Батыс-Қазақстанда орналасқан Cолтүстік Шығыс алаңында мұнай іздеу жұмыстарының геолого-технико-экономикалық тиімділігі
КІРІСПЕ
I. Геологиялық бөлім
1.1. Алаңның (ауданның) физикалық, географиялық, экономикалық жағдайлары . . .
1.2. Алаңның геологиялық, геофизикалық зерттелу тарихы
1.3. Литологиялық, стратиграфиялық қима. . .
1.4. Тектоника. .
1.5.Мұнайгаздылығы.
1.5.1. Мұнайлар түрінің геологиялы.геохимиялық таралу негіздері.(арнайы тарау).
1.6. Жер асты суларының сипаттамасы. . . . . .
1.7. Мұнай және газ қорларын есептеу. . . . . .
1.8. Жобалау, іздестіру жұмыстарының әдістері мен көлемі. . . . . .
1.8.1. Іздестіру жұмыстарының мақсаты мен міндеттері. . . . . . . . . . .
II. Техникалық бөлім
2.1. Ұңғыма бұрғылаудың геологиялық жағдайлары . . . . . . . . . . . . . . .
2.1.1. Бұрғылау кезінде ұшырайтын шиеленістер . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1.2. Керн және шлам алынатын аралықтар.
2.2. Бұрғылау сұйығының түрі мен параметрлерін таңдау . . . . . . . . . .
2.3. Ұңғыма құрылмасын жобалау . . . . . . . . . .
2.3.1. Шегендеу тізбегінің диаметрін таңдау. . .
2.3.2. Пайдалану тізбегін беріктікке есептеу. .
III. Экономикалық бөлім
3.1. Еңбек ақы төлеуді ұйымдастыру. . . . . . . .
3.2. Ұңғы құрылысын қажет мерзімде негіздеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3.3. Материалдық.техникалық жабдықтауды ұйымдастыру. . . . . . . . .
3.4. Негізгі техникалық.экономикалық көрсеткіштерді есептеу. . . . .
IV.Еңбекті және қоршаған ортаны қорғау
4.1.Қауіпті және зиянды өндірістік факторларды талдау. . . . . . . . . . . .
4.2.Қорғаныс шаралары.
4.2.1.Жалпылама шаралар.
4.2.2.Өндірістік санитария.
4.2.2.1. Өндірістік жарықтама
4.2.2.2.Өндірістік шағын климат.
4.3.Техника қауіпсіздігі..
4.3.1.Жалпы шаралар.. .
4.4.2.Өрт қауіпсіздігі...
4.3.2.Электр қауіпсіздігі..
4.5Қоршаған ортаны қорғау.
ҚОРЫТЫНДЫ. .
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ. .
I. Геологиялық бөлім
1.1. Алаңның (ауданның) физикалық, географиялық, экономикалық жағдайлары . . .
1.2. Алаңның геологиялық, геофизикалық зерттелу тарихы
1.3. Литологиялық, стратиграфиялық қима. . .
1.4. Тектоника. .
1.5.Мұнайгаздылығы.
1.5.1. Мұнайлар түрінің геологиялы.геохимиялық таралу негіздері.(арнайы тарау).
1.6. Жер асты суларының сипаттамасы. . . . . .
1.7. Мұнай және газ қорларын есептеу. . . . . .
1.8. Жобалау, іздестіру жұмыстарының әдістері мен көлемі. . . . . .
1.8.1. Іздестіру жұмыстарының мақсаты мен міндеттері. . . . . . . . . . .
II. Техникалық бөлім
2.1. Ұңғыма бұрғылаудың геологиялық жағдайлары . . . . . . . . . . . . . . .
2.1.1. Бұрғылау кезінде ұшырайтын шиеленістер . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1.2. Керн және шлам алынатын аралықтар.
2.2. Бұрғылау сұйығының түрі мен параметрлерін таңдау . . . . . . . . . .
2.3. Ұңғыма құрылмасын жобалау . . . . . . . . . .
2.3.1. Шегендеу тізбегінің диаметрін таңдау. . .
2.3.2. Пайдалану тізбегін беріктікке есептеу. .
III. Экономикалық бөлім
3.1. Еңбек ақы төлеуді ұйымдастыру. . . . . . . .
3.2. Ұңғы құрылысын қажет мерзімде негіздеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3.3. Материалдық.техникалық жабдықтауды ұйымдастыру. . . . . . . . .
3.4. Негізгі техникалық.экономикалық көрсеткіштерді есептеу. . . . .
IV.Еңбекті және қоршаған ортаны қорғау
4.1.Қауіпті және зиянды өндірістік факторларды талдау. . . . . . . . . . . .
4.2.Қорғаныс шаралары.
4.2.1.Жалпылама шаралар.
4.2.2.Өндірістік санитария.
4.2.2.1. Өндірістік жарықтама
4.2.2.2.Өндірістік шағын климат.
4.3.Техника қауіпсіздігі..
4.3.1.Жалпы шаралар.. .
4.4.2.Өрт қауіпсіздігі...
4.3.2.Электр қауіпсіздігі..
4.5Қоршаған ортаны қорғау.
ҚОРЫТЫНДЫ. .
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ. .
Қазақстан мұнай мен газдың қоры бойынша бай мемлекеттердің қатарына жатады. Оның территорясында ірі Каспий маңы мұнай газды провинциясы орналасқан. Соңғы жылдарда тұз асты палеозой түзілімдерінің қимасында, Шыңғыс, Тенгіз тағы басқа сияқты Қазақстанды алдыңғы мемлекеттердің қатарына қосатын мұнай мен газдың ірі кенорындары ашылған.
Каспий маңы ойпатының ашылған мұнай мен газдың кәсіпорындары жоғарғы перм мен юра, триастың тұзүсті түзілімдері дамыған. Каспий маңы депрессиясы мен Жаңа-Алексеев грабенінің қиылысы белдемінің Солтүстік Шыңғыс алаңын зерттеу “Казгеофизика” іздеу-барлау жұмыстарының жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
«Казгеофизика» гофизикалық экспедициясы Каспий маңының солтүстік және солтүстік-шығыс бөлігінде, әсіресе оңтүстік Илек көтерілімін 1988 ж бастап сейсмобарлау жұмыстарын МОГТ жүргізген.
Есеп беруде екі жоба бойынша орындалған дала жұмыстары нәтижелері келтірілген. Олардың бірінің мақсаты - виброкөздерді пайдаланып, тұзүсті түзілімдері бойынша Солтүстік Шыңғыс құрылымдарын детальдау мен терең бұрғылау жұмыстарына дайындау.
Каспий маңы ойпатының ашылған мұнай мен газдың кәсіпорындары жоғарғы перм мен юра, триастың тұзүсті түзілімдері дамыған. Каспий маңы депрессиясы мен Жаңа-Алексеев грабенінің қиылысы белдемінің Солтүстік Шыңғыс алаңын зерттеу “Казгеофизика” іздеу-барлау жұмыстарының жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
«Казгеофизика» гофизикалық экспедициясы Каспий маңының солтүстік және солтүстік-шығыс бөлігінде, әсіресе оңтүстік Илек көтерілімін 1988 ж бастап сейсмобарлау жұмыстарын МОГТ жүргізген.
Есеп беруде екі жоба бойынша орындалған дала жұмыстары нәтижелері келтірілген. Олардың бірінің мақсаты - виброкөздерді пайдаланып, тұзүсті түзілімдері бойынша Солтүстік Шыңғыс құрылымдарын детальдау мен терең бұрғылау жұмыстарына дайындау.
1 Бакиров А.А.,Бакиров Э.А. “ Тектонические основы и методы поиков и разведки скоплений нефти и газа” Москва.1976
2. Браун С. И. Охрана труда в бурении. - М. Недра. 1981.
3. Гутман И. С. Методы подсчета запасов нефти и газа. - М. Недра. 1985.
4.Жданов М.А., Лисунов В.Р., Гришин Ф.А “Методика и практика подсчета запасов нефти и газа” М 1981 ж
5. Жолтаев Г. Ж., Шмайс И. И., Гайковой П. Т. Методические указания. - Алма-Ата: КазПТИ. 1990.
6.Жолтаев Г. Ж., Булекбаев З. Е. Тектоника и нефтегазоносность бортовых зон Прикаспийской синеклизы. Алма-Ата. Казахстан. 1975.
7. Жолтаев Г.Ж., Халелов А.К. “Дипломдық жобасын құрастыру” әдістемелік нұсқау.
8. Иогансен К. В. Спутник буровика. Справочник. М. Недра. 1985.
9. Қазақша-орысша терминологиялық сөздік. Геология, геодезия және география Алматы, Рауан 2000
10.Нефтегазовые провинции СССР /Под редакцией А. А. Бакирова. - М. Недра. 1979.
11.Справочник месторождений нефти и газа. Алматы, 1998 г.
12.Сухарев Г.М. “Гидрогеология нефтяных и газовых месторождений” М 1979 ж
13. Сыромятников Е. С. Организация, планирование и управление нефтегазодобывающими предприятиями. -М. Недра. 1987.
14.Типовые и обязательные исследования комплексом ГИС поисковых, разведочных и эксплуатационных скважин бурящихся на нефть и газ. М. Недра. 1983.
15. Тищенко В. Е. Организация и планирование геологоразведочных работ на нефть и газ. - М. Недра. 1987.
16.Толстой Н.С., Виноградова О.В. Горизонтальное бурение за рубежом, Геология нефти и газа,1991,№12
2. Браун С. И. Охрана труда в бурении. - М. Недра. 1981.
3. Гутман И. С. Методы подсчета запасов нефти и газа. - М. Недра. 1985.
4.Жданов М.А., Лисунов В.Р., Гришин Ф.А “Методика и практика подсчета запасов нефти и газа” М 1981 ж
5. Жолтаев Г. Ж., Шмайс И. И., Гайковой П. Т. Методические указания. - Алма-Ата: КазПТИ. 1990.
6.Жолтаев Г. Ж., Булекбаев З. Е. Тектоника и нефтегазоносность бортовых зон Прикаспийской синеклизы. Алма-Ата. Казахстан. 1975.
7. Жолтаев Г.Ж., Халелов А.К. “Дипломдық жобасын құрастыру” әдістемелік нұсқау.
8. Иогансен К. В. Спутник буровика. Справочник. М. Недра. 1985.
9. Қазақша-орысша терминологиялық сөздік. Геология, геодезия және география Алматы, Рауан 2000
10.Нефтегазовые провинции СССР /Под редакцией А. А. Бакирова. - М. Недра. 1979.
11.Справочник месторождений нефти и газа. Алматы, 1998 г.
12.Сухарев Г.М. “Гидрогеология нефтяных и газовых месторождений” М 1979 ж
13. Сыромятников Е. С. Организация, планирование и управление нефтегазодобывающими предприятиями. -М. Недра. 1987.
14.Типовые и обязательные исследования комплексом ГИС поисковых, разведочных и эксплуатационных скважин бурящихся на нефть и газ. М. Недра. 1983.
15. Тищенко В. Е. Организация и планирование геологоразведочных работ на нефть и газ. - М. Недра. 1987.
16.Толстой Н.С., Виноградова О.В. Горизонтальное бурение за рубежом, Геология нефти и газа,1991,№12
АҢДАТПА
Дипломдық жобада Батыс-Қазақстанда орналасқан Солтүстік Шыңғыс
алаңында жиналған геологилық-геофизикалық мәліметтер негізінде мұнай іздеу
жұмыстарының геолого-технико-экономикалық тиімділігі бекітіледі.
Жобалайтын алаңда юра және триас түзілімдері өнімді болып табылады.
Жобалау тереңдігі 2000 м, үш іздеу ұңғыларын тұрғызу болжанады (бірінші
тәуелсіз, екеуі тәуелді). Жобалау беткейлері : юра түзілімі мен триас
түзілімдері мұнайдың С3 категориясы бойынша геологиялық қоры 99 916 452 т
құрайды.
АННОТАЦИЯ
В дипломном проекте обосновывается геолого-технико-экономическая
целесообразность постановки поисковых работ на нефть, на основе геолого-
геофизических материалов, собранных по площади Северный Чингиз,
расположенной в Западно-Казахстанской области. На проектируемой площади
продуктивны отложения подошва юры и подошва триаса.
Проектируется заложение пяти поисковых скважин (один независимые и две
зависимые) с проектной глубиной 2000м. Проектные горизонты: подошва юры и
подошва триаса. Подсчитанные запасы газа категории С3 составляют 99 916 452
м3.
Мазмұны
КІРІСПЕ
I. Геологиялық бөлім
1.1. Алаңның (ауданның) физикалық, географиялық, экономикалық
жағдайлары . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2. Алаңның геологиялық, геофизикалық зерттелу тарихы. . . . . . . .
1.3. Литологиялық, стратиграфиялық қима. . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . .
1.4. Тектоника. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.5.Мұнайгаздылығы. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.5.1. Мұнайлар түрінің геологиялы-геохимиялық таралу негіздері.(арнайы
тарау). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.6. Жер асты суларының сипаттамасы. . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . .
1.7. Мұнай және газ қорларын есептеу. . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . .
1.8. Жобалау, іздестіру жұмыстарының әдістері мен көлемі. . . . .
.
1.8.1. Іздестіру жұмыстарының мақсаты мен міндеттері. . . . . . . . .
. .
II. Техникалық бөлім
2.1. Ұңғыма бұрғылаудың геологиялық жағдайлары . . . . . . . . . . . .
. . .
2.1.1. Бұрғылау кезінде ұшырайтын шиеленістер . . . . . . . . . . . . .
. . . . .
2.1.2. Керн және шлам алынатын аралықтар. . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . .
2.2. Бұрғылау сұйығының түрі мен параметрлерін таңдау . . . . . . . . .
.
2.3. Ұңғыма құрылмасын жобалау . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . .
2.3.1. Шегендеу тізбегінің диаметрін таңдау. . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . .
2.3.2. Пайдалану тізбегін беріктікке есептеу. . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . .
III. Экономикалық бөлім
3.1. Еңбек ақы төлеуді ұйымдастыру. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . .
3.2. Ұңғы құрылысын қажет мерзімде
негіздеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.3. Материалдық-техникалық жабдықтауды ұйымдастыру. . . . . . . . .
3.4. Негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштерді есептеу. . . . .
IV.Еңбекті және қоршаған ортаны қорғау
4.1.Қауіпті және зиянды өндірістік факторларды талдау. . . . . . . . .
. . .
4.2.Қорғаныс
шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .
4.2.1.Жалпылама
шаралар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . .
. . . . .
4.2.2.Өндірістік санитария. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . .
4.2.2.1. Өндірістік жарықтама ... ... ... ... ... ... ... .. . . . . .
. . . . . . . . . . . . .
4.2.2.2.Өндірістік шағын
климат ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.3.Техника
қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ..
4.3.1.Жалпы
шаралар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... .
4.4.2.Өрт
қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ..
4.3.2.Электр
қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .. . .
4.5Қоршаған ортаны
қорғау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
. . .
ҚОРЫТЫНДЫ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . .
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . ... ..
КІРІСПЕ
Қазақстан мұнай мен газдың қоры бойынша бай мемлекеттердің қатарына
жатады. Оның территорясында ірі Каспий маңы мұнай газды провинциясы
орналасқан. Соңғы жылдарда тұз асты палеозой түзілімдерінің қимасында,
Шыңғыс, Тенгіз тағы басқа сияқты Қазақстанды алдыңғы мемлекеттердің
қатарына қосатын мұнай мен газдың ірі кенорындары ашылған.
Каспий маңы ойпатының ашылған мұнай мен газдың кәсіпорындары
жоғарғы перм мен юра, триастың тұзүсті түзілімдері дамыған. Каспий маңы
депрессиясы мен Жаңа-Алексеев грабенінің қиылысы белдемінің Солтүстік
Шыңғыс алаңын зерттеу “Казгеофизика” іздеу-барлау жұмыстарының жоспарына
сәйкес жүзеге асырылады.
Казгеофизика гофизикалық экспедициясы Каспий маңының солтүстік және
солтүстік-шығыс бөлігінде, әсіресе оңтүстік Илек көтерілімін 1988 ж бастап
сейсмобарлау жұмыстарын МОГТ жүргізген.
Есеп беруде екі жоба бойынша орындалған дала жұмыстары нәтижелері
келтірілген. Олардың бірінің мақсаты - виброкөздерді пайдаланып, тұзүсті
түзілімдері бойынша Солтүстік Шыңғыс құрылымдарын детальдау мен терең
бұрғылау жұмыстарына дайындау.
Екінші мақсаты – шпурлы зарядтарды қолданып тұзүсті сейсмикалық
кешенін анықтау және тұзүсті локальді құрылымдарды бұрғылауға дайындау.
Аудандардың ортақтығын және шешілетін тапсырмаларын еске ала отырып,
№10289 НТС ПГО Казгеофизика протоколы бойынша жоғарыда айтылған
сейсмопартиялардың жұмыс нәтижелері бойынша біріктірілген есеп беру рұқсат
етілді.
Административтік тұрғыда жұмыс ауданы Қаратөбе және Шыңғырлау Орал
облсында орналасқан. Осы процесте тұзастындағы Шыңғыс, Сартсай локальді
антиклиналді құрылымдары мұнай мен газ шоғырларын іздеуде тәжірибелік
қызығушылық тудырады.
Каспий маңы ойысының жеке құрылымдық элементерінің мұнайгаздылық
ерекшеліктерін ескере отырып жиналған геология-геофизикалық материалдар
оның шектерінде келесідегі мұнай газ жиналудың негізгі белдемдерін
бөлуге мүмкіндік береді: Шыңғыс, Сартсай және тағы басқа.
Геологиялық құрылысының күрделілігі бойынша алаң үшін литлогиялық
өзгергіштік сияқты орнын басу сол сияқты тектоникалық бұзылыс пен
коллекторлық өнімді
Осы дипломдыық жобамен 2000 м тереңдіктегі 3 іздеу ұңғымасын
бұрғылау қарастырылады. Алаңның болашағы триас түзілімдерімен және
жоғарғы пермге дейінгі терригенді-карбонатты түзілмдерімен байланысады.
Сонымен, триас түзілімін сипаттайтын V және юра түзілімін сипаттайтын
ІІІ шағылу горизонтының құрылымдық картасы, VI – тұздың таралу картасы
тұрғызылған. Алаңның перспективтілігі түзілімдердің тұзүсті кешенімен, юра-
триас түзілімдерімен байланысты.
Бұл дипломдық жобада 2000 м тереңдіктегі, 3 ұңғымаларын бұрғылау
көзделіп отыр.
Бұрғылаудың мақсаты – юра, триас шөгінділеріндегі мұнай мен газ
шоғырларын анықтау, осы ашылған қимадағы мұнай мен газдың перспективасын
айқындау, литологиялық – стратиграфиялық қима және жыныстардың жинауыш
қасиетін зерттеу.
Бұл алаңдардағы түзілімдерден мұнай мен газ шоғырларын ашу мұ-най
іздеу жұмыстарының көлемін ұлғайтуға көмектеседі және бұл аймақ бойынша
жоспарланған мұнай мен газ қорларының өсуіне жол ашады.
Диплом жобасын құрастыруға диплом алдындағы өндірістік практи-када
және геологиялық фондыдан жиналған мәліметтер негіз болды.
1 Геологиялық бөлім
1.1 Алаңның физикалық, географиялық, экономикалық жағдайлары
Зерттелу ауданы оңтүстік Илек бөлігінің сатысымен оның Орталық-Каспий
маңы депрессиясы мен Жаңа-Алексеев грабенінің қиылысу белдемінде
орналасқан.
Солтүстік Шыңғыс алаңының орогидраграфиялық қатынасы шамамен Каспий
маңында өзгеріссіз орналасқан. Аудан төбе жазықтығымен, қиылған жыра
тобының жиілігімен, батпақтармен, сорлармен, өзен және олардың ағындарымен
көрінген. Абсолюттік биіктігі 1120м (оңтүстік батыс) +260м (солтүстік шығыс
) дейін өзгереді.
Гидрогеографиялық торабы Қалдығайты, Қуағаш, Қарасу, Утва, Ақбұлақ
өзендерімен және олардың ағындарымен көрінген. Өзен сулары тек техникалық
нысанға қолданылады.
Ауданның ауа-райы күрт континентальды, құрғақ. Ауа температурасы қыста
–(30-350)С, жазда +400С-қа дейін тербеледі. Жылдың көп бөлігінде жел соғып
тұрады: батыс және оңтүстік бағытта жылдың суық кезінде солтүстік-шығыс
және шығыс бағыттан соғады, жылдың орта шөгінді саны 300 мм көтерілмейді.
Өсімдіктері әдетте құрғақшылық далалық жайлымдарда өзен және жыраларда
бұталар дамыған. Ауданның зерттеліп отырған аймағында Қаратал өсімдіктері
қорығы, Қандысты қорығы, Сағызсай, Аққұм табиғи қорығы орналасқан, сондай-
ақ массивті төбелік және қырқалы құмдармен ерекшеленген. Соның ішінде
төбешіктер биіктігі 20 м дейін, ал қырқалар биікігі 30 м дейін жетеді.
Солтүстік Шыңғыс елді мекенінде тұрғындар саны 3-10 мың адамға дейін
және көп ұсақ елді мекендер бар. Көбірек ірі кенттермен 127 км солтүстікте
орналасқан, орталығы Шыңғырлау болып табылады. Орал қаласы экспедицияны
бағалау орны 270 км батыста орналасқан.
1.2 Геологологиялық, геофизикалық зерттеу тарихы
Зерттеліп отырған аудан Орал өзенінің сол жақ жағасында орналасқан.
Мұнда тұзкүмбезі тектоникалық белсенді дамуымен сипатталады. Зерттеудің
алдыңғы жылдары мұнда геолого-гефизикалық жұмыстар жүргізілген.
Геолого-гефизикалық зертеулердің әртүрлі сатысы бойынша зерттелген
тіректік, параметрлік және тереңдік, құрылымдылық іздеу, бұрғылау жұмыстары
мен геологиялық түсірулер, масштабты 1:50000, 1:20000, 1:100000 болатын
аэромагниттік түсірулер, сейсмобарлау МОВ, КМПВ, МРНП, ГСЗ және МОГТ, соңғы
кезде ғарыштық түсірулер де жүргізілген.
Геологиялық түсірулер, зерттеулер
Бұрғылау жұмыстары
Бұл ауданда алғашқы геологиялық жұмыстар 1947-48 ж.ж жүргізілген:
Шыңғыс және Құлсай тұз күмбездерінде Казнефтеразведка трест. Осы
зерттеулердің нәтижесінде гравиметриялық минимум және ауырлық күшінің
максимумы Хобдин белдемінде тұзкүмбез бен күмбез аралық белдемі сәйкес
келеді. Хобдин ауданында 1961-67 ж.ж региональды максимумында 0-1 тіректі
ұңғымасында 4000м тереңдікте бұрғыланады (Ақтөбе облысында), параметрлік
ұңғыма П-20 (Жамбейіт) 2822м тереңдікте және П-35 (Құсанқұдық ) 4120м
тереңдікте бұрғыланады. 1978-1988 ж.ж Шыңғыс ауданында 14 терең және 40-қа
жуық құрылымдық-іздеу ұңғымалары бұрғыланады. Осы бұрғылаудың нәтижесінде
көптеген мұнайгаздылы аудандар үшін болашағы зор және де жабыны мен
коллекторының зерттелуімен, көптеген ұсақ кенорындардың ашылуына себепші
болды. Шыңғыс ауданында бұрғыланған ұңғымалардан жоғарғы перм түзіліміне
дейін қима зерттелінді. Жоғарғы перм түзілімі тек қана №11 ұңғымасы бойынша
(3500м тереңдік) зерттелінді, бірақ жоғарғы перм мен триас түзілімі
тартылып жатыр.
Шыңғыс ауданында бұрғыланған ұңғымалар тереңдігі жеткіліксіз. Өйткені,
шөгінді тыс қимасын толық зерттеуге және де тұзасты кешеннің түзіліміндегі
тіректі шағылысу горизонттың стратиграфиялық толық мәлемет алуға тағыда
жеткіліксіз.
Дәл қазіргі уақытта бұл ауданда 1:200000 және 1:50000 масштабта
геологиялық түсірім жұмыстары өтіп жатыр. Жүргізілген жұмыстардың
нәтижесінде 1:200000 масштабта геологиялық карта, мезокайназой түзілімінің
жарық құрылысы белгіленіп алынды.
Геофизикалық зерттеулер
Геофизикалық әдіс барлау зерттеулерінен тұзкүмбезді құрылым
зерттеуінде, келтірілген ауданды зерттеу мен анықталған ауданда
электробарлау және сейсмобарлау жұмыстары жүргізілген.
Сейсмобарлау
Ауданың құрылымын зерттеуде кешенді геофизикалық әдісінде сейсмобарлау
жұмысы алдыңғы қатарды алады.
Кешендегі геофизикалық әдістер, ауданның зерттеу құрылымы бойынша көп
жерлерде сейсмобарлау қолданылады. Сейсмобарлау зерттеу жұмыстары шамамен
ауданда 1960 жылдан бастап жүргізілуде, алдымен аймақтық қималармен МОВ
(ВНИИ геофизика) содан кейін аймақтық зерттеулермен МОГТ көмегімен УГФЭ
және АГФЭ (қималар 8186-І-VI және 8086- VІаА). 1985ж сейсмобарлауда зерттеу
858663-ІХ профилі бойынша Нефтегеофизика жүргізілді. Алдыңғы саты МОВ
зерттеулері сейсмобарлау аппараттарымен асцилографиялық қорымен
жүргізілді.Олар бор және юра горизонттарында жүргізілді.
Өндірістік станциялардың қойнауларында аралық магниттік қорымен
интерференциялық жүйені қоздыруды қабылдап және шағылысу горизонттарында
серпімді тербелу, қабатталуды бірнеше рет жақсы жоғарлатты. МОГТ жұмыстары
зерттелген аудандарда 1976-79 ж.ж жүргізілді. Іздеу 12-кратным
профилдерімен жұмыс жүргізілді. Материалдарды жаңарту ЭВМ БЭСМ-4м
шығарылды. Көп жақты бақылау дыбысты және жаңғырық қатынасын және
қабатталудың шағылысуына жоғарлатуға әкеліп соқты. Сейсмобарлауда
экспедициялар 1978ж сандық таспаға енгізілді. Диапазонның таралуы және
серпімді тербелулердің тіркелуі уақыттық қимада нақты көрсетілген.
Региональды жоспарда ауданды зерттеуде уақыттық қима үш сейсмокешенді
белгілейді: мезазой, кунгур-жоғарғы перм және де тұзасты.
Толқын тобы мезазой кешені бойынша уақыттық қимада 0 ден 2,2с
белгіленеді.Бұл топтағы толқын ауырлық және көлденең өстерінде синфазалы
және тұрақты динамикалық көрсеткіштері таспада жақсы көрсетілген. Мынадай
тіректі шағылысу ІІІ горизонты (юра түзілімінің жабыны) 0,3-0,4
коэффициентінің шағылысымен, V горизонт (триас түзілімінің жабыны) 0,08-0,1
коэффициент шағылысы.
Корриляциядағы тіректі толқын ІІІ және V горизонтының дөңесті аймақтың
тұзды күмбезі мен жарылым мен бұзылысты белдемдерінде тоқталады.
Ауданның мезазой түзілімінің қалыңдығы 3,5-4,0 км жетеді, сондықтан
уақыттық қимада шағылысу бірнеше рет толқиды.
Сейсмикалық қимада +60 деңгейден 1:20 000 масштабта тұрғызылды.
МОВ сейсмобарлау жұмыстарының геологиялық тиімділігін төмендететін
нәрселер: ол терең, әрі күрделі геологиялық құрылысы болып келеді: еңісті
шекраларының тік бұрышты болуы, тұз күмбездерінің күрделігі, күмбездердің
дөңбек күмбездерінде көптеген жарылымдардың болуы т.б.Осының бәрі күрделі
интерференциялық сейсмикалық жазбалардың болуына себеп болды. Нәтижесінде
ауданның тектоникалық құрылысы жалпылама зерттелген болатын.
Осы күмбездердің даму аудандарында болашақта жаңа дербес мұнайгазды
ауданның болашағын дамыту мақсатында құрылым шектерінде іздеу
ұңғымаларын бұрғылау үрдісінде толық геофизикалық зерттеулер
қарастырылып отыр. Деркул құрылымдық белдемінің ішкі бөлігінің зерттелу
күйін жалпылап және талдай отырып, келесідей қорытындылар жасауға
болады.
1) Аймақтың территориясы сейсмобарлау, гравибарлау, электробарлау
және аэромагниттік түсірімнен басқа геофизикалық әдістердің
аймақтық және іздеу барлау сипаттарымен зерттелген.
Сесмикалық, гравиметрлік және электробарлау зерттеулері
геологиялық – іздеу тапсырмаларын дұрыс шешеді. Магниттік барлау
жұмыстары негізінен іргетас бойынша аймақтық тереңдігі
құрылысын зерттейді. Толық сейсмикалық зерттеулер жоғары сапалы
бақылаулармен орындалған.
2) Тереңде бұрғылау жұмыстары жұмыс ауданына көршілес жатқан
алаңдарда үлкен көлемде өнімді таскөмір және төменгі перм
түзілімдерін ашу үшін жүргізіледі. Өйткені жұмыс ауданының
қимасы таскөмір түзіліміне дейін жақсы көрсетілген.
3) Аймақ бойынша жаңа мәліметтерді алу үшін бұрынғы геофизикалық
зерттеулердің оперативті интерпретациясының материалдары
керектігі белгіленеді.
4) ВСП зерттеулермен және жұмыс ауданы қимасының жылдамдық моделін
зерттеу қанағаттандырарлықсыз. Өйткені мұндай жұмыстарды
орындау өте қажетті болып табылады.
Каспий маңы ойпатының солтүстік өңірлеріне белдемдеріндегі
геологиялық зерттеулердің негіздері, жұмыс алаңының орналасу
шекараларымен өткен жүз жылдықтың екінші жартысымен қатысты және
бағыттық бақылаулардың қорытындылармен көрсетеді.
Жүйелік геологиялық зерттеулер революциядан кейінгі кезеңдермен
қатысты болды, жаңа өнеркәсіп шикізат базаларын құру үшін темір
құрылыстармен байланысты болды.
Бұл кезеңдерде зерттеулер стратиграфияны, гидрогеологияны және
басқа да жұмыстарды оқып үйренумен байланысты болды (Камен, 1926 жылы
Рязанов, 1927 жылы, Кром 1928 жылы және тағы басқа).
Осы жұмыстардың қорытындысында геологиялық карта жасаулар бойынша
неоген-төрттік жамылғыларымен түсірілген масштабы 1:200 000 геологиялық
картасы құрастырылған болатын (Бутковский 1967 жылы).
1950 жылы Каспий маңы ойпатының солтүстік өңірлерінің шекарасында
мұнай және газ іздеу жұмыстарын ұлғайтумен байланысты, параметрлік
ұңғымалар және интенсивті бұрғылауда терең іздестірулер жүргізілді.
Көбірек көтерілген белдемдердің шоғырларындағы тереңдетіп
іздестіру бұрғылауларының негізгі көлемі және төменгі перм жастарының
өңірлік кемелерін туп-тура бойлай орналасуы.
Бұл жұмыстардың қорытындыларында жоғарғы палеозойдың тұзасты және
тұзүсті шөгінділерінің физикалық қасиеттері және мұнайгаздылығы,
тектоникасы, литологиясы, стратирграфиясы зерттелді.
Бұдан басқада негізгі шағылысу горизонттарының стратификациясы
зерттелді.
Бұдан басқада негізгі шағылысу горизонттарының стратификациясы,
толық кешендік өндірістік-геофизикалық зерттеулер орындалулары,
сейсмокаратаж жүргізулері анықталды. Зерттелген алаңның солтүстігін
бойлай жиектелген төменгі пермнің өңірлік кемерлерінде Батыс-Теплов,
Теплов, Шығыс-Гремячин, Гремячин, Ульянов, Цыганов және Токарев
газоконденсатты кен орындары анықталған болатын, верейлік карбонатты
кешендермен ұштастырылған.
Орал облысында 1978 жылы терең бұрғылап іздестірулерде ішкі
белдемдері жылдам орын ауыстырды.
Мұнда негізгі бұрғылаудың көлемдері Қарашығанақ құрылымынан тұрады,
(50-160 км) зерттелген алаңдары шығысында оранастырылған. Қарашығынық
алаңында бұрғыланған 30-ға жуық терең ұңғымалар кездеседі.
Осы жұмыстың қорытындысында Қарашығынық газоканденсатты кенорны
ерекше анықталған болатын. Дәл қазіргі уақытта ішкі өңірлік
белдемдерінде Камен, Дарин, Бурлин және Шелек алаңдарына іздеу және
параметрлік бұрғылаулар жүргізілуде.
Сонымен ішкі өңірлік белдемдерде шамалы іздестіру тереңдіктерінің
көлемі және параметрлік бұрғылаулар толығымен орындалған. Бұларда сол
себепті, шөгінді қат-қабаттарының жылдамдықтарын бөлудің сипаттарын
зерттеулері жеткіліксіз, тұзды горизонттарға стратиграфиялық бөлуде
қиындықтар туындайды, олардың сыртқы белдемдер ішіндегі өңірлік
кемерлердің барлығының мүмкіндіктерін көрсетпейді және тұзды
тектоникалардың ықпалдары бұрмаланған.
Орал облысының территорияларында жер бетіндегі кристалды
іргетастар бұрғылауды жасырынды емес.
Тура зерттелеген алаңда терең іздестіру және параметрлік
бұрғылаулар өткізілмеді. Жақынырақ терең ұңғымаларда, көптеген
жасырынды көне шөгінділер пайда болады: ішкі белдемдерде П-8 Ветелкин,
П-3 Ражков, ал сыртқы белдемдерде №1 Шухчин, №2 Карпов, П-2 Батыс Теплев.
Аудандық жұмыстарға едәуір жақын орналасқан (10-20км.) солтүстіктен
Ульянов, Гремячин, Шығыс-Гремячин, Батыс-Теплов алаңдары, іздестіруде
терең бұрғылаулардың айтарлықтай көлемде орындалғандығына, ортаңғы
таскөмір шөгінділерін зерттеуге рұқсат етуін іске асырды.
Зерттелген және шектелген алаңдарда жүргізілген жұмыстардың тізімі,
олардың әдістерінің қысқаша қортындылары 1 кестеде көрсетілген. Қазіргі
бөлімдерде соңғы жылдары жүргізілген жұмыстардың қысқаша сипаттамасы,
интерпретацияларда қолданылған сейсмикалық материал.
Жұмыс Жүргізілген жұмыстар Жұмыстар нәтижесі
уақыты,
автор
Гравибарлау
Ли Л.Э. 1:200 000 Алаңдардың 11000 кв.км. гравитациялық
КонновП.Палаңды изо- алқаптары зерт-телген. Жұмыстың
. аномальді қима 2мГл қорытын-дыларында карталардағы салмақ күшінің
УГФЭ Түсіру алаңының бақылауауытқулары және қалған ауытқулардың масштабты
ТР”Қазақсжиілігі I орынан 1:200000 көрсе-тілген. Конфигурациясы
тан- 4кв.км. анық-талған және салмақ күшінің 21 ми-нумдық
мұнай-гео амплитудасы және 6 жаңа минимумдарының
физика” жос-парлық түрлері айқындалды және 16 салмақ
МГЭ күшінің минимумы анықталды.
1962
1:50 000 Жұмыс қорытындылары салмақ күшінің ауықтқуы
ГладкихЮ.алаңның карталар-ымен және 1:50 000 масштаб-ындағы
П. Рябых 0,5 мГл ауықтулардың қалдық-тары көрсетілген, сондай-ақ
В.С. изоанамальді кескіні құрылымдық-тектоникалық кес-телері. Тұзды
УГФЭ Түсіру алаңының күмбездердің морфологиясы зерттелген. Өңір -лік
Қазақ торабтарының жиілігі белдемдердің сыртқы және ішкі бөлімдерінің
геофизика1х0,5км. және 1: тектони-калырының жалпы ерекшелік-тері
тресті, 0,25км. зерттелген. Токарев лық-сыламалары
ЮКГЭ гравитациялық мәліметтері бойынша солтүс-тіктен
1964-1965 7-10км-де болады.
Яндис 1:50 000 Гравитациялық алқапта алаң-ның 5200кв.км-і
С.Т. алаңның зерттелген. Жұмыстың қорытындыларында салмақ
Мартынюк 0,5 мГл күшінің ауытқуларының карталары және 1:50000
Е.С. УГФЭизоанамальді кескіні масштабындағы ауытқу қалдық-тары және болжамдық
ПГО Түсіру алаңының карталардың тұзды жабындары бойынша 1:100 000
“Қазгеофиторабтарының жиілігі масштабтары көрсетілген. Конфигурациясы
зика” 1х0,5км. анықталды, жоспарлық түрі және салмақ күшінің
УГФЭ 16 минимумды амплитудасы және салмақ күшінің 1
1981 жаңа минимумы айқындалды.
Магнитобарлау
1 2 3
СейфуллинАэромагниттік Жұмыстың қорытындысы Та 1:50 000
Ш.М. түсірілімдердің алаңдықмасштабының карта кеңістігінде көрсетілген,
және т.б. Та күмбезінің картасының масштабы 1:200
1:50 000 2НТЛ сызықтық 000 және карталарды геолого-геофизикалық
УГФЭ кескіні. материалдармен аэромагниттік түсірілімдердің
ПГО Алаңның аэромагниттік қорытындыларын салыстырып көру.
“Қазгеофитүсірілімдері Интерпретациялық кешендердің негіздері
зика” 0,5км-қатырлас аралық аэромагниттік түсілімдердің мәліметтерімен
Батыс-Қазбағыттардың геолого-геофизикалық мәліметтердің
ақстан арақашықтығы, секундынаіргетастарындағы жарылымдардың, шамаланған
аэромагни–5,7км. белдемдерімен бөлінген, облыстағы карбонатты
тті шөгін ділердің таралуы шөгінді жабы-луларында
партия мұнайгаздылы құрылымдардың пайда болуында
1980 1981 белдемдердің перспективаларына бөлінген.
Электрлік барлау.
Грицаенко1:100 000 Карталарда көрсетілген зерттеулердің
А.С. алаңның қорытындыларында Е алқабының 1:100 000
Орлова Е алқабының 10-20 масштабындағы қызулығы, Кунгур бетінің
В.Д. шартты бірлігі. тектоникалық құры-лымынан таңдап алынған
УГФЭ ТТ әдісімен алаң-ды ерекшелігінің сапасы. Е алқабында 9 жергілікті
НВНИИГГ түсірудің 1 нүктеде аномалия айқындалды.
1963 бақылау жиілігі 6кв.км.
(профилдермен
арақатынасы3км.)
Митрофано1:200 000 Карталарда көрсетілген зерттеулердің
вК.Л. алаңның қорытындыларында Е алқабының 1:200 000
УНРЭ Е алқабының масштабындағы қызулығы 6 жергілікті тұзды
Трест 20 шартты күмбездердің көтерілімдері айқындалды.
“Спецгеофбірлігі
изика” ТТ әдісімен алаң-ды
ПГФЭ түсірудің 1 нүктеде
1965 бақылау жиілігі 6кв.км.
(профильдермен
арақатынасы3км.)
1 2 3
Скакунов 4,1км. арқылы Аймақты профильдермен зерттеулер бойынша
В.Т. профилденген. геоэлектрик қималарындағы шөгінділердің тұзүсті
УГФЭ ЗСБ; Генератордың және тұзасты кешендері, сондай-ақ кристалды
ПГО рамкасы 2х2 км, іргетастары. Шөгінді жабушыларды зерттеудегі
“Қазгеофирадиуспен қа-былдау басты ролі МОГТ-ның қорларына жатады.
зика” 82м,
УГФЭ У-40А, 80А
1978 1980МТЗ: төртбөлмелі
Г-бейнені орнату
ұзындығы 200-250м,
азимут бойынша
ориен-тировка жасалған
00-900.
Хараз 0,5км-ден 0,25км. Таңдалып алынған профилдермен геоэлектрлік
И.И. арқылы профилденген қималар алынған. Кешендік интерпретациялық
және т.б.ЗБС: Генератордың сейсмикалық және электробарлаудың
УГФЭ рамкасы 0,75х3,5км, мәліметтерінің таңдауларын береді.
НВНИИГГ 0,3х0,3км, радиуспен
СГФЭ қабылдау 82м,
1981 тоқ-30-35А
1983
Сейсмобарлау
Скакунов Аймақтық МПОВ, СОГТ, Шучкино-Батыс-Теплов аймақтық профильдері
В.Т. МОВ:жар- бойынша зерттелген геологиялық құрылымдарда
және т.б. жүргізілген жұмыстардың қорытындылары.
УГФЭ Сейс-микалық барлауда қолданылған әртүрлі
Тр. модификацияларға әдіс-темелік сипатта
“Қазақста кепілдемелік беруге жағдай жасады.
н
мұнайгео-
физика”
УГФЭ
1971
ылымды интервал 110м,
топтық орта-лық жағдай Шучкино-Батыс-Теплов аймақтық
аралығындағы ара профильдері бойынша зерттелген геологиялық
қатынасы-10м, құрылымдарда жүргізілген жұмыстардың
топтастыру-17сы ба-задақорытындылары. Сейс-микалық барлауда
24м, ұңғыма-ның қолданылған әртүрлі модификацияларға
тереңдігі 14-40м, әдіс-темелік сипатта кепілдемелік беруге
зарядтың сал-мағы 15, жасады.
6-31,2кг.
МПОВ: 4 және 5
жарылыстың орны ұзына
бойлы про-фильдердің
жүйесі бойынша.
Орналас-тырудың
ұзындығы –4,5км,
құралдармен
арақашықтығы 100м.
дейін, зарядтың
салмағы 15,6-4100кг.
СОГТ:12, Хmax =
2300м, интервал
жарылымы 100м, топтың
ортаңғы аралығында
дейінгі адымы –100м,
топ-тастыру –17сп, 3
ұң-ғыма тереңдігінің
артуы 45-55м, за-рядтың
салмағы 20,8-31,2кг.
1 2 3
Кибалко 1:50 000 алаң-ның 50м Первосоветская және Желез-невка аймақтық
Л.И. жәнежәне 100м арқылы профильдері бойынша зерттелген геологиялық
т.б. кескіні құрылымдарда жүргі-зілген жұмыстардың
УГФЭ МОВ, СОГТ, КМПВ МОВ: қорытын-дылары. Сейсмикалық барлауда
КНГР интервалдың жарылымы қолоданылған әртүрлі модификацияларға
басқармас230м, топтастыру 17сп, әдістемелік си-патта кепілдемелік беруге
ы УГФЭ базаларда 24м, жалғыз жағ-дай жады.
1972 ұңғыманың зарядының
салмағы 26 кг дейін.
СОГТ: 6, 12,
жарылымды
интервалдардың орталық
және флангалы жүйесі
100м және 200м,
орталық топтық
арақатынасы–100м,
топтастыру 17сп,
базаларда 50м,
орналасуы-2350м,
ПВ-дан алып тастау 12км
дейін, зарядтың салмағы
253кг-дейін.
Далаков 1:50 000 алаң-ның 100м Цыганов, Гремячин, Батыс-Теплов және Теплов
Д.М. жәнежәне 200м-де алаң-дарының тұзасты шағылысу горизонты бойынша
т.б. УГФЭқималанған. гео-логиялық құрылымдары зерттелген. Іздеу және
КНГР МОГТ, 6, 12, параметрлік ұңғымаларының орнын белгілеуде
басқармассимметриялы және сипаттамалар көрсетілген, сондай-ақ Ульянов
ы УГФЭ флангылы жүйе бой-ынша,және Цыганов алаңдарында бөл-шектеген.
1973 Хmax=1175м және 200м,
орталық топтың арасының
ара қатынасы –50м,
топтастыру –18сп.
Базаларда 51м,
қол-данылған 1-3
ұңғы-малардың тереңдігі
10-90м базаларда 40м,
зарядтың сал-мағы
26-55кг.
1 2 3
Далаков 1:50 000 алаңның 100м Цыганов, Солтүстік-Переметин және
Д.М. арқылы кескін-делуі. Первосоветский алаңдарында тұзасты шағылысу
Конох МОГТ, 6, 12, горизонттары бойынша гео-логиялық құрылымы
Г.В. симметриялы және зерттелді. Цыга-нов, Ульянов, Гремячин және
УГФЭ флангылы жүйе бой-ынша,Солтүстік-Гремячин құ-рылымдық және
КНГР Хmax=587,5м 1175м, Перво-советский алаңындағы МОГТ-да жүргізілген
басқармас2375м және 2650м, бөлшектік жұмыс іздеу бұрғылауда орна-туға
ы УГФЭ орталық топтың арасыныңсипаттама көрсету.
1974 ара қатынасы –50м,
топтастыру –18сп.
База-ларда 51м,
қолданылған 1-3
ұңғы-малардың тереңдігі
10-80м, көбіне ұсақ 30
талға дейін, базаларда
40м, зарядтың салмағы
52кг.
Скакунов 1:50 000 алаң-ның 100м Ветелкин алаңында гео-логиялық құрылымдардың
В.Т. жәнеарқылы кескіндейді. тереңдіктерін тұздың жабын-дылары бойынша және
т.б. МОГТ, 6, 12, тұзасты шағылысу горизонттарымен зерттелді.
УГФЭ симметриялы және Толқындық алқаптардағы зерттеулердің
КНГР флангылы жүйе бой-ынша,қорытындылары бойынша көрсетілген сипатта
басқармасХmax=1175м интервал пайдалану үшін интерференциондық жүйеде
ы УГФЭ жарылымы –100м, орталыққабылдау және аттыру.
1974 топ-тың ара
қатынасы–50м,
топтастыру –18сп.
Базаларда 51м,
қолданылған 1-3
ұңғымалардың тереңдігі
18-60м база-ларда 40м,
зарядтың салмағы
54,6кг.
Хараз
И.И. Тәжірбиелі-әдістемелі
және
т.б.
УГФЭ
НВ НИИГГ
СГФЭ
1975
Скакунов 1:50 000 алаң-ның 100м Цыганов, Ульянов және Гремячин алаңының батыс
В.Т. жәнежәне 200м арқылы бөлігінде тұзасты шағылысу горизонты бойынша
т.б. кескіндейді. гео-логиялық құрылымдар анықталды. Далалық
УГФЭ МОГТ: 12, орта-лықжұмыс және интерпретациялар жүргізілгенде
КНГР жүйе, Хmax =1175м пайдаланылған әдістемелік қабылдаулар бойынша
басқармасинтервал жарылымы–100м,сипаттама көрсету.
ы УГФЭ орталық топтың ара
1976 қатынасы– 50м,
топтастыру –18сп.
Базаларда 51м,
жал-ғыздықты (30-70м)
және 5 метрлік
ұң-ғыманың тобы (17-21
дана), зарядтың салмағы
13-109 кг.
1 2 3
Хараз И. Тәжірбиелі-әдістемелі Сейсмикалық барлау эфективтілерінің төмендеу
И. және МОГТ, ЗСТ геофизикалық себептері белгіленді.
т.б. жұмыстарың эфективті
УГФЭ жоғарлауының
НВ мақсат-тары, тұзды және
НИИГГ тұзасты шөгінділе-рін
СГФЭ зерттеуде, не үшін
1978 далалық жұмыстар
1980 әдісте-мелері мүмкін
болды, топтық
бұзылыстардың
сынамалылары және
барлық зарядтардың
бірліктері, әдіспен
істеді және өңдеудің
бағдарламасы,толқыныалқ
аптардағы кенематикалық
тұзды
күмбездерге әсер етуін
зерттеу.
Скакунов Аймақтық Кешендік интерпретация-лардың қорытындыларында
В.Т. жәнеМОГТ: флангылы, сейсмобарлау,электрлік барлау материалдары және
т.б. асмиметриялы жүйе-лер; Каспий маңы ойпатының аймақтық профильдері
УГФЭ Хmax =2130м, 2850м, бойынша солтүстік кемерлік белдемдерінің
ПГО 12 интер-вал құры-лымдары жоғарлығы дәлдікті гравиметрияда
“Қазгеофижарылымы –120м, орталықзерттелген. Іздеу-барлау жұмыстарын орналастыру
-зика” топ-тың ара қатынасы – үшін көрсетілген қызығушылықтар тұзасты
УГФЭ 60м, топтастыру –24сп. шөгінділерінің алаңдарында белгіленіп көтеріліп
1978 Базаларда 78м, жатады.
1980 топтастырылған 12, 24
ұңғымалар, те-реңдігі
5,5 метрлік базаларда
110м, бір-лік зарядтың
сал-мағы 0,9-3,25кг.
Хараз Тәжірбиелі-әдістемелі Жарылмаған қайнар көздерді топтастырып
И.И. жәнеМОГТ:12, орталық теоретикалық негізде өңдеу, сонымен қатар іздеу
т.б. УГФЭжүйе, Хmax =1175м, жұмысының әдістемесінде жарылмаған импулстік
НВ НИИГГ жарылым интервалы-100м,қайнар көздердің алгоритмі және
СГФЭ топтың орталық арасыныңбағ-дарламадағы материалдарды өңдеу.
1981 арақатынасы–25м және
1983 50м, топтастыру 21х24м,
қайнарлардың
артуы–ГСК-6, Далалық
жұмыстарда өңдеу
әдістерінде жарылмайтын
қайнар көздер
қолданылған.
1 2 3
Хараз Тәжірбиелі-әдістемелі Жалпы тереңдіктің тіркеу нүктесі бойынша
И.И. жәнеалаңның сейсмо-каратаждың жаңа түрі қолданылды, ұңғыма
т.б. УГФЭ1:50 000 100м-ден 200мжәне жерүсті бақылауларының байланыстыру әдісі
НВ НИИГГ ар-қылы кескін-делуі. өңделген. Тіректі жүйе бойынша сейсмобарлау
СГФЭ МОГТ: орталық жүйе. интер-претацияның кешенді нәтижелері алынды.
1981 :24, Хmax =1175м, Бұзылудың ерекшелік принциптері анықталды.
1983 жарылым интервалы–100м,Чувашин-Ростошин алаңының тұз табаны және
50м орталық ара-сының тұзасты кешен шөгінділері бойынша геологиялық
тобының құрылымы зерттелді.
ар-ақатынасы–50м,
топтастыру–32СП
базаларда 21х24м.
топтастыру 15-21
ұңғымаларының тереңдігі
140м және 200м,
зарядтың салмағы
9,2-12кг.
1.3 Литологиялық, стратиграфиялық қима
Литологиялық және стратиграфиялық сипаттама құрылымдық, параметрлік,
іздестіру ұңғымаларды бұрғылау нәтижелері мен осы ауданға қатысты
материалдарды жан – жақты зерттеу негізінде дайындалған.
Шөгінді тыстың литолого-стратиграфиялық сипаттамасы құрылымдық, іздеу
ұңғымалары, параметрлік ұңғымалардың бұрғыланған мәлеметтеріне байланысты
анықталады.
Зерттеліп отырған аудан Каспий маңы ойысының солтүстік және солтүстік-
шығысында орналасқан. Мұнда тұзасты қимасы әлі аз зерттелген.
Палеозой (PZ) тобы
Перм жүйесі (Р)
Кунгур ярусының түзілімі Солтүстік Шыңғыс ауданының төменгі бөлігінде
олар тұзды тас, ангедрит, саз, сильвин, доломитті қоса көрсетілген. Тұздың
қабаттық жылдамдығы 4,4-4,5 кмс, тығыздығы 2,3 гсм3. Жоғарғы бөлігінде –
сульфатты-терригенді қатқабат, ізбестастармен, доломитті гипстерінің
битумдарымен көрсетілген. Сульфатты-терригенді қатқабатының қалыңдығы 0 ден
90 м дейін.(11 ұңғы бойынша)
Күнгір ярусы (Р1К)
Өзара ангидрит пен тас тұздың қабаттарымен кезектесіп жататын,
кейде доломиттің кішкентай қабатшалары кездесетін ирен свтиасының тұзды
түзілімдерін қалыптастырады.
Ирен свтиасының жоғарғы бөлігінде ашылатын тұзды қабаттар массивті,
ірі-орта құрылымда кейде қабатшалы бітімді, түсі бойынша сұрдан, ашық-
сұр, жартылай мөлдір болатын тас тұз-галиттен тұрады. Ангидриттер қара-
сұр, қара, массивті, тығыз, учаскелері жіп тәрізді субвертикалді
жарықшақты. Қима бойынша 172м жоғарғы қалыңдықта кездесетін түзілімдер
бұрғылануы бойынша II категорияға жатады. Жасы табылған фораминифера
фауналардың қазылған қалдықтары арқылы анықталады: Giomospira sp.,
Ammodiscus aff. Semptenrtimalis Cerce және Vittatina striata Lub-ті
палино-кешендер.
Мезазой (MZ) тобы
Триас жүйесі (Т)
Төменгі триас ізбесті саздармен, алевролит, құмтас, ізбестастың жұқа
қабатымен, құмтаспен, алевритпен көрсетілген.Қиманың төменгі бөлігінде
құмтас пен алевролиттері мұнайгаздылы.
Ортаңғы триас қара, қоңыр, ашық жасыл тығыз сазбен, полимиктілі
құмтаспен, ашық-сұр қараға дейін конгломератпен, ізбесті галькамен,
ангедрит және гипспен қатқабатталған. Триастың төменгі бөлігінде қара түсті
ізбестастар, мұнайланған, полимиктілі және ұсақ түйірлі құмтастармен,
қоңыр саздармен белгіленген. Ізбестастар кеуекті-кавернозды.
Жоғарғы триас төрт свиталармен күрделенген, олардың әр біреуі саздылы
керіштің құмтасты және конгломераттында жатыр, олар алеврит, құм қабатының
ірі саздылы карбонатты қат қабатымен көрсетілген. Жоғарғы триастың жоғарғы
бөлігі азғана қалыңдықтағы коллекторымен сипатталады. Триас түзілімінің
жалпы қалыңдығы 2056м. Жылдамдықтың теңселу толқыны 3,3 тен 4,5 кмс,
түзілімнің тығыздығы 2,4-2,7 кгсм3 тербеледі.
Жасы негізінен остракодтармен көрсетілген фаунаның қалыңдықтарымен
анықталды: Darwinula brevis Misch, derdalia conpressa Misch жүйелерімен
және харовые сутектер.
Юра жүйесі
Солтүстік Шыңғыс ауданында төменгі юра түзілімі шайылған.Ортаңғы юра
түзілімі дөңес күмбездерде шығады және бат, байос язусымен көрсеілген.
Байос ярусы саз, алеврит, сұр құмдардың қабатталуымен күрделенген.
Қабатталудың нәтижесінде құмтастар полимиктілі, карбонат керішінде майда
түйірлі, кеуекті-бұзылысты, яғни коллектор болып табылады. Бат язусы
көмірлі горизонттағы саз бен алевриттерімен күрделенген.
Жоғарғы бөлімнің жоғарғы бөлігі ізбестастармен, саздармен, қатты
ізбестастармен, яғни коллектормен күрделеніп орналасқан.Төменгі бөлігінде
сазды ізбестастар, ізбесті саздарға айналуымен белгіленген.
Ортаңғы бөлім (J2)
Бұл бөлімнің түзілімдері сұр саздардың қабатшалары бар кварцты, ұсақ
түйірлі, ашық-сұр құмтастар қалыптастырады. Бұрғылануы бойынша
таужыныстардың категориясы III. Жасы қазылған фауналардың табылған
қалдықтары негізінде анықталды: Parkinsonia parkinsoni (Sow)- аммониттер
және фораминиферлер.
Жоғарғы бөлім (J3)
Жоғарғы бөлімнің таужыныстары литологиялық көбінесе қиманың жоғарғы
бөлігінде ашық-сұр әктастармен көрсетілген. Олар төменде сұр
құмтастардың, негізінен кварцты қабатшалары бар ашық-сұр түсті саздармен
қабаттасады. Түзілімнің қалыңдығы 75 метр, бұрғылануы бойынша олар III
категорияға жатады. Жасы қазылған аммоний фауналардың табылған қалдықтары
негізінде анықталады: Dorsoplanites panderi (Orb), Macrocephapites
masracephalus (Schl).
Бор жүйесі
Бұл жүйе екі бөліммен көрсетілген: төменгі және жоғарғы. Бор дәуірінің
стратиграфиялық жатыста юра жасты түзіліммен үйлесімсіз.
Төменгі жүйесі
Готерив- баррем ярусы Солтүстік Шыңғыс ауданында саз, алевролиті,
құмтастар мен құмтастардың қабатталуымен көрсетілген.
Апт ярусы қара саздармен, пиритті, глауконатты құмтастармен
қабатталған.
Альб ярусы сұр саздармен, құмтастар мен алевролиттердің қат-
қабатталуымен орналасқан.
Төменгі бөлімнің жалпы қалыңдығы 200 ден 439м дейін өзгереді. Олардың
жасы қазылған фауналардың табылған қалдықтарының негізінде анықталды:
Nucula pestinata (Son), Lechayesites hagesi (Zeym).
Жоғарғы бөлім
Сеноман ярусы литологиялық жағынан сұр саздарымен, әлсіз құмтастарымен
көрсетілген. Сеноман жыныстарының жатыстары альб жатысымен үйлесімсіз
орналасқан.
Туран, коньяк, және сантон ярустарының түзілімдеріндегі литологиялық
жағынан бірдей емес. Төменгі жатыстағы жыныстар жатысы күрт үйлесімсіз
орналасқан. Литологиялық жағынан төменгі бөлігі мергелдермен көрсетілген,
қима бойынша жоғарғысы біртипті қалыңдықтағы бор секілді мергелдерді
шашыраңқы жалбыр құраған фосфариттермен ауыстырылады.
Кампан ярусы мергелдермен, бор секілді мергелдермен, саздармен
көрсетілген.
Маастрих ярусы біртипті қалыңдықтағы жазғыш бор, әлсіз темірленген
көрсеткіштерімен белгіленген.
Бор жүйесінің жоғарғы бөлімінің жалпы қалыңдығы 27-150м дейін
тербеледі. Бор жүйесі үшін жылдамдық 2,2-3,3 кмс, тығыздық 2,0-2,2 гсм3
шамасында тербеледі.
Кайнозой тобы (KZ)
Палеоген жүйесі (Р)
Палеоген түзіліміграбенде орналасқан, оның қанаттары күмбез бен
күмбезаралық белдемдер. Мұнда құмтас-саздылы қатқабатты аргиллит
қабатшаларымен белгіленген. Қабаттың жылдамдығы 1,8-2,2 кмс.
Неоген-төрттік жүйесі (N-Q)
Неоген-төрттік кезең дәуірінің түзілімдері бірге дамыған, сұрлы-жасыл
саздар қою-сұр майда түйірлі құмдардың қабатшалануымен көрсетілген, жоғарғы
бөлігінде құмның көмірлі және саздылығын қимада кездестіреміз. Неоген-
төрттік дәуірінің қалыңдығы Шыңғыс ауданында Г-10 ұңғымасы бойаынша 125м
қалыңдықты құрайды. Жоғарғы бөліктің қабаттық жылдамдығы 0,5-0,7 кмс,
төменінде 1,2-1,7 кмс, жыныс тығыздығы 1,5-2,0 гсм3.
Зерттелініп отырған аудандағы тұзасты түзілімнің жалпы қалыңдығы
зерттелінбеген.Бірақта, Шыңғыс алаңы бойынша келесі аудандағы СГ-І ұңғымасы
тұзасты түзілімінің қалыңдығы, мульдасы 7км не одан да көп км қамтиды.
1.4 Тектоникасы
Зерттелу ауданы оңтүстік Илек бөлігінің сатысымен оның Орталық-Каспий
маңы депрессиясы мен Жаңа-Алексеев грабенінің қиылысу белдемінде
орналасқан.
Зерттеліп отырған аудан кристалды ірге тасының терең жатысымен, қалың
қабатты шөгінді жыныстарымен және тектоногенді тұз күмбезінің белсенді
дамуымен сипатталады.
Геофизикалық мәлеметтер ауданды зерттеуде әр түрлі сатыға дәлелдеп
бөліп қарастырған: терригенді-карбонатты, галогенді (V шағылу горизонты)
және жоғарғы терригенді ( III, V шағылу горизонттары) қабаттары.
Аймақта зерттеліп отырған ауданның әр түрлі құрылымдық элементтердің
мүшеленуінен кристалды ірге тасының құрылымын күрденділеді. Уақыттық қима
мәлеметтері бойынша ірге тас күрделі құрылымға ие. Сондықтан ірге тас
беткейінің шағылу горизонты өздігінен күрделі.
Жарылымды бұзылыстар әр түрлі жастарда: девонға дейінгіден жоғарғы
палеозойға дейін және де мезокайнозойда болуы мүмкін.Тұз күмбезді
құрылымдар ірге тасының бұзылыстарына байланысты ерекшеленеді.
Кристалды ірге тасының уақыттық қима арқылы бірнеше шағылу
горизонтымен белгілі және терригенді түздармен көрсетілген. Жоғарғы жатқан
бума терригенді, сондай-ақ карбонатты түзілімдермен белгілі.
Тұз асты шағылу горизонты бойынша бел тәрізді көтерілімдердің бөлек
биіктіктерімен белгіленеді. Белдер рельф шекарасымен немесе ығыспаның
төмендеуімен бөліктенген. Рельфтен жоғарғы сатыда тегістелген.
Тұз асты кешенінің горизонттары бойынша антиклинальды құрылым
жәнеқабысу құрылымдары болып бөлінеді. Құрылым өзінің барлық шөгінді
түзілімді кешендегі қабысу ығыспалы жағдайымен қызықты.
Зерттеліп отарған аудан-Солтүстік Шыңғыс алаңы галогенді қабаттарда
орталақ және батыс балігінде жатыр. Ауданның орталық бөлігі қалың тұзды
массивінен тұрады, яғни қырқалы күмбез құрайды-Солтүстік Шыңғыс. Ал
солтүстік қырқасында жүре отырып тұзды күмбезінде өтіп жатыр (солтүстік-
шығыстан батысқа қарай). Ауданның батыс бөлігін қырқалы тұз күмбезі жатыр.
Күмбез үзіліс түріне қатысты.
Галогенді қабатының беткейінде VI шағылу горизонты ұштастырылған. Бұл
горизонт 300 м-ден 2000 м дейінгі тереңдігіне сәйкес.
Кешенді өңдеудің мәлеметтері бойынша муьддағы тереңдігі 8 км және одан
да көп. Тұз күмбезінің минимальды белгісі 300-400 м.
Мұнайгаздылық негізі бойынша Каспий маңының мұнайгаздылық болашағы
тұз үсті және тұз асты жоғарғы палеозой түзілімі.
Солтүстік Шыңғыс алаңының құрылымы кеңінен таралған, батыс және шығыс
күмбезді қанаттарға бөлінген. Күмбезді батыс қанатының құрылымының созылымы
20 км, бұзылыстары радиалды ығыспа 2 блоктан тұрады. Құрылымның шығысының
тұз беткейі экрандалған.
V шағылу горизонты юра түзілімінің табанына жатады. Құрылымдық картада
күмбез аралық және дөңесті белдім екені көрінікті.
V шағылу горизонты бойынша күмбезді Солтүстік Шыңғыс алаңының батыс
қанатының қабысу құрылымы шығысынан ығыспа немесе тұз беткейінен
экрандалған. Құрылымның тұйықталған изогипсі – 1000 мб өлшемі 18,0*4,5 м
құрайды. Құрылымның амплитудасы 500м.
Күмбезді Солтүстік Шыңғыс алаңының шығыс қанатыда құрылымы жағынан
қабысқан, бұзылысы-ығыспа әр түрлі тереңдікте әр түрлі өлшемнен тұрады.
Құрылым шығысынан шектеліп, батысы мен шығысы тұз беткейлері мен ығыспадан
тұрады. Құрылым амплтудасы 600-700 м.
ІІІ шағылу горизонты төменгі бор жабынына жатады. Бор түзілімі
зерттеу ауданының құрылымы әр түрлі типте және де жарылым-бұзылыстары
кеңінен тараған.
Күмбезді Солтүстік Шыңғыс алаңының батыс қанатының құрылымы қабысып
келген. Оның тұйықталған изогипсі 550 ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Дипломдық жобада Батыс-Қазақстанда орналасқан Солтүстік Шыңғыс
алаңында жиналған геологилық-геофизикалық мәліметтер негізінде мұнай іздеу
жұмыстарының геолого-технико-экономикалық тиімділігі бекітіледі.
Жобалайтын алаңда юра және триас түзілімдері өнімді болып табылады.
Жобалау тереңдігі 2000 м, үш іздеу ұңғыларын тұрғызу болжанады (бірінші
тәуелсіз, екеуі тәуелді). Жобалау беткейлері : юра түзілімі мен триас
түзілімдері мұнайдың С3 категориясы бойынша геологиялық қоры 99 916 452 т
құрайды.
АННОТАЦИЯ
В дипломном проекте обосновывается геолого-технико-экономическая
целесообразность постановки поисковых работ на нефть, на основе геолого-
геофизических материалов, собранных по площади Северный Чингиз,
расположенной в Западно-Казахстанской области. На проектируемой площади
продуктивны отложения подошва юры и подошва триаса.
Проектируется заложение пяти поисковых скважин (один независимые и две
зависимые) с проектной глубиной 2000м. Проектные горизонты: подошва юры и
подошва триаса. Подсчитанные запасы газа категории С3 составляют 99 916 452
м3.
Мазмұны
КІРІСПЕ
I. Геологиялық бөлім
1.1. Алаңның (ауданның) физикалық, географиялық, экономикалық
жағдайлары . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2. Алаңның геологиялық, геофизикалық зерттелу тарихы. . . . . . . .
1.3. Литологиялық, стратиграфиялық қима. . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . .
1.4. Тектоника. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.5.Мұнайгаздылығы. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.5.1. Мұнайлар түрінің геологиялы-геохимиялық таралу негіздері.(арнайы
тарау). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.6. Жер асты суларының сипаттамасы. . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . .
1.7. Мұнай және газ қорларын есептеу. . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . .
1.8. Жобалау, іздестіру жұмыстарының әдістері мен көлемі. . . . .
.
1.8.1. Іздестіру жұмыстарының мақсаты мен міндеттері. . . . . . . . .
. .
II. Техникалық бөлім
2.1. Ұңғыма бұрғылаудың геологиялық жағдайлары . . . . . . . . . . . .
. . .
2.1.1. Бұрғылау кезінде ұшырайтын шиеленістер . . . . . . . . . . . . .
. . . . .
2.1.2. Керн және шлам алынатын аралықтар. . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . .
2.2. Бұрғылау сұйығының түрі мен параметрлерін таңдау . . . . . . . . .
.
2.3. Ұңғыма құрылмасын жобалау . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . .
2.3.1. Шегендеу тізбегінің диаметрін таңдау. . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . .
2.3.2. Пайдалану тізбегін беріктікке есептеу. . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . .
III. Экономикалық бөлім
3.1. Еңбек ақы төлеуді ұйымдастыру. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . .
3.2. Ұңғы құрылысын қажет мерзімде
негіздеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.3. Материалдық-техникалық жабдықтауды ұйымдастыру. . . . . . . . .
3.4. Негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштерді есептеу. . . . .
IV.Еңбекті және қоршаған ортаны қорғау
4.1.Қауіпті және зиянды өндірістік факторларды талдау. . . . . . . . .
. . .
4.2.Қорғаныс
шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .
4.2.1.Жалпылама
шаралар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . .
. . . . .
4.2.2.Өндірістік санитария. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . .
4.2.2.1. Өндірістік жарықтама ... ... ... ... ... ... ... .. . . . . .
. . . . . . . . . . . . .
4.2.2.2.Өндірістік шағын
климат ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.3.Техника
қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ..
4.3.1.Жалпы
шаралар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... .
4.4.2.Өрт
қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ..
4.3.2.Электр
қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .. . .
4.5Қоршаған ортаны
қорғау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
. . .
ҚОРЫТЫНДЫ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . .
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . ... ..
КІРІСПЕ
Қазақстан мұнай мен газдың қоры бойынша бай мемлекеттердің қатарына
жатады. Оның территорясында ірі Каспий маңы мұнай газды провинциясы
орналасқан. Соңғы жылдарда тұз асты палеозой түзілімдерінің қимасында,
Шыңғыс, Тенгіз тағы басқа сияқты Қазақстанды алдыңғы мемлекеттердің
қатарына қосатын мұнай мен газдың ірі кенорындары ашылған.
Каспий маңы ойпатының ашылған мұнай мен газдың кәсіпорындары
жоғарғы перм мен юра, триастың тұзүсті түзілімдері дамыған. Каспий маңы
депрессиясы мен Жаңа-Алексеев грабенінің қиылысы белдемінің Солтүстік
Шыңғыс алаңын зерттеу “Казгеофизика” іздеу-барлау жұмыстарының жоспарына
сәйкес жүзеге асырылады.
Казгеофизика гофизикалық экспедициясы Каспий маңының солтүстік және
солтүстік-шығыс бөлігінде, әсіресе оңтүстік Илек көтерілімін 1988 ж бастап
сейсмобарлау жұмыстарын МОГТ жүргізген.
Есеп беруде екі жоба бойынша орындалған дала жұмыстары нәтижелері
келтірілген. Олардың бірінің мақсаты - виброкөздерді пайдаланып, тұзүсті
түзілімдері бойынша Солтүстік Шыңғыс құрылымдарын детальдау мен терең
бұрғылау жұмыстарына дайындау.
Екінші мақсаты – шпурлы зарядтарды қолданып тұзүсті сейсмикалық
кешенін анықтау және тұзүсті локальді құрылымдарды бұрғылауға дайындау.
Аудандардың ортақтығын және шешілетін тапсырмаларын еске ала отырып,
№10289 НТС ПГО Казгеофизика протоколы бойынша жоғарыда айтылған
сейсмопартиялардың жұмыс нәтижелері бойынша біріктірілген есеп беру рұқсат
етілді.
Административтік тұрғыда жұмыс ауданы Қаратөбе және Шыңғырлау Орал
облсында орналасқан. Осы процесте тұзастындағы Шыңғыс, Сартсай локальді
антиклиналді құрылымдары мұнай мен газ шоғырларын іздеуде тәжірибелік
қызығушылық тудырады.
Каспий маңы ойысының жеке құрылымдық элементерінің мұнайгаздылық
ерекшеліктерін ескере отырып жиналған геология-геофизикалық материалдар
оның шектерінде келесідегі мұнай газ жиналудың негізгі белдемдерін
бөлуге мүмкіндік береді: Шыңғыс, Сартсай және тағы басқа.
Геологиялық құрылысының күрделілігі бойынша алаң үшін литлогиялық
өзгергіштік сияқты орнын басу сол сияқты тектоникалық бұзылыс пен
коллекторлық өнімді
Осы дипломдыық жобамен 2000 м тереңдіктегі 3 іздеу ұңғымасын
бұрғылау қарастырылады. Алаңның болашағы триас түзілімдерімен және
жоғарғы пермге дейінгі терригенді-карбонатты түзілмдерімен байланысады.
Сонымен, триас түзілімін сипаттайтын V және юра түзілімін сипаттайтын
ІІІ шағылу горизонтының құрылымдық картасы, VI – тұздың таралу картасы
тұрғызылған. Алаңның перспективтілігі түзілімдердің тұзүсті кешенімен, юра-
триас түзілімдерімен байланысты.
Бұл дипломдық жобада 2000 м тереңдіктегі, 3 ұңғымаларын бұрғылау
көзделіп отыр.
Бұрғылаудың мақсаты – юра, триас шөгінділеріндегі мұнай мен газ
шоғырларын анықтау, осы ашылған қимадағы мұнай мен газдың перспективасын
айқындау, литологиялық – стратиграфиялық қима және жыныстардың жинауыш
қасиетін зерттеу.
Бұл алаңдардағы түзілімдерден мұнай мен газ шоғырларын ашу мұ-най
іздеу жұмыстарының көлемін ұлғайтуға көмектеседі және бұл аймақ бойынша
жоспарланған мұнай мен газ қорларының өсуіне жол ашады.
Диплом жобасын құрастыруға диплом алдындағы өндірістік практи-када
және геологиялық фондыдан жиналған мәліметтер негіз болды.
1 Геологиялық бөлім
1.1 Алаңның физикалық, географиялық, экономикалық жағдайлары
Зерттелу ауданы оңтүстік Илек бөлігінің сатысымен оның Орталық-Каспий
маңы депрессиясы мен Жаңа-Алексеев грабенінің қиылысу белдемінде
орналасқан.
Солтүстік Шыңғыс алаңының орогидраграфиялық қатынасы шамамен Каспий
маңында өзгеріссіз орналасқан. Аудан төбе жазықтығымен, қиылған жыра
тобының жиілігімен, батпақтармен, сорлармен, өзен және олардың ағындарымен
көрінген. Абсолюттік биіктігі 1120м (оңтүстік батыс) +260м (солтүстік шығыс
) дейін өзгереді.
Гидрогеографиялық торабы Қалдығайты, Қуағаш, Қарасу, Утва, Ақбұлақ
өзендерімен және олардың ағындарымен көрінген. Өзен сулары тек техникалық
нысанға қолданылады.
Ауданның ауа-райы күрт континентальды, құрғақ. Ауа температурасы қыста
–(30-350)С, жазда +400С-қа дейін тербеледі. Жылдың көп бөлігінде жел соғып
тұрады: батыс және оңтүстік бағытта жылдың суық кезінде солтүстік-шығыс
және шығыс бағыттан соғады, жылдың орта шөгінді саны 300 мм көтерілмейді.
Өсімдіктері әдетте құрғақшылық далалық жайлымдарда өзен және жыраларда
бұталар дамыған. Ауданның зерттеліп отырған аймағында Қаратал өсімдіктері
қорығы, Қандысты қорығы, Сағызсай, Аққұм табиғи қорығы орналасқан, сондай-
ақ массивті төбелік және қырқалы құмдармен ерекшеленген. Соның ішінде
төбешіктер биіктігі 20 м дейін, ал қырқалар биікігі 30 м дейін жетеді.
Солтүстік Шыңғыс елді мекенінде тұрғындар саны 3-10 мың адамға дейін
және көп ұсақ елді мекендер бар. Көбірек ірі кенттермен 127 км солтүстікте
орналасқан, орталығы Шыңғырлау болып табылады. Орал қаласы экспедицияны
бағалау орны 270 км батыста орналасқан.
1.2 Геологологиялық, геофизикалық зерттеу тарихы
Зерттеліп отырған аудан Орал өзенінің сол жақ жағасында орналасқан.
Мұнда тұзкүмбезі тектоникалық белсенді дамуымен сипатталады. Зерттеудің
алдыңғы жылдары мұнда геолого-гефизикалық жұмыстар жүргізілген.
Геолого-гефизикалық зертеулердің әртүрлі сатысы бойынша зерттелген
тіректік, параметрлік және тереңдік, құрылымдылық іздеу, бұрғылау жұмыстары
мен геологиялық түсірулер, масштабты 1:50000, 1:20000, 1:100000 болатын
аэромагниттік түсірулер, сейсмобарлау МОВ, КМПВ, МРНП, ГСЗ және МОГТ, соңғы
кезде ғарыштық түсірулер де жүргізілген.
Геологиялық түсірулер, зерттеулер
Бұрғылау жұмыстары
Бұл ауданда алғашқы геологиялық жұмыстар 1947-48 ж.ж жүргізілген:
Шыңғыс және Құлсай тұз күмбездерінде Казнефтеразведка трест. Осы
зерттеулердің нәтижесінде гравиметриялық минимум және ауырлық күшінің
максимумы Хобдин белдемінде тұзкүмбез бен күмбез аралық белдемі сәйкес
келеді. Хобдин ауданында 1961-67 ж.ж региональды максимумында 0-1 тіректі
ұңғымасында 4000м тереңдікте бұрғыланады (Ақтөбе облысында), параметрлік
ұңғыма П-20 (Жамбейіт) 2822м тереңдікте және П-35 (Құсанқұдық ) 4120м
тереңдікте бұрғыланады. 1978-1988 ж.ж Шыңғыс ауданында 14 терең және 40-қа
жуық құрылымдық-іздеу ұңғымалары бұрғыланады. Осы бұрғылаудың нәтижесінде
көптеген мұнайгаздылы аудандар үшін болашағы зор және де жабыны мен
коллекторының зерттелуімен, көптеген ұсақ кенорындардың ашылуына себепші
болды. Шыңғыс ауданында бұрғыланған ұңғымалардан жоғарғы перм түзіліміне
дейін қима зерттелінді. Жоғарғы перм түзілімі тек қана №11 ұңғымасы бойынша
(3500м тереңдік) зерттелінді, бірақ жоғарғы перм мен триас түзілімі
тартылып жатыр.
Шыңғыс ауданында бұрғыланған ұңғымалар тереңдігі жеткіліксіз. Өйткені,
шөгінді тыс қимасын толық зерттеуге және де тұзасты кешеннің түзіліміндегі
тіректі шағылысу горизонттың стратиграфиялық толық мәлемет алуға тағыда
жеткіліксіз.
Дәл қазіргі уақытта бұл ауданда 1:200000 және 1:50000 масштабта
геологиялық түсірім жұмыстары өтіп жатыр. Жүргізілген жұмыстардың
нәтижесінде 1:200000 масштабта геологиялық карта, мезокайназой түзілімінің
жарық құрылысы белгіленіп алынды.
Геофизикалық зерттеулер
Геофизикалық әдіс барлау зерттеулерінен тұзкүмбезді құрылым
зерттеуінде, келтірілген ауданды зерттеу мен анықталған ауданда
электробарлау және сейсмобарлау жұмыстары жүргізілген.
Сейсмобарлау
Ауданың құрылымын зерттеуде кешенді геофизикалық әдісінде сейсмобарлау
жұмысы алдыңғы қатарды алады.
Кешендегі геофизикалық әдістер, ауданның зерттеу құрылымы бойынша көп
жерлерде сейсмобарлау қолданылады. Сейсмобарлау зерттеу жұмыстары шамамен
ауданда 1960 жылдан бастап жүргізілуде, алдымен аймақтық қималармен МОВ
(ВНИИ геофизика) содан кейін аймақтық зерттеулермен МОГТ көмегімен УГФЭ
және АГФЭ (қималар 8186-І-VI және 8086- VІаА). 1985ж сейсмобарлауда зерттеу
858663-ІХ профилі бойынша Нефтегеофизика жүргізілді. Алдыңғы саты МОВ
зерттеулері сейсмобарлау аппараттарымен асцилографиялық қорымен
жүргізілді.Олар бор және юра горизонттарында жүргізілді.
Өндірістік станциялардың қойнауларында аралық магниттік қорымен
интерференциялық жүйені қоздыруды қабылдап және шағылысу горизонттарында
серпімді тербелу, қабатталуды бірнеше рет жақсы жоғарлатты. МОГТ жұмыстары
зерттелген аудандарда 1976-79 ж.ж жүргізілді. Іздеу 12-кратным
профилдерімен жұмыс жүргізілді. Материалдарды жаңарту ЭВМ БЭСМ-4м
шығарылды. Көп жақты бақылау дыбысты және жаңғырық қатынасын және
қабатталудың шағылысуына жоғарлатуға әкеліп соқты. Сейсмобарлауда
экспедициялар 1978ж сандық таспаға енгізілді. Диапазонның таралуы және
серпімді тербелулердің тіркелуі уақыттық қимада нақты көрсетілген.
Региональды жоспарда ауданды зерттеуде уақыттық қима үш сейсмокешенді
белгілейді: мезазой, кунгур-жоғарғы перм және де тұзасты.
Толқын тобы мезазой кешені бойынша уақыттық қимада 0 ден 2,2с
белгіленеді.Бұл топтағы толқын ауырлық және көлденең өстерінде синфазалы
және тұрақты динамикалық көрсеткіштері таспада жақсы көрсетілген. Мынадай
тіректі шағылысу ІІІ горизонты (юра түзілімінің жабыны) 0,3-0,4
коэффициентінің шағылысымен, V горизонт (триас түзілімінің жабыны) 0,08-0,1
коэффициент шағылысы.
Корриляциядағы тіректі толқын ІІІ және V горизонтының дөңесті аймақтың
тұзды күмбезі мен жарылым мен бұзылысты белдемдерінде тоқталады.
Ауданның мезазой түзілімінің қалыңдығы 3,5-4,0 км жетеді, сондықтан
уақыттық қимада шағылысу бірнеше рет толқиды.
Сейсмикалық қимада +60 деңгейден 1:20 000 масштабта тұрғызылды.
МОВ сейсмобарлау жұмыстарының геологиялық тиімділігін төмендететін
нәрселер: ол терең, әрі күрделі геологиялық құрылысы болып келеді: еңісті
шекраларының тік бұрышты болуы, тұз күмбездерінің күрделігі, күмбездердің
дөңбек күмбездерінде көптеген жарылымдардың болуы т.б.Осының бәрі күрделі
интерференциялық сейсмикалық жазбалардың болуына себеп болды. Нәтижесінде
ауданның тектоникалық құрылысы жалпылама зерттелген болатын.
Осы күмбездердің даму аудандарында болашақта жаңа дербес мұнайгазды
ауданның болашағын дамыту мақсатында құрылым шектерінде іздеу
ұңғымаларын бұрғылау үрдісінде толық геофизикалық зерттеулер
қарастырылып отыр. Деркул құрылымдық белдемінің ішкі бөлігінің зерттелу
күйін жалпылап және талдай отырып, келесідей қорытындылар жасауға
болады.
1) Аймақтың территориясы сейсмобарлау, гравибарлау, электробарлау
және аэромагниттік түсірімнен басқа геофизикалық әдістердің
аймақтық және іздеу барлау сипаттарымен зерттелген.
Сесмикалық, гравиметрлік және электробарлау зерттеулері
геологиялық – іздеу тапсырмаларын дұрыс шешеді. Магниттік барлау
жұмыстары негізінен іргетас бойынша аймақтық тереңдігі
құрылысын зерттейді. Толық сейсмикалық зерттеулер жоғары сапалы
бақылаулармен орындалған.
2) Тереңде бұрғылау жұмыстары жұмыс ауданына көршілес жатқан
алаңдарда үлкен көлемде өнімді таскөмір және төменгі перм
түзілімдерін ашу үшін жүргізіледі. Өйткені жұмыс ауданының
қимасы таскөмір түзіліміне дейін жақсы көрсетілген.
3) Аймақ бойынша жаңа мәліметтерді алу үшін бұрынғы геофизикалық
зерттеулердің оперативті интерпретациясының материалдары
керектігі белгіленеді.
4) ВСП зерттеулермен және жұмыс ауданы қимасының жылдамдық моделін
зерттеу қанағаттандырарлықсыз. Өйткені мұндай жұмыстарды
орындау өте қажетті болып табылады.
Каспий маңы ойпатының солтүстік өңірлеріне белдемдеріндегі
геологиялық зерттеулердің негіздері, жұмыс алаңының орналасу
шекараларымен өткен жүз жылдықтың екінші жартысымен қатысты және
бағыттық бақылаулардың қорытындылармен көрсетеді.
Жүйелік геологиялық зерттеулер революциядан кейінгі кезеңдермен
қатысты болды, жаңа өнеркәсіп шикізат базаларын құру үшін темір
құрылыстармен байланысты болды.
Бұл кезеңдерде зерттеулер стратиграфияны, гидрогеологияны және
басқа да жұмыстарды оқып үйренумен байланысты болды (Камен, 1926 жылы
Рязанов, 1927 жылы, Кром 1928 жылы және тағы басқа).
Осы жұмыстардың қорытындысында геологиялық карта жасаулар бойынша
неоген-төрттік жамылғыларымен түсірілген масштабы 1:200 000 геологиялық
картасы құрастырылған болатын (Бутковский 1967 жылы).
1950 жылы Каспий маңы ойпатының солтүстік өңірлерінің шекарасында
мұнай және газ іздеу жұмыстарын ұлғайтумен байланысты, параметрлік
ұңғымалар және интенсивті бұрғылауда терең іздестірулер жүргізілді.
Көбірек көтерілген белдемдердің шоғырларындағы тереңдетіп
іздестіру бұрғылауларының негізгі көлемі және төменгі перм жастарының
өңірлік кемелерін туп-тура бойлай орналасуы.
Бұл жұмыстардың қорытындыларында жоғарғы палеозойдың тұзасты және
тұзүсті шөгінділерінің физикалық қасиеттері және мұнайгаздылығы,
тектоникасы, литологиясы, стратирграфиясы зерттелді.
Бұдан басқада негізгі шағылысу горизонттарының стратификациясы
зерттелді.
Бұдан басқада негізгі шағылысу горизонттарының стратификациясы,
толық кешендік өндірістік-геофизикалық зерттеулер орындалулары,
сейсмокаратаж жүргізулері анықталды. Зерттелген алаңның солтүстігін
бойлай жиектелген төменгі пермнің өңірлік кемерлерінде Батыс-Теплов,
Теплов, Шығыс-Гремячин, Гремячин, Ульянов, Цыганов және Токарев
газоконденсатты кен орындары анықталған болатын, верейлік карбонатты
кешендермен ұштастырылған.
Орал облысында 1978 жылы терең бұрғылап іздестірулерде ішкі
белдемдері жылдам орын ауыстырды.
Мұнда негізгі бұрғылаудың көлемдері Қарашығанақ құрылымынан тұрады,
(50-160 км) зерттелген алаңдары шығысында оранастырылған. Қарашығынық
алаңында бұрғыланған 30-ға жуық терең ұңғымалар кездеседі.
Осы жұмыстың қорытындысында Қарашығынық газоканденсатты кенорны
ерекше анықталған болатын. Дәл қазіргі уақытта ішкі өңірлік
белдемдерінде Камен, Дарин, Бурлин және Шелек алаңдарына іздеу және
параметрлік бұрғылаулар жүргізілуде.
Сонымен ішкі өңірлік белдемдерде шамалы іздестіру тереңдіктерінің
көлемі және параметрлік бұрғылаулар толығымен орындалған. Бұларда сол
себепті, шөгінді қат-қабаттарының жылдамдықтарын бөлудің сипаттарын
зерттеулері жеткіліксіз, тұзды горизонттарға стратиграфиялық бөлуде
қиындықтар туындайды, олардың сыртқы белдемдер ішіндегі өңірлік
кемерлердің барлығының мүмкіндіктерін көрсетпейді және тұзды
тектоникалардың ықпалдары бұрмаланған.
Орал облысының территорияларында жер бетіндегі кристалды
іргетастар бұрғылауды жасырынды емес.
Тура зерттелеген алаңда терең іздестіру және параметрлік
бұрғылаулар өткізілмеді. Жақынырақ терең ұңғымаларда, көптеген
жасырынды көне шөгінділер пайда болады: ішкі белдемдерде П-8 Ветелкин,
П-3 Ражков, ал сыртқы белдемдерде №1 Шухчин, №2 Карпов, П-2 Батыс Теплев.
Аудандық жұмыстарға едәуір жақын орналасқан (10-20км.) солтүстіктен
Ульянов, Гремячин, Шығыс-Гремячин, Батыс-Теплов алаңдары, іздестіруде
терең бұрғылаулардың айтарлықтай көлемде орындалғандығына, ортаңғы
таскөмір шөгінділерін зерттеуге рұқсат етуін іске асырды.
Зерттелген және шектелген алаңдарда жүргізілген жұмыстардың тізімі,
олардың әдістерінің қысқаша қортындылары 1 кестеде көрсетілген. Қазіргі
бөлімдерде соңғы жылдары жүргізілген жұмыстардың қысқаша сипаттамасы,
интерпретацияларда қолданылған сейсмикалық материал.
Жұмыс Жүргізілген жұмыстар Жұмыстар нәтижесі
уақыты,
автор
Гравибарлау
Ли Л.Э. 1:200 000 Алаңдардың 11000 кв.км. гравитациялық
КонновП.Палаңды изо- алқаптары зерт-телген. Жұмыстың
. аномальді қима 2мГл қорытын-дыларында карталардағы салмақ күшінің
УГФЭ Түсіру алаңының бақылауауытқулары және қалған ауытқулардың масштабты
ТР”Қазақсжиілігі I орынан 1:200000 көрсе-тілген. Конфигурациясы
тан- 4кв.км. анық-талған және салмақ күшінің 21 ми-нумдық
мұнай-гео амплитудасы және 6 жаңа минимумдарының
физика” жос-парлық түрлері айқындалды және 16 салмақ
МГЭ күшінің минимумы анықталды.
1962
1:50 000 Жұмыс қорытындылары салмақ күшінің ауықтқуы
ГладкихЮ.алаңның карталар-ымен және 1:50 000 масштаб-ындағы
П. Рябых 0,5 мГл ауықтулардың қалдық-тары көрсетілген, сондай-ақ
В.С. изоанамальді кескіні құрылымдық-тектоникалық кес-телері. Тұзды
УГФЭ Түсіру алаңының күмбездердің морфологиясы зерттелген. Өңір -лік
Қазақ торабтарының жиілігі белдемдердің сыртқы және ішкі бөлімдерінің
геофизика1х0,5км. және 1: тектони-калырының жалпы ерекшелік-тері
тресті, 0,25км. зерттелген. Токарев лық-сыламалары
ЮКГЭ гравитациялық мәліметтері бойынша солтүс-тіктен
1964-1965 7-10км-де болады.
Яндис 1:50 000 Гравитациялық алқапта алаң-ның 5200кв.км-і
С.Т. алаңның зерттелген. Жұмыстың қорытындыларында салмақ
Мартынюк 0,5 мГл күшінің ауытқуларының карталары және 1:50000
Е.С. УГФЭизоанамальді кескіні масштабындағы ауытқу қалдық-тары және болжамдық
ПГО Түсіру алаңының карталардың тұзды жабындары бойынша 1:100 000
“Қазгеофиторабтарының жиілігі масштабтары көрсетілген. Конфигурациясы
зика” 1х0,5км. анықталды, жоспарлық түрі және салмақ күшінің
УГФЭ 16 минимумды амплитудасы және салмақ күшінің 1
1981 жаңа минимумы айқындалды.
Магнитобарлау
1 2 3
СейфуллинАэромагниттік Жұмыстың қорытындысы Та 1:50 000
Ш.М. түсірілімдердің алаңдықмасштабының карта кеңістігінде көрсетілген,
және т.б. Та күмбезінің картасының масштабы 1:200
1:50 000 2НТЛ сызықтық 000 және карталарды геолого-геофизикалық
УГФЭ кескіні. материалдармен аэромагниттік түсірілімдердің
ПГО Алаңның аэромагниттік қорытындыларын салыстырып көру.
“Қазгеофитүсірілімдері Интерпретациялық кешендердің негіздері
зика” 0,5км-қатырлас аралық аэромагниттік түсілімдердің мәліметтерімен
Батыс-Қазбағыттардың геолого-геофизикалық мәліметтердің
ақстан арақашықтығы, секундынаіргетастарындағы жарылымдардың, шамаланған
аэромагни–5,7км. белдемдерімен бөлінген, облыстағы карбонатты
тті шөгін ділердің таралуы шөгінді жабы-луларында
партия мұнайгаздылы құрылымдардың пайда болуында
1980 1981 белдемдердің перспективаларына бөлінген.
Электрлік барлау.
Грицаенко1:100 000 Карталарда көрсетілген зерттеулердің
А.С. алаңның қорытындыларында Е алқабының 1:100 000
Орлова Е алқабының 10-20 масштабындағы қызулығы, Кунгур бетінің
В.Д. шартты бірлігі. тектоникалық құры-лымынан таңдап алынған
УГФЭ ТТ әдісімен алаң-ды ерекшелігінің сапасы. Е алқабында 9 жергілікті
НВНИИГГ түсірудің 1 нүктеде аномалия айқындалды.
1963 бақылау жиілігі 6кв.км.
(профилдермен
арақатынасы3км.)
Митрофано1:200 000 Карталарда көрсетілген зерттеулердің
вК.Л. алаңның қорытындыларында Е алқабының 1:200 000
УНРЭ Е алқабының масштабындағы қызулығы 6 жергілікті тұзды
Трест 20 шартты күмбездердің көтерілімдері айқындалды.
“Спецгеофбірлігі
изика” ТТ әдісімен алаң-ды
ПГФЭ түсірудің 1 нүктеде
1965 бақылау жиілігі 6кв.км.
(профильдермен
арақатынасы3км.)
1 2 3
Скакунов 4,1км. арқылы Аймақты профильдермен зерттеулер бойынша
В.Т. профилденген. геоэлектрик қималарындағы шөгінділердің тұзүсті
УГФЭ ЗСБ; Генератордың және тұзасты кешендері, сондай-ақ кристалды
ПГО рамкасы 2х2 км, іргетастары. Шөгінді жабушыларды зерттеудегі
“Қазгеофирадиуспен қа-былдау басты ролі МОГТ-ның қорларына жатады.
зика” 82м,
УГФЭ У-40А, 80А
1978 1980МТЗ: төртбөлмелі
Г-бейнені орнату
ұзындығы 200-250м,
азимут бойынша
ориен-тировка жасалған
00-900.
Хараз 0,5км-ден 0,25км. Таңдалып алынған профилдермен геоэлектрлік
И.И. арқылы профилденген қималар алынған. Кешендік интерпретациялық
және т.б.ЗБС: Генератордың сейсмикалық және электробарлаудың
УГФЭ рамкасы 0,75х3,5км, мәліметтерінің таңдауларын береді.
НВНИИГГ 0,3х0,3км, радиуспен
СГФЭ қабылдау 82м,
1981 тоқ-30-35А
1983
Сейсмобарлау
Скакунов Аймақтық МПОВ, СОГТ, Шучкино-Батыс-Теплов аймақтық профильдері
В.Т. МОВ:жар- бойынша зерттелген геологиялық құрылымдарда
және т.б. жүргізілген жұмыстардың қорытындылары.
УГФЭ Сейс-микалық барлауда қолданылған әртүрлі
Тр. модификацияларға әдіс-темелік сипатта
“Қазақста кепілдемелік беруге жағдай жасады.
н
мұнайгео-
физика”
УГФЭ
1971
ылымды интервал 110м,
топтық орта-лық жағдай Шучкино-Батыс-Теплов аймақтық
аралығындағы ара профильдері бойынша зерттелген геологиялық
қатынасы-10м, құрылымдарда жүргізілген жұмыстардың
топтастыру-17сы ба-задақорытындылары. Сейс-микалық барлауда
24м, ұңғыма-ның қолданылған әртүрлі модификацияларға
тереңдігі 14-40м, әдіс-темелік сипатта кепілдемелік беруге
зарядтың сал-мағы 15, жасады.
6-31,2кг.
МПОВ: 4 және 5
жарылыстың орны ұзына
бойлы про-фильдердің
жүйесі бойынша.
Орналас-тырудың
ұзындығы –4,5км,
құралдармен
арақашықтығы 100м.
дейін, зарядтың
салмағы 15,6-4100кг.
СОГТ:12, Хmax =
2300м, интервал
жарылымы 100м, топтың
ортаңғы аралығында
дейінгі адымы –100м,
топ-тастыру –17сп, 3
ұң-ғыма тереңдігінің
артуы 45-55м, за-рядтың
салмағы 20,8-31,2кг.
1 2 3
Кибалко 1:50 000 алаң-ның 50м Первосоветская және Желез-невка аймақтық
Л.И. жәнежәне 100м арқылы профильдері бойынша зерттелген геологиялық
т.б. кескіні құрылымдарда жүргі-зілген жұмыстардың
УГФЭ МОВ, СОГТ, КМПВ МОВ: қорытын-дылары. Сейсмикалық барлауда
КНГР интервалдың жарылымы қолоданылған әртүрлі модификацияларға
басқармас230м, топтастыру 17сп, әдістемелік си-патта кепілдемелік беруге
ы УГФЭ базаларда 24м, жалғыз жағ-дай жады.
1972 ұңғыманың зарядының
салмағы 26 кг дейін.
СОГТ: 6, 12,
жарылымды
интервалдардың орталық
және флангалы жүйесі
100м және 200м,
орталық топтық
арақатынасы–100м,
топтастыру 17сп,
базаларда 50м,
орналасуы-2350м,
ПВ-дан алып тастау 12км
дейін, зарядтың салмағы
253кг-дейін.
Далаков 1:50 000 алаң-ның 100м Цыганов, Гремячин, Батыс-Теплов және Теплов
Д.М. жәнежәне 200м-де алаң-дарының тұзасты шағылысу горизонты бойынша
т.б. УГФЭқималанған. гео-логиялық құрылымдары зерттелген. Іздеу және
КНГР МОГТ, 6, 12, параметрлік ұңғымаларының орнын белгілеуде
басқармассимметриялы және сипаттамалар көрсетілген, сондай-ақ Ульянов
ы УГФЭ флангылы жүйе бой-ынша,және Цыганов алаңдарында бөл-шектеген.
1973 Хmax=1175м және 200м,
орталық топтың арасының
ара қатынасы –50м,
топтастыру –18сп.
Базаларда 51м,
қол-данылған 1-3
ұңғы-малардың тереңдігі
10-90м базаларда 40м,
зарядтың сал-мағы
26-55кг.
1 2 3
Далаков 1:50 000 алаңның 100м Цыганов, Солтүстік-Переметин және
Д.М. арқылы кескін-делуі. Первосоветский алаңдарында тұзасты шағылысу
Конох МОГТ, 6, 12, горизонттары бойынша гео-логиялық құрылымы
Г.В. симметриялы және зерттелді. Цыга-нов, Ульянов, Гремячин және
УГФЭ флангылы жүйе бой-ынша,Солтүстік-Гремячин құ-рылымдық және
КНГР Хmax=587,5м 1175м, Перво-советский алаңындағы МОГТ-да жүргізілген
басқармас2375м және 2650м, бөлшектік жұмыс іздеу бұрғылауда орна-туға
ы УГФЭ орталық топтың арасыныңсипаттама көрсету.
1974 ара қатынасы –50м,
топтастыру –18сп.
База-ларда 51м,
қолданылған 1-3
ұңғы-малардың тереңдігі
10-80м, көбіне ұсақ 30
талға дейін, базаларда
40м, зарядтың салмағы
52кг.
Скакунов 1:50 000 алаң-ның 100м Ветелкин алаңында гео-логиялық құрылымдардың
В.Т. жәнеарқылы кескіндейді. тереңдіктерін тұздың жабын-дылары бойынша және
т.б. МОГТ, 6, 12, тұзасты шағылысу горизонттарымен зерттелді.
УГФЭ симметриялы және Толқындық алқаптардағы зерттеулердің
КНГР флангылы жүйе бой-ынша,қорытындылары бойынша көрсетілген сипатта
басқармасХmax=1175м интервал пайдалану үшін интерференциондық жүйеде
ы УГФЭ жарылымы –100м, орталыққабылдау және аттыру.
1974 топ-тың ара
қатынасы–50м,
топтастыру –18сп.
Базаларда 51м,
қолданылған 1-3
ұңғымалардың тереңдігі
18-60м база-ларда 40м,
зарядтың салмағы
54,6кг.
Хараз
И.И. Тәжірбиелі-әдістемелі
және
т.б.
УГФЭ
НВ НИИГГ
СГФЭ
1975
Скакунов 1:50 000 алаң-ның 100м Цыганов, Ульянов және Гремячин алаңының батыс
В.Т. жәнежәне 200м арқылы бөлігінде тұзасты шағылысу горизонты бойынша
т.б. кескіндейді. гео-логиялық құрылымдар анықталды. Далалық
УГФЭ МОГТ: 12, орта-лықжұмыс және интерпретациялар жүргізілгенде
КНГР жүйе, Хmax =1175м пайдаланылған әдістемелік қабылдаулар бойынша
басқармасинтервал жарылымы–100м,сипаттама көрсету.
ы УГФЭ орталық топтың ара
1976 қатынасы– 50м,
топтастыру –18сп.
Базаларда 51м,
жал-ғыздықты (30-70м)
және 5 метрлік
ұң-ғыманың тобы (17-21
дана), зарядтың салмағы
13-109 кг.
1 2 3
Хараз И. Тәжірбиелі-әдістемелі Сейсмикалық барлау эфективтілерінің төмендеу
И. және МОГТ, ЗСТ геофизикалық себептері белгіленді.
т.б. жұмыстарың эфективті
УГФЭ жоғарлауының
НВ мақсат-тары, тұзды және
НИИГГ тұзасты шөгінділе-рін
СГФЭ зерттеуде, не үшін
1978 далалық жұмыстар
1980 әдісте-мелері мүмкін
болды, топтық
бұзылыстардың
сынамалылары және
барлық зарядтардың
бірліктері, әдіспен
істеді және өңдеудің
бағдарламасы,толқыныалқ
аптардағы кенематикалық
тұзды
күмбездерге әсер етуін
зерттеу.
Скакунов Аймақтық Кешендік интерпретация-лардың қорытындыларында
В.Т. жәнеМОГТ: флангылы, сейсмобарлау,электрлік барлау материалдары және
т.б. асмиметриялы жүйе-лер; Каспий маңы ойпатының аймақтық профильдері
УГФЭ Хmax =2130м, 2850м, бойынша солтүстік кемерлік белдемдерінің
ПГО 12 интер-вал құры-лымдары жоғарлығы дәлдікті гравиметрияда
“Қазгеофижарылымы –120м, орталықзерттелген. Іздеу-барлау жұмыстарын орналастыру
-зика” топ-тың ара қатынасы – үшін көрсетілген қызығушылықтар тұзасты
УГФЭ 60м, топтастыру –24сп. шөгінділерінің алаңдарында белгіленіп көтеріліп
1978 Базаларда 78м, жатады.
1980 топтастырылған 12, 24
ұңғымалар, те-реңдігі
5,5 метрлік базаларда
110м, бір-лік зарядтың
сал-мағы 0,9-3,25кг.
Хараз Тәжірбиелі-әдістемелі Жарылмаған қайнар көздерді топтастырып
И.И. жәнеМОГТ:12, орталық теоретикалық негізде өңдеу, сонымен қатар іздеу
т.б. УГФЭжүйе, Хmax =1175м, жұмысының әдістемесінде жарылмаған импулстік
НВ НИИГГ жарылым интервалы-100м,қайнар көздердің алгоритмі және
СГФЭ топтың орталық арасыныңбағ-дарламадағы материалдарды өңдеу.
1981 арақатынасы–25м және
1983 50м, топтастыру 21х24м,
қайнарлардың
артуы–ГСК-6, Далалық
жұмыстарда өңдеу
әдістерінде жарылмайтын
қайнар көздер
қолданылған.
1 2 3
Хараз Тәжірбиелі-әдістемелі Жалпы тереңдіктің тіркеу нүктесі бойынша
И.И. жәнеалаңның сейсмо-каратаждың жаңа түрі қолданылды, ұңғыма
т.б. УГФЭ1:50 000 100м-ден 200мжәне жерүсті бақылауларының байланыстыру әдісі
НВ НИИГГ ар-қылы кескін-делуі. өңделген. Тіректі жүйе бойынша сейсмобарлау
СГФЭ МОГТ: орталық жүйе. интер-претацияның кешенді нәтижелері алынды.
1981 :24, Хmax =1175м, Бұзылудың ерекшелік принциптері анықталды.
1983 жарылым интервалы–100м,Чувашин-Ростошин алаңының тұз табаны және
50м орталық ара-сының тұзасты кешен шөгінділері бойынша геологиялық
тобының құрылымы зерттелді.
ар-ақатынасы–50м,
топтастыру–32СП
базаларда 21х24м.
топтастыру 15-21
ұңғымаларының тереңдігі
140м және 200м,
зарядтың салмағы
9,2-12кг.
1.3 Литологиялық, стратиграфиялық қима
Литологиялық және стратиграфиялық сипаттама құрылымдық, параметрлік,
іздестіру ұңғымаларды бұрғылау нәтижелері мен осы ауданға қатысты
материалдарды жан – жақты зерттеу негізінде дайындалған.
Шөгінді тыстың литолого-стратиграфиялық сипаттамасы құрылымдық, іздеу
ұңғымалары, параметрлік ұңғымалардың бұрғыланған мәлеметтеріне байланысты
анықталады.
Зерттеліп отырған аудан Каспий маңы ойысының солтүстік және солтүстік-
шығысында орналасқан. Мұнда тұзасты қимасы әлі аз зерттелген.
Палеозой (PZ) тобы
Перм жүйесі (Р)
Кунгур ярусының түзілімі Солтүстік Шыңғыс ауданының төменгі бөлігінде
олар тұзды тас, ангедрит, саз, сильвин, доломитті қоса көрсетілген. Тұздың
қабаттық жылдамдығы 4,4-4,5 кмс, тығыздығы 2,3 гсм3. Жоғарғы бөлігінде –
сульфатты-терригенді қатқабат, ізбестастармен, доломитті гипстерінің
битумдарымен көрсетілген. Сульфатты-терригенді қатқабатының қалыңдығы 0 ден
90 м дейін.(11 ұңғы бойынша)
Күнгір ярусы (Р1К)
Өзара ангидрит пен тас тұздың қабаттарымен кезектесіп жататын,
кейде доломиттің кішкентай қабатшалары кездесетін ирен свтиасының тұзды
түзілімдерін қалыптастырады.
Ирен свтиасының жоғарғы бөлігінде ашылатын тұзды қабаттар массивті,
ірі-орта құрылымда кейде қабатшалы бітімді, түсі бойынша сұрдан, ашық-
сұр, жартылай мөлдір болатын тас тұз-галиттен тұрады. Ангидриттер қара-
сұр, қара, массивті, тығыз, учаскелері жіп тәрізді субвертикалді
жарықшақты. Қима бойынша 172м жоғарғы қалыңдықта кездесетін түзілімдер
бұрғылануы бойынша II категорияға жатады. Жасы табылған фораминифера
фауналардың қазылған қалдықтары арқылы анықталады: Giomospira sp.,
Ammodiscus aff. Semptenrtimalis Cerce және Vittatina striata Lub-ті
палино-кешендер.
Мезазой (MZ) тобы
Триас жүйесі (Т)
Төменгі триас ізбесті саздармен, алевролит, құмтас, ізбестастың жұқа
қабатымен, құмтаспен, алевритпен көрсетілген.Қиманың төменгі бөлігінде
құмтас пен алевролиттері мұнайгаздылы.
Ортаңғы триас қара, қоңыр, ашық жасыл тығыз сазбен, полимиктілі
құмтаспен, ашық-сұр қараға дейін конгломератпен, ізбесті галькамен,
ангедрит және гипспен қатқабатталған. Триастың төменгі бөлігінде қара түсті
ізбестастар, мұнайланған, полимиктілі және ұсақ түйірлі құмтастармен,
қоңыр саздармен белгіленген. Ізбестастар кеуекті-кавернозды.
Жоғарғы триас төрт свиталармен күрделенген, олардың әр біреуі саздылы
керіштің құмтасты және конгломераттында жатыр, олар алеврит, құм қабатының
ірі саздылы карбонатты қат қабатымен көрсетілген. Жоғарғы триастың жоғарғы
бөлігі азғана қалыңдықтағы коллекторымен сипатталады. Триас түзілімінің
жалпы қалыңдығы 2056м. Жылдамдықтың теңселу толқыны 3,3 тен 4,5 кмс,
түзілімнің тығыздығы 2,4-2,7 кгсм3 тербеледі.
Жасы негізінен остракодтармен көрсетілген фаунаның қалыңдықтарымен
анықталды: Darwinula brevis Misch, derdalia conpressa Misch жүйелерімен
және харовые сутектер.
Юра жүйесі
Солтүстік Шыңғыс ауданында төменгі юра түзілімі шайылған.Ортаңғы юра
түзілімі дөңес күмбездерде шығады және бат, байос язусымен көрсеілген.
Байос ярусы саз, алеврит, сұр құмдардың қабатталуымен күрделенген.
Қабатталудың нәтижесінде құмтастар полимиктілі, карбонат керішінде майда
түйірлі, кеуекті-бұзылысты, яғни коллектор болып табылады. Бат язусы
көмірлі горизонттағы саз бен алевриттерімен күрделенген.
Жоғарғы бөлімнің жоғарғы бөлігі ізбестастармен, саздармен, қатты
ізбестастармен, яғни коллектормен күрделеніп орналасқан.Төменгі бөлігінде
сазды ізбестастар, ізбесті саздарға айналуымен белгіленген.
Ортаңғы бөлім (J2)
Бұл бөлімнің түзілімдері сұр саздардың қабатшалары бар кварцты, ұсақ
түйірлі, ашық-сұр құмтастар қалыптастырады. Бұрғылануы бойынша
таужыныстардың категориясы III. Жасы қазылған фауналардың табылған
қалдықтары негізінде анықталды: Parkinsonia parkinsoni (Sow)- аммониттер
және фораминиферлер.
Жоғарғы бөлім (J3)
Жоғарғы бөлімнің таужыныстары литологиялық көбінесе қиманың жоғарғы
бөлігінде ашық-сұр әктастармен көрсетілген. Олар төменде сұр
құмтастардың, негізінен кварцты қабатшалары бар ашық-сұр түсті саздармен
қабаттасады. Түзілімнің қалыңдығы 75 метр, бұрғылануы бойынша олар III
категорияға жатады. Жасы қазылған аммоний фауналардың табылған қалдықтары
негізінде анықталады: Dorsoplanites panderi (Orb), Macrocephapites
masracephalus (Schl).
Бор жүйесі
Бұл жүйе екі бөліммен көрсетілген: төменгі және жоғарғы. Бор дәуірінің
стратиграфиялық жатыста юра жасты түзіліммен үйлесімсіз.
Төменгі жүйесі
Готерив- баррем ярусы Солтүстік Шыңғыс ауданында саз, алевролиті,
құмтастар мен құмтастардың қабатталуымен көрсетілген.
Апт ярусы қара саздармен, пиритті, глауконатты құмтастармен
қабатталған.
Альб ярусы сұр саздармен, құмтастар мен алевролиттердің қат-
қабатталуымен орналасқан.
Төменгі бөлімнің жалпы қалыңдығы 200 ден 439м дейін өзгереді. Олардың
жасы қазылған фауналардың табылған қалдықтарының негізінде анықталды:
Nucula pestinata (Son), Lechayesites hagesi (Zeym).
Жоғарғы бөлім
Сеноман ярусы литологиялық жағынан сұр саздарымен, әлсіз құмтастарымен
көрсетілген. Сеноман жыныстарының жатыстары альб жатысымен үйлесімсіз
орналасқан.
Туран, коньяк, және сантон ярустарының түзілімдеріндегі литологиялық
жағынан бірдей емес. Төменгі жатыстағы жыныстар жатысы күрт үйлесімсіз
орналасқан. Литологиялық жағынан төменгі бөлігі мергелдермен көрсетілген,
қима бойынша жоғарғысы біртипті қалыңдықтағы бор секілді мергелдерді
шашыраңқы жалбыр құраған фосфариттермен ауыстырылады.
Кампан ярусы мергелдермен, бор секілді мергелдермен, саздармен
көрсетілген.
Маастрих ярусы біртипті қалыңдықтағы жазғыш бор, әлсіз темірленген
көрсеткіштерімен белгіленген.
Бор жүйесінің жоғарғы бөлімінің жалпы қалыңдығы 27-150м дейін
тербеледі. Бор жүйесі үшін жылдамдық 2,2-3,3 кмс, тығыздық 2,0-2,2 гсм3
шамасында тербеледі.
Кайнозой тобы (KZ)
Палеоген жүйесі (Р)
Палеоген түзіліміграбенде орналасқан, оның қанаттары күмбез бен
күмбезаралық белдемдер. Мұнда құмтас-саздылы қатқабатты аргиллит
қабатшаларымен белгіленген. Қабаттың жылдамдығы 1,8-2,2 кмс.
Неоген-төрттік жүйесі (N-Q)
Неоген-төрттік кезең дәуірінің түзілімдері бірге дамыған, сұрлы-жасыл
саздар қою-сұр майда түйірлі құмдардың қабатшалануымен көрсетілген, жоғарғы
бөлігінде құмның көмірлі және саздылығын қимада кездестіреміз. Неоген-
төрттік дәуірінің қалыңдығы Шыңғыс ауданында Г-10 ұңғымасы бойаынша 125м
қалыңдықты құрайды. Жоғарғы бөліктің қабаттық жылдамдығы 0,5-0,7 кмс,
төменінде 1,2-1,7 кмс, жыныс тығыздығы 1,5-2,0 гсм3.
Зерттелініп отырған аудандағы тұзасты түзілімнің жалпы қалыңдығы
зерттелінбеген.Бірақта, Шыңғыс алаңы бойынша келесі аудандағы СГ-І ұңғымасы
тұзасты түзілімінің қалыңдығы, мульдасы 7км не одан да көп км қамтиды.
1.4 Тектоникасы
Зерттелу ауданы оңтүстік Илек бөлігінің сатысымен оның Орталық-Каспий
маңы депрессиясы мен Жаңа-Алексеев грабенінің қиылысу белдемінде
орналасқан.
Зерттеліп отырған аудан кристалды ірге тасының терең жатысымен, қалың
қабатты шөгінді жыныстарымен және тектоногенді тұз күмбезінің белсенді
дамуымен сипатталады.
Геофизикалық мәлеметтер ауданды зерттеуде әр түрлі сатыға дәлелдеп
бөліп қарастырған: терригенді-карбонатты, галогенді (V шағылу горизонты)
және жоғарғы терригенді ( III, V шағылу горизонттары) қабаттары.
Аймақта зерттеліп отырған ауданның әр түрлі құрылымдық элементтердің
мүшеленуінен кристалды ірге тасының құрылымын күрденділеді. Уақыттық қима
мәлеметтері бойынша ірге тас күрделі құрылымға ие. Сондықтан ірге тас
беткейінің шағылу горизонты өздігінен күрделі.
Жарылымды бұзылыстар әр түрлі жастарда: девонға дейінгіден жоғарғы
палеозойға дейін және де мезокайнозойда болуы мүмкін.Тұз күмбезді
құрылымдар ірге тасының бұзылыстарына байланысты ерекшеленеді.
Кристалды ірге тасының уақыттық қима арқылы бірнеше шағылу
горизонтымен белгілі және терригенді түздармен көрсетілген. Жоғарғы жатқан
бума терригенді, сондай-ақ карбонатты түзілімдермен белгілі.
Тұз асты шағылу горизонты бойынша бел тәрізді көтерілімдердің бөлек
биіктіктерімен белгіленеді. Белдер рельф шекарасымен немесе ығыспаның
төмендеуімен бөліктенген. Рельфтен жоғарғы сатыда тегістелген.
Тұз асты кешенінің горизонттары бойынша антиклинальды құрылым
жәнеқабысу құрылымдары болып бөлінеді. Құрылым өзінің барлық шөгінді
түзілімді кешендегі қабысу ығыспалы жағдайымен қызықты.
Зерттеліп отарған аудан-Солтүстік Шыңғыс алаңы галогенді қабаттарда
орталақ және батыс балігінде жатыр. Ауданның орталық бөлігі қалың тұзды
массивінен тұрады, яғни қырқалы күмбез құрайды-Солтүстік Шыңғыс. Ал
солтүстік қырқасында жүре отырып тұзды күмбезінде өтіп жатыр (солтүстік-
шығыстан батысқа қарай). Ауданның батыс бөлігін қырқалы тұз күмбезі жатыр.
Күмбез үзіліс түріне қатысты.
Галогенді қабатының беткейінде VI шағылу горизонты ұштастырылған. Бұл
горизонт 300 м-ден 2000 м дейінгі тереңдігіне сәйкес.
Кешенді өңдеудің мәлеметтері бойынша муьддағы тереңдігі 8 км және одан
да көп. Тұз күмбезінің минимальды белгісі 300-400 м.
Мұнайгаздылық негізі бойынша Каспий маңының мұнайгаздылық болашағы
тұз үсті және тұз асты жоғарғы палеозой түзілімі.
Солтүстік Шыңғыс алаңының құрылымы кеңінен таралған, батыс және шығыс
күмбезді қанаттарға бөлінген. Күмбезді батыс қанатының құрылымының созылымы
20 км, бұзылыстары радиалды ығыспа 2 блоктан тұрады. Құрылымның шығысының
тұз беткейі экрандалған.
V шағылу горизонты юра түзілімінің табанына жатады. Құрылымдық картада
күмбез аралық және дөңесті белдім екені көрінікті.
V шағылу горизонты бойынша күмбезді Солтүстік Шыңғыс алаңының батыс
қанатының қабысу құрылымы шығысынан ығыспа немесе тұз беткейінен
экрандалған. Құрылымның тұйықталған изогипсі – 1000 мб өлшемі 18,0*4,5 м
құрайды. Құрылымның амплитудасы 500м.
Күмбезді Солтүстік Шыңғыс алаңының шығыс қанатыда құрылымы жағынан
қабысқан, бұзылысы-ығыспа әр түрлі тереңдікте әр түрлі өлшемнен тұрады.
Құрылым шығысынан шектеліп, батысы мен шығысы тұз беткейлері мен ығыспадан
тұрады. Құрылым амплтудасы 600-700 м.
ІІІ шағылу горизонты төменгі бор жабынына жатады. Бор түзілімі
зерттеу ауданының құрылымы әр түрлі типте және де жарылым-бұзылыстары
кеңінен тараған.
Күмбезді Солтүстік Шыңғыс алаңының батыс қанатының құрылымы қабысып
келген. Оның тұйықталған изогипсі 550 ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz