Бухгалтерлік есепті ұйымдастыру және оның бәсекеге қабілеттілік жағдайындағы ролі

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 33 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Мазмұны:

Мазмұны: Кіріспе

: 3

Мазмұны:

: 1.

Мазмұны: Бухгалтерлік есепті ұйымдастыру және оның бәсекеге қабілеттілік жағдайындағы ролі

: 5

: 1. 1

Мазмұны: Қазақстан Республикасында қазіргі кездегі бухгалтерлік есепті дамыту консепциясы

: 5

: 1. 2

Мазмұны: Бухгалтерлік есепті жүргізудің негізгі принциптері

: 8

: 1. 3

Мазмұны: Қаржылық есеп берудің халықаралық стандарттарын енгізу жағдайындағы есепті ұйымдастырудың теориялық және әдіснемелік негіздері

: 12

Мазмұны:

: 2.

Мазмұны: Қысқа мерзімді дебиторлық қарыздардың есебін ұйымдастыру

: 17

: 2. 1

Мазмұны: Сатып алушылар мен тапсырысшылардың қарыздарының есебі

: 17

: 2. 2

Мазмұны: Күмәнді қарыздар бойынша резервтердің есебі және басқа да дебиторлық қарыздар

: 25

: 2. 3

Мазмұны: Қысқа мерзімді дебиторлық қарыздардың есебі иновациялық жағдайда дамыту мәселелері

: 31

Мазмұны:

Мазмұны: Қорытынды

: 33

Мазмұны: Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

: 35

Мазмұны: Қосымша

Кіріспе

Менің курстық жұмысымның тақырыбы «Қысқа мерзімді дебиторлық қарыздардың есебін ұйымдастыру».

Дебиторлық берешек - сатып алушылардың немесе тапсырыс берушілердің қандай да бір кәсіпорын алдындағы өткізілген тауар үшін ақша төлеу бойынша міндеттемелері. Ол ағымдағы және ағымдағы болып бөлінеді. Бухгалтерлік есепте саудалық және саудалық емес дебиторлық берешекті бөліп көрсетеді.

Саудалық дебиторлық берешек - негізгі іс-әрекет нәтижесінде өткізілген тауарлар мен көрсетілген қызмет үшін сатып алушылардың міндеттеме сомасы.

Саудалық емес дебиторлық берешек - іс-әрекеттің басқа түрлері нәтижесінде (мыс: қызметтерге аванстар, шығынды жабуға арналған депозиттер алуға арналған дивидендтер мен % - р және т. б) пайда болады. Дебиторлық берешек 3 топқа бөлінеді:

1) алынуға тиісті шоттар;

2) алынған вексельдер;

3) басқалар.

Алынуға тиісті шоттарға : ақшалай қаражатқа, тауарға, көрсеткен қызметке, субъектілердің ақшалай емес активтеріне деген тілек - талаптары кіреді. Дебиторлық берешек алынуға тиісті шоттарды төлеу мерзіміне немесе борышты өтеу күніне қарай ағымдық және ұзақ мерзімді дебиторлық берешек болып бөленеді. Дебиторлық берешек саудалық шот фактурамен расталады. Алынған вексельдер бабы ресми борыштық міндеттемелермен расталады. Дебиторлық берешек пайда болатын сипатына қарай қалыпты және аяқталмайтын болып бөлінеді. Субъектінің өндірістік шаруашылық іс-әрекетінің барысында, сондай-ақ есеп айрысудың қолданыста жүрген нысандары мен пайда болатыны қалыптыға жатады. Мерзімінде төленбеген дебиторлық берешек аяқталмайтын болып саналады. Ол есеп және қаржы тәртібін бұрмаушылықтар, ұйымдағы және бухгалтерлік есеп жүргізудегі кемшілктер, тауарлық-материадық қорларды жіберуді бақылаудағы босаңсулар салдарынан пайда болады.

