Қазақстан Республикасының оңтүстік өңірлерінде газды пайдалану

Жоспар
Кіріспе

1 Қазақстанның газ өнеркәсібінің дамуы
2 "Бозой Ақбұлақ» магистралды газ құбырын тұрғызу жобасы

Бұл магистралды газ құбырларының бойында 22 компрессарлық станция, 3 жер асты газ қоймасы салынған. Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында магистралды қаз құбырларының жалпы ұзындығы 15000 км.
Қазіргі уақытта республикада жұмыс істеп тұрған үш газ өңдеу зауыттары (ГӨЗ) Қазақ ГӨЗ, Тенгиз ГӨЗ және Жаңажол ГӨЗ өндірістік қуаты жылыны 6,9 млрд. куб. метр газ, бұл Қазақстанда өндірілетін газды толығымен өңдеуге жеткіліксіз.
Қазіргі уақытта Қазақстанда тұрғындарды газдандыру деңгейі жеткіліксіз болып отыр. Маңғыстау облысында газдандыру деңгейі -91%,Батыс Қазақстан облысында -67 %,Ақтөбе облысында -58,3 %,Атырау облысында 56 %, Алматы қаласында -81 %, Жамбыл облысында -24%, Оңтүстік Қазақстан облысында -41,5%, Қызылорда қаласында -44,5 %, Қостанайда -16%, Алматы облысында -5,7 %, Көкшетау, Солтүстік Қазақстан, Қарағанды, Павлодар, Шығыс Қазақстан облысында табиғи газбен қамтылмаған.

Пән: Мұнай, Газ
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Қазақстанны
ң оңтүстік өңірлерін табиғи газбен жабдықтау

Аннотация: Бұл мақалада Қазақстан Республикасының оңтүстік аудандарындағы газ тасымалдау жүйесінің даму мәселелері қарастырылады. Ауданның және республаканың жалпы газдандыру жағдайы, мәселелермен оларды шеші жлдары. Аудан тұрғындарының газдандыру жүйесінің сенімділігін арттыру мен әлеуметтік -экономикалық мәселелері.

Қазақстан Республикасы газ қоры жөнінде 15 орында тұр, ал бүкіл әлемдік газ қоры жөніндегі статистикалық есеп бойынша үлесі 1,1%- ды құрайды.
Каспий қайраңында ашылған жаңа кен орындарымен және Мемлекеттік қор жөніндегі комиссиясымен бекітілген табиғи сұйытылған газ қоры шамамен 3,7 трлн. куб.метр, сонымен қатар: ерітілген газ- 2,4 трлн.куб. метр және бос газ- 1,3 трлн куб. метр., газдың әлеуетті және болжамалы ресурсы -6-8 трлн. куб.метрге жетіп отыр, бұл Қазақстандық Каспий қайраңын белсенді игерумен байланысты.
Қазақстандағы табиғи газ ресурстарының негізгі бөлігі ірі өңделіп жатқан және өңделу дайындалып жатқан кен орындарында шоғырланған, сонымен қатар мұнайлы- Тенгиз, Қашаған, Толқын, Королевское (Атырау облысы), газ конденсаттық - Қарашығанақ (Батыс Қазақстан облысы), Жаңажол, Ұрықтау (Ақтөбе облысы) және басқалары.
Негізінен табиғи газдың ресурстары Атырау облысында шоғырланған шамамен - 43%, сосын Мңғыстау облысы -29 %, сосын Батыс Қазақстан облысы -19%, кейін Ақтөбе облысы -5 %, Жамбыл облысында -4 %.
Табиғи газды өндіретін ең ірі кәсіпорындар: Karachaganak Petroleum Operating B.V., КРО (48%), СП ЖШС Тенгизшевройл (24,4 %), АҚ СНПС-Ақтөбемұнайгаз (1,9 %), Толқыннефтегаз (4,2%), АҚ Розведка Добыча Қазмұнайгаз (3,7%), СП Қазгермұнайгаз (1,9%), АҚ Манғыстаумұнайгаз (1,3%) және АҚ Амангелдімұнайгаз (1,1%).
Қазақстан Республикасының территориясында табиғи газды тасымалдауға арналған 10 магистральды газ құбыры салынған.
1.ОАО (Орта Азия-Орталық; 2. Мақат- солтүстік Кавказ; 3 Жаңажол - Ақтөбе; 4. Бұқара - Орал; 5.Окарем - Бейнеу; 6. Қарталы-Рудный; 7. Газли-Шымкент; 8. Қазақстан - Қытай, 9. БГР-ТБА; 10. Амангелді - КС -5;

Бұл магистралды газ құбырларының бойында 22 компрессарлық станция, 3 жер асты газ қоймасы салынған. Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында магистралды қаз құбырларының жалпы ұзындығы 15000 км.
Қазіргі уақытта республикада жұмыс істеп тұрған үш газ өңдеу зауыттары (ГӨЗ) Қазақ ГӨЗ, Тенгиз ГӨЗ және Жаңажол ГӨЗ өндірістік қуаты жылыны 6,9 млрд. куб. метр газ, бұл Қазақстанда өндірілетін газды толығымен өңдеуге жеткіліксіз.
Қазіргі уақытта Қазақстанда тұрғындарды газдандыру деңгейі жеткіліксіз болып отыр. Маңғыстау облысында газдандыру деңгейі -91%,Батыс Қазақстан облысында -67 %,Ақтөбе облысында -58,3 %,Атырау облысында 56 %, Алматы қаласында -81 %, Жамбыл облысында -24%, Оңтүстік Қазақстан облысында -41,5%, Қызылорда қаласында -44,5 %, Қостанайда -16%, Алматы облысында -5,7 %, Көкшетау, Солтүстік Қазақстан, Қарағанды, Павлодар, Шығыс Қазақстан облысында табиғи газбен қамтылмаған.
Қазақстанның оңтүстік өңірлерінде газды пайдалану көлемі шамамен жылына 8 млрд. куб метрді құрайды. (Кесте 1)

Кесте 1. Қазақстан Республикасының оңтүстік өңірлерінде газды пайдаланудың болжамалы көлемі

Мерзімі

Облыстар бойынша тұтынылатын газ көлемі, млн. м3
Алматы қаласы
ҚР оңт. өңірлері бойынша барлығы млн.м3

Алматы
обл
Жамбыл обл
Қызылорда обл
Оңтүстік Қазақстан обл

2015-2019
778,3
994,3
426,3
495,0
2834,5
5528
2020-2024
890,6
1105,4
540,9
537,6
2959,5
6034
2025-2029
938,9
1315,6
555,5
584,0
3102,5
6497
2030-2034
990,7
1523,5
670,5
650,6
3217,0
7052
2035-2039
1023,8
1698,0
681,3
704,2
3318,4
7426

Амангелді кен орындағы газ өндірудің көлемі күтілген нәтижелерді бермей отыр. 2015 жылы облыста газды пайдалану 400 млн. куб болғанда, оны өндіру 350 млн. куб қана болды. Республиканың оңтүстік аймақтары осы уақытқа дейін Бұқара-Ташкент-Бішкек-Алматы магистралды газ құбыры арқылы өзбек газымен жабдықталып отырған.
Қазақстанның газ өнеркәсібінің дамуы жақында ғана, өткен ғасырдың 70-жылдары дами бастады десе болады. 1981 жылғы Қазақ Совет энциклопедиясында былай делінген:
Табиғи газдың көптеген өнер кәсіптік қорының болуы, оны пайдаланудың жоғары тиімділігі мен салыстырма түрдегі төмен капитал сыйымдылығы қысқа мерзімде республиканың отындық баланс құрылымын газға қарай өзгертуге мүмкіндік туғызады. Қазақстанда газ өнеркәсібінің даму болашағы зор...

18 тамыз 2007 жылы қабылданған Қазақстан-Қытай магистралды газ құбырын салу мен оны пайдалануда Қазақстан Республикасымен ҚХР үкімтінің арасындағы ынтымақтастық туралы келімсімге қосымшалармен өзгерістер хаттамасына сәйкес, Бейнеу - Шымкент магистралды газ құбыры осы газ құбырдың екінші аумағы ретінде қарастырылады.
Ағымдағы жылы Қазақстанның оңтүстік өңірлеріне жеткізілетін газ көлемі 1,8 миллиард текшеметрді құрамақ. Күз-қысмаусымында тұтынушыларды газбен тұрақты қамтамасыз ету мақсатында ҚазТрансГазАймақ АҚ-ы үстіміздегі жылы Өзбекстаннан тасымалданатын газ есебінен Полтарацкое жерасты газ қоймасына 175 млн текше метр және Ақыртөбе жерасты газ қоймасына 80 млн текше метр газ жинақтаудыжоспарлапотыр, депхабарлайдыкомпанияныңбаспасөзқыз меті. Жоспарланған газ көлемініңбүгінгікүнгедейін 137 миллион текшеметріжинақталған.
Қазақстанның газ өнеркәсібінің дамуы жақында ғана, өткен ғасырдың 70-жылдары дами бастады десе болады. 1981 жылғы Қазақ Совет энциклопедиясында былай делінген:
табиғи газдың көптеген өнеркәсіптік қорының болуы, оны пайдаланудың жоғары тиімділігі мен салыстырма түрдегі төмен капитал сыйымдылығы қысқа мерзімде республиканың отындық баланс құрылымын газға қарай өзгертуге мүмкіндік туғызады. Қазақстанда газ өнеркәсібінің даму болашағы зор...
КСРО-да бірегей халық шаруашылығы кешенін құру Қазақстанның аумағында Бұхар-Орал, Орталық Азия-Орталық және Бухара-Ташкент-Фрунзе-Алматы ірі магистралдық газ құбырларын салуға себеп болды, олар бойынша осы уақытқа дейін тұтынушыларға көгілдір отын жеткізілуде.
Бірегей газ тасымалдау жүйесі орталықтан басқарылды, республикада негізгі басқаруды Қазбасгаз жүзеге асырды. Түрікмен мекн өзбек газын Қазақстан аумағы бойынша солтүстікке жеткізу керек болды. Магистралды газ құбырлары қазақстандық көмірсутегінің негізгі кен орындары орналасқан Қазақстанның батыс өңірлері бойынша жобаланып, өткізілгендігін атап өткен жөн.
Қазақстанның тәуелсіздік алуымен бірге газ тасымалдау жүйесінің магистралдық жүйесін басқарумен Қазақгаз отандық мемлекеттік құрылымы айналысты . Алайда тиімді шаруашылық ету жедел жұмыс жасау және желілерді жарамды күйінде ұстау үшін ғана емес, оларды дамыту үшін де күрделі салымдарды талап етті. Қазақгаз қалыптасқан жағдайға байланысты осы проблемаларды шеше алмады да үкімет деңгейінде шетелдік инвесторларды тарту туралы шешім қабылданды.
1997 жылдың жазында бельгиялық Трактебель С.А. компаниясы мен Қазақстан Республикасы Ішкі және халықаралық газ тасымалдау жүйелері концессиясы шартын жасасты. Шартта бастапқы мерзім -- барлық талаптар сақталған жағдайда ұзарту мүмкіндігімен 15 жыл көзделді. Жүйенің айтарлықтай бөлігі -- 10 магистралдық газ құбыры, газ қотару қондырғыларымен 21 компрессорлық станциясы мен үш жер астындағы газ қоймасы концессияға түсті.
Әлеуетті инвестор әдейі шартқа арнап екі компания құрды -- Интергаз Орталық Азия (газ құбырларының операторы) және монополист Алматы Пауэр Консолидейтед. Сонымен бірге, концессионердің пайда болуымен елімізде газдың тұтынылуы күрт төмендеді, өйткені инвестор өздерінің ішкі резервтерінен газ жеткізілімімен емес, оны тасымалдаумен ғана айналысты. Тұтынушылар үшін бұл беріліп отырған газ бен электрэнергиясы бағасының көтерілуін білдірді. Әлеуметтік қорғауға үйренген тұтынушылар жалақысын уақтылы алмағанына байланысты ақы төлемегені үшін, сондай-ақ жеткізушілермен соттық дау-дамайлар үшін жылу және элетржабдықтауды өшіріп тастауға ұшырады. Үш жыл бойына оңтүстік қалалар газ бен жылудың жетіспеуінен айтарлықтай зардап шекті, осыған куә болғандардың айтуы бойынша, суықтан тоңған халық саябақтардағы ағаштарды шаба бастаған. Алматыда наразылық митингілері өтетін болды, әсіресе зейнеткерлердің Ұрпақ қозғалысы ерекше көзге түсті.
Жағдайының тұрақсыз екенін сезінген Трактебель компаниясы бұл салаға қаражат салуға ұмтылмады , 1999 жылы компания басшылығы Қазақстаннан кету туралы ойлана бастады. Газ тасымалдау жүйесін басқару проблемасын шұғыл тәртіпте шешу керек болды, оның үстіне өзбекстандық жеткізушілер жиі-жиі газдың бағасын көтеруге тырысты.
2000 жылдың ақпан айында ҚазТрансОйл ұлттық газ тасымалдау компаниясы ҚазТрансГаз еншілес құрылымын құрды , ол Интергаз Орталық Азия компаниясы акцияларының 100%-іне ие. ҚазТрансГаз-ға еліміз бен әлемде мемлекеттің газ рыногының мүдделерін білдіру міндеті артылған. Компания магистралды газ құбырлары бойынша табиғи газды тасымалдауды басқарады, ішкі және сыртқы рыноктарда газды сатумен айналысады, құбырлары мен газ қоймаларын әзірлейді, қаржыландырады, салады және пайдаланады. Еліміздің газ нарығында болған үш жылдың ішінде айтарлықтай нәтижелерге қол жеткізілді.
Күз-қыс маусымында тұтынушыларды газбен тұрақты қамтамасыз ету мақсатында ҚазТрансГаз Аймақ АҚ-ы үстіміздегі жылы Өзбекстаннан тасымалданатын газ есебінен Полтарацкое жер асты газ қоймасына 175 млн текше метр және Ақыртөбе жер асты газ қоймасына 80 млн текше метр газ жинақтауды жоспарлап отыр, деп хабарлайды компанияның баспасөз қызметі. Жоспарланған газ көлемінің бүгінгі күнге дейін 137 миллион текше метрі жинақталған. Ағымдағы жылы Қазақстанның оңтүстің өңірлеріне жеткізілетін газ көлемі 1,8 миллиард текше метрді құрамақ. Оңтүстік өңірлер Бұхара - Ташкент - Бішкек- Алматы магистралды газ құбыры арқылы өзбек газымен қамтамасыз етілетіні белгілі. Өзбекстанның өзінде де Қазақстанның оңтүстік өңірлерінде де тұтыну көлемінің артуы себепті газ жеткізуде ресурс тапшылығына байланысты қиыншылықтар орын алуда. Сондықтан, елдің энергетикалық қауіпсіздігін және оңүстік өңірлерді үздіксіз газбен жабдықтауды қамтамасыз ету мақсатында ҚазТрансГаз компаниялар тобы оңтүстік облыстарға республиканың батыс өңірлерінен газ жеткізу мәселесін қарастыруда. Алдағы жылыту маусымында болуы мүмкін көгілдір отын тапшылығын жою үшін Қазақстан-Қытай магистралды газ құбырының ресурстарын пайдалану көзделуде. Ал, қазіргі уақытта Батыс Қазақстан, Ақтөбе, Қостанай облыстарына газ жеткізу үздіксіз және қажет мөлшерде жүзеге асырылып келеді. Қостанай облысының газ тұтыну көлемі 2011 жылы - 950 млн. текше метр, Батыс Қазақстан облысында - 800 млн. текше метр, Қызылорда облысында - 250 млн. текше метр, Ақтөбе облысында - 1 млрд 044 млн. текше метр, Маңғыстау облысында - 2 млрд. текше метр көлемінде деп жоспарланған. ҚазТрансГаз Аймақ АҚ 2002 жылы сәуір айында құрылған, Жалғыз акционер ҚазТрансГаз АҚ болып табылады. Компания қызметі тарату құбыр жолдары арқылы газ тасымалдауға, аймақтық тұтынушыларға газ жеткізуді ұйымдастыруға, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.