Қызылорда қаласының төгінді суларын биологиялық жолмен тазартуды жақсарту

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 54 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Қазақ ұлттық аграрлық университеті

Ф. И. О.

Қызылорда қаласының төгінді суларын биологиялық жолмен тазартуды жақсарту.

ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА

мамандығы 050805 - Cу ресурстары және суды пайдалану

Алматы 2012 ж

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Орман, жер және су ресурстары факультеті

«Су ресурстары және мелиорация» кафедрасы

ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА

Тақырыбы: Қызылорда қаласының төгінді суларын биологиялық жолмен тазартуды жақсарту.

Көлемі, бет

Көлемі, бет: Сызбалар мен иллюстрациялық

Көлемі, бет: Материалдардың көлемі

Көлемі, бет: Қосымшаның көлемі

Орындаған Утепкалиев Ернар Есенбекович

Диплом қорғауға жіберілді «» 2012 ж.

Кафедра меңгерушісі: а. ш. д . профессор Тілеқұлов А. Т. е

Жетекші: а. ш. д., профессор Зубаировв О. З н е

Арнайы тараулар кеңесшілері:

(тарау) (қолы) (аты-жөні)

Норма бақылау:

(қолы) (аты-жөні)

Сарапшы:

(қолы) (аты-жөні)

Алматы - 2012 ж

ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Орман, жер және су ресурстары факультеті

5В080500 - Су ресурстары және су пайдалану мамандығы

«Су ресурстары және мелиорация» кафедрасы

Дипломдық жобаны орындау

ТАПСЫРМАСЫ

Студент: Утепкалиев Ернар Есенбекович е

(аты-жөні)

Жұмыс (жоба) тақырыбы: Қызылорда қаласының төгінді суларын биологиялық жолмен тазартуды жақсарту.

Университет бойынша 2012ж «06» сәуір № 193-К бұйрығымен бекітілген

Дайын жұмысты (жобаны) тапсыру мерзімі 2012ж «15» мамыр

Жобаның бастапқы мәліметтері:

1. Құрылыстың бас бейнесі

2. Ауа райы сипаттамасы

3. Құрылыс алаңының геологиялық сипаттамасы

4. Нысанның гидрологиялық сипаттамалары

Дипломдық жобада (жұмыста) қарастырылатын тараулар мен сұрақтар

(көкейтестілігі, мақсат мазмұндамасы, жаңалығы, графикалық материалдар тізімі)

Кіріспе

1: 2

Кіріспе: Жалпы бөлім

1: 3

Кіріспе: Нысанның орналасқан орны

1: 4

Кіріспе: Климаттық жағдайы

1: 5

Кіріспе: Гидрологиялық және геологиялық жағдайы

1: 6

Кіріспе: Қазіргі кездегі төгінді суларды тазарту жағдайы

1: 7

Кіріспе: Технологиялық бөлім

1: 8

Кіріспе: Қазіргі кездегі бас тазарту схемасы, механикалық тазарту құрылымыдары

1: 9

Кіріспе: Ұсынылып отырған тазарту схемасы, биологиялық тазарту құрылымдары

1: 10

Кіріспе: Құрылыс жұмыстарын ұйымдастырудың технологиялық бөлімі

1: 11

Кіріспе: Техника-экономика негіздерін есептеу

1: 12

Кіріспе: Тазарту құрылғысының объектілік сметасы

1: 13

Кіріспе: Су жеткізу құрылымдарын пайдалану

1: 14

Кіріспе: Адам өмірі қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау

1: 15

Кіріспе: Апатты жағдайлардың болу мүмкіндігі және оларды алдын алу іс шаралары

1: 16

Кіріспе: Қорытынды

Графикалық материалдардың тізімі:

1 парақ. Құрылыстың бас жоспары

2 парақ. Төгінді суларды әкету схемасы

3 парақ. Құрылыстың технологиялық картасы

Ұсынылған негізгі әдебиеттер:

1. Зубаиров О. З. «Сточные воды и использование их в сельском хозяйстве», Алматы 2011 ж.

2. Яковлев С. В., Ласков Ю. М., «Очистка сточных вод предприятий легкой промышленности», Москва, Стройиздательство ж.

3. Яковлев С. В., Калиуцин В. И., «Биологические фильтры», Москва, строздат 1972 ж.

4. Яковлев С. В., Воронов Ю. В., Механическая очистка сточных вод, Москва, Стройиздат 1975 ж.

5. Абрамов Н. Н., «Водоснабжение», Москва, Стройиздат ж.

6. ҚНжЕ 02. 04. 03-85. Канализация. Наружные сети.

7. Мырзахметов М., Тойбаев К. Д., «Ластанған суды әкету және тазалау», Алматы, ҚазМСҚА, 1996 ж.

8. Яковлев С. В., Ласков Ю. М., «Канализация», Москва, Стройиздательство 1978ж.

9. Калиуцин В. И., Николаев В. Н., «Методы удаление и обработка осадка из песколовки», Москва, Стройиздательство 1976 ж.

10. Мустафаев Ж. С., Сағаев А., Шегенбаев А. Т., «Өндірістік және ауыз суды тазартуға арналған практикум».

11. Есполов Т. И. «Экологические основы сельскохозяйственного использование сточных вод», Алматы, 1994 ж.

12. Шомантаев А. А., «Гидрохимически режим водотоков и сельскохозяйственное использование сточных и коллекторно-дренажных вод в низовьях реки Сырдарьи», Қызылорда, 2001 жыл.

Жұмыстын (жобаның) арнайы тараулары бойынша кеңесшілері

Тарау: Тарау

Кеңесші: Кеңесші

Мерзімі: Мерзімі

Қолы: Қолы

Тарау: Есептеу-технологиялық бөлім

Кеңесші: Сейтасанов И. С.

Мерзімі:

Қолы:

Тарау: Құрылымды пайдалану

Кеңесші: Набиоллина М.

Мерзімі:

Қолы:

Кафедра меңгерушісі

/қолы/

Тілеуқұлов А. Т.

/аты-жөні/

Кафедра меңгерушісі: Жоба (жұмыс) жетекшісі

/қолы/: /қолы/

Тілеуқұлов А. Т./аты-жөні/:

Зубаиров О. З.

/аты-жөні/

Кафедра меңгерушісі: Тапсырманы орындауға қабылдадым, студент

/қолы/: /қолы/

Тілеуқұлов А. Т./аты-жөні/:

Утепкалиев Е. Е.

/аты-жөні/

Дипломдық жобаны орындау

ГРАФИГІ

Рет саны: Рет саны

Тараулар және қарастырылатын сұрақтар тізімі: Тараулар және қарастырылатын сұрақтар тізімі

Жетекшіге ұсыну мерзімі: Жетекшіге ұсыну мерзімі

Ескертулер: Ескертулер

Рет саны: 1

Тараулар және қарастырылатын сұрақтар тізімі: Жалпы бөлім

Жетекшіге ұсыну мерзімі: 15. 03. 12

Ескертулер: 5 %

Рет саны: 2

Тараулар және қарастырылатын сұрақтар тізімі: Есептік бөлім

Жетекшіге ұсыну мерзімі: 25. 03. 12

Ескертулер: 20 %

Рет саны: 3

Тараулар және қарастырылатын сұрақтар тізімі: Жұмыстарды орындауды ұйымдастыру

Жетекшіге ұсыну мерзімі: 30. 03. 12

Ескертулер: 25 %

Рет саны: 4

Тараулар және қарастырылатын сұрақтар тізімі: № 1-2 сызба парақтар

Жетекшіге ұсыну мерзімі: 05. 04. 12

Ескертулер: 15 %

Рет саны: 5

Тараулар және қарастырылатын сұрақтар тізімі: № 3 сызба парақ

Жетекшіге ұсыну мерзімі: 10. 04. 12

Ескертулер: 10 %

Рет саны: 6

Тараулар және қарастырылатын сұрақтар тізімі: Құбырларды орналастыру жұмыстарын жаопарлау

