина
сөзі (Лаб_1_Word құжатындағы) белгілеп алынып , Вставка – Гиперссылка
командасы орындалады да , Связать нұсқауының тұсына Жемчужина.doc деп
файлдың аты жазылады.
Өздік жұмыс тапсырмалары:
(Тапсырманы орындауға қажетті мәліметтер нұсқалар бойынша төменде
берілген
3-кестедан алынады)
1. Текстік құжат құрыңыз көп нүктенің орынына қойылатын файлдың аты 3-
кестедан алынады, 1-тапсырма.
2. Құжаттағы абзацтар саны ... болуы керек 2-тапсырма.
3. Абзацтарды форматтаңыз 3-тапсырма.
4. Бірнеше жолдардан тұратын тізім ... жасаңыз 4-тапсырма.
5. Тізімдегі тексті ... бағанға бөліңіз 5-тапсырма.
6. Құжатқа ... қойыңыз 6-тапсырма.
7.
3-кесте
Тапсырмалардың номерлері
Вар.
№
1 2 3 4 5 6
1 Лаб_W1 7 шрифті курсив, полужирный, №Маркир 4 жоғарғы
10, жол арасы междустрочный ленген колонтит.
интервал одинарный. (имя
файла)
2 Лаб_W2 5 шрифті с подчеркиванием, Номер 5 төменгі
№14, жол арасы междустрочныйленген колонтит.
интервал двойной ( дата)
3 Лаб_W3 6 шрифті курсив, №16, абзацты Көп 3 бетті
туралау по левому краю. деңгейлі бөліп
тастау
(Разрыв
страницы)
4 Лаб_W4 4 жол арасы междустрочный Маркир 4 беттерді
интервал полуторный, абзацтыленген номерлеу
туралау по центру.
5 Лаб_W5 8 азат жол красная строка Номер 3 Сноски
1.25, абзацты туралау по ленген
ширине.
Бақылау сұрақтары:
1. Текстік процессордың қызметі қандай?
2. Құжатты форматтау мен редакциялаудың айырмашылығы қандай?
3. Форматтау тәсілдерін атаңыз?
4. Колонтитул деген не?
5. Гиперссылка не үшін қажет?
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС №4
Тақырыбы: Word текстік процессоры . Құжатқа суреттер, графиктік
объектілер орнату
Мақсаты: Текстік құжаттарға суреттер, графиктік және т.б.
объектілерқоюды үйрету.
Негізгі түсініктер:
Word құжатында суреттер салу. Word текстік процессорында қарапайым
схемаларды, чертеждер мен суреттерді Вид-Панели инструментов-Рисование
командасы арқылы іске қосылатын орнатылған графиктік редактор көмегімен
салуға болады.
Графиктік объектілерді біріктіру. Түрлі бөліктерден құралған чертежді
немесе схеманы біртұтас сурет ретінде қарастыру үшін ол бөліктерді Shift
батырмасын баса отырып белгілейді де сол жерде контекстік мәзірден
Действия-Группировать командасын орындайды. Объектілерді біріктіруді алып
тастау үшін сол контекстік мәзірдегі Действия - Разгруппировать командасы
қолданылады.
Word процессорындағы графикамен жасалатын жұмыстарды үш бағытқа сәйкес
қарастырады:
1. Басқа қосымшаларда (мысалы, Paint, Ms Drawing, Paintbrush, Excel және
т. б.) салынған графиктік объектілерді құжатқа кірістіру;
2. Құжаттың өзінде Рисование панелінің құралдарын пайдаланып сурет салу;
3. Тексті көркемдеуде Clipart коллекциясының дайын суреттерін пайдалану.
Графиктік объектінің текстегі орналасуы.
1. Настройка изображения панелін іске қосыңыз. Ол үшін Вид -
Панели инструментов - Настройка изображения командасы орындалады.
2. Пайда болған панелден Обтекание текстом батырмасына шертіледі. Пайда
болған мәзірден өзіңізге қажет команда таңдалынып, сол командаға
шертіледі. Егер По контуру командасы таңдалса терілген текст графиктік
объект контурын жағалай орналасады.
OLE технология. Құжатта әртүрлі типке жататын объектілерді біріктіру үшін,
айталық графиктік, музыкалық объектілер, электрондық кестелар секілді,
Windows жүйесінде OLE технологиясы қолданылады. OLE технология –
объектілерді кірістіру және байланыстыру. Осыған байланысты текстке
енгізілетін объектілерді екі топқа бөлуге болады:
▪ Құжатқа кірістірілген объект құжаттың бөлігі ретінде есептеледі де
бастапқы оригинал объектідегі өзгерістер құжаттағы объектіге
берілмейді;
▪ Құжаттағы байланысқан объектілер оригиналдары өзгерген жағдайда қоса
өзгеріп отырады.
OLE технологиясының терминдері:
• Клиент –объектіні қабылдайтын қосымша немесе программа;
• Сервер –объектінің өзі жасалатын қосымша немесе программа.
Құжатқа кірістірілген немесе байланысқан объектілерді сервер-қосымша
көмегімен редакциялау үшін сол объектіде екі рет шертіледі.
OLE технологиясы екі түрлі әдіспен орындалады:
1. Алмастыру буфері, яғни қосымша мәзірінің Правка -
Специальная_вставка командасын пайдалануға болады. Бұл әдіс фрагмент
үшін де, тұтас құжат үшін де орындалады.
2. Қосымша мәзірінің Вставка - Объект командасын пайдалануға болады.
Бұл әдіс тұтас құжат үшін ғана орындалады.
Жаттығу жұмыстары.
1 -жаттығу. Төменде берілген үлгіге сәйкес схема құрып ондағы барлық
объектілерді біріктіріңіз.
1. ABB1A1 тіктөртбұрышын салыңыз;
2. A1D1 көлбеу сызығын жүргізіңіз;
3. A1D1 көшіріп алып үш рет ВС, B1C1 және AD үшін қайталап қойып
шығыңыз;
4. CC1, DD1, DC және D1C1 сызықтарын жүргізіңіз;
5. қажет кесінділерді белгілеп алып сызықтың типін өзгертіңіз, Тип штриха
– пунктир;
6. Линия құралын және Линия со стрелкой стилін пайдалана отырып
координата осьтерін салыңыз. Автофигура стилін таңдау үшін сол
объектінің контекстік мәзіріндегі Формат автофигуры командасы
орындалады.
7. Әріптік белгілеулерді жазу үшін Рисование панеліндегі Надпись
батырмасына шертіп, пайда болған рамканы қажет өлшемге дейін тышқан
көмегімен созады;
8. Цвет линии батырмасына шертіліп (рамка белгіленген болуы керек
), пайда болған палитрадан Нет Линии, сол сияқты Цвет заливки
палитрасынан Нет заливки таңдалынады , рамка түссіз болып шығады.
Әрі қарай қажет әріпті рамкаға орналастыруға болады.
9. Өз рамкаңызды белгілеп, көшіріп алыңыз да он әріп үшін он рет қойып
шығыңыз (буферге көшірілген рамканы жаңа жерге қоймас бұрын бастапқы
рамкадағы белгілеуді алып тастаңыз). Новая рамка может, после вставки,
поместиться поверх предыдущей. Рамкалар бірінің үстіне бірі орналасқан
жағдайда үстіңгі рамканы жылжытып отырыңыз. Төменгі индекс Формат - Шрифт
командасы орындалғанда пайда болатын терезенің Шрифт жапсырмасындағы
Нижний индекс бөлімін қосқаннан кейін қойылады.
10. Бұл сызықтардың барлығын біріктіріп тұтас бір графиктік объект жасау
үшін Выбор объектов , батырмасына шертіледі де пайда болған
пунктирлі рамка барлық объектілерді қамтығанша ұлғайтылады, Действия
мәзірінен Группировать пункті орындалады.
2-жаттығу: Құжатқа графиктік объектіні (суретті) кірістіру.
1. С:\Мои документы\Ваша папка\Интеграция.doc құжатын құрыңыз;
2. Paint қосымшасын пайдаланып салған суретіңізді Рисунок.bmp файл түрінде
сақтаңыз;
3. Суретті буферге көшіріп алыңыз яғни, суретті белгілеп алып Правка -
Копировать командасы орындалады;
4. Құжатқа объектіні кірістіру үшін :
▪ Miсrosoft Word программасында Интеграция.doc құжатының терезесін
аашу керек;
▪ Курсорды сурет қойылатын орынға апарады , тақырып та жазуға
болады;
▪ Объектіні кірістіру үшін Правка - Специальная вставка командасы
орындалады;
▪ Вставить таңдалынады ;
▪ Рисунок форматы таңдалынып, диалогтық терезедегі В виде значка
белгіленіп ОК басылады;
5. Кірістірілген объектілерді редакциялау.
▪ Суреттің белгісіне тышқанмен екі рет шертеді;
▪ Сурет өзгертіледі;
▪ Интеграция. doc құжатына қайтып ораласыз;
▪ Құжаттағы белгіге шертесіз. Пайда болған мәзірден Связанный объект
рисунок - Преобразовать командасын орындайсыз. Диалогтық
терезедегі В виде значка белгісін алып тастап ОК басылады.
6. Бастапқы суретті редакцияланған суретпен салыстырыңыз.
▪ Рисунок.bmp құжатындағы бастапқы суретпен Интеграция.doc
құжатындағы редакцияланған суретті салыстырыңыз.
3-жаттығу. Текстік құжат үшін байланысқан объект құру.
1. Құжатқа байланысқан объект қойыңыз (байланысқан объект ретінде
3-ЗЕРТХАНАЛЫҚ жұмыста құрған Справка.txt файлын алыңыз).
▪ Интеграция.doc құжатына көшіңіз ;
▪ Курсорды сурет қойылатын орынға апарады , тақырып та жазуға
болады;
▪ Байланысқан объектіні қою үшін Вставка-Объект-Создание из
файла-Обзор-Выделить- Справку.txt-установите флажок в виде
значка; связь с файлом командалары орындалады.
2. Бастапқы оригинал объектіні өзгертіңіз де өзгерген объектіні сақтаңыз;
▪ Интеграция.doc құжатын жабыңыз.
▪ Интеграция.doc құжатын қайта ашыңыз.
▪ Интеграция.doc құжатын Справка.txt құжатымен салыстырыңыз.
Өздік жұмыс тапсырмалары:
(Тапсырманы орындауға қажетті мәліметтер нұсқалар бойынша төменде
берілген
4-кестедан алынады)
1. Текстік құжат құрыңыз көп нүктенің орынына қойылатын
файлдың
аты 4-кестедан алынады, 1-тапсырма.
2. Рисования панелі құралдарын пайдаланып ... суретін салыңыз оның
элементтерін біртұтас сурет қылып біріктіріңіз, тақырып жазыңыз
2-тапсырма.
3. Құжатқа ... орналастырыңыз 3- тапсырма.
4. Суретті текстке қатысты орналастыру әдістерін пайдаланып сурет
фонында ... жасаңыз 4-тапсырма.
4 –кесте
Нұсқа
№ 1-тапсырма 2-тапсырма 3-тапсырма 4-тапсырма
1 С:\Ваша Телевизор Байланысқан Шақыру билеті
папка\Лаб2_W1 сурет
2 С:\Ваша Будильник Кірістірілген Визиткалық
папка\Лаб2_W2 диаграмма карточка
3 С:\Ваша Машина Байланысқан Туған күн
папка\Лаб2_W3 текст открыткасы
4 С:\Ваша Блок-схема Кірістірілген Фирма
папка\Лаб2_W4 сурет логотипі
5 С:\Ваша Компьютер Байланысқан I орынға
папка\Лаб2_W5 кесте берілетін мақтау
қағазы
Бақылау сұрақтары:
1. Word процессорындағы, құралдары сурет салуда пайдаланылатын панель
қалай аталады?
2. Word процессорындағы графикамен жасалатын жұмыстарды қандай
бағыттарға сәйкес қарастырады?
3. OLE – технология не үшін қолданылады?
4. Кірістірілген объекті мен байланысқан объект айырмашылығы қандай?
5. Объектілерді біріктіру не үшін қажет ?
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС №5
Тақырыбы: Word текстік процессоры . Формулалар редакторы.
Кестелерді құру және форматтау. Кестелердегі есептеулер
Мақсаты: Текстік құжаттарда кестелермен жұмыс жасау дағдыларын
қалыптастыру.
Негізгі түсініктер:
Текстік құжатқа формулалар енгізу. Word текстік құжатына Microsoft
Equation 3.0 формулалар редакторын пайдаланып математикалық және т. б.
формулаларды енгізудің бірнеше тәсілдері бар:
▪ Бірінші әдіс:
1. Құжаттағы формула жазылатын орынды анықтаңыз;
2. Вставка - Объект-Тип объекта Microsoft Equation 3.0. командалары
орындалып ОК басылады.
▪ Екінші әдіс:
1. Саймандар панелінен Редактор формул немесе батырмасына
шертіледі.
Кестеларды құру және форматтау. Word программасында тексті кестелар
түрінде жазудың түрлі мүмкіндіктері қарастырылған. Мұның ең қарапайым
жолы табуляция позицияларын пайдалану болып есептеледі..
Word программасында кестеларды құру және форматтау жолдары:
▪ Шағын кестеларды саймандар панеліндегі Добавить таблицу
батырмасын пайдаланып жасауға болады;
▪ Текстік құжатқа бағандары мен жолдарының санын алдын-ала
көрсетілген кестені жоғарғы мәзірдің Таблицы - Вставить таблицу
командалары арқылы қояды. Бағандар мен жолдар санын Вставка таблицы
диалогтық терезесіндегі счетчик-есептеуіштер көмегімен береді;
▪ Таблицы и границы батырмасы, сондай-ақ Кесте - Нарисовать
таблицу командалары құжатқа қойылатын кестені қолданушының өзі
сызып шығуына мүмкіндік береді;
▪ Кесте - Объединить ячейки (Разбить ячейки) командалары алдын ала
белгіленіп алынған бірнеше ұяшықтарды біріктіруді немесе жекелеген
ұяшықтарды бөлуді жүзеге асырады;
▪ Кестелердегі ұяшықтарды бөліп тұрған сызықтарды алып тастауға
немесе көрсетіп қоюға болады. Ол үшін Таблицы и границы саймандар
панелінің Нарисовать таблицу и Ластик батырмалары пайдаланылады;
▪ Кесте - Автоформат командасы көмегімен кестелар құруға арналған
стандарт форматтағы дайын шаблондарды пайдалануға болады;
Кестелердегі есептеулер . Word текстік процессорында кесте бағандары мен
жолдарында орналасқан сандармен жүргізілетін есептеулерді сәйкесінше басқа
ұяшыққа Кесте -Формулы командасының көмегімен есептеп шығаруға болады.
Ұяшықтар блогына сілтеме жасайтын қызметші сөздер:
▪ LEFT-формула жазылған ұяшықтың сол жағындағы ұяшықтар ;
▪ RIGHT- формула жазылған ұяшықтың оң жағындағы ұяшықтар;
▪ ABOVE- формула жазылған ұяшықтың жоғарысында орналасқан
жағындағы ұяшықтар;
▪ BELOW- формула жазылған ұяшықтың төменінде орналасқан
жағындағы ұяшықтар.
Word программасындағы қолданушының функциялары:
▪ AVERAGE() – ұяшықтар диапазонының орташа мәнін есептеу;
▪ COUNT() – ұяшықтар диапазонындағы мәндердің санын есептеу;
▪ MAX() – максималь мәнді табу;
▪ MIN() – минималь мәнді табу;
▪ SUM() – мәндердің немесе сандардың қосындысын табу.
Жаттығу жұмыстары.
1-жаттығу: Төменде берілген өрнектерді текстік құжатқа Редактора формул
формулалар редакторын пайдаланып жазыңыз:
1) , 2) .
1. Жоғарыда айтылған тәсілдердің бірін пайдаланып Редактор формул іске
қосыңыз;
2. Пернелік тақтадан s = символдарын теріңіз;
3. Редактора формул саймандар панелінен бөлшектің (знак дроби) белгісіне
шертіңіз;
4. Бөлшектің алымына 2 жазыңыз, содан кейін суммы ,
батырмасына шертіп қажет белгіні таңдаңыз;
5. Пернелерден х символын теріп , әрі қарай индекс ,
батырмасына шертіліп қажет төменгі индекс таңдалынады да пернелерден i
теріледі;.
6. Формуладағы бөлшектің бөлімі тұрған обылысқа сырт еткізгеннен
кейін пернелік тақтадан 3+х өрнегін тереді;
7. Индекс , батырмасына шертіліп жоғарғы индекс алынады да
пернеден 2 саны теріледі;.
8. 2) формуланы да осы әдіспен орындайды (өз бетінше).
2 - жаттығу. Төменде келтірілген формуласы бар тексті теріңіз. Текст:
Модель Солоу с непрерывным временем. Предположим теперь, что время,
измеряемое в начале с дискретностью в один год, будет измеряться с
дискретностью ∆t (например, полугодие, квартал, месяц, декада, день). При
дискретности в один день время можно считать практически непрерывным.
При дискретности ∆t модель Солоу будет выглядеть следующим образом:
(1.1.2)
3-жаттығу. Берілген схеманы сызып, формулаларды Редактор формул
формулалар редакторын пайдаланып жазыңыз. Барлық графиктік объектілерді
біріктіріп тұтас схема жасаңыз.
Структурная схема модели Солоу
1. Схема сызуда Рисования панелі саймандарын пайдаланыңыз.
2. Графиктік объектілерге формулаларды Надпись батырмасының
немесе объектінің контекстік мәзіріндегі Добавить текст
командасының көмегімен қоюға болады.
4-жаттығу. Төменде көрсетілгендей кесте жасап есептеулер жүргізіңіз:
Апта Шығындар
күндері
Азық-түТранспорҚыдыру Басқа Барлығы:
лік т
Демалыс 250 100 120 500 200
Бәрі:
1. Жоғарыда аталған тәсілдердің бірін пайдаланып кесте құрыңыз;
2. Белгіленген ұяшықтарды біріктіру үшін Кесте - Объединить ячейки
командасын пайдаланасыз;
3. Ұяшықты бөлу үшін Кесте-Разбить ячейки командасын пайдаланасыз;
4. Кестені көркемдеу Формат -Границы и Заливка арқылы жасалады;
5. Бәрі жолында қосындыны есептеу формуласын жазыңыз: курсорды Тамак
бағанына қойыңыз да , Кесте-Формула командасын орындаңыз;
6. Терезеде пайда болған формула: =SUM(ABOVE), формула орналасқан
ұяшықтың жоғарысындағы ұяшықтардағы сандардың қосындысын табады;
7. Қалған бағандарда солай есептеледі;
8. Барлығы бағанына формуланы өзіңіз жазыңыз.
Өздік жұмыс тапсырмалары:
(Тапсырманы орындауға қажетті мәліметтер нұсқалар бойынша төменде
берілген
5-кестедан алынады)
1. Редактор формул формулалар редакторын пайдаланып ... өрнектерді
жазыңыз 1-тапсырма.
2. ... тақырыбындағы кесте құрып, кестеге мәліметтер енгізіңіз және
формулаларды қолданып есептеулер жүргізіңіз 2-тапсырма:
5-кесте
Нұсқа № 1-тапсырма 2-тапсырма
1 у= Студенттер үлгірімінің
ведомосі
2 Студенттер қатысымының
ведомосі
3 Товарды есепке алу
4 Төлемақы
5 Түскі ас есебі
Бақылау сұрақтары:
1. Текстке формула қалай қойылады?
2. Кесте құру тәсілдерін атаңыз?
3. Кестеларда есептеулер қалай жүргізіледі?
4. Кесте ұяшықтары қалай біріктіріледі?
5. Кестедағы сызықтар мен бояулар қалай жасалады?
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС №6
Тақырыбы: Word текстік процессоры. Макростар құру
Мақсаты: Текстік құжаттарға макростар қоюды үйрету.
Негізгі түсініктер:
Макрос (немесе макропрограмма) – қолданушының тізбектей орындайтын
бірнеше командалар жиынтығын біріктіріп белгілі бір пернелер комбинациясына
немесе белгілі бір батырмаға меншіктейтін программа. Бұл әрекетті орындау
үшін Word текстік процессорында қолданушының әрбір орындаған командасын
немесе әрекетін программа түрінде тіркеп отыратын арнаулы макротранслятор
болады. Макростарды, көбінесе бірсарынды әрекеттерді қайталап отырмас үшін
қолданады. Макросты пайдалану қолайлы болу үшін оны орындауды саймандар
панелінде орналасатын бір батырмаға немесе пернелер комбинациясына
меншіктеп қояды, яғни ол батырмаға шерткенде немесе пернелер комбинациясын
басқан кезде сіздің құрған макросыңызға сәйкес командалар тізбегі автоматты
түрде бірден бір команда сияқты орындалады. Макросты жазу үшін Сервис-
Макрос-Начать запись командасы орындалады немесе қалып-күй қатарындағы
ЗАП индикаторына екі рет шертіледі.
