«Шахта-қабат» сүлбесі бойынша қарағанды көмір кені аймағындағы №25 қабаттағы көмірді өндіру жобасын қарастыру
Кіріспе
1. Шахта өрісінің геологиялық сипаттамасы
1.1. Шахта туралы жалпы мәліметтер
1.2. Стратиграфия және литология
1.3. Қабаттардың сипаттамалары
2. Шахтаның өндірістік қуаттылығы
2.1. Шахтаның жұмыс режимі
2.2. Шахта өрісінің өнеркәсіптік қорлары
2.2.1. Шахта өрісінің өнеркәсіптік қорлары
2.3. Шахтаның өндірістік қуаттылығы және қызмет ету мерзімі
3. №25 қабатты ашу және дайындау
3.1. Шахтаның технологиялық сүлбесін таңдау
3.2. Күрделі шығындарды есептеу.
3.2.1. Құрылыс жұмыстарының ұзақтығы және жер астында орналасқан қондырғылар мен қазбалардың толық құны
3.3. Шахта өрісін даярлау
3.3.1. Қорларды қолдану тәртібі
3.3.2. Күрделі және дайындау көмір қазу жолдарының көлденең кескіні формалары мен мөлшерлерін таңдау
3.4. Дайындық және күрделі қазбаларды жүргізу
3.4.1. Дайындық және күрделі қазбаларды жүргізуге керекті техникалық құралдарды таңдау
3.5. Күрделі тіреуіштердің және дайындық қазбаларының мәндері
3.5.1. Бастапқы деректер
3.5.2. Күрделі анкерлі тіреуіштердің және дайындық қазбаларының мәндері
3.5.3. Күрделі қазбалардағы арка бекітпесінің мәні
3.6. Дайындық жұмыстарын жүргізу кезінде техника қауіпсіздігі
Кен қазу жүйесі, тазартпа жұмысының технологиясы мен
4. механизациясы
5. Шахтаны желдету
6. Шахтаны энергиямен жабдықтау
7. Өнеркәсіптік қауіпсіздік
8. Еңбекті қорғау
9. Экономикалық бөлім
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. Шахта өрісінің геологиялық сипаттамасы
1.1. Шахта туралы жалпы мәліметтер
1.2. Стратиграфия және литология
1.3. Қабаттардың сипаттамалары
2. Шахтаның өндірістік қуаттылығы
2.1. Шахтаның жұмыс режимі
2.2. Шахта өрісінің өнеркәсіптік қорлары
2.2.1. Шахта өрісінің өнеркәсіптік қорлары
2.3. Шахтаның өндірістік қуаттылығы және қызмет ету мерзімі
3. №25 қабатты ашу және дайындау
3.1. Шахтаның технологиялық сүлбесін таңдау
3.2. Күрделі шығындарды есептеу.
3.2.1. Құрылыс жұмыстарының ұзақтығы және жер астында орналасқан қондырғылар мен қазбалардың толық құны
3.3. Шахта өрісін даярлау
3.3.1. Қорларды қолдану тәртібі
3.3.2. Күрделі және дайындау көмір қазу жолдарының көлденең кескіні формалары мен мөлшерлерін таңдау
3.4. Дайындық және күрделі қазбаларды жүргізу
3.4.1. Дайындық және күрделі қазбаларды жүргізуге керекті техникалық құралдарды таңдау
3.5. Күрделі тіреуіштердің және дайындық қазбаларының мәндері
3.5.1. Бастапқы деректер
3.5.2. Күрделі анкерлі тіреуіштердің және дайындық қазбаларының мәндері
3.5.3. Күрделі қазбалардағы арка бекітпесінің мәні
3.6. Дайындық жұмыстарын жүргізу кезінде техника қауіпсіздігі
Кен қазу жүйесі, тазартпа жұмысының технологиясы мен
4. механизациясы
5. Шахтаны желдету
6. Шахтаны энергиямен жабдықтау
7. Өнеркәсіптік қауіпсіздік
8. Еңбекті қорғау
9. Экономикалық бөлім
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Халық шаруашылығының болашақтағы дамуы көмір технологиялық және энергетикалық отын түрлерінің бірі болып қала береді деп болжамдар жасалуда. Көмірдің басым бөлігі жер астында өндіріліп жатыр. Қазақстанның экономикалық және әлеуметтік дамуы жоспарларында көмірді өндірудің бұл тәсілін одан әрі жетілдіру жолдары қарастырылады.
Нарықтық экономикаға өту кезеңінде тау-кен кәсіпорындары жұмысының тиімділігін бағалаудың жаңа көрсеткіштері негізге алына бастады. Мұндай көрсеткіштерге шахтаның рентабельділігін жоғары көтеру, өндіріс шығындарын төмендету, материалдық шығындарыды мейлінше қысқарту көрсеткіштері жатқызылады. Өнім қабаттарын тазарту жұмыстарын жетілдірудің басты мақсаты тазарту забойына түсетін жүктемені жақын арада 6 мың т/сөт, ал келешекте 10 мың т/сөт дейін жеткізу. Тазарту забойына түсетін жүктемені 6 мың т/сөт дейін көтеру цифрі кездейсоқ жағдайда таңдалған жоқ. Отандық және шетелдік мамандардың пайымдауынша шахталарда қазіргі заманғы тау-кен қондырғыларын пайдалану жағынан қарастырғанда бұл цифр тазарту забойы рентабельділігінің “нөлдік” деңгейі болып саналады. Бұл жаңалық кәсіпорын жұмысын бір тазарту забойына ауыстырып, “шахта-лава” сүлбесін қолдануға, тау жұмыстарының концентрациялану деңгейін, өндіріс тиімділігін жоғары көтеруге мүмкіндік береді. Тау жұмыстары концентрациясын жоғары көтерген сайын үлестік күрделі шығындар және тау жұмыстары бойынша һндірістік негізгі қорлар мөлшері төмендейді, шахтадағы өткелдерге және транспортқа жұмсалатын еңбек және еңбек құралдары шығындары қысқартылады, нәтижесінде жұмыстардың бұо түрлері бойынша жалпы еңбек және қаржы шығындары едәуір төмендетіледі.
Тазарту забойына түсетін жүктеменің жоғары болуы учаскені игеруге жұмсалатын уақыттың қысқаруымен сипатталады. Көмір қазып алынатын учаскенің берілген мөлшерлерінде тауарлық өнімнің көлеміне қатысты жұмсалатын пайдалану шығындары учаскедегі көмір неғұрлым жылдам алынған сайын төмен бола береді. Учаскедегі көмірді толығымен қазып алу уақытының қысқартылуы, яғни, шахта жағдайында кешенді -механикаландырылған лаваға түсетін жүктеменің көбеюіне тек негізгі және қосымша өндіріс процестерінде қолданылатын қондырғыларды жаңадан техникалық қаруландыру, сондай-ақ, қызмет көрсететін персоналдың және инженерлік-техникалық жұмысшылардың кәсіби біліктілігінің жалпы деңгейін көтеру арқылы ғана қол жеткізуге болады. Қазіргі таңда жұмыс істеп жатқан кәсіпорындардың техникалық модернизациясы, реконструкциясы, жаңа техника мен технологияларды енгізу, ескіріп қалған қондырғыларға модернизация жұмыстарын жүргізу негізгі қорлардың берілісін, табысты, еңбек өнімділігін жоғары көтерудің, өнімнің өзіндің құнын төмендетудің, соның арқасында кәсіпорынның тиімділігін жоғары көтерудің негізгі факторлары болып саналады.
Нарықтық экономикаға өту кезеңінде тау-кен кәсіпорындары жұмысының тиімділігін бағалаудың жаңа көрсеткіштері негізге алына бастады. Мұндай көрсеткіштерге шахтаның рентабельділігін жоғары көтеру, өндіріс шығындарын төмендету, материалдық шығындарыды мейлінше қысқарту көрсеткіштері жатқызылады. Өнім қабаттарын тазарту жұмыстарын жетілдірудің басты мақсаты тазарту забойына түсетін жүктемені жақын арада 6 мың т/сөт, ал келешекте 10 мың т/сөт дейін жеткізу. Тазарту забойына түсетін жүктемені 6 мың т/сөт дейін көтеру цифрі кездейсоқ жағдайда таңдалған жоқ. Отандық және шетелдік мамандардың пайымдауынша шахталарда қазіргі заманғы тау-кен қондырғыларын пайдалану жағынан қарастырғанда бұл цифр тазарту забойы рентабельділігінің “нөлдік” деңгейі болып саналады. Бұл жаңалық кәсіпорын жұмысын бір тазарту забойына ауыстырып, “шахта-лава” сүлбесін қолдануға, тау жұмыстарының концентрациялану деңгейін, өндіріс тиімділігін жоғары көтеруге мүмкіндік береді. Тау жұмыстары концентрациясын жоғары көтерген сайын үлестік күрделі шығындар және тау жұмыстары бойынша һндірістік негізгі қорлар мөлшері төмендейді, шахтадағы өткелдерге және транспортқа жұмсалатын еңбек және еңбек құралдары шығындары қысқартылады, нәтижесінде жұмыстардың бұо түрлері бойынша жалпы еңбек және қаржы шығындары едәуір төмендетіледі.
Тазарту забойына түсетін жүктеменің жоғары болуы учаскені игеруге жұмсалатын уақыттың қысқаруымен сипатталады. Көмір қазып алынатын учаскенің берілген мөлшерлерінде тауарлық өнімнің көлеміне қатысты жұмсалатын пайдалану шығындары учаскедегі көмір неғұрлым жылдам алынған сайын төмен бола береді. Учаскедегі көмірді толығымен қазып алу уақытының қысқартылуы, яғни, шахта жағдайында кешенді -механикаландырылған лаваға түсетін жүктеменің көбеюіне тек негізгі және қосымша өндіріс процестерінде қолданылатын қондырғыларды жаңадан техникалық қаруландыру, сондай-ақ, қызмет көрсететін персоналдың және инженерлік-техникалық жұмысшылардың кәсіби біліктілігінің жалпы деңгейін көтеру арқылы ғана қол жеткізуге болады. Қазіргі таңда жұмыс істеп жатқан кәсіпорындардың техникалық модернизациясы, реконструкциясы, жаңа техника мен технологияларды енгізу, ескіріп қалған қондырғыларға модернизация жұмыстарын жүргізу негізгі қорлардың берілісін, табысты, еңбек өнімділігін жоғары көтерудің, өнімнің өзіндің құнын төмендетудің, соның арқасында кәсіпорынның тиімділігін жоғары көтерудің негізгі факторлары болып саналады.
1. Закон о промышленной безопасности опасных производственных объектов [Официальное издание]. - М.: 2001. - 145с.
2 . Правила безопасности в угольных шахтах, ПБ 05-618103. - М.: 2003. - 293с.
3. Инструкция по безопасному ведению горных работ на пластах, опасных по внезапным выбросам угля (породы) и газа (РД 05-350-00), утвержденная постановлением Госгортехнадзора России от 04.04.2000 № 14.
4. Руководство по проектированию вентиляции угольных шахт. - Макеевка: Мак НИИ 1989. - 319с.
5. Руководство по ревизии, наладке и испытанию подземных электроустановок шахт. – М.: Недра, 1989.
6. Фрянов В.Н. Перспективные направления совершенствования технологии горного производства: Учеб. пособие / Кузнецов Ю.Н., Сенкус В.В., Фрянов В.Н., Атрушкевич В.А. /СибГИУ. - Новокузнецк, 1999. - 340с.
7. Сенкус В.В. Обоснование параметров технологических схем угольных шахт: учебное пособие; под ред. проф., д. т. н. Фрянова В.Н. – Новокузнецк: Изд-во СибГИУ, 1998. – 156с.
8. Семенихин А.Я., Соин В.В., Смирнова С.А. Технология горнопроходческих работ и организация проведения подготовительных выработок. / СибГГМА. - Новокузнецк, 1990. -98с.
9. Семенихин А.Я., Соин В. В. Процессы очистных работ и систем разработки. Учеб. пособие /. – Новокузнецк: СибГИУ, 1998.- 104с.
10. Лимонов В.Г. Скоростное проведение выработок комбайновым
способом .: Научно-иследовательская работа – Новокузнецк: СибГИУ,1998.
11. Семенихин А.Я., Фрянов В.Н. вспомогательные процессы горного производства: Учебное пособие. – Новокузнецк: СибГИУ, 2001. – 118с.
12. Оформление расчётно-графической документации при выполнении курсовых и дипломных проектов: Методические указания/ Власкин Ю.К., Фрянов В.Н., Лубяная Г.И. - Новокузнецк: СибГИУ 1998 – 26с.
13. Криволапов В.Г. Пылевзрывозащита подготовительных выработок: учебное пособие / В.Г. Криволапов, Д.Ю. Палеев, И.Г. Ищук. – Новокузнецк: СибГИУ, 2004. – 123 с.
14. Килячков А.П. Технология горного производства: Учеб для вузов. - М.: Недра, 1992.- 415с.
15. Инструкция по предупреждению и тушению эндогенных пожаров на шахтах Кузбасса - Кемерово, 1989.
16. Электрификация горных производств: Рекомендации к выполнению курсового проекта / Сост.: Новоселов В.А.: СибГИУ.-Новокузнецк, 1998. - 30с.
17. Медведев Г.Д. Электрооборудование и электроснабжение горных предприятий - М.: Недра, 1988.
18. Моссаковский Я.В. Экономика горной промышленности: Учебник для вузов. – М.: Недра, 1998. – 188с.
19. Авсеев Г.М. и др. Сборник задач по горной электротехнике - М.: Недра, 1988.
20. Техническая документация ОАО Филиал «шахта «Алардинская».
21. Горные машины и оборудование: Методические указания/ сост
Л.С.Костерин, Дмитрин В.П- Новокузнецк 2005г
22. Сидоров В.Н., Аппаратура аварийного оповещения и персонального вызова на шахтах//Уголь-2004. - №5. – С.40.
23. Лапин Э.С., Басовский Б.И.. Оснащение шахт автоматизированными информационно-управляющими системами современного уровня//Уголь – 2003. - №12. – С. 30.
24. Беспроводная система связи «Granch SM WLAN». Рекламный проспект:- 2008.-12с.
25. Оганесян С.А. Авария в филиале «Шахта «Тайжина» ОАО ОУК «Южкузбассуголь»-хронология, причины, выводы.
26. Грюнинг С. Система слежения фирмы «Веккер»/ С. Грюнинг и др.// Глюкауф (на русском языке). – 2007. –№ 2 (4). – С. 16 – 19.
27. Митрофанов В.О. Система микросотовой искробезопасной радиосвязи (СМИР) «Бородино-И» // Уголь. - 2006. - №9. – С. 18-23.
28. Система радиосвязи ТТ 156/R. Рекламный проспект:- 2008.-5с.
29. Единая система «Радиус-2. Рекламный проспект:- 2008.-12с.
30. Система позиционирования горнорабочих и транспорта СПГТ-41. Рекламный проспект:- 2008.-6с.
31. Применение системы микросотовой искробезопасной радиосвязи (СМИР) «Бородино-И» на шахте «Талдинская Западная 2». Техническая документация Шахты «Талдинская Западная 2» 2008.
32. Единые отраслевые нормы выработки на горно-подготовительные работы для угольных шахт России. Москва, 1996г
2 . Правила безопасности в угольных шахтах, ПБ 05-618103. - М.: 2003. - 293с.
3. Инструкция по безопасному ведению горных работ на пластах, опасных по внезапным выбросам угля (породы) и газа (РД 05-350-00), утвержденная постановлением Госгортехнадзора России от 04.04.2000 № 14.
4. Руководство по проектированию вентиляции угольных шахт. - Макеевка: Мак НИИ 1989. - 319с.
5. Руководство по ревизии, наладке и испытанию подземных электроустановок шахт. – М.: Недра, 1989.
6. Фрянов В.Н. Перспективные направления совершенствования технологии горного производства: Учеб. пособие / Кузнецов Ю.Н., Сенкус В.В., Фрянов В.Н., Атрушкевич В.А. /СибГИУ. - Новокузнецк, 1999. - 340с.
7. Сенкус В.В. Обоснование параметров технологических схем угольных шахт: учебное пособие; под ред. проф., д. т. н. Фрянова В.Н. – Новокузнецк: Изд-во СибГИУ, 1998. – 156с.
8. Семенихин А.Я., Соин В.В., Смирнова С.А. Технология горнопроходческих работ и организация проведения подготовительных выработок. / СибГГМА. - Новокузнецк, 1990. -98с.
9. Семенихин А.Я., Соин В. В. Процессы очистных работ и систем разработки. Учеб. пособие /. – Новокузнецк: СибГИУ, 1998.- 104с.
10. Лимонов В.Г. Скоростное проведение выработок комбайновым
способом .: Научно-иследовательская работа – Новокузнецк: СибГИУ,1998.
11. Семенихин А.Я., Фрянов В.Н. вспомогательные процессы горного производства: Учебное пособие. – Новокузнецк: СибГИУ, 2001. – 118с.
12. Оформление расчётно-графической документации при выполнении курсовых и дипломных проектов: Методические указания/ Власкин Ю.К., Фрянов В.Н., Лубяная Г.И. - Новокузнецк: СибГИУ 1998 – 26с.
13. Криволапов В.Г. Пылевзрывозащита подготовительных выработок: учебное пособие / В.Г. Криволапов, Д.Ю. Палеев, И.Г. Ищук. – Новокузнецк: СибГИУ, 2004. – 123 с.
14. Килячков А.П. Технология горного производства: Учеб для вузов. - М.: Недра, 1992.- 415с.
15. Инструкция по предупреждению и тушению эндогенных пожаров на шахтах Кузбасса - Кемерово, 1989.
16. Электрификация горных производств: Рекомендации к выполнению курсового проекта / Сост.: Новоселов В.А.: СибГИУ.-Новокузнецк, 1998. - 30с.
17. Медведев Г.Д. Электрооборудование и электроснабжение горных предприятий - М.: Недра, 1988.
18. Моссаковский Я.В. Экономика горной промышленности: Учебник для вузов. – М.: Недра, 1998. – 188с.
19. Авсеев Г.М. и др. Сборник задач по горной электротехнике - М.: Недра, 1988.
20. Техническая документация ОАО Филиал «шахта «Алардинская».
21. Горные машины и оборудование: Методические указания/ сост
Л.С.Костерин, Дмитрин В.П- Новокузнецк 2005г
22. Сидоров В.Н., Аппаратура аварийного оповещения и персонального вызова на шахтах//Уголь-2004. - №5. – С.40.
23. Лапин Э.С., Басовский Б.И.. Оснащение шахт автоматизированными информационно-управляющими системами современного уровня//Уголь – 2003. - №12. – С. 30.
24. Беспроводная система связи «Granch SM WLAN». Рекламный проспект:- 2008.-12с.
25. Оганесян С.А. Авария в филиале «Шахта «Тайжина» ОАО ОУК «Южкузбассуголь»-хронология, причины, выводы.
26. Грюнинг С. Система слежения фирмы «Веккер»/ С. Грюнинг и др.// Глюкауф (на русском языке). – 2007. –№ 2 (4). – С. 16 – 19.
27. Митрофанов В.О. Система микросотовой искробезопасной радиосвязи (СМИР) «Бородино-И» // Уголь. - 2006. - №9. – С. 18-23.
28. Система радиосвязи ТТ 156/R. Рекламный проспект:- 2008.-5с.
29. Единая система «Радиус-2. Рекламный проспект:- 2008.-12с.
30. Система позиционирования горнорабочих и транспорта СПГТ-41. Рекламный проспект:- 2008.-6с.
31. Применение системы микросотовой искробезопасной радиосвязи (СМИР) «Бородино-И» на шахте «Талдинская Западная 2». Техническая документация Шахты «Талдинская Западная 2» 2008.
32. Единые отраслевые нормы выработки на горно-подготовительные работы для угольных шахт России. Москва, 1996г
Кіріспе
Халық шаруашылығының болашақтағы дамуы көмір технологиялық және
энергетикалық отын түрлерінің бірі болып қала береді деп болжамдар
жасалуда. Көмірдің басым бөлігі жер астында өндіріліп жатыр. Қазақстанның
экономикалық және әлеуметтік дамуы жоспарларында көмірді өндірудің бұл
тәсілін одан әрі жетілдіру жолдары қарастырылады.
Нарықтық экономикаға өту кезеңінде тау-кен кәсіпорындары жұмысының
тиімділігін бағалаудың жаңа көрсеткіштері негізге алына бастады. Мұндай
көрсеткіштерге шахтаның рентабельділігін жоғары көтеру, өндіріс шығындарын
төмендету, материалдық шығындарыды мейлінше қысқарту көрсеткіштері
жатқызылады. Өнім қабаттарын тазарту жұмыстарын жетілдірудің басты мақсаты
тазарту забойына түсетін жүктемені жақын арада 6 мың тсөт, ал келешекте
10 мың тсөт дейін жеткізу. Тазарту забойына түсетін жүктемені 6 мың тсөт
дейін көтеру цифрі кездейсоқ жағдайда таңдалған жоқ. Отандық және шетелдік
мамандардың пайымдауынша шахталарда қазіргі заманғы тау-кен қондырғыларын
пайдалану жағынан қарастырғанда бұл цифр тазарту забойы рентабельділігінің
“нөлдік” деңгейі болып саналады. Бұл жаңалық кәсіпорын жұмысын бір тазарту
забойына ауыстырып, “шахта-лава” сүлбесін қолдануға, тау жұмыстарының
концентрациялану деңгейін, өндіріс тиімділігін жоғары көтеруге мүмкіндік
береді. Тау жұмыстары концентрациясын жоғары көтерген сайын үлестік күрделі
шығындар және тау жұмыстары бойынша һндірістік негізгі қорлар мөлшері
төмендейді, шахтадағы өткелдерге және транспортқа жұмсалатын еңбек және
еңбек құралдары шығындары қысқартылады, нәтижесінде жұмыстардың бұо түрлері
бойынша жалпы еңбек және қаржы шығындары едәуір төмендетіледі.
Тазарту забойына түсетін жүктеменің жоғары болуы учаскені игеруге
жұмсалатын уақыттың қысқаруымен сипатталады. Көмір қазып алынатын учаскенің
берілген мөлшерлерінде тауарлық өнімнің көлеміне қатысты жұмсалатын
пайдалану шығындары учаскедегі көмір неғұрлым жылдам алынған сайын төмен
бола береді. Учаскедегі көмірді толығымен қазып алу уақытының қысқартылуы,
яғни, шахта жағдайында кешенді -механикаландырылған лаваға түсетін
жүктеменің көбеюіне тек негізгі және қосымша өндіріс процестерінде
қолданылатын қондырғыларды жаңадан техникалық қаруландыру, сондай-ақ,
қызмет көрсететін персоналдың және инженерлік-техникалық жұмысшылардың
кәсіби біліктілігінің жалпы деңгейін көтеру арқылы ғана қол жеткізуге
болады. Қазіргі таңда жұмыс істеп жатқан кәсіпорындардың техникалық
модернизациясы, реконструкциясы, жаңа техника мен технологияларды енгізу,
ескіріп қалған қондырғыларға модернизация жұмыстарын жүргізу негізгі
қорлардың берілісін, табысты, еңбек өнімділігін жоғары көтерудің, өнімнің
өзіндің құнын төмендетудің, соның арқасында кәсіпорынның тиімділігін жоғары
көтерудің негізгі факторлары болып саналады.
Қауіпсіздік ережелері талаптарына сәйкес көмір шахталары бақылау,
апаттық жағдайда шахтаның қай жағында жұмыс істеп жатқанынан қарамастан
барлық адамдардға дер кезінде хабарлау жүйелерімен, апатқа ұшыраған
адамдарды іздестіру құралдарымен, сондай-ақ, шахтаға қызмет көрсететін
апаттық-құтқарушы ұйыммен тікелей телефон, балама байланыс құралдарымен
жабдықталуы тиіс [2].
Ұсынылып отырған курстық жұмыстың мақсаты шахта-қабат сүлбесі
бойынша Қарағанды көмір кені аймағындағы №25 қабаттағы көмірді өндіру
жобасын қарастыру, нақты тау–геологиялық жағдайда көмірді өндірудің тиімді
жолдарын, тазарту жұмыстарының технологиялық сүлбесін және кешенді
механикаландыру құралдарын таңдау, Қарағанды көмір кені жағдайында сымсыз
дубль байланыс жүйесін енгізу.
Алға қойылған міндеттерді шешу берілген жобада негізінен тау
жұмыстарын жүргізу технологиясын жетілдіру, жаңа техниканы қолдану,
көмірді өндіру жұмыстарының қарқынын, тазарту забойына түсетін жүктемені
жоғары көтеру арқылы жүзеге асырылады. Апаттық жағдайда қалған адамдардың
іздестірілуін қамтамасыз ету мақсатында байланыстың дубль жүйесі ретінде
Қарағанды көмір кені аймағы жағдайында Granch SM WLAN сымсыз байланыс
желісін пайдалану нұсқасы қарастырылады
1. Шахта өрісінің геологиялық сипаттамасы
1. Шахта туралы жалпы мәліметтер
Қарағанды көмір кені аймағында тас көмір кеніштерін игеру жұмыстары
атқарылады. Казахстанская шахтасы өзінің дербес желдету жүйесі,
транспорты, көмірді сұрыптап, темір жол вагондарына тиейтін жеке шахта
түрінде қабылданған.
Кен аймағы аралық және ишановскі свиталарынан шөгінділетінен
түзілген 14; 16; 17; 20; 21; 21a; 23; 24; 28; 29в.п.; 29н.п.; 30 өнім
қабаттарынан тұрады. Көмірдің маркасы – Т.
1 Стратиграфия және литология
Казахстанская кен орнының көмір қабаттары құмдақ қабатынан 35 м
төмен, және 35 – 45 м жоғары орналасқан құмдақ қабатының аралығындағы
Верхне-балахонскі подсериясымен ( P bl) берілген. Шөгінділердің қалыңдығы
830 м шамасында болады.
Аралық қабаттар ( P1 pz ) құмдақ қабаттарынан 28 жоғары орналасқан.
Бұл қабаттар негізінен құмдақтардан түзілген, кейбір учаскелерінде
гравелит, алевролит, көмірлі алевролиттер араласқан. Свитаның қуаттылығы
240 м. көлденең қимасында көмірдің 8 қабаты анық көрінеді, олардың үш
қабаты жұмысшы (28;29;30 )
Ишановскі (P1 i) шөгінділері 12 қабаттың топырағына дейін
орналасқан. Төменгі жағы алевролиттерден араласқан күйдегі құмдақтың аса
қуатты қабаттары жатыр. Шөгінділердің қалыңдығы 340 м. көлденең қимасында
көмірдің 10 қабаты көрінеді (14a;16;17;19;20;21;21a;23;24;27), олардың
ішіндегі 14а; 16; 17; 21; 23 қабаттары өнеркәсіпте қолдануға жарамды.
3 Қабаттардың сипаттамалары
Барлық көмір қабаттары гумустық матовый және жартылай матовый
көмірлерден тұрады. Құрамында аз мөлшерде жылтыр және жартылай жылтыр көмір
маркалары да ұшырасады. Көмірлердің құрылымы тығыз, текстурасы жолақты
немесе штрих түрінде болады. Заттық құрамы жағынан қарастырғанда көмірлер
негізінен ксилен-фюзендік дюрендерден, сирек жағдайда кларен-дюрендерден
түзілген, арасында витреннің линзалары немесе жолақтары да кездеседі.
1.1-кесте
"Казахстанская" шахтасы филиалындағы көмір қабаттарының сипаттамалары
Қабат Толық
қуатты
лығы,
орташа,
м
Мұнда: Zбал – шахта өрісінің баланстық запастары , т;
С – көбею коэффициенті, құлау бұрышы 45о дейін, С = 0,75 – 0,85
Шахта өрісінің баланстық қорлары төменгі формуламен есептеледі:
Zбал=S×H× ( Р, т, (2.2)
Мұнда: S – шахта өрісінің созылу ұзақтығы, м;
Н – шахта өрісінің құлау тереңдігі, м;
( P – қабаттардың сомалық өнімділігі (тм2).
∑Р = m1× γ + m2×γ + m3×γ, тм, (2.3)
Мұнда: m1, m2, mn – жұмысшы қабаттарының қалыңдығы;
(1, (2, (n - чәйкес жұмысшы қабаттары көмірінің
тығыздығы.
(P=4×1,37+1,4×1,39 +4,8×1,3+1,6×1,44=15,97 тм2
Zбал = 2250×2000×15,97 =71865000 т.
Zпром= 0,8×71865000 = 57492000 т.
2. Шахтаның өндірістік қуаттылығы және қызмет ету мерзімі
Шахтаның көмір өндіру мүмкіндіктерін анықтайтын негізгі фактор – тау
жұмыстарының орындалуы. Шахтаның тау жұмыстарын орындау мүмкіндігі тау
жұмыстарының концентрациялану (шоғырлану) қарқындылығына байланысты және
забойларды өнім қабаттары бойымен симметриялық үлестірілуінде забойлардың
жұмыс істеп жатқан желілерін тиімді орналастыру шартының орындалуына қарай
төменгі формула бойынша анықталады:
(2.4)
Мұнда: Nкг - горизонт қанаттары бір мезгілде жұмыс істеп жатқан кездегі
саны (1);
Nпл. - горизонттағы (қабаттағы) өнім қабаттарының саны,
Nпл. = 1
Nв.п. – қабаттағы көмір қазылатын өрістер саны (панельдер,
блоктар), (1);
Nо.з. - көмір қазылатын өрістердегі тазартылатын забойлар саны
(панельде, блокта), Nо.з. =1;
Ао.з.сут.ср - тазартылатын забойға түсетін жүктеменің қабат
бойынша орташа мөлшері, тсөт;
N дн. – кәсіпорындағы бір жыл бойындағы жұмысшы күндер саны,
Nдн. = 300.
Ао.з.сут.ср = (1000-1200) × mср.о ,т,
(2.5)
Ао.з.сут.ср = 1200 × 4,0=4800т
Кәсіпорынды бір тазартылатын забойға және “шахта-лава” сүлбесіне
жұмыс істеуге ауыстыру үшін тазартылатын забойға түсетін жүктеменің орташа
мөлшері 6 мың тсөт төмен болмауы тиіс.
А г.в.= 0,001(1· 1· 1· 1· 6000 ·300) = 1800 мың тжыл,
Жобада шахтаның өндірістік қуаттылығы ретінде шахтаның өндірістік
қуаттылығының типтік жылдық мағынасы қабылданады - Аг = 1,8∙ 106 тжыл
Шахтаның қызмет ету мерзімі төменгі формула бойынша есептеледі:
(2.6)
Тр==32 жыл
Шахтаны толық пайдалану мерзімі болады:
Тп = Тосв. + Тст. + Туг., (2.7)
Мұнда: Тосв. – жобалық қуаттылықты игеру мерзімі, 2 жыл;
Тст.– тау жұмыстарының әлсіреу мерзімі, 2 жылға тең деп
қабылданады;
Алғашқы екі жылда және кенді игеру жұмыстары бәсеңдей бастағанда
шахтаның өндірістік қуаттылығы 50% шамасында болады. Шахтаны тұрақты толық
пайдалану мерзімі:
Тст.= Тр.-0,5(1+2)=32-0,5(2+2)=30 жыл,
Тп = 2 + 32 + 2 = 36 жыл.
Тазартатын забойлардың жұмыс істеп жатқан желісі төмендегі формула
бойынша анықталады:
(2.8)
Мұнда: Кд – жұмыс істеп жатқан забойлардан көмірді өндіру коэффициенті,
0,94;
V год – тазартылатын забойлардың желісінің орташа есеппен жылдық
жылжытылуы;
Рср – қабаттың орташа өнімділігі, тм2;
Коч – тазартылатын забойлардан көмірді өндіру коэффициенті.
Рср = mв∙ γср (2.9)
Мұнда: γср – көмірдің орташа тығыдығы, 1,37;
mв – қабаттағы өндірілетін көмірдің қуаттылығы;
Рср = 4.0∙1,37=5,48 тм2.
Тазартылатын забойлардың желісінің орташа есеппен жылдық жылжытылуы
(2.10)
Мұнда: N дн – бір жыл ішіндегі жұмысшы күндер саны, 300;
Кц – көмір қазылатын учаскедегі көмірді өндіру коэффициенті;
L – тазартылатын забойлардың орташа ұзындығы, 220м.
=1523м.
Жұмыс істеп жатқан забойлардың саны мына формуламен есептеледі:
(2.11)
Жоба бойынша шахтада жұмыс істеп жатқан забойлардың саны nз=1 деп
қабылданады. Шахтада жұмыс істеп жатқан забойлардың желісі болады:
(2.12)
1. №25 қабатты ашу және дайындау
1. Шахтаның технологиялық сүлбесін таңдау
Шахтаның технологиялық сүлбесі деп негізгі және қосымша өндірістік
процестерді жүзеге асыратын тазартатын, көлік, желдету, өнім қабаттарын
ашатын қондырғылар жиынтығын, сондай-ақ жер бетінде орналасқан қондырғылар
кешенін айтады.
Бірінші нұсқа: №6 өнім қабатының шахта өрісін ашу жұмыстары панельдік
даярлау сүлбесін қолданатын еңкіш бағаналармен атқарылады.
Екінші нұсқа: №6 өнім қабатының шахта өрісін ашу жұмыстары әр
горизонт бойынша жеке даярлау сүлбесін қолданатын вертикальды бағаналармен
атқарылады.
3.1- кесте
Шахтаның технологиялық сүлбесінің сапалық сипаттамасы
Рет НаимДеңгейдің аталуыНұсқалары
саны
1 2
1 Қабатты ашу Еңкіш бағаналар Вертикальды бағаналар
2 Дайындау Панельдік Горизонттық
3 Жер асты транспорты Конвейерлік Конвейерлік
4 Подъем Конвейерлік Скиптік
5 Желдету жүйесі Орталық Флангылы
6 Өнім қабатын өңдеу Бұрышпен ұзын бағаналар бойымен жүргізіп,
шатырын толығымен қирату арқылы
7 Учаскелік жұмыс Көмірді тұтатымен шығару арқылы
орындарын күзету
әдісі
Шахта Казахстанская ААҚ филиалының жағдайына қарай 3.2-кестесінде
нұсқалардың балдық сараптамасы берілген
3.2-кесте
Нұсқалардың сандық (балдық) бағалануы
Деңгей Деңгейдің 1-нұсқа 2-нұсқа
нөмірі салыстырмалы
салмағы,
n ij b ij n ij b ij
1 15 10 1,5 5 0,75
2 20 5 1 10 2
3 5 6 0,3 6 0,3
4 10 10 1 2 0,2
5 5 10 0,5 6 0,3
6 35 10 3,5 10 3,5
7 10 10 1 5 0,5
Барлығы 100 8,8 7,55
2. Күрделі шығындарды есептеу.
1. Құрылыс жұмыстарының ұзақтығы және жер астында орналасқан
қондырғылар мен қазбалардың толық құны
№25 өнім қабатындағы тау-құрылыс жұмыстарын жүргізу уақыты мына
формала бойынша есептеледі:
, (3.1)
мұнда W - шахтаны пайдалануға берілген кездегі көмір қазылған
жолдардың ұзақтығы, м;
V – жер астындағы қондырғылар салу жұмыстарының жылдамдығы, ммес.
3.3-кесте
№25 пласт және № 1 нұсқа бойынша шахта қазбаларын жүргізу ұзақтығы
мен шығын мөлшері
Жер астында Көлемі,Жер Құрылыс Құрылыс Жалпы құны,
орналасқан м астындағы жұмыстарыныңжұмыстарынтг.
қондырғылар қондырғылаұзақтығы, ың құны
р салу мес 1п.м., тг
жұмыстарын
ың
жылдамдығы
, ммес
Желдету бағанасы 2100 180 11,7 63000 132300000
Жолдық бағана 2100 180 11,7 54000 113400000
Конвейер бағанасы 2100 180 11,7 54000 113400000
Флангылы желдету 1900 180 10,6 54000 94500000
бағанасы
Флангылы монтаждық1900 180 10,6 54000 94500000
бағана
Желдету штрек 23-12100 225 9,3 28700 60270000
Конв.штрек 23-1 2100 225 9,3 28700 60270000
Монтаждық 220 220 1 31000 6820000
камера 23-1
Желдету пеші 23-1 250 250 1 17000 4250000
Тау жұмыстары 679710000
бойынша жалпы
шығын
Есепке алынбаған 203913000
30%
Жалпы нұсқа 883623000
бойынша
№ 6 қабат бойынша шахтадағы жер астында орналасқан қондырғылардың
жалпы құны 883623000 тг болады. Шахтаның жер бетіндегі қондырғылардың құны
- жер астындағы қондырғылардың 25% құрайды:
Спов=0,25∙883623000=220905750тг.
Құрылыс жұмыстарының толық құны болады:
Сг.в.= 883623000+220905750=1104528750тг.
3.4-кесте
№ 2 нұсқа бойынша шахта қазбаларын жүргізу ұзақтығы мен шығын мөлшері
Жер астында Көлемі,Жер Құрылыс Құрылыс Жалпы құны,
орналасқан м астындағы жұмыстарыныңжұмыстарынтг.
қондырғылар қондырғылаұзақтығы, ың құны
р салу мес 1п.м., тг
жұмыстарын
ың
жылдамдығы
, ммес
Торлық бағана 350 50 7,0 295000 103250000
Скиптік бағана 350 50 7,0 217000 75950000
Желдету бағанасы 2100 180 11,6 54000 113400000
Бағана маңындағы 70 70 1 67000 4690000
аула
Квершлаг 70 70 1 67000 4690000
Жолдық бремсберг 1650 180 9,2 54000 89100000
Жолдық құлама 450 180 2,5 54000 24300000
Конвейерлік 1650 180 9,2 54000 89100000
бремсберг
Конвейерлік 450 180 2,5 54000 24300000
құлама
Флангылы 1250 180 6,9 47000 67500000
бремсберг
Желд. штрек 23-1 2100 225 9,3 28700 60270000
Конв.штрек 23-1 2100 225 9,3 28700 60270000
Монтаждық 220 220 1 31000 6820000
Желт. пеші 23-1 250 250 1 17000 4250000
Тау жұмыстарының 727890000
жалпы шығындары
Есепке алынбаған 218367000
шығындар 30%
Жалпы нұсқа 946257000
бойынша
№ 6 қабат бойынша шахтадағы жер астында орналасқан қондырғылардың
жалпы құны 946257000 тг. Шахтаның жер бетіндегі қондырғылардың құны - жер
астындағы қондырғылардың 25% құрайды:
Спов=0,25∙946257000=236564250тг.
Құрылыс жұмыстарының толық құны болады:
Сг.в.= 946257000+236564250=1182821250тг.
Бас бағаналар маңындағы орталық өнеркәсіп алаңындағы жер бетіндегі
технологиялық кешеннің құны:
Сп=0,00024 Аг 2+ 0,442 Аг+3274 мың тг., (3.2)
Мұнда: Аг – шахтаның жобалық қуаттылығы, мың т. жыл;
Сп1 = Сп2= 0,00024 · 1500²+ 0,442 · 1500 + 3274 = 4477 мың тг.
Конвейер транспорты элементі бойынша құны:
Сконв = 2,65(182,7+0,336Lк ), мың тг.
(3.3)
Мұнда: Lк - конвейер желісінің ұзындығы, м.
Сконв1 = 2,65(182,7+0,336∙4000 )= 4045,7 мың тг.
Сконв2 = 2,65(182,7+0,336∙3200 )= 3333,5 мың тг.
Вентиляция элементі бойынша құны:
Св = 2,82((113.4+0.34АГ+0.00011АГ2+1048N В)), мың тг.
(3.4)
Св1 = Св2=2,82(113,4+0,34·1,5+0,00011∙1,5 2 +1048) = 3276,5 мың тг.
Суды айдау элементі бойынша құны::
Св,о. = р1(108,2+0,9 Qв +101Нв ), мың тг.
(3.5)
Св,о.1 = 2,82(108,2+0,9· 25 +101· 610 )= 174108,7 мың тг.
Св,о2 = 2,65(108,2+0,9· 25 +101· 610 )= 163612,86 мың тг.
3.5-кестесі
Күрделі шығындар
Мағынасы, мың тг.
Шығындардың аталуы
1-нұсқа 2-нұсқа
Технологиялық кешеннің құны 4477 4477
Жер астындағы қондырғылардың, көмір өндірілетін 1104528,75 1182821,25
жолдардың ұүны
Суды айдау жұмыстарының өзіндік құны 174108,7 163612,8
Желдету жүйесінің құны 3276,5 3276,5
Магистральдік конвейер транспортының құны 4045,7 3333,5
Скиптік подъём - 27700
Торлы подъём - 18680
Барлығы: 1290436,65 1403901,05
Екі нұсқаларды салыстыру барысында бірінші нұсқаны таңдаймыз. №6
өнім қабатының шахта өрісін ашу жұмыстары панельдік даярлау сүлбесін
қолданатын еңкіш бағаналармен атқарылады, толық конвейеризация, желдетудің
орталық сүлбесі, өнімді алу жұмыстары шахтаның созылу бағытына қатысты
алғанда шамалы бұрышпен шатырын толығымен қирату арқылы жүзеге асырылады.
Учаскелердегі жер астындағы қондырғылрады күзету тәсілі – көмірді толығымен
жоғары қарай шығарып алу.
Құрылыс жұмыстарына жұмсалатын үлестік шығындар болады:
01 (3.6)
Мұнда: С - құрылыс жұмыстарының толық құны, тг;
Аг - № 25 өнім қабатындағы шахтаның өндірістік қуаттылығы, т;
860тгт.
Шахтаны пайдалануға енгізуді жеделдету үшін 1 кезеңдегі желдету,
жолдық, конвейерлік бағаналарды жүргізу жұмыстары 0м горизонтына дейін
атқарылады.
3.1-график
№25 қабат бойынша шахтадағы жер астында орналасқан қондырғыларды салу
жұмыстарының күнтізбелік графигі
Қондырғының түрі,КөлемЖүргіЖүргіайлар
ұзындығы, м , м зу зу
жылдауақыт
мдығыы,
, мес
ммес
ұңғымалағанда тура ұңғымалағанда тура ұңғымалағанда тура
5,0 3,6 3,5 18 17,2
4,9
Күрделі қазбалар үшін аркалық тіреуіш жоюасы қолданылады А19-27.
Қазбаның тура қимасы шөгуге дейін 19,1 м2, шөгуден кейін 17,4 м2.
3.7 кесте
Күрделі қазбалардың көлденең қима өлшемдері
Қазба ені, м Қазба биіктігі Қима ауданы, м 2
ұңғымалағанда тура ұңғымалағанда тура ұңғымалағанда тура
6,0 ,414 4,5 4,25 22 19,1
Ауа қозғалысын жылдамдық бойынша тексеру:
V = ≤ Vдоп
(3.12)
Дайындық қазбалары үшін:
V= = 4,2 мс Vдоп.=6 мс
Күрделі қазбалар үшін:
V= = 3,95 мс Vдоп.=6 мс
Тексеру шарттары орындалады.
3. Дайындық және күрделі қазбаларды жүргізу
1. Дайындық және күрделі қазбаларды жүргізуге керекті техникалық
құралдарды таңдау
Қазбаларды жүргізу үшін қазба жүргізгіш комбайнды КСП-32, тау кен
массасын тасымалдау үшін көп тиелейтін лента ПЛ-600 арқылы жүзеге асыратын
ленталық конвейер жүйесін қолдану ұсынылып отыр.
3.8 кесте
Қазба жүргізгіш комбайнның КСП-32[20] техникалық сипаттамасы
Параметр атаулары Мәні
Қазбаларда жүргізілген қима диапазоны, м2 10-32
Өнімділік кем емес:
Бұрыш бойынша, м3мин (тмин) 2,4
Жыныстың қаттылығы бойынша σсж≤100 МПа, м3мин 0,25
Ағзада қызмет атқаратын оқтың серіппелі өлшемі, м, кем емес:
Биіктігі бойынша
Ені бойынша 5,0
7,0
Комбайнның қайта қозғалу жылдамдығы мс (ммин), кем емес 1
Комбайнда орнатылған электрқондырғыларының жиынтық қуаттылығы 208
(сужетекті қоректендіргішпен), кВт, кем емес:
Ағзада қызмет атқаратын электрқондырғы қуаттылығы, кВт, кем 110
емес:
Комбайнның габаритты өлшемдері, м:
Табан шынжыр бойынша ені 2,6
Қоректендіргіші бойынша ені 3,7
Корпусы бойынша биіктігі 1,94
ағза қызметі бойынша 2,02
Клмбайн массасы, т, артық емес: 45
3.9 кесте
Ленталық конвейердің 2ЛТ-120У[20] сипаттамасы
Лента Қабылдау Есептік Максим. Лента Тартпа
ені, мм қабылеттілігіөнімділік,ұзындық, жылдамдығы, қуаттылығы,
, м3мин тч м мс кВт
1200 18 1600 1000 2,5 2*250
Материалдарды және жабдықтарды жеткізу локомотивті күшпен шахта
тасымалдау учаскесі арқылы монорельсті жолдармен ДП-155У іске асырылады
4. Күрделі тіреуіштердің және дайындық қазбаларының мәндері
1. Бастапқы деректер
Қазбаны жүргендегі максималды тереңдік Н =500м
Құлау бұрышы (максималды) 160
Жүргізу тәсілі комбайн
3.10 - кесте
Көмір мен жыныстың физика-механикалық қасиеттері
№ Атаулары Қаттылық, Беріктік Жыныстың сығылуМассивтің бұзылу
слой м коэффициенкедергісі, МПа коэффициенті
ті
1 песчанник 12-20 8-10 80 0,9
2 алевролит 2,5-8 5-6 50 0,9
3 көмір 4,0 1,5 15 0,9
4 алевролит 3,5-4 5-6 50 0,9
2. Күрделі анкерлі тіреуіштердің және дайындық қазбаларының мәндері
Сталеполимерлі анкерлі тіреуіштердің параметрлерін есептеу Анкерлі
тіреуішті Ресей көмір шахтасында қолдану мен есептеу инструкциясының
(ВНИМИ, 2000г.) 3.3 пунктіне сейкес жүргізіледі.
R1= 80МПа 5,0м
R2=15МПа 3,6 м
5м
3.1. сурет. Жыныстың есептік сығылу кедергісін анықтайтын схема
1) Сығылуға жұмсалатын есептік жыныс кедергісі
Жыныс төбе жабындының есептік кедергісінің бір белдікті сығылысуы
төбе жабындының қабаттары үшін, алыста жатқан, бірдей ендік қазбаларда
анықталады.
(3.13)
Rс к = 50 ( 0,9 = 45 МПа.
Тікелей пласт төбе жабыны тұрақтылығы бойынша ІІ санатқа жатады –
төбе жабынының орташа тұрақтылығы:
30 (Rс ( 80 МПа (2 кесте).
Бүйір жыныстардың сығылуға қарсы есептік кедергісі мына формуламен
анықталады:
(3.14)
Құрылымның әлсіреу коэффициенті: 0,9.
2) Қарқынды тау кен қысымын анықтау
Лаваны сөндіретін тіреуіш қысымының әсеріне дейін төбе жабыны
жылжуының есептік шамасы мына формуламен анықталады:
(3.15)
мұндағы: 50мм – төбе жабынының типтік жылжуы;
- қазбаның орналасу коэффициенті;
- қазба еніне әсер ету коэффициенті;
(3.16)
Кш=0,25∙(5-1)=1.
- бір-бірімен байланысты қазбалардың коэффициенті;
(3.17)
0,75- жыныстардың байланыс деңгей коэффициенті;
1- тау кен қысымының жоғары аймақтардың болу коэффициенті;
- төбе жабынының қопарылу кэффициенті;
Uм=50∙1∙1,0∙1∙0,75∙1,0=37,5мм
Лаваны сөндіретін тіреуіш қысымының әсерін есепке алуымен төбе жабыны
жылжуының есептік шамасы мына формуламен анықталады:
(3.18)
мұндағы, 90мм – сөнген лавадағы қосымша жылжулар.
Uм=37,5+90∙1∙1,0∙1∙0,75∙1,0=105мм.
3) Қазбаның төбе жабыны үшін анкерлі тіреуіштердің есептік
параметрлері
Шпур мен ампула диаметріне өзекті диаметр қатынасы мына формула
арқылы анықталады:
24(28-24)=6.
мұндағы, dс – өзекті диаметрі;
dск – ұңғыма диаметрі;
dа – ампула диаметрі.
Шпурдағы анкерді бекіту ұзындығы 1,0м;
Анкердің көтергіш қабілеттілігі Nа=100кН;
Анкердің есептік ұзындығы 2,4м;
Анкерлі тіреуіштің кедергісі Ра.к.=60 кНм2;
Анкерлерді онатуда минимальды тығыздық .
Конвейер оқпанының төбе жабынына анкерлі тіреуішті орнату сатылары
мына формуламен анықталады:
(3.19)
1,6м.
Анкерлерді орнатуға қажетті минимальды тығыздық бойынша
тіреуіштердің орнату сатылар есебі анықталады:
(3.20)
Тіреуішті орнату сатысы 1м деп қабылданды.
5) Бүйір қазбалар үшін анкерлік тіреуіштің есептік параметрі
Бүйірге шоғырлану кернеуінің коэффициенті -
Басқа қазбалардан түсетін кернеудің көбею коэффициенті -
Қазбаның тазартпа жүмыстар алаңына әсер ету кезінде бүйірге қарай
кернеудің кобею коэффициенті -
Төбе жабын жыныстарының орташа көлемдік салмағы -
Бүйірлердің салыстырмалы кернеуі мына формуламен анықталады:
(3.21)
- анкерлі тіреуішпен тиісті бүйір бекітпелерін өндіру.
Бүйірлерді бекіту үшін ұзындығы 1,6м, (20мм, 60кН көтергіш
қабілеттілігі бар ШК-1М анкер қолданылады. Қазба бүйіріне қажетті анкерлер
саны қазбаның биіктігіне байланысты қабылданады- nб1=2, nб2= 3.
Қатарлар арасындағы қашықтық Сб1,2 (бекіту сатысы) мына формуламен
анықталады:
(3.22)
=1,76м,
=1,99м.
Мұндағы, nб - казба бүйіріндегі анкерлер саны;
Н – қазба биіктігі;
Паспортта бекіту жобасы қазба бүйіріндегі бекіту сатысымен
қабылданады - 1,0 м ШК-1М анкерлерді орнату ұзындығы 1,6м.
3. Күрделі қазбалардағы арка бекітпесінің мәні
Арка бекітпеснің параметрлер мәнін Жиектемелі жұмсақ тау кен
қазбаларының бекітпелерін таңдау бойынша инструкциясына (ВНИМИ, 1995ж.)
сәйкес жасалынады:
R1=80МПа m1=12-20м
1,3м
R2=60МПа 7,7м
Нрк=9м
m2=8м
0,3м
R3=15МПа
m3=4м 4,0 м
Нрб=4,5м
0,2м
Вр=6 м
R4= 50МПа m4=3,5-4м
3.2. сурет. Есептік схема
2) Төбе жабыны жыныстарының есептік кедергісі және қазба бүйірлерінің
сығылысуы былай анықталады:
Rcк=
(R1(m1 ...+Ri (mi )К C (3.23)
( mi
мұндағы, R C - әртүрлі қабаттардың сығылысу кедергісі, мПа;
mi - әртүрлі жыныс қабаттарының қалыңдығы, м;
К i – массивтің бұзылуын ескеретін коэффициент, КС=0,9;
R Ci = К C х R i, (3.24)
R C1 = К C ∙ R 1 =0,9∙80= 72мПа,
R C2 = К C ∙ R 2 =0,9∙50= 45 мПа,
R C3 = К C ∙ R 3
=0,9∙15=13,5 мПа,
R C4 = К C ∙ R 4 =0,9∙50= 45 мПа,
Қазба құрғақ, сондықтан қаттылық ылғалдылық әсерінен төмендемейді.
Төбе жабынының есептік биіктігі мынаны құрайды:
Нр.к=1,5b, (3.25)
мұндағы, b – ұңғымалағанда қазбаның есептік ені.
Нр.б.=1,5∙6=9м.
Қазба бүйіріні үшін қабаттар биіктігінің есебі мынаны құрайды:
Нр=Н=4,5м. (3.26)
мұндағы, Н - ұңғымалағанда қазбаның есептік биіктігі.
Төбе жабыны үшін жыныс сығылуының орташаландырылған мәні мынаны
құрайды:
48,9мПа.
Қазбабүйірі үшін жыныс сығылуының орташаландырылған мәні мынаны
құрайды:
17 мП.
3) жыныстардың жылжуы мына формуламен анықталады:
Uс = Uт( К( ( Кq ( Кs ( Кв, (3.27)
мұндағы, Kα – жыныстардың жатуы мен ұңғыманың бағыттау бұрыш
коэффициенті, төбежабыны үшін Kα = 0,85, қазбабүйірі үшін Kα = 0,85;
Kq - жыныстың жылжу бағытының коэффициенті, төбе жабыны
мен жер қыртыс үшін, Kq = 1, қазбаның бүйірі үшін -0,45;
KS = 0,2(В-1) =0,2(6-1) =1 - төбе жабыны мен жер қыртыс үшін;
KS = 0,2(Н-1) =0,2(4,5-1) =0,7 - бүйірдің жылжуы үшін;
Kв - басқа қазбалардың әсер ету коэффициенті;
К Т – жыныстардың жылжуына уақыттың әсер ету коэффициенті, 15
жылдан аса жұмыс жасайтын қазбалар үшін КТ = 1.
Kв (3.28)
мұндағы, Kα – есептік кедергі мен тереңдікті ескеретін коэффициент, 1,8;
b1 және b2 – қазба ені;
L – көрші қазбалар арақашықтығы, 20м.
Kв
Төбе жабыны үшін график бойынша жыныстардың типтік жылжуы Uт.кр
= 70мм, жер қыртысы Uт.п = 80мм, бүйірлер үшін Uт.б = 420мм.
Төбе жабыны үшін жыныстардың жылжуы, жер қыртысы және бүйірлері
сәйкестікті құрайды:
Uс.кр. = 70( 0,85 ( 1 ( 1 (
1,08=64мм,
Uс.п. = 80( 0,85 ( 1 ( 1 (
1,08=73мм,
Uс.б. = 420( 0,85 ( 0,45( 0,7(
1,08=121мм.
4) Төбе жабыны мен жер қыртысы 1 п.м. қазбаларынатүсетін жүктеме
мынаны құрайды:
Р = Кп ( Кпр ( В ( Рн , (3.29)
Бүйір қазбалардың 1 п.м. қазбаларға түсетін жүктемесі мынаны құрайды:
Р = Кп ( Кпр ( Н ( Рн, (3.30)
мұндағы, В =6м - қазба ені;
Н =4.5м– қазба биіктігі;
Кп = 1,1 – ашылатын қазбалар үшін көп тиеу коэффициенті;
Кпр =0,6 НRс.п.кр= 52047,4= 10,97 кезінде қазбаларды
жүргізу шартының коэффициенті;
Рн – жыныстың жылжуынатәуелді график бойынша анықталатын
нормалық жүктеме;
Төбе жабыны үшін Рн.к = 47кПа, жер қыртысы үшін Рн.п = 50кПа,
бүйірлері үшін Рн.б. = 70кПа
Төбе жабыны, жер қыртысы және қазбабүйірлері үшін 1 п.м. қазбаларына
түсетін жүктеме мынаны құрайды:
Ркр = 1,1 ( 0,8 ( 6 (
47=248,2 кПа
Рп. = 1,1 ( 0,8 ( 6 ( 50=264 кПа
Рб. = 1,1 ( 0,8 ( 4,5 ( 70=277,2 кПа
5) Жоба бойынша А19-27 көтергіш қабілеті бар N=290 кН аркалы бекітпе
қолданылады. Бекітпені орнату (n) тығыздығы мынаны құрайды:
(3.31)
=0,91 рамым
Технологиялық шарт бойынша N =1,25 рамым қабылдаймыз, сондай ақ
бекітпелер 0,8м сайын орнатылады.
6) Бекітпенің тік икемділігі А19-27 400мм
∆≥Uкр · kос
(3.32)
мұндағы, ∆ - құрылымдық бекітпенің икемділігі, мм;
kс = 0,89.
∆в=400≥0.89·73 = 65 мм
Демек, үшбуынды аркалы металлдық бекітпе А19-27 қаралатын қазбаларды
пайдалануды қамтамасыз етеді.
5. Дайындық жұмыстарын жүргізу кезінде техника қауіпсіздігі
Жұмысты қауіпсіз жүргізу мақсатында Көмір шахтасындағы қауіпсіздік
ережелерінің міндеттемелерін орындау керек:
1) Жұмыс бастамас бұрын
- жұмыс бастамас бұрын бригадир, звеношымен жұмысшылар өз жұмыс
орындарын тексеріп және оларды қауіпсіз жағдайға келтіруге міндетті.
- тапсыратын және қабылдайтын ауысымдар жұмыс орнында, егер ауысым
арасында үзіліс болмаған жағдайда аға ауысымдары іске асырады.
Тапсыратын ауысым келесі ауысым звеношына забойдың тау-кен-
техникалық (желдету жағдайын, тау кен қысымын, кездескен геологиялық
бұзылыстарды, заколдар мен куполдардың пайда болуы, бекітпенің,
конвейердің, ауырлатулардың, сорғылардың) жағдайлардын, әлсіз немесе
(мүмкін не болашақта) бұзылайын деп тұрған жерлерге ереккше көңіл аударып
хабарлау керек.
Жұмыс орнында ұңғымашы (звеношы) барлық забой механизмдерін, сондай
ақ конвейердің, сорғы станцияларының және т.б. дұрыс және нормалды
функциясын, қолда бар және қол құрал – саймандарының, су беретін жіне
эмульсия жасайтын шлангалар мен құбыржелілерінің, желдету мен кенішітң
атмосфера құрамын, төбе жабыны мен забойдың жағдайының (сынықтардың,
заколдар мен куполдардың болуын) газодинамикалық құбылыстің ескерту
белгілерінің (шыртылдау, дүмпулер, жоғары газжіберу, т.б.), телефон
байланысының дүрыстығын тексеруге міндетті.
Ұңғымашы (звеношы) осы белгілердің бірін байқаса ол оларды жөндеу
шараларын жасауға немесе осы туралы тау кен шеберіне не басқа учаскелік
бақылаушыға хабарлауға міндетті.
2) Жұмыс кезінде
- ауысымдық барлық бригадирлері, звеношылармен жұмысшылардың жұмыс
орнының қауіпсіз жағдайын қадағалау керек.
- жұмыс операциясысындағы технологиялық циклды орындағанда ұңғымашы тау
кен қазбаларын жүргізу кезіндегі олардың толыққандылығын және орындау
реттілігін, паспортпен қаралған қазбаларды жүргізу мен бекітпелерін қатаң
түрде бақылауға міндетті.
2. Кен қазу жүйесі, тазартпа жұмысының технологиясы мен механизациясы
1. Қазу жүйесін таңдау
ИГД – ғы А.А. Скочинск атындағы көмір шахтасын экономика-математикалы
модельдеу кезінде аудандарда рационалды әр түрлі қазу жүйелерін қолдану
орнатылған. Зертеулер пласттарды ұзын бағаналармен алу пласттың орташа
қалыңдығында, 12-20О құлау бұрышымен созылып жату тәсілі арқылы алған жөн
деп көрсетті. Неғұрлым жоғары нәтижені лаваның ұзындығы 200-250 м болғанда
алуға болады. Ұзын тазартпа забойларын қолдану кезінде, әсіресе 1,8 м пласт
қалыңдыңдығында перспективалық нәтижеге ие болды. Келешекте өнімнің үлкен
көлемін комплексті-механизирленген лавалар арқылы алуды көзделіп отыр,
жүктемелерді қысқа забойлармен салыстырғанда 2-3 есе артық, жұмысшылар саны
1,5 есе көп. Барлығын негізге ала отырып жоғарыда айтылған ұзын
бағаналармен, созылып жатқан үлкен емес бұрыштармен алдын ала
конвейерлермен желдеткіш штректері жүргізілген, комплексті-механизирленген
забоймен көмірді алу, төбе жабындарын басқара отырып толық қопару, қайта
келу желдету схемасы және конвейер штректері сақталатын (келесі лаваны алу
кезінде өндірілетін кентіректерімен) қазу жүйесін қолдану қабылданады.
№25 пластты алу кезіндегі қазу жүйесінің негізгі параметрлері 4.1.
кестеде берілген
4.1 кесте
Қазу жүйесінің параметрлері
Параметр атаулары Өлшемдері
Тазартпа забой ұзындығы, м 220
Қазылған бағана ұзындығы, м 2000
Пласттың құлау бұрышы, град 11-16
Пласттың толық қалыңдығы, м 3,5-4,3
Пласттың орташа алынатын қалыңдығы, м 4,0
Қабылдау механизациясы Механизирленген кешен
2. Тазартпа жұмыстарының механизациясы
Қазіргі уақытта көлбеу және еңкіш пласттарда негізгі кенді алу
құралдары, механикаландыру мен тазартпа забойындағы барлық негізгі
технологиялық процесс операцияларын үйлестіретін өндіру кешенінің
жабдықтары болып табылады.
1. Механизирленген бекітпелерінің түрлері мен түрлерінің
өлшемдерін таңдау
Тау кен – геологиялық жағдайларының мәліметі кезінде пласттың орны
жоғары өнімділік нәтижені көрсету үшін Глиник 22-47 механикалық кешені
қолданылады.
Кешен тазартпа забойларда пласт қалыңдығы 2,4-4,8 м забой бойынша
құлау бұрышы 250 дейін, орташа тұрақтылықпен төбе жабынын тікелей және
негізгі төбе жабынын қоса отырып ауыр түрде, жер қыртысының күштілік
қабілеті 2,5 Мпа кем емес механизирленген көмірді алуға тағайындалған.
Механизирленген бекітпенің техниалық сипаттамасы Glinik -2247 4.2. кестеде
көрсетілген.
4.2 кесте
Глиник 22-47 бекітпесінің техникалық сипаттамасы [20]
Секция биіктігі, м 2,2-4,7
Пласттың алынатын қалыңдығы, м 2,4-4,8
Құлау бұрышы бойынша қолданылуы, град 0-25
Төбе жабынның созылу коээфициенті 0,95
Сыбағалы кедергі, кНм2 1321 - 1373
Секция бекітпесінің кедергісі, кН 11580
Алдыңғы жиекті жабудағы соңғы сыбағалы
кедергісі, кНм 1150
Жер қыртысының орташа қысымы, кНм2 2,54-2,64
Орнату сатысы, м 1,75
Секция бекітпесінің жылжымалы сатысы, м0,8
Бекітпені басқару жүйесі Пилотты басқару
Секцияя массасы, т 28
2. Әрекет ететін жүктеме бойынша бекітпені тексеру
Жыныс қопарылған блоктың 1 м лавада нақты қысым мәні В.Л.Косовичтың
әдісі арқылы мына формула бойынша есептеледі:
, тм (4.1)
Мұндағы, Qб – блок жынысының салмағы, т;
а – забойдан тұреуіш бекітпесін дейінгі арақашықтық, м;
с – забойдан блоктың сынған ортасына дейінгі арақашықтық, м;
lб – пласттың созылып жатуына қарай блоктың ұзындығы, м.
,т (4.2)
h – қопарылыстан жойылатын, төбе жабыны қатпарларының қалыңдығы, м.
,м (4.3)
m – өңделетін қабат қалыңдығы, м
Кр – жыныстың қопсығыштық коэффициенті
( - қопару алаңына жер қыртысы мен негізгі төбе жабынның жақындауы
(4.4)
Кпр – жыныстың иілім орнықтылығының шегі
( - жыныстың көлемді салмағы,тм3
Q=14,2∙8∙2.56=289т
,м (4.5)
( - блоктың еңкіш құлау бұрышы
1150 кНм 458 кН.
Бұл бекітпе жүктеме бойынша 2,5 есе орнықтылық қоры бар.
3) 23-1 тазартпа забойларының конвейерлі және желдету
штректерімен бекітпелердің түйіндесу есебі
Өндіру алаңын жобалау үшін түйіндесетін бекітпелерде ұзартылған
күнқағары бар Глиник 22-47 механизирленген бекітпе тағайындалған.
Бекітпені түйіндестіруде штректің барлық енінің жүктемесімен
түсіндіріледі. Жүктің көбі бекітпе түйіндесуінен 23-1 тазартпа забойына
23-1 конвейрлі штрегімен түседі.
Qc=10b∙α∙h∙y, (4.6)
мұндағы, b – жабылуы бойынша түйіндескен бекітпе ұзындығы, м;
α – штректің ені
Qc=10∙ 5,73∙5∙8∙2.56=5867кН.
Бекітпе түйіндесуінің жұмысын қауіпсіз жүргізу үшін келесі
теңсіздіктер орындалуы керек:
Рс Qc ,
мұндағы, Рс – түйіндесу бекітпесінің кедерісі, кН.
11580 кН 5867 кН.
Бұл бекітпе жүктеме бойынша 1,97 есе орнықтылық қоры бар
Штректің анкерлі бекітпесін, 17 ГВКУ бағанасынан жеке бекітпесін
және ағаш бағаналарды нақты есепке ала отырып бекітпеге түсетін
максимальды жүк әлдеқайда аз болады, ал бекемділік қоры көп болады.
23-1 тазартпа забойы мен 23-1 желдеткіш штрегінің түйіндесуі
арақашықтығы 30 м кем емес ағаш тілме астында орналасқан, диаметрі 200 мм,
адымы 1,3 м, ағаш бағанасы көмегімен іске асады. 23-1 тазартпа забой
түйіндесуінде ағаш бағанадан жасалған қоршау кешені орнатылады. Қоршау
кешеннің забойдан артта қалуы тәулік ауытқудан асып кетпеуі керек.
23-1 конвейер штрегінде сақталған озық бекітпе, ГВКУ-30 немесе ағаш
бекітпелерде орнатылған, забой алдынан арақашықтығы 30 м кем емес, СВП-22
ұзындығы 5м ұстамадан тұрады.
Үйіліп жатқан бөлігіне 2 қатардың диаметрі 200 мм кем есем, ағаш
бағаналардан жасалған органдық қатар орнатылады және 5-8 м сайын ұзындығы
1,6 м ағаш бғаналардан жасалған клеттер қойылады.
3. Ауа ағынының мүмкін жылдамдығы бойынша бекітпелерді тексеру
Пласттарда 10 м3т салыстырмалы жеткілікті газбен, қабылданған
бекітпе түрінің мүмкіншілігіне тексеріс жасау көбірек тиімді және бұл
бекітпеің жұмыс алаңын қиып өтетін желдету шарттары бойынша қамтамасыз ету
керек. Sср мәнін есептеу нәтижесінде алынған Sр мәнімен салыстыру керек.
Осы кезде келесі шарттардың орындалуын есте сақтау керек:
(4.7)
Мұндағы – комбайнның теориялық өнімділігі тмин;
(4.8)
26,3т мин.
m – пласт қалыңдығы, m = 4,0 м;
r – комбайынның қармау ені, r = 0,8 м;
(y – көмірдің қаттылығы, (y = 1,37 тм3;
– пласттарды табиғи газсыздандыру коэффициенті, =0,6;
– пласттың салыстырмалы газ жеткілігі, 15 м3т дейін;
– лавадағы ауа қозғалысынң максимальды мүмкін жылдамдығы,
= 4 мс;
d – шығыс ағындағы метанның мүмкін құрылымы, d = 1%;
- Өңдіру алаңы бойынша ауа қозғалысын ескеретін коэффициент,
= 1,1;
– комбайынның мүмкін беріліс жылдамдығы, =6 ммин.
Шарт орындалды, демек желдету фактор бойынша секцияның өту қимасын
қолдану, яғни таңдалған Глиник 22-47 бекітпесі бекітпеге сәйкес келеді.
4. Комбайн түрі мен забой конвейерін таңдау
Кешен құрамына KSW-1140 Е тазартпа комбайны, НВ-2801000 лавалық
жетегі және НВ-2801200 көп тиегішіші кіреді.
4.3-кесте
KSW-1140 Е комбайнының техникалық сипаттамасы [20]
Параметр атаулары Мәні
Алынатын пласт қалыңдығы, м 1,8-5,0
Лаваның еңкіштігі: бойлық, град 35 дейін тежегішпен
көлденең, град до 15
Пласттың кесу кедергісі, кНм до 400
Орындаушы органның түрі Шнек 3-тің батумен
Кесу бойынша шнек диаметрі, м 2,36
Номинальды қармау ені, м 0,8
Беріліс механизмі "Айкотрак"шынжырсыз түрі
Берілістің максималды жылдамдығы, ммин 15,6 дейін
Максималды күш салу, кН 693
Комбайн желісінің бағалы жиынтық қалыңдығы, 1040
кВт
Бағалы кернеуі, В 3300
Масса, т 60
4.4 кесте
НВ-2801000 [20] забой конвейерінің техникалық сипаттамасы
Параметр атаулары Көрсеткіштері
Өнімділік, тчас 3000
Тасымалдаудың шекті бұрышы, град 25
Конвейер массасы (с ЗИП), т 635
Ресурс, млн. т 8,0
Күш салу орган қозғалысының жұмыс жылдамдығы, мс 1,56
Күш салу шынжырлар саны, шт. 2
Талқандаушы жүк салмағы, кН (көп емес) 3000
Астау ұзындығы, мм 1750
Муфт түрі гидравликкалық
Электроқозғалтқыш қуаттылығы, кВт 260400
Кернеу, В 1140
4.5 кесте
НВ-2801200 [20] штректік көп тиегіштің техникалық сипаттамасы
Параметр атаулары Көрсеткіштері
Өнімділік, тчас 3000
Тасымалдаудың шекті бұрышы, град 25
Көп тиегіштің массасы, т 63
Ресурс, млн. т 8,0
Күш салу орган қозғалысының жұмыс жылдамдығы, мс 1,8
Күш салу шынжырлар саны, шт. 2
Талқандаушы жүк салмағы , кН (көп емес):
күш салушы шынжыр 2200
қосушы түйін 2100
Астау ұзындығы, мм 1750
Муфт түрі гидравликалық
Асинхронды электрқозғалтқышы:
қуаттылығы, кВт 105315
кернеуі, В 1140
4.6 кесте
SК-1115 [20] ұсатқышының техникалық сипаттамасы
Параметр атаулары Көрсеткіштері
Өнімділік тчас 2000
Өткізу қабілеттілігі, тмин 40
Масса, т 5
Ұсақталатын массаның максималды мөлшері, мм:
Биіктігі бойынша
Ені бойынша 700
Ұзындығы бойынша 910
шексіз
Габаритты өлшемдері, мм:
Биіктігі 1500
Ені 1500
Ұзындығы 4000
Астау ұзындығы, мм 1750
Асинхронды электрқозғалтқышы:
қуаттылығы, кВт 110
кернеуі, В 1140
5. НВ-2801000 лавалық конвейердің өнімділік факторы бойынша
жүктемесін тексеру
НВ-2801000 лавалы конвейердің өнімділігі екеулік желілі бастиегі
бар қуаттылығы бойынша 400кВт 3000тсағ құрайды немесе
qлк=300060=50тмин. Конвейердің қажетті өнімділігі теориялық комбайн
өнімділігігінен кем болмуы керек Qт = 26,3 тмин.
50 тмин 26,3 тмин
(4.9)
мұндағы, - комбайнның минут сайынғы машиналық өнімділігі;
- түзетілген, конвейер шынжырынан немесе комбайнның ілеспе
қозғалысы кезінде қазатын машинадан материалдарды ірікеу жылдамдығының
төмендеуін ескеретін коэффициент,
- шынжыр жылдамдығы;
- комбайн жылдамдығы;
- ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Халық шаруашылығының болашақтағы дамуы көмір технологиялық және
энергетикалық отын түрлерінің бірі болып қала береді деп болжамдар
жасалуда. Көмірдің басым бөлігі жер астында өндіріліп жатыр. Қазақстанның
экономикалық және әлеуметтік дамуы жоспарларында көмірді өндірудің бұл
тәсілін одан әрі жетілдіру жолдары қарастырылады.
Нарықтық экономикаға өту кезеңінде тау-кен кәсіпорындары жұмысының
тиімділігін бағалаудың жаңа көрсеткіштері негізге алына бастады. Мұндай
көрсеткіштерге шахтаның рентабельділігін жоғары көтеру, өндіріс шығындарын
төмендету, материалдық шығындарыды мейлінше қысқарту көрсеткіштері
жатқызылады. Өнім қабаттарын тазарту жұмыстарын жетілдірудің басты мақсаты
тазарту забойына түсетін жүктемені жақын арада 6 мың тсөт, ал келешекте
10 мың тсөт дейін жеткізу. Тазарту забойына түсетін жүктемені 6 мың тсөт
дейін көтеру цифрі кездейсоқ жағдайда таңдалған жоқ. Отандық және шетелдік
мамандардың пайымдауынша шахталарда қазіргі заманғы тау-кен қондырғыларын
пайдалану жағынан қарастырғанда бұл цифр тазарту забойы рентабельділігінің
“нөлдік” деңгейі болып саналады. Бұл жаңалық кәсіпорын жұмысын бір тазарту
забойына ауыстырып, “шахта-лава” сүлбесін қолдануға, тау жұмыстарының
концентрациялану деңгейін, өндіріс тиімділігін жоғары көтеруге мүмкіндік
береді. Тау жұмыстары концентрациясын жоғары көтерген сайын үлестік күрделі
шығындар және тау жұмыстары бойынша һндірістік негізгі қорлар мөлшері
төмендейді, шахтадағы өткелдерге және транспортқа жұмсалатын еңбек және
еңбек құралдары шығындары қысқартылады, нәтижесінде жұмыстардың бұо түрлері
бойынша жалпы еңбек және қаржы шығындары едәуір төмендетіледі.
Тазарту забойына түсетін жүктеменің жоғары болуы учаскені игеруге
жұмсалатын уақыттың қысқаруымен сипатталады. Көмір қазып алынатын учаскенің
берілген мөлшерлерінде тауарлық өнімнің көлеміне қатысты жұмсалатын
пайдалану шығындары учаскедегі көмір неғұрлым жылдам алынған сайын төмен
бола береді. Учаскедегі көмірді толығымен қазып алу уақытының қысқартылуы,
яғни, шахта жағдайында кешенді -механикаландырылған лаваға түсетін
жүктеменің көбеюіне тек негізгі және қосымша өндіріс процестерінде
қолданылатын қондырғыларды жаңадан техникалық қаруландыру, сондай-ақ,
қызмет көрсететін персоналдың және инженерлік-техникалық жұмысшылардың
кәсіби біліктілігінің жалпы деңгейін көтеру арқылы ғана қол жеткізуге
болады. Қазіргі таңда жұмыс істеп жатқан кәсіпорындардың техникалық
модернизациясы, реконструкциясы, жаңа техника мен технологияларды енгізу,
ескіріп қалған қондырғыларға модернизация жұмыстарын жүргізу негізгі
қорлардың берілісін, табысты, еңбек өнімділігін жоғары көтерудің, өнімнің
өзіндің құнын төмендетудің, соның арқасында кәсіпорынның тиімділігін жоғары
көтерудің негізгі факторлары болып саналады.
Қауіпсіздік ережелері талаптарына сәйкес көмір шахталары бақылау,
апаттық жағдайда шахтаның қай жағында жұмыс істеп жатқанынан қарамастан
барлық адамдардға дер кезінде хабарлау жүйелерімен, апатқа ұшыраған
адамдарды іздестіру құралдарымен, сондай-ақ, шахтаға қызмет көрсететін
апаттық-құтқарушы ұйыммен тікелей телефон, балама байланыс құралдарымен
жабдықталуы тиіс [2].
Ұсынылып отырған курстық жұмыстың мақсаты шахта-қабат сүлбесі
бойынша Қарағанды көмір кені аймағындағы №25 қабаттағы көмірді өндіру
жобасын қарастыру, нақты тау–геологиялық жағдайда көмірді өндірудің тиімді
жолдарын, тазарту жұмыстарының технологиялық сүлбесін және кешенді
механикаландыру құралдарын таңдау, Қарағанды көмір кені жағдайында сымсыз
дубль байланыс жүйесін енгізу.
Алға қойылған міндеттерді шешу берілген жобада негізінен тау
жұмыстарын жүргізу технологиясын жетілдіру, жаңа техниканы қолдану,
көмірді өндіру жұмыстарының қарқынын, тазарту забойына түсетін жүктемені
жоғары көтеру арқылы жүзеге асырылады. Апаттық жағдайда қалған адамдардың
іздестірілуін қамтамасыз ету мақсатында байланыстың дубль жүйесі ретінде
Қарағанды көмір кені аймағы жағдайында Granch SM WLAN сымсыз байланыс
желісін пайдалану нұсқасы қарастырылады
1. Шахта өрісінің геологиялық сипаттамасы
1. Шахта туралы жалпы мәліметтер
Қарағанды көмір кені аймағында тас көмір кеніштерін игеру жұмыстары
атқарылады. Казахстанская шахтасы өзінің дербес желдету жүйесі,
транспорты, көмірді сұрыптап, темір жол вагондарына тиейтін жеке шахта
түрінде қабылданған.
Кен аймағы аралық және ишановскі свиталарынан шөгінділетінен
түзілген 14; 16; 17; 20; 21; 21a; 23; 24; 28; 29в.п.; 29н.п.; 30 өнім
қабаттарынан тұрады. Көмірдің маркасы – Т.
1 Стратиграфия және литология
Казахстанская кен орнының көмір қабаттары құмдақ қабатынан 35 м
төмен, және 35 – 45 м жоғары орналасқан құмдақ қабатының аралығындағы
Верхне-балахонскі подсериясымен ( P bl) берілген. Шөгінділердің қалыңдығы
830 м шамасында болады.
Аралық қабаттар ( P1 pz ) құмдақ қабаттарынан 28 жоғары орналасқан.
Бұл қабаттар негізінен құмдақтардан түзілген, кейбір учаскелерінде
гравелит, алевролит, көмірлі алевролиттер араласқан. Свитаның қуаттылығы
240 м. көлденең қимасында көмірдің 8 қабаты анық көрінеді, олардың үш
қабаты жұмысшы (28;29;30 )
Ишановскі (P1 i) шөгінділері 12 қабаттың топырағына дейін
орналасқан. Төменгі жағы алевролиттерден араласқан күйдегі құмдақтың аса
қуатты қабаттары жатыр. Шөгінділердің қалыңдығы 340 м. көлденең қимасында
көмірдің 10 қабаты көрінеді (14a;16;17;19;20;21;21a;23;24;27), олардың
ішіндегі 14а; 16; 17; 21; 23 қабаттары өнеркәсіпте қолдануға жарамды.
3 Қабаттардың сипаттамалары
Барлық көмір қабаттары гумустық матовый және жартылай матовый
көмірлерден тұрады. Құрамында аз мөлшерде жылтыр және жартылай жылтыр көмір
маркалары да ұшырасады. Көмірлердің құрылымы тығыз, текстурасы жолақты
немесе штрих түрінде болады. Заттық құрамы жағынан қарастырғанда көмірлер
негізінен ксилен-фюзендік дюрендерден, сирек жағдайда кларен-дюрендерден
түзілген, арасында витреннің линзалары немесе жолақтары да кездеседі.
1.1-кесте
"Казахстанская" шахтасы филиалындағы көмір қабаттарының сипаттамалары
Қабат Толық
қуатты
лығы,
орташа,
м
Мұнда: Zбал – шахта өрісінің баланстық запастары , т;
С – көбею коэффициенті, құлау бұрышы 45о дейін, С = 0,75 – 0,85
Шахта өрісінің баланстық қорлары төменгі формуламен есептеледі:
Zбал=S×H× ( Р, т, (2.2)
Мұнда: S – шахта өрісінің созылу ұзақтығы, м;
Н – шахта өрісінің құлау тереңдігі, м;
( P – қабаттардың сомалық өнімділігі (тм2).
∑Р = m1× γ + m2×γ + m3×γ, тм, (2.3)
Мұнда: m1, m2, mn – жұмысшы қабаттарының қалыңдығы;
(1, (2, (n - чәйкес жұмысшы қабаттары көмірінің
тығыздығы.
(P=4×1,37+1,4×1,39 +4,8×1,3+1,6×1,44=15,97 тм2
Zбал = 2250×2000×15,97 =71865000 т.
Zпром= 0,8×71865000 = 57492000 т.
2. Шахтаның өндірістік қуаттылығы және қызмет ету мерзімі
Шахтаның көмір өндіру мүмкіндіктерін анықтайтын негізгі фактор – тау
жұмыстарының орындалуы. Шахтаның тау жұмыстарын орындау мүмкіндігі тау
жұмыстарының концентрациялану (шоғырлану) қарқындылығына байланысты және
забойларды өнім қабаттары бойымен симметриялық үлестірілуінде забойлардың
жұмыс істеп жатқан желілерін тиімді орналастыру шартының орындалуына қарай
төменгі формула бойынша анықталады:
(2.4)
Мұнда: Nкг - горизонт қанаттары бір мезгілде жұмыс істеп жатқан кездегі
саны (1);
Nпл. - горизонттағы (қабаттағы) өнім қабаттарының саны,
Nпл. = 1
Nв.п. – қабаттағы көмір қазылатын өрістер саны (панельдер,
блоктар), (1);
Nо.з. - көмір қазылатын өрістердегі тазартылатын забойлар саны
(панельде, блокта), Nо.з. =1;
Ао.з.сут.ср - тазартылатын забойға түсетін жүктеменің қабат
бойынша орташа мөлшері, тсөт;
N дн. – кәсіпорындағы бір жыл бойындағы жұмысшы күндер саны,
Nдн. = 300.
Ао.з.сут.ср = (1000-1200) × mср.о ,т,
(2.5)
Ао.з.сут.ср = 1200 × 4,0=4800т
Кәсіпорынды бір тазартылатын забойға және “шахта-лава” сүлбесіне
жұмыс істеуге ауыстыру үшін тазартылатын забойға түсетін жүктеменің орташа
мөлшері 6 мың тсөт төмен болмауы тиіс.
А г.в.= 0,001(1· 1· 1· 1· 6000 ·300) = 1800 мың тжыл,
Жобада шахтаның өндірістік қуаттылығы ретінде шахтаның өндірістік
қуаттылығының типтік жылдық мағынасы қабылданады - Аг = 1,8∙ 106 тжыл
Шахтаның қызмет ету мерзімі төменгі формула бойынша есептеледі:
(2.6)
Тр==32 жыл
Шахтаны толық пайдалану мерзімі болады:
Тп = Тосв. + Тст. + Туг., (2.7)
Мұнда: Тосв. – жобалық қуаттылықты игеру мерзімі, 2 жыл;
Тст.– тау жұмыстарының әлсіреу мерзімі, 2 жылға тең деп
қабылданады;
Алғашқы екі жылда және кенді игеру жұмыстары бәсеңдей бастағанда
шахтаның өндірістік қуаттылығы 50% шамасында болады. Шахтаны тұрақты толық
пайдалану мерзімі:
Тст.= Тр.-0,5(1+2)=32-0,5(2+2)=30 жыл,
Тп = 2 + 32 + 2 = 36 жыл.
Тазартатын забойлардың жұмыс істеп жатқан желісі төмендегі формула
бойынша анықталады:
(2.8)
Мұнда: Кд – жұмыс істеп жатқан забойлардан көмірді өндіру коэффициенті,
0,94;
V год – тазартылатын забойлардың желісінің орташа есеппен жылдық
жылжытылуы;
Рср – қабаттың орташа өнімділігі, тм2;
Коч – тазартылатын забойлардан көмірді өндіру коэффициенті.
Рср = mв∙ γср (2.9)
Мұнда: γср – көмірдің орташа тығыдығы, 1,37;
mв – қабаттағы өндірілетін көмірдің қуаттылығы;
Рср = 4.0∙1,37=5,48 тм2.
Тазартылатын забойлардың желісінің орташа есеппен жылдық жылжытылуы
(2.10)
Мұнда: N дн – бір жыл ішіндегі жұмысшы күндер саны, 300;
Кц – көмір қазылатын учаскедегі көмірді өндіру коэффициенті;
L – тазартылатын забойлардың орташа ұзындығы, 220м.
=1523м.
Жұмыс істеп жатқан забойлардың саны мына формуламен есептеледі:
(2.11)
Жоба бойынша шахтада жұмыс істеп жатқан забойлардың саны nз=1 деп
қабылданады. Шахтада жұмыс істеп жатқан забойлардың желісі болады:
(2.12)
1. №25 қабатты ашу және дайындау
1. Шахтаның технологиялық сүлбесін таңдау
Шахтаның технологиялық сүлбесі деп негізгі және қосымша өндірістік
процестерді жүзеге асыратын тазартатын, көлік, желдету, өнім қабаттарын
ашатын қондырғылар жиынтығын, сондай-ақ жер бетінде орналасқан қондырғылар
кешенін айтады.
Бірінші нұсқа: №6 өнім қабатының шахта өрісін ашу жұмыстары панельдік
даярлау сүлбесін қолданатын еңкіш бағаналармен атқарылады.
Екінші нұсқа: №6 өнім қабатының шахта өрісін ашу жұмыстары әр
горизонт бойынша жеке даярлау сүлбесін қолданатын вертикальды бағаналармен
атқарылады.
3.1- кесте
Шахтаның технологиялық сүлбесінің сапалық сипаттамасы
Рет НаимДеңгейдің аталуыНұсқалары
саны
1 2
1 Қабатты ашу Еңкіш бағаналар Вертикальды бағаналар
2 Дайындау Панельдік Горизонттық
3 Жер асты транспорты Конвейерлік Конвейерлік
4 Подъем Конвейерлік Скиптік
5 Желдету жүйесі Орталық Флангылы
6 Өнім қабатын өңдеу Бұрышпен ұзын бағаналар бойымен жүргізіп,
шатырын толығымен қирату арқылы
7 Учаскелік жұмыс Көмірді тұтатымен шығару арқылы
орындарын күзету
әдісі
Шахта Казахстанская ААҚ филиалының жағдайына қарай 3.2-кестесінде
нұсқалардың балдық сараптамасы берілген
3.2-кесте
Нұсқалардың сандық (балдық) бағалануы
Деңгей Деңгейдің 1-нұсқа 2-нұсқа
нөмірі салыстырмалы
салмағы,
n ij b ij n ij b ij
1 15 10 1,5 5 0,75
2 20 5 1 10 2
3 5 6 0,3 6 0,3
4 10 10 1 2 0,2
5 5 10 0,5 6 0,3
6 35 10 3,5 10 3,5
7 10 10 1 5 0,5
Барлығы 100 8,8 7,55
2. Күрделі шығындарды есептеу.
1. Құрылыс жұмыстарының ұзақтығы және жер астында орналасқан
қондырғылар мен қазбалардың толық құны
№25 өнім қабатындағы тау-құрылыс жұмыстарын жүргізу уақыты мына
формала бойынша есептеледі:
, (3.1)
мұнда W - шахтаны пайдалануға берілген кездегі көмір қазылған
жолдардың ұзақтығы, м;
V – жер астындағы қондырғылар салу жұмыстарының жылдамдығы, ммес.
3.3-кесте
№25 пласт және № 1 нұсқа бойынша шахта қазбаларын жүргізу ұзақтығы
мен шығын мөлшері
Жер астында Көлемі,Жер Құрылыс Құрылыс Жалпы құны,
орналасқан м астындағы жұмыстарыныңжұмыстарынтг.
қондырғылар қондырғылаұзақтығы, ың құны
р салу мес 1п.м., тг
жұмыстарын
ың
жылдамдығы
, ммес
Желдету бағанасы 2100 180 11,7 63000 132300000
Жолдық бағана 2100 180 11,7 54000 113400000
Конвейер бағанасы 2100 180 11,7 54000 113400000
Флангылы желдету 1900 180 10,6 54000 94500000
бағанасы
Флангылы монтаждық1900 180 10,6 54000 94500000
бағана
Желдету штрек 23-12100 225 9,3 28700 60270000
Конв.штрек 23-1 2100 225 9,3 28700 60270000
Монтаждық 220 220 1 31000 6820000
камера 23-1
Желдету пеші 23-1 250 250 1 17000 4250000
Тау жұмыстары 679710000
бойынша жалпы
шығын
Есепке алынбаған 203913000
30%
Жалпы нұсқа 883623000
бойынша
№ 6 қабат бойынша шахтадағы жер астында орналасқан қондырғылардың
жалпы құны 883623000 тг болады. Шахтаның жер бетіндегі қондырғылардың құны
- жер астындағы қондырғылардың 25% құрайды:
Спов=0,25∙883623000=220905750тг.
Құрылыс жұмыстарының толық құны болады:
Сг.в.= 883623000+220905750=1104528750тг.
3.4-кесте
№ 2 нұсқа бойынша шахта қазбаларын жүргізу ұзақтығы мен шығын мөлшері
Жер астында Көлемі,Жер Құрылыс Құрылыс Жалпы құны,
орналасқан м астындағы жұмыстарыныңжұмыстарынтг.
қондырғылар қондырғылаұзақтығы, ың құны
р салу мес 1п.м., тг
жұмыстарын
ың
жылдамдығы
, ммес
Торлық бағана 350 50 7,0 295000 103250000
Скиптік бағана 350 50 7,0 217000 75950000
Желдету бағанасы 2100 180 11,6 54000 113400000
Бағана маңындағы 70 70 1 67000 4690000
аула
Квершлаг 70 70 1 67000 4690000
Жолдық бремсберг 1650 180 9,2 54000 89100000
Жолдық құлама 450 180 2,5 54000 24300000
Конвейерлік 1650 180 9,2 54000 89100000
бремсберг
Конвейерлік 450 180 2,5 54000 24300000
құлама
Флангылы 1250 180 6,9 47000 67500000
бремсберг
Желд. штрек 23-1 2100 225 9,3 28700 60270000
Конв.штрек 23-1 2100 225 9,3 28700 60270000
Монтаждық 220 220 1 31000 6820000
Желт. пеші 23-1 250 250 1 17000 4250000
Тау жұмыстарының 727890000
жалпы шығындары
Есепке алынбаған 218367000
шығындар 30%
Жалпы нұсқа 946257000
бойынша
№ 6 қабат бойынша шахтадағы жер астында орналасқан қондырғылардың
жалпы құны 946257000 тг. Шахтаның жер бетіндегі қондырғылардың құны - жер
астындағы қондырғылардың 25% құрайды:
Спов=0,25∙946257000=236564250тг.
Құрылыс жұмыстарының толық құны болады:
Сг.в.= 946257000+236564250=1182821250тг.
Бас бағаналар маңындағы орталық өнеркәсіп алаңындағы жер бетіндегі
технологиялық кешеннің құны:
Сп=0,00024 Аг 2+ 0,442 Аг+3274 мың тг., (3.2)
Мұнда: Аг – шахтаның жобалық қуаттылығы, мың т. жыл;
Сп1 = Сп2= 0,00024 · 1500²+ 0,442 · 1500 + 3274 = 4477 мың тг.
Конвейер транспорты элементі бойынша құны:
Сконв = 2,65(182,7+0,336Lк ), мың тг.
(3.3)
Мұнда: Lк - конвейер желісінің ұзындығы, м.
Сконв1 = 2,65(182,7+0,336∙4000 )= 4045,7 мың тг.
Сконв2 = 2,65(182,7+0,336∙3200 )= 3333,5 мың тг.
Вентиляция элементі бойынша құны:
Св = 2,82((113.4+0.34АГ+0.00011АГ2+1048N В)), мың тг.
(3.4)
Св1 = Св2=2,82(113,4+0,34·1,5+0,00011∙1,5 2 +1048) = 3276,5 мың тг.
Суды айдау элементі бойынша құны::
Св,о. = р1(108,2+0,9 Qв +101Нв ), мың тг.
(3.5)
Св,о.1 = 2,82(108,2+0,9· 25 +101· 610 )= 174108,7 мың тг.
Св,о2 = 2,65(108,2+0,9· 25 +101· 610 )= 163612,86 мың тг.
3.5-кестесі
Күрделі шығындар
Мағынасы, мың тг.
Шығындардың аталуы
1-нұсқа 2-нұсқа
Технологиялық кешеннің құны 4477 4477
Жер астындағы қондырғылардың, көмір өндірілетін 1104528,75 1182821,25
жолдардың ұүны
Суды айдау жұмыстарының өзіндік құны 174108,7 163612,8
Желдету жүйесінің құны 3276,5 3276,5
Магистральдік конвейер транспортының құны 4045,7 3333,5
Скиптік подъём - 27700
Торлы подъём - 18680
Барлығы: 1290436,65 1403901,05
Екі нұсқаларды салыстыру барысында бірінші нұсқаны таңдаймыз. №6
өнім қабатының шахта өрісін ашу жұмыстары панельдік даярлау сүлбесін
қолданатын еңкіш бағаналармен атқарылады, толық конвейеризация, желдетудің
орталық сүлбесі, өнімді алу жұмыстары шахтаның созылу бағытына қатысты
алғанда шамалы бұрышпен шатырын толығымен қирату арқылы жүзеге асырылады.
Учаскелердегі жер астындағы қондырғылрады күзету тәсілі – көмірді толығымен
жоғары қарай шығарып алу.
Құрылыс жұмыстарына жұмсалатын үлестік шығындар болады:
01 (3.6)
Мұнда: С - құрылыс жұмыстарының толық құны, тг;
Аг - № 25 өнім қабатындағы шахтаның өндірістік қуаттылығы, т;
860тгт.
Шахтаны пайдалануға енгізуді жеделдету үшін 1 кезеңдегі желдету,
жолдық, конвейерлік бағаналарды жүргізу жұмыстары 0м горизонтына дейін
атқарылады.
3.1-график
№25 қабат бойынша шахтадағы жер астында орналасқан қондырғыларды салу
жұмыстарының күнтізбелік графигі
Қондырғының түрі,КөлемЖүргіЖүргіайлар
ұзындығы, м , м зу зу
жылдауақыт
мдығыы,
, мес
ммес
ұңғымалағанда тура ұңғымалағанда тура ұңғымалағанда тура
5,0 3,6 3,5 18 17,2
4,9
Күрделі қазбалар үшін аркалық тіреуіш жоюасы қолданылады А19-27.
Қазбаның тура қимасы шөгуге дейін 19,1 м2, шөгуден кейін 17,4 м2.
3.7 кесте
Күрделі қазбалардың көлденең қима өлшемдері
Қазба ені, м Қазба биіктігі Қима ауданы, м 2
ұңғымалағанда тура ұңғымалағанда тура ұңғымалағанда тура
6,0 ,414 4,5 4,25 22 19,1
Ауа қозғалысын жылдамдық бойынша тексеру:
V = ≤ Vдоп
(3.12)
Дайындық қазбалары үшін:
V= = 4,2 мс Vдоп.=6 мс
Күрделі қазбалар үшін:
V= = 3,95 мс Vдоп.=6 мс
Тексеру шарттары орындалады.
3. Дайындық және күрделі қазбаларды жүргізу
1. Дайындық және күрделі қазбаларды жүргізуге керекті техникалық
құралдарды таңдау
Қазбаларды жүргізу үшін қазба жүргізгіш комбайнды КСП-32, тау кен
массасын тасымалдау үшін көп тиелейтін лента ПЛ-600 арқылы жүзеге асыратын
ленталық конвейер жүйесін қолдану ұсынылып отыр.
3.8 кесте
Қазба жүргізгіш комбайнның КСП-32[20] техникалық сипаттамасы
Параметр атаулары Мәні
Қазбаларда жүргізілген қима диапазоны, м2 10-32
Өнімділік кем емес:
Бұрыш бойынша, м3мин (тмин) 2,4
Жыныстың қаттылығы бойынша σсж≤100 МПа, м3мин 0,25
Ағзада қызмет атқаратын оқтың серіппелі өлшемі, м, кем емес:
Биіктігі бойынша
Ені бойынша 5,0
7,0
Комбайнның қайта қозғалу жылдамдығы мс (ммин), кем емес 1
Комбайнда орнатылған электрқондырғыларының жиынтық қуаттылығы 208
(сужетекті қоректендіргішпен), кВт, кем емес:
Ағзада қызмет атқаратын электрқондырғы қуаттылығы, кВт, кем 110
емес:
Комбайнның габаритты өлшемдері, м:
Табан шынжыр бойынша ені 2,6
Қоректендіргіші бойынша ені 3,7
Корпусы бойынша биіктігі 1,94
ағза қызметі бойынша 2,02
Клмбайн массасы, т, артық емес: 45
3.9 кесте
Ленталық конвейердің 2ЛТ-120У[20] сипаттамасы
Лента Қабылдау Есептік Максим. Лента Тартпа
ені, мм қабылеттілігіөнімділік,ұзындық, жылдамдығы, қуаттылығы,
, м3мин тч м мс кВт
1200 18 1600 1000 2,5 2*250
Материалдарды және жабдықтарды жеткізу локомотивті күшпен шахта
тасымалдау учаскесі арқылы монорельсті жолдармен ДП-155У іске асырылады
4. Күрделі тіреуіштердің және дайындық қазбаларының мәндері
1. Бастапқы деректер
Қазбаны жүргендегі максималды тереңдік Н =500м
Құлау бұрышы (максималды) 160
Жүргізу тәсілі комбайн
3.10 - кесте
Көмір мен жыныстың физика-механикалық қасиеттері
№ Атаулары Қаттылық, Беріктік Жыныстың сығылуМассивтің бұзылу
слой м коэффициенкедергісі, МПа коэффициенті
ті
1 песчанник 12-20 8-10 80 0,9
2 алевролит 2,5-8 5-6 50 0,9
3 көмір 4,0 1,5 15 0,9
4 алевролит 3,5-4 5-6 50 0,9
2. Күрделі анкерлі тіреуіштердің және дайындық қазбаларының мәндері
Сталеполимерлі анкерлі тіреуіштердің параметрлерін есептеу Анкерлі
тіреуішті Ресей көмір шахтасында қолдану мен есептеу инструкциясының
(ВНИМИ, 2000г.) 3.3 пунктіне сейкес жүргізіледі.
R1= 80МПа 5,0м
R2=15МПа 3,6 м
5м
3.1. сурет. Жыныстың есептік сығылу кедергісін анықтайтын схема
1) Сығылуға жұмсалатын есептік жыныс кедергісі
Жыныс төбе жабындының есептік кедергісінің бір белдікті сығылысуы
төбе жабындының қабаттары үшін, алыста жатқан, бірдей ендік қазбаларда
анықталады.
(3.13)
Rс к = 50 ( 0,9 = 45 МПа.
Тікелей пласт төбе жабыны тұрақтылығы бойынша ІІ санатқа жатады –
төбе жабынының орташа тұрақтылығы:
30 (Rс ( 80 МПа (2 кесте).
Бүйір жыныстардың сығылуға қарсы есептік кедергісі мына формуламен
анықталады:
(3.14)
Құрылымның әлсіреу коэффициенті: 0,9.
2) Қарқынды тау кен қысымын анықтау
Лаваны сөндіретін тіреуіш қысымының әсеріне дейін төбе жабыны
жылжуының есептік шамасы мына формуламен анықталады:
(3.15)
мұндағы: 50мм – төбе жабынының типтік жылжуы;
- қазбаның орналасу коэффициенті;
- қазба еніне әсер ету коэффициенті;
(3.16)
Кш=0,25∙(5-1)=1.
- бір-бірімен байланысты қазбалардың коэффициенті;
(3.17)
0,75- жыныстардың байланыс деңгей коэффициенті;
1- тау кен қысымының жоғары аймақтардың болу коэффициенті;
- төбе жабынының қопарылу кэффициенті;
Uм=50∙1∙1,0∙1∙0,75∙1,0=37,5мм
Лаваны сөндіретін тіреуіш қысымының әсерін есепке алуымен төбе жабыны
жылжуының есептік шамасы мына формуламен анықталады:
(3.18)
мұндағы, 90мм – сөнген лавадағы қосымша жылжулар.
Uм=37,5+90∙1∙1,0∙1∙0,75∙1,0=105мм.
3) Қазбаның төбе жабыны үшін анкерлі тіреуіштердің есептік
параметрлері
Шпур мен ампула диаметріне өзекті диаметр қатынасы мына формула
арқылы анықталады:
24(28-24)=6.
мұндағы, dс – өзекті диаметрі;
dск – ұңғыма диаметрі;
dа – ампула диаметрі.
Шпурдағы анкерді бекіту ұзындығы 1,0м;
Анкердің көтергіш қабілеттілігі Nа=100кН;
Анкердің есептік ұзындығы 2,4м;
Анкерлі тіреуіштің кедергісі Ра.к.=60 кНм2;
Анкерлерді онатуда минимальды тығыздық .
Конвейер оқпанының төбе жабынына анкерлі тіреуішті орнату сатылары
мына формуламен анықталады:
(3.19)
1,6м.
Анкерлерді орнатуға қажетті минимальды тығыздық бойынша
тіреуіштердің орнату сатылар есебі анықталады:
(3.20)
Тіреуішті орнату сатысы 1м деп қабылданды.
5) Бүйір қазбалар үшін анкерлік тіреуіштің есептік параметрі
Бүйірге шоғырлану кернеуінің коэффициенті -
Басқа қазбалардан түсетін кернеудің көбею коэффициенті -
Қазбаның тазартпа жүмыстар алаңына әсер ету кезінде бүйірге қарай
кернеудің кобею коэффициенті -
Төбе жабын жыныстарының орташа көлемдік салмағы -
Бүйірлердің салыстырмалы кернеуі мына формуламен анықталады:
(3.21)
- анкерлі тіреуішпен тиісті бүйір бекітпелерін өндіру.
Бүйірлерді бекіту үшін ұзындығы 1,6м, (20мм, 60кН көтергіш
қабілеттілігі бар ШК-1М анкер қолданылады. Қазба бүйіріне қажетті анкерлер
саны қазбаның биіктігіне байланысты қабылданады- nб1=2, nб2= 3.
Қатарлар арасындағы қашықтық Сб1,2 (бекіту сатысы) мына формуламен
анықталады:
(3.22)
=1,76м,
=1,99м.
Мұндағы, nб - казба бүйіріндегі анкерлер саны;
Н – қазба биіктігі;
Паспортта бекіту жобасы қазба бүйіріндегі бекіту сатысымен
қабылданады - 1,0 м ШК-1М анкерлерді орнату ұзындығы 1,6м.
3. Күрделі қазбалардағы арка бекітпесінің мәні
Арка бекітпеснің параметрлер мәнін Жиектемелі жұмсақ тау кен
қазбаларының бекітпелерін таңдау бойынша инструкциясына (ВНИМИ, 1995ж.)
сәйкес жасалынады:
R1=80МПа m1=12-20м
1,3м
R2=60МПа 7,7м
Нрк=9м
m2=8м
0,3м
R3=15МПа
m3=4м 4,0 м
Нрб=4,5м
0,2м
Вр=6 м
R4= 50МПа m4=3,5-4м
3.2. сурет. Есептік схема
2) Төбе жабыны жыныстарының есептік кедергісі және қазба бүйірлерінің
сығылысуы былай анықталады:
Rcк=
(R1(m1 ...+Ri (mi )К C (3.23)
( mi
мұндағы, R C - әртүрлі қабаттардың сығылысу кедергісі, мПа;
mi - әртүрлі жыныс қабаттарының қалыңдығы, м;
К i – массивтің бұзылуын ескеретін коэффициент, КС=0,9;
R Ci = К C х R i, (3.24)
R C1 = К C ∙ R 1 =0,9∙80= 72мПа,
R C2 = К C ∙ R 2 =0,9∙50= 45 мПа,
R C3 = К C ∙ R 3
=0,9∙15=13,5 мПа,
R C4 = К C ∙ R 4 =0,9∙50= 45 мПа,
Қазба құрғақ, сондықтан қаттылық ылғалдылық әсерінен төмендемейді.
Төбе жабынының есептік биіктігі мынаны құрайды:
Нр.к=1,5b, (3.25)
мұндағы, b – ұңғымалағанда қазбаның есептік ені.
Нр.б.=1,5∙6=9м.
Қазба бүйіріні үшін қабаттар биіктігінің есебі мынаны құрайды:
Нр=Н=4,5м. (3.26)
мұндағы, Н - ұңғымалағанда қазбаның есептік биіктігі.
Төбе жабыны үшін жыныс сығылуының орташаландырылған мәні мынаны
құрайды:
48,9мПа.
Қазбабүйірі үшін жыныс сығылуының орташаландырылған мәні мынаны
құрайды:
17 мП.
3) жыныстардың жылжуы мына формуламен анықталады:
Uс = Uт( К( ( Кq ( Кs ( Кв, (3.27)
мұндағы, Kα – жыныстардың жатуы мен ұңғыманың бағыттау бұрыш
коэффициенті, төбежабыны үшін Kα = 0,85, қазбабүйірі үшін Kα = 0,85;
Kq - жыныстың жылжу бағытының коэффициенті, төбе жабыны
мен жер қыртыс үшін, Kq = 1, қазбаның бүйірі үшін -0,45;
KS = 0,2(В-1) =0,2(6-1) =1 - төбе жабыны мен жер қыртыс үшін;
KS = 0,2(Н-1) =0,2(4,5-1) =0,7 - бүйірдің жылжуы үшін;
Kв - басқа қазбалардың әсер ету коэффициенті;
К Т – жыныстардың жылжуына уақыттың әсер ету коэффициенті, 15
жылдан аса жұмыс жасайтын қазбалар үшін КТ = 1.
Kв (3.28)
мұндағы, Kα – есептік кедергі мен тереңдікті ескеретін коэффициент, 1,8;
b1 және b2 – қазба ені;
L – көрші қазбалар арақашықтығы, 20м.
Kв
Төбе жабыны үшін график бойынша жыныстардың типтік жылжуы Uт.кр
= 70мм, жер қыртысы Uт.п = 80мм, бүйірлер үшін Uт.б = 420мм.
Төбе жабыны үшін жыныстардың жылжуы, жер қыртысы және бүйірлері
сәйкестікті құрайды:
Uс.кр. = 70( 0,85 ( 1 ( 1 (
1,08=64мм,
Uс.п. = 80( 0,85 ( 1 ( 1 (
1,08=73мм,
Uс.б. = 420( 0,85 ( 0,45( 0,7(
1,08=121мм.
4) Төбе жабыны мен жер қыртысы 1 п.м. қазбаларынатүсетін жүктеме
мынаны құрайды:
Р = Кп ( Кпр ( В ( Рн , (3.29)
Бүйір қазбалардың 1 п.м. қазбаларға түсетін жүктемесі мынаны құрайды:
Р = Кп ( Кпр ( Н ( Рн, (3.30)
мұндағы, В =6м - қазба ені;
Н =4.5м– қазба биіктігі;
Кп = 1,1 – ашылатын қазбалар үшін көп тиеу коэффициенті;
Кпр =0,6 НRс.п.кр= 52047,4= 10,97 кезінде қазбаларды
жүргізу шартының коэффициенті;
Рн – жыныстың жылжуынатәуелді график бойынша анықталатын
нормалық жүктеме;
Төбе жабыны үшін Рн.к = 47кПа, жер қыртысы үшін Рн.п = 50кПа,
бүйірлері үшін Рн.б. = 70кПа
Төбе жабыны, жер қыртысы және қазбабүйірлері үшін 1 п.м. қазбаларына
түсетін жүктеме мынаны құрайды:
Ркр = 1,1 ( 0,8 ( 6 (
47=248,2 кПа
Рп. = 1,1 ( 0,8 ( 6 ( 50=264 кПа
Рб. = 1,1 ( 0,8 ( 4,5 ( 70=277,2 кПа
5) Жоба бойынша А19-27 көтергіш қабілеті бар N=290 кН аркалы бекітпе
қолданылады. Бекітпені орнату (n) тығыздығы мынаны құрайды:
(3.31)
=0,91 рамым
Технологиялық шарт бойынша N =1,25 рамым қабылдаймыз, сондай ақ
бекітпелер 0,8м сайын орнатылады.
6) Бекітпенің тік икемділігі А19-27 400мм
∆≥Uкр · kос
(3.32)
мұндағы, ∆ - құрылымдық бекітпенің икемділігі, мм;
kс = 0,89.
∆в=400≥0.89·73 = 65 мм
Демек, үшбуынды аркалы металлдық бекітпе А19-27 қаралатын қазбаларды
пайдалануды қамтамасыз етеді.
5. Дайындық жұмыстарын жүргізу кезінде техника қауіпсіздігі
Жұмысты қауіпсіз жүргізу мақсатында Көмір шахтасындағы қауіпсіздік
ережелерінің міндеттемелерін орындау керек:
1) Жұмыс бастамас бұрын
- жұмыс бастамас бұрын бригадир, звеношымен жұмысшылар өз жұмыс
орындарын тексеріп және оларды қауіпсіз жағдайға келтіруге міндетті.
- тапсыратын және қабылдайтын ауысымдар жұмыс орнында, егер ауысым
арасында үзіліс болмаған жағдайда аға ауысымдары іске асырады.
Тапсыратын ауысым келесі ауысым звеношына забойдың тау-кен-
техникалық (желдету жағдайын, тау кен қысымын, кездескен геологиялық
бұзылыстарды, заколдар мен куполдардың пайда болуы, бекітпенің,
конвейердің, ауырлатулардың, сорғылардың) жағдайлардын, әлсіз немесе
(мүмкін не болашақта) бұзылайын деп тұрған жерлерге ереккше көңіл аударып
хабарлау керек.
Жұмыс орнында ұңғымашы (звеношы) барлық забой механизмдерін, сондай
ақ конвейердің, сорғы станцияларының және т.б. дұрыс және нормалды
функциясын, қолда бар және қол құрал – саймандарының, су беретін жіне
эмульсия жасайтын шлангалар мен құбыржелілерінің, желдету мен кенішітң
атмосфера құрамын, төбе жабыны мен забойдың жағдайының (сынықтардың,
заколдар мен куполдардың болуын) газодинамикалық құбылыстің ескерту
белгілерінің (шыртылдау, дүмпулер, жоғары газжіберу, т.б.), телефон
байланысының дүрыстығын тексеруге міндетті.
Ұңғымашы (звеношы) осы белгілердің бірін байқаса ол оларды жөндеу
шараларын жасауға немесе осы туралы тау кен шеберіне не басқа учаскелік
бақылаушыға хабарлауға міндетті.
2) Жұмыс кезінде
- ауысымдық барлық бригадирлері, звеношылармен жұмысшылардың жұмыс
орнының қауіпсіз жағдайын қадағалау керек.
- жұмыс операциясысындағы технологиялық циклды орындағанда ұңғымашы тау
кен қазбаларын жүргізу кезіндегі олардың толыққандылығын және орындау
реттілігін, паспортпен қаралған қазбаларды жүргізу мен бекітпелерін қатаң
түрде бақылауға міндетті.
2. Кен қазу жүйесі, тазартпа жұмысының технологиясы мен механизациясы
1. Қазу жүйесін таңдау
ИГД – ғы А.А. Скочинск атындағы көмір шахтасын экономика-математикалы
модельдеу кезінде аудандарда рационалды әр түрлі қазу жүйелерін қолдану
орнатылған. Зертеулер пласттарды ұзын бағаналармен алу пласттың орташа
қалыңдығында, 12-20О құлау бұрышымен созылып жату тәсілі арқылы алған жөн
деп көрсетті. Неғұрлым жоғары нәтижені лаваның ұзындығы 200-250 м болғанда
алуға болады. Ұзын тазартпа забойларын қолдану кезінде, әсіресе 1,8 м пласт
қалыңдыңдығында перспективалық нәтижеге ие болды. Келешекте өнімнің үлкен
көлемін комплексті-механизирленген лавалар арқылы алуды көзделіп отыр,
жүктемелерді қысқа забойлармен салыстырғанда 2-3 есе артық, жұмысшылар саны
1,5 есе көп. Барлығын негізге ала отырып жоғарыда айтылған ұзын
бағаналармен, созылып жатқан үлкен емес бұрыштармен алдын ала
конвейерлермен желдеткіш штректері жүргізілген, комплексті-механизирленген
забоймен көмірді алу, төбе жабындарын басқара отырып толық қопару, қайта
келу желдету схемасы және конвейер штректері сақталатын (келесі лаваны алу
кезінде өндірілетін кентіректерімен) қазу жүйесін қолдану қабылданады.
№25 пластты алу кезіндегі қазу жүйесінің негізгі параметрлері 4.1.
кестеде берілген
4.1 кесте
Қазу жүйесінің параметрлері
Параметр атаулары Өлшемдері
Тазартпа забой ұзындығы, м 220
Қазылған бағана ұзындығы, м 2000
Пласттың құлау бұрышы, град 11-16
Пласттың толық қалыңдығы, м 3,5-4,3
Пласттың орташа алынатын қалыңдығы, м 4,0
Қабылдау механизациясы Механизирленген кешен
2. Тазартпа жұмыстарының механизациясы
Қазіргі уақытта көлбеу және еңкіш пласттарда негізгі кенді алу
құралдары, механикаландыру мен тазартпа забойындағы барлық негізгі
технологиялық процесс операцияларын үйлестіретін өндіру кешенінің
жабдықтары болып табылады.
1. Механизирленген бекітпелерінің түрлері мен түрлерінің
өлшемдерін таңдау
Тау кен – геологиялық жағдайларының мәліметі кезінде пласттың орны
жоғары өнімділік нәтижені көрсету үшін Глиник 22-47 механикалық кешені
қолданылады.
Кешен тазартпа забойларда пласт қалыңдығы 2,4-4,8 м забой бойынша
құлау бұрышы 250 дейін, орташа тұрақтылықпен төбе жабынын тікелей және
негізгі төбе жабынын қоса отырып ауыр түрде, жер қыртысының күштілік
қабілеті 2,5 Мпа кем емес механизирленген көмірді алуға тағайындалған.
Механизирленген бекітпенің техниалық сипаттамасы Glinik -2247 4.2. кестеде
көрсетілген.
4.2 кесте
Глиник 22-47 бекітпесінің техникалық сипаттамасы [20]
Секция биіктігі, м 2,2-4,7
Пласттың алынатын қалыңдығы, м 2,4-4,8
Құлау бұрышы бойынша қолданылуы, град 0-25
Төбе жабынның созылу коээфициенті 0,95
Сыбағалы кедергі, кНм2 1321 - 1373
Секция бекітпесінің кедергісі, кН 11580
Алдыңғы жиекті жабудағы соңғы сыбағалы
кедергісі, кНм 1150
Жер қыртысының орташа қысымы, кНм2 2,54-2,64
Орнату сатысы, м 1,75
Секция бекітпесінің жылжымалы сатысы, м0,8
Бекітпені басқару жүйесі Пилотты басқару
Секцияя массасы, т 28
2. Әрекет ететін жүктеме бойынша бекітпені тексеру
Жыныс қопарылған блоктың 1 м лавада нақты қысым мәні В.Л.Косовичтың
әдісі арқылы мына формула бойынша есептеледі:
, тм (4.1)
Мұндағы, Qб – блок жынысының салмағы, т;
а – забойдан тұреуіш бекітпесін дейінгі арақашықтық, м;
с – забойдан блоктың сынған ортасына дейінгі арақашықтық, м;
lб – пласттың созылып жатуына қарай блоктың ұзындығы, м.
,т (4.2)
h – қопарылыстан жойылатын, төбе жабыны қатпарларының қалыңдығы, м.
,м (4.3)
m – өңделетін қабат қалыңдығы, м
Кр – жыныстың қопсығыштық коэффициенті
( - қопару алаңына жер қыртысы мен негізгі төбе жабынның жақындауы
(4.4)
Кпр – жыныстың иілім орнықтылығының шегі
( - жыныстың көлемді салмағы,тм3
Q=14,2∙8∙2.56=289т
,м (4.5)
( - блоктың еңкіш құлау бұрышы
1150 кНм 458 кН.
Бұл бекітпе жүктеме бойынша 2,5 есе орнықтылық қоры бар.
3) 23-1 тазартпа забойларының конвейерлі және желдету
штректерімен бекітпелердің түйіндесу есебі
Өндіру алаңын жобалау үшін түйіндесетін бекітпелерде ұзартылған
күнқағары бар Глиник 22-47 механизирленген бекітпе тағайындалған.
Бекітпені түйіндестіруде штректің барлық енінің жүктемесімен
түсіндіріледі. Жүктің көбі бекітпе түйіндесуінен 23-1 тазартпа забойына
23-1 конвейрлі штрегімен түседі.
Qc=10b∙α∙h∙y, (4.6)
мұндағы, b – жабылуы бойынша түйіндескен бекітпе ұзындығы, м;
α – штректің ені
Qc=10∙ 5,73∙5∙8∙2.56=5867кН.
Бекітпе түйіндесуінің жұмысын қауіпсіз жүргізу үшін келесі
теңсіздіктер орындалуы керек:
Рс Qc ,
мұндағы, Рс – түйіндесу бекітпесінің кедерісі, кН.
11580 кН 5867 кН.
Бұл бекітпе жүктеме бойынша 1,97 есе орнықтылық қоры бар
Штректің анкерлі бекітпесін, 17 ГВКУ бағанасынан жеке бекітпесін
және ағаш бағаналарды нақты есепке ала отырып бекітпеге түсетін
максимальды жүк әлдеқайда аз болады, ал бекемділік қоры көп болады.
23-1 тазартпа забойы мен 23-1 желдеткіш штрегінің түйіндесуі
арақашықтығы 30 м кем емес ағаш тілме астында орналасқан, диаметрі 200 мм,
адымы 1,3 м, ағаш бағанасы көмегімен іске асады. 23-1 тазартпа забой
түйіндесуінде ағаш бағанадан жасалған қоршау кешені орнатылады. Қоршау
кешеннің забойдан артта қалуы тәулік ауытқудан асып кетпеуі керек.
23-1 конвейер штрегінде сақталған озық бекітпе, ГВКУ-30 немесе ағаш
бекітпелерде орнатылған, забой алдынан арақашықтығы 30 м кем емес, СВП-22
ұзындығы 5м ұстамадан тұрады.
Үйіліп жатқан бөлігіне 2 қатардың диаметрі 200 мм кем есем, ағаш
бағаналардан жасалған органдық қатар орнатылады және 5-8 м сайын ұзындығы
1,6 м ағаш бғаналардан жасалған клеттер қойылады.
3. Ауа ағынының мүмкін жылдамдығы бойынша бекітпелерді тексеру
Пласттарда 10 м3т салыстырмалы жеткілікті газбен, қабылданған
бекітпе түрінің мүмкіншілігіне тексеріс жасау көбірек тиімді және бұл
бекітпеің жұмыс алаңын қиып өтетін желдету шарттары бойынша қамтамасыз ету
керек. Sср мәнін есептеу нәтижесінде алынған Sр мәнімен салыстыру керек.
Осы кезде келесі шарттардың орындалуын есте сақтау керек:
(4.7)
Мұндағы – комбайнның теориялық өнімділігі тмин;
(4.8)
26,3т мин.
m – пласт қалыңдығы, m = 4,0 м;
r – комбайынның қармау ені, r = 0,8 м;
(y – көмірдің қаттылығы, (y = 1,37 тм3;
– пласттарды табиғи газсыздандыру коэффициенті, =0,6;
– пласттың салыстырмалы газ жеткілігі, 15 м3т дейін;
– лавадағы ауа қозғалысынң максимальды мүмкін жылдамдығы,
= 4 мс;
d – шығыс ағындағы метанның мүмкін құрылымы, d = 1%;
- Өңдіру алаңы бойынша ауа қозғалысын ескеретін коэффициент,
= 1,1;
– комбайынның мүмкін беріліс жылдамдығы, =6 ммин.
Шарт орындалды, демек желдету фактор бойынша секцияның өту қимасын
қолдану, яғни таңдалған Глиник 22-47 бекітпесі бекітпеге сәйкес келеді.
4. Комбайн түрі мен забой конвейерін таңдау
Кешен құрамына KSW-1140 Е тазартпа комбайны, НВ-2801000 лавалық
жетегі және НВ-2801200 көп тиегішіші кіреді.
4.3-кесте
KSW-1140 Е комбайнының техникалық сипаттамасы [20]
Параметр атаулары Мәні
Алынатын пласт қалыңдығы, м 1,8-5,0
Лаваның еңкіштігі: бойлық, град 35 дейін тежегішпен
көлденең, град до 15
Пласттың кесу кедергісі, кНм до 400
Орындаушы органның түрі Шнек 3-тің батумен
Кесу бойынша шнек диаметрі, м 2,36
Номинальды қармау ені, м 0,8
Беріліс механизмі "Айкотрак"шынжырсыз түрі
Берілістің максималды жылдамдығы, ммин 15,6 дейін
Максималды күш салу, кН 693
Комбайн желісінің бағалы жиынтық қалыңдығы, 1040
кВт
Бағалы кернеуі, В 3300
Масса, т 60
4.4 кесте
НВ-2801000 [20] забой конвейерінің техникалық сипаттамасы
Параметр атаулары Көрсеткіштері
Өнімділік, тчас 3000
Тасымалдаудың шекті бұрышы, град 25
Конвейер массасы (с ЗИП), т 635
Ресурс, млн. т 8,0
Күш салу орган қозғалысының жұмыс жылдамдығы, мс 1,56
Күш салу шынжырлар саны, шт. 2
Талқандаушы жүк салмағы, кН (көп емес) 3000
Астау ұзындығы, мм 1750
Муфт түрі гидравликкалық
Электроқозғалтқыш қуаттылығы, кВт 260400
Кернеу, В 1140
4.5 кесте
НВ-2801200 [20] штректік көп тиегіштің техникалық сипаттамасы
Параметр атаулары Көрсеткіштері
Өнімділік, тчас 3000
Тасымалдаудың шекті бұрышы, град 25
Көп тиегіштің массасы, т 63
Ресурс, млн. т 8,0
Күш салу орган қозғалысының жұмыс жылдамдығы, мс 1,8
Күш салу шынжырлар саны, шт. 2
Талқандаушы жүк салмағы , кН (көп емес):
күш салушы шынжыр 2200
қосушы түйін 2100
Астау ұзындығы, мм 1750
Муфт түрі гидравликалық
Асинхронды электрқозғалтқышы:
қуаттылығы, кВт 105315
кернеуі, В 1140
4.6 кесте
SК-1115 [20] ұсатқышының техникалық сипаттамасы
Параметр атаулары Көрсеткіштері
Өнімділік тчас 2000
Өткізу қабілеттілігі, тмин 40
Масса, т 5
Ұсақталатын массаның максималды мөлшері, мм:
Биіктігі бойынша
Ені бойынша 700
Ұзындығы бойынша 910
шексіз
Габаритты өлшемдері, мм:
Биіктігі 1500
Ені 1500
Ұзындығы 4000
Астау ұзындығы, мм 1750
Асинхронды электрқозғалтқышы:
қуаттылығы, кВт 110
кернеуі, В 1140
5. НВ-2801000 лавалық конвейердің өнімділік факторы бойынша
жүктемесін тексеру
НВ-2801000 лавалы конвейердің өнімділігі екеулік желілі бастиегі
бар қуаттылығы бойынша 400кВт 3000тсағ құрайды немесе
qлк=300060=50тмин. Конвейердің қажетті өнімділігі теориялық комбайн
өнімділігігінен кем болмуы керек Qт = 26,3 тмин.
50 тмин 26,3 тмин
(4.9)
мұндағы, - комбайнның минут сайынғы машиналық өнімділігі;
- түзетілген, конвейер шынжырынан немесе комбайнның ілеспе
қозғалысы кезінде қазатын машинадан материалдарды ірікеу жылдамдығының
төмендеуін ескеретін коэффициент,
- шынжыр жылдамдығы;
- комбайн жылдамдығы;
- ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz