1 ЕРТІС ӨЗЕНІНІҢ СУ ӨТІМДЕРІНІҢ ЕСЕПТІК ҚАМТАМАСЫЗДЫРЫЛҒЫН МӨЛШЕРІН АНЫҚТАУ . . .
1. 1 Есептік қамтамасыздырылған ағу мөлшері . . .
1. 2 Есептік гидрологиялық сипаттамаларды анықтау . . .
1. 2. 1 Ертіс өзенінің жылдық су өтімдерінің есептік қамтамасыздандырылған мөлшерін момент әдісі көмегімен анықтау . . .
2 ЕРТІС ӨЗЕНІ АҒУЫНЫҢ ЖЫЛ ІШІНДЕ БӨЛІНУІ . . .
2. 1. Гидрологиялық маусымдарды бөлу . . .
2. 2 Өзен ағуын жыл ішіндегі бөлінуін бақылау мәліметтері бар болған кезде нақты жыл әдісімен есептеу . . .
3 ЕРТІС ӨЗЕНІНІҢ СУ РЕСУРСТАРЫН ПАЙДАЛАНУ СХЕМАСЫН ҚАЙТА ТҮРЛЕНДІРУ . . .
3. 1 Бұқтарма су қоймасының тұстамасына ағып келетін ағуды есептеу принциптері . . .
3. 2 Көп жылдық реттеудегі су қоймасының параметрлерін есептеу . . .
4 ӨНІМ ӨНДІРУДІҢ ҚАЗІРГІ ДЕҢГЕЙЛЕРІ КЕЗІНДЕГІ ЕРТІС ӨЗЕНІ БАССЕЙНІНІҢ СУ РЕСУРСТАРЫН ПАЙДАЛАНУДЫҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ - ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІГІ . . .
4. 1 Экономика салаларындағы және жалпы алғанда өзен бассейніндегі жалпы өнімнің құнын есептеу . . .
4. 2 Ертіс өзені бассейніндегі су ресурстарын пайдаланудың жалпы сипаттамалары . . .
4. 3 Ертіс өзені бассейнінің су ресурстарын пайдаланудың «нольдік» варианты кезіндегі әлеуметтік-экологиялық-экономикалық тиімділікті есептеп шығару (22 кесте) . . .
Ертіс өзені бассейнінің άбр=1, 04 тең болатын су ресурстарын пайдалану кезіндегі әлеуметтік-экологиялық-экономикалық тиімділікті есептеу . . .
КЕЛЕШЕКТЕГІ КЕЗЕҢГЕ (2040 ЖЫЛ) СУ РЕСУРСТАРЫН ПАЙДАЛАНУ ДЕҢГЕЙІН ЕСЕПТЕУ . . .
ҚОРЫТЫНДЫ . . .
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . .
РЕФЕРАТ . . .
РЕЗЮМЕ . . .
3
5
5
6
10
26
26
27
36
38
44
56
56
62
65
66
70
75
78
80
81
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі.
Экономика салаларын сумен қамтамасыз ету, Қазақстан Республикасын азық-түлікпен қамтамасыз ету мақсатын шешу үшін қажетті маңызды мәселе болып табылады. Сумен қамтамасыз етудің мұндағы негізгі көзі гидрологиялық режимнің су шаруашылығы (су шаруашылығы ауданы) мәселесіндегі кейбір спецификаны анықтайтын бірқатар ерекшеліктерімен сипатталатын өзендер болып табылатындықтан, Қазақстан Республикасының құрғақ аумағы жағдайларында бұл мәселе ерекше маңызға ие бола бастауда.
Сумен қамтамасыз етудің негізгі көздері трансшекаралық өзендер мәртебесіне ие, бұл қарастырылып отырған аймақтардың су шаруашылығы жағдайын одан бетер қиындата түсуде. Сондықтан су ресурстарын пайдалану мен қорғауды жоспарлау халықаралық ынтымақтастық негіздеріне және халықаралық су юрисдикциясына негіз артуға тиіс.