Жаттығу жұмыстары.
1- жаттығу. Word программасында қарапайым макрос құру.
1. Удалить_До_Конца_Строки деп аталатын макросты құру.
1.1.Жаңа құжат құрыңыз. Құжатта келесі 1234567890 сандарын теріңіз де
курсорды жолдың басына апарыңыз.
1.2. Қалып-күй қатарындағы ЗАП индикаторына екі рет шертіңіз, сонда Запись
макроса деп аталатын диалогтық терезе пайда болады..
1.3. Осы терезедегі Имя макроса тұсына : Удалить_До_Конца_Строки деп
жазыңыз. Терезедегі Макрос доступен тұсына өз құжатыңыздың атын көрсетіңіз.
Описание тұсына макрос туралы текст, мысалы: Удаляет текст до конца
строки деп жазуға болады. Барлығы орындалғаннан кейін ОК батырмасына
шертіледі. Мұның нәтижесі программа терезесінде Остановка записи панелінің
пайда болуымен аяқталады. Бұл панель енді макросты жазу басталғанын
білдіреді, яғни сіздің орындаған әрбір командаңыз құрып жатырған
макросыңызға тіркеліп жазылып жатады.
1.4. Әрі қарай Shift+End пернелер комбинациясы басылады. Сол кезде
курсор тұрған орыннан бастап жолдың соңына дейінгі текст белгіленеді.
Del пернесі басылады да белгіленген текст жойылады.
1.5. Остановка записи панеліндегі Остановить запись батырмасына шертіңіз.
Бұл бірінші макросты құрудың аяқталғанын білдіреді.
Ескерту: Макростарға ат беруде бос орын белгісі қолданылмайды.
2-жаттығу. Құрылған Удалить_До_Конца_Строки макросын орындап көру. 2.1.
Өзіңіз құрған құжатта кез-келген бір жолдан тұратын текст жазыңыз..
2.2. Курсорды жолдың басына апарыңыз да Сервис-Макрос-Макросы командасын
орындаңыз.
2.3. Пайда болған диалогтық терезеден Удалить_До_Конца_Строки макросын
белгілеп алып Выполнить батырмасына шертіңіз. Текст жойылады. Мұны бірнеше
рет қайталап жасап көріңіз.
3- жаттығу. Құрылған Удалить_До_Конца_Строки макросын саймандар панеліне
батырма түрінде орналастыру.
3.1. Экранға макростың батырмасын орналастыратын панелді, мысалы Visual
Basic ( Вид-Панели инструментов- Visual Basic командасы арқылы) панелін
шығарып аласыз.
3.2. Сервис-Настройка командасы орындалады. Пайда болған терезеден Команды
жапсырмасын таңдайсыз. Категории тізімінен Макросы категориясын
таңдайсыз. Пайда болған макростар тізімінен өзіңіз құрған
Удалить_До_Конца_Строки макросын белгілеп алып тышқанның сол жақ
батырмасын басып отырып оны жаңағы Visual Basic панеліне апарасыз.
Панельде жаңа батырма, яғни Удалить_До_Конца_Строки макросының батырмасы
пайда болады.
3.3. Әрі қарай Изменить выделенный объект батырмасына шертіп, тізімнен
Основной стиль түрін таңдасаңыз батырма стандарт түрге келеді.
3.4. Макрос батырмасының түрін өзгерту үшін Изменить выделенный объект
батырмасына шертіп, тізімнен Выбрать значок для кнопки таңдалынады. Пайда
болған тізімнен өзіңізге ұнаған , мысалы телефон түріндегі немесе т. б.
белгіні таңдап, сол белгіге шертесіз. Диалогтық терезені жабасыз , панельде
телефон белгісі түріндегі макростың батырмасы пайда болады.
3.5. Макрос батырмасын тексеру үшін, өз құжатыңызда текст жазып курсорды
жолдың басына апарыңыз да макрос батырмасына шертіңіз жол жойылады.
4- жаттығу. Құрылған Удалить_До_Конца_Строки макросын пернелер
комбинациясына бекіту.
4.1. Сервис-Настройка командасы орындалады. Пайда болған терезеден
Клавиатура батырмасына шертіңіз. Категории тізімінен Макросы категориясын
таңдайсыз. Пайда болған макростар тізімінен өзіңіз құрған
Удалить_До_Конца_Строки макросын белгілеп аласыз. Панельде жаңа батырма,
яғни Удалить_До_Конца_Строки макросының батырмасы пайда болады. Новое
сочетание клавиш тұсына көшіп, Ctrl+Shift+E пернелерін басыңыз да
Назначить батырмасына шертіңіз. Диалогтық терезені жабыңыз.
4.2. Әрі қарай алдыңғы жаттығудағы сияқты, жолды өшіруді Ctrl+Shift+E
пернелер комбинацисы көмегімен орындап көріңіз .
5- жаттығу. Жаңадан Темно_Красный_Цвет деп аталатын макрос құру.
Жаңа макросты құру үшін келесі командалар орындалуы тиіс:
• Формат-Шрифт командасы орындалады;
• Цвет тізімінен қызыл қоңыр (темно-красный) түс таңдалынады;
• ОК батырмасы шертіледі.
5.1. Қалып-күй қатарындағы ЗАП индикаторына екі рет шертіңіз, сонда Запись
макроса деп аталатын диалогтық терезе пайда болады.
5.2. Осы терезедегі Имя макроса тұсына : Темно_Красный_Цвет деп жазыңыз.
Терезедегі Макрос доступен тұсына өз құжатыңыздың атын көрсетіңіз.
Описание тұсына макрос туралы текст : Окрашивает текст в темно-красный
цвет деп жазуға болады. Барлығы орындалғаннан кейін ОК батырмасына
шертіледі.
5.3. Әрі қарай Формат-Шрифт командасы орындалады да Цвет тізімінен қызыл
қоңыр (темно-красный) түс таңдалынады, ОК батырмасы шертіледі.
Остановка записи панеліндегі Остановить запись батырмасына шертіңіз. Бұл
екінші макросты құрудың аяқталғанын білдіреді.
5.4. Құрылған макросты саймандар панеліне батырма түріде орналастырыңыз.
Өздік жұмыс тапсырмалары:
(Тапсырманы орындауға қажетті мәліметтер нұсқалар бойынша төменде
берілген
6-кестедан алынады)
1. Жол түрінде берілген тексті курсор тұрған жерден бастап жолдың басына
дейін өшіріп тастайтын макрос құрыңыз (Мұнда 1-жаттығудағы сияқты
орындалады, өшіру үшін Shift+Home пернелері қолданылады).
А) Құрған макросыңызды Удаление_До_Начала_Строки деп атаңыз.
Б) Құрылған макросқа қоңырау (Колокольчика) түріндегі батырма
тағайындаңыз.
2. ... деп аталатын макрос құрыңыз 2-тапсырма.
3. Құрған макросыңызды саймандар панеліне батырма түрінде орналастырыңыз
(Белгінің ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Тақырыбы: Windows операциялық жүйесі. Негізгі объектілер. Сілтеуіш
(Проводник) программасы
Мақсаты: Операциялық жүйе, Windows операциялық жүйесі және оның
негізгі объектілері (бума, файл) ұғымдарымен танысу, бумамен, файлдармен ,
Сілтеуіш программасымен жұмыс жасап үйрену.
Негізгі ұғымдар:
Операциялық жүйе қолданушымен сұхбат ұйымдастыруды, компьютердің
аппараттық және программалық ресурстарын басқаруды және олардың өзара
үйлесімді жұмыс жасауын қамтамасыз ететін програмалар жиынтығы.
Windows – IBM PC платформалы компьютерлерге арналған алғашқы
графикалық операциялық жүйелердің бірі. Мұндағы ең қарапайым және негізгі
басқару құрылғылары болып тышқан және пернелік тақта есептеледі. Windows
жүйесінің көмегімен компьютерді басқара отырып, шағын локальдық желінің
қызметін ұйымдастыруға болады және мұнда Интернет желісімен кіріктірілу
мүмкіндігі де қарастырылған.
Файл деп логикалық байланысқа ие сыртқы жадының мәліметтер немесе
программалар жиынтығы орналасқан , өз алдына дербес аты бар атаулы бөлігін
айтады. Құрылған файлға ат беріледі және ол файлдық жүйеге тіркеледі.
Файлдың аты екі бөліктен тұрады: файлдың атауы және файлдың кеңеймесі
(типі), олар бір-бірінен нүкте арқылы ажыратылады.
Бума (папка, каталог) – бір дискіде орналасқан, белгілі бір қажеттілік
бойынша бір топқа біріктірілген файлдар жиынтығын атау үшін қолданылатын
Windows жүйесінің негізгі объектілерінің бірі. Мұндай қызмет атқаратын
объектіні MS DOS жүйесінде каталог деп атаса, қазіргі Windows жүйесінде
бума деп атайды. Бумада тағы да басқа бумалар , файлдар орналасуы мүмкін.
Бумалардың қызметі- есте сақтау құрылғыларында сақталатын өте көп
файлдардың арасынан қажет файлды тез іздеп тауып алу үшін, оларды белгілі
бір ретпен бағынышты немесе сатылы иерархиялық құрылымда орналастыру.
Жарлық (Ярлык)- нақты бір объектіге апаратын жол (маршрут, путь)
сақталатын, бір килобайт көлеміндегі шағын файл. Жарлықтар да қажет
объектілерді жылдам тауып алу үшін қолданылады.
Windows операциялық жүйесі графикалық жүйе болғандықтан мұнда негізгі
объектілерді, яғни бума мен файлды белгілеу үшін арнаулы белгі- таңбалар
(значки) қолданылады. Файлдардың әрбір типіне сәйкес белгілері болады,
сондай-ақ жарлықтардың да өзіне тән бағыттауышы (стрелкасы) бар белгісі
болады.
Windows операциялық жүйесіндегі графикалық интерфейстің негізі – бұл
жақсы ойлап табылған және өте тиімді жұмыс жасауға мүмкіндік беретін
терезелер жүйесі. Терезені операциялық жүйедегі жұмысты басқару элементі
деп те , объектілердің жұмыс аумағы деп те қарастыруға болады. Windows
операциялық жүйесінде терезенің: қосымша терезесі, құжат терезесі, сұхбат
терезесі, белгі (значок) -терезе және т. б. түрлері кездеседі.
Жұмыс үстелі (Рабочий стол) – Windows операциялық жүйесінің бумалары
мен файлдары, жарлықтары және тағы да басқа жүйені басқару элементтері
орналасатын жоғары деңгейдегі объектісі (немесе бума). Windows операциялық
жүйесі іске қосылғанда бірден жұмыс үстелінің терезесі ашылады.
Тапсырмалар панелі (Панель задач) – жұмыс үстелінде орналасқан және
қолданушының жасап жатырған тапсырмаларын уақытша қоя тұруына арналған
Windows операциялық жүйесінің негізгі басқару элементтерінің бірі.
Файлдық жүйе – дискідегі файлдардың орналасуына және олармен жұмыс
жасауды басқаруға жауап беретін операциялық жүйенің құрамды бір бөлігі.
Файлдық жүйеде жасалатын әрекеттер:
• файлдық жүйе бойынша іздеу
▪ қосымшаларды іске қосу және құжаттарды ашу
▪ бумалар құру
▪ бумалар мен файлдарды көшіру
▪ бумалар мен файлдардың орынын ауыстыру
▪ бумалар мен файлдарды өшіру
▪ бумалар мен файлдардың атын өзгерту
▪ жарлықтар құру
Сілтеуіш (Проводник)- файлдық жүйеден кез-келген объектіні іздеуге және
олармен басқа да әрекеттерді орындауға арналған операциялық жүйенің
қызметші программасы .
Алмасу буфері (Clipboard) - операциялық жүйе жұмысы кезінде қосымшалар
мен құжаттар арасындағы мәлімет алмастыруды қамтамасыз етуге арналған жедел
жадының арнаулы бөлігі.
Стандарт қосымшаларға Windows операциялық жүйесінің құрамындағы,
қолданушыға ең қажет, қарапайым қызмет түрлерін (қарапайым мәтіндік құжат
даярлау, суреттер салу, сақтау, баспаға шығару, математикалық қарапайым
есептеулер жүргізу және т.б.) көрсететін келесі қосымшалар немесе
программалар жатады:
1. Мәтіндік редактор WordPad
2. Блокнот
3. Графиктік редактор Paint
4. Калькулятор
Тышқан құрылғысымен жасалатын әрекеттер:
• шерту
▪ екі рет шерту
▪ оң жақ батырмасына шерту
▪ жылжыту немесе тасымалдау (перетаскивание)
▪ созу немесе ұзарту (протягивание)
Жаттығу жұмыстары:
1-жаттығу. Жұмыс үстелін баптау.
1. Жұмыс үстелінің параметрлерін өзгертіңіз. (фон, заставка, безендіру).
2. Пуск - Программы - Стандартные әрекеттерін пайдаланып кез-келген екі
стандарт қосымшаны іске қосыңыз. Екі қосымшаның да терезесін экранның
көлеміндей қылып ұлғайтып көріңіз, бастапқы қалпына келтіріңіз, каскад
түрінде, солға, оңға, жоғары, төмен орналастырыңыз.
3. Бір терезені жабыңыз, ал екінші терезенің өлшемдерін тышқанның көмегімен
өзгертіңіз.
4. Қосымша терезесін жабыңыз.
5. Дискіде орналасқан қосымшалардың бірін іске қосыңыз. Осы қосымша үшін
жарлық құрыңыз және оны жұмыс үстеліне орналастырыңыз. Құрған жарлығыңызды
пайдаланып қосымшаны іске қосыңыз.
6.Қосымшаны немесе программаны Программы мәзіріне (менюіне) орналастырыңыз.
Осы мәзірді пайдаланып қосымшаны іске қосыңыз.Қосымшаны жабыңыз.
7 Windows-дың анықтамалық жүйесінен мына үш терминді: мультимедиа,
настройка Главного меню, ярлык тауып алыңыз да, олардың анықтамаларын
ретімен Блокнот стандарт қосымшасын пайдалана отырып Справка.txt файлына
көшіріңіз.
2 – жаттығу. Сілтеуіш программасымен жұмыс жасау.
1. Сілтеуіш қосымшасын немесе программасын іске қосыңыз.
2. Сілтеуіш қосымшасының терезесіндегі мәзірдің командаларымен танысыңыз.
3. Сілтеуіш қосымшасының терезесіндегі панельдердің көмегімен дискілердің
мазмұнын қараңыз, қасиеттерімен танысыңыз .
4. Ағымдағы жұмысшы дискінің түпкі каталогында бума құрыңыз, оған ат
ретінде өз фамилияңызды беріңіз.
5. Құрған бумаңыздың көшірмесін Жұмыс үстеліне бірнеше тәсілді пайдаланып
орналастырып көріңіз.
6. Справка.txt құжатыңызды түпкі каталогтағы өз бумаңызға көшіріңіз.
7. Жұмыс үстеліндегі бумаңыздың атын өзгертіңіз.
8. Жұмыс үстеліндегі аты өзгертілген буманы диск түпкі каталогына апарып
орналастырыңыз.
9. Справка.txt құжатты аты өзгерген бумаға көшіріңіз.
10. Аты өзгерген буманы жойыңыз.
11. Дискі түпкі каталогындағы doc. (*.doc) кеңеймелі файлдарды іздеңіз.
Өздік жұмыс тапсырмалары:
(Тапсырманы орындауға қажетті мәліметтер нұсқалар бойынша төменде
берілген
1-кестедан алынады)
1. С дискісінде өз нұсқаңызға сәйкес файлдық құрылым жасаңыз
Кестедегі 1- тапсырма.
2. Справка.txt файлын кестедегі өз нұсқаңыздағы құрылымға сәйкес
орналастырыңыз 2-тапсырма.
3. Справка.txt файлын сәйкес бумаға көшіріңіз және атын өзгертіңіз
3-тапсырма.
4. Зертханалық жұмыс тақырыбын, бумалармен, файлдармен жасалған
жұмыстардың алгоритмін, жиі қолданылатын амалдарға сәйкес Windows
жүйесіндегі жедел пернелер комбинацияларын дәптерге жазыңыз .
1-кесте
Нұсқа 1- тапсырма 2- тапсырма 3- тапсырма
№
1 С:\Работа_2\Р2\Спра Р1 бумасына
вка.txt
аты
Термины.txt
2 С:\Работа_1\Р2\Спра Р21
вка.txt бумасына
аты
Сведения.txt
3 С:\Работа_2\Р21\Спр Р1
авка.txt бумасына
аты
Понятия.txt
4 Р2
С:\Работа_1\ бумасына
Справка.txt
аты
Сводка.txt
5 С:\Работа_1\Р2\СпраРабота2
вка.txt бумасына
аты
Список.txt
Бақылау сұрақтары:
1) ДЭЕМ үшін операциялық жүйенің қандай қызмет атқарады?
2) Windows операциялық жүйесіндегі негізгі объектілер қалай аталады?
3) Объектілермен жұмыс істеудің негізгі ережелерін көрсетіңіз.
3) Терезелердің түрлерін атаңыз. Тереземен жұмыс істеу ережелері қандай?
4) Сілтеуіш (Проводник) қосымшасы не үшін қолданылады?
5) Қолданбалы стандарт қосымшаларды (программаларды) атаңыз.
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС № 2
Тақырыбы: Дискілерге қызмет көрсету. Файлдарды архивтеу. Антивирустық
программалар.
Мақсаты: Дискілермен жұмыс жасай білуге үйрету, дискіні форматтау,
диск бетіндегі физикалық ақауларды тексеру, дискіні, бумалар мен файлдарды
вирусқа тексеру, архивтеу программаларын пайдалана білу дағдыларын
қалыптастыру .
Негізгі ұғымдар:
Дискіні форматтау – операциялық жүйе және оның қосымшалары дискіге
мәліметтер мен программаларды жазатындай, оқитындай және т.б. әрекеттерді
орындайтындай жағдайға келтіру үшін оның бетін саны шектеулі секторларға ,
жолдарға бөлу, яғни дискінің бетін жұмысқа даярлау.
Дискіні тексеру стандарт қызметші программа (Проверка диска)
көмегімен дискінің файлдық жүйесіндегі қателерді, секторлардағы ақауларды
табуды және оларды жөндеуді білдіреді.
Дискіні дефрагментациялау стандарт қызметші программа (Дефрагментация
диска) арқылы, компьютер жұмысының өнімділігін арттыру үшін, бір дискі
көлемінде шашырай орналасқан файлдың бөліктерін бір-біріне жақын
облыстарға жылжытып, дискідегі үзік-үзік орналасқан бос облыстарды жоюды
қамтиды.
Архивтеу программалары – көлемі үлкен файлдарды сығып, көлемін
кішірейтіп архивке орналастыруды білдіреді. Бұл тәсілдің файлдарды
сақтаушы құрылғыларға көшіруде, желі арқылы тасымалдауда өте маңызды
практикалық мәні бар. Файлдарды архивтеу үшін және архивтелген файлды
қайтадан қалпына келтіру үшін арнайы архивтеу программалары қолданылады.
Кең тараған архивтеу программаларына WINZIP, ARJ, WINRAR және т.б.
программалары жатады. Файлды архивтеуде қандай программа қолданылса, оны
қалпына келтіруде де тап сол программа қолданылуы қажет.
Компьютерлік вирустар – бұл дискідегі мәліметтердің бұзылуына, соның
нәтижесінде компьютер жұмысында түрлі ақаулардың болуына себебін тигізетін,
шағын көлемдегі файл түрінде болатын, арнайы жазылған компьютерлік
программалар. Қазіргі ақпараттық технологиялар индустриясында вирустық
программалардан қорғану маңызды мәселелердің бірі. Компьютерді вирустық
программалардан қорғау үшін арнайы антивирустық программалар деп аталатын
програмалар қолданылады. Олардың қызметі- компьютерлік вирустарды ұстап
алу, іздеп тауып алу, жою, т.б. және олардың қызметі үнемі жетілдіріліп
отырады. Кең тараған антивирустық программаларға Doctor Web, AVP, Norton
Antivirus жатады.
