Қаскелең өзені ресурстарының су сапасын жақсартудың экологиялық – экономикалық тиімділігі

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 81 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ

МИНИСТІРЛІГІ

ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

«Орман, жер және су ресурстары» факультеті

Ғылымхан Маншук

ҚАСКЕЛЕҢ ӨЗЕНІ РЕСУРСТАРЫНЫҢ СУ САПАСЫН ЖАҚСАРТУДЫҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ - ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІГІ

6М080500 «Су ресурстары және суды пайдалану»

мамандығы бойынша ауылшаруашылығы магистрі академиялық дәрежесін алуға ұсынылған диссертация

Ғылыми жетекшісі т. ғ. д., профессор Зәуірбек Ә. К

Ресми оппоненті т. ғд., профессор Касымбеков Ж. Х

Алматы 2012

МАЗМҰНЫ

МАЗМҰНЫ:

: АНЫҚТАМАЛАР

МАЗМҰНЫ:

: КІРІСПЕ

МАЗМҰНЫ: 1

: ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕР

МАЗМҰНЫ: 1. 1

: Ауданның физика - географиялық сипаттамасы

МАЗМҰНЫ: 1. 2

: Ауданның климаттық жағдайы

МАЗМҰНЫ: 1. 3

: Инженерлік - геологиялық сипаттамасы

МАЗМҰНЫ: 1. 4

: Қаскелең өзенінің гидрологиялық сипаттамасы

МАЗМҰНЫ: 1. 5

: Қаскелең өзенінің қазіргі жағдайы

МАЗМҰНЫ: 2

: ӨЗЕН СУЛАРЫН ТАЗАРТУ ӘДІСТЕРІ

МАЗМҰНЫ: 2. 1

: Табиғи сулардың өзіндік тазартылуы және оларды қарқындату

МАЗМҰНЫ: 2. 2

: Өзен суларының ластану түрлері

МАЗМҰНЫ: 2. 3

: Төгінді суларды механикалық тазарту әдісі

МАЗМҰНЫ: 2. 4

: Төгінді суды механикалық тазартуға арналған ғимараттар

МАЗМҰНЫ: 2. 4. 1

: Септиктар

МАЗМҰНЫ: 2. 4. 2

: Гидроциклондар

МАЗМҰНЫ: 2. 5

: Төгінді суды физика - химиялық тазарту әдістері

МАЗМҰНЫ: 2. 5. 1

: Кері осмос тәсілімен төгінді суды тазарту сұлбасы

МАЗМҰНЫ: 2. 6

: Су ресурстарының сарқылуы. Су ресурстарын сарқылудан қорғау

МАЗМҰНЫ: 3

: ҚАСКЕЛЕҢ ӨЗЕНІНІҢ СУ ӨТІМДЕРІНІҢ ЕСЕПТІК ҚАМТАМАСЫЗДАНДЫРЫЛҒАН МӨЛШЕРІН АНЫҚТАУ

МАЗМҰНЫ: 3. 1

: Есептік қамтамасыздандырылған ағу мөлшері

МАЗМҰНЫ: 3. 2

: Есептік гидрологиялық сипаттамаларды анықтау

МАЗМҰНЫ: 3. 2. 1

: Қаскелең өзенінің жылдық су өтімдерінің есептік қамтамасыздандырылған мөлшерін момент әдісімен анықтау

МАЗМҰНЫ: 3. 3

: Қаскелең өзені ағуының жыл ішінде таралуы (бөлінуі)

МАЗМҰНЫ: 3. 3. 1

: Гидрологиялық маусымдарды бөлу

МАЗМҰНЫ: 3. 3. 2

: Нақты жыл гидрографиясы

МАЗМҰНЫ: 4

: ҰСЫНЫЛҒАН ТЕХНОЛОГИЯ МЕН ТАЗАРТУДЫҢ ТИІМДІЛІГІ

МАЗМҰНЫ: 4. 1

: Ұсынылған технология (тазарту әдісі)

МАЗМҰНЫ: 4. 2

: Ұсынылған тазарту әдісінің тиімділігі

МАЗМҰНЫ: 4. 3

: Су қорғау шараларының экономикалық тиімділігі

МАЗМҰНЫ:

: ҚОРЫТЫНДЫ

МАЗМҰНЫ:

: ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

МАЗМҰНЫ:

: РЕФЕРАТ

АНЫҚТАМАЛАР

Судың өтімі - өзеннің көлденең қимасынан бір секундта ағып өткен судың көлемі.

Ағудың көлемі - өзеннің көлденең қимасынан белгілі бір уақытта ағып өткен судың мөлшері.

Ағудың модулі - өзеннің су жинайтын ауданының бірлігінен бір секундта ағып өткен судың көлемі.

Ағудың қабаты - егерде өзеннің бір жылдағы су көлемін оның су жинайтын ауданына жайсақ, жайылған судың қалыңдығы ағудың қабаты деп аталады.

Механикалық тазалау әдіс - механикалық тазалауда төгінді сулардан ерімеген және каллоидты бөлшектер түрінде кездесетін ластағыштарды жояды.

Биологиялық тазалау әдіс - биологиялық тазалауда төгінді судан механикалық тазалаудан қалған майда тасынды заттар мен еріген және каллоидты заттардың негізгі бөлігі жойылады.

Коагуляция - төгінді сулардағы ұсақ дисперсті және коллоидты бөлшектерді жою үшін қолданылатын әдіс.

Торлар - торларды төгінді су құрамындағы ірі ластарды ұстау үшін қолданады.

Септиктар - септиктарды жерасты сүзгі алаңына түскен төгінді суды механикалық тазартуда қолданады.

Гидроциклондар - төгінді судағы қалқымалы заттардан механикалық тазарту үшін гидроциклондар қолданылады.

Биологиялық тазарту әдіс - биологиялық тазарту әдісте төгінді су құрамында механикалық тазартудан кейін қалған ұсақ қалқымалы бөлшектерден, еріген және коллоидты органикалық заттардан тазартады.

Биохимиялық тазарту - аэробты және анаэробты биохимиялық тазарту дан тұрады. Аэробты биохимиялық тазарту - өндірістік және тұрмыстық пайдаланылған сулардың микроорганизмдер әсерінен тотығуы нәтижесінде (оттегінің қатысуымен ) органикалық заттарын минералдау.

Гидрограф -Су шығынының жылдық немесе маусымдық өзгеру графигі.

Төгінді сулар - бұл өнеркәсіпте және тұрмыста пайдаланғаннан шыққан сулар. Төгінді суларға сондай-ақ ғимараттар салынған территориядағы жаңбыр, нөсер сулары да жатады.

Физико-химиялық тазарту әдіс - бұл әдістерге радиациялық, ион алмасу, тотығу- тотықсыздану және т. б. әдістер жатады. Радиациялық тазартуда иондалған сәулелену әсерінен улы заттар залалсызданады. Ион алмасу арқылы тазалауда суды тек ластатқыштардан ғана тазартып қоймайды, сондай-ақ қайта пайдалану үшін бағалы химиялық қосылыстарды жеке іріктеп, жинап та отырады.

Химиялык (реагентті) тазарту - бейтараптаудан (нейтрализация) және тотығу-тотықсызданудан тұрады. Бейтараптау - сілтілердің әсерімен ерітіндінің қышқылдық қасиетін жоюға, ал қышқылдармен ерітіндінің сілтілік қасиетін жоюға алып келетін химиялық реакция.

Суды тұтыну тәртібі - санитарлы - техникалық жабдықтардың қызметі мен түріне, өнеркәсіп үйлерде өндіріс процессін ұйымдастыруына, қоғамды үйлерде жұмыс кестесіне, ал тұрғын үйлерде халықтың жұмыс істеу тәртібіне, абаттандырылу дәрежесіне, ауа райының жағдайына, мәдениет және санитарлық дағдыларына байланысты суды тұтынуы.

Тазарту ғимараты - әр түрлі жағдайлардағы лас суды ретімен тазартып шығаратын қондырғылар кешені.

Өндірістік төгінді сулар - технологиялық процесте пайдаланылған сулар. Олар екі негізгі категориядан тұрады: ластанған және ластанбаған. Ластанған төгінді сулар минералды, органикалық, бактериялық, биологиялық қоспалардан тұрады.

Тұрмыстық төгінді сулар - бұл өндірістік және өндірістік емес ғимараттардың санитарлы желілерінен және душ қондырғыларынан шығатын сулар.

Атмосфералық төгінді сулар - жаңбыр және қар сулары. Атмосфералық жауын-шашын құрамында 100 мг/л қоспалар бар.

КІРІСПЕ

Зерттеудің өзектілігі. Қаскелең өзенінің су ресурстарының сапасы ШРК 2 - 3 есе асады. Сондықтан судың сапасын жақсарту өзекті болып табылады. Жалпы планетарлық деңгейде су сарқылмайтын ресурстарға жатады. Өйткені оның жалпы планетадағы мөлшері мұхит, атмосфера және құрылықта үнемі жүріп отыратын су айналымы нәтижесінде толықтырылып отырады. Су планетамыздың 70, 8% бөлігін алып жатыр. Бүкіл су қорының 97% Әлемдік мұхиттың үлесіне тиеді. Тұщы сулардың көпшілігі (70%) қар және мұздықтар түрінде. Жер асты сулардың еншісіне тұщы су қорларының 23% тиеді. Қазақстанның жер беті су ресурстарының орташа жылдық мөлшері 100, 5 км ³ -ті құрайды. Осы су ресурстарының 56, 5 км ³ ғана республикамыздың шекарасында қалыптасады. Ал қалған 44, 0 км ³ көршілес елдерден келеді: Қытайдан - 18, 9 км ³ , Өзбекстаннан - 14, 6 км ³ , Қырғызстаннан - 3, 0 км ³ , ал қалған 7, 5 км ³ Ресейден келеді. Сумен қамтамасыз ету бойынша Қазақстан ТМД елдері арасында ең соңғы орынды алады. Жылына сумен қамтамасыз ету 1 км ² -қа 37 мың м ³ және 1 адамға 6, 0 мың м ³ тең.

Қазіргі таңда су ресурстарын тау-кен өндірісі, металлургиялық және химиялық өнеркәсіп сонымен қатар қалалардың коммуналдық қызметі қарқынды түрде ластап, экологияға үлкен қауіп төндіруде. Қатты ластанған су көздері Ертіс, Нұра, Сырдария және Іле өзендері мен Балқаш көлі болып табылады. Қазіргі кезде ауызсудың негізгі көзі жер асты сулары да ластануда.

Қазіргі таңда тұщы сулардың әртүрлі ластаушылармен: пестицидтермен және химикаттармен, мұнаймен және мұнай өнімдерімен ластануы негізгі мәселелердің бірі болып отыр. Өнеркәсіпті елдерде су айдындары мен су қоймаларының ластануы күннен-күнге артуда. Мұхиттардың мұнай және мұнай өнімдерімен ластануы бүкіл дүние жүзінде мұнай өнімдерін көптеп қолдануға байланысты болып отыр. Осының әсерінен теңіз шельфтерінде мұнай өндіру, танкерлік флот дамуда. Мұнай өндіру және оны тасымалдау кезінде, құбырларда жиі авариялар болып нәтижесінде мұхит бетінде мұнайлы дақтар жүздеген, мындаған километр жерді ластайды. Су ресурстарына және ондағы тіршілік иелеріне теріс әсер ететін заттардың бірі, өнеркәсіп орындарынан бөлінетін улы органикалық заттар. Мұндай улы заттар өнеркәсіп орындарында, транспортта, коммуналдық-тұрмыстық шаруашылықта кеңінен қолданылуда. Ағын сулардағы бұл заттардың мөлшері әдетте 5-15 мг/л-ді құрайды. Ал осы заттардың шекті мөлшері бар болғаны 0, 1 мг/л-ді құрайды.
Басқа ластаушылардан: металдарды (сынап, қорғасын, мыс, марганец, қалайы, мырыш, хром), радиоактивті элементтерді, ауыл шаруашылығы егіс алқаптарынан және мал шаруашылығы фермаларынан түсетін улы химикаттарды атауға болады. Металдардың ішінен су қоры үшін ең қауіптісі сынап, қорғасын және олардың қосылыстары.
Су қорларының ластануының бір түрі - жылулы ластану . Өнеркәсіп орындары, электр станциялары су айдынына жылы суларды жиі төгеді. Бұл өз кезегінде су температурасының көтерілуіне алып келеді. Судың температурасы көтерілгенде онда оттегі мөлшері азайып, судағы лас қосылыстардың улылығы арта түседі де биологиялық тепе-теңділік бұзылады. Лас суда температураның көтерілуімен ауру қоздырғыш микроорганизмдер мен вирустар жылдам көбейе бастайды.

Қаскелең өзені Іле бассейніндегі салалардың үлкені болып табылады. Осы өзен 3600-3800 м биіктіктен, яғни Іле - Алатауы жотасының солтүстік баурайынан бастау алып, Қапшағай су қоймасына құяды. . Өзеннің ұзындығы 177 км, су жинау ауданы 3620 км ² . Өзен ағыны көктемгі-жазғы уақыттарда қар мен мұздықтардың еруінен қалыптасса, күзгі-қысқы уақыттары жер асты суымен қалыптасады. Кез-келген уақытта нөсер жауыннан кейін судың көбеюі жиі байқалады.

Қаскелең өзеніндегі жобаланып отырған құрылыстың орналасу биіктігі 600-800 м. су жинау ауданы 369 км ² , ағынның қабаты 660 мм. көп жылдық ағу нормасы 4, 01 м ³ /с.

Өзеннің еңістігі жоғарғы бьефте 0, 0032 . . . 0, 0293 шамасында, ал төменгі бьефте 0, 0024 . . . 0, 01 шамасында ауытқиды. Жоғарғы бьефте орташа еңістігі 0, 01148, ал төменгі бьефте 0, 007929 құрайды. Құрылыс болатын жердің орташа еңістігі 0, 0067 құрайды.

Жазғы мезгілде ең аз су өтімі 1, 90 м ³ /с, ал қысқы мезгілде 1, 19 м ³ /с құрайды [23] . Қаскелең өзенінің су деңгейінің сипаты 1. 8 кестеде келтірілген.

Зерттеліп отырған Қаскелең өзенін басты ластаушы көздері: нитратпен (1, 8 РШК), фенолмен (2 РШК), пестицидпен (0, 6 РШК), әртүрлі бактериялармен (7, 574 млн. кл. /мл), органикалық заттар, азықтықтар, ауылшаруашылық өнімдер, тұрмыстық қалдықтар жəне де автокөліктен шығатын шаң-тозаң мен мұнай өнімдері.

1991 жылғы орташа ағу мөлшері 2, 68м ³ /с, ал есептік 95% - ық қамтамасыздалған ағу мөлшерін 2, 32м ³ /с. Яғни, 1991 жыл 95% - ық қамтамасыздалған нақты жыл болды.

Су ресурстарын пайдалану және оларды қорғаудағы заңды құжаттардың бірі- ол 1993 жылдың 31 наурызында қабылданған «Су кодексі». Мұндағы көрсетілген Қазақстан Республикасындағы су заңдарының міндеттері- халықтың, экономика салаларының суды ұтымды пайдалануын қамтамасыз ету, су ресурстарын ластанудан, былғану мен сарқылудан қорғау, судың зиянды ықпалын болдырмау және оны жою мақсатында су қатынастарын реттеп отыру, су қатынастары саласындағы заңдылықты нығайту болып табылады[1] .

Жаңалығы. Су сапасын жақсартудың жаңа технологиялық сұлбасы құрылды.

Зерттеудің мақсаты және негізгі міндеттері. Қаскелең өзені су ресурстары сапасын жақсарту әдістерін зерттеу және су тазартудың жаңа технологиясын жасалды.

Күтілетін нәтижелер. Өзен су ресурстарын жаңа технологиясы және оның экологиялық - экономикалық тиімділігі.

ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕРАуданның физика - географиялық сипаттамасы

Шаруашылықтардың оңтүстік - батыс аумақтары бөлігінде Жоңғар Алатауы жоталары орналасқан, сол жерден Қаскелең өзені бастау алады.

Таулы аймақтың көпшік ауданын тастақты, қиыршық тасты, өсімдік жамылғысы жоқ бөлік алып жатыр. Осы аймақтың төменгі бөлігінде бетегелі - жусанды жайылымдар орналасқан, мұнда көктемде, жазда және күзде мал жайылады. Аймақтың жазықтық бөлігінің рельефі салыстырмалы тынық рельефпен сипатталады.

Оңтүстігінде осы Қаскелең өзені бастау алатын Іле-Алатауы жотасы орналасқан. Таулы жағы тасты болып келеді. Одан төменіректе көктемде, жазда және күзде мал жайылатын жайылымдық болса, ал одан төмен рельефі теп - тегіс болып келеді.

Ауданның климаттық жағдайы

Қаскелең өзені рельефін үшке бөліп қарастыруға болады. Олар: таулы, тау алдындағы және жазықтықтар. Рельефіне байланысты климатыда өзгеріп отырады.

Таулы аудандары мәңгілік қар мен мұздықтар жамылған суық болып келеді. Ал тау алдындағы аудандар қысы жылы, жазы ыстық қоңыржай климатты құрайды.

Ауа температурасы Тау алдындағы және жазық аудандарындағы орташа жылдық температура солтүстіктен оңтүстікке қарай 5 ⁰ -тан 8 ⁰ -9 ⁰ С аралығында өзгеріп отырады. Кей күндері ауа райы жазда +41 ⁰ С-ге дейін көтерілсе, ал қыста -41 ⁰ С-ге дейін төмендейді. Қаскелең метеостанциясы бойынша айлық және жылдық орташа ауа температурасы 1. 1 кесте -де көрсетілген.

кесте - Айлық және жылдық орташа ауа температурасы (градуспен), °С

Айлар: Айлар

I: I

II: II

III: III

IV: IV

V: V

VI: VI

VII: VII

VIII: VIII

IX: IX

X: X

XI: XI

XII: XII

Ортжылд:

Орт

жылд

Айлар: Мет. станция

Айлар: Қаскелең

I: -5, 8

II: -4, 5

III: 0, 9

IV: 8, 6

V: 13, 9

VI: 18, 2

VII: 21, 3

VIII: 20, 2

IX: 15, 0

X: 8, 1

XI: 0, 8

XII: -3, 4

Ортжылд: 7, 8

Бір тәуліктегі ауа темпратурасы -5; 0; +5 ⁰ С аралығында ауытқып отырады. Қыстың күндері кейде ауа температурасы 20 ⁰ С-ге дейін көтеріліп, бірден жылып кететін құбылыстарда байқалады. Маусымдық жауын - шашын мөлшері 1. 2 кесте -де көрсетілген.

кесте - Маусымдық жауын-шашын мөлшері, (мм) []

АйларМет.станция:

Айлар

Мет.

станция

Салқын мезгілде:

Салқын мезгілде

Жылы мезгілде:

Жылы мезгілде

Жылдық:

Жылдық

Түзетілуден кейінгі жауынның мөлшері: Түзетілуден кейінгі жауынның мөлшері

Жылы мезгілдегі жауынның жылдық жауынға қатынасы%:

Жылы мезгілдегі жауынның жылдық жауынға қатынасы

АйларМет.станция:

Салқын мезгілде

(XI - III)

Салқын мезгілде:

Жылы мезгілде

(IV - X)

Жылы мезгілде:

Жылдық

АйларМет.станция: Қаскелең

Салқын мезгілде: 59

Жылы мезгілде: 105

Жылдық: 164

Түзетілуден кейінгі жауынның мөлшері: 72

Жылы мезгілдегі жауынның жылдық жауынға қатынасы%: 117

189

Әр жылы жауын-шашын мөлшері орта есептен үлкен шамада ауытқып отырады. Мысалы, Қаскелең ауылында бір жылдағы жауын-шашын мөлшері ең төменгі көрсеткіш 69 мм болса, ал ең жоғарғы көрсеткіш 260 мм-ді құрайды.

Қар жамылғысы Таулы аудандарда қар жамылғысының қалыңдығы 50-60 см болса, ал жазықтық жерлерде 10-20 см-ді құрайды. Солтүстігінде тұрақты қар қараша айының аяғы, желтоқсан айының басында түссе, оңтүстігінде желтоқсан айында түседі. Оңтүстігінде қар жамылғысы наурыз айының басында ерісе, ал солтүстігінде осы айдың аяғында ериді. Қар жамылғысының қалыңдығы 1. 3 кесте -де келтірілген.

кесте - Қар жамылғысының қалыңдығы, (см) []

Айлар: Айлар

Қараша: Қараша

Желтоқсан: Желтоқсан

Қаңтар: Қаңтар

Ақпан: Ақпан

Наурыз: Наурыз

Айлар: Он күндік

Қараша: 1

Желтоқсан: 2

Қаңтар: 3

Ақпан: 1

Наурыз: 2

Айлар: Қар қалыңдығы

Қараша: 0

Желтоқсан: 0

Қаңтар: 8

Ақпан: 8

Наурыз: 16

кесте - Ауаның ылғалдылығы және ылғал тапшылығы, []

Айлар: Айлар

I: I

II: II

III: III

IV: IV

V: V

VI: VI

VII: VII

VIII: VIII

IX: IX

X: X

XI: XI

XII: XII

Орт жылдық: Орт жылдық

Айлар: Абсолюттік

I: 2, 2

II: 2, 4

III: 3, 5

IV: 5, 3

V: 7, 5

VI: 10, 1

VII: 10, 1

VIII: 9, 0

IX: 6, 1

X: 4, 5

XI: 3, 1

XII: 2, 4

Орт жылдық: 5, 6

Айлар: Қатынастық %

I: 52

II: 53

III: 55

IV: 46

V: 43

VI: 47

VII: 42

VIII: 34

IX: 30

X: 36

XI: 51

XII: 52

Орт жылдық: 46

Айлар: Тапшылығы

I: 1, 9

II: 2, 0

III: 2, 6

IV: 4, 9

V: 7, 2

VI: 8, 0

VII: 10, 6

VIII: 11, 6

IX: 9, 8

X: 6, 0

XI: 3, 0

XII: 2, 1

Орт жылдық: 5, 7

кесте -Желдің орташа айлық және жылдық жылдамдығы (м/с) []

Айлар: Айлар

I: I

II: II

III: III

IV: IV

V: V

VI: VI

VII: VII

VIII: VIII

IX: IX

X: X

XI: XI

XII: XII

Орт жылд: Орт жылд

Айлар: Қаскелең

I: 1, 6

II: 2, 0

III: 2, 6

IV: 3, 3

V: 3, 3

VI: 2, 7

VII: 2, 4

VIII: 2, 2

IX: 2, 3

X: 2, 3

XI: 2, 1

XII: 1, 6

Орт жылд: 2, 4

1. 6 кесте - Булану, мм

Айлар: Айлар

I: I

II: II

III: III

IV: IV

V: V

VI: VI

VII: VII

VIII: VIII

IX: IX

X: X

XI: XI

XII: XII

Орт жылд: Орт жылд

Айлар: Қаскелең

I: 11

II: 15

III: 47

IV: 99

V: 133

VI: 135

VII: 147

VIII: 130

IX: 100

X: 69

XI: 17

XII: 12

Орт жылд: 915

1. 7 кесте - Көп қар түскен кездегі қардың биіктігі және қардағы су қорының мөлшері

Қардың биіктігі, см: Қардың биіктігі, см

Қардың тығыздығы, г/см3: Қардың тығыздығы, г/см ³

Қардағы судың қоры: Қардағы судың қоры

Қардың биіктігі, см: орташа

Қардың тығыздығы, г/см3: жоғар.

Қардағы судың қоры: төмен.

орташа

жоғар.

төмен.

орташа

жоғар.

төмен.

Қардың биіктігі, см: 14

Қардың тығыздығы, г/см3: 30

Қардағы судың қоры: 3

0, 22

0, 34

0, 12

Инженерлік - геологиялық сипаттамасы

Қаскелең өзеніндегі су алу торбының тұсында 6 метр тереңдікке дейін 30 % қойтастар құрайтын ірі құмды саздақ болып келеді. Бұл қабаттан судың сүзілу коэффициенті 18, 5 м/тәу тең. Және 0, 5 мертден бастап 1, 0 метрге дейін саздақ қабаты да кездеседі.

Негізгі қоректену көзі таудағы қар мен мұздақтар, жер асты суы және жанындағы тығыз орналасқан өзендер болып табылады. Жер асты суы 0, 6-2, 7 м тереңдікте орналасқан.

Қаскелең өзенінің гидрологиялық сипаттамасы

Қаскелең өзеніндегі жобаланып отырған құрылыстың орналасу биіктігі 600-800 м. су жинау ауданы 369 км ² , ағынның қабаты 660 мм. көп жылдық ағу нормасы 4, 01 м ³ /с. []

1. 8 кесте -Қаскелең өзенінің Арасан ауылы тұсындағы су деңгейінің сипаты

Сипаттамасы

Жылдағы жоғарғы деңгей

Жылдағы төменгі деңгей

Деңгейдің жылдық ауытқуы

см

жыл

деңгейі

күні

деңгейі

күні

Сипаттамасы: 1

Жылдағы жоғарғы деңгей: 2

Жылдағы төменгі деңгей: 3

Деңгейдің жылдық ауытқуысмжыл: 4

Сипаттамасы: Деңгейі: орташа

Жылдағы жоғарғы деңгей: 105

Жылдағы төменгі деңгей:

Деңгейдің жылдық ауытқуысмжыл: 34

Сипаттамасы: жоғарғы

Жылдағы жоғарғы деңгей: 165

Жылдағы төменгі деңгей: 16/VII-59

Деңгейдің жылдық ауытқуысмжыл: 56

6, 7/I, 7-10/II, 25-31/VII-55

129

1959

Сипаттамасы: төменгі

Жылдағы жоғарғы деңгей: 73

Жылдағы төменгі деңгей: 22/VII-68

Деңгейдің жылдық ауытқуысмжыл: 29

14/V-57, 1, 2/IV-66

1968

Сипаттамасы: Күні: орташа

Жылдағы жоғарғы деңгей:

Жылдағы төменгі деңгей: 14/VII

Деңгейдің жылдық ауытқуысмжыл:

Сипаттамасы: ерте

Жылдағы жоғарғы деңгей:

Жылдағы төменгі деңгей: 9/VI-57

Деңгейдің жылдық ауытқуысмжыл:

6/I-55

Сипаттамасы: кеш

Жылдағы жоғарғы деңгей:

Жылдағы төменгі деңгей: 17/VIII

Деңгейдің жылдық ауытқуысмжыл:

30/XII-55

1. 9 және 1. 10 кестелерде Қаскелең өзенінің суының деңгейі мен максимальды су шығыны көрсетілген.

1. 9 кесте - Көктемгі су тасу кезіндегі максималды су шығыны

Байқау жүргізілген жылдар

Күні

Тасқын ұзақтығы, тәу.

Жоғарғы шығын, м ³ /с

Тасқын кезіндегі ағын қабаты, мм

Тасқын кезіндегі су ағыны,

жылдықтық %

Тасқынның басы

Тасқынның жоғарғы көрсеткіші

Тасқынның аяғы

Орташа тәуліктік

Жоғарғы

Байқау жүргізілген жылдар: 1

Күні: 2

Тасқын ұзақтығы, тәу.: 3

Жоғарғы шығын, м3/с: 4

Тасқын кезіндегі ағын қабаты, мм: 5

Тасқын кезіндегі су ағыны,жылдықтық %: 6

Байқау жүргізілген жылдар: 1968

Күні: 4/III

Тасқын ұзақтығы, тәу.: 22/VII

Жоғарғы шығын, м3/с: 26/X

Тасқын кезіндегі ағын қабаты, мм: 237

Тасқын кезіндегі су ағыны,жылдықтық %: 8, 20

8, 50

199

Байқау жүргізілген жылдар: 1970

Күні:

Тасқын ұзақтығы, тәу.: 22/V

Жоғарғы шығын, м3/с: 22/IX

Тасқын кезіндегі ағын қабаты, мм:

Тасқын кезіндегі су ағыны,жылдықтық %: 14, 7

18, 5

Байқау жүргізілген жылдар: Орташа

Күні: 12/IV

Тасқын ұзақтығы, тәу.: 12/VI

Жоғарғы шығын, м3/с: 7/X

Тасқын кезіндегі ағын қабаты, мм: 183

Тасқын кезіндегі су ағыны,жылдықтық %: 17, 4

21, 2

234

Байқау жүргізілген жылдар:

Жоғар. (ерте)

Жыл

Күні:

4/III

1968

Тасқын ұзақтығы, тәу.:

22/V

1970

Жоғарғы шығын, м3/с:

15/IX

1959

Тасқын кезіндегі ағын қабаты, мм:

237

1968

Тасқын кезіндегі су ағыны,жылдықтық %:

38, 9

1959

(44, 3)

1959

277

1960

1968

Байқау жүргізілген жылдар:

Төмен. (кеш)

Жыл

Күні:

21/V

1957

Тасқын ұзақтығы, тәу.:

17/VII

1962

Жоғарғы шығын, м3/с:

26/X

1968

Тасқын кезіндегі ағын қабаты, мм:

143

1958

Тасқын кезіндегі су ағыны,жылдықтық %:

8, 11

1968

8, 50

1968

144

1957

1959

Ал, ең көп су өтімі 1%, 5%, 10% қамтамасыздықта 90, 55, 9 және 43, 2 м ³ /с құрайды[34] . Әр түрлі қамтамасыздықтағы ағынның жыл ішінде бөлінуін 1. 10-кестеден көруге болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.