Елдегі су шаруашылығының басты мәселелері: қоршаған ортадағы экологиялық тепе-теңдікті сақтай отырып, Қазақстан Республикасының әрбір азаматының материалдық және рухани қажеттіліктерін толығымен қамтамасыз ету болып табылады. Қазақстан аумағында өзіміздің су ресурстарымызды ұтымды пайдалану мәселелері су ресурстарын пайдаланудың оптималды деңгейін негіздеу, әр аймақтың ерекшеліктерін ескеретін экономика салаларын дамыту болып табылады.
Қазіргі таңда Қазақстан халқының сумен қамтамасыз етілуі әлі де болса жоғары деңгейде жете қойған жоқ. Біздің қоғамымыздың негізгі міндеті - адамның материалдық және рухани қажеттіліктерін толығымен қамтамасыз ету [1] . Сондықтан ұсынылып отырған зерттеу Қазақстан Республикасында халықтың ұзақ мерзімдік өмір сүруін және бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз етудің негізі ретіндегі Қазақстан Республикасы дамуының экономикалық, әлеуметтік, экологиялық және саяси аспекттерінің балансына қол жеткізуді шешуге қызмет атқарады.
Зерттеудің мақсаты.
Ертіс өзенінің су ресурстарын пайдаланудың ең тиімді деңгейін анықтау қажет. Ол үшін, суды пайдаланудың әлеуметтік, экологиялық және экономикалық тұрғыдан қарастыру тиімді. Ал, ол мәселелер өз кезегінде су қоймаларының сипаттамаларын негіздеуді талап етеді. Сондықтан, су ресурстарын гидрологиялық сипаттамаларын да анықтау керек.
Ертіс өзенінің Қытай аумағындағы су ресурстары - 7, 78 км
3
, Қазақстан аумағындағы су ресурстары - 33, 36 км
3
және Ресей аумағындағы су ресурстары - 88 км
3
[2] .
Ертіс өзенінің бассейніндегі ерекше мемлекеттік маңызы бар табиғи кешендер: Зайсан, Марқакөл көлдері, жалпы ауданы - 512, 1 км
2
, су көлемі - 6797 млн. м
3
болатын, ерекше экологиялық, ғылыми және мәдени маңызы бар 16 көл, өзеннің өзінің ауданы - 377, 1 мың га жайылмасы, сондай-ақ Қара Ертіс өзенінің аңғары. Экономика салаларының суға деген қажеттілігін қанағаттандыру мәселелері бірегей табиғи кешендерді сақтап қалу мәселелерін екінші қатарға ысырып тастады және оның ішінде Ертіс жайылмасында жерлердің басқа түрлерін сақтап қалудың маңызы жете бағаланбады. Өзеннің жайылмасы жыл сайын - 1, 1-2, 5 км
3
су құрайды, осылардың бір бөлігі жайылмалық ормандарды, батпақтарды, ыңғайсыз жерлерді және ескі көлдерді сумен бастыруға шығындалады [3] .
Ертіс өзені бассейнінің Қазақстан Республикасы шегіндегі беткейлік су ресурстары 33, 66 км
3
бағаланады, осының 7, 78 км
3
Қытай Халық Республикасы аумағында қалыптасады. Алайда, соңғы онжылдықтар ішінде су ресурстары антропогендік өзгерістерге айтарлықтай ұшыраған: су ағысын су қоймаларының жөнге салып тастауы, су ағысының бір бөлігін экономика салаларының алуы және судың К. Сәтбаев атындағы арна бойынша әкетілуі және т. б.
Ертіс өзенінің суының негізгі тұтынушылары - Қытай, Қазақстан және Ресей. Су пайдаланудың негізгі бағыты - гидроэнергетика, ауызсумен қамтамасыз ету, ауыл шаруашылығы, өнеркәсіп, су көлігі, балық шаруашылығы. Ертіс өзенінің сулары Қарағанды облысындағы ірі өнеркәсіп тораптарын және Қазақстан Республикасының астанасы - Астана қаласын қамтамасыз етеді. Ертіс өзенінің суымен Қазақстан аумағындағы 4, 0 млн. адам сумен қамтамасыз етіліп отыр.
Жұмыстың ғылыми жаңалығы.
Бұқтарма су қоймасының тұстамасына ағып келетін ағуды есептеу принциптері.
Жұмыстың тәжірибелік мағынасы.
Ғылыми зерттеу жұмысының негізі болып көпжылдық реттеудегі су қоймасының параметрлерін есептеп шығару.