Жетекшіге ұсыну мерзімі: 12. 04. 12

Ескертулер: 10 %

Рет саны: 7

Тараулар және қарастырылатын сұрақтар тізімі: Экономикалық бөлім, сметалар

Жетекшіге ұсыну мерзімі: 16. 04. 12

Ескертулер: 10 %

Рет саны: 8

Тараулар және қарастырылатын сұрақтар тізімі: Жобаны рәсімдеу

Жетекшіге ұсыну мерзімі: 25. 04. 12

Ескертулер: 5 %

Кафедра меңгерушісі

/қолы/

Тілеуқұлов А. Т.

/аты-жөні/

Кафедра меңгерушісі: Жоба (жұмыс) жетекшісі

/қолы/: /қолы/

Тілеуқұлов А. Т./аты-жөні/:

Зубаиров О. З.

/аты-жөні/

Кафедра меңгерушісі: Тапсырманы орындауға қабылдадым, студент

/қолы/: /қолы/

Тілеуқұлов А. Т./аты-жөні/:

Утепкалиев Е. Е.

/аты-жөні/

Мазмұны

Кіріспе . . .

Кіріспе . . .: 1. Табиғи климаттық жағдайы

Кіріспе . . .: 1. 1 Нысанның орналасқан жері . . .

9: 11

Кіріспе . . .: 1. 2 Климат . . .

9: 11

Кіріспе . . .: 1. 3 Геологиялық және гидрологиялық жағдайлар . . .

9: 11

Кіріспе . . .: 2. Қазіргі кездегі төгінді суларды тазарту жағдайы

Кіріспе . . .: 2. 1 Қазіргі кездегі төгінді суларды тазарту жағдайы . . .

9: 13

Кіріспе . . .: 2. 2 Есептік төгінді лас сулардың көлемін анықтау . . .

9: 14

Кіріспе . . .: 2. 3 Төгінді лас суларды тазарту технологиялық сұлбасын таңдау және талдау . . .

9: 15

Кіріспе . . .: 3. Технологиялық бөлім.

Кіріспе . . .: 3. 1 Төгінді лас сулардың тазарту дәрежесі нанықтау . . .

9: 17

Кіріспе . . .: 3. 2 Қазіргі кездегі бас тазарту схемасы. Механикалық тазарту құрылымдарын анықтау тор . . .

9: 17

Кіріспе . . .: 3. 2. 1 Талқандағыш тор . . .

9: 18

Кіріспе . . .: 3. 2. 2 Құм тұтқыш . . .

9: 19

Кіріспе . . .: 3. 2. 3 Бірінші тұндырғыш . . .

9: 20

Кіріспе . . .: 3. 3 Ұсынылып отырған тазарту схемасы. Биологиялық тазарту құрылымдарын есептеу . . .

9: 23

Кіріспе . . .: 3. 3. 1 Аэротенк . . .

9: 24

Кіріспе . . .: 3. 3. 2 Екінші тұндырғыш . . .

9: 34

Кіріспе . . .: 3. 4 Тұнбаны өңдеуге арналған құрылымдарды есептеу (лай, құм алаңы) . . .

9: 36

Кіріспе . . .: 3. 4. 1 Құм алаңы . . .

9: 36

Кіріспе . . .: 3. 4. 2 Лай алаңы . . .

9: 36

Кіріспе . . .: 3. 5 Тазартылған төгінді лас суларды залалсыздандыру (хлоратор) . . .

9: 36

Кіріспе . . .: 3. 5. 1 Хлорлау технологиясы . . .

9: 38

Кіріспе . . .: 4. Құрылыс жұмыстарын ұйымдастыру технология бөлімі.

Кіріспе . . .: 4. 1 Құрылыс жұмыстары туралы қысқаша мәліметтер . . .

9: 40

Кіріспе . . .: 4. 2 Технологиялық карта . . .

9: 42

Кіріспе . . .: 5. Техника - экономика негіздерін есептеу

Кіріспе . . .: 5. 1 Технико - экономикалық есеп көрсеткіші . . .

9: 47

Кіріспе . . .: 5. 2 Тазарту құрылғысының объектілік сметасы . . .

9: 47

Кіріспе . . .: 5. 3 Жобаның экономикалық тиімділігі

9: 49

Кіріспе . . .: 5. 4 Биологиялық тазарту станциясының жинақы сметасы

9: 50

Кіріспе . . .: 6. Су жеткізу жүйесіндегі құрылымдарды пайдалану.

Кіріспе . . .: 6. 1 Су жеткізу құрылымдарының түрлері және техникалық пайдалану негіздері . . .

9: 57

Кіріспе . . .: 7. Адам өмірі қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау.

Кіріспе . . .: 7. 1 Станцияның жұмыс істеу барысындағы адам өмірі қауіпсіздігі негіздері . . .

9: 59

Кіріспе . . .: 7. 2 Құрылыс бойынша техника қауіпсіздік шаралары . . .

9: 60

Кіріспе . . .: 7. 3 Қоршаған ортаны қорғау. Объекті және әсер негіздегі . . .

9: 60

Кіріспе . . .: 7. 4 Апатты жағдайдың болуы мүмкіндігі және оның зардабы . . .

9: 61

Кіріспе . . .: Қорытынды . . .

9: 62

Кіріспе . . .: Қолданылған әдебиеттер . . .

9: 63

Кіріспе . . .: Қосымшалар . . .

9: 64

Кіріспе

Жұмыстың өзектілігі. «Қазақстан-2030» даму стратегиясының «Экологиялық қауіпсіздік бөлімінде» қоршаған орта мен қоғам арасында үйлесімділікке жетуі, және Қазақстан Республикасының табиғат қорғау қызметінің негізгі приоритеті болып табылатын экологиялық қолайлы тіршілік ортасын дамыту жолдары қарастырылған. Қоршаған орта сапасын жақсарту үшін республикада «Қазақстан Републикасының экологиялық қауіпсіздік концепциясы», «Қазақстан Республикасының экологиялық кодексі», «Қазақстан Республикасының тұрақты даму стратегиясы» және басқа да табиғи ресурстарды қорғау және тиімді пайдалану бойынша мөлшерлік-әдістемелік және құқықтық құжаттар қабылданды. Қазақстан су ресурстары тапшы аймақтарға жатады. Дегенмен, соңғы онжылдықта республиканың су ресурстарының антропогенді факторлар әсерінен ластануы байқалуда, олардың ең қауіптілері - дұрыс тазартылмаған немесе тазартылмаған төгінді сулар. Көптеген тұрғын аймақтарда төгінді суларды тазартылуының қазіргі жағдайы экологиялық және санитарлы-гигиеналық талаптарға сәйкес емес. Мемлекет экономикасының аймақтық-өнеркәсіптік кешендер, аймақтар мен аудандар кесіндісінде дамуы көптеген жағайда су ресурстарының жағдайына байланысты. Бұл әсіресе шөл және шөлейтті аймақта орналасқан Қызылорда облысында байқалады. Су ресурстарын қорғау және тиімді пайдаланудың нақты әдісі болып суды тазалау технологиясын енгізу, төгінді суларды тазарту және қайтадан қолдану болып табылады. Бүгінгі күнде төгінді суларды тазартудың кеңінен орын алған әдісі - бұл сарқынды суларды механикалық және биологиялық тазарту. Өткен ғасырдың ортасында, ғылымның, техника және технологияның даму кезеңінде төгінді суларды индустриалды әдістеріне, оның ішінде қымбат және шығынды болып табылатын жасанды биологиялық әдістерге көп көңіл бөлінді. Төгінді лас су дегеніміз (Сточная вода) - бұрын өндірісте, тұрмыста немесе ауыл шаруашылығында пайдаланылған, сондай-ақ қандай да бір ластанган аймақ, соның ішінде (өнеркәсіп, ауылшаруашылық, коммуналдық-тұрмыстық, нөсер, т. б ағындылары) елді мекен арқылы өткен су. Төгінді лас судың әрбір текше метрі таза судың 60 метр кубын ластайды. Төгінді лас сулар- тұрмыстық, шаруашылық және өндірістік төгінді лас суларды атаймыз.

Төгінді сулардың көлемі уақыт бірлігіне жатады, бұны шығын деп атайды. Бұлар мынадай өлшем бірліктерімен белгіленеді: $м^{3}$ $м^{3}$ ⁄тәу

Кейбір өндірістік және өнеркәсіптік төгінді лас суларында улы заттар және радиактивті элементтер болуы мүмкін. Оларға мысалы мыналар жатады: Жоғарғы қуатты қышқылдар, фенол, мырыш, анимин, темірдің ауыр тұздары, мыс, хром, радий, стронций және т. б жатады

Төгінді лас сулар құрамында көп мөлшерде микроорганизмдер, ауру туғызатын потогенді бактериялар болады. Тұрмыстық төгінді суда іш ауруын қоздыратын дизентирия және де гельминиттер жұмыртқалары адамдар мен жануарлардан бөлініп ағынды суларға қосылады. Осы суларды зиянды бактериялардан тазарту үшін Қызылорда қаласында биологиялық тазалау станциясы жобаланып отыр.

1 Табиғи климаттық жағдайлары

1. 1Нысанның орналасқан жері

Қазақстан Республикасының Қызылорда облысы, Қызылорда қаласының биологиялық тазарту станциясы қаланың солтүстік батысына қарай 5 шақырым жерде жинақтағыштың оңтүстік жағына іргелеседі.

1. 2Климаты

Ауданның климаты өте құблымалы: жазы өте ұзақ, құрғақ және ыстық, ал қысы суық және қар аз жауады.

Ауа температурасы орта есеппен 9˚С.

Шілде айы өте ыстық, оның орташа температурасы +25, 7˚С.

Шілде айындағы ең жоғпрғы температура +46˚С.

Қаңтар айы ең суық ай, оның орташа температурасы - 9, 3˚С.

Қаңтар айның ең төменгі температурасы - 38˚С.

Аязсыз мерзім ұзақтылығы 178 күнді құрайды.

Бір жылдық жауын шашын мөлшері 121 мм ді құрайды. Жел мерзімінің жауыны бір қалыпты емес. Қыс көктемдік мерзімде 69 мм жауын шашын кездессе, жаз кезінде 52 мм ді құрайды. 1991 жылы мамыр айының 15 де бір тәуліктік жауын шашын мөлшері 41 мм ді құрады. Қар жамылғысы көп емес және тұрақсыз. Орташа биіктігі 1 - 6 см, ал ең жоғарғы деңгейі 22 см. Қар 2, 5 - 3 ай жатады. Қардағы судың орта қоры 30 - 60 мм ді құрайды. Қар жамылғысының салмағы 50кгс⁄ $м^{2}.$ $м^{2}.$ Нольдік изотермасының барынша көп тереңділігі 150 см ді құрайды. Бұл елу жылда бір рет болуы мүмкін.

Бұл жерге қатты және жиі желдер тән. Әсіресе солтүстік шығыстың бағытында. Желдің орташа жылдамдығы 4, 9 метр⁄сек. Желдің ең жоғарғы жылдамдығы 30 метр⁄секундқа дейін баруы мүмкін. Бұл шамамен он жылда бір рет болады.

1. 3 Геологиялық және гидрогеологиялық жағдайы

Алаңның жер бедері тегіс абсолюттік белгісімен 123 - 124 метр. Алаңның геологиялық құрылысында саз балшық, шаң, топырақ кездеседі. Шөгінділердің үсті 0, 1 метр қуаттылығымен, топырақ өсімдік қабатымен жабылған. Тығыздығы - 1, 5 т⁄ $м^{3}.$ $м^{3}.$ Алаң ызалылығы тұздалмаған, бетон мен темірге, көмірқышқыл және сульфат агрессивтігімен күшейтілген. Төменде алаңның геологиялық қимасы көрсетілген.

0, 0 - 0, 8 сұр қоңырлы суглинкасы, жартылай қаттыдан жұмсақ пластика консистенциясына дейін және сулы құмдақ қабатымен. 0, 8 - 1, 9 сарғыштау сұрлы супесі, сұрлы тығыз, ылғалдыдан су қаныққанға дейін, шаңды, тұздалған, суглинкамен жіңішке қабатталған. 1, 9 - 2, 8 майда құм, шаңды, сазды, тығыз, ылғалды. 2, 8 - 5, 7 саз балшығы қоңыр, ашық қоңыр, жартылай қаттылығынан жұмсақ консистенциясына дейін. 5, 7 - 100 құм сары сұрлы, шаңды, саз балшығымен. Алаңдағы жер асты ыза суы 0. 7 - 2, 1 метр тереңдікте кездеседі. Жер асты ыза суының тербелу амплитудасы 0, 5 - 0, 7 метр құрады. Ең жоғарғы деңгей, мамыр тамыз айларында Қызылорда қаласына жақын орналасқан шаруашылықтағы суғару кезеңіне түседі. Тербеліс амплитудасын және жер асты ыза суының тереңдігінің аз болғанын ескере отырып алаңның сулануын есептейміз. Ғимараттың құрылысы кезінде міндетті түрде құрылыс бойынша жер асты суының төмендетілуін дренаж қондырғысының пайдаланады. Қазандық және ор, қазба, арыққа - бұларға судың келуі келесі топырақты сүзгілеу коэффициентімекн анықталады:

Саз балшығы супесі қабатымен және және шаңды құммен;
Кф\mathbf{К}_{\mathbf{ф}}Кф\mathbf{К}_{\mathbf{ф}}=0, 152м3м^{3}м3м^{3}⁄тәу;
Шаңды құм қабатымен суглинкаКф\mathbf{К}_{\mathbf{ф}}Кф\mathbf{К}_{\mathbf{ф}}= 0, 24м3м^{3}м3м^{3}⁄тәу;
Шаңды қалқымалы құмКф\mathbf{К}_{\mathbf{ф}}Кф\mathbf{К}_{\mathbf{ф}}= 2 - 5м3м^{3}м3м^{3}⁄тәу;
СупесьКф\mathbf{К}_{\mathbf{ф}}Кф\mathbf{К}_{\mathbf{ф}}= 0, 1 - 0, 3м3м^{3}м3м^{3}⁄тәу;

W4 маркалы портлацемент бетонға орташа сульфатты агрессиясымен иеленеді.

2 Қазіргі кездегі төгінді лас суларды тазарту жағдайы

2. 1 Қазіргі кездегі төгінді лас суларды тазарту жағдайы

Қазіргі уақытта қала тұрғындарын, Комсомол, Титов және Тасбөгет ауылдарының тұрғындарын және де қаладағы орналасқан өндірістерді Сырдария өзенінен су аланып Тасбөгет қыстағындағы тазарту станциясынан өтіп халықты сумен қамтамасыз етіліп жатыр. Кейбір қаланың аймақтары жер асты суларының ұңғымаларымен жабдыталған(водозабор «Степь» және «Водозабор» аймағы N2, «Арай» аймағы N2, Ақмешіт аймағы) .

Қаланың және Комсомол, Титов қыстағының төгінді лас суларын өздігімен ағатын келмектер жүйесімен және ағынды құбыр желісі насос станциясы арқылы тазартылмай жинаушы буландырғышына яғни сүзу алаңына әкетіледі. Тасбөгет қыстағы мен Оңтүстік өндірістік аудан кәсіпорындарының төгінді лас сулары меншікті сүзгі алаңына жібереді. [12]

Кесте-2. 1.

Қызылорда қаласының төгінді суларының химиялық құрамы, мг/л.

Ингредиенттер

1990-2000 ж.

2011-2008 ж.

2009ж.

Ингредиенттер: 1

1990-2000 ж.: 2

2011-2008 ж.: 3

2009ж.: 4

Ингредиенттер: pH

1990-2000 ж.: 7. 6

2011-2008 ж.: 7. 1

2009ж.: 7. 4

Ингредиенттер: Жүзінді заттар

1990-2000 ж.: 285

2011-2008 ж.: 250

2009ж.:

Ингредиенттер: Гидрокарбонат

1990-2000 ж.: 340

2011-2008 ж.: 300

2009ж.: 332

Ингредиенттер: Хлорид

1990-2000 ж.: 112

2011-2008 ж.: 105

2009ж.: 106

Ингредиенттер: Сульфаттар

1990-2000 ж.: 300

2011-2008 ж.: 320

2009ж.: 305

Ингредиенттер: Кальций

1990-2000 ж.: 92

2011-2008 ж.: 80

2009ж.: 82

Ингредиенттер: Магний

1990-2000 ж.: 46

2011-2008 ж.: 45

2009ж.: 40

Ингредиенттер: Натрий-кальций

1990-2000 ж.: 173

2011-2008 ж.: 177

2009ж.: 184

Ингредиенттер: Фосфор

1990-2000 ж.: 11

2011-2008 ж.: 10

2009ж.: 9

Ингредиенттер: Азот

1990-2000 ж.: 30

2011-2008 ж.: 40

2009ж.: 32

Ингредиенттер: Азот аммониі

1990-2000 ж.: Анықталмаған

2011-2008 ж.: 27

2009ж.:

Ингредиенттер: Нитратттар

1990-2000 ж.: Анықталмаған

2011-2008 ж.: -

2009ж.:

Ингредиенттер: Нитриттар

1990-2000 ж.: Анықталмаған

2011-2008 ж.: -

2009ж.:

Ингредиенттер: Калий

1990-2000 ж.: 17

2011-2008 ж.: 18

2009ж.: 17

2. 1 кестенің жалғасы

1: БПК5

2: 60, 6

3: 57

1: Жалпы минералдануы

2: 1063

3: 1027

4: 1049

Өндірістік сумен қамту ГКП Қызылорда энергоцентр (ТЕЦ - 6) Сырдария өзенінен меншікті су алу құрылымын алдын ала ескеріп отыр. 2000 жылға суды пайдалану 32 мың ${\ м}^{3}$ ${\ м}^{3}$ ⁄тәу құраса, ал төгінді судың әкетілуі 24, 3 мың ${\ м}^{3}$ ${\ м}^{3}$ ⁄тәу құрады. Қала көлемі - 2, 4 мың ш/км. Тұрғындарының саны - 200, 9 мың адам. Халық санына байланысты және өндірістік мекеменің ағынды лас суын қоас фактіге негізделген судың шығыны 160 л⁄адам. тәулік және 120 л⁄адам. тәулік құрайды. Фактіге негізделген өнімділігі қосындысы арқылы су қабылдағыш имаратты жер беті су көзінің Сырдария өзенінен су алу шығыны және жер асты су шығыны 47, 4 мың ${\ м}^{3}$ ${\ м}^{3}$ ⁄тәу құрайды, судың үлес болу шығыны 237 л⁄адам. тәулікті құрайды. [12] Магистральды су құбыры желісінің ұзындығы 170, 9 шақырымнан 58, 8 шақырымы, канализация желісінің ұзындығы 187, 9 шақырымынан 59, 02 шақырымы және 28 КСС (КНС) қанағаттандырылмайтын техникалық жағдайда тұр. 2000 жылы «Сутехсервис» мекемесі су қабылдау тазарту имараттарын қайта құру жұмысын жүргізді, дренажды система жаңартылды және кварцты құмды сербентке жаңартып алмастырылды, табиғат цеолиті қойылды.

2. 2 Есептік төгінді лас судың көлемін анықтау

Қызылорда қаласының төгінді лас суларды биологиялық тазарту станциясының инвестициясы бойынша халықтың есептік саны 243 мың адам. суд әкету нормасы СНиП 2. 04. 03-85п21 бойынша 1 тұрғынға 230л⁄тәулік. Канализациялық тазарту станциясына түсетін бір жылдық орташа тәуліктік шығыны былай анықталады:

(243000*23*1, 05) ⁄1000+11725=70 мың ${\ м}^{3}$ ${\ м}^{3}$ ⁄тәу. (2. 1)

Мұнда: 1, 05 - өндірістік шарушылықтағы төгінді судың есепке алынбаған шығын коэффициенті.

11725 - ${\ м}^{3}$ ${\ м}^{3}$ ⁄тәу өндірістік төгінді су.

2. 3 Төгінді лас суларды тазартудың технологиялық схемасын таңдау және талдау

Төгінді лас суларды тазартудың технологиялық схемасына: механикалық, химиялық, физико-химиялық, биологиялық тазарту құрылыстары жатады. 1) Механикалық тазартуға: Тор талқандағышы; Құм тұтқыш; I-ші тұндырғыштар. 2) Химиялық тазартуға: ашытылуы; электрохимиялық ашытылуы; озондау; нейтралдау; 3) Биологиялық тазартуға: аэротенктер; II-ші тұндырғыштар;

4) Физико-химиялық тазалау: каогуляция; флонуляция; флонуляция; экстранциялау; сорбация; эвопорация; флотация; ион алмасу. 1. Механикалық тазарту ерімейтін ірі дисперсті қоспалардан тазарту үшін қолданылады. - Тор талқандағышы: тор талқандағыштар төгінді лас судағы ірі дисперсті қоқыстарды ұстау үшін және талұандау үшін арналған. - Құм тұтқыш: тұрмыстықстөгінді лас сулардағы құмдарды ұстау үшін арналған. - I-ші тұндырғыштар: төгінді лас судағы ерімеген заттарды ұстап тұндыру үшін және де I-ші тұндырғыштар биологиялық және физико-химиялық тазартуға түсетін төгінді лас суларды мөлдірету, тұндыру үшін қызмет етеді. 2. Химиялық тазартудағы басты методтар - нейтралдау, ашыту және азондау. - ашыту дегеніміз қандайда бір зат қосқандағы реакция, тереңірек айтқанда барлық химиялық реакция. Практикада төгінді суды қорғада қолданады: хлорды, гипохлорит кальцийді, гипохлорит натрийді, әнті хлорды, хлордың диоксиді, азон, басқада техникалық кислород және ауа кислородын қолданады. 3. Биологиялық тазартуды еріген органикалық заттарды аластату үшін қолданады. - аэротенктер: төгінді лас сулардың толық және толық емес биологиялық тазарту үшін арналған. Аэротенк резервуарында тазартылып жатқан төгінді су және белсенді лайға ауа жіберіліп араластырады. - I-ші тұндырғыштар: биологиялық және физико-химиялық тазартудан өткен төгінді суларды мөлдірету үшін арналған. 4. физико-химиялық тазартудың негізгі методтары: каогуляция, флонуляция, сорбация, экстрация, эвопарация, флотация, ион алмасу болып табылады. - Каогуляция - бұл дегеніміз жылы қозғалыс кезінде бөлшектердің бір-біріне қақтығысатын кезде жабысу процесі. - Сорбация - қатты затпен немесе сұйық затпен қоршаған ортадан заттың жұтылуы. Жұтатын дене сорбент, ал жұтылатын дене сорбат. [2] - Флотация - бұл процесс молекуляр арқылы бөлшектердің бір-біріне жабысып флотациялайтын екі фазалы бөлім жоғарғы жағына жиналады. Флотация процесі көпіршіктер арқасында жүреді: төгінді лас судағы мұнай, мұнай заттарын, май, талшық және қыл заттарын көпіршік аластатады. - Ион алмасу - ионит қатты фазасының жоғарғысында ерітінді арасындағы иондарды алмасуы.

3 Технологиялық бөлім

3. 1 Төгінді лас сулардың тазарту дәрежесін анықтау

Тұрмыстық ағынды судағы ластану концентрациясын анықтау су әкету су әкту нормасы бір ьір адамға 230 л/тәу

Р=a*100/q (3. 1)

Р=226*100/230=100мг/л (3. 2)

а - ластану саны; q - су әкету нормасы.

(3. 3)