Жаттығу жұмыстары:
1-жаттығу. Дискетаны форматтау.
1. Дискетаны салыңыз, әрі қарай
▪ Проводник программасын немесе Мой компьютер бумасын пайдаланып Диск
3,5 (А:) белгісін тауып, белгілеп алыңыз.
▪ Жоғарғы мәзірдегі Файл - Форматировать командасын немесе контекстік
мәзірдегі (тышқанның оң жақ батырмасын шерту арқылы шақырылатын мәзір)
Форматировать командасын орындаңыз.
▪ Пайда болған терезеде өзіңізге қажет шарттарды (мысалы, форматтаудың
түрі Полное немесе Быстрое) қабылдаңыз да, орындауға жіберіңіз.
Ескерту!!! Форматтау сол дискідегі барлық мәліметтерді жояды.
2. Дискіге бірнеше объектілерді (бумалар, файлдар) көшіріңіз.
3. Дискідегі бос орынды қараңыз, ол үшін
▪ Тышқанның көрсеткішін Диск 3,5 (А:) белгісіне апарыңыз, сол кезде
экранда дискінің көлемі және ондағы бос орынның көлемі туралы мәлімет
шығады немесе
▪ Диск 3,5 (А:) дискісінің контекстік мәзіріндегі Свойства командасын
орындау керек.
2-жаттығу. WinZip архивтеу прораммасын пайдалану
1. Өз бумаңызда Архив1 деп аталатын бума құрыңыз.
2. Құрылған Архив1 бумасына архивтеуге қажет файлдарыңызды, бумаларыңызды
орналастырыңыз. Архив1 бумасының көлемін тексеріңіз, жазып алыңыз.
3. Құрылған Архив1 бумасының белгісінде тышқанның оң жақ батырмасына
шертіңіз және пайда болған контекстік мәзірден Добавить в архив командасын
орындаңыз.
4. Архивтеу параметрлерін көрсетіңіз (архивтің аты Doc.zip)
5. Архивтелген буманың көлемін жазып алған бастапқы бума
көлеміменсалыстырыңыз.
6. Өз бумаңызда Архив2 деп аталатын жаңа бума құрыңыз.
7. Doc.zip архивінен *.doc кеңеймелі файлдарды алып Архив2 бумасына
орналастырыңыз, ол үшін
▪ Архивтелген бума белгісіне екі рет шертіңіз де, пайда болған
терезедегі (архиватор терезесі) саймандар панелінен Найти командасын
орындаңыз.
▪ Искать командасының терезесіне ізделінді файлдың аты немесе шаблоны
(кеңеймесімен қоса) жазылады да орындауға жіберіледі.
▪ Результаты поиска терезесіндегі шыққан файлдардың бәрін белгілеңіз
және Извлечь в командасын орындаңыз.
▪ Пайда болған терезеде қалпына келтірілген файлдар барып орналасатын
Архив2 бумасының маршруты көрсетіледі және ОК орындалады.
8. Архив2 бумасын дискетаға көшіріңіз.
3-жаттығу. Дискіге қызмет көрсету.
1. Дискетаның ( Диск 3,5(А:)) жұмыстық бетін тексеру. Ол үшін :
▪ Мой компьютер терезесінен Диск 3,5(А:) белгілеп алынады.
▪ Осы терезенің Файл мәзірінен немесе контекстік мәзірден Свойства
командасы орындалады.
▪ Пайда болған терезедегі Сервис жапсырмасының тобындағы Проверка
диска бөліміндегі Выполнить проверку командасы орындалады.
▪ Параметры проверки диска тобындағы Проверять и восстанавливать
поврежденные сектора тұсына тышқанмен шертіп белгі қойыңыз.,
орындауға жіберіңіз.
4- жаттығу: Дискетаны вирусқа тексеру.
1. Дискетаны салыңыз.
2. Диск 3,5(А:) үшін ашылған контекстік мәзірден антивирустық программаны
(Kaspersky AntiVir) іске қосыңыз.
3. Келесі дискетаны вирусқа тексеріп көріңіз.
Өздік жұмыс тапсырмалары:
(Тапсырманы орындауға қажетті мәліметтер нұсқалар бойынша төменде
берілген
2-кестедан алынады)
1. Жұмыс үстелінде ... бума құрыңыз көп нүкте орнына сәйкес бума атын
кестедан аласыз, 1-тапсырма.
2. Құрылған бумаға архивтелетін ... кеңеймелі файлдарды орналастырыңыз 2-
тапсырма.
3. ... ZIP архивін құрыңыз.3- тапсырма
4. Архивтік буманы дискетаңызға көшіріңіз.
5. Зертханалық жұмыс тақырыбын, дискілермен , бумалармен, файлдармен
жасалған жұмыстардың алгоритмін, жиі қолданылатын амалдарға сәйкес
Windows жүйесіндегі жедел пернелер комбинацияларын дәптерге жазыңыз
.
2-кесте
Нұсқа№ 1 -тапсырма 2-тапсырма 3-тапсырма
1 Текст *.txt Архив1
2 Документы *.doc Архив2
3 Рисунки *.bmp Архив3
4 Таблицы *.xls Архив4
5 Сайт *.html Архив5
Бақылау сұрақтары:
1)Дискіні форматтау не үшін қажет?
2)Дискіні дефрагментациялау не үшін қолданылады?
3)Компьютерлік вирус деген не?
4)Архивтеу не үшін қажет?
5)Жиі қолданылатын архивтеу программалары қандай?
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС №3
Тақырыбы: Word текстік процессоры. Текстік құжаттарды құру, редакциялау
және форматтау
Мақсаты: Word текстік процессорында текстік құжаттарды құру,
редакциялау және форматтау тәсілдерін меңгерту.
Негізгі түсініктер:
Текстік процессорлар (мысалы, MS Word программасы)– текстік
құжаттарды дайындау, түзету және қағазға басып шығару сияқты текстік
редакторларға тән қарапайым әрекеттермен қатар, құжаттан берілген сөзді
немесе фрагментті іздеу, алмастыру, текстік құжатқа макрокомандалардың
көмегімен объектілер орналастыру, т.б. күрделі әрекеттерді де орындай
алатын программа.
Құжат құру Word программасында екі түрлі жолмен орындалады: дайын
шаблондарды (макеттерді) пайдалану және жаңа құжат (новый документ)
негізінде құру.
Құжатты редакциялау терілген құжаттағы түрлі қателерді жөндеуді,
текстегі фрагменттердің орындарын ауыстыру, алып тастау, қосу және т.б.
қамтиды. Қате терілген символдарды жою BACKSPACE, DELETE пернелерінің
көмегімен жаслады..
Текстік құжаттарды форматтауды Word программасының терезесіндегі
Форматирование саймандар панеліндегі батырмалар немесе негізгі мәзірдегі
Формат опциясының командалары арқылы жүзеге асырады.
Текстік құжатты форматтау тәсілдері:
▪ Шрифт гарнитурасын таңдау және өзгерту
▪ Шрифт өлшемін өзгерту
▪ Шрифтің сызылымын (начертание) өзгерту
▪ Тексті бетке қатысты туралау
▪ Маркерленген және номерленген тізімдер жасау
▪ Абзацтың параметрлерін орнату.
Құжатты сақтау. Word текстік процессорының құжаттары стандарт кеңеймесі
.doc болып келетін файлдар түрінде сақталады. Құжаттарды сақтау әдісінің
параметрлері, Сервис - Параметры командасының терезесіндегі , Сохранение
жапсырмасы бөлімінде көрсетіледі.
Құжаттарды ашу және жабу. Құжатты ашу, бұл бұрын даярланған және файл
түрінде сақталған құжаттар үшін ғана мүмкін болады, ол Файл -Открыть
командасы көмегімен орындалады. Файл-Закрыть командасы арқылы ашылған
құжатты жабуға болады , мұның басқа да тәсілдері бар.
Құжаттан фрагментті іздеу және ауыстыру келесі әрекеттерді қамтиды:
1. Правка -Найти (немесе Ctrl+f пернелері) командасы орындалады;
2. Найти тұсындағы терезеге ізделінетін текст фрагменті жазылады;
3. Табылған фрагментті автоматты түрде бірден басқа текстпен ауыстыру үшін
Заменить жапсырмасының элементтері қолданылады;
4. Заменить на нұсқауының тұсына алмастырушы жаңа текст жазылады.
Word программасы терезесі саймандар панелінде орналасқан негізгі
командаларға сәйкес батырмаларды алып тастауға нмесе керісінше қосуға
болады. Ол үшін Сервис →Настройка командасынан кейін пайда болатын
Настройка терезесінен Команды жапсырмасы іске қосылады. Әрі қарай
Категориялар тізімінен қажет батырма жататын топтың аты таңдалады., сол
мезетте сол терезедегі Команды тізімінде таңдалынған топқа жататын
батырмалардың белгілері шығады.
Құжаттың колонтитулдары деп құжат орналасқан беттің жоғарғы және
төменгі жиектеріне сәйкес обылысты айтады. Құжаттың немесе құжат бетінің
колонтиулын Вид→Колонтитулы командасы арқылы орнатады. Колонтитул ретінде
тексттер, суреттер (беттің номері, мекеме эмблемасы, құжаттың аты, авторы
және т. б.) алынады да олар міндетті түрде, құжат беттерінің жоғарғы
немесе төменгі бөлігінде басылады.
Гиперссылка – бір құжат көлемінде фрагменттен - фрагментке немесе бір
құжаттан екінші бір құжатқа, Интернеттегі Web-беттерге бірден көшіп
отыруды қамтамасыз ететін асты сызылған, басқа түске боялған текст немесе
сурет .
Текст фрагментін гиперссылка ретінде пайдалану үшін :
▪ Гиперссылка ретінде қолданылатын фрагмент белгіленіп алып,
Стандартная панеліндегі Вставить гиперссылку батырмасы шертіледі;
▪ Пайда болған терезедегі Связать жапсырмасының Новый документ
белгісі шертіледі;
▪ Имя нового документа нұсқауының тұсына сілтеме жасалатын, яғни
гиперссылка қызметін атқарып тұрған фрагментке шерткенде ашылатын
құжаттың немесе файлдың аты (қажет жағдайларда маршрутымен қоса)
жазылады;
▪ ОК батырмасына шертіледі.