1 ЕРТІС ӨЗЕНІНІҢ СУ ӨТІМДЕРІНІҢ ЕСЕПТІК ҚАМТАМАСЫЗДЫРЫЛҒЫН МӨЛШЕРІН АНЫҚТАУ
1. 1 Есептік қамтамасыздырылған ағу мөлшері
Өзен ағуының есептік қамтамасыздырылған мөлшері төмендегі өрнектердің көмегімен анықталады:
- ағудың өзгергіштік коэффициенті;:
- асимметриялық қарсы коэффициент.
Өзен ағуының есептік қамтамасыздырылған мөлшерін анықтау үшін, ағудың статистикалық сипаттамаларын анықтау керек:
Ағу нормасы -не болмаса W0; h0; M0;
Өзгергіштік коэффициенті -;
Асимметриялық қарсы коэффициенті -;
Корреляция коэффициенті - r.
Ағудың статистикалық сипаттамалары, өзен ағуы жөніндегі мәліметтерге байланысты анықталады. Байқау мәліметтері әртүрлі болуы мүмкін:
а) байқау мәліметтері жеткілікті;
б) байқау мәліметтері жеткіліксіз;
в) байқау мәліметтері жоқ.
1. 2 Есептік гидрологиялық сипаттамаларды анықтау
Есептік гидрологиялық сипаттамаларды гидрологиялық бақылау мәліметтері жеткілікті болған кезде анықтау жыл сайынғы ықтималдықтарды бөлудің талдамалық функцияларын қолдану арқылы жүзеге асырылады. Егер қарастырылып отырған кезең репрезентативті (өкілетті) болып табылса және зерттеліп отырған гидрологиялық есептік мәннің салыстырмалы орташа квадраттық қатесінің шамасы 10%-дан аспаса, онда бақылау кезеңінің ұзақтығы жеткілікті деп саналады.
Қатардың статистикалық сипаттамаларының кездейсоқ қателері «n» қатарының мүшелерінің санына және іріктемелі мәліметтер бойынша анықталатын, оған кіретін белгісіз параметрлерді қоса отырып, қарастырылып отырған кездейсоқ шаманың бөліну заңына байланысты болып келеді.
Практикалық есептеулерде бақылаулар қатарының статистикалық сипаттамаларының салыстырмалы (қарастырылып отырған шамадан үлестер мөлшерімен немесе пайыздармен көрсетілген) орташа квадраттық қателері келесі формуламен [4 ] үлкен дәлдіксіз қолданыла алады:
ℇ
Cs
- асимметриялық қарсы коэффициентінің қателігі;
ℇ
r
- корреляция коэффициентінің қателігі.
Бірқатар бақылаулардың статистикалық сипаттамаларының кездейсоқ қателерінің дәлірек бағаланулары статистикалық сынақтар әдісімен (Монте-Карло әдісі) алынған және кесте түрінде [5] жұмыста келтірілген.
Практикалық есептеулер үшін асимметриялық қарсы коэффициенті
\[\bar{N}_{s}\]
және r корреляция коэффициентін есептеген кездегі статистикалық сипаттамаларды анықтаудың қажет етілетін дәлдігіне (≤10%) 100 жылдан асатын n бақылау жылдары ішінде қол жеткізіледі. Сондықтан практикада
\[\bar{N}_{s}\]
және r - ды олардың гидрологиялық біртекті аудандағы ең ұзаққа созылған бақылаулар қатары бар өзендер тобы бойынша алынған орташа мәндері ретінде табады. Сонымен қатар, (9 және 10) формулалардағы екінші және үшінші көбейтінділерді қалдырып кете отырып және
\[r=0\]
кезінде салыстырмалы
\[{}^{E}{\boldsymbol{Q}}\,\]
және
\[{}^{\cal E}{\cal C}_{\nu}\]
орташа квадраттық қателерін үлкен ақаулықсыз, дәлдіксіз анықтауға болады, сонда:
Мәліметтер қатары жеткілікті кезінде өзен ағуын статистикалық сипаттамаларын анықтау үшін үш әдіс:
Ең шындыққа жататын әдіс;
Момент әдісі;
Графоаналитикалық әдіс қолданылады.
1 есеп.
Ертіс өзенінің Буран ауылы тұстамасы маңындағы белгіленген Р қамтамасыз етілудегі (Р = 50%) жылдық су ағысын есептеп шығару керек.
Бастапқы мәліметтер: Ертіс өзенінің Буран ауылы тұстамасы маңындағы 52 жылдың (1938 … 1989) режимдерінің орташа жылдық су өтімдері (м
3
/с), (1 кесте) . Өзеннің есептік (50%) қамтамасыз етілген жылдық су ағысын есептеп шығару қажет.
Есепті шешу үшін әдістердің бірі қолданылады.
1 кесте - Ертіс өзені, Буран ауылы тұстамасындағы орташа айлық және орташа жылдық су өтімдері, м
3
/с, F = 55900 км
2
№
р/с
Жылдар
Қаңтар
Ақпан
Наурыз
Сәуір
Мамыр
Маусым
Шілде
Тамыз
Қыркүйек
Қазан
Қараша
Желтоқсан
Жылдық
№р/с:
1
Жылдар:
1938
Қаңтар:
52
Ақпан:
46, 1
Наурыз:
46, 9
Сәуір:
193
Мамыр:
518
Маусым:
638
Шілде:
615
Тамыз:
379
Қыркүйек:
233
Қазан:
165
Қараша:
95, 9
Желтоқсан:
47, 4
Жылдық:
252
№р/с:
2
Жылдар:
1939
Қаңтар:
49, 5
Ақпан:
52, 9
Наурыз:
58, 9
Сәуір:
212
Мамыр:
802
Маусым:
743
Шілде:
655
Тамыз:
342
Қыркүйек:
183
Қазан:
130
Қараша:
76
Желтоқсан:
62, 6
Жылдық:
281
№р/с:
3
Жылдар:
1940
Қаңтар:
59, 4
Ақпан:
53, 3
Наурыз:
46, 9
Сәуір:
201
Мамыр:
588
Маусым:
1100
Шілде:
614
Тамыз:
436
Қыркүйек:
381
Қазан:
205
Қараша:
129
Желтоқсан:
92
Жылдық:
327
№р/с:
4
Жылдар:
1941
Қаңтар:
64, 2
Ақпан:
63
Наурыз:
81, 2
Сәуір:
392
Мамыр:
1000
Маусым:
1450
Шілде:
626
Тамыз:
417
Қыркүйек:
330
Қазан:
246
Қараша:
143
Желтоқсан:
115
Жылдық:
410
№р/с:
5
Жылдар:
1942
Қаңтар:
83, 6
Ақпан:
67, 6
Наурыз:
85, 7
Сәуір:
193
Мамыр:
950
Маусым:
1580
Шілде:
958
Тамыз:
530
Қыркүйек:
271
Қазан:
186
Қараша:
117
Желтоқсан:
73, 8
Жылдық:
425
№р/с:
6
Жылдар:
1943
Қаңтар:
69, 9
Ақпан:
62, 5
Наурыз:
68, 8
Сәуір:
244
Мамыр:
606
Маусым:
1030
Шілде:
702
Тамыз:
389
Қыркүйек:
239
Қазан:
138
Қараша:
79, 5
Желтоқсан:
60, 3
Жылдық:
307
№р/с:
7
Жылдар:
1944
Қаңтар:
57, 7
Ақпан:
57, 1
Наурыз:
88
Сәуір:
157
Мамыр:
541
Маусым:
972
Шілде:
538
Тамыз:
302
Қыркүйек:
215
Қазан:
142
Қараша:
79, 1
Желтоқсан:
50, 6
Жылдық:
267
№р/с:
8
Жылдар:
1945
Қаңтар:
51, 8
Ақпан:
52, 5
Наурыз:
50, 7
Сәуір:
352
Мамыр:
676
Маусым:
450
Шілде:
293
Тамыз:
306
Қыркүйек:
158
Қазан:
109
Қараша:
65, 2
Желтоқсан:
50, 4
Жылдық:
218
№р/с:
9
Жылдар:
1946
Қаңтар:
50, 5
Ақпан:
51, 5
Наурыз:
53, 1
Сәуір:
201
Мамыр:
579
Маусым:
1570
Шілде:
992
Тамыз:
629
Қыркүйек:
486
Қазан:
480
Қараша:
292
Желтоқсан:
111
Жылдық:
458
№р/с:
10
Жылдар:
1947
Қаңтар:
86, 8
Ақпан:
88, 1
Наурыз:
106
Сәуір:
377
Мамыр:
665
Маусым:
1130
Шілде:
852
Тамыз:
541
Қыркүйек:
298
Қазан:
162
Қараша:
114
Желтоқсан:
48, 3
Жылдық:
372
№р/с:
11
Жылдар:
1948
Қаңтар:
61, 5
Ақпан:
58, 9
Наурыз:
92, 8
Сәуір:
199
Мамыр:
508
Маусым:
851
Шілде:
503
Тамыз:
262
Қыркүйек:
139
Қазан:
93, 8
Қараша:
57, 6
Желтоқсан:
46, 7
Жылдық:
239
№р/с:
12
Жылдар:
1949
Қаңтар:
39, 9
Ақпан:
44, 8
Наурыз:
45, 6
Сәуір:
171
Мамыр:
661
Маусым:
960
Шілде:
648
Тамыз:
310
Қыркүйек:
178
Қазан:
118
Қараша:
65, 8
Желтоқсан:
47, 1
Жылдық:
274
№р/с:
13
Жылдар:
1950
Қаңтар:
48, 6
Ақпан:
50, 7
Наурыз:
49
Сәуір:
98, 1
Мамыр:
788
Маусым:
1040
Шілде:
513
Тамыз:
365
Қыркүйек:
208
Қазан:
127
Қараша:
65, 8
Желтоқсан:
46, 8
Жылдық:
283
№р/с:
14
Жылдар:
1951
Қаңтар:
46, 6
Ақпан:
38, 5
Наурыз:
41, 7
Сәуір:
124
Мамыр:
497
Маусым:
432
Шілде:
316
Тамыз:
299
Қыркүйек:
164
Қазан:
165
Қараша:
120
Желтоқсан:
75, 4
Жылдық:
193
№р/с:
15
Жылдар:
1952
Қаңтар:
65, 3
Ақпан:
58, 3
Наурыз:
53, 9
Сәуір:
207
Мамыр:
872
Маусым:
1660
Шілде:
787
Тамыз:
434
Қыркүйек:
250
Қазан:
132
Қараша:
78, 1
Желтоқсан:
54, 6
Жылдық:
388
№р/с:
16
Жылдар:
1953
Қаңтар:
59, 7
Ақпан:
55, 3
Наурыз:
66, 8
Сәуір:
142
Мамыр:
545
Маусым:
917
Шілде:
379
Тамыз:
290
Қыркүйек:
151
Қазан:
99, 5
Қараша:
56
Желтоқсан:
54, 1
Жылдық:
235
№р/с:
17
Жылдар:
1954
Қаңтар:
53, 3
Ақпан:
50, 6
Наурыз:
47, 5
Сәуір:
114
Мамыр:
192
Маусым:
1290
Шілде:
1140
Тамыз:
408
Қыркүйек:
255
Қазан:
145
Қараша:
106
Желтоқсан:
66, 4
Жылдық:
322
№р/с:
18
Жылдар:
1955
Қаңтар:
58, 7
Ақпан:
55, 5
Наурыз:
57, 5
Сәуір:
165
Мамыр:
985
Маусым:
894
Шілде:
438
Тамыз:
364
Қыркүйек:
247
Қазан:
157
Қараша:
82
Желтоқсан:
68, 1
Жылдық:
298
№р/с:
19
Жылдар:
1956
Қаңтар:
58, 3
Ақпан:
59, 1
Наурыз:
56, 3
Сәуір:
190
Мамыр:
651
Маусым:
1210
Шілде:
880
Тамыз:
427
Қыркүйек:
296
Қазан:
178
Қараша:
99, 8
Желтоқсан:
62, 5
Жылдық:
347
№р/с:
20
Жылдар:
1957
Қаңтар:
64, 7
Ақпан:
67, 1
Наурыз:
70, 3
Сәуір:
158
Мамыр:
380
Маусым:
1390
Шілде:
646
Тамыз:
429
Қыркүйек:
240
Қазан:
143
Қараша:
103
Желтоқсан:
68, 5
Жылдық:
313
№р/с:
21
Жылдар:
1958
Қаңтар:
63, 5
Ақпан:
60, 6
Наурыз:
59, 3
Сәуір:
215
Мамыр:
690
Маусым:
1180
Шілде:
1540
Тамыз:
791
Қыркүйек:
507
Қазан:
283
Қараша:
115
Желтоқсан:
90, 8
Жылдық:
466
№р/с:
22
Жылдар:
1959
Қаңтар:
81, 3
Ақпан:
75, 5
Наурыз:
73, 4
Сәуір:
264
Мамыр:
776
Маусым:
1240
Шілде:
783
Тамыз:
456
Қыркүйек:
282
Қазан:
165
Қараша:
104
Желтоқсан:
72, 6
Жылдық:
364
№р/с:
23
Жылдар:
1960
Қаңтар:
72, 3
Ақпан:
70, 6
Наурыз:
67, 5
Сәуір:
171
Мамыр:
449
Маусым:
1170
Шілде:
1130
Тамыз:
500
Қыркүйек:
272
Қазан:
159
Қараша:
109
Желтоқсан:
76, 7
Жылдық:
354
№р/с:
24
Жылдар:
1961
Қаңтар:
75, 2
Ақпан:
67, 1
Наурыз:
71, 2
Сәуір:
338
Мамыр:
534
Маусым:
1200
Шілде:
786
Тамыз:
612
Қыркүйек:
470
Қазан:
218
Қараша:
144
Желтоқсан:
105
Жылдық:
385
№р/с:
25
Жылдар:
1962
Қаңтар:
84, 4
Ақпан:
77, 7
Наурыз:
92, 5
Сәуір:
229
Мамыр:
952
Маусым:
753
Шілде:
344
Тамыз:
277
Қыркүйек:
157
Қазан:
105
Қараша:
75, 8
Желтоқсан:
59, 9
Жылдық:
267
№р/с:
26
Жылдар:
1963
Қаңтар:
56, 9
Ақпан:
49, 9
Наурыз:
78, 9
Сәуір:
90, 5
Мамыр:
309
Маусым:
924
Шілде:
463
Тамыз:
258
Қыркүйек:
152
Қазан:
100
Қараша:
79, 1
Желтоқсан:
51, 3
Жылдық:
218
№р/с:
27
Жылдар:
1964
Қаңтар:
48, 9
Ақпан:
37, 1
Наурыз:
50, 3
Сәуір:
155
Мамыр:
486
Маусым:
989
Шілде:
609
Тамыз:
338
Қыркүйек:
162
Қазан:
120
Қараша:
95, 1
Желтоқсан:
54, 7
Жылдық:
262
№р/с:
28
Жылдар:
1965
Қаңтар:
63, 9
Ақпан:
54, 6
Наурыз:
57, 5
Сәуір:
130
Мамыр:
559
Маусым:
463
Шілде:
334
Тамыз:
296
Қыркүйек:
250
Қазан:
153
Қараша:
112
Желтоқсан:
57, 5
Жылдық:
211
№р/с:
1 кестенің жалғасы
№р/с:
29
Жылдар:
1966
Қаңтар:
65, 8
Ақпан:
60
Наурыз:
59
Сәуір:
269
Мамыр:
910
Маусым:
1900
Шілде:
1070
Тамыз:
454
Қыркүйек:
241
Қазан:
166
Қараша:
84, 2
Желтоқсан:
75, 8
Жылдық:
446
№р/с:
30
Жылдар:
1967
Қаңтар:
67, 6
Ақпан:
64, 6
Наурыз:
68, 4
Сәуір:
177
Мамыр:
531
Маусым:
372
Шілде:
312
Тамыз:
328
Қыркүйек:
201
Қазан:
126
Қараша:
77
Желтоқсан:
53, 2
Жылдық:
198
№р/с:
31
Жылдар:
1968
Қаңтар:
47, 5
Ақпан:
38, 9
Наурыз:
68, 1
Сәуір:
181
Мамыр:
765
Маусым:
570
Шілде:
371
Тамыз:
215
Қыркүйек:
174
Қазан:
125
Қараша:
82, 3
Желтоқсан:
63, 8
Жылдық:
225
№р/с:
32
Жылдар:
1969
Қаңтар:
55, 5
Ақпан:
48, 7
Наурыз:
50
Сәуір:
286
Мамыр:
900
Маусым:
1820
Шілде:
1240
Тамыз:
551
Қыркүйек:
341
Қазан:
227
Қараша:
137
Желтоқсан:
82, 9
Жылдық:
478
№р/с:
33
Жылдар:
1970
Қаңтар:
81, 5
Ақпан:
78, 6
Наурыз:
79
Сәуір:
227
Мамыр:
679
Маусым:
1330
Шілде:
865
Тамыз:
560
Қыркүйек:
270
Қазан:
166
Қараша:
90, 2
Желтоқсан:
58, 5
Жылдық:
374
№р/с:
34
Жылдар:
1971
Қаңтар:
58, 8
Ақпан:
57, 2
Наурыз:
56
Сәуір:
261
Мамыр:
929
Маусым:
1310
Шілде:
947
Тамыз:
438
Қыркүйек:
246
Қазан:
150
Қараша:
101
Желтоқсан:
60
Жылдық:
384
№р/с:
35
Жылдар:
1972
Қаңтар:
60, 3
Ақпан:
56, 4
Наурыз:
55, 9
Сәуір:
174
Мамыр:
1060
Маусым:
935
Шілде:
476
Тамыз:
345
Қыркүйек:
180
Қазан:
144
Қараша:
98, 9
Желтоқсан:
73, 5
Жылдық:
305
№р/с:
36
Жылдар:
1973
Қаңтар:
75, 5
Ақпан:
67, 9
Наурыз:
72, 9
Сәуір:
264
Мамыр:
501
Маусым:
1420
Шілде:
825
Тамыз:
425
Қыркүйек:
265
Қазан:
147
Қараша:
98, 4
Желтоқсан:
56, 8
Жылдық:
352
№р/с:
37
Жылдар:
1974
Қаңтар:
49, 2
Ақпан:
47
Наурыз:
50
Сәуір:
241
Мамыр:
410
Маусым:
284
Шілде:
201
Тамыз:
176
Қыркүйек:
91, 9
Қазан:
73, 1
Қараша:
53, 5
Желтоқсан:
37, 9
Жылдық:
143
№р/с:
38
Жылдар:
1975
Қаңтар:
41
Ақпан:
42, 7
Наурыз:
51, 1
Сәуір:
101
Мамыр:
219
Маусым:
1370
Шілде:
515
Тамыз:
282
Қыркүйек:
125
Қазан:
97, 9
Қараша:
59, 5
Желтоқсан:
39, 4
Жылдық:
245
№р/с:
39
Жылдар:
1976
Қаңтар:
46, 3
Ақпан:
42, 7
Наурыз:
45, 1
Сәуір:
94, 3
Мамыр:
627
Маусым:
719
Шілде:
302
Тамыз:
189
Қыркүйек:
176
Қазан:
176
Қараша:
85, 7
Желтоқсан:
59
Жылдық:
214
№р/с:
40
Жылдар:
1977
Қаңтар:
47, 8
Ақпан:
46, 5
Наурыз:
51, 1
Сәуір:
408
Мамыр:
554
Маусым:
1040
Шілде:
438
Тамыз:
314
Қыркүйек:
176
Қазан:
125
Қараша:
79, 4
Желтоқсан:
56, 3
Жылдық:
278
№р/с:
41
Жылдар:
1978
Қаңтар:
47, 9
Ақпан:
42, 8
Наурыз:
52, 9
Сәуір:
182
Мамыр:
442
Маусым:
595
Шілде:
299
Тамыз:
284
Қыркүйек:
118
Қазан:
83, 5
Қараша:
60, 3
Желтоқсан:
47, 4
Жылдық:
188
№р/с:
42
Жылдар:
1979
Қаңтар:
51, 6
Ақпан:
52, 3
Наурыз:
54, 6
Сәуір:
170
Мамыр:
745
Маусым:
1334
Шілде:
564
Тамыз:
315
Қыркүйек:
176
Қазан:
124
Қараша:
79, 1
Желтоқсан:
53, 4
Жылдық:
310
№р/с:
43
Жылдар:
1980
Қаңтар:
58, 3
Ақпан:
53, 6
Наурыз:
53, 4
Сәуір:
199
Мамыр:
816
Маусым:
795
Шілде:
470
Тамыз:
231
Қыркүйек:
151
Қазан:
87, 1
Қараша:
72, 9
Желтоқсан:
51
Жылдық:
253
№р/с:
44
Жылдар:
1981
Қаңтар:
52, 4
Ақпан:
49
Наурыз:
61, 8
Сәуір:
197
Мамыр:
770
Маусым:
823
Шілде:
462
Тамыз:
264
Қыркүйек:
170
Қазан:
124
Қараша:
77, 4
Желтоқсан:
45, 4
Жылдық:
258
№р/с:
45
Жылдар:
1982
Қаңтар:
47
Ақпан:
43, 9
Наурыз:
55, 1
Сәуір:
185
Мамыр:
453
Маусым:
370
Шілде:
161
Тамыз:
206
Қыркүйек:
109
Қазан:
78
Қараша:
63, 7
Желтоқсан:
40, 6
Жылдық:
151
№р/с:
46
Жылдар:
1983
Қаңтар:
39, 8
Ақпан:
38, 7
Наурыз:
57
Сәуір:
60, 5
Мамыр:
237
Маусым:
839
Шілде:
664
Тамыз:
587
Қыркүйек:
250
Қазан:
160
Қараша:
113
Желтоқсан:
61, 8
Жылдық:
259
№р/с:
47
Жылдар:
1984
Қаңтар:
51, 9
Ақпан:
40, 2
Наурыз:
47, 2
Сәуір:
201
Мамыр:
738
Маусым:
1540
Шілде:
1180
Тамыз:
650
Қыркүйек:
235
Қазан:
157
Қараша:
112
Желтоқсан:
76, 3
Жылдық:
419
№р/с:
48
Жылдар:
1985
Қаңтар:
71, 9
Ақпан:
68, 1
Наурыз:
65, 6
Сәуір:
322
Мамыр:
946
Маусым:
1260
Шілде:
734
Тамыз:
365
Қыркүйек:
207
Қазан:
114
Қараша:
81, 1
Желтоқсан:
60, 4
Жылдық:
358
№р/с:
49
Жылдар:
1986
Қаңтар:
63, 9
Ақпан:
60
Наурыз:
62
Сәуір:
199
Мамыр:
701
Маусым:
535
Шілде:
492
Тамыз:
323
Қыркүйек:
150
Қазан:
94, 7
Қараша:
67, 3
Желтоқсан:
47, 2
Жылдық:
233
№р/с:
50
Жылдар:
1987
Қаңтар:
53, 3
Ақпан:
52, 6
Наурыз:
50, 8
Сәуір:
173
Мамыр:
721
Маусым:
1400
Шілде:
882
Тамыз:
350
Қыркүйек:
295
Қазан:
274
Қараша:
101
Желтоқсан:
100
Жылдық:
371
№р/с:
51
Жылдар:
1988
Қаңтар:
83, 6
Ақпан:
72, 5
Наурыз:
73, 4
Сәуір:
366
Мамыр:
1130
Маусым:
1680
Шілде:
1140
Тамыз:
554
Қыркүйек:
250
Қазан:
157
Қараша:
119
Желтоқсан:
76, 7
Жылдық:
475
№р/с:
52
Жылдар:
1989
Қаңтар:
52, 5
Ақпан:
59, 6
Наурыз:
71
Сәуір:
189
Мамыр:
509
Маусым:
684
Шілде:
441
Тамыз:
240
Қыркүйек:
165
Қазан:
144
Қараша:
85, 6
Желтоқсан:
80, 6
Жылдық:
227
1. 2. 1 Ертіс өзенінің жылдық су өтімдерінің есептік қамтамасыздандырылған мөлшерін момент әдісі көмегімен анықтау
Есептің шешілуі төмендегідей жолмен жүргізіледі. Ертіс өзенінің су өтімі жөніндегі мәліметтер, 1 кестеде келтірілген.
1. Есепті жеңілдету үшін орташажылдық су өтімдері төмендеу ретімен орналастырылады, 2 кесте. Өзеннің орташа көпжылдық су өтімі анықталады:
және асимметриялық