Қарыз капиталының қозғалысын несиелеу - ол пайыз түрінде қарызға төлем ақы ретінде қайтарылатын капитал. Несиенің объективтік қажеттілігі ең алдымен өнеркәсіп пен сауда капиталының айналымдық заңдылығымен байланысты. Несиелерді есепке алу үшін «Ұзақ мерзімді қаржылық міндеттемелер» бөлімшесіне енгізілген 4010 «Банк несиелері», 4020 «Банктен тыс мекемелердің несиелері», 4030 «Басқа да несиелер» сияқты пассивті шоттары пайдаланылады. Қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді несиелерді беру Қазақсатн Республикасы Ұлттық Банкі бекіткен «Қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді несиелендіруді ұйымдастыру ережелеріне» сәйкес жүргізіледі.

«Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру туралы» Қазақстан Республикасының заңы №329-11 2002 жылы 24 маусымда қабылданған. Осы құжат бухгалтерлік есепті жүргізудің және ұйымдастырудың бірыңғай құқықтық және әдістемелік негіздерін бекітеді.

Қазіргі кезеңдегі бухгалтерлік есепті нарықтық қатынастардың талабына сәйкес жетілдіру процессі одан ары жалғасуда. Ендігі міндеті есеп жүйесін қаржылық есеп берудің халықаралық стандарттарына сәйкестендіріп жүзеге асыру.

Қазақстанда бухгалтерлік ескесептің республика үшін тиімдірек концепциясын анықтау мақсатында әлемдегі экономикалық жағынан дамыған елдердегі бухгалтерлік есеп жүйесі зерттелді.

Республикамызда бухгалтерлікті есепті реформалау үшін ағылшын-америкалық модель таңдалды. Менің ойымша, бұл дұрыс таңдау. Себебі Қазақстанда қабылданған бухгалтерлік есептің жаңа жүйесі, кәсіпорынды ашығырақ көрсетуге, ішкі және сыртқы инвесторлардың назарын көбірек бұруға мүмкіндік береді.

Курстық жұмыстың мақсаты: қысқа мерзімді дебиторлық қарыздардың есебін ұйымдастыру және соған байланысты есептер шығару болып табылады.

Зерттеу объектісі болып ТОО “Өрттен қорғау ” есебі табылады.

1. Бухгалтерлік есепті ұйымдастыру және оның бәсекеге қабілетті жағдайынлағы ролі

1. 1 Қазақстан Республикасында қазіргі кездегі бухгалтерлікесепті дамыту концепциясы

«Концепция» деген сөз (conceptio латын тілінен келген) бір құбылыс жөніндегі әр түрлі түсінік, көзқарастар жүйесі деген мағынаны білдіреді. Концепциялар белгілі бір ғылымның теориялық бағытын айқындауға көмектеседі.

Есеп концепциясы туралы айтатын болсақ, олсубъектілердегі (барлық салалардың, қызметінің түрлері мен әртүрлі ұйымдық құқықтық нысандарға негізделген) есеп жүргізуді қалыптастырушы ережелермен ұсыныстарды айқындайтын есеп жүйесін құрушы негіз.

Бухгалтерлік есеп методологиясы үшін бухгартерлік табыстың шамасы мен оның салық салынатын базамен қандай байланысы бар екендігін түсіну және оны түсіндіру маңызды мәселе болып табылады.

Есеп теориясында бухгалтерлік табыс пен салық салынатын табыс сомаларының өзара байланысының шын мәнінде бірбіріне тең екі концепциясы өріс алған.

Ресей ғалымдары Я. В. Соколов пен В. В. сүйенсек, бірінші және екінші концепция өткен ғасырдың басында Пруссияда пайда болған. Яғни, бұл елде сол кезде байланыстық пайданың сомасы салық салынатын шамаға тең болуға тиісті деген ереже енгізілген болатын. Салық концепциясы деген атқа ие болған бұл концепция осы уақытқа дейін әр түрлі модификациялары Еуропада үстемдік етеді. Оның басты ерекшелігі: кез келген қаржылық қорытынды есеп мемлекеттік салық органдарының мүддесі үшін құруға тиісті.

Бұл концепцияның негізгі құндылығы оның қисындылығы мен қарапайымдылығында екенін мойындау керек. Ол жалғыз ғана тиянақты және беделді көз заңға сүйенеді.

Бухгалтер ағымдағы есепті жүргізеді, салық салу базасы болып табылатын қаржылық нәтижені анықтайды және әрине, бюджет алдындағы міндеттемені көрсетеді. Бухгалтер үшін есеп бөліктерге бөлуге болмайтын тіртұтас жүйе.

Аталмыш концепцияға сәйкес қаржылық қорытынды есеп бәрінен бұрын мемлекеттің мүддесін көрсетеді, ал шаруашылық процестің басқадай қатысушыларының мүддесі оған бағынышты көрінеді.

Бұл концепцияның кезінде бухгалтерлік есептің методологиялық бірлігіне қол жеткізіледі, яғни:

Есеп объектілерін бағалаудың бірыңғай ережелері енгізіледі (әдетте өзіндік құны бойынша, яғни тарихи бағасы принцппіне сәйкес зат оған қанша төленген болса, сонша тұрады) ;

Негізгі құралдар жалпы барлығына бірдей нормалар бойынша амортизацияланады; мұндай кезде амортизация салықтан босатылған пайданың бір бөлігі ретінде түсіндіріледі;

Әр түрлі кәсіпорындардың қаржылық қорытынды есебінде берілген мәліметтердің салыстырылуына жағдай жасалады.

Қаржылық қорытынды есепті пайдаланушылар өздері пайдаланатын кез келген қаржылық қорытынды есептің бірегей ережелері бойынша құрылғандығын түсінеді.

Бұның бәрі, әрине, жеткілікті түрде сендірерлік дәлелдер, бірақ, ғылыми логика қандайда бір концепцияның пайда болуы ең кем дегенде тағы да біруінің шықпай қоймайтындығын көрсетеді. Сонымен, Еуропа континентінде бір концепция бар еді, ал екінші қарама қарсы концепция Ұлыбританияда пайда болды және оның мазмұны мынадайбаланстық пайданың сомасы негізінен салық салынатын шамадан өзгеше.

Бұл концепцияны «меншіктік» деп атауға болады және ол ағылшын тілінде сөйлеуші елдерде үстемдік етеді. Соңғы уақытта аталмыш коцепция Еуропа котинентіне үлкен әсер етіп отыр. Оның басты ерекшелігі: кезкелген қаржылық қорытынды есеп меншік иесінің мүддесі үшін құрылуға тиісті. Концепцияның құндылығы оның шыншылдығында. Ол заңның өлі әріптерінен емес, мағынасы шаруашылық өмірдің фактілерін дұрыс және дәл көрсету талаптарынан туындайтын, нақты өмірдің ситуацияларынан бастау алады.

Шаруашылық процестеріне әртүрлі адамдар қатысады, және олардың топтық мүдделері бірдей емес. Кәсіпорындар нақты адамдарға тиісті болғандықтан, есепте қандай да бір басқа тұлғалардың мүддесі үшін емес, міндетті түрде меншік иелерінің мүддесі үшін ұйымдастырылуға тиісті.

Қаржылық қорытынды есеп меншік иелері, акционерлер үшін құрыладыжәне олар қалай болуға тиісті деп есептейді, солай жасалынады.

Есептегі бірлікке дұрысмағына арқылы жетуге болады. Сондықтан:

Есеп объектілерін бағалаудың бірыңғай тәртібін пайдалану дұрыс емес, заттар олардың иелері қаншаға бағаласа сонша тұрады;

Амортизазия деген салық жеңілдігі түрінде мемлекет беретін емес, кәсіпорынжинақтайтын орнын толтыру қоры және кәсіпорын оны қандай мөлшерде жинақтайды оны мемлекеттік чиновниктер емес кәсіпорын иелерін өздері және оның әкімшілігі біледі. Тәжірибелер бұл бухгалтердің амортизацияны екірет есептейтіндігін білдіреді - бір ретәкімшілік кіргізген және меншік иелері мақұлдаған нормалар бойынша, ал екінші рет - міндетті мемлекеттік нормалар бойынша;

Кәсіпорындар арасындағы салыстырмалылыққа автоматты түрде емес, қосымша статистикалық өндеулер есебінен жетуге болады.

Қаржылық қорытынды есепті пайдаланушылар өздері пайдаланатын кез келген қаржылық қорытынды есептің әр түрлі ережелері бойынша құрылғандығын түсінеді, бірақ, түсіндірме хатта есептеулердің орындалу механизмдерін ашып көрсетуші методологиялық ерекшеліктер туралы мәліметтер келтірілетіндіктен, әрбір пайдаланушы қаржылық ақпараттардың абъективті сипаттамасын алады.

Екінші концепция «ағылшын Америкалық» деген атқа ие болды. Қазір халықаралық қауымдастықта ағылшын-америкалық концепцияның ықпалы жоғары.

Ағылшын америкалық модельдің негізін қалаушы принциптер Ұлыбританияда және АҚШ та жасалынады. Оның даамуына үлкен үлес қосқан Голландия мемлекеті. Бұл модельдің негізгі индеясы есепті инвесторлар мен кредиторлардың ақпараттық сұранымына бейімдеу.

Сөйтіп, Республикамызда бухгалтерлікті есепті реформалау үшін ағылшын-америкалық модель таңдалды.

Біздің ойымызша, бұл дұрыс таңдау. Себебі, салық салу базасы ретінде тек қаржылық нәтиже саналмайды, басқа да көптеген салық салу базалары бар. Бұдан біз салық концепциясы өзінің негізінде бірегейлікті көздеген болса, шын мәнінде қазір одан айырылғандығын көреміз. Одан басқа, егер мемлекеттік бюджетте жиынтық табысқа салынатын салықтың маңызы елеулі болса, онда актвтерді қайта бағалауға жол бермеу керек, себебі олардың құндарының өсуі автоматты түрде амортизациялық аударымдардың өсуіне және тиісінше, жылдық жиынтық табыстың және салық сомасының азаюына әкеліп соқтырады. Басқа жағынан, егер бюджеттің табыс бөлігінде мүлікке салынатын салық маңызы рөл атқаратын болса, онда қайта бағалаудың болмауы, тарихи баға принципін қолдау - өзіндік құны бойынша бағалау, инфляция жағдайына бюджет тапшылығының өсуіне әкп соқтырады.

Қазақстанда қабылданған бухгалтерлік есептің жаңа жүйесі, кәсіпорынды ашығырақ көрсетуге, ішкі және сыртқы инвесторлардың назарын көбірек бұруға мүмкіндік береді.

Ағылшын-америкалық концепцияға көшуге мүмкіндік берген жағдай бухгалтерлік табастың бухгалтерлік есеп стандарттарына сәйкес есептелуі, ал салық салынатын табыстың - салық кодексіне сай есептелуі.

Концепция-бухгалтерлік есеп принциптерін жасаудың қисынды ізашары, яғни жол салушысы. Белгілі бір құбылысты түсіндіре отырып, концепциялар экономикалық өмір шындықтырының өзгеруіне байланысты түзетулерге ұшырауы мүмкін, сондықтан олар бір рет мәңгілікке берілген ақиқат болып табылмайды және де әртүрлі түзетулер бухгалтерлік есеп пен қорытынды есеп беру жүйесі туралы жалпы түсініктерге, яғни оған негіз болған концепцияларға сүйенеді. Оған жоғарыда қарастырылған екі концепция мысал бола алады. Өздері бойынша стандарттар жасалынбаған жаңа бағыттағы, жаңа операциялардың пайда болуы - «оны жасаушылардың жеке пікіріне немесе бағалауларына байланысты» деген субъективті негіздеулерге әкеп ұғындыруы мүмкін. Міне, сондықтан мұндай пікірлер мен бағалаулардың есеп мәліметтерін бейнелеудің қалыптасқан принциптері арасында құрылуы өте маңызды.

Бухгалтерлік есептің халықаралық стандартында, Қаржылық қорынтынды есеп берудің төмендегі концепциялары айқындалған:

Кәсіпорынның қаржылық қорытынды есебін жүргізу мақсаты;
Бухгалтерлік ақпарттардың сапалық сипаттамасы;
Бухгалтерлік ақпарттарды есепке алу принциптері;
Қаржылық қорытынды есеп элементтері.

Қаржылық қорытынды есеп, оны пайдаланушыларға эканомикалық шешімдер қабылдау үшін қажетті, кәсіпорынның қаржылық жағдайы шаруашылық қызметінің нәтижесі және қаржылық жағдайындағы өзгерістер туралы ақпарттар дайындап беру мақсатын көздейді.

Сондықтан есеп ақпарттарына қойылатын негізгі талаптар, оларды пайдаланушылардың қандайда болмасын шешім қабылдау үшін пайдалылығымен байланысты. Жалпы, есеп ақпараттарының сапалық сипаттамасы қаржылық қорытынды есеп мәліметтерінің пайдаланушылар үшін пайдалылығын алдын ала болжайды. Әрбір нақты жағдайда ол немесе басқа бір сипаттама маңыздырақ болатындықтан, бухгалтрдің кәсіби шеберлігі барлық сипаттамалардың қолайлы үйлесім табуынан көрінеді.

Қаржылық қорытынды есеп элементтерінің концепциялар тобында қарастырылуы, оларды түсінудің субъектінің қызметінің қаржылық қорытынды есеп ақпараттарын пайдаланушылардың бағалауына және, тиісінше, олардың белгілі бір шешімдер қабылдауына әсер ететіндігіне байланысты, және де алынған ақпараттан түсетін пайда оны алуға жұмсалған шындардан көп болуға тиісті. Сапаға қойылатын талаптардың барлығының орындалуының нәтижесінде субъектінің қызметі жөнінде толық, әрі дұрыс және пайдалы ақпараттар берілуі тиісті. Бухгалтерлік ақпарттарға қойылатын талаптар белгілі бір принциптермен айқындалады.

1. 2 Бухгалтерлік есепті жүргізудің негізгі принциптері

«Бухгалтерлік есептің принципі» нені білдіреді? Қойылған сұраққа жауапты бәрінен бұрын сол «принцип» деген сөздің мағынасын анықтаудан іздеу керек. Бұл латын тілінен алынған principium-деген сөз-және оны аударғанда қандай да болмасын бір теорияның, ілімнің, ғылымның негізі немесе бастауы деген мағынаны білдіреді. Бухгалтерлік есептің принципі - сол ғылымның негізі, яғни бастауы. Әрбір ғылым сол ғылымның өзінің мағынасынан туындайтын принциптерге негізделеді.

Америкалық ғалымдар Р. Энтони мен Д. Ристің пікірі бойынша, «принцип» деген сөз іс-әрекетке басшылық жасау ретінде қабылданған немесе хабарланған жалпы заңдарды немесе ережелерді белгілеу үшін пайдаланылады.

Есеп принциптері барлық есеп процесін жүргізу мен қорытынды есепті құрудың негізін құрайды. Олар әділ болуға, тек бухгалтерлік есепке тән болуға тиісті, яғни басқа ғылымдардың негізімен ауыстыруға болмайды. Сондай-ақ, есеп принциптері бірдей және көпшілік қабылдаған болуға тиісті. Осы туралы айта отыратын, америкалық ғалым Р. Энтонидің көзқарасымен келіспеуге болмайды. Ол былай деген: «Есеп принциптерін жалпы көпшіліктің мойындауы, әдетте олардың мынадай үш талапқа қаншалықты жауап беретіндігіне байланысты-әділдік, жүзеге асырылуы және орындылық. Принцип орынды, егер ақпараттың мәні (мағынасы) болса және белгілі бір кәсіпорын туралы бір нәрсе білу қажет болған адамдарға пайдалы болса. Принцип әділ, егер ақпаратқа оны жасаған адамдардың жеке көзқарасы, бағалауы ықпал етпеген болса. Принцип жүзеге асырылады, егер оның шектен тыс қиындықсыз немесе шығынсыз орындалуы мүмкін болса».

Бухгалтерлік есеп процесін жүргізу мен қорытынды есепті құруға негіз болатын принциптер ретінде төмендегі принциптерді атауға болады:

Есептеу
Үздіксіз қызмет ету
Бөлектенген (оңашаланған) кәсіпорын
Екі жақтылық
Ақшалай өлшем
Ақпараттардың құпиялығын сақтау.

Қаржылық қорытынды есеп үшін пайдаланылатын бухгартерлік есеп принциптерін унификациялауға (бір ізгі салуға) қол жеткізу үшін қаржылық қорытынды есеп берудің халықаралық стандарттары жасалынды. Аталмыш құжатта бухгалтерлік есеп пен қаржылық қорытынды есеп берудің төмендегі принциптері қарастырылған:

Есептеу
Үздіксіздік
Түсініктілік
Орындылық
Мәнділік (маңыздылық)
Сенімділік
Әділетті (бұрмалаусыз) көрсету
Мәнділіктің (маңыздылықтың) нысанның артық болуы
Бейтараптық
Сақтық
Толықтық
Салыстырмалылық
Өз уақытында дайындап беру.

Алғашқы екі принципті бухгалтерлік есептің негізін құраушы принциптер ретінде жоғарыда қарастырдық.

Қаржылық қорытынды есептің сапалық сипаттамалары қорытынды есепте берілген ақпарттарды оларды пайдаланушылар үшін пайдалы ететін атрибуттар болып табылады. Сапалық сипаттамалардың 4 принципіне: түсініктілік, орындылық, мәнділік (маңыздылық), сенімділік жатады.

Түсініктілік принципі. Бұл принципке сәйкес қаржылық қорытынды есепте көрсетілген ақпарттардың негізгі сапасы-пайдаланушылардың түсінуі үшін олардың қолайлығында. Ол үшін ақпарттарды пайдаланушылардың субъектінің экономикалық және іскерлік қызметі, бухгартерлік есеп салалары бойынша жеткілікті білімдері болуға тиісті деп пайымдалады. Алайда, пайдаланушылардың шешім қабылдауы үшін маңыздылығына байланысты қаржылық қорытынды есепте көрсетілуге тиісті күрделі мәселелер туралы ақпарттар тек белгілі бір пайдаланушылардың түсінігі үшін күрделірек болып көріндігі үшін ғана алынып тасталмауға тиісті.

Орындылық принципі. Пайдалы болу үшін ақпарттар, шешім қабылдаушы пайдаланушылар үшін орынды болуға тиісті. Ақпарат орынды болып табылады, егер пайдаланушыларға өткен, қазіргі және болашақтағы оқиғаларды бағалауға, дәлелдеуге немесе олардың бұрынғы бағаларын жөндеуге көмектесе отырып, пайдаланушылардың экономикалық шешім қабылдауына әсер ететін болса.

Ақпарттардың болжаушы және дәлелдеуші фунциялары өзара байланысты. Мысалы, кәсіпорында бар активтердің қазіргі деңгейі мен құрылымы жөніндегі ақпараттар пайдаланушылар үшін, олар кәсіпорынның қолайлы мүмкіншіліктерді пайдаланып қалу қабілетін және оның келеңсіз жағдайлармен күресе алу қабілетін алдын ала болжауға тырысқан кезде құнды болып табылады. Осы ақпарттар өткен болжамдар жайында, мысалы, кәсіпорынның болуы мүмкін құрылымдық ұйымдастырылуына немесе жоспарланған операциялардың нәтижесіне қатысты, растаушы (дәлелдеуші) роль атқарады.

Мәнділік (маңыздылық) принципі. Ақпарттардың орындылығына олардың сипаты мен мәнділігі (маңыздылығы) үлкен әсер етеді. Кейбір жағдайларда ақпарттың орындылығын анықтау үшін оның сипаты да жеткілікті. Мысалы, жаңа сегмент жөніндегі хабарлар есепті кезеңде сол жаңа сегменттің арқасында қол жеткізілген нәтижелердің мәнділігіне (маңыздылығына) қарамастан, кәсіпорында бар тәекелмен мүмкіндіктерді бағалауға әсер етуі мүмкін.

Ақпарт мәнді (маңызды) болып табылады, егер оның қалдырылып кетуі, бұрмалануы қаржылық қорытынды есептің негізінде қабылданған пайдаланушылардың экономикалық шешімдеріне әсер ету мүмкін болса. Мәнділік (маңыздылық) тастап кету немесе бұрмалаудың нақты жағдайында бағаланушы баптар немес қателердің шамасына байланысты. Демек, мәнділік (маңыздылық), бәрінен де бұрын, есептеудің басын немесе нүктесін көрсетеді, және де пайдалы болу үшін ақпарттарда болуға тиісті негізгі сапалық сипаттама болып табылады.

Сенімділік принципі. Пайдалы болу үшін ақпарттар сенімді болуға тиісті. Ақпарттар оларда елеуші қателер және алдын ала болжанған бұрмалаушылық болмаған кезде және не ол көрсетуге тиісті шындықты, немесе ол көрсетеді деп негізді түрде күтілетін шындықты көрсетуші ретінде пайдаланушылар оған сенуге болатын кезде сенімді болып саналады.

Ақпарттар орынды болуы мүмкін, бірақ оны мойындау (есепке алу) келешекте адасушылыққа әкеліп соқтыратын өзінің сипаты немесе көрсетуі бойынша соншалықты сенімсіз болуы мүмкін. Мысалы, сотта қаралатын зиянның орнын толтыру жөніндегі талаптың көлемі мен оның негізгілері дауға (таласқа) түседі, кәсіпорын үшін баланста талаптың толық сомасын есепке алу орынды болуы мүмкін.

Әділетті (бұрмалаусыз) көрсету принципі. Сенімді болу үшін ақпарттар олар көрсетуге тиісті, немесе олар оны көрсетеді деп негізді түрде күтілетін операцияларды және басқа оқиғаларды шындықпен көрсетуге тиісті. Сөйтіп, мысалы, баланс есепті кезеңге нәтижесі мойындау критерилеріне жауап беретін кәсіпорынның активтері, міндеттемелері және капиталы болып табылатын, операцияларды және басқадай оқиғаларды шындықпен көрсетуге тиісті.

Мәнділіктің (маңыздылықтың) нысанынан артық болуы принципі. Егер ақпарат операцияларды және басқа оқиғаларды шындылықпен көрсетуге тиісті болса, онда оларды тек заңдылық нысанында емес, өздерінің маңызы мен экономикалық нақтылығына сәйкес есепке алу және көрсету қажет.

Бейтараптық принципі. Сенімді болу үшін қаржылық қорытынды есеп ақпарттары бейтарап болуға, яғни күні бұрын кесіп-пішілмеген болуға тиісті. Егер ақпарттар өздерінің іріктелуімен немесе тапсырылуымен ол жоспарланған нәтижеге қол жеткізу мақсатында шешім қабылдауға немесе пікірлердің қалыптасуына әсер ететін болса, онда қаржылық қорытынды есеп бейтарап болмайды.

Сақтылық принципі. Сақтық деген - белгісіздік жағдайында активтерді немесе табыстарды көбейтіп жебермеу, ал міндеттемелерді немесе шығындарды азайтып қоймау талап етілетін есептеулерді жүзеге асыруда қажет болатын пікірлерді қалыптастыру процесіне белгілі бір деңгейде сақтық енгізу. Бірақ, сақтық принципінің сақталуы, мысалы үшін, жоспарын резервтерді және шектен тыс босалқыларды жасауға, активтерді немесе табыстарды саналы түрде төмендетуге, не болмаса міндеттемелер немесе шығындарды қасақана көтеріп жіберуге мүмкіндік бермейді. Әрине, мұндай жағдайда қаржылық қорытынды есеп бейтарап болмас еді, және сенімділік сапасын жоғалтар еді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.