Жаттығу жұмыстары:
1-жаттығу.
1. Берілген тексті теріп, төменде берілген суреттегі сияқты форматтаңыз.
2. Құжатты Лаб_1_Word деген атпен өз бумаңызда сақтаңыз.
3. Файл-Параметры страницы командасын пайдаланып беттің параметрлерін
(параметры cтраницы) өзгертіңіз: жоғарысы-2.5, төмені -2.5, сол жағы-
3, оң жағы -1.5, ориентациясы – альбомная, масштабы – 75% .
4. Сервис – Язык – Расстановка переносов командасының көмегімен
тасымалдауларды орналастырыңыз.
5. Тексттегі т әрпінен басталатын сөздерді Правка – Найти командасын
пайдаланып табыңыз.
6. Алмазная долина сөзін Правка -Заменить командасын пайдаланып
Жемчужина сөзімен алмастырыңыз.
7. Колонтитулдарды қойыңыз. Колонтитулға беттің номерлерін (положение –
внизу страницы, выравнивание – от центра), құжатыңыздың атын
(Лаб_1_Word), құрылған уақытын , өз аты-жөніңізді, факультетіңіз бен
тобыңызды жазыңыз.
2-жаттығу.
1. Төмендегі берілген текст сақталған Жемчужина.doc деп аталатын құжат
жасаңыз. Текст:
Отель ЖЕМЧУЖИНА - это туристический комплекс, занимающий значительную
площадь. Отель приспособлен для отдыха с детьми. Лыжный подъемник, лыжная
школа расположены рядом. В отеле есть ресторан, бассейн, сауна и
гимнастический зал. Кроме того, в отеле есть:
• Детский сад, в котором воспитатели заботятся о детях, устраивают
праздники, просмотр детских фильмов или чтение сказок.
• Апартаменты с цветным телевизором, телефоном и балконом, лоджией или
террасой. Тип 1 – жилая площадь около 27 кв.м, тип 2 – около 34 кв.м.
• Буфет для завтраков с большим выбором блюд.
2. Берілген текстегі маркирленген тізімді (маркированный список) алдын –ала
белгілеп алып, Формат – Колонки командасының көмегімен бағандарға бөліп
орналастырыңыз. Текст жаңа бағаннан басталу үшін әрбір бағаннан кейін
Вставка – Разрыв – Новая колонка командасы орындалады. Келесі түрде болуы
керек:
• Детский сад, в котором воспитатели заботятся о детях, устраивают
праздники, просмотр детских фильмов или чтение сказок.
• Апартаменты с цветным телевизором, телефоном и балконом, лоджией или
террасой. Тип 1 – жилая площадь около 27 кв.м, тип 2 – около 34 кв.м.
• Буфет для завтраков с большим выбором блюд.
3. Лаб_1_Word деп аталатын құжаттағы Жемчужина фрагментін жаңа құжатпен
(Жемчужина.doc) байланыстыратын гиперссылка жасаңыз.Ол үшін Жемчужина
сөзі (Лаб_1_Word құжатындағы) белгілеп алынып , Вставка – Гиперссылка
командасы орындалады да , Связать нұсқауының тұсына Жемчужина.doc деп
файлдың аты жазылады.
Өздік жұмыс тапсырмалары:
(Тапсырманы орындауға қажетті мәліметтер нұсқалар бойынша төменде
берілген
3-кестедан алынады)
1. Текстік құжат құрыңыз көп нүктенің орынына қойылатын файлдың аты 3-
кестедан алынады, 1-тапсырма.
2. Құжаттағы абзацтар саны ... болуы керек 2-тапсырма.
3. Абзацтарды форматтаңыз 3-тапсырма.
4. Бірнеше жолдардан тұратын тізім ... жасаңыз 4-тапсырма.
5. Тізімдегі тексті ... бағанға бөліңіз 5-тапсырма.
6. Құжатқа ... қойыңыз 6-тапсырма.
7.
3-кесте
Тапсырмалардың номерлері
Вар.
№
1 2 3 4 5 6
1 Лаб_W1 7 шрифті курсив, полужирный, №Маркир 4 жоғарғы
10, жол арасы междустрочный ленген колонтит.
интервал одинарный. (имя
файла)
2 Лаб_W2 5 шрифті с подчеркиванием, Номер 5 төменгі
№14, жол арасы междустрочныйленген колонтит.
интервал двойной ( дата)
3 Лаб_W3 6 шрифті курсив, №16, абзацты Көп 3 бетті
туралау по левому краю. деңгейлі бөліп
тастау
(Разрыв
страницы)
4 Лаб_W4 4 жол арасы междустрочный Маркир 4 беттерді
интервал полуторный, абзацтыленген номерлеу
туралау по центру.
5 Лаб_W5 8 азат жол красная строка Номер 3 Сноски
1.25, абзацты туралау по ленген
ширине.
Бақылау сұрақтары:
1. Текстік процессордың қызметі қандай?
2. Құжатты форматтау мен редакциялаудың айырмашылығы қандай?
3. Форматтау тәсілдерін атаңыз?
4. Колонтитул деген не?
5. Гиперссылка не үшін қажет?
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС №4
Тақырыбы: Word текстік процессоры . Құжатқа суреттер, графиктік
объектілер орнату
Мақсаты: Текстік құжаттарға суреттер, графиктік және т.б.
объектілерқоюды үйрету.
Негізгі түсініктер:
Word құжатында суреттер салу. Word текстік процессорында қарапайым
схемаларды, чертеждер мен суреттерді Вид-Панели инструментов-Рисование
командасы арқылы іске қосылатын орнатылған графиктік редактор көмегімен
салуға болады.
Графиктік объектілерді біріктіру. Түрлі бөліктерден құралған чертежді
немесе схеманы біртұтас сурет ретінде қарастыру үшін ол бөліктерді Shift
батырмасын баса отырып белгілейді де сол жерде контекстік мәзірден
Действия-Группировать командасын орындайды. Объектілерді біріктіруді алып
тастау үшін сол контекстік мәзірдегі Действия - Разгруппировать командасы
қолданылады.
Word процессорындағы графикамен жасалатын жұмыстарды үш бағытқа сәйкес
қарастырады:
1. Басқа қосымшаларда (мысалы, Paint, Ms Drawing, Paintbrush, Excel және
т. б.) салынған графиктік объектілерді құжатқа кірістіру;
2. Құжаттың өзінде Рисование панелінің құралдарын пайдаланып сурет салу;
3. Тексті көркемдеуде Clipart коллекциясының дайын суреттерін пайдалану.
Графиктік объектінің текстегі орналасуы.
1. Настройка изображения панелін іске қосыңыз. Ол үшін Вид -
Панели инструментов - Настройка изображения командасы орындалады.
2. Пайда болған панелден Обтекание текстом батырмасына шертіледі. Пайда
болған мәзірден өзіңізге қажет команда таңдалынып, сол командаға
шертіледі. Егер По контуру командасы таңдалса терілген текст графиктік
объект контурын жағалай орналасады.
OLE технология. Құжатта әртүрлі типке жататын объектілерді біріктіру үшін,
айталық графиктік, музыкалық объектілер, электрондық кестелар секілді,
Windows жүйесінде OLE технологиясы қолданылады. OLE технология –
объектілерді кірістіру және байланыстыру. Осыған байланысты текстке
енгізілетін объектілерді екі топқа бөлуге болады:
▪ Құжатқа кірістірілген объект құжаттың бөлігі ретінде есептеледі де
бастапқы оригинал объектідегі өзгерістер құжаттағы объектіге
берілмейді;
▪ Құжаттағы байланысқан объектілер оригиналдары өзгерген жағдайда қоса
өзгеріп отырады.
OLE технологиясының терминдері:
• Клиент –объектіні қабылдайтын қосымша немесе программа;
• Сервер –объектінің өзі жасалатын қосымша немесе программа.
Құжатқа кірістірілген немесе байланысқан объектілерді сервер-қосымша
көмегімен редакциялау үшін сол объектіде екі рет шертіледі.
OLE технологиясы екі түрлі әдіспен орындалады:
1. Алмастыру буфері, яғни қосымша мәзірінің Правка -
Специальная_вставка командасын пайдалануға болады. Бұл әдіс фрагмент
үшін де, тұтас құжат үшін де орындалады.
2. Қосымша мәзірінің Вставка - Объект командасын пайдалануға болады.
Бұл әдіс тұтас құжат үшін ғана орындалады.
Жаттығу жұмыстары.
1 -жаттығу. Төменде берілген үлгіге сәйкес схема құрып ондағы барлық
объектілерді біріктіріңіз.
1. ABB1A1 тіктөртбұрышын салыңыз;
2. A1D1 көлбеу сызығын жүргізіңіз;
3. A1D1 көшіріп алып үш рет ВС, B1C1 және AD үшін қайталап қойып
шығыңыз;
4. CC1, DD1, DC және D1C1 сызықтарын жүргізіңіз;
5. қажет кесінділерді белгілеп алып сызықтың типін өзгертіңіз, Тип штриха
– пунктир;
6. Линия құралын және Линия со стрелкой стилін пайдалана отырып
координата осьтерін салыңыз. Автофигура стилін таңдау үшін сол
объектінің контекстік мәзіріндегі Формат автофигуры командасы
орындалады.
7. Әріптік белгілеулерді жазу үшін Рисование панеліндегі Надпись
батырмасына шертіп, пайда болған рамканы қажет өлшемге дейін тышқан
көмегімен созады;
8. Цвет линии батырмасына шертіліп (рамка белгіленген болуы керек
), пайда болған палитрадан Нет Линии, сол сияқты Цвет заливки
палитрасынан Нет заливки таңдалынады , рамка түссіз болып шығады.
Әрі қарай қажет әріпті рамкаға орналастыруға болады.
9. Өз рамкаңызды белгілеп, көшіріп алыңыз да он әріп үшін он рет қойып
шығыңыз (буферге көшірілген рамканы жаңа жерге қоймас бұрын бастапқы
рамкадағы белгілеуді алып тастаңыз). Новая рамка может, после вставки,
поместиться поверх предыдущей. Рамкалар бірінің үстіне бірі орналасқан
жағдайда үстіңгі рамканы жылжытып отырыңыз. Төменгі индекс Формат - Шрифт
командасы орындалғанда пайда болатын терезенің Шрифт жапсырмасындағы
Нижний индекс бөлімін қосқаннан кейін қойылады.
10. Бұл сызықтардың барлығын біріктіріп тұтас бір графиктік объект жасау
үшін Выбор объектов , батырмасына шертіледі де пайда болған
пунктирлі рамка барлық объектілерді қамтығанша ұлғайтылады, Действия
мәзірінен Группировать пункті орындалады.
2-жаттығу: Құжатқа графиктік объектіні (суретті) кірістіру.
1. С:\Мои документы\Ваша папка\Интеграция.doc құжатын құрыңыз;
2. Paint қосымшасын пайдаланып салған суретіңізді Рисунок.bmp файл түрінде
сақтаңыз;
3. Суретті буферге көшіріп алыңыз яғни, суретті белгілеп алып Правка -
Копировать командасы орындалады;
4. Құжатқа объектіні кірістіру үшін :
▪ Miсrosoft Word программасында Интеграция.doc құжатының терезесін
аашу керек;
▪ Курсорды сурет қойылатын орынға апарады , тақырып та жазуға
болады;
▪ Объектіні кірістіру үшін Правка - Специальная вставка командасы
орындалады;
▪ Вставить таңдалынады ;
▪ Рисунок форматы таңдалынып, диалогтық терезедегі В виде значка
белгіленіп ОК басылады;
5. Кірістірілген объектілерді редакциялау.
▪ Суреттің белгісіне тышқанмен екі рет шертеді;
▪ Сурет өзгертіледі;
▪ Интеграция. doc құжатына қайтып ораласыз;
▪ Құжаттағы белгіге шертесіз. Пайда болған мәзірден Связанный объект
рисунок - Преобразовать командасын орындайсыз. Диалогтық
терезедегі В виде значка белгісін алып тастап ОК басылады.
6. Бастапқы суретті редакцияланған суретпен салыстырыңыз.
▪ Рисунок.bmp құжатындағы бастапқы суретпен Интеграция.doc
құжатындағы редакцияланған суретті салыстырыңыз.
3-жаттығу. Текстік құжат үшін байланысқан объект құру.
1. Құжатқа байланысқан объект қойыңыз (байланысқан объект ретінде
3-ЗЕРТХАНАЛЫҚ жұмыста құрған Справка.txt файлын алыңыз).
▪ Интеграция.doc құжатына көшіңіз ;
▪ Курсорды сурет қойылатын орынға апарады , тақырып та жазуға
болады;
▪ Байланысқан объектіні қою үшін Вставка-Объект-Создание из
файла-Обзор-Выделить- Справку.txt-установите флажок в виде
значка; связь с файлом командалары орындалады.
2. Бастапқы оригинал объектіні өзгертіңіз де өзгерген объектіні сақтаңыз;
▪ Интеграция.doc құжатын жабыңыз.
▪ Интеграция.doc құжатын қайта ашыңыз.
▪ Интеграция.doc құжатын Справка.txt құжатымен салыстырыңыз.
Өздік жұмыс тапсырмалары:
(Тапсырманы орындауға қажетті мәліметтер нұсқалар бойынша төменде
берілген
4-кестедан алынады)
1. Текстік құжат құрыңыз көп нүктенің орынына қойылатын
файлдың
аты 4-кестедан алынады, 1-тапсырма.
2. Рисования панелі құралдарын пайдаланып ... суретін салыңыз оның
элементтерін біртұтас сурет қылып біріктіріңіз, тақырып жазыңыз
2-тапсырма.
3. Құжатқа ... орналастырыңыз 3- тапсырма.
4. Суретті текстке қатысты орналастыру әдістерін пайдаланып сурет
фонында ... жасаңыз 4-тапсырма.
4 –кесте
Нұсқа
№ 1-тапсырма 2-тапсырма 3-тапсырма 4-тапсырма
1 С:\Ваша Телевизор Байланысқан Шақыру билеті
папка\Лаб2_W1 сурет
2 С:\Ваша Будильник Кірістірілген Визиткалық
папка\Лаб2_W2 диаграмма карточка
3 С:\Ваша Машина Байланысқан Туған күн
папка\Лаб2_W3 текст открыткасы
4 С:\Ваша Блок-схема Кірістірілген Фирма
папка\Лаб2_W4 сурет логотипі
5 С:\Ваша Компьютер Байланысқан I орынға
папка\Лаб2_W5 кесте берілетін мақтау
қағазы
Бақылау сұрақтары:
1. Word процессорындағы, құралдары сурет салуда пайдаланылатын панель
қалай аталады?
2. Word процессорындағы графикамен жасалатын жұмыстарды қандай
бағыттарға сәйкес қарастырады?
3. OLE – технология не үшін қолданылады?
4. Кірістірілген объекті мен байланысқан объект айырмашылығы қандай?
5. Объектілерді біріктіру не үшін қажет ?
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС №5
Тақырыбы: Word текстік процессоры . Формулалар редакторы.
Кестелерді құру және форматтау. Кестелердегі есептеулер
Мақсаты: Текстік құжаттарда кестелермен жұмыс жасау дағдыларын
қалыптастыру.
Негізгі түсініктер:
Текстік құжатқа формулалар енгізу. Word текстік құжатына Microsoft
Equation 3.0 формулалар редакторын пайдаланып математикалық және т. б.
формулаларды енгізудің бірнеше тәсілдері бар:
▪ Бірінші әдіс:
1. Құжаттағы формула жазылатын орынды анықтаңыз;
2. Вставка - Объект-Тип объекта Microsoft Equation 3.0. командалары
орындалып ОК басылады.
▪ Екінші әдіс:
1. Саймандар панелінен Редактор формул немесе батырмасына
шертіледі.
Кестеларды құру және форматтау. Word программасында тексті кестелар
түрінде жазудың түрлі мүмкіндіктері қарастырылған. Мұның ең қарапайым
жолы табуляция позицияларын пайдалану болып есептеледі..
Word программасында кестеларды құру және форматтау жолдары:
▪ Шағын кестеларды саймандар панеліндегі Добавить таблицу
батырмасын пайдаланып жасауға болады;
▪ Текстік құжатқа бағандары мен жолдарының санын алдын-ала
көрсетілген кестені жоғарғы мәзірдің Таблицы - Вставить таблицу
командалары арқылы қояды. Бағандар мен жолдар санын Вставка таблицы
диалогтық терезесіндегі счетчик-есептеуіштер көмегімен береді;
▪ Таблицы и границы батырмасы, сондай-ақ Кесте - Нарисовать
таблицу командалары құжатқа қойылатын кестені қолданушының өзі
сызып шығуына мүмкіндік береді;
▪ Кесте - Объединить ячейки (Разбить ячейки) командалары алдын ала
белгіленіп алынған бірнеше ұяшықтарды біріктіруді немесе жекелеген
ұяшықтарды бөлуді жүзеге асырады;
▪ Кестелердегі ұяшықтарды бөліп тұрған сызықтарды алып тастауға
немесе көрсетіп қоюға болады. Ол үшін Таблицы и границы саймандар
панелінің Нарисовать таблицу и Ластик батырмалары пайдаланылады;
▪ Кесте - Автоформат командасы көмегімен кестелар құруға арналған
стандарт форматтағы дайын шаблондарды пайдалануға болады;
Кестелердегі есептеулер . Word текстік процессорында кесте бағандары мен
жолдарында орналасқан сандармен жүргізілетін есептеулерді сәйкесінше басқа
ұяшыққа Кесте -Формулы командасының көмегімен есептеп шығаруға болады.
Ұяшықтар блогына сілтеме жасайтын қызметші сөздер:
▪ LEFT-формула жазылған ұяшықтың сол жағындағы ұяшықтар ;
▪ RIGHT- формула жазылған ұяшықтың оң жағындағы ұяшықтар;
▪ ABOVE- формула жазылған ұяшықтың жоғарысында орналасқан
жағындағы ұяшықтар;
▪ BELOW- формула жазылған ұяшықтың төменінде орналасқан
жағындағы ұяшықтар.
Word программасындағы қолданушының функциялары:
▪ AVERAGE() – ұяшықтар диапазонының орташа мәнін есептеу;
▪ COUNT() – ұяшықтар диапазонындағы мәндердің санын есептеу;
▪ MAX() – максималь мәнді табу;
▪ MIN() – минималь мәнді табу;
▪ SUM() – мәндердің немесе сандардың қосындысын табу.
Жаттығу жұмыстары.
1-жаттығу: Төменде берілген өрнектерді текстік құжатқа Редактора формул
формулалар редакторын пайдаланып жазыңыз:
1) , 2) .
1. Жоғарыда айтылған тәсілдердің бірін пайдаланып Редактор формул іске
қосыңыз;
2. Пернелік тақтадан s = символдарын теріңіз;
3. Редактора формул саймандар панелінен бөлшектің (знак дроби) белгісіне
шертіңіз;
4. Бөлшектің алымына 2 жазыңыз, содан кейін суммы ,
батырмасына шертіп қажет белгіні таңдаңыз;
5. Пернелерден х символын теріп , әрі қарай индекс ,
батырмасына шертіліп қажет төменгі индекс таңдалынады да пернелерден i
теріледі;.
6. Формуладағы бөлшектің бөлімі тұрған обылысқа сырт еткізгеннен
кейін пернелік тақтадан 3+х өрнегін тереді;
7. Индекс , батырмасына шертіліп жоғарғы индекс алынады да
пернеден 2 саны теріледі;.
8. 2) формуланы да осы әдіспен орындайды (өз бетінше).
2 - жаттығу. Төменде келтірілген формуласы бар тексті теріңіз. Текст:
Модель Солоу с непрерывным временем. Предположим теперь, что время,
измеряемое в начале с дискретностью в один год, будет измеряться с
дискретностью ∆t (например, полугодие, квартал, месяц, декада, день). При
дискретности в один день время можно считать практически непрерывным.
При дискретности ∆t модель Солоу будет выглядеть следующим образом:
(1.1.2)
3-жаттығу. Берілген схеманы сызып, формулаларды Редактор формул
формулалар редакторын пайдаланып жазыңыз. Барлық графиктік объектілерді
біріктіріп тұтас схема жасаңыз.
Структурная схема модели Солоу
1. Схема сызуда Рисования панелі саймандарын пайдаланыңыз.
2. Графиктік объектілерге формулаларды Надпись батырмасының
немесе объектінің контекстік мәзіріндегі Добавить текст
командасының көмегімен қоюға болады.
4-жаттығу. Төменде көрсетілгендей кесте жасап есептеулер жүргізіңіз:
Апта Шығындар
күндері
Азық-түТранспорҚыдыру Басқа Барлығы:
лік т
Демалыс 250 100 120 500 200
Бәрі:
1. Жоғарыда аталған тәсілдердің бірін пайдаланып кесте құрыңыз;
2. Белгіленген ұяшықтарды біріктіру үшін Кесте - Объединить ячейки
командасын пайдаланасыз;
3. Ұяшықты бөлу үшін Кесте-Разбить ячейки командасын пайдаланасыз;
4. Кестені көркемдеу Формат -Границы и Заливка арқылы жасалады;
5. Бәрі жолында қосындыны есептеу формуласын жазыңыз: курсорды Тамак
бағанына қойыңыз да , Кесте-Формула командасын орындаңыз;
6. Терезеде пайда болған формула: =SUM(ABOVE), формула орналасқан
ұяшықтың жоғарысындағы ұяшықтардағы сандардың қосындысын табады;
7. Қалған бағандарда солай есептеледі;
8. Барлығы бағанына формуланы өзіңіз жазыңыз.
Өздік жұмыс тапсырмалары:
(Тапсырманы орындауға қажетті мәліметтер нұсқалар бойынша төменде
берілген
5-кестедан алынады)
1. Редактор формул формулалар редакторын пайдаланып ... өрнектерді
жазыңыз 1-тапсырма.
2. ... тақырыбындағы кесте құрып, кестеге мәліметтер енгізіңіз және
формулаларды қолданып есептеулер жүргізіңіз 2-тапсырма:
5-кесте
Нұсқа № 1-тапсырма 2-тапсырма
1 у= Студенттер үлгірімінің
ведомосі
2 Студенттер қатысымының
ведомосі
3 Товарды есепке алу
4 Төлемақы
5 Түскі ас есебі
Бақылау сұрақтары:
1. Текстке формула қалай қойылады?
2. Кесте құру тәсілдерін атаңыз?
3. Кестеларда есептеулер қалай жүргізіледі?
4. Кесте ұяшықтары қалай біріктіріледі?
5. Кестедағы сызықтар мен бояулар қалай жасалады?
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС №6
Тақырыбы: Word текстік процессоры. Макростар құру
Мақсаты: Текстік құжаттарға макростар қоюды үйрету.
Негізгі түсініктер:
Макрос (немесе макропрограмма) – қолданушының тізбектей орындайтын
бірнеше командалар жиынтығын біріктіріп белгілі бір пернелер комбинациясына
немесе белгілі бір батырмаға меншіктейтін программа. Бұл әрекетті орындау
үшін Word текстік процессорында қолданушының әрбір орындаған командасын
немесе әрекетін программа түрінде тіркеп отыратын арнаулы макротранслятор
болады. Макростарды, көбінесе бірсарынды әрекеттерді қайталап отырмас үшін
қолданады. Макросты пайдалану қолайлы болу үшін оны орындауды саймандар
панелінде орналасатын бір батырмаға немесе пернелер комбинациясына
меншіктеп қояды, яғни ол батырмаға шерткенде немесе пернелер комбинациясын
басқан кезде сіздің құрған макросыңызға сәйкес командалар тізбегі автоматты
түрде бірден бір команда сияқты орындалады. Макросты жазу үшін Сервис-
Макрос-Начать запись командасы орындалады немесе қалып-күй қатарындағы
ЗАП индикаторына екі рет шертіледі.
Жаттығу жұмыстары.
1- жаттығу. Word программасында қарапайым макрос құру.
1. Удалить_До_Конца_Строки деп аталатын макросты құру.
1.1.Жаңа құжат құрыңыз. Құжатта келесі 1234567890 сандарын теріңіз де
курсорды жолдың басына апарыңыз.
1.2. Қалып-күй қатарындағы ЗАП индикаторына екі рет шертіңіз, сонда Запись
макроса деп аталатын диалогтық терезе пайда болады..
1.3. Осы терезедегі Имя макроса тұсына : Удалить_До_Конца_Строки деп
жазыңыз. Терезедегі Макрос доступен тұсына өз құжатыңыздың атын көрсетіңіз.
Описание тұсына макрос туралы текст, мысалы: Удаляет текст до конца
строки деп жазуға болады. Барлығы орындалғаннан кейін ОК батырмасына
шертіледі. Мұның нәтижесі программа терезесінде Остановка записи панелінің
пайда болуымен аяқталады. Бұл панель енді макросты жазу басталғанын
білдіреді, яғни сіздің орындаған әрбір командаңыз құрып жатырған
макросыңызға тіркеліп жазылып жатады.
1.4. Әрі қарай Shift+End пернелер комбинациясы басылады. Сол кезде
курсор тұрған орыннан бастап жолдың соңына дейінгі текст белгіленеді.
Del пернесі басылады да белгіленген текст жойылады.
1.5. Остановка записи панеліндегі Остановить запись батырмасына шертіңіз.
Бұл бірінші макросты құрудың аяқталғанын білдіреді.
Ескерту: Макростарға ат беруде бос орын белгісі қолданылмайды.
2-жаттығу. Құрылған Удалить_До_Конца_Строки макросын орындап көру. 2.1.
Өзіңіз құрған құжатта кез-келген бір жолдан тұратын текст жазыңыз..
2.2. Курсорды жолдың басына апарыңыз да Сервис-Макрос-Макросы командасын
орындаңыз.
2.3. Пайда болған диалогтық терезеден Удалить_До_Конца_Строки макросын
белгілеп алып Выполнить батырмасына шертіңіз. Текст жойылады. Мұны бірнеше
рет қайталап жасап көріңіз.
3- жаттығу. Құрылған Удалить_До_Конца_Строки макросын саймандар панеліне
батырма түрінде орналастыру.
3.1. Экранға макростың батырмасын орналастыратын панелді, мысалы Visual
Basic ( Вид-Панели инструментов- Visual Basic командасы арқылы) панелін
шығарып аласыз.
3.2. Сервис-Настройка командасы орындалады. Пайда болған терезеден Команды
жапсырмасын таңдайсыз. Категории тізімінен Макросы категориясын
таңдайсыз. Пайда болған макростар тізімінен өзіңіз құрған
Удалить_До_Конца_Строки макросын белгілеп алып тышқанның сол жақ
батырмасын басып отырып оны жаңағы Visual Basic панеліне апарасыз.
Панельде жаңа батырма, яғни Удалить_До_Конца_Строки макросының батырмасы
пайда болады.
3.3. Әрі қарай Изменить выделенный объект батырмасына шертіп, тізімнен
Основной стиль түрін таңдасаңыз батырма стандарт түрге келеді.
3.4. Макрос батырмасының түрін өзгерту үшін Изменить выделенный объект
батырмасына шертіп, тізімнен Выбрать значок для кнопки таңдалынады. Пайда
болған тізімнен өзіңізге ұнаған , мысалы телефон түріндегі немесе т. б.
белгіні таңдап, сол белгіге шертесіз. Диалогтық терезені жабасыз , панельде
телефон белгісі түріндегі макростың батырмасы пайда болады.
3.5. Макрос батырмасын тексеру үшін, өз құжатыңызда текст жазып курсорды
жолдың басына апарыңыз да макрос батырмасына шертіңіз жол жойылады.
4- жаттығу. Құрылған Удалить_До_Конца_Строки макросын пернелер
комбинациясына бекіту.
4.1. Сервис-Настройка командасы орындалады. Пайда болған терезеден
Клавиатура батырмасына шертіңіз. Категории тізімінен Макросы категориясын
таңдайсыз. Пайда болған макростар тізімінен өзіңіз құрған
Удалить_До_Конца_Строки макросын белгілеп аласыз. Панельде жаңа батырма,
яғни Удалить_До_Конца_Строки макросының батырмасы пайда болады. Новое
сочетание клавиш тұсына көшіп, Ctrl+Shift+E пернелерін басыңыз да
Назначить батырмасына шертіңіз. Диалогтық терезені жабыңыз.
4.2. Әрі қарай алдыңғы жаттығудағы сияқты, жолды өшіруді Ctrl+Shift+E
пернелер комбинацисы көмегімен орындап көріңіз .
5- жаттығу. Жаңадан Темно_Красный_Цвет деп аталатын макрос құру.
Жаңа макросты құру үшін келесі командалар орындалуы тиіс:
• Формат-Шрифт командасы орындалады;
• Цвет тізімінен қызыл қоңыр (темно-красный) түс таңдалынады;
• ОК батырмасы шертіледі.
5.1. Қалып-күй қатарындағы ЗАП индикаторына екі рет шертіңіз, сонда Запись
макроса деп аталатын диалогтық терезе пайда болады.
5.2. Осы терезедегі Имя макроса тұсына : Темно_Красный_Цвет деп жазыңыз.
Терезедегі Макрос доступен тұсына өз құжатыңыздың атын көрсетіңіз.
Описание тұсына макрос туралы текст : Окрашивает текст в темно-красный
цвет деп жазуға болады. Барлығы орындалғаннан кейін ОК батырмасына
шертіледі.
5.3. Әрі қарай Формат-Шрифт командасы орындалады да Цвет тізімінен қызыл
қоңыр (темно-красный) түс таңдалынады, ОК батырмасы шертіледі.
Остановка записи панеліндегі Остановить запись батырмасына шертіңіз. Бұл
екінші макросты құрудың аяқталғанын білдіреді.
5.4. Құрылған макросты саймандар панеліне батырма түріде орналастырыңыз.
Өздік жұмыс тапсырмалары:
(Тапсырманы орындауға қажетті мәліметтер нұсқалар бойынша төменде
берілген
6-кестедан алынады)
1. Жол түрінде берілген тексті курсор тұрған жерден бастап жолдың басына
дейін өшіріп тастайтын макрос құрыңыз (Мұнда 1-жаттығудағы сияқты
орындалады, өшіру үшін Shift+Home пернелері қолданылады).
А) Құрған макросыңызды Удаление_До_Начала_Строки деп атаңыз.
Б) Құрылған макросқа қоңырау (Колокольчика) түріндегі батырма
тағайындаңыз.
2. ... деп аталатын макрос құрыңыз 2-тапсырма.
3. Құрған макросыңызды саймандар панеліне батырма түрінде орналастырыңыз
(Белгінің ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz