Е2 қабатының қорларын алу арқылы, «Шахтинск» шахта өрісін кеңейту
Кіріспе
1. Жалпы бөлім
1.1. «Шахтинск» шахта бөлімшесінің сипаттамасы
1.2. Шахтаны кеңейту қажеттілігінің негіздемесі мен геологиялық учаскесін таңдау.
2. Кен орны және шахта өрісі ауданының жалпы сипаттамасы
2.1. Кен орны мен шахта өрісінің тау.кен геологиялық сипаттамасы.
2.2. Көмір қабаттарының сандық және сапалық сипаттамасы
3. Технологиялық бөлім
3.1. Геологиялық учаскені ашу және дайындау нұсқаларын таңдау
3.1.1. Оңтайлы нұсқаны таңдау
3.2. Дайындық қазбаларын жүргізу және бекіту
3.2.1. Анкерлі бекітпені есептеу
3.2.2. Қазбаны жүргізу тәсілі мен құралдары
3.2.3. Тау.кен массасын алу және комбайн өнімділігін есептеу.
3.2.4. Тау.кен массасын тасымалдау. Көмекші процестер
3.2.5. Ұңғылау кезінде тау.кен қазбаларын желдету
3.2.6. Қазбалардың кешен нормасын есептеу және оның бағалары
3.2.7. Ұңғылау цикл жұмыстарын ұйымдастыру
3.2.8. Циклды ұйымдастыру жұмыстарының графигін есептеу
3.2.9. Дайындық забойында жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік шаралары
1.3. Көмірді алу, тазартпа забойында шатырды басқару мен бекіту
1.3.1. Е.5 қабатының тау кен геологиялық сипаттамасы және лаваны қоршау жыныстары
1.3.2. Қазу жүйесін таңдау
1.3.3. Кен алу учаскесін ашу және дайындау
1.3.4. Тазарту жұмыстарының механикаландыру құралдарын таңдау және негіздеу
1.3.4.1. Механикаландырылған бекітпенің түрін таңдау және өлшеу
1.3.4.2. Өту қимасы бойынша бекітпені тексеру
1.3.4.3. Жанасу бекітпесін таңдау
1.3.4.4. Кен алу комбайны мен забойлық конвейер түрін таңдау
1.3.5. Тазарту забойының ұзындығын анықтау, желдету факторы бойынша тексеру
1.3.6. Тазалау забойына жүктеу
1.3.7. Жұмыстардың еңбек сыйымдылығы, жұмысшылар саны және еңбек өнімділігі
1.3.7.1. Қазбаның кешенді нормасы және бағасы
1.3.8. Еңбекті қорғау іс.шаралары және жұмыс қауіпсіздігі
1.4. Желдету
1.4.1. Жобаланып отырған учаскені желдету үшін қажетті ауа мөлшерін есептеу
1.4.1.1. Кен алу учаскесінің желдету үшін қажетті ауа мөлшерін есептеу
1.4.1.2. Жалғыз тұйық қазбаларды желдету үшін ауа шығыны
1.4.1.2.1. Депрессины есептеу және желдеткішті таңдау
1.4.1.3. Қолдаушы қазбаларының ауа мөлшерін есептеу
1.4.1.4. Желдету құрылыстары арқылы ауаның кемуі
1.4.1.5. Бас желдету желдеткішін таңдау
1.5. Сутөкпе
1.6. Көтеру
1.7. Электрмен жабдықтау, автоматтандыру
1.7.1. Автоматтандыру
1.7.2. Қауіпсіздік шаралары
2. Еңбекті қорғау және өнеркәсіптік қауіпсіздік
4.1. Өрттен қорғау
4.1. Шаңды жарылыстан қорғану шаралары
4.2. Жеке қорғану құралдары
4.3. Қосалқы есіктер
4.4. Экология
5. Арнайы бөлім
5.1. Көмекші тасымалдауды көтеру тиімділігі
5.1.1. Негізгі шахта технологиялық буындарының талдауы
5.1.2. Қосымша тасымалдаудың негізгі технологиялық схемасын талдау
5.1.3. Жаңа қолданыстағы схемалары мен қосалқы жүктерді тасымалдау құралдарын талдау
5.1.4. Қосалқы тасымалдаудың технологиялық схема негіздемесі және оны таңдау
5.1.5. Жалпы мәліметтер
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
1. Жалпы бөлім
1.1. «Шахтинск» шахта бөлімшесінің сипаттамасы
1.2. Шахтаны кеңейту қажеттілігінің негіздемесі мен геологиялық учаскесін таңдау.
2. Кен орны және шахта өрісі ауданының жалпы сипаттамасы
2.1. Кен орны мен шахта өрісінің тау.кен геологиялық сипаттамасы.
2.2. Көмір қабаттарының сандық және сапалық сипаттамасы
3. Технологиялық бөлім
3.1. Геологиялық учаскені ашу және дайындау нұсқаларын таңдау
3.1.1. Оңтайлы нұсқаны таңдау
3.2. Дайындық қазбаларын жүргізу және бекіту
3.2.1. Анкерлі бекітпені есептеу
3.2.2. Қазбаны жүргізу тәсілі мен құралдары
3.2.3. Тау.кен массасын алу және комбайн өнімділігін есептеу.
3.2.4. Тау.кен массасын тасымалдау. Көмекші процестер
3.2.5. Ұңғылау кезінде тау.кен қазбаларын желдету
3.2.6. Қазбалардың кешен нормасын есептеу және оның бағалары
3.2.7. Ұңғылау цикл жұмыстарын ұйымдастыру
3.2.8. Циклды ұйымдастыру жұмыстарының графигін есептеу
3.2.9. Дайындық забойында жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік шаралары
1.3. Көмірді алу, тазартпа забойында шатырды басқару мен бекіту
1.3.1. Е.5 қабатының тау кен геологиялық сипаттамасы және лаваны қоршау жыныстары
1.3.2. Қазу жүйесін таңдау
1.3.3. Кен алу учаскесін ашу және дайындау
1.3.4. Тазарту жұмыстарының механикаландыру құралдарын таңдау және негіздеу
1.3.4.1. Механикаландырылған бекітпенің түрін таңдау және өлшеу
1.3.4.2. Өту қимасы бойынша бекітпені тексеру
1.3.4.3. Жанасу бекітпесін таңдау
1.3.4.4. Кен алу комбайны мен забойлық конвейер түрін таңдау
1.3.5. Тазарту забойының ұзындығын анықтау, желдету факторы бойынша тексеру
1.3.6. Тазалау забойына жүктеу
1.3.7. Жұмыстардың еңбек сыйымдылығы, жұмысшылар саны және еңбек өнімділігі
1.3.7.1. Қазбаның кешенді нормасы және бағасы
1.3.8. Еңбекті қорғау іс.шаралары және жұмыс қауіпсіздігі
1.4. Желдету
1.4.1. Жобаланып отырған учаскені желдету үшін қажетті ауа мөлшерін есептеу
1.4.1.1. Кен алу учаскесінің желдету үшін қажетті ауа мөлшерін есептеу
1.4.1.2. Жалғыз тұйық қазбаларды желдету үшін ауа шығыны
1.4.1.2.1. Депрессины есептеу және желдеткішті таңдау
1.4.1.3. Қолдаушы қазбаларының ауа мөлшерін есептеу
1.4.1.4. Желдету құрылыстары арқылы ауаның кемуі
1.4.1.5. Бас желдету желдеткішін таңдау
1.5. Сутөкпе
1.6. Көтеру
1.7. Электрмен жабдықтау, автоматтандыру
1.7.1. Автоматтандыру
1.7.2. Қауіпсіздік шаралары
2. Еңбекті қорғау және өнеркәсіптік қауіпсіздік
4.1. Өрттен қорғау
4.1. Шаңды жарылыстан қорғану шаралары
4.2. Жеке қорғану құралдары
4.3. Қосалқы есіктер
4.4. Экология
5. Арнайы бөлім
5.1. Көмекші тасымалдауды көтеру тиімділігі
5.1.1. Негізгі шахта технологиялық буындарының талдауы
5.1.2. Қосымша тасымалдаудың негізгі технологиялық схемасын талдау
5.1.3. Жаңа қолданыстағы схемалары мен қосалқы жүктерді тасымалдау құралдарын талдау
5.1.4. Қосалқы тасымалдаудың технологиялық схема негіздемесі және оны таңдау
5.1.5. Жалпы мәліметтер
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Көмір өнеркәсібі Қазақстанның жетекші өнеркәсіп салаларының бірі болып табылады. Халық шаруашылығының көмір негізгі отын түрлерінің бірі болып қалады. Көмір өнеркәсібінің дамуы басқа халық шаруашылығы мен кәсіпорындардың үздіксіз іс-қимылдармен, көптеген өнеркәсіптік және әлеуметтік экономикалық көмір өндірістік бассейн ауданды кәсіпорындармен байланысты болады.
Отын-энергетика кешені үшін үлкен маңызы бар көмірді өндіру, әзірге жер асты тәсілімен өндіру қолайлы болып отыр.
Қазақстанның экономикалық және әлеуметтік дамуының негізгі бағыттары, осы тәсілмен көмірді және көмір кен орындарында ең бай өнімдерді (кокстау және антрацит) жерасты тәсілмен өндіру көзделіп отыр. Бұл жер асты тәсілмен көмір өндіру технологиясын жетілдіру көмір алудың жоғары тиімділігін қамтамасыз етіп, қорларды ұтымды пайдалану мен жұмыс қауіпсіздігіне бірінші кезекте мән беріледі. Сондықтан көмір өнеркәсібін дамыту жобасы жоспарланып, негізгі жұмыстар-көмір өнеркәсібінің бас даму жобасы, шахта құрылысының техникалық, экономикалық, сондай-ақ негізгі жобалық шешімдер келісімі дұрыс жүзеге асырылуда.
Жер асты әдісімен кен өндіретін көмір өнеркәсібінде техникалық прогресс прогрессивті технологияны кеңінен қолданумен тазарту және дайындық жұмыстарын механикаландыру кешенін кеңейтумен іске асырылады. Алайда жаңа техниканы пайдалануға және еңбек тиімділігіне қол жеткізу, тек қана, шахтаны ашу тәсілі, шахта алаңын дайындау, қабатты қазу жүйесі кен қорының қазіргі заманғы өсіміне қолайлы жағдайлар жасауға қабілетті және жер асты тасымалдау жұмыстары, тау-кен қазбаларын желдету тиімділігі, сондай-ақ қолайсыз факторларға қарсы күрес бойынша іс-шаралар өткізуге қолайлы болса ғана көшуге болады.
Отын-энергетика кешені үшін үлкен маңызы бар көмірді өндіру, әзірге жер асты тәсілімен өндіру қолайлы болып отыр.
Қазақстанның экономикалық және әлеуметтік дамуының негізгі бағыттары, осы тәсілмен көмірді және көмір кен орындарында ең бай өнімдерді (кокстау және антрацит) жерасты тәсілмен өндіру көзделіп отыр. Бұл жер асты тәсілмен көмір өндіру технологиясын жетілдіру көмір алудың жоғары тиімділігін қамтамасыз етіп, қорларды ұтымды пайдалану мен жұмыс қауіпсіздігіне бірінші кезекте мән беріледі. Сондықтан көмір өнеркәсібін дамыту жобасы жоспарланып, негізгі жұмыстар-көмір өнеркәсібінің бас даму жобасы, шахта құрылысының техникалық, экономикалық, сондай-ақ негізгі жобалық шешімдер келісімі дұрыс жүзеге асырылуда.
Жер асты әдісімен кен өндіретін көмір өнеркәсібінде техникалық прогресс прогрессивті технологияны кеңінен қолданумен тазарту және дайындық жұмыстарын механикаландыру кешенін кеңейтумен іске асырылады. Алайда жаңа техниканы пайдалануға және еңбек тиімділігіне қол жеткізу, тек қана, шахтаны ашу тәсілі, шахта алаңын дайындау, қабатты қазу жүйесі кен қорының қазіргі заманғы өсіміне қолайлы жағдайлар жасауға қабілетті және жер асты тасымалдау жұмыстары, тау-кен қазбаларын желдету тиімділігі, сондай-ақ қолайсыз факторларға қарсы күрес бойынша іс-шаралар өткізуге қолайлы болса ғана көшуге болады.
1. 21.07.97 № 116 «Өнеркәсіптік қауіпті өндірістік объектілердің қауіпсіздігі туралы" Заңы.
2. Тазарту жұмыстарының процестері және қазу жүйесі: Әдістемелік нұсқау/ А. Я. Семенихин. – Новокузнецк: СибГИУ, 2001. – 118с.
3. Бурчаков А. С., Жежелевский Ю. А., Ярунин С. А. Қабаттық кен орнын жер асты қазу механизациясы мен технологиясы. - М.: Недра, 1989. – 431с.
4. Штумпф ж. Ж., Егоров П. В., Лебедев А. В. Тау-кен қазбаларын бекіту және қолдау: Анықтамалық жұмыс. – М.: Недра, 1993. – 427с. ил.
5. Егоров П. В., Штумпф ж. Ж., Петров А. И. және т. б. - М.: Недра, 1994.– 368б.: ил.
6. Тау-кен өндірудің көмекші процестері: Әдістемелік нұсқаулар/ А. Я. Семенихин. - Новокузнецк: СибГИУ, 2001. – 118с.
7. Кантович Л. И., Гетопанов В. Н. Тау-кен машиналары. - М.: Недра, 1989. – 304с.
8. Сенкус в. В. көмір шахталары технологиялық схемаларының параметрлерін негіздеу: Оқу құралы. Под редакцией проф., т. ғ. к. Фрянова В. Н. - Новокузнецк: СибГИУ, 1998. –156с.
9. Дипломдық жобаның экономикалық тиімділігі: Әдістемелік нұсқаулар/ Смирнова С. А. - Новокузнецк: СибГИУ, 1998. – 31 б.
10. Х. Кундель. Көмірді алу. Под ред. В. И. Парамонова – М.: Недра, 1986. – 28с.
11. Кен алу учаскесін өңдеу және дайындау паспортын әзірлеу әдістемесі . – Новокузнецк: Жоба, 1998. – 80 б.
12. Руководство по проектированию вентиляции угольных шахт. – Москва. Мак НИИ
13. Килячков А.П. Технология горного производства: Учебник для вузов – 4-е изд. перераб. и доп. – М.: Недра, 1992. – 415 с.
14. Краткий справочник горного инженера угольной шахты. Под общ. дед. Бурчакова А.С и Кузюкова Ф.Ф. – 3-е изд., перераб., и доп. – М. Недра, 1982 – 454 с.
15. Клорикьян С.Х., Старичнева В.В., Сребный М.А. и др. Машины и оборудование для шахт и рудников. Справочник – М: МГГУ – 1994 – 471 с.
16. Оформление расчётно-графической документации при выполнении курсовых и дипломных проектов: Методические указания/ Власкин Ю.К., Фрянов В.Н., Лубяная Г.И., СибГИУ, - Новокузнецк ,– 1998 – 26с.
17. Технология проведения горизонтальных и наклонных подготовительных выработок/ сост. А.Я. Семенихин, Соин В.В – Новокузнецк: СибГИУ, 1998. – 35с.
18. Правила безопасности в угольных шахтах: Книга 2. Инструкции – Самара: Самарский Дом печати, 2003. – 352с.
19. Правила безопасности в угольных шахтах. Книга 1. – Самара: Самарский Дом печати, 2003. – 346с.
20. Астахов А.С., Краснянский Г.Л., Малышев Ю.Н., Яновский А.Б. Горная микроэкономика (экономика горной промышленности): Учебник для вузов. – М.: Академия горных наук, 1997. - 279с.
21. Моссаковский Я.В. Экономика горной промышленности: Учебник для вузов. – М.: Недра, 1998. – 188с.
22. Раицкий К.А. Экономика предприятия: Учебник для вузов. – М.: Маркетинг, 1999. - 663с.
23. Основные положения применения очистных механизированных комплексов и агрегатов в угольных шахтах: – М.: ИГД им. Скочинского А. А., 1988. – 240с.
24. Руководство по дегазации угольных шахт – М.: Недра, 1990. – 87с.
25. Руководство по борьбе с пылью и пылевзрывозащите на угольных и сланцевых шахтах – Кемерово, 1992. – 56с.
26. Руководящий технический материал, конвейеры шахтные скребковые (тяговый расчёт), утверждённый распоряжением МУП СССР от 22.12.81г №44-4-95/8332.
27. Основные положения по проектированию подземного транспорта для новых и действующих угольных шахт – М.: Недра, 1986. - 152с.
28. Бурчаков А.С., Гринько Н.К., Черняк И.Л. Процессы подземных горных работ. – М.: Недра, 1982. - 302с.
29. Семенихин А.Я., Фрянов В.Н. вспомогательные процессы горного производства: Учебное пособие. – Новокузнецк: СибГИУ, 2001. – 118с.
30. Ильин А.М., Антипов В.Н., Наймарк А.М. Безопасность труда в горной промышленности. – М.: Недра, 1991. – 240с.
2. Тазарту жұмыстарының процестері және қазу жүйесі: Әдістемелік нұсқау/ А. Я. Семенихин. – Новокузнецк: СибГИУ, 2001. – 118с.
3. Бурчаков А. С., Жежелевский Ю. А., Ярунин С. А. Қабаттық кен орнын жер асты қазу механизациясы мен технологиясы. - М.: Недра, 1989. – 431с.
4. Штумпф ж. Ж., Егоров П. В., Лебедев А. В. Тау-кен қазбаларын бекіту және қолдау: Анықтамалық жұмыс. – М.: Недра, 1993. – 427с. ил.
5. Егоров П. В., Штумпф ж. Ж., Петров А. И. және т. б. - М.: Недра, 1994.– 368б.: ил.
6. Тау-кен өндірудің көмекші процестері: Әдістемелік нұсқаулар/ А. Я. Семенихин. - Новокузнецк: СибГИУ, 2001. – 118с.
7. Кантович Л. И., Гетопанов В. Н. Тау-кен машиналары. - М.: Недра, 1989. – 304с.
8. Сенкус в. В. көмір шахталары технологиялық схемаларының параметрлерін негіздеу: Оқу құралы. Под редакцией проф., т. ғ. к. Фрянова В. Н. - Новокузнецк: СибГИУ, 1998. –156с.
9. Дипломдық жобаның экономикалық тиімділігі: Әдістемелік нұсқаулар/ Смирнова С. А. - Новокузнецк: СибГИУ, 1998. – 31 б.
10. Х. Кундель. Көмірді алу. Под ред. В. И. Парамонова – М.: Недра, 1986. – 28с.
11. Кен алу учаскесін өңдеу және дайындау паспортын әзірлеу әдістемесі . – Новокузнецк: Жоба, 1998. – 80 б.
12. Руководство по проектированию вентиляции угольных шахт. – Москва. Мак НИИ
13. Килячков А.П. Технология горного производства: Учебник для вузов – 4-е изд. перераб. и доп. – М.: Недра, 1992. – 415 с.
14. Краткий справочник горного инженера угольной шахты. Под общ. дед. Бурчакова А.С и Кузюкова Ф.Ф. – 3-е изд., перераб., и доп. – М. Недра, 1982 – 454 с.
15. Клорикьян С.Х., Старичнева В.В., Сребный М.А. и др. Машины и оборудование для шахт и рудников. Справочник – М: МГГУ – 1994 – 471 с.
16. Оформление расчётно-графической документации при выполнении курсовых и дипломных проектов: Методические указания/ Власкин Ю.К., Фрянов В.Н., Лубяная Г.И., СибГИУ, - Новокузнецк ,– 1998 – 26с.
17. Технология проведения горизонтальных и наклонных подготовительных выработок/ сост. А.Я. Семенихин, Соин В.В – Новокузнецк: СибГИУ, 1998. – 35с.
18. Правила безопасности в угольных шахтах: Книга 2. Инструкции – Самара: Самарский Дом печати, 2003. – 352с.
19. Правила безопасности в угольных шахтах. Книга 1. – Самара: Самарский Дом печати, 2003. – 346с.
20. Астахов А.С., Краснянский Г.Л., Малышев Ю.Н., Яновский А.Б. Горная микроэкономика (экономика горной промышленности): Учебник для вузов. – М.: Академия горных наук, 1997. - 279с.
21. Моссаковский Я.В. Экономика горной промышленности: Учебник для вузов. – М.: Недра, 1998. – 188с.
22. Раицкий К.А. Экономика предприятия: Учебник для вузов. – М.: Маркетинг, 1999. - 663с.
23. Основные положения применения очистных механизированных комплексов и агрегатов в угольных шахтах: – М.: ИГД им. Скочинского А. А., 1988. – 240с.
24. Руководство по дегазации угольных шахт – М.: Недра, 1990. – 87с.
25. Руководство по борьбе с пылью и пылевзрывозащите на угольных и сланцевых шахтах – Кемерово, 1992. – 56с.
26. Руководящий технический материал, конвейеры шахтные скребковые (тяговый расчёт), утверждённый распоряжением МУП СССР от 22.12.81г №44-4-95/8332.
27. Основные положения по проектированию подземного транспорта для новых и действующих угольных шахт – М.: Недра, 1986. - 152с.
28. Бурчаков А.С., Гринько Н.К., Черняк И.Л. Процессы подземных горных работ. – М.: Недра, 1982. - 302с.
29. Семенихин А.Я., Фрянов В.Н. вспомогательные процессы горного производства: Учебное пособие. – Новокузнецк: СибГИУ, 2001. – 118с.
30. Ильин А.М., Антипов В.Н., Наймарк А.М. Безопасность труда в горной промышленности. – М.: Недра, 1991. – 240с.
Кіріспе
Көмір өнеркәсібі Қазақстанның жетекші өнеркәсіп салаларының бірі болып табылады. Халық шаруашылығының көмір негізгі отын түрлерінің бірі болып қалады. Көмір өнеркәсібінің дамуы басқа халық шаруашылығы мен кәсіпорындардың үздіксіз іс-қимылдармен, көптеген өнеркәсіптік және әлеуметтік экономикалық көмір өндірістік бассейн ауданды кәсіпорындармен байланысты болады.
Отын-энергетика кешені үшін үлкен маңызы бар көмірді өндіру, әзірге жер асты тәсілімен өндіру қолайлы болып отыр.
Қазақстанның экономикалық және әлеуметтік дамуының негізгі бағыттары, осы тәсілмен көмірді және көмір кен орындарында ең бай өнімдерді (кокстау және антрацит) жерасты тәсілмен өндіру көзделіп отыр. Бұл жер асты тәсілмен көмір өндіру технологиясын жетілдіру көмір алудың жоғары тиімділігін қамтамасыз етіп, қорларды ұтымды пайдалану мен жұмыс қауіпсіздігіне бірінші кезекте мән беріледі. Сондықтан көмір өнеркәсібін дамыту жобасы жоспарланып, негізгі жұмыстар-көмір өнеркәсібінің бас даму жобасы, шахта құрылысының техникалық, экономикалық, сондай-ақ негізгі жобалық шешімдер келісімі дұрыс жүзеге асырылуда.
Жер асты әдісімен кен өндіретін көмір өнеркәсібінде техникалық прогресс прогрессивті технологияны кеңінен қолданумен тазарту және дайындық жұмыстарын механикаландыру кешенін кеңейтумен іске асырылады. Алайда жаңа техниканы пайдалануға және еңбек тиімділігіне қол жеткізу, тек қана, шахтаны ашу тәсілі, шахта алаңын дайындау, қабатты қазу жүйесі кен қорының қазіргі заманғы өсіміне қолайлы жағдайлар жасауға қабілетті және жер асты тасымалдау жұмыстары, тау-кен қазбаларын желдету тиімділігі, сондай-ақ қолайсыз факторларға қарсы күрес бойынша іс-шаралар өткізуге қолайлы болса ғана көшуге болады.
1. Жалпы бөлім
0.1. Шахтинск шахта бөлімшесінің сипаттамасы
№1 кесте
Шахта сипаттамасы
Шахта бойынша ауа мөлшерін есептеу, м3мин
оқшауланған желдету
19020
Желдеткіштерімен берілетін нақты ауа мөлшері, м3мин
31125
Шахтаға түсетін ауа мөлшері, м³мин
30090
I ауданның клетті оқпаны
13270
I ауданның жаңа клетті оқпаны
7800
I ауданның №1 скипті оқпаны
780
I ауданның №2 скипті оқпаны
730
IІ ауданның клетті оқпаны
7250
IІ ауданның скипті оқпаны
260
Шаң қауіптілігі
қауіпті
Кенеттен түскен көмірдің, жыныстың немесе газдың қауіптілігі
қауіпті (К-2, К-1)
Тау-кен соққыларының қауіптілігі
қауіпті (Е-6,Е-4)
Суфлярды бөліну қауіптілігі
қауіпті (К-4, К-3, К-1вп, П-2)
Көмірдің өздігінен жануға бейімділігі
бейім емес
Желдету әдісі
сорғыш
Желдету схемасы
аралас
Желдету жүйесі
бірыңғай
Игеру тереңдігі, м
500-800
Тау-кен қазбаларының ұзындығы, м
116000м
Ақаулы өндіру, %
2,5% (2900м)
Абсолюттік газдың бөлінуі, куб. ммин
метан
көмірқышқыл газ
2004г.
112.8
32.7
Салыстырмалы газдың бөлінуі, куб. мт
метан
көмірқышқыл газ
55.1
15.1
Орташа әрекетті тазалау қазбаларының саны
2
Орташа әрекетті тұйық қазбаларының саны
7
Шахталарды желдету қиындығы, квтм3
6,9 кВт см² (қиын желдету)
Ауаның шығуы , ммин
сыртқы нақты есебі
41604300
0.2. Шахтаны кеңейту қажеттілігінің негіздемесі мен геологиялық учаскесін таңдау.
Тау-кен қарсылық білдіріп Капитальная шахтасы таратылғаннан соң, 1999 ж Шахтинск шахтасы пайдалануға берілді. 1988ж соңғы қайта құру жұмыстары аяқталып, 1989жылдардан бастап өндірілетін өнім көлемі төмендей берді. Шахтаның қаржы экономикалық жағдайларын тұрақтандыру үшін құрылысқа байланысты горизонтқа 360м жаңа қайта құру жүргізілді, бұл қайта құру аяқталған жоқ, сондықтан өндірілетін 1 блок қорларын дайындауға мүмкіндік жоқ.
Сол уақытта, таратылытын Высокая шахтасының кен телімі құрылған, өндіруге 1 блоктағы Е-5 қабатының Шахтинск шахтасының кен телімімен шектесетін, өзінің кен телім шегімен қорлар дайындалады және сәтті өндіріледі. Лавадағы Е-5 қабатының неғұрлым 1млн тоннаны құрайтын өнімді, ұзындығы 1400м кен алу бағанасымен аршу жоспарланып отыр.
Шахтаның табысты жұмысы 1 блокка бірлесіп, 4000м кен алу бағанасына лавадағы 3-3,5млн тонна қорды алуды дайындап және өндіру, сондай-ақ лавада қайта монтаждау кешенсіз жұмыс істеуге мүмкіндік береді.
1. Кен орны және шахта өрісі ауданының жалпы сипаттамасы
1.1. Кен орны мен шахта өрісінің тау-кен геологиялық сипаттамасы.
Шахтинск шахтасының кен телімі Капитальная шахтасының таратылған орталық бөлігін алып жатыр.
Шекарасы:
Оңтүстігінде - юра шөгінділер астынан п-1 қабатының шығуы.
Оңтүстік - батысында - юра шөгінді астынан п-1 қабат шығуда бас квершлаг астынан кентірек шекарасы, кентіректен ары қарай-өндіру к-1н.п. қабат шекарасы бойынша, промплощадка астынғы кентірекке дейін тік жазықтықта.
Солтүстік-батысында өндіру к-1н.п. қабат шекарасы бойынша, промплощадка астынғы кентірекке дейін тік жазықтықта.
Солтүстік- шығысында-Тайжин шахтасының шекарасы бойынша, тік жазықтықта.
Шығысында - XI-V p.л. бойынша тік жазықтықта.
Төменгші шекарасы К1н.п. 600м горизонт қабаты бойынша өтеді.
Шахта өрісінің өлшемдері: созылып жатуы- 3,5-ден 6,2км дейін, қарама - қарсы созылып жатуы 1,0- ден 5,5 км дейін. Шахта өрісінің алаңы 23,6 км2 құрайды.
Шахта алаңының шегіне қарай үш сулы горизонттары ажыратылады: төрттік шөгінділер, Юра жасының конгломератты кен қабаттары және Ильинский сериялы таскөмір шөгіндері. Төрттік шөгінділер екі түрге демовиальды және аллювиальды болып бөлінеді. Юра шөгінділері, құмды-сазды жыныстар топтамасына бөлінетін, көмір тасты шөгіндімен жасырылатын үш горизонтты конгломерат болып ұсынылады. Ең сулы горизонттары ортаңғы және жоғарғы қабаттары болып табылады. Ильинский сериялы көміртасты шөгінділер шамалы ғана суланған болып сипатталады. Жоғары сулану қзен алқаптары мен сайларда және тектоникалық бұзылыс орындарында бақыланады.
4.1. Көмір қабаттарының сандық және сапалық сипаттамасы
Көмір қабаттары кокстау Ж және КЖ маркаларына жатады және 29-8,6-33,6% ұшпа заттармен сипатталады. Көмір қабаттары жеңіл және орташа байыту категориясына жатады.
2 - кесте
Көмірдің сапалық көрсеткіштері
Қабат
Маркасы
Қуаттылығы
Ылғалдылығы,W%
Чуп. күлденуі Ачуп,%
Қабаттың күлденуі, Апл %
Ұшпаның шығуы в-в, V%
Қабаттану қалыдығы, у мм
Күкірт құрамы S,%
Фосфор құрамы P,%
Жану жылуы
Төменгі ккалкг
Жоғарғы ккалкг
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Е-6
Ж
1,3-1,65
4,7
7,7
10,7
33,6
28
0,41
0,012
7184
8550
Е-5
Ж
2,5-3,2
5,1
9,2
27,9
27,9
27
0,48
0,04
7088
8480
Е-4
Ж
1,1-1,60
4,9
-
7,1
31,7
32
0,45
0,054
7327
8620
Е-1
Ж
1,45-1,7
4,8
7,7
21,0
30,9
30
0,44
0,013
7279
8680
К-5
Ж
1,4-1,55
5,1
7,8
11,8
30,4
30
0,51
0,006
7112
8640
К-4
Ж
1,0-1,55
4,9
8,9
16,2
30,2
29
0,39
-
7017
8530
К-3
КЖ
0,86-1,45
4,3
9,0
14,2
29,8
28
1,02
-
6850
8570
К-1
вп
КЖ
1,3-1,9
3,8
8,4
18,6
28,6
30
0,65
-
6969
8500
1. Технологиялық бөлім
1.1. Геологиялық учаскені ашу және дайындау нұсқаларын таңдау
Геологиялық учаскені ашу және дайындау үшін мынадай шахта жобасы ұсынылады.
1 нұсқа
№6 және №7 еңкіш квершлаг пен 360 м горизонтқа дейін өту, №66, 68 74 еңістерді тереңдету. №1 желдеткіш оқпан бетінен 360 м горизонтқа дейін өту, үшінші осьтік квершлагты жүргізу, бас гезенкті жүргізу.
3 - кесте
1 нұсқа бойынша шығын мөлшері
Шығын атауы
Ұзындығы, м
Sсв., м[2]
Бекітре түрі
Бағасы
1п.м., руб
Жалпы бағасы мың.руб.
№1 желдеткіш оқпанын жүргізу
888
113,5
бетон
23950
21267600
ОСД гор. -360м қазбалары
150
16.4
бетон
16750
2512500
Еңкіш квершлаг №6
450
17,4
метал.
13830
6223500
Еңкіш квершлаг №7
700
17,4
метал.
13830
9681000
№66 еңістері
1000
19,2
метал.
14425
14425000
№68 еңістері
1000
19,2
метал.
14425
14425000
№74 еңістері
1100
19,2
метал.
14425
15867500
Осьтік квершлаг №3
2000
16,4
бетон
16750
33500000
Басгезенк
44
42,3
бетон
17430
766920
Ескерілмеген
-
-
-
-
11856444
Нұсқа қорытындысы
-
-
-
-
130420884
2 нұсқа
E1 магистральды конвейерлі штрегін, E1-E5 пром.квершлагын, E-5 еңкіш конвейерін, №68 пут. Еңісінен өту, бас гезенкті жүргізу.
4 - кесте
2 нұсқа бойынша шығын мөлшері
Шығын атауы
Ұзындығы, м
Sсв., м[2]
Бекітре түрі
Бағасы
1п.м., руб
Жалпы бағасы мың.руб.
Магистральды конвейер штрегі
880
19,2
метал.
14425
12694000
Пром. квершлаг
420
19,2
метал.
14425
6058500
Конвейер еңісі
320
19,2
метал.
14425
461600014136500
Жол еңістігі
980
19,2
метал.
14425
14136500
Бас гезенк
44
42,3
бетон
17430
766920
Ескерілмеген 10%
-
-
-
-
382719
Нұсқа қорытындысы
-
-
-
-
42099112
4.1.1. Оңтайлы нұсқаны таңдау
Салыстырмалы талдауды негізге ала отырып бұрын келтірілген, неғұрлым үнемді болып екінші нұсқа таңдалады:
Гор. -360м қабатты қазбаларымен Е-2, Е-5 қалың қабаттар бойынша ашу
Шахталық өрісті дайындау - жол және конвейерлік еңістерді Е-2 қабаттары бойынша жүргізіледі.
1.1. Дайындық қазбаларын жүргізу және бекіту
Қазбаларды жүргізуді тағайындау және оның тау-геологиялық жағдайлары
Лаваның конвейер штрегі Е-5 қабаты бойынша, келесі тау-кен-геологиялық жағдайларында жүргізіледі: қабаттың қуаты 3.0 м, құлау бұрышы 6[0]-қа дейін, көмірдің көлемдік салмағы 1,34 тм[3], , алевролиттер мен құмдақтардан тұратын, 1 бекініс кезінде шатыр жыныстарының қаттылық коэффициенті 3-4. Топырақ қабатын алевролиттің 3-4 күштілігімен ұсынылған.
Тереңдігі қазбаның бетінен 775 м, қазбаның ұзындығы 3670м құрайды.
Қазба тау-кен массасын ПТ 120 типті таспалы конвейермен тасымалдауға, әр түрлі материалдарды жеткізуге, адамдардың жүріп-тұруына, тазартпа забойына таза ауа беруге арналған. Осы щабат бойынша бұрын жүргізілген есептерді негізге ала отырып, көлденең қимасын қазбаның - тік бұрышты жәнебекітпенің анкерлі түрін таңдаймыз.
"Көмір шахталарындағы қауіпсіздік ережелеріне" сәйкес конвейерлік штректер үшін қазбаның қимасы 4,5м[2] -тан кем болмауы тиіс.
Қазбаны пайдалану кезеңіндегі өтетін ауа мөлшері былай анықталады:
, м[3]мин, (1)
мұндағы, Асут - тәуліктік көмір өндіру, ттәул;
qСН4 - салыстырмалы газ бөліну, м[3]т
=106.6 м[3]мин,
Ең аз қазба қимасында барынша рұқсат етілетін ауа қозғалысының жылдамдығы былай анықталады:
(2)
,
- Қазбаның қима ауданы - 14,88 м[2];
- Қазбаның биіктігі - 3.1 м;
- Қазбаның ені - 4,8 м.
4.1.1. Анкерлі бекітпені есептеу
Анкерлі бекітпені беріктендіру және қазба айналасындағы жыныстардың бекемділігін арттыратын құралы ретінде қарастырады. Осындай бекітпенің негізгі параметрлері анкердің ұзындығы, өзекті және бекіністі көтергіштік қабілеттілігі мен анкерлердің арақашықтығы болып табылады.
Анкерлердің ұзындығы қазбаның нысанын ескере отырып, бұрын қабалданған, шатыр және бүйір қазба жыныстарының беріктігіне тәуелді жыныстардың ықтимал құлауы мен қабаттануы бойынша таңдалынады:
lан =lв +l1+l2+l3, м, (3)
мұндағы, lв - жыныстың қабаттану мен төгілу аймағының биіктігі, м;
l1 0 - тұрақты массив аймағындағы анкердің тереңдік шамасы, l1 =,3-0,4 м;
l2 - тірек-демеу элементінің қалыңдығына тәуелді, анкер бөлігінің теспенің шығыңқы ұзындығы, м;
l3 - анкер өзегі мен гайканың еркін шығыңқы ұзындығы, l3=0,05м.
Жыныстың қабаттану мен төгілу аймағының биіктігі:
, м, (4)
мұндағы, а - қазбаның шала пролеті, м;
с - қазба бүйір жыныстарының немесе көмір сығындыларының ықтимал тереңдігі, м;
fк - қазба шатырындағы жыныстардың бекемділік коэффициенті.
, м, (5)
мұндағы, kсж - сығу кернеуінің шоғырлану коэффициенті;
γ - қазба асты мен жер бетіне дейін жатқан жыныс тығыздығы, тм[3];
h - қазбаның сұлбалық биіктігі, м;
r - призма мөлшеріне тәуелді, қазба бүйір жынысының жылжу коэффициенті.
2.45 м; (6)
=1.84м,
lан =1.84+0.4+0.1+0.05=2,39 м.
Қабылданған анкердің ұзындығы lан =2,40м.
Қазбанаың шатырынан Qкр және бүйірінен Qб анкерге түсетін жүктеменің шамасы:
, тм[2], (7)
мұндағы, ά - қазбалар жүргізілетін көлбеу бұрыш, град.
, тм[2]. (8)
мұндағы, hв - қазылып жатқан қазбаның биіктігі, м.
=4.72 тм[2];
=7.52 тм[2].
ШК және АСП типті анкерлерді бекіту беріктілігі мен көтергіштік қабілеттілігі Ран:
, (9)
=6.67,
=9.4; (10)
Орнату тығыздығы, сондай ақ 1м2 қазба бүйірі мен шатырына штанга саны:
; (11)
(12)
мұндағы, kзап - қор коэффициенті, kзап =1,5-2,0
=0.75;
=1.69;
Анкерлер арақашықтығы:
==1.15, (13)
==0.82. (14)
Шатыры бойынша ұзындығы 2,4м, бекітпе арасы 1 метр, АСП типті 5 анкерді, ал бүйірі бойынша ұзындығы 1,6м, ШК-1М типті 4 анкерді қабылдаймыз.
4.1.2. Қазбаны жүргізу тәсілі мен құралдары
Тау - кен деректер негізінде Е-2 қабаты бойынша тау-кен массасын ашу үшін ең қолайлы тәсіл комбайнды әдіс болып табылады. Қабылданған штрек қимасында, тау-кен массасын қопару және тиеу үшін П 110-01 типті қазба жүргізгіш комбайнан қолданамыз. Тау-кен массасын забойдан тасымалдау ПТ-120 ленталы конвейерлер көмегімен іске асыралады.
Тау-кен массасын конвейерге жүктеу үшін ППЛ-800 типті тиегішті қолданамыз. Анкер астындағы шпурларды бұрғылау WОMBAT бұрғылау станогымен жүзеге асырылады.
5-кесте
П 110-01 типті комбайнның техникалық сипаттамасы
Параметр атауы
Мәні
Қазбаның қима ауданы, м[2]
7-25
Қазбанын көлбеу бұрышы, град
+-18
Жыныстың бекемділік коэффициенті
10
Электр қозғалқыштың жұмыс істеу қуаттылығы, кВт
190
Қайта қозғалу жылдамдығы, ммин.
6
Салмағы, т
36
Комбайндық әдіспен шректерді жүргізудің айлық норма жылдамдығы, 15 м[2] қимасының бұрышы бойынша, айына 200 м құрайды. Циклда жылжуын, шатыр жынысының тұрақтылығымен анықтайды, яғни олардың рұқсат етілген ашылу шамасымен. =4 қаттылығымен алевролит тұрақтылығы - орташа, рұқсат етілген ашылуы - 5-10 м[2]. Қазбаның ені бойынша ұңғылау - 5 м, циклда рұқсат етілетін жылжуы - 1 м құрайды. Айлық және цикл жылжуларын негізге ала отырып , тәулігіне 9 цикл қабылдаймыз.
4.1.3. Тау-кен массасын алу және комбайн өнімділігін есептеу.
Қазба жүргізу циклы, комбайнның атқарушы органымен жыныстарды бұзудан басталды. Айналма кескіш каронка забойға камбайн берілісімен немесе камбайн жұмыс органның телескопты жебесімен енгізеді массивтегі коронканың енгізу терендігі жыныс қаттылығына байланысты болады. Кенжар каронкасымен өңдеу схемасы көптеген факторларға байланысты. Кескіштің бас бағыты кенжар жынысының қабатталуына байланысты болуы мүмкін:
Комбайнның техникалық өнімділігін анықтау;
, (15)
мұндағы, а, в, c, d - коэффициенттер;
f - жыныстық қаттылық коэффиценті
fср =fу*(1-kп)+fп* kп, (16)
мұндағы, fу - көмірдің қаттылпық коэффиценті;
fп - жыныстардың қуаттылық коэффиценті;
kп - кесу коэффиценті.
fср =1*(1-0.06)+4*0.06=1.18,
==0.27
Қазба жүргізгіш камбойнды пайдалану өнімділігі:
Рэкс=*kэ, (17)
мұндағы, kэ-камбайнның тоқтамай жұмыс істеу коэффиценті;
Рэкс =0.27*0.5=0,135.
4.1.4. Тау-кен массасын тасымалдау. Көмекші процестер
Тау-кен массасы кенжардан камбайн көлігімен ППЛ-800ленталы конвейеріне, одан ары қарай ПТ-120 ленталы конвейріне жүктелінеді. Ленталы конвейермен тау-кен массасы гезенкке келіп түседі гезенктен ленталы конвейрге және скипті оқпанның түсіру шұңқырларын одан әрі жер бетіне тасмалданады.
Материалдар мен жабдықтарды жеткізу монорельсті жолдық көмегімен локаматив күшімен іске асырылды.
4.1.5. Ұңғылау кезінде тау-кен қазбаларын желдету
Қазбаларды желдетуді есептеу және жергілікті желдету кезінде желдеткішті тандау Шахтаны желдету бөлімінде көрсетілген.
4.1.6. Қазбалардың кешен нормасын есептеу және оның бағалары
Әр процестің жұмыс көлемін қазбаны бекіту паспорты негізінде есептеу жасымен анықтаймыз. Мына келесі процестерді орындау көзделіп отыр:
1) массивтеги көмірді сіңдіру V=2 шпурлармен;
2) қазбаларды жүргізуV=1 м;
3) қазбаларды бекіту:
а) анкер астынан шпурларды бұрғылау V=12 м;
б) анкерлерді орнату V=5 шт.
4) борттарды көшіру:
а) шпурларды бұрғылау V=16 м;
б) анкерлерді орнату V=10 шт.;
5) желдеткіш құбырларды күшейту V=1 м;
6) ТЕР (ПОТ) күшейту V=1 м;
7) сығылған ауа құбырын күшейту V=1 м;
8) монрельсті жолдарды монтаждау V=1 м;
9) ленталы конвейерді күшейту V=2 м.
Кешенді норма - бұл есептеу жолымен, нақты жағдайларға белгіленген норма, ол циклдің кенжарда орындайтын барлық ұңғымалық процестерді қамтиды және ауысымда бір адамға бөлінетін өнімнің нақты өлшем бірліктері өлшенеді.
Еңбек сыйымдылығының процесі жұмыс уақыты және оны орындау үшін қажетті шығындармен айқындалады:
, адамауыс. (18)
мұндағы, V- қандай да бір жұмыс процессіне жұмсалатын жұмыс көлемі;
Нвыр- бұл процес үшін орнатылатын қазба нормасы.
№ 6 кесте
Қазбалардың кешенді нормасын есептеу және бағалары
Жұмыс атауы
Өлшем бірл.
Қазба нормасы
Цикл жұмысының көлемі
Жұмыстың еңбек сыйымдылығы
Тарифтік жалақы
Жұмыс бағасы, руб
1
2
3
4
5
6
7
Массивтегі көмірді сіңдіру
шп.
23
1
0.09
200.664
18.06
Қазбаларды жүргізу
м
5.4
1
0.18
200.664
36.12
Қазбаларды бекіту:
а) шпурларды бұрғылау
б) анкерлерді орнату
м
шт.
29.4
13.8
12
5
0.44
0.38
200.664
88.29
76.25
Борттарды керу:
а) шпурларды бұрғылау
б) анкерлерді орнату
м
шт.
146
17.8
16
10
0.1
0.56
200.664
22.0
112.7
Желд. құбырларды күшейту
м
140
1
0.007
200.664
1.23
ТЕР (ПОТ) күшейту
м
15
1
0.07
200.664
14.05
сығылған ауа құбырын күшейту
м
15
1
0.07
200.664
14.05
монрельсті жолдарды монтаждау
м
10
1
0.1
200.664
20.07
ленталы конвейерді күшейту
м
14.5
1
0.07
200.664
14.05
Есептелмеген жұмыс 2%
0.05
200.664
30.01
Барлығы:
м
1
3.097
200.664
621.5
Қазбаның кешен нормасын анықтау:
, мадам, (19)
мұндағы, - цикл шамасы, м,
- циклдың еңбексыйымдылығы, ад.ауыс.
=0.32мадам.
Кешен бағаларын анықтау:
, руб.п.м., (20)
мұндағы, - жұмыстығ жалпы құны, руб.,
=621.5 руб.м.
Қазбаны жүргізу жылдамдығын анықтау:
Lмес =Lц*Nц.сут*Nдн, ммес, (21)
мұндағы, nц - тәуліктегі цикл саны.
Lмес =1*9*30=270ммес.
Бригада мүшелерін ауысым бойынша бөлу үшін, жұмыс жасау және жөндеу ауысым жұмыстарының еңбек сыйымдылығын анықтаймыз. Жұмыс ауысымда келесі процестер орындалады:
1) қазбаларды жүргізу Т=0.18 ад.ауыс.;
2) қазбаларды бекіту Т=0.82 ад.ауыс.;
3) желдеткіш құбырларын күшейту Т=0.007 ад.ауыс.
Жұмыс ауысымдарының жалпы еңбек сыйымдылығы =9.063 ад.ауыс. құрайды. Жұмыс ауысымына =9 адам қабылданады.
Жұмыс ауысымында қазбаны қайта орындау нормасы мына коэффициентті құрайды:
==1.007 (22)
Жөндеу ауысымында мынадай келесі процесстер орындалады:
1) массив көмірінің сіңуі Т=0.09 ад.ауыс.;
2) борттарды көшіру Т=0.66 ад.ауыс.;
3) ТЕР (ПОТ) күшейту Т=0.07 ад.ауыс.;
4) сығылған ауа құбырын күшейту Т=0.07 ад.ауыс.;
5) монрельсті жолдарды монтаждау Т=0.1 ад.ауыс.;
6) ленталы конвейерді күшейту Т=0.07 ад.ауыс.
Жұмыс ауысымдарының жалпы еңбек сыйымдылығы =9.54 ад.ауыс. құрайды. Жұмыс ауысымына =9 адам қабылданады.
Жұмыс ауысымында қазбаны қайта орындау нормасы мына коэффициентті құрайды:
==1.06 (23)
Ұңғылаушы бригаданың келу құрамына Nяв.=18 адам қабылдаймыз.
Ұңғылаушы бригада жұмысшыларының тізім құрамы:
Nсп.=Nяв.*Ксп.с, адам, (24)
мұндағы, Ксп.с- тізім құрамыы коэффициенті;
Ксп.с=, (25)
мұндағы, - жылдың жүмыс күндер саны;
- жылдың мереке күндер саны;
- жылдың демалыс күндер саны;
- жылдың демалыс (отпуск) күндер саны;;
- дәлелді себептермен жұмысқа келмегенін ескеретін коэффициент.
Ксп.с==1.6
Nсп.=18*1.6=28адам
Электраслесарь буынының тәулік құрамы:
Nяв.эл.сл.=Nдеж.+Nрем., адам, (26)
мұндағы, Nдеж.- әр жұмыс ауысымының элетрослесарь кезеккшілерінің саны, адам;
Nрем.- жайындық-жөндеу ауысымының элетрослесарь кезеккшілерінің саны, адам;
Nяв. эл.сл.=3+3=6адам
ГРП тәуліктік құрамына 4 адам қабылдаймыз.
Ұңғылаушы бригадасымен келу құрамы мынаны құрайды:
Nяв.бр.=Nяв.прох+Nяв.эл.сл.+Nяв.грп , адам, (27)
Nяв.бр.=18 +6+4=28 адам
Ұңғылаушы бригадасының тізім құрамы мынаны құрайды:
Nсп.бр.=Nяв.бр.*Ксп.с=28*1.6=44 адам (28)
МГВМ және ұңғылаушының ауысымда еңбек өнімділігі:
Ппрох===0.5 мсм. (29)
МГВМ және ұңғылаушының айлық еңбек өнімділігі:
Пмес.== =9.64 ммес. (30)
Шығыс дайындық забойы жұмысының еңбек өнімділігі
Пр.вых=0.32 мвых. (31)
Дайындық забойы жұмысының айлық еңбек өнімділігі:
Пр.мес.=6.14 ммес. (32)
4.1.1. Ұңғылау цикл жұмыстарын ұйымдастыру
Ұңғылаушы буын: үш адамнан - екі ұңғышы мен бір МГВМ-ден тұрады.
Ауысым басында ауысымды қабылдау-өткізу кезінде забойды, жабдықтарды қарап шығу, бекітпе паспорты және ТБ талаптарына аса назар аудару керек. Тексеріс жүргізгеннен кейін барлық қателіктерді түзеп, буын ұңғылауциклын орындауға кіріседі.
МГВМ П-110-01 комбайнын, ұңғылаулаушылар бұрғылау станоктарын жұмысқа дайындайды. Ары қарай МГВМ аршып, тау кен массасын тиейді, бір ұңғылаулаушы бақылап, комбайнның тегішке жүк артқан орнын тазалайды, ал үшінші ұңғылаушы бекіту материалын дайындайды. Тау кен массасын қопарғаннан соң ұңғылаулаушы мен МГВМ забойды бекітуге кіріседі. Желдеткіш құбыры қалу шамасына қарай күшейтіледі. Жөндей ауысымында үш ұңғылаулаушы көмірдің массивке сіңуін ңске асырады, ары қарай өрт сөндіру, сығылған ауа құбырларын күшейтеді. Тағы екі ұңғылаушы монорельсті жолдарды монтаждайды және ленталы конвейерді күшейтеді. Үш ұңғылаулаушы анкерлеу мен борттарды көшірумен айналысады, содан соң оларға тағы екеуі қосылады. Екі МГВМ комбайнды тексеру және қызметтерімен айналысады.
4.1.2. Циклды ұйымдастыру жұмыстарының графигін есептеу
Циклдағы әр процесстің жүргізілу ұзақтығын есептейміз.
, мин, ( 33 )
мұндағы, tсм - ауысым ұзақтығы, мин;
nадам - процесті жүргізетін адам саны;
ni - әр процестің еңбек сыйымдылығы , адамсмен;
1) ауысымды қабылдауы мен өткізуі: tп.с.=5 мин;
2) тау кен массасын алу:
=32 минуты,
3) қазбаларды бекіту:
=92 минуты,
Екі адам қазба жүргізумен айналысса, үшіншісі бекіту материалын дайындайды, осылайша бекіту процесі ұзақтығын 9 минутқа кемітеді.
4) желдеткіш құбырларын күшейту:
=1.2*3=4 минут,
5)көмірдің массивке сіңуі:
=14*9=126 минут,
6) (ПОТ)ТЕР күшейту:
=10.5*9=95 минут,
7) сығылған ауа құбырын күшейту:
=10.5*9=95 минут,
8) монрельсті жолдарды монтаждау:
=17*9=153 минут,
9) ленталы конвейерді күшейту:
=10.5*9=95 минут,
10) борттарды көшіру:
=50*9=450минут,
Ленталы конвейерді күшейту және монрельсті жолдарды монтаждау жұмыстарын аяқтағаннан соң, екі ұңғылаулаушы борттарды көшіруді жүргізіп жатұан үш ұңғылаулаушыға көмекке барады, осылайша бұл жұмысты орындау ұзақтығы 90 минутқа кемиді. Сонан соң =360 минутты қабылдаймыз.
11) есептелмеген жұмыстар:
=5*9=45 минут,
4.1.3. Дайындық забойында жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік шаралары
1. Жұмысқа уақытша және тұрақты анкерлік бекітпені тұрғызу бойынша, қазбаны жүргізу мен бекіту жұмыстарымен танысқан және қол қойған жұмысшылар жіберіледі.
2. Забой кеудесін, қазбаның төбесі және борттарды қорғаныспен, тұрақты бекітпемен құрастыру іске асырылады. Ұңғымаларды бұрғылау, ұңғымаларға анкерлерді орнату уақытша бекітпемен жүргізіледі.
3. Анкерлер орнатылған ұңғыманы шаңға қарсы респираторларды қолдана отырып бұрғылау керек.
Қазбаның анкерлі бекітпе элементіне көтергіш-тасымалдау машиналары мен механизмдерін, сондай-ақ басқа да динамикалық және вибрациялық жүктеме туғызатын жабдықтарын (шығырлар, монорельс, аспалы арқан жолдар, аспалы таспалы конвейерлер жергілікті желдету желдеткіштері) ілуге тыйым салынады. Есептелмеген жабдықтарды жәіне механизмдерді орнату үшін қосымша анкерлі бекітпе орнату керек.
Забойда орнатылған анкерлі бекітпенің сапасын бақылау,көзбен көріп, ЖІК кілттерімен учаскелік қадағалау тұлғалары жылына кемінде бір рет іске асырады. .
Анкерлер орнатылған қазба шатырындағы ұңғымаларды бұрғылау қазба ортасынан желдетпе схемасы бойынша,қөлбеу бұрыштардың қазба бүйіріне қарай ұлғаюына байланысты жүргізіледі.
Желдету құбыр қондырғыларының забой кеудесңнен артта қалуы 8 метрден аспауы тиіс, ауа жылдамдығын (шығынын) бақылау датчигінің артта қалуы 10 - 15 метрден аспауы тиіс.
Желдеткіш қондырғысын күшейту және ДСВ датчигін ауыстыру тау-кен шеберінің қатысуымен және жергілікті желдеткішті қосып жүргізіледі.
ПОҚ өртке қарсы қондырғысын күшейту жөндеу ауысымда, тау-кен шебері басшылығымен, забой механизмдерді кернеуден босату және ПОҚ суының қысымнан ажырату кезінде жүргізіледі.
3.3. Көмірді алу, тазартпа забойында шатырды басқару мен бекіту
3.3.1. Е-5 қабатының тау кен геологиялық сипаттамасы және лаваны қоршау жыныстары
Е-2 қабаты екі күрделі, екі көмір топтамасымен көрсетілген құрылыстан тұрады . қабаттың жалпы қалыңдығы 2.60-3.0 м (3.0 м), таза көмір топтамасының қалыңдығы - 2.59 м., алынатын қалыңдық - 3.0 м., жыныстық қабатша 0.16 м құрайды. Көмірдің жарықшақтығы екі бағытта дамыған: аз. құлау бұрышы 10º бұрыш астына 80º және аз. құлау бұрышы 115º бұрыш астына 75º. Е-5 қабатының стратиграфикалық кескінінде Е-6 қабатынан төменде 50 м және Е-4 қабат астынан 26 м жатады.
Қабат көмірі Ж (группа 2Ж) маркасына тиесілі.
Е-2 қабатының сапалық көрсеткіштері:
1. жалпы қабаттың клденуі, % 22.1
2. пайдалану кезінде күлденуі, % 26.2
3. таза көмір топтамаларының күлденуі, % 7.8
4. ылғал құрамы, % 2.5
5. ұшпа заттарының шығуы, % 31.0
6. Пластометрикалық көрсеткіштер, мм Х = 1, Y = 34
Барлық жерде колчеданов карбонатты құрамның f=6-8 қосылуы күтіледі, көлем салмағы - 2.45 тм[3]. Негізгі қабат табан бөлігіне тиесілі колчедандар - 5% дейін.
Көмірдің кесу кедергісі 130 кгсм[2]. Е-5 қабатынының табиғи газдылығы 15-16 м[3]т құрайды. Қабаттың кенеттен түсетін көмір мен газ қауіптілік абсолюттік ьелгісі - 320 м, ал тау кен соққысынан, көмір шаңы жарылысы қауіптерінің тереңдігі 150 м. Көмір өзіжанғыштыққа бейім емес. Қабат жатысы аршу алаң шегінде жазық (еңістеу), құлау бұрышы - 4-6º. Алынатын 1-1-5-5 лаваның жер бетінен тереңдігі 700 м.
Қабат шатыры:
* жалған - 0.15-0.25 м алевролит көмірқышқыл материал қосылған майда түйіршікті сынықтармен біріккен, аса тұрақты емес, алынған көмір артынан қопарылуға бейім. Рұқсат етілген қопарылыс алаңы 5 м[2], ашылуы 5 минутқа дейін. Жаныстың қаттылық коэффициенті проф. Протодьяконовтың қаттылық шкаласы бойынша 3 -4 құрайды;
* тікелей - 5.0-5.5 м. - алевролит үлкен түйіршіктелген, қатпарлы, орташа тұрақтылықпен, төменгі қабат бөлігі (1,0-1,5 м.) әлсіз тұрақтылықпен. Қаттылық коэффициенті f = 3 - 4. Рұқсат етілген ашылуы 15-30 м[2], ашылу уақыты 30-45 минут. Шатыр тұрақтылығы бойынша - орташа, орны тұрақта емес деп сипататталады.
* Негізгі - 7.5-8.0 м. - құмдақ күңгірт - сұр, қатпарлы, ортатұрақтылықпен. Қаттылық коэффициенті f=6-8. Шатыры қиын қопарылатын, ұзақ ілінетін, жүктеме қасиеті ауыр, жүргізілуі - орташадан қиын жүргізуге дейін.
Қабат қыртысы күңгірт - сұр майда түйіршікті алевролитпен біріккен, су өту кезінде қабат мамықталуға бейіім. Қаттылық коэффициенті f=3-4. Қыртыстың қысып жабылу 4.5 МПа (45 кгсм[2]).
Гидрогеологиялық шарттары - қолайлы. Қабатты аршудың үлкен тереңдігін және қоршау жыныстарының аз сулануын ескеріп, су ауа райының таралуы 3-5 м[3]сағ аспайды, сондықтан аймақта тектоникалық бұзылыстарды күтуге болады. Көмірмен шатыр және қыртыс жыныстарының байланысы әлсіз.
Қабаттың гипсометриясы толқынды.
Қауіпті аймақтар:
1. Сапасыз тығындалған геологиялық барлауу ұңғымалары № 1007 , 3844, 3885 , 3845. Қабат және ұңғымаға жақын жатқан қоршау жыныстар сулы, ылғалдану есебінен тұрақтылық өрісі төмен. Қауіпті аймақта шатырдың күмбезденуі, жоғарғы көмірдің сығылуы болуы мүмкін. Ұңғымалардың оқпандын ашу кезінде жоғары газ бөліну, су ағыны 50 атм қысымда, 2.5 м[3]сағ дейін болуы мүмкін, кейіннен тұрақты түсімі 1-2 м[3]сағ дейін.
2. Аймақтың тектоникалық бұзушылықтар араластырғыштар маңында әлсіз, интенсивті жарылған араласушы тау жыныстары мен көмірдің болуымен түсіндіріледі.
1.2.1. Қазу жүйесін таңдау
Қазу жүйесі уақыт және кеңістікте кен алу алаңының ұштастырылған, тазарту және дайындық жұмыстарын жүргізу тәртібімен айқындалады.
Уақытпен ұштастыру шарттарын орындау кезінде, барлық дайындық қазбаларын жүргізуді, монтаж және профилактикалық жұмыстарын қоса алғанда, толық өңдеуден өткен забой орнына, уақытында әрбір жаңа забойын дайындау және сәтінше өткізуді қамтамасыз етуді білдіреді.
Кеңістікте ұштастыру толық шектелген учаскеде қалған дайындық қазбасының бөлігі қалған жұмыс уақыты аяқталуына дейін тағы жүргізілуі кезінде, кен алу аймағы кеңістігінде тазалау және дайындау кенжарларының өзара орналасуы реттейді
Қазу жүйесін таңдау кезінде ұсынылған негізгі талаптарды орындауды қамтамасыз ету керек, оларға мыналар жатады: жұмыс қауіпсіздігін, үнемділігін, көмір өндіру кезінде ең аз пайдалы қазба шығындары болу үшін ең жоғары мүмкіндіктерді пайдалануды қамтамасыз ету.
Алайда, қазу жүйесін таңдаудың маңызды мәні кен-геологиялық, технологиялық және ұйымдастырушылық ерекшеліктерін есепке алу аса маңызды рөл атқарады. Оларға мынадай факторларды жатқызуға қабылданған, кен орынның нысаны, қазу тереңдігі, гипсометрия, қабаттың құлау бұрышы, көмірдің механикалық қасиеттері және қоршаулы тау жыныстары, газдылық және т. б.
Е-2 қабатының қазу жүйесін таңдауға қабаттың құлау бұрышы, газдылық және лава жүктемесі сияқты факторлар әсер етеді.
Е-2 қабаты жатысының тау-кен-геологиялық жағдайларын негізге ала отырып, неғұрлым қолайлы қазу жүйесі - ұзын бағаналармен созылым бойынша, көмірді кешенді - механикаландырылған кенжарында алу болып табылады. Төбені басқару тәсілі - толық қирату.
Бұл қазу жүйесінің мүмкіндіктері:
1) толығымен дайындық және тазарту жұмыстарын уақыт пен кеңістікке бөлуге болады, жоғары өнімді техниканы тиімді пайдалануға мүмкіндік береді;
2) дайындық жұмыстары кезеңінде қабатты егжей-тегжейлі барлауға;
3) тазалау забойына жүктемені шоғырландыруға;
4) қабатты алуға уақтылы бағытталған профилактикалық дайындық іс-шаралар кешенін жүзеге асыруға.
1.2.2. Кен алу учаскесін ашу және дайындау
Кен алу учаскесін ашу және дайындау өндірілді конвейер және жол еңістермен, қанатында - қанатты еңісімен жүзеге асырылады. Алу бағанасы конвейер және желдеткіш штректермен, монтаждау камерасымен қоршалған.
1.2.3. Тазарту жұмыстарының механикаландыру құралдарын таңдау және негіздеу
Шахтаның тұтастай жұмыс ырғақтылығын және тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін, жобада тазалау забойында технологиялық процесінінің барлық негізгі операцияларды уақыт бойынша біріктіруге және механикаландыруға мүмкіндік беретін, механикаландырылған кешендерді қолдананатын технологиялық схема қарастырылады.
Қазіргі уақытта механикаландырылған кешендердің үшінші сатысына жататын, техникалық деңгейі жоғары техниканы қолданған жөн. Олардың құрамына өзікергіш тазалау комбайндары, цепсіз беру жүйесімен және бірқатар энергиямен жаратандырылған жүйеге келтірілген конвейерлер кіреді. Бұл кешендер іс жүзінде барлық пайдалану жағдайларында қолданылады.Начало формы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Конец формы
1.2.3.1. Механикаландырылған бекітпенің түрін таңдау және өлшеу
Механикаландырылған бекітпе түрі ең алдымен, оның техникалық сипаттамалар сәйкестігіне сүйене отырып және қолданылу аймағы тау-кен-геологиялық шарттарға сәйкес жобаны пайдалану кезінде қазып алынатын қабаттардың, алаңдар мен учаскелеріндің алынатын қалыңдығын, қабаттың құлау бұрышын, оның газдылығын, сулануын, құрамын және төбе мен қыртыс жыныстарның қасиеттерін және т. б. ескере отырып таңдалады.
Механикаландырылған бекітпені қолдану шарттары "Шахтинск" шахтасында қолайлы болып табылады, өйткені тау-кен-геологиялық шарттары механикаландырылған кешендерді қолдануға ешқандай шектеулер қоймайды.
Жобаланып отырған шахта алаңы учаскенің жату жағдайлары үшін неғұрлым кен алу алыңы шегінде оның өзгеруін ескере отырып, нақты қалыңдықты негізге алып таңдалынған, МКЮ 4.1132 үлгідегі қолданушы қорғау механикаландырылған бекітпені қолдану тиімді.
7-кесте
МКЮ 4.1132 бекітпенің техникалық сипаттамасы
Параметрлері
Мәні
Секциялардың биіктігі , м
Алынатын қабаттың қалыңдығы, м
Үлестік кедергісі, кНм2
920
Орнату қадамы, м
1.5
Секциялар массасы, кг
10060
Қозғалыс жылдамдығы, ммин.
4
1.2.3.2. Өту қимасы бойынша бекітпені тексеру
Е-2 қабатының салыстырмалы газ молдылығы 5.36 м3т құрайды, соған қарамастан қабылданған бекітпе түрінінің лаваның жұмыс кеңістігінде, желдету шарттары бойынша қажетті өту қимасын қамтамасыз ету мүмкіндігін тексеру.
Қажетті механикаландырылған бекітпе түрін таңдағаннан кейін, бірінші кезекте үлгі өлшемін жүргізу қажет, оны желдету факторы бойынша тексеру. Бұл үшін осы бекітпедегі жұмыс кеңістігінің нақты қимасының ауданын алынған есеп жолдарымен салыстыру қажет. Бұл ретте мынадай шарттар сақталуға тиіс:
(34)
мұндағы, Sp- бекітпе жұмыс кеңістігінінің есептік қима ауданы, м[2];
Sф- бекітпе жұмыс кеңістігінінің нақты қима ауданы, м[2];
Кд- қабатты табиғи газсыздандыру коэффициенті;
qсн4- қабаттың салыстырмалы газмолдылығы, м[3]т;
Vд мах- тазалау кенжарындағы ең жоғарғы рұқсат етілетін ауа қозғалысының жылдамдығы, мс;
d- метан шығыс ағынына рұқсат етілген шекті концентрациясы, %;
Кв.п.- аршу кеңістігіндегі ауаның қозғалысын ескеретін коэффициент;
Qm= , ммин.; (35)
мұндағы, М- қабаттың қалыңдығы, м;
r - комбайнның қармау ені, м;
- көмірдің тығыздығы, м[3]т;
- комбайн берілісінің ықтимал жылдамдығы; ммин.;
3*0.8*1.34*5=16.08ммин.
=3.8 м[2]
3.8м[2] 6.48м[2]
Осылайша, МКЮ 4.1132 таңдалған бекітпе желдету шарттары бойынша лаваның жұмыс кеңістігінде қажетті өту қимасымен қамтамасыз етеді.
1.2.3.3. Жанасу бекітпесін таңдау
Жобаланған кен алу учаскесі үшін СВП-22 тұратын, 17 ГВКУ тіректері бар жеке бекітпе түрін қабылдаймыз.
1.2.3.4. Кен алу комбайны мен забойлық конвейер түрін таңдау
Кен алу комбайн түрін таңдау талдаудың конструкциясы мен осы қабатта комбайн параметрлерін қолдану шарттары сәйкестігімен келісіледі.
Тазарту забойында көмірді алу үшін, ең қолайлы энергия жарықтандырылған және Е-2 қабаты шарттарында максимальды өніміділікті қамтамасыз етуге қабілетті, К-500Ю комбайнын қабылдаймыз.
8 кесте
K-500Ю комбайнның техникалық сипаттамасы
Параметрлері
Мәні
Номиналды беру жылдамдығы, ммин.
0-5
Жетегінің қуаты, кВт
200*2+45*3
Өнімділігі, тмин.
12
Номиналды кернеу, В
1140
Салмағы, т
32
Забойлық конвейер түрі, әдетте, қабылданған механикаландырылған кешен жабдықтарының комплект құрамында реттеледі.
Көмірді тасымалдау үшін, лава бойынша, жоба шарттарына неғұрлым қолайлы КСЮ-271.38.Л конвейерін қабылдаймыз.
9 кесте
КСЮ-271.38.Л конвейерінің техникалық сипаттамасы
Көрсеткіштері
Мәні
Қабаттың қалыңдығы, м
Өнімділігі, тсағ
Жетегінің қуаты, кВт
Тізбек жылдамдығы к, мс
Номиналды кернеуі
Рештак ені, мм
1.4-5
900
2*250+250
1
1140
700
Комбайн теориялық өнімділігінен кем болмауы тиіс, қажетті конвейер өнімділігін анықтаймыз.
Qk=60*Qм*Кк*Кн*Кг*Ку, тсағ (36)
мұндағы, Qм - комбайнның минуттық машиналық өнімділігі, тмин.;
Кг- істен шығу салдарынан өнімділігінің төмендеу коэффициенті Ку- қабаттың құлау бұрышы мен лава бойынша жеткізу бағытын ескеретін коэффициент,
Кк=,
(37)
мұндағы, - тізбектің жылдамдығы, мс;
- комбайн жылдамдығы, мс
Кк==1.09
Qк=60*6*1.09*1.51*1*0.85=503.6 тчас.
КСЮ 271.38.Л конвейер өнімділігі 900 тсағ. Демек, жүргізілген есептеу көрсеткендей, , таңдалған конвейер, барлық ұрылған көмірді комбайнмен тасымалдауда өнмділікті қамтамасыз етеді. Конвейердің барынша мүмкін ұзындығын анықтаймыз Lк:
Lк= , м (38)
мұндағы, Р=- күш жетегін тарту, Н
Р=,Н (39)
N- конвейер қозғалтқыштарының жиынтық қуаты, кВт;
- КПД жетегі;
go- тартымдық органның бір метр салмағы, кг;
g- тасымалданатын материалдың бір қума метрінің салмағы;
- тартымдық органның қозғалыс кедергісі;
В- конвейердің көлбеу бұрышы;
- көмір қозғалыс кедергісінің коэффициенті;
Р==68850 Н
Lк==367 м
1.2.4. Тазарту забойының ұзындығын анықтау, желдету факторы бойынша тексеру
Тазарту забойының ұзындығы техникалық-экономикалық көрсеткіштеріне ғана емес, бүкіл шахтаның кен алу учаскесіне әсер ететін қазу жүйесінің негізгі параметрлерінің бірі болып табылады.
Тазарту забойының ұзындығы, жабдықталған механикаландырылған кешендермен, негізінен, олардың конструктивтік параметрлерімен және механикаландырылған кешенді жеткізетін дайындаушы-зауыт қойған құрылыс ұзындығымен анықталады. Алайда, көптеген жағдайларда оңтайлы ұзындық, нақты жағдайларға тәуелді, кешендерді жеткізу ұзындығымен әрдайым сәйкес келмейді.
Тазарту забойының шамамен ұзындығы мына формула бойынша анықтаймыз:Начало формы
Конец формы
Lл=, м (40)
мұндағы, - ауысым ұзақтығы, мин.;
- алдын ала дайындау-қорытынды операциялар уақыты, мин.;
- шеткі операцияларды орындау уақыты, мин.;
- ауысымындағы циклдар саны, цикл.;
- комбайнның дайындық коэффициенті;
- комбайнның ықтимал беру жылдамдығы, ммин;
- комбайнның маневрлік жылдамдығы, ммин;
- бір тісті ауыстыру уақыты, мин.;
- алаң бүйіріндегі алынатын жолақтар, м[2];
- 1м[2] көмір ұруға жұмсалатын тістер шығыны, штм[2];
- үлестік қосалқы операцияларға кеткен уақыт, мин.;м[2];
Lл= =204.7 м,
Лава ұзындығы 200м қабылдаймыз.
Газ факторы бойынша тазалау забойының ұзындығын тексеру:
Lл=,м (41)
мұндағы, - забой кеңістіктігінің ең аз ені кезінде забой қимасының ауданы, м[2];
- аршылу кеңістігі бойынша ауа бөлігінің қозғалысын ескеретін коэффициент;
- көмір алу бойынша жұмыс болмаған кезеңде қабатты табиғи газсыздандыру коэффициенті;
Lл==353 м
Осылайша, лаваның ұзындығы 200м қабылдаймыз.
1.2.5. Тазалау забойына жүктеу
Тазалау забойына тәуліктік жүктеме тау-кен техникалық факторларын ескере отырып, мынаны құрайды:
Атәу.=, т (42)
мұндағы, - циклға жұмсалатын уақыт,мин.;
, мин. (43)
мұндағы, - комбайнның бос жүріс жылдамдығы, ммин.;
1м лава ұзындығына жатқызылған, циклдың көмекші операцияларының қосынды уақыты, мин.;
Ко- демалысқа арналған уақыт нормативін ескеретін коэффициент;
Кк- соңғы операциялардың уақыт шығынын ескеретін коэффициент;
- комбайн берілісінің жұмыс жылдамдығы, ммин.;
, ммин., (44)
мұндағы, - комбайн қозғалтқыштарының тұрақты қуаты, кВт;
Nуст=0,75*400=300 кВт
- 1т көмірді алуға арналған энергияның сыбағалы шығыны, кВт*чт;
0,15+0,0025*А=0,15+0,0025*132=0,48к Вт*чт,
А- көмірді кесу кедергісі, кНм;
=5 ммин.
=112мин.
- тазалау забойындағы тәулігіне жұмыс уақыты, мин.;
Т=(tсм-tп.з.)*Nсм, мин. (45)
мұндағы, tсм- ауысым ұзақтығы, мин.;
tп.з.- ауысымдағы алдын ала дайындау-қорытынды операциялар ұзақтығы, мин.;
Nсм- тәулігіне көмір өндіретін ауысым саны, см.;
Т=(360-54)*3=882мин.
- бір циклдағы көмірдің мөлшері, т;
Ац=Lл*m*r**c, т (46)
мұндағы, с- забойдан көмір алу коэффициенті;
Ац=200*3*0,8*1,34*0,98=635.04т
Атәу.==5001ттәу.
Газ факторы бойынша алынған тәуліктік жүктемені тексереміз:
Аг=,ттәу., (47)
мұндағы, - қазылған кеңістік;арқылы ауаның шығуын ескеретін коэффициент
- көмір алу бойынша жұмыс болмаған кезеңде қабатты табиғи газсыздандыру коэффициенті;
- біркелкісіз газбөліну коэффициенті;
Аг==5133 ттәу.
Осылайша, алынған тәуліктік жүктеме газ факторы бойынша өтеді.
Қабылданған тәуліктік жүктемені қамтамасыз ету үшін қажетті циклдар саны мынаны құрайды:
, цикл., (48)
=7.87цикл.
Тәулігіне 7.5 цикл қабылдаймыз.
Қабылданған циклдар санына байланысты тәуліктік жүктемесіне түзету енгіземіз:
Начало формы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Конец формы
Асут=Ац*Nц=635.04*7.5=4763ттәу. (49)
Тазалау забойындағы тәуліктік жүктемені 4763ттәу түпкілікті қабылдаймыз.
1.2.6. Жұмыстардың еңбек сыйымдылығы, жұмысшылар саны және еңбек өнімділігі
Кен алу учаскесінде жұмысшылар санын анықтау үшін, тазалау забойында жұмыстарды есептеу және графигін құру, сондай-ақ жұмысшылардың еңбек өнімділігін анықтау, және басқа да көрсеткіштерді, кен алу учаскесі бойынша қазбаның кешенді нормасын, ал өзіндік құнын есептеу үшін 1т көмірдің учаскесі бойынша - кешенді бағаны орнату.
1.2.6.1. Қазбаның кешенді нормасы және бағасы
Қазбаның жеке нормасы бір жұмысшыға Нв.уст қызмет көрсету Нобсл. нормасына бөлумен белгіленеді:
Нв.уст.адам.===75 т (50)
Көмірді қазу бойынша жұмыстардың еңбек сыйымдылығы:
, адам.см., (51)
мұндағы, Асм.- тазарту забойынан ауысымдық өнім, тсм.,
=21.17адам.см.
Көмірді қазу бойынша жұмыстардың еңбек сыйымдылығы бір циклда, не үшін анықталатын циклондық коэффициенті келтіріледі,:
2.5цикла (52)
Бір циклді алуға келтірілген еңбек сыйымдылығы:
=8.5адам.см.цикл (53)
Тазалау цикліне кіретін жұмыстардың басқа түрлері бойынша еңбек сыйымдылығы анықталады:
, адам.см., (54)
мұндағы, V- процесс бойынша жұмыстардың көлемі,
Н- нормировочник белгілеген, жұмыстың белгілі бір түрі бойынша қазба нормасы.
Қазбаның кешенді нормалары мен бағаларын есептеу кезінде ГРОЗ және МГВМ буындарымен жөндеу-дайындық ауысымда орынадалатын, тәулік сайын техникалық қызмет көрсету және жабдықтарды жөндеу ескеріледі.
10 кесте
Қазбаның кешенді нормалары мен бағаларын есептеу
Жұмыстардың атауы
Өлшем білігі.
Қазба нормасы
Жұмыстардың көлемі, цикл
Жұмыстың еңбек сыйымдылығы
Тарифтік бағасы
тг.
Жұмыстардың баасы,
тг.
Көмірді алу
т
600
635.04
8.5
200.664
284.27
Конв.желісін жылжыту
м
205.1
200
0.98
200.664
32.78
Бастарды жылжыту:
а) керу
б) жетек
м
м
12.5
7.5
0.8
0.8
0.064
0.11
200.664
200.664
2.14
3.68
Озық бекітуді тесу
ст.
29
4
0.14
200.664
4.68
Таспалы конвейерді шақтап кішірейту
м
20
0.8
0.04
200.664
1.34
Аса тиегішті жылжыту
м
25.2
0.8
0.03
200.664
1.01
Ескерілмеген жұмыстар 5%
0.572
200.664
19.13
Барлығы:
м
0.8
10.17
2040,8
Қазбаның кешенді нормасы құрайды:
, т (55)
мұндағы, - цикл еңбек сыйымдылығының жиынтығы,адам.см.;
=156.1тадам.см.
1т көмірдің кесімді кешенді бағасы мынаны құрайды:
, руб. (56)
мұндағы, - циклдың жиынтық шығындары, руб.
=16.21 тг.
Тазалау бригаданың санын жоспарланған қазбаны асыра орындау нормаларын ескере отырып, анықтаймыз. Өндіріс ауысымына келетін жұмысшылар санын төменгі қазба нормасы бойынша жалпы ауысымның адамдар санымен қабылдаймыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Начало формы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Конец формы
, адам., (57)
мұндағы, - қазбаның нормаларын орындау коэффициенті;
30.2адам.
Өндіру ауысымда жұмыс істейтін 30 адам қабылдаймыз. Жөндеу-дайындық ауысымына Nяв.гроз.рем.=10 және Nяв.мгвм рем.=2 адам қабылдаймыз. Барлық ГРОЗ және МГВМ келетін штаты тәулігіне 42 адамды құрайды.
Жұмыс забойының тізімдік құрамы:
Nсп.=Nяв.*Ксп.с, адам., (58)
мұндағы, Ксп.с- тізімдік құрамының коэффициенті;
Ксп.с=, (59)
мұндағы, - бір жылдағы жұмыс күнінің саны;
- бір жылдағы мереке күнінің саны;
- бір жылдағы демалыс күнінің саны;
- бір жылдағы демалыс күндерінің саны;
- жұмысқа дәлелді себептер бойынша келмегенін ескеретін коэффициент.
Ксп.с==1.6
Nсп.=42*1.6=67адам.
Буын электрослесарының тәуліктік құрамы:
Nяв.эл.сл.=Nдеж.+Nрем., адам., (60)
мұндағы, Nдеж.- ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Көмір өнеркәсібі Қазақстанның жетекші өнеркәсіп салаларының бірі болып табылады. Халық шаруашылығының көмір негізгі отын түрлерінің бірі болып қалады. Көмір өнеркәсібінің дамуы басқа халық шаруашылығы мен кәсіпорындардың үздіксіз іс-қимылдармен, көптеген өнеркәсіптік және әлеуметтік экономикалық көмір өндірістік бассейн ауданды кәсіпорындармен байланысты болады.
Отын-энергетика кешені үшін үлкен маңызы бар көмірді өндіру, әзірге жер асты тәсілімен өндіру қолайлы болып отыр.
Қазақстанның экономикалық және әлеуметтік дамуының негізгі бағыттары, осы тәсілмен көмірді және көмір кен орындарында ең бай өнімдерді (кокстау және антрацит) жерасты тәсілмен өндіру көзделіп отыр. Бұл жер асты тәсілмен көмір өндіру технологиясын жетілдіру көмір алудың жоғары тиімділігін қамтамасыз етіп, қорларды ұтымды пайдалану мен жұмыс қауіпсіздігіне бірінші кезекте мән беріледі. Сондықтан көмір өнеркәсібін дамыту жобасы жоспарланып, негізгі жұмыстар-көмір өнеркәсібінің бас даму жобасы, шахта құрылысының техникалық, экономикалық, сондай-ақ негізгі жобалық шешімдер келісімі дұрыс жүзеге асырылуда.
Жер асты әдісімен кен өндіретін көмір өнеркәсібінде техникалық прогресс прогрессивті технологияны кеңінен қолданумен тазарту және дайындық жұмыстарын механикаландыру кешенін кеңейтумен іске асырылады. Алайда жаңа техниканы пайдалануға және еңбек тиімділігіне қол жеткізу, тек қана, шахтаны ашу тәсілі, шахта алаңын дайындау, қабатты қазу жүйесі кен қорының қазіргі заманғы өсіміне қолайлы жағдайлар жасауға қабілетті және жер асты тасымалдау жұмыстары, тау-кен қазбаларын желдету тиімділігі, сондай-ақ қолайсыз факторларға қарсы күрес бойынша іс-шаралар өткізуге қолайлы болса ғана көшуге болады.
1. Жалпы бөлім
0.1. Шахтинск шахта бөлімшесінің сипаттамасы
№1 кесте
Шахта сипаттамасы
Шахта бойынша ауа мөлшерін есептеу, м3мин
оқшауланған желдету
19020
Желдеткіштерімен берілетін нақты ауа мөлшері, м3мин
31125
Шахтаға түсетін ауа мөлшері, м³мин
30090
I ауданның клетті оқпаны
13270
I ауданның жаңа клетті оқпаны
7800
I ауданның №1 скипті оқпаны
780
I ауданның №2 скипті оқпаны
730
IІ ауданның клетті оқпаны
7250
IІ ауданның скипті оқпаны
260
Шаң қауіптілігі
қауіпті
Кенеттен түскен көмірдің, жыныстың немесе газдың қауіптілігі
қауіпті (К-2, К-1)
Тау-кен соққыларының қауіптілігі
қауіпті (Е-6,Е-4)
Суфлярды бөліну қауіптілігі
қауіпті (К-4, К-3, К-1вп, П-2)
Көмірдің өздігінен жануға бейімділігі
бейім емес
Желдету әдісі
сорғыш
Желдету схемасы
аралас
Желдету жүйесі
бірыңғай
Игеру тереңдігі, м
500-800
Тау-кен қазбаларының ұзындығы, м
116000м
Ақаулы өндіру, %
2,5% (2900м)
Абсолюттік газдың бөлінуі, куб. ммин
метан
көмірқышқыл газ
2004г.
112.8
32.7
Салыстырмалы газдың бөлінуі, куб. мт
метан
көмірқышқыл газ
55.1
15.1
Орташа әрекетті тазалау қазбаларының саны
2
Орташа әрекетті тұйық қазбаларының саны
7
Шахталарды желдету қиындығы, квтм3
6,9 кВт см² (қиын желдету)
Ауаның шығуы , ммин
сыртқы нақты есебі
41604300
0.2. Шахтаны кеңейту қажеттілігінің негіздемесі мен геологиялық учаскесін таңдау.
Тау-кен қарсылық білдіріп Капитальная шахтасы таратылғаннан соң, 1999 ж Шахтинск шахтасы пайдалануға берілді. 1988ж соңғы қайта құру жұмыстары аяқталып, 1989жылдардан бастап өндірілетін өнім көлемі төмендей берді. Шахтаның қаржы экономикалық жағдайларын тұрақтандыру үшін құрылысқа байланысты горизонтқа 360м жаңа қайта құру жүргізілді, бұл қайта құру аяқталған жоқ, сондықтан өндірілетін 1 блок қорларын дайындауға мүмкіндік жоқ.
Сол уақытта, таратылытын Высокая шахтасының кен телімі құрылған, өндіруге 1 блоктағы Е-5 қабатының Шахтинск шахтасының кен телімімен шектесетін, өзінің кен телім шегімен қорлар дайындалады және сәтті өндіріледі. Лавадағы Е-5 қабатының неғұрлым 1млн тоннаны құрайтын өнімді, ұзындығы 1400м кен алу бағанасымен аршу жоспарланып отыр.
Шахтаның табысты жұмысы 1 блокка бірлесіп, 4000м кен алу бағанасына лавадағы 3-3,5млн тонна қорды алуды дайындап және өндіру, сондай-ақ лавада қайта монтаждау кешенсіз жұмыс істеуге мүмкіндік береді.
1. Кен орны және шахта өрісі ауданының жалпы сипаттамасы
1.1. Кен орны мен шахта өрісінің тау-кен геологиялық сипаттамасы.
Шахтинск шахтасының кен телімі Капитальная шахтасының таратылған орталық бөлігін алып жатыр.
Шекарасы:
Оңтүстігінде - юра шөгінділер астынан п-1 қабатының шығуы.
Оңтүстік - батысында - юра шөгінді астынан п-1 қабат шығуда бас квершлаг астынан кентірек шекарасы, кентіректен ары қарай-өндіру к-1н.п. қабат шекарасы бойынша, промплощадка астынғы кентірекке дейін тік жазықтықта.
Солтүстік-батысында өндіру к-1н.п. қабат шекарасы бойынша, промплощадка астынғы кентірекке дейін тік жазықтықта.
Солтүстік- шығысында-Тайжин шахтасының шекарасы бойынша, тік жазықтықта.
Шығысында - XI-V p.л. бойынша тік жазықтықта.
Төменгші шекарасы К1н.п. 600м горизонт қабаты бойынша өтеді.
Шахта өрісінің өлшемдері: созылып жатуы- 3,5-ден 6,2км дейін, қарама - қарсы созылып жатуы 1,0- ден 5,5 км дейін. Шахта өрісінің алаңы 23,6 км2 құрайды.
Шахта алаңының шегіне қарай үш сулы горизонттары ажыратылады: төрттік шөгінділер, Юра жасының конгломератты кен қабаттары және Ильинский сериялы таскөмір шөгіндері. Төрттік шөгінділер екі түрге демовиальды және аллювиальды болып бөлінеді. Юра шөгінділері, құмды-сазды жыныстар топтамасына бөлінетін, көмір тасты шөгіндімен жасырылатын үш горизонтты конгломерат болып ұсынылады. Ең сулы горизонттары ортаңғы және жоғарғы қабаттары болып табылады. Ильинский сериялы көміртасты шөгінділер шамалы ғана суланған болып сипатталады. Жоғары сулану қзен алқаптары мен сайларда және тектоникалық бұзылыс орындарында бақыланады.
4.1. Көмір қабаттарының сандық және сапалық сипаттамасы
Көмір қабаттары кокстау Ж және КЖ маркаларына жатады және 29-8,6-33,6% ұшпа заттармен сипатталады. Көмір қабаттары жеңіл және орташа байыту категориясына жатады.
2 - кесте
Көмірдің сапалық көрсеткіштері
Қабат
Маркасы
Қуаттылығы
Ылғалдылығы,W%
Чуп. күлденуі Ачуп,%
Қабаттың күлденуі, Апл %
Ұшпаның шығуы в-в, V%
Қабаттану қалыдығы, у мм
Күкірт құрамы S,%
Фосфор құрамы P,%
Жану жылуы
Төменгі ккалкг
Жоғарғы ккалкг
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Е-6
Ж
1,3-1,65
4,7
7,7
10,7
33,6
28
0,41
0,012
7184
8550
Е-5
Ж
2,5-3,2
5,1
9,2
27,9
27,9
27
0,48
0,04
7088
8480
Е-4
Ж
1,1-1,60
4,9
-
7,1
31,7
32
0,45
0,054
7327
8620
Е-1
Ж
1,45-1,7
4,8
7,7
21,0
30,9
30
0,44
0,013
7279
8680
К-5
Ж
1,4-1,55
5,1
7,8
11,8
30,4
30
0,51
0,006
7112
8640
К-4
Ж
1,0-1,55
4,9
8,9
16,2
30,2
29
0,39
-
7017
8530
К-3
КЖ
0,86-1,45
4,3
9,0
14,2
29,8
28
1,02
-
6850
8570
К-1
вп
КЖ
1,3-1,9
3,8
8,4
18,6
28,6
30
0,65
-
6969
8500
1. Технологиялық бөлім
1.1. Геологиялық учаскені ашу және дайындау нұсқаларын таңдау
Геологиялық учаскені ашу және дайындау үшін мынадай шахта жобасы ұсынылады.
1 нұсқа
№6 және №7 еңкіш квершлаг пен 360 м горизонтқа дейін өту, №66, 68 74 еңістерді тереңдету. №1 желдеткіш оқпан бетінен 360 м горизонтқа дейін өту, үшінші осьтік квершлагты жүргізу, бас гезенкті жүргізу.
3 - кесте
1 нұсқа бойынша шығын мөлшері
Шығын атауы
Ұзындығы, м
Sсв., м[2]
Бекітре түрі
Бағасы
1п.м., руб
Жалпы бағасы мың.руб.
№1 желдеткіш оқпанын жүргізу
888
113,5
бетон
23950
21267600
ОСД гор. -360м қазбалары
150
16.4
бетон
16750
2512500
Еңкіш квершлаг №6
450
17,4
метал.
13830
6223500
Еңкіш квершлаг №7
700
17,4
метал.
13830
9681000
№66 еңістері
1000
19,2
метал.
14425
14425000
№68 еңістері
1000
19,2
метал.
14425
14425000
№74 еңістері
1100
19,2
метал.
14425
15867500
Осьтік квершлаг №3
2000
16,4
бетон
16750
33500000
Басгезенк
44
42,3
бетон
17430
766920
Ескерілмеген
-
-
-
-
11856444
Нұсқа қорытындысы
-
-
-
-
130420884
2 нұсқа
E1 магистральды конвейерлі штрегін, E1-E5 пром.квершлагын, E-5 еңкіш конвейерін, №68 пут. Еңісінен өту, бас гезенкті жүргізу.
4 - кесте
2 нұсқа бойынша шығын мөлшері
Шығын атауы
Ұзындығы, м
Sсв., м[2]
Бекітре түрі
Бағасы
1п.м., руб
Жалпы бағасы мың.руб.
Магистральды конвейер штрегі
880
19,2
метал.
14425
12694000
Пром. квершлаг
420
19,2
метал.
14425
6058500
Конвейер еңісі
320
19,2
метал.
14425
461600014136500
Жол еңістігі
980
19,2
метал.
14425
14136500
Бас гезенк
44
42,3
бетон
17430
766920
Ескерілмеген 10%
-
-
-
-
382719
Нұсқа қорытындысы
-
-
-
-
42099112
4.1.1. Оңтайлы нұсқаны таңдау
Салыстырмалы талдауды негізге ала отырып бұрын келтірілген, неғұрлым үнемді болып екінші нұсқа таңдалады:
Гор. -360м қабатты қазбаларымен Е-2, Е-5 қалың қабаттар бойынша ашу
Шахталық өрісті дайындау - жол және конвейерлік еңістерді Е-2 қабаттары бойынша жүргізіледі.
1.1. Дайындық қазбаларын жүргізу және бекіту
Қазбаларды жүргізуді тағайындау және оның тау-геологиялық жағдайлары
Лаваның конвейер штрегі Е-5 қабаты бойынша, келесі тау-кен-геологиялық жағдайларында жүргізіледі: қабаттың қуаты 3.0 м, құлау бұрышы 6[0]-қа дейін, көмірдің көлемдік салмағы 1,34 тм[3], , алевролиттер мен құмдақтардан тұратын, 1 бекініс кезінде шатыр жыныстарының қаттылық коэффициенті 3-4. Топырақ қабатын алевролиттің 3-4 күштілігімен ұсынылған.
Тереңдігі қазбаның бетінен 775 м, қазбаның ұзындығы 3670м құрайды.
Қазба тау-кен массасын ПТ 120 типті таспалы конвейермен тасымалдауға, әр түрлі материалдарды жеткізуге, адамдардың жүріп-тұруына, тазартпа забойына таза ауа беруге арналған. Осы щабат бойынша бұрын жүргізілген есептерді негізге ала отырып, көлденең қимасын қазбаның - тік бұрышты жәнебекітпенің анкерлі түрін таңдаймыз.
"Көмір шахталарындағы қауіпсіздік ережелеріне" сәйкес конвейерлік штректер үшін қазбаның қимасы 4,5м[2] -тан кем болмауы тиіс.
Қазбаны пайдалану кезеңіндегі өтетін ауа мөлшері былай анықталады:
, м[3]мин, (1)
мұндағы, Асут - тәуліктік көмір өндіру, ттәул;
qСН4 - салыстырмалы газ бөліну, м[3]т
=106.6 м[3]мин,
Ең аз қазба қимасында барынша рұқсат етілетін ауа қозғалысының жылдамдығы былай анықталады:
(2)
,
- Қазбаның қима ауданы - 14,88 м[2];
- Қазбаның биіктігі - 3.1 м;
- Қазбаның ені - 4,8 м.
4.1.1. Анкерлі бекітпені есептеу
Анкерлі бекітпені беріктендіру және қазба айналасындағы жыныстардың бекемділігін арттыратын құралы ретінде қарастырады. Осындай бекітпенің негізгі параметрлері анкердің ұзындығы, өзекті және бекіністі көтергіштік қабілеттілігі мен анкерлердің арақашықтығы болып табылады.
Анкерлердің ұзындығы қазбаның нысанын ескере отырып, бұрын қабалданған, шатыр және бүйір қазба жыныстарының беріктігіне тәуелді жыныстардың ықтимал құлауы мен қабаттануы бойынша таңдалынады:
lан =lв +l1+l2+l3, м, (3)
мұндағы, lв - жыныстың қабаттану мен төгілу аймағының биіктігі, м;
l1 0 - тұрақты массив аймағындағы анкердің тереңдік шамасы, l1 =,3-0,4 м;
l2 - тірек-демеу элементінің қалыңдығына тәуелді, анкер бөлігінің теспенің шығыңқы ұзындығы, м;
l3 - анкер өзегі мен гайканың еркін шығыңқы ұзындығы, l3=0,05м.
Жыныстың қабаттану мен төгілу аймағының биіктігі:
, м, (4)
мұндағы, а - қазбаның шала пролеті, м;
с - қазба бүйір жыныстарының немесе көмір сығындыларының ықтимал тереңдігі, м;
fк - қазба шатырындағы жыныстардың бекемділік коэффициенті.
, м, (5)
мұндағы, kсж - сығу кернеуінің шоғырлану коэффициенті;
γ - қазба асты мен жер бетіне дейін жатқан жыныс тығыздығы, тм[3];
h - қазбаның сұлбалық биіктігі, м;
r - призма мөлшеріне тәуелді, қазба бүйір жынысының жылжу коэффициенті.
2.45 м; (6)
=1.84м,
lан =1.84+0.4+0.1+0.05=2,39 м.
Қабылданған анкердің ұзындығы lан =2,40м.
Қазбанаың шатырынан Qкр және бүйірінен Qб анкерге түсетін жүктеменің шамасы:
, тм[2], (7)
мұндағы, ά - қазбалар жүргізілетін көлбеу бұрыш, град.
, тм[2]. (8)
мұндағы, hв - қазылып жатқан қазбаның биіктігі, м.
=4.72 тм[2];
=7.52 тм[2].
ШК және АСП типті анкерлерді бекіту беріктілігі мен көтергіштік қабілеттілігі Ран:
, (9)
=6.67,
=9.4; (10)
Орнату тығыздығы, сондай ақ 1м2 қазба бүйірі мен шатырына штанга саны:
; (11)
(12)
мұндағы, kзап - қор коэффициенті, kзап =1,5-2,0
=0.75;
=1.69;
Анкерлер арақашықтығы:
==1.15, (13)
==0.82. (14)
Шатыры бойынша ұзындығы 2,4м, бекітпе арасы 1 метр, АСП типті 5 анкерді, ал бүйірі бойынша ұзындығы 1,6м, ШК-1М типті 4 анкерді қабылдаймыз.
4.1.2. Қазбаны жүргізу тәсілі мен құралдары
Тау - кен деректер негізінде Е-2 қабаты бойынша тау-кен массасын ашу үшін ең қолайлы тәсіл комбайнды әдіс болып табылады. Қабылданған штрек қимасында, тау-кен массасын қопару және тиеу үшін П 110-01 типті қазба жүргізгіш комбайнан қолданамыз. Тау-кен массасын забойдан тасымалдау ПТ-120 ленталы конвейерлер көмегімен іске асыралады.
Тау-кен массасын конвейерге жүктеу үшін ППЛ-800 типті тиегішті қолданамыз. Анкер астындағы шпурларды бұрғылау WОMBAT бұрғылау станогымен жүзеге асырылады.
5-кесте
П 110-01 типті комбайнның техникалық сипаттамасы
Параметр атауы
Мәні
Қазбаның қима ауданы, м[2]
7-25
Қазбанын көлбеу бұрышы, град
+-18
Жыныстың бекемділік коэффициенті
10
Электр қозғалқыштың жұмыс істеу қуаттылығы, кВт
190
Қайта қозғалу жылдамдығы, ммин.
6
Салмағы, т
36
Комбайндық әдіспен шректерді жүргізудің айлық норма жылдамдығы, 15 м[2] қимасының бұрышы бойынша, айына 200 м құрайды. Циклда жылжуын, шатыр жынысының тұрақтылығымен анықтайды, яғни олардың рұқсат етілген ашылу шамасымен. =4 қаттылығымен алевролит тұрақтылығы - орташа, рұқсат етілген ашылуы - 5-10 м[2]. Қазбаның ені бойынша ұңғылау - 5 м, циклда рұқсат етілетін жылжуы - 1 м құрайды. Айлық және цикл жылжуларын негізге ала отырып , тәулігіне 9 цикл қабылдаймыз.
4.1.3. Тау-кен массасын алу және комбайн өнімділігін есептеу.
Қазба жүргізу циклы, комбайнның атқарушы органымен жыныстарды бұзудан басталды. Айналма кескіш каронка забойға камбайн берілісімен немесе камбайн жұмыс органның телескопты жебесімен енгізеді массивтегі коронканың енгізу терендігі жыныс қаттылығына байланысты болады. Кенжар каронкасымен өңдеу схемасы көптеген факторларға байланысты. Кескіштің бас бағыты кенжар жынысының қабатталуына байланысты болуы мүмкін:
Комбайнның техникалық өнімділігін анықтау;
, (15)
мұндағы, а, в, c, d - коэффициенттер;
f - жыныстық қаттылық коэффиценті
fср =fу*(1-kп)+fп* kп, (16)
мұндағы, fу - көмірдің қаттылпық коэффиценті;
fп - жыныстардың қуаттылық коэффиценті;
kп - кесу коэффиценті.
fср =1*(1-0.06)+4*0.06=1.18,
==0.27
Қазба жүргізгіш камбойнды пайдалану өнімділігі:
Рэкс=*kэ, (17)
мұндағы, kэ-камбайнның тоқтамай жұмыс істеу коэффиценті;
Рэкс =0.27*0.5=0,135.
4.1.4. Тау-кен массасын тасымалдау. Көмекші процестер
Тау-кен массасы кенжардан камбайн көлігімен ППЛ-800ленталы конвейеріне, одан ары қарай ПТ-120 ленталы конвейріне жүктелінеді. Ленталы конвейермен тау-кен массасы гезенкке келіп түседі гезенктен ленталы конвейрге және скипті оқпанның түсіру шұңқырларын одан әрі жер бетіне тасмалданады.
Материалдар мен жабдықтарды жеткізу монорельсті жолдық көмегімен локаматив күшімен іске асырылды.
4.1.5. Ұңғылау кезінде тау-кен қазбаларын желдету
Қазбаларды желдетуді есептеу және жергілікті желдету кезінде желдеткішті тандау Шахтаны желдету бөлімінде көрсетілген.
4.1.6. Қазбалардың кешен нормасын есептеу және оның бағалары
Әр процестің жұмыс көлемін қазбаны бекіту паспорты негізінде есептеу жасымен анықтаймыз. Мына келесі процестерді орындау көзделіп отыр:
1) массивтеги көмірді сіңдіру V=2 шпурлармен;
2) қазбаларды жүргізуV=1 м;
3) қазбаларды бекіту:
а) анкер астынан шпурларды бұрғылау V=12 м;
б) анкерлерді орнату V=5 шт.
4) борттарды көшіру:
а) шпурларды бұрғылау V=16 м;
б) анкерлерді орнату V=10 шт.;
5) желдеткіш құбырларды күшейту V=1 м;
6) ТЕР (ПОТ) күшейту V=1 м;
7) сығылған ауа құбырын күшейту V=1 м;
8) монрельсті жолдарды монтаждау V=1 м;
9) ленталы конвейерді күшейту V=2 м.
Кешенді норма - бұл есептеу жолымен, нақты жағдайларға белгіленген норма, ол циклдің кенжарда орындайтын барлық ұңғымалық процестерді қамтиды және ауысымда бір адамға бөлінетін өнімнің нақты өлшем бірліктері өлшенеді.
Еңбек сыйымдылығының процесі жұмыс уақыты және оны орындау үшін қажетті шығындармен айқындалады:
, адамауыс. (18)
мұндағы, V- қандай да бір жұмыс процессіне жұмсалатын жұмыс көлемі;
Нвыр- бұл процес үшін орнатылатын қазба нормасы.
№ 6 кесте
Қазбалардың кешенді нормасын есептеу және бағалары
Жұмыс атауы
Өлшем бірл.
Қазба нормасы
Цикл жұмысының көлемі
Жұмыстың еңбек сыйымдылығы
Тарифтік жалақы
Жұмыс бағасы, руб
1
2
3
4
5
6
7
Массивтегі көмірді сіңдіру
шп.
23
1
0.09
200.664
18.06
Қазбаларды жүргізу
м
5.4
1
0.18
200.664
36.12
Қазбаларды бекіту:
а) шпурларды бұрғылау
б) анкерлерді орнату
м
шт.
29.4
13.8
12
5
0.44
0.38
200.664
88.29
76.25
Борттарды керу:
а) шпурларды бұрғылау
б) анкерлерді орнату
м
шт.
146
17.8
16
10
0.1
0.56
200.664
22.0
112.7
Желд. құбырларды күшейту
м
140
1
0.007
200.664
1.23
ТЕР (ПОТ) күшейту
м
15
1
0.07
200.664
14.05
сығылған ауа құбырын күшейту
м
15
1
0.07
200.664
14.05
монрельсті жолдарды монтаждау
м
10
1
0.1
200.664
20.07
ленталы конвейерді күшейту
м
14.5
1
0.07
200.664
14.05
Есептелмеген жұмыс 2%
0.05
200.664
30.01
Барлығы:
м
1
3.097
200.664
621.5
Қазбаның кешен нормасын анықтау:
, мадам, (19)
мұндағы, - цикл шамасы, м,
- циклдың еңбексыйымдылығы, ад.ауыс.
=0.32мадам.
Кешен бағаларын анықтау:
, руб.п.м., (20)
мұндағы, - жұмыстығ жалпы құны, руб.,
=621.5 руб.м.
Қазбаны жүргізу жылдамдығын анықтау:
Lмес =Lц*Nц.сут*Nдн, ммес, (21)
мұндағы, nц - тәуліктегі цикл саны.
Lмес =1*9*30=270ммес.
Бригада мүшелерін ауысым бойынша бөлу үшін, жұмыс жасау және жөндеу ауысым жұмыстарының еңбек сыйымдылығын анықтаймыз. Жұмыс ауысымда келесі процестер орындалады:
1) қазбаларды жүргізу Т=0.18 ад.ауыс.;
2) қазбаларды бекіту Т=0.82 ад.ауыс.;
3) желдеткіш құбырларын күшейту Т=0.007 ад.ауыс.
Жұмыс ауысымдарының жалпы еңбек сыйымдылығы =9.063 ад.ауыс. құрайды. Жұмыс ауысымына =9 адам қабылданады.
Жұмыс ауысымында қазбаны қайта орындау нормасы мына коэффициентті құрайды:
==1.007 (22)
Жөндеу ауысымында мынадай келесі процесстер орындалады:
1) массив көмірінің сіңуі Т=0.09 ад.ауыс.;
2) борттарды көшіру Т=0.66 ад.ауыс.;
3) ТЕР (ПОТ) күшейту Т=0.07 ад.ауыс.;
4) сығылған ауа құбырын күшейту Т=0.07 ад.ауыс.;
5) монрельсті жолдарды монтаждау Т=0.1 ад.ауыс.;
6) ленталы конвейерді күшейту Т=0.07 ад.ауыс.
Жұмыс ауысымдарының жалпы еңбек сыйымдылығы =9.54 ад.ауыс. құрайды. Жұмыс ауысымына =9 адам қабылданады.
Жұмыс ауысымында қазбаны қайта орындау нормасы мына коэффициентті құрайды:
==1.06 (23)
Ұңғылаушы бригаданың келу құрамына Nяв.=18 адам қабылдаймыз.
Ұңғылаушы бригада жұмысшыларының тізім құрамы:
Nсп.=Nяв.*Ксп.с, адам, (24)
мұндағы, Ксп.с- тізім құрамыы коэффициенті;
Ксп.с=, (25)
мұндағы, - жылдың жүмыс күндер саны;
- жылдың мереке күндер саны;
- жылдың демалыс күндер саны;
- жылдың демалыс (отпуск) күндер саны;;
- дәлелді себептермен жұмысқа келмегенін ескеретін коэффициент.
Ксп.с==1.6
Nсп.=18*1.6=28адам
Электраслесарь буынының тәулік құрамы:
Nяв.эл.сл.=Nдеж.+Nрем., адам, (26)
мұндағы, Nдеж.- әр жұмыс ауысымының элетрослесарь кезеккшілерінің саны, адам;
Nрем.- жайындық-жөндеу ауысымының элетрослесарь кезеккшілерінің саны, адам;
Nяв. эл.сл.=3+3=6адам
ГРП тәуліктік құрамына 4 адам қабылдаймыз.
Ұңғылаушы бригадасымен келу құрамы мынаны құрайды:
Nяв.бр.=Nяв.прох+Nяв.эл.сл.+Nяв.грп , адам, (27)
Nяв.бр.=18 +6+4=28 адам
Ұңғылаушы бригадасының тізім құрамы мынаны құрайды:
Nсп.бр.=Nяв.бр.*Ксп.с=28*1.6=44 адам (28)
МГВМ және ұңғылаушының ауысымда еңбек өнімділігі:
Ппрох===0.5 мсм. (29)
МГВМ және ұңғылаушының айлық еңбек өнімділігі:
Пмес.== =9.64 ммес. (30)
Шығыс дайындық забойы жұмысының еңбек өнімділігі
Пр.вых=0.32 мвых. (31)
Дайындық забойы жұмысының айлық еңбек өнімділігі:
Пр.мес.=6.14 ммес. (32)
4.1.1. Ұңғылау цикл жұмыстарын ұйымдастыру
Ұңғылаушы буын: үш адамнан - екі ұңғышы мен бір МГВМ-ден тұрады.
Ауысым басында ауысымды қабылдау-өткізу кезінде забойды, жабдықтарды қарап шығу, бекітпе паспорты және ТБ талаптарына аса назар аудару керек. Тексеріс жүргізгеннен кейін барлық қателіктерді түзеп, буын ұңғылауциклын орындауға кіріседі.
МГВМ П-110-01 комбайнын, ұңғылаулаушылар бұрғылау станоктарын жұмысқа дайындайды. Ары қарай МГВМ аршып, тау кен массасын тиейді, бір ұңғылаулаушы бақылап, комбайнның тегішке жүк артқан орнын тазалайды, ал үшінші ұңғылаушы бекіту материалын дайындайды. Тау кен массасын қопарғаннан соң ұңғылаулаушы мен МГВМ забойды бекітуге кіріседі. Желдеткіш құбыры қалу шамасына қарай күшейтіледі. Жөндей ауысымында үш ұңғылаулаушы көмірдің массивке сіңуін ңске асырады, ары қарай өрт сөндіру, сығылған ауа құбырларын күшейтеді. Тағы екі ұңғылаушы монорельсті жолдарды монтаждайды және ленталы конвейерді күшейтеді. Үш ұңғылаулаушы анкерлеу мен борттарды көшірумен айналысады, содан соң оларға тағы екеуі қосылады. Екі МГВМ комбайнды тексеру және қызметтерімен айналысады.
4.1.2. Циклды ұйымдастыру жұмыстарының графигін есептеу
Циклдағы әр процесстің жүргізілу ұзақтығын есептейміз.
, мин, ( 33 )
мұндағы, tсм - ауысым ұзақтығы, мин;
nадам - процесті жүргізетін адам саны;
ni - әр процестің еңбек сыйымдылығы , адамсмен;
1) ауысымды қабылдауы мен өткізуі: tп.с.=5 мин;
2) тау кен массасын алу:
=32 минуты,
3) қазбаларды бекіту:
=92 минуты,
Екі адам қазба жүргізумен айналысса, үшіншісі бекіту материалын дайындайды, осылайша бекіту процесі ұзақтығын 9 минутқа кемітеді.
4) желдеткіш құбырларын күшейту:
=1.2*3=4 минут,
5)көмірдің массивке сіңуі:
=14*9=126 минут,
6) (ПОТ)ТЕР күшейту:
=10.5*9=95 минут,
7) сығылған ауа құбырын күшейту:
=10.5*9=95 минут,
8) монрельсті жолдарды монтаждау:
=17*9=153 минут,
9) ленталы конвейерді күшейту:
=10.5*9=95 минут,
10) борттарды көшіру:
=50*9=450минут,
Ленталы конвейерді күшейту және монрельсті жолдарды монтаждау жұмыстарын аяқтағаннан соң, екі ұңғылаулаушы борттарды көшіруді жүргізіп жатұан үш ұңғылаулаушыға көмекке барады, осылайша бұл жұмысты орындау ұзақтығы 90 минутқа кемиді. Сонан соң =360 минутты қабылдаймыз.
11) есептелмеген жұмыстар:
=5*9=45 минут,
4.1.3. Дайындық забойында жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік шаралары
1. Жұмысқа уақытша және тұрақты анкерлік бекітпені тұрғызу бойынша, қазбаны жүргізу мен бекіту жұмыстарымен танысқан және қол қойған жұмысшылар жіберіледі.
2. Забой кеудесін, қазбаның төбесі және борттарды қорғаныспен, тұрақты бекітпемен құрастыру іске асырылады. Ұңғымаларды бұрғылау, ұңғымаларға анкерлерді орнату уақытша бекітпемен жүргізіледі.
3. Анкерлер орнатылған ұңғыманы шаңға қарсы респираторларды қолдана отырып бұрғылау керек.
Қазбаның анкерлі бекітпе элементіне көтергіш-тасымалдау машиналары мен механизмдерін, сондай-ақ басқа да динамикалық және вибрациялық жүктеме туғызатын жабдықтарын (шығырлар, монорельс, аспалы арқан жолдар, аспалы таспалы конвейерлер жергілікті желдету желдеткіштері) ілуге тыйым салынады. Есептелмеген жабдықтарды жәіне механизмдерді орнату үшін қосымша анкерлі бекітпе орнату керек.
Забойда орнатылған анкерлі бекітпенің сапасын бақылау,көзбен көріп, ЖІК кілттерімен учаскелік қадағалау тұлғалары жылына кемінде бір рет іске асырады. .
Анкерлер орнатылған қазба шатырындағы ұңғымаларды бұрғылау қазба ортасынан желдетпе схемасы бойынша,қөлбеу бұрыштардың қазба бүйіріне қарай ұлғаюына байланысты жүргізіледі.
Желдету құбыр қондырғыларының забой кеудесңнен артта қалуы 8 метрден аспауы тиіс, ауа жылдамдығын (шығынын) бақылау датчигінің артта қалуы 10 - 15 метрден аспауы тиіс.
Желдеткіш қондырғысын күшейту және ДСВ датчигін ауыстыру тау-кен шеберінің қатысуымен және жергілікті желдеткішті қосып жүргізіледі.
ПОҚ өртке қарсы қондырғысын күшейту жөндеу ауысымда, тау-кен шебері басшылығымен, забой механизмдерді кернеуден босату және ПОҚ суының қысымнан ажырату кезінде жүргізіледі.
3.3. Көмірді алу, тазартпа забойында шатырды басқару мен бекіту
3.3.1. Е-5 қабатының тау кен геологиялық сипаттамасы және лаваны қоршау жыныстары
Е-2 қабаты екі күрделі, екі көмір топтамасымен көрсетілген құрылыстан тұрады . қабаттың жалпы қалыңдығы 2.60-3.0 м (3.0 м), таза көмір топтамасының қалыңдығы - 2.59 м., алынатын қалыңдық - 3.0 м., жыныстық қабатша 0.16 м құрайды. Көмірдің жарықшақтығы екі бағытта дамыған: аз. құлау бұрышы 10º бұрыш астына 80º және аз. құлау бұрышы 115º бұрыш астына 75º. Е-5 қабатының стратиграфикалық кескінінде Е-6 қабатынан төменде 50 м және Е-4 қабат астынан 26 м жатады.
Қабат көмірі Ж (группа 2Ж) маркасына тиесілі.
Е-2 қабатының сапалық көрсеткіштері:
1. жалпы қабаттың клденуі, % 22.1
2. пайдалану кезінде күлденуі, % 26.2
3. таза көмір топтамаларының күлденуі, % 7.8
4. ылғал құрамы, % 2.5
5. ұшпа заттарының шығуы, % 31.0
6. Пластометрикалық көрсеткіштер, мм Х = 1, Y = 34
Барлық жерде колчеданов карбонатты құрамның f=6-8 қосылуы күтіледі, көлем салмағы - 2.45 тм[3]. Негізгі қабат табан бөлігіне тиесілі колчедандар - 5% дейін.
Көмірдің кесу кедергісі 130 кгсм[2]. Е-5 қабатынының табиғи газдылығы 15-16 м[3]т құрайды. Қабаттың кенеттен түсетін көмір мен газ қауіптілік абсолюттік ьелгісі - 320 м, ал тау кен соққысынан, көмір шаңы жарылысы қауіптерінің тереңдігі 150 м. Көмір өзіжанғыштыққа бейім емес. Қабат жатысы аршу алаң шегінде жазық (еңістеу), құлау бұрышы - 4-6º. Алынатын 1-1-5-5 лаваның жер бетінен тереңдігі 700 м.
Қабат шатыры:
* жалған - 0.15-0.25 м алевролит көмірқышқыл материал қосылған майда түйіршікті сынықтармен біріккен, аса тұрақты емес, алынған көмір артынан қопарылуға бейім. Рұқсат етілген қопарылыс алаңы 5 м[2], ашылуы 5 минутқа дейін. Жаныстың қаттылық коэффициенті проф. Протодьяконовтың қаттылық шкаласы бойынша 3 -4 құрайды;
* тікелей - 5.0-5.5 м. - алевролит үлкен түйіршіктелген, қатпарлы, орташа тұрақтылықпен, төменгі қабат бөлігі (1,0-1,5 м.) әлсіз тұрақтылықпен. Қаттылық коэффициенті f = 3 - 4. Рұқсат етілген ашылуы 15-30 м[2], ашылу уақыты 30-45 минут. Шатыр тұрақтылығы бойынша - орташа, орны тұрақта емес деп сипататталады.
* Негізгі - 7.5-8.0 м. - құмдақ күңгірт - сұр, қатпарлы, ортатұрақтылықпен. Қаттылық коэффициенті f=6-8. Шатыры қиын қопарылатын, ұзақ ілінетін, жүктеме қасиеті ауыр, жүргізілуі - орташадан қиын жүргізуге дейін.
Қабат қыртысы күңгірт - сұр майда түйіршікті алевролитпен біріккен, су өту кезінде қабат мамықталуға бейіім. Қаттылық коэффициенті f=3-4. Қыртыстың қысып жабылу 4.5 МПа (45 кгсм[2]).
Гидрогеологиялық шарттары - қолайлы. Қабатты аршудың үлкен тереңдігін және қоршау жыныстарының аз сулануын ескеріп, су ауа райының таралуы 3-5 м[3]сағ аспайды, сондықтан аймақта тектоникалық бұзылыстарды күтуге болады. Көмірмен шатыр және қыртыс жыныстарының байланысы әлсіз.
Қабаттың гипсометриясы толқынды.
Қауіпті аймақтар:
1. Сапасыз тығындалған геологиялық барлауу ұңғымалары № 1007 , 3844, 3885 , 3845. Қабат және ұңғымаға жақын жатқан қоршау жыныстар сулы, ылғалдану есебінен тұрақтылық өрісі төмен. Қауіпті аймақта шатырдың күмбезденуі, жоғарғы көмірдің сығылуы болуы мүмкін. Ұңғымалардың оқпандын ашу кезінде жоғары газ бөліну, су ағыны 50 атм қысымда, 2.5 м[3]сағ дейін болуы мүмкін, кейіннен тұрақты түсімі 1-2 м[3]сағ дейін.
2. Аймақтың тектоникалық бұзушылықтар араластырғыштар маңында әлсіз, интенсивті жарылған араласушы тау жыныстары мен көмірдің болуымен түсіндіріледі.
1.2.1. Қазу жүйесін таңдау
Қазу жүйесі уақыт және кеңістікте кен алу алаңының ұштастырылған, тазарту және дайындық жұмыстарын жүргізу тәртібімен айқындалады.
Уақытпен ұштастыру шарттарын орындау кезінде, барлық дайындық қазбаларын жүргізуді, монтаж және профилактикалық жұмыстарын қоса алғанда, толық өңдеуден өткен забой орнына, уақытында әрбір жаңа забойын дайындау және сәтінше өткізуді қамтамасыз етуді білдіреді.
Кеңістікте ұштастыру толық шектелген учаскеде қалған дайындық қазбасының бөлігі қалған жұмыс уақыты аяқталуына дейін тағы жүргізілуі кезінде, кен алу аймағы кеңістігінде тазалау және дайындау кенжарларының өзара орналасуы реттейді
Қазу жүйесін таңдау кезінде ұсынылған негізгі талаптарды орындауды қамтамасыз ету керек, оларға мыналар жатады: жұмыс қауіпсіздігін, үнемділігін, көмір өндіру кезінде ең аз пайдалы қазба шығындары болу үшін ең жоғары мүмкіндіктерді пайдалануды қамтамасыз ету.
Алайда, қазу жүйесін таңдаудың маңызды мәні кен-геологиялық, технологиялық және ұйымдастырушылық ерекшеліктерін есепке алу аса маңызды рөл атқарады. Оларға мынадай факторларды жатқызуға қабылданған, кен орынның нысаны, қазу тереңдігі, гипсометрия, қабаттың құлау бұрышы, көмірдің механикалық қасиеттері және қоршаулы тау жыныстары, газдылық және т. б.
Е-2 қабатының қазу жүйесін таңдауға қабаттың құлау бұрышы, газдылық және лава жүктемесі сияқты факторлар әсер етеді.
Е-2 қабаты жатысының тау-кен-геологиялық жағдайларын негізге ала отырып, неғұрлым қолайлы қазу жүйесі - ұзын бағаналармен созылым бойынша, көмірді кешенді - механикаландырылған кенжарында алу болып табылады. Төбені басқару тәсілі - толық қирату.
Бұл қазу жүйесінің мүмкіндіктері:
1) толығымен дайындық және тазарту жұмыстарын уақыт пен кеңістікке бөлуге болады, жоғары өнімді техниканы тиімді пайдалануға мүмкіндік береді;
2) дайындық жұмыстары кезеңінде қабатты егжей-тегжейлі барлауға;
3) тазалау забойына жүктемені шоғырландыруға;
4) қабатты алуға уақтылы бағытталған профилактикалық дайындық іс-шаралар кешенін жүзеге асыруға.
1.2.2. Кен алу учаскесін ашу және дайындау
Кен алу учаскесін ашу және дайындау өндірілді конвейер және жол еңістермен, қанатында - қанатты еңісімен жүзеге асырылады. Алу бағанасы конвейер және желдеткіш штректермен, монтаждау камерасымен қоршалған.
1.2.3. Тазарту жұмыстарының механикаландыру құралдарын таңдау және негіздеу
Шахтаның тұтастай жұмыс ырғақтылығын және тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін, жобада тазалау забойында технологиялық процесінінің барлық негізгі операцияларды уақыт бойынша біріктіруге және механикаландыруға мүмкіндік беретін, механикаландырылған кешендерді қолдананатын технологиялық схема қарастырылады.
Қазіргі уақытта механикаландырылған кешендердің үшінші сатысына жататын, техникалық деңгейі жоғары техниканы қолданған жөн. Олардың құрамына өзікергіш тазалау комбайндары, цепсіз беру жүйесімен және бірқатар энергиямен жаратандырылған жүйеге келтірілген конвейерлер кіреді. Бұл кешендер іс жүзінде барлық пайдалану жағдайларында қолданылады.Начало формы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Конец формы
1.2.3.1. Механикаландырылған бекітпенің түрін таңдау және өлшеу
Механикаландырылған бекітпе түрі ең алдымен, оның техникалық сипаттамалар сәйкестігіне сүйене отырып және қолданылу аймағы тау-кен-геологиялық шарттарға сәйкес жобаны пайдалану кезінде қазып алынатын қабаттардың, алаңдар мен учаскелеріндің алынатын қалыңдығын, қабаттың құлау бұрышын, оның газдылығын, сулануын, құрамын және төбе мен қыртыс жыныстарның қасиеттерін және т. б. ескере отырып таңдалады.
Механикаландырылған бекітпені қолдану шарттары "Шахтинск" шахтасында қолайлы болып табылады, өйткені тау-кен-геологиялық шарттары механикаландырылған кешендерді қолдануға ешқандай шектеулер қоймайды.
Жобаланып отырған шахта алаңы учаскенің жату жағдайлары үшін неғұрлым кен алу алыңы шегінде оның өзгеруін ескере отырып, нақты қалыңдықты негізге алып таңдалынған, МКЮ 4.1132 үлгідегі қолданушы қорғау механикаландырылған бекітпені қолдану тиімді.
7-кесте
МКЮ 4.1132 бекітпенің техникалық сипаттамасы
Параметрлері
Мәні
Секциялардың биіктігі , м
Алынатын қабаттың қалыңдығы, м
Үлестік кедергісі, кНм2
920
Орнату қадамы, м
1.5
Секциялар массасы, кг
10060
Қозғалыс жылдамдығы, ммин.
4
1.2.3.2. Өту қимасы бойынша бекітпені тексеру
Е-2 қабатының салыстырмалы газ молдылығы 5.36 м3т құрайды, соған қарамастан қабылданған бекітпе түрінінің лаваның жұмыс кеңістігінде, желдету шарттары бойынша қажетті өту қимасын қамтамасыз ету мүмкіндігін тексеру.
Қажетті механикаландырылған бекітпе түрін таңдағаннан кейін, бірінші кезекте үлгі өлшемін жүргізу қажет, оны желдету факторы бойынша тексеру. Бұл үшін осы бекітпедегі жұмыс кеңістігінің нақты қимасының ауданын алынған есеп жолдарымен салыстыру қажет. Бұл ретте мынадай шарттар сақталуға тиіс:
(34)
мұндағы, Sp- бекітпе жұмыс кеңістігінінің есептік қима ауданы, м[2];
Sф- бекітпе жұмыс кеңістігінінің нақты қима ауданы, м[2];
Кд- қабатты табиғи газсыздандыру коэффициенті;
qсн4- қабаттың салыстырмалы газмолдылығы, м[3]т;
Vд мах- тазалау кенжарындағы ең жоғарғы рұқсат етілетін ауа қозғалысының жылдамдығы, мс;
d- метан шығыс ағынына рұқсат етілген шекті концентрациясы, %;
Кв.п.- аршу кеңістігіндегі ауаның қозғалысын ескеретін коэффициент;
Qm= , ммин.; (35)
мұндағы, М- қабаттың қалыңдығы, м;
r - комбайнның қармау ені, м;
- көмірдің тығыздығы, м[3]т;
- комбайн берілісінің ықтимал жылдамдығы; ммин.;
3*0.8*1.34*5=16.08ммин.
=3.8 м[2]
3.8м[2] 6.48м[2]
Осылайша, МКЮ 4.1132 таңдалған бекітпе желдету шарттары бойынша лаваның жұмыс кеңістігінде қажетті өту қимасымен қамтамасыз етеді.
1.2.3.3. Жанасу бекітпесін таңдау
Жобаланған кен алу учаскесі үшін СВП-22 тұратын, 17 ГВКУ тіректері бар жеке бекітпе түрін қабылдаймыз.
1.2.3.4. Кен алу комбайны мен забойлық конвейер түрін таңдау
Кен алу комбайн түрін таңдау талдаудың конструкциясы мен осы қабатта комбайн параметрлерін қолдану шарттары сәйкестігімен келісіледі.
Тазарту забойында көмірді алу үшін, ең қолайлы энергия жарықтандырылған және Е-2 қабаты шарттарында максимальды өніміділікті қамтамасыз етуге қабілетті, К-500Ю комбайнын қабылдаймыз.
8 кесте
K-500Ю комбайнның техникалық сипаттамасы
Параметрлері
Мәні
Номиналды беру жылдамдығы, ммин.
0-5
Жетегінің қуаты, кВт
200*2+45*3
Өнімділігі, тмин.
12
Номиналды кернеу, В
1140
Салмағы, т
32
Забойлық конвейер түрі, әдетте, қабылданған механикаландырылған кешен жабдықтарының комплект құрамында реттеледі.
Көмірді тасымалдау үшін, лава бойынша, жоба шарттарына неғұрлым қолайлы КСЮ-271.38.Л конвейерін қабылдаймыз.
9 кесте
КСЮ-271.38.Л конвейерінің техникалық сипаттамасы
Көрсеткіштері
Мәні
Қабаттың қалыңдығы, м
Өнімділігі, тсағ
Жетегінің қуаты, кВт
Тізбек жылдамдығы к, мс
Номиналды кернеуі
Рештак ені, мм
1.4-5
900
2*250+250
1
1140
700
Комбайн теориялық өнімділігінен кем болмауы тиіс, қажетті конвейер өнімділігін анықтаймыз.
Qk=60*Qм*Кк*Кн*Кг*Ку, тсағ (36)
мұндағы, Qм - комбайнның минуттық машиналық өнімділігі, тмин.;
Кг- істен шығу салдарынан өнімділігінің төмендеу коэффициенті Ку- қабаттың құлау бұрышы мен лава бойынша жеткізу бағытын ескеретін коэффициент,
Кк=,
(37)
мұндағы, - тізбектің жылдамдығы, мс;
- комбайн жылдамдығы, мс
Кк==1.09
Qк=60*6*1.09*1.51*1*0.85=503.6 тчас.
КСЮ 271.38.Л конвейер өнімділігі 900 тсағ. Демек, жүргізілген есептеу көрсеткендей, , таңдалған конвейер, барлық ұрылған көмірді комбайнмен тасымалдауда өнмділікті қамтамасыз етеді. Конвейердің барынша мүмкін ұзындығын анықтаймыз Lк:
Lк= , м (38)
мұндағы, Р=- күш жетегін тарту, Н
Р=,Н (39)
N- конвейер қозғалтқыштарының жиынтық қуаты, кВт;
- КПД жетегі;
go- тартымдық органның бір метр салмағы, кг;
g- тасымалданатын материалдың бір қума метрінің салмағы;
- тартымдық органның қозғалыс кедергісі;
В- конвейердің көлбеу бұрышы;
- көмір қозғалыс кедергісінің коэффициенті;
Р==68850 Н
Lк==367 м
1.2.4. Тазарту забойының ұзындығын анықтау, желдету факторы бойынша тексеру
Тазарту забойының ұзындығы техникалық-экономикалық көрсеткіштеріне ғана емес, бүкіл шахтаның кен алу учаскесіне әсер ететін қазу жүйесінің негізгі параметрлерінің бірі болып табылады.
Тазарту забойының ұзындығы, жабдықталған механикаландырылған кешендермен, негізінен, олардың конструктивтік параметрлерімен және механикаландырылған кешенді жеткізетін дайындаушы-зауыт қойған құрылыс ұзындығымен анықталады. Алайда, көптеген жағдайларда оңтайлы ұзындық, нақты жағдайларға тәуелді, кешендерді жеткізу ұзындығымен әрдайым сәйкес келмейді.
Тазарту забойының шамамен ұзындығы мына формула бойынша анықтаймыз:Начало формы
Конец формы
Lл=, м (40)
мұндағы, - ауысым ұзақтығы, мин.;
- алдын ала дайындау-қорытынды операциялар уақыты, мин.;
- шеткі операцияларды орындау уақыты, мин.;
- ауысымындағы циклдар саны, цикл.;
- комбайнның дайындық коэффициенті;
- комбайнның ықтимал беру жылдамдығы, ммин;
- комбайнның маневрлік жылдамдығы, ммин;
- бір тісті ауыстыру уақыты, мин.;
- алаң бүйіріндегі алынатын жолақтар, м[2];
- 1м[2] көмір ұруға жұмсалатын тістер шығыны, штм[2];
- үлестік қосалқы операцияларға кеткен уақыт, мин.;м[2];
Lл= =204.7 м,
Лава ұзындығы 200м қабылдаймыз.
Газ факторы бойынша тазалау забойының ұзындығын тексеру:
Lл=,м (41)
мұндағы, - забой кеңістіктігінің ең аз ені кезінде забой қимасының ауданы, м[2];
- аршылу кеңістігі бойынша ауа бөлігінің қозғалысын ескеретін коэффициент;
- көмір алу бойынша жұмыс болмаған кезеңде қабатты табиғи газсыздандыру коэффициенті;
Lл==353 м
Осылайша, лаваның ұзындығы 200м қабылдаймыз.
1.2.5. Тазалау забойына жүктеу
Тазалау забойына тәуліктік жүктеме тау-кен техникалық факторларын ескере отырып, мынаны құрайды:
Атәу.=, т (42)
мұндағы, - циклға жұмсалатын уақыт,мин.;
, мин. (43)
мұндағы, - комбайнның бос жүріс жылдамдығы, ммин.;
1м лава ұзындығына жатқызылған, циклдың көмекші операцияларының қосынды уақыты, мин.;
Ко- демалысқа арналған уақыт нормативін ескеретін коэффициент;
Кк- соңғы операциялардың уақыт шығынын ескеретін коэффициент;
- комбайн берілісінің жұмыс жылдамдығы, ммин.;
, ммин., (44)
мұндағы, - комбайн қозғалтқыштарының тұрақты қуаты, кВт;
Nуст=0,75*400=300 кВт
- 1т көмірді алуға арналған энергияның сыбағалы шығыны, кВт*чт;
0,15+0,0025*А=0,15+0,0025*132=0,48к Вт*чт,
А- көмірді кесу кедергісі, кНм;
=5 ммин.
=112мин.
- тазалау забойындағы тәулігіне жұмыс уақыты, мин.;
Т=(tсм-tп.з.)*Nсм, мин. (45)
мұндағы, tсм- ауысым ұзақтығы, мин.;
tп.з.- ауысымдағы алдын ала дайындау-қорытынды операциялар ұзақтығы, мин.;
Nсм- тәулігіне көмір өндіретін ауысым саны, см.;
Т=(360-54)*3=882мин.
- бір циклдағы көмірдің мөлшері, т;
Ац=Lл*m*r**c, т (46)
мұндағы, с- забойдан көмір алу коэффициенті;
Ац=200*3*0,8*1,34*0,98=635.04т
Атәу.==5001ттәу.
Газ факторы бойынша алынған тәуліктік жүктемені тексереміз:
Аг=,ттәу., (47)
мұндағы, - қазылған кеңістік;арқылы ауаның шығуын ескеретін коэффициент
- көмір алу бойынша жұмыс болмаған кезеңде қабатты табиғи газсыздандыру коэффициенті;
- біркелкісіз газбөліну коэффициенті;
Аг==5133 ттәу.
Осылайша, алынған тәуліктік жүктеме газ факторы бойынша өтеді.
Қабылданған тәуліктік жүктемені қамтамасыз ету үшін қажетті циклдар саны мынаны құрайды:
, цикл., (48)
=7.87цикл.
Тәулігіне 7.5 цикл қабылдаймыз.
Қабылданған циклдар санына байланысты тәуліктік жүктемесіне түзету енгіземіз:
Начало формы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Конец формы
Асут=Ац*Nц=635.04*7.5=4763ттәу. (49)
Тазалау забойындағы тәуліктік жүктемені 4763ттәу түпкілікті қабылдаймыз.
1.2.6. Жұмыстардың еңбек сыйымдылығы, жұмысшылар саны және еңбек өнімділігі
Кен алу учаскесінде жұмысшылар санын анықтау үшін, тазалау забойында жұмыстарды есептеу және графигін құру, сондай-ақ жұмысшылардың еңбек өнімділігін анықтау, және басқа да көрсеткіштерді, кен алу учаскесі бойынша қазбаның кешенді нормасын, ал өзіндік құнын есептеу үшін 1т көмірдің учаскесі бойынша - кешенді бағаны орнату.
1.2.6.1. Қазбаның кешенді нормасы және бағасы
Қазбаның жеке нормасы бір жұмысшыға Нв.уст қызмет көрсету Нобсл. нормасына бөлумен белгіленеді:
Нв.уст.адам.===75 т (50)
Көмірді қазу бойынша жұмыстардың еңбек сыйымдылығы:
, адам.см., (51)
мұндағы, Асм.- тазарту забойынан ауысымдық өнім, тсм.,
=21.17адам.см.
Көмірді қазу бойынша жұмыстардың еңбек сыйымдылығы бір циклда, не үшін анықталатын циклондық коэффициенті келтіріледі,:
2.5цикла (52)
Бір циклді алуға келтірілген еңбек сыйымдылығы:
=8.5адам.см.цикл (53)
Тазалау цикліне кіретін жұмыстардың басқа түрлері бойынша еңбек сыйымдылығы анықталады:
, адам.см., (54)
мұндағы, V- процесс бойынша жұмыстардың көлемі,
Н- нормировочник белгілеген, жұмыстың белгілі бір түрі бойынша қазба нормасы.
Қазбаның кешенді нормалары мен бағаларын есептеу кезінде ГРОЗ және МГВМ буындарымен жөндеу-дайындық ауысымда орынадалатын, тәулік сайын техникалық қызмет көрсету және жабдықтарды жөндеу ескеріледі.
10 кесте
Қазбаның кешенді нормалары мен бағаларын есептеу
Жұмыстардың атауы
Өлшем білігі.
Қазба нормасы
Жұмыстардың көлемі, цикл
Жұмыстың еңбек сыйымдылығы
Тарифтік бағасы
тг.
Жұмыстардың баасы,
тг.
Көмірді алу
т
600
635.04
8.5
200.664
284.27
Конв.желісін жылжыту
м
205.1
200
0.98
200.664
32.78
Бастарды жылжыту:
а) керу
б) жетек
м
м
12.5
7.5
0.8
0.8
0.064
0.11
200.664
200.664
2.14
3.68
Озық бекітуді тесу
ст.
29
4
0.14
200.664
4.68
Таспалы конвейерді шақтап кішірейту
м
20
0.8
0.04
200.664
1.34
Аса тиегішті жылжыту
м
25.2
0.8
0.03
200.664
1.01
Ескерілмеген жұмыстар 5%
0.572
200.664
19.13
Барлығы:
м
0.8
10.17
2040,8
Қазбаның кешенді нормасы құрайды:
, т (55)
мұндағы, - цикл еңбек сыйымдылығының жиынтығы,адам.см.;
=156.1тадам.см.
1т көмірдің кесімді кешенді бағасы мынаны құрайды:
, руб. (56)
мұндағы, - циклдың жиынтық шығындары, руб.
=16.21 тг.
Тазалау бригаданың санын жоспарланған қазбаны асыра орындау нормаларын ескере отырып, анықтаймыз. Өндіріс ауысымына келетін жұмысшылар санын төменгі қазба нормасы бойынша жалпы ауысымның адамдар санымен қабылдаймыз.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Начало формы
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Конец формы
, адам., (57)
мұндағы, - қазбаның нормаларын орындау коэффициенті;
30.2адам.
Өндіру ауысымда жұмыс істейтін 30 адам қабылдаймыз. Жөндеу-дайындық ауысымына Nяв.гроз.рем.=10 және Nяв.мгвм рем.=2 адам қабылдаймыз. Барлық ГРОЗ және МГВМ келетін штаты тәулігіне 42 адамды құрайды.
Жұмыс забойының тізімдік құрамы:
Nсп.=Nяв.*Ксп.с, адам., (58)
мұндағы, Ксп.с- тізімдік құрамының коэффициенті;
Ксп.с=, (59)
мұндағы, - бір жылдағы жұмыс күнінің саны;
- бір жылдағы мереке күнінің саны;
- бір жылдағы демалыс күнінің саны;
- бір жылдағы демалыс күндерінің саны;
- жұмысқа дәлелді себептер бойынша келмегенін ескеретін коэффициент.
Ксп.с==1.6
Nсп.=42*1.6=67адам.
Буын электрослесарының тәуліктік құрамы:
Nяв.эл.сл.=Nдеж.+Nрем., адам., (60)
мұндағы, Nдеж.- ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz