Шахтинск шахтасының «K-6 блоктың №4 кенішінің, және тау-кен жұмыстарын дайындау, ашу, өндіру»
Кіріспе
1. Шахта өрісінің геологиялық сипаттамасы
1.1 Шахта туралы жалпы мәліметтер
1.2 Шахта өрісінің стратиграфиясы және литологиясы
1.3 К.6 қыртысының тау.кен.геологиялық сипаттамасы
2. "Шахтинск" шахтасы филиалы жағдайында К.6 қыртысын ашу
2.1. Қалыптасқан жағдай
2.2 К.6 қыртысын ашу түрлері
2.3 Өндірістік шахта қуаты
2.3.1 Шахтаның жұмыс режимі
2.3.2 К.6 қыртысының өндірістің қуаты мен уақыты
2.3.3 Қолданыстағы забойлар желісін анықтау.
2.4 К5 промквершлага конвейерлік жүргізу
2.4.1 Қима әзірлеу таңдау
2.4.2 Ашу жұмыстары үшін қажетті техникалық құралдарды таңдау
2.4.3 Бекітпе есептеу
2.4.4 Қазбаны жүргізутехнологиясы
2.4.5 Дайындық жұмыстары жүргізу кезіндегі қауіпсіздік техникасы
2.5 Қорытындылар бойынша бөлу
3. Шахта алаңын дайындау
3.1. Шахталық өріс тәсілдері мен схемаларын дайындау,
3.1.1. Шахта өрісін дайындау тәсілдері
3.1.2. Нахта өрісінің схемасын дайындау
3.2. К.6 қыртысты игеру жүйесі және 4.2.5.1 учаскесінің кен алу қорларын дайындау
3.2.1. К.6 қыртысты игеру жүйесі
3.2.2 4.2.5.1 кен алу учаскесінің қорларын дайындау
3.3 4.2.5.1 конвейерлік штректегі анкерлік бекітпені есептеу
3.3.1 анкерлі бекітпенің бастапқы деректерін есептеу үшін
3.3.2 Жыныстардың қысуға қарсы есептік кедергісі
3.3.4 Болтттың қазба бүйіріне параметрін есептеу
3.4 Тоннель жұмыстарының техникалық және экономикалық параметрлерін есептеу
3.4.1 Кешенді өндірістік квоталар есептеу
3.4.2 Айлық алимент мөлшерi
3.4.3 Еңбек өнімділігін есептеу:
3.4.3 Әрбір процес циклін іске асыру ұзақтығын есептеу.
3.5. Даму технологиясы
3.6 Дайындық жұмыстарын жүргізу кезіндегі қауіпсіздік
3.7 Бөлімдерге түйіндеме
4. «Маркшейдерлік» Шахтинск «АҚ филиалында К.6 алыптастыруды әзірлеу кезінде техникалық және технологиялық шешімдер әзірлеу
4.1. Жұқа қаттарды тау.кен өндірістік тәжірибені талдау
5.2 4.1.5.1 кен алу учаскесінің өңдеу технологиясы
5.2.1 Забойды механикаландыру
5.2.2 Есептеу паспортын бекіту
5.2.2. 1 1 бекітпе секциясына түсетін күш есебі
5.2.2. 2 Бекітпені жұптастыру лава бастап конвейер және желдеткіш штректерді есептеу
5.2.3 4.2.5.1 кен алу учаскесінің өңдеу технологиясы
5.3 ПМ.4 кешенін автоматты басқару тазарту
5.3.1 Жалпы мәліметтер
5.3.2 ПМ.4 жүйесінің құрылымы және қысқаша сипаттамасы.
5.4 Тазалау забойына түсетін күш есебі
5.4.1 Жүктеме тазалау забой өнімділігі Сүргі, лавного конвейердің перегружателя ПСМ.30
5.4.2 Жүктеме тазалау забой есебі
5.4.2.1 Тазалау забой тәуліктік жүктемені усептеу
5.4.3 Рұқсат етілетін жүктеме факторы бойынша желдету
5.4.4 Жүктеме забойның жоспарлы есебі
5.4.5 Тексеру ұзындығының забойының факторы бойынша желдету
5.4.6 К.6 қыртысты тракторларымен пысықтау
5.5 Дайындық жұмыстары және шығу көмірді дайындау забойларының шығыстарында
5.5.1 Есептеу қарқынын дайындық қазбаларын жүргізу
5.5.2 дайындық жұмыстарының көлемі және дайындау забойларының шығыстарында көмірдің шығуы
5.6 DBT 110/230 кешенін пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы
5.7. Технико.экономикалық көрсеткіштерді есептеу тазалау жұмыстары
5.7.1. Кешенді өндірім нормасы және есебі
5.7.2 Жұмыс забойының және өндіру учаскесінің саны және еңбек өнімділігі
5.7.3. Жұмыс забойының және шығу кестесінің планограмма жұмысы
5.8 Шахтаның технологиялық схемасы
5.8.1 Көмір, материалдар мен жабдықтарды тасымалдау
5.9 Бөлім бойынша қорытындылар
6. Шахтаны желдету
6.1 Шахтаны желдету тәсілі мен схемасы
6.1.1Шахтаның газ, шаң, суфлярным шығаруларға метан шығарындылары, тау соққысына бейім және көмірдің өздігінен жануға қысқаша сипаттамасы
6.1.2 Шахтаны желдету тәсілі мен схемасы
6.2 Шахтаны желдету үшін қажетті ауа санын есептеу
6.2.1 Кен алу учаскесінің желдету үшін қажетті ауа санын Есептеу
6.2.1.1 Желдету, тазалау, әзірлеу үшін қажетті ауа саны
6.2.1.2 4.2.5.1 конвейерлік штрек пен К5 конвейерлік бремсберг арасындағы жол және ауа санын есептеу
6.2.1.3 4.2.5. 1 конвейерлік штректі желдету үшін қажетті ауа саны
6.2.1.4 1.1.5.2 учаскесіндегі желдеткіш штрек пен Е5 конвейерлік бремсберг жол қыртысы арасындағы ауа ағуы
6.2.1.5 4.2.5.1желдеткіш штрек және К5 учаскесінің конвейерлік жол бремсберг алаңы арасындағы желдету үшін қажетті ауа саны
6.2.1.6 4.2.5.2 штректі желдету үшін ауа санын есептеу
6.2.1.7 Тұйық қазбаларын желдетуге қажетті ауа шығыны
7 Шахтаның электр жүйесі
7.1. Жерасты электр жүйесі
8 Өнеркәсіптік қауіпсіздік
8.1 Көмір кенішіндегі төтенше жағдайлардың алдын алу
8.2 Төтенше жағдай жоспары
Қорытынды
Әдебиеттер тізімі
1. Шахта өрісінің геологиялық сипаттамасы
1.1 Шахта туралы жалпы мәліметтер
1.2 Шахта өрісінің стратиграфиясы және литологиясы
1.3 К.6 қыртысының тау.кен.геологиялық сипаттамасы
2. "Шахтинск" шахтасы филиалы жағдайында К.6 қыртысын ашу
2.1. Қалыптасқан жағдай
2.2 К.6 қыртысын ашу түрлері
2.3 Өндірістік шахта қуаты
2.3.1 Шахтаның жұмыс режимі
2.3.2 К.6 қыртысының өндірістің қуаты мен уақыты
2.3.3 Қолданыстағы забойлар желісін анықтау.
2.4 К5 промквершлага конвейерлік жүргізу
2.4.1 Қима әзірлеу таңдау
2.4.2 Ашу жұмыстары үшін қажетті техникалық құралдарды таңдау
2.4.3 Бекітпе есептеу
2.4.4 Қазбаны жүргізутехнологиясы
2.4.5 Дайындық жұмыстары жүргізу кезіндегі қауіпсіздік техникасы
2.5 Қорытындылар бойынша бөлу
3. Шахта алаңын дайындау
3.1. Шахталық өріс тәсілдері мен схемаларын дайындау,
3.1.1. Шахта өрісін дайындау тәсілдері
3.1.2. Нахта өрісінің схемасын дайындау
3.2. К.6 қыртысты игеру жүйесі және 4.2.5.1 учаскесінің кен алу қорларын дайындау
3.2.1. К.6 қыртысты игеру жүйесі
3.2.2 4.2.5.1 кен алу учаскесінің қорларын дайындау
3.3 4.2.5.1 конвейерлік штректегі анкерлік бекітпені есептеу
3.3.1 анкерлі бекітпенің бастапқы деректерін есептеу үшін
3.3.2 Жыныстардың қысуға қарсы есептік кедергісі
3.3.4 Болтттың қазба бүйіріне параметрін есептеу
3.4 Тоннель жұмыстарының техникалық және экономикалық параметрлерін есептеу
3.4.1 Кешенді өндірістік квоталар есептеу
3.4.2 Айлық алимент мөлшерi
3.4.3 Еңбек өнімділігін есептеу:
3.4.3 Әрбір процес циклін іске асыру ұзақтығын есептеу.
3.5. Даму технологиясы
3.6 Дайындық жұмыстарын жүргізу кезіндегі қауіпсіздік
3.7 Бөлімдерге түйіндеме
4. «Маркшейдерлік» Шахтинск «АҚ филиалында К.6 алыптастыруды әзірлеу кезінде техникалық және технологиялық шешімдер әзірлеу
4.1. Жұқа қаттарды тау.кен өндірістік тәжірибені талдау
5.2 4.1.5.1 кен алу учаскесінің өңдеу технологиясы
5.2.1 Забойды механикаландыру
5.2.2 Есептеу паспортын бекіту
5.2.2. 1 1 бекітпе секциясына түсетін күш есебі
5.2.2. 2 Бекітпені жұптастыру лава бастап конвейер және желдеткіш штректерді есептеу
5.2.3 4.2.5.1 кен алу учаскесінің өңдеу технологиясы
5.3 ПМ.4 кешенін автоматты басқару тазарту
5.3.1 Жалпы мәліметтер
5.3.2 ПМ.4 жүйесінің құрылымы және қысқаша сипаттамасы.
5.4 Тазалау забойына түсетін күш есебі
5.4.1 Жүктеме тазалау забой өнімділігі Сүргі, лавного конвейердің перегружателя ПСМ.30
5.4.2 Жүктеме тазалау забой есебі
5.4.2.1 Тазалау забой тәуліктік жүктемені усептеу
5.4.3 Рұқсат етілетін жүктеме факторы бойынша желдету
5.4.4 Жүктеме забойның жоспарлы есебі
5.4.5 Тексеру ұзындығының забойының факторы бойынша желдету
5.4.6 К.6 қыртысты тракторларымен пысықтау
5.5 Дайындық жұмыстары және шығу көмірді дайындау забойларының шығыстарында
5.5.1 Есептеу қарқынын дайындық қазбаларын жүргізу
5.5.2 дайындық жұмыстарының көлемі және дайындау забойларының шығыстарында көмірдің шығуы
5.6 DBT 110/230 кешенін пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы
5.7. Технико.экономикалық көрсеткіштерді есептеу тазалау жұмыстары
5.7.1. Кешенді өндірім нормасы және есебі
5.7.2 Жұмыс забойының және өндіру учаскесінің саны және еңбек өнімділігі
5.7.3. Жұмыс забойының және шығу кестесінің планограмма жұмысы
5.8 Шахтаның технологиялық схемасы
5.8.1 Көмір, материалдар мен жабдықтарды тасымалдау
5.9 Бөлім бойынша қорытындылар
6. Шахтаны желдету
6.1 Шахтаны желдету тәсілі мен схемасы
6.1.1Шахтаның газ, шаң, суфлярным шығаруларға метан шығарындылары, тау соққысына бейім және көмірдің өздігінен жануға қысқаша сипаттамасы
6.1.2 Шахтаны желдету тәсілі мен схемасы
6.2 Шахтаны желдету үшін қажетті ауа санын есептеу
6.2.1 Кен алу учаскесінің желдету үшін қажетті ауа санын Есептеу
6.2.1.1 Желдету, тазалау, әзірлеу үшін қажетті ауа саны
6.2.1.2 4.2.5.1 конвейерлік штрек пен К5 конвейерлік бремсберг арасындағы жол және ауа санын есептеу
6.2.1.3 4.2.5. 1 конвейерлік штректі желдету үшін қажетті ауа саны
6.2.1.4 1.1.5.2 учаскесіндегі желдеткіш штрек пен Е5 конвейерлік бремсберг жол қыртысы арасындағы ауа ағуы
6.2.1.5 4.2.5.1желдеткіш штрек және К5 учаскесінің конвейерлік жол бремсберг алаңы арасындағы желдету үшін қажетті ауа саны
6.2.1.6 4.2.5.2 штректі желдету үшін ауа санын есептеу
6.2.1.7 Тұйық қазбаларын желдетуге қажетті ауа шығыны
7 Шахтаның электр жүйесі
7.1. Жерасты электр жүйесі
8 Өнеркәсіптік қауіпсіздік
8.1 Көмір кенішіндегі төтенше жағдайлардың алдын алу
8.2 Төтенше жағдай жоспары
Қорытынды
Әдебиеттер тізімі
Болжамдарға сай өндіріліп отырған газ көлемін төмендеуіне байланысты Қазақстанның даму стратегиясында отын-энергетикалық кешенін алдағы жылдары үлес салмағының артуы көмірдің отын-энергетика балансында қарастырылады. Модельдеу нәтижелері бойынша энергетикалық нарықтардың талап етілетін шегі көмір өндіру көлемі бойынша елімізде жылына 300-ден 360 млн. т, 2010 ж. және 340 дейін 430 млн. т, 2020 жылы Болжамдарға сай 2020 жылға дейін көмір өндіретін кәсіпорындар көмір өндіру көлемін еселеуі керек.
Көптеген жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарда өндірістік қуаты "тар буын" неғұрлым шектеулі (қор тазарту жұмыстарын, көлік, желдету және т. б.). Жеткілікті түрде шағын қаражат салынса "тар буын" көптеген кәсіпорындарда көмір өндіру қуатын айтарлықтай арттыру мүмкін болады.
Көмір өндіру көлемінің қысқаруының негізгі себебі жұқа қабаттарды өңдейтін өнімділігі жоғары техниканың болмауы болып табылады, оларды өңдеу, қолдану кезінде комбайновой алу барысында – забойда жүктемені тазалау өте төмен ал жұмыс көлемі көп.
Осы жұмыста " Шахта "Шахтинск филиалы №4 шахта өрісінің 6 блоктағы ашу, дайындау және өңдеу қыртысында және барлық көмір өндіруші кәсіпорындар тап болып отырған мәселе қаралады.
Әдетте, олардың балансында оннан астам қабаттар тұрады, бірақ олардың бірнешеуі ғана, яғни қуаты 2 және одан да көп метрден астамында ғана жұмыс жасалады. Аз қуатты қабаттар өңделмейді, олардың өңделуі болашақтың еншігінде қала бермек. Себебі, тастанды қабаттарды өңдейтін болсақ ол өһнім өз құнын өтемейді, яғни шығынға ұшыраймыз.
Қазіргі уақытта " Шахтинск шахтасында" көмір өндіретін кәсіпорындардың өндірістік қуатты ұлғайту үшін қыртысын өңдеу қажеттілігі туындады. Бұл кәсіпорынның бірқатар міндеттерді шешуге яғни көмір қабаттарын игерудің жаңа жүйесі мен тәсілдеріне, технологиялық процестер мен жабдықтарға әкеледі.
Осылайша, Шахта "Шахтинск филиалы №4 блок К-6 қыртыстағы жұмыстың мақсаты ашу, дайындау және өңдеу ұлғайту мақсатында оңтайлы нұсқасын әзірлеу болып табылады.
Көптеген жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарда өндірістік қуаты "тар буын" неғұрлым шектеулі (қор тазарту жұмыстарын, көлік, желдету және т. б.). Жеткілікті түрде шағын қаражат салынса "тар буын" көптеген кәсіпорындарда көмір өндіру қуатын айтарлықтай арттыру мүмкін болады.
Көмір өндіру көлемінің қысқаруының негізгі себебі жұқа қабаттарды өңдейтін өнімділігі жоғары техниканың болмауы болып табылады, оларды өңдеу, қолдану кезінде комбайновой алу барысында – забойда жүктемені тазалау өте төмен ал жұмыс көлемі көп.
Осы жұмыста " Шахта "Шахтинск филиалы №4 шахта өрісінің 6 блоктағы ашу, дайындау және өңдеу қыртысында және барлық көмір өндіруші кәсіпорындар тап болып отырған мәселе қаралады.
Әдетте, олардың балансында оннан астам қабаттар тұрады, бірақ олардың бірнешеуі ғана, яғни қуаты 2 және одан да көп метрден астамында ғана жұмыс жасалады. Аз қуатты қабаттар өңделмейді, олардың өңделуі болашақтың еншігінде қала бермек. Себебі, тастанды қабаттарды өңдейтін болсақ ол өһнім өз құнын өтемейді, яғни шығынға ұшыраймыз.
Қазіргі уақытта " Шахтинск шахтасында" көмір өндіретін кәсіпорындардың өндірістік қуатты ұлғайту үшін қыртысын өңдеу қажеттілігі туындады. Бұл кәсіпорынның бірқатар міндеттерді шешуге яғни көмір қабаттарын игерудің жаңа жүйесі мен тәсілдеріне, технологиялық процестер мен жабдықтарға әкеледі.
Осылайша, Шахта "Шахтинск филиалы №4 блок К-6 қыртыстағы жұмыстың мақсаты ашу, дайындау және өңдеу ұлғайту мақсатында оңтайлы нұсқасын әзірлеу болып табылады.
1. Ю.Ф. Васючков «Горное дело» М.: Недра, 1900. – 506с.
2. А.П. Килячков «Технология горного производства» М.: Недра, 1992.- 415с.
3. О.В. Михеев, В.Г. Виткалов, Г.И. Козовой, В.А. Атрушкевич «Подземная разработка пластовых месторождений» М.: Недра, 2001. – 487с.
4. "ИнСүргікцией по расчету и применению анкерной крепи на угольных шахтах России" С-Петербург, 2000.
5. Егоров П.В., Бобер Е.А., Кузнецов Ю.Н. и др. Основы горного дела. – М.: МГГУ, 2000.
6. Общие правила промышленной безопасности для организаций, осуществ¬ляющих деятельность в области промышленной безопасности опасных произ¬водственных объектов (ПБ 03-517-02).
7. Единые правила безопасности при разработке рудных, нерудных и россыпных месторождений полезных иско¬паемых подземным способом (ПБ 03-553-03).
8. ИнСүргікция по разработке проекта противопожарной защиты угольной шахты (РД 05-365-00).
9. Инст¬рукция по проектированию пожарно-орасительного водоснабжения шахт (РД 05-366-00).
10. Правила проведения экспертизы промышленной безопасности проектов противопожарной защиты угольных шахт, опасных производственных объектов угольной промышленности (ПБ 05-351-00).
11. ИнСүргікция по безопасному ведению горных работ на шахтах, разрабатывающих угольные пласты, склонные к горным ударам (РД 05-328-99).
12. ИнСүргікция по безо¬пасному ведению горных работ на пластах, опасных по внезапным выбросам угля (породы) и газа (РД 05-350-00).
13. ИнСүргікция по системе аэрогазового контроля в угольных шахтах. (РД 05-429-02).
14. ИнСүргікция по центра¬лизованному контролю и управлению пожарным водоснабжением угольных шахт (РД 05-488-02).
15. Правила безопасности в угольных шахтах (ПБ 05-618-03).
2. А.П. Килячков «Технология горного производства» М.: Недра, 1992.- 415с.
3. О.В. Михеев, В.Г. Виткалов, Г.И. Козовой, В.А. Атрушкевич «Подземная разработка пластовых месторождений» М.: Недра, 2001. – 487с.
4. "ИнСүргікцией по расчету и применению анкерной крепи на угольных шахтах России" С-Петербург, 2000.
5. Егоров П.В., Бобер Е.А., Кузнецов Ю.Н. и др. Основы горного дела. – М.: МГГУ, 2000.
6. Общие правила промышленной безопасности для организаций, осуществ¬ляющих деятельность в области промышленной безопасности опасных произ¬водственных объектов (ПБ 03-517-02).
7. Единые правила безопасности при разработке рудных, нерудных и россыпных месторождений полезных иско¬паемых подземным способом (ПБ 03-553-03).
8. ИнСүргікция по разработке проекта противопожарной защиты угольной шахты (РД 05-365-00).
9. Инст¬рукция по проектированию пожарно-орасительного водоснабжения шахт (РД 05-366-00).
10. Правила проведения экспертизы промышленной безопасности проектов противопожарной защиты угольных шахт, опасных производственных объектов угольной промышленности (ПБ 05-351-00).
11. ИнСүргікция по безопасному ведению горных работ на шахтах, разрабатывающих угольные пласты, склонные к горным ударам (РД 05-328-99).
12. ИнСүргікция по безо¬пасному ведению горных работ на пластах, опасных по внезапным выбросам угля (породы) и газа (РД 05-350-00).
13. ИнСүргікция по системе аэрогазового контроля в угольных шахтах. (РД 05-429-02).
14. ИнСүргікция по центра¬лизованному контролю и управлению пожарным водоснабжением угольных шахт (РД 05-488-02).
15. Правила безопасности в угольных шахтах (ПБ 05-618-03).
Кіріспе
Болжамдарға сай өндіріліп отырған газ көлемін төмендеуіне байланысты Қазақстанның даму стратегиясында отын-энергетикалық кешенін алдағы жылдары үлес салмағының артуы көмірдің отын-энергетика балансында қарастырылады. Модельдеу нәтижелері бойынша энергетикалық нарықтардың талап етілетін шегі көмір өндіру көлемі бойынша елімізде жылына 300-ден 360 млн. т, 2010 ж. және 340 дейін 430 млн. т, 2020 жылы Болжамдарға сай 2020 жылға дейін көмір өндіретін кәсіпорындар көмір өндіру көлемін еселеуі керек.
Көптеген жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарда өндірістік қуаты "тар буын" неғұрлым шектеулі (қор тазарту жұмыстарын, көлік, желдету және т. б.). Жеткілікті түрде шағын қаражат салынса "тар буын" көптеген кәсіпорындарда көмір өндіру қуатын айтарлықтай арттыру мүмкін болады.
Көмір өндіру көлемінің қысқаруының негізгі себебі жұқа қабаттарды өңдейтін өнімділігі жоғары техниканың болмауы болып табылады, оларды өңдеу, қолдану кезінде комбайновой алу барысында - забойда жүктемені тазалау өте төмен ал жұмыс көлемі көп.
Осы жұмыста " Шахта "Шахтинск филиалы №4 шахта өрісінің 6 блоктағы ашу, дайындау және өңдеу қыртысында және барлық көмір өндіруші кәсіпорындар тап болып отырған мәселе қаралады.
Әдетте, олардың балансында оннан астам қабаттар тұрады, бірақ олардың бірнешеуі ғана, яғни қуаты 2 және одан да көп метрден астамында ғана жұмыс жасалады. Аз қуатты қабаттар өңделмейді, олардың өңделуі болашақтың еншігінде қала бермек. Себебі, тастанды қабаттарды өңдейтін болсақ ол өһнім өз құнын өтемейді, яғни шығынға ұшыраймыз.
Қазіргі уақытта " Шахтинск шахтасында" көмір өндіретін кәсіпорындардың өндірістік қуатты ұлғайту үшін қыртысын өңдеу қажеттілігі туындады. Бұл кәсіпорынның бірқатар міндеттерді шешуге яғни көмір қабаттарын игерудің жаңа жүйесі мен тәсілдеріне, технологиялық процестер мен жабдықтарға әкеледі.
Осылайша, Шахта "Шахтинск филиалы №4 блок К-6 қыртыстағы жұмыстың мақсаты ашу, дайындау және өңдеу ұлғайту мақсатында оңтайлы нұсқасын әзірлеу болып табылады.
1. Шахта өрісінің геологиялық сипаттамасы
1.1 Шахта туралы жалпы мәліметтер
"Шахтинск" шахтасы пайдалануға 1998 жылы берілді, ол бұрынғы "Капитальная" шахтасының базасында құрылған. Қалған бағалы маркалы кокстелетін көмір қолданыстағы 160 м және 360 м көкжиектегі қорлардың құрамынан ашу, өндіру мақсатында ашылған. не дайындау және қорларды көмір шахтасының. пысықтау қабылданды көмір қоры технологиялық шарттары бойынша механикаландырылған алу салыстырмалы түрде қолайлы тау-геологиялық жағдайларда пайдалану көзделген қолданыстағы тау-кен қазбаларын бұрынғы "Капитальная" шахтасының жер бетіндегі ғимараттар мен құрылыстардың және т. б.
Шахта Қарағанды қаласының оңтүстік шегінде орналасқан. Қала мен шахта арасы темір жол және автомобиль жолдары арқылы байланысқан.
1.1-кесте
"Шахтинск" шахта филиалының сипаттамасы
Параметр атауы
Мәні
Шаң бойынша қауіп
қауіпті
Кенеттен болған лақтырылудан қауіп
қауіпті
(К-1,К-2 қабаттарына)
Кау-кен соққылары бойынша қауіп
қауіпті
(Е-4, Е-6 қабаттарына)
Суфлярлы шығаруларға бойынша қауіп
қауіпті
Көмірдің өздігінен жануға бейімділігі
бейім емес
Желдету әдісі
сорғыш
Желдету cхемасы
аралас
Желдету жүйесі
бір
Игеру тереңдігі, м
500 - 600
Тау-кен қазбаларының ұзындығы, км,
112
Абсолюттік газ бөліну, куб. ммин
Метан
Көмірқышқыл газы
- 67.9
- 41.3
Салыстырмалы газ бөліну, куб. мт
Метан
Көмірқышқыл газы
26.2
15.7
Шахтадағы желдету қиындығы, квтм3
7.4 (желдетілуі қиын)
Қазіргі уақытта жұмыстар Е5 қыртысында жүргізіледі . Осы кезеңде жұмыста бір кешенді-механикаландырылған тазалау забойы орналасқан. Ол Glinik 21-45 кешенімен және KSW-1140 комбайнымен жабдықталған. Одан әрі Е1, К5 , К4 қыртыстардағы қорларды өңдеу қаралады.
1.2 Шахта өрісінің стратиграфиясы және литологиясы
Қазіргі уақытта қолданыстағы шахталық өріс шекарасындағы көмір құрамының қалыңдығы 14 көмір қабаттарының (жоғарыдан төмен қарай) - Е7, Е6, Е5, Е4, Е3, Е1, К5, К4, К3, К2, К1а, К1в+н, К1вп, К1нп. Олардың жұмыс мәні бүкіл 10 қабаттардың алаңында сақтайды (Е6, Е5, Е4, Е1, К5, К4, К3, К1в+н, К1вп, К1нп), олар бойынша баланстық қорлар ғана есептеулі. Е7, Е3, К2 қабаттары алаң бөлігінде жұмыс мәнін жоғалтады, ал К1а пласты көбінесе баланстан тыс қуаты бойынша.
Аталған 14 көмір қабаттарының төрт қабаты Е3, К2, К1а, К1нп нәзік қуаты қабаттарға жатады (0,70 - 1,20 м), қалған қабаттар - орташа қуатты қабаттар (1,21 - 3,50 м). Ең қуатты қабаттар Е5 және К1в+н. болып табылады. (қуаттылығы тиісінше 3,2 2,7 м). Қалған 8 қабаттардың (Е7, Е6, Е4, Е1, К5, К4, К3, К1вп), орташа қуаты қабаттар қатарына жатады, орташа мәндері соңғы шегінде 1,3 - 1,6 м, т. е., ең төменгі орташа қуаты қабаттардың аралық шекарасына жақын.
қабаттардың құрылыс - қарапайымнан күрделіге дейін. Қарапайым құрылымы бар қабаттарға Е6, Е4, Е3, Е1, К5, К3, К1нп жатады, ал күрделі құрылымды қабаттарына Е7, Е5, К4, К2, К1а, К1в+н, К1вп. жатады. Ең көп "колчедан" саны бар қаттағы Е7 (11% - ға дейін) және жоғарғы байламдағы қыртысты Е5 (6% - ға дейін); сондай-ақ "колчедандар" Е3, Е1, К4, К3, К1а (1-4 %) тақталарда бар.
Құрылыстар мен қуатын көпшілігі бойынша қабаттар ұстамдылық және салыстырмалы ұстамдылық түріне жатады; ұстамдылығы жоқтарға тек екі қабат К2, К1а жатады.
Кольчугиндік көмірлі шөгінділерінің басым бөлігі алаңның шахталық өріс тарбагандық көмірлі өнеркәсіптік сериясына барып жабылады, ең жоғары қуаты оның оңтүстік-шығыс бөлігінде 500 м дейін жетеді.
Юр шөгінділер құрамында қоңыр көмір қабаттары бар ("Жаңа", "Күрделі", "Орташа"). Көмірдің таралуына шахта өрісінің шегінде негізінен борпылдақ шөгінділер пайдаланады.
Жанас жыныстары өнімді қалыпты көмірлі шөгінділер жыныстарының қабат қалыңдығы дамуымен сипатталады. Алевролитті әдетте тікелей шатыр мен топырақ қабаттарының ұсынылды, қара-сұр, ұсақ және жұқа қабатты түрлермен (f - 34).
Құмдақтар негізгі шатыр қабаттарына сүйенеді. Олар ақшыл-сұр түсті бояумен ерекшеленеді, көбінесе массивті текстуралы, айтарлықтай қатты (f - 68). Тікелей шатыр қабаттары негізінен орташа төзімді; құбылмалы шатырға тән қабаттар Е5 және К4, тұрақты қабаттар үшін Е6 және К1в. Көптеген қабаттарда жалған төбе орнатылған (қуаты 0,1-0,2 м). Тікелей топырақ қабаттары көбінесе құмайттастар мен қаттылығы орташа алевролитті болып қалыптасқан, К3 топырақ қабатын бейімділігі байқалады - пучению.
1.3 К-6 қыртысының тау-кен-геологиялық сипаттамасы
К-6 қыртысының құрылысы қарапайым. К-6 қыртысы Е1 қабатынан 18 м төмен тереңде жатқандықтан ең төзімді құрылысы қуатты газды тақталардың бірі болып қалады. Қыртыстың толық қуаты 1,3 - 1,56 м құрайды, ал орташа мәні 1,45 м; қабаттың құрылысы қарапайым, сондықтанда онда "колчедан" жоқ. Тікелей шатыр қыртысты орташа төзімді алевролитпен қалыптасқан.
Өздігінен жану бойынша қыртыс қауіпті емес. Қыртыс жарылғыштығы бойынша газ метан және көмір шаңына қауіпті. Қыртыс тау-кен соққыларына және кенеттен лақтырылыстан қауіпті. Жарықшақтық жоғары аймақтарында жыныстардың капеж болуы мүмкін. Орташа су жиналу 3,0 - 5,0м3сағ құрайды, су болат астаулы бөліктерінде жиналуы мүмкін.
2. "Шахтинск" шахтасы филиалы жағдайында К-6 қыртысын ашу
2.1. Қалыптасқан жағдай
Шахта өрісін ашудың жүзеге асырылуы клетевым, жаңа клетевым және екі скиповыми №1 және №2 тік оқпандармен, "Шахтинск шахтасында негізгі алаңдағы жұмыс 160 м көкжиекке дейін " " деңгейжиектерде 60 және 160 м оқпан алаңы бар.
Клетевой және жаңа клетевой оқпандар калорифермен және адамдарға аралған көтергі қондырғылармен жабдықталған. Қондырғы жабдықтарды, материалдарды тасымалдауға, адамдарды түсіріп-көтеруге және шахтаға таза ауа беру үшін пайдаланылады.
Клетевой оқпан тереңдігі 479,5 м және диаметрі 8,0 м, екі екі қабатты клетями 5-тонналы вагонмен және 2Ц-6х2,4 көтергіш машинамен жабдықталған. Жаңа клетевой оқпан тереңдігі 479,5 м және диаметрі 6,5 м, екі клетями 3 тонналы вагонмен және 2Ц-4х2,3көтергіш машинамен жабдықталған. Диаметрі 6,5 м болатын №1 және №2 скиптік оқпандар, тау-кен массасын жабдықталған сыйымдылығы 14,1 м3 скип және 2Ц-5х2,3 көтергіш машиналармен жер бетіне шығару үшін пайдаланылады.
Шахта өрісінің оңтүстік шекарасынның көкжиектегі 60 м дейін №6 оқпаны желдету жүйесі ВЦД-47,5 У сору желдеткіш құрылғысымен жабдықталған. Ол шахтаға ауаның беру, шығару үшін жүргізілген. Оқпанның тереңдігі 449 м, диаметрі-6,0 м құрайды.
Сонымен қатар, "Шахтинск" шахтадағы №2 учаскелерінің блогын бұруға арналған метан қоспасын оқшауланған кен алуға тік фланговый оқпан пайдаланылады, оңтүстік-батыс бетте бұрынғы "Капитальная" шахтасының арасындағы шекарасында газ сорғышпен жабдықталған УВЦГ-15 желдеткіш жүріп өткен.
Қазіргі уақытта шахта өрісінің орталық бөлігінде №1 диаметрі 8,5 м тік желдеткіш оқпанның ұңғылау жұмыстары жүргізілуде, 160 м квершлагқа дейінгі жүргізілу жұмыстары жүргізілді.
160 метрдегі горизонттағы шахта өрісін ашу жұмыстары бас және желдету квершлагтары арқылы жүзеге асырылды. Жүргізілген қазбаның оқпан жанындағы ауланың 160 м қорларының барын және оның орналас қабаттардың №1 және №2, осьтік жол квершлагтары оңтүстік-шығыс бағытта, № 69, 71, 73, 78, 94. квершлагтары солтүстік-шығыс бағытта жүргізілген. 160 м горизонттағы шахталық өрісті дайындау далалық штректермен жүзеге асырылды. Қабаттарды ашу далалық штректермен аралық квершлаг арқылы жүзеге асырылады.
Қабаттарды дайындау жұмыстары пысықтауға қорытындыланады олардың әрқайсысы бойынша жол, конвейерлік және желдету бремсбергтер немесе еңістердің және бремсберга үшін газды басқару. Блоктағы қабаттарды өңдеу бір немесе екі панельдер арқылы жүргізіледі.
2.2 К-6 қыртысын ашу түрлері
1989 жылы "Шахтинск". шахтасының қайта құру жұмыстары аяқталды және пайдалануға қал. -160м берілді. Үлкен мерзімді қайта құру уақытының ұзақтығы 160м қорларды өңдеу жұмыстарының аяқталуына әкеліп соқты. Сондықтан да 260м өрістермен дайындау жұмыстары бірденен іс жүзінде жүзеге аса басталды . Бұл үлкен және ұзын тау-кен қазбаларының желдету жұмыстарын қиындатты.
Бұл тау-кен жұмыстарының одан әрі дамытуна байланысты, қал-160м төмен №1 желдеткіш оқпанын ұңғылау, бас желдету желдеткіші бар ғимарат салу қажет.
Бұл мүмкіндік береді:
а) ішкі және сыртқы ауаның шығуын төмендетеді;
б) апат болған кезінде адамдардың жол қозғалысын қосалқы шығуға дейін 3 км азайтады.
Жоба бойынша 460м көкжиекті ашу үшін ұсынылады:
1-Нұсқасы:
160м қабаттан 460м өтуге дейін конвейер және жол еңістігі бойынша ұзындығы 1700м. 94 гор квершлагтан. -160 м өту үшін К-6 қыртысты конвейерлік бремсберг, ұзындығы 2125м, К-6 қыртысты жол бремсберг, ұзындығы 2125м және К-6 қыртысты фланговый бремсберг, ұзындығы 2050м.
2.1-кесте
№ 1 нұсқа бойынша шығындарды есептеу
Шығындардың атауы
Ұзындығы, м
Sсв.[*], м[2]
Типі
Құны
1п.м., тг
Жалпы құны,
тг
Конвейерлік еңіс
2000
17,4
метал.
58000
116000000
Жол еңісі
2000
17,4
метал.
58000
116000000
К-6 қыртысты конвейерлік бремсберг
2125
17,4
метал.
46000
97750000
К-6 қыртысты жол бремсберг
2125
17,4
метал.
46000
97750000
К-6 қыртысты фланговый бремсберг
2050
17,4
метал.
46000
94300000
Барлығы
521800000
Ескерілмеген 30%
156540000
Нұсқасы бойынша жиыны
678340000
2-Нұсқасы:
Е1 қыртысты магистральды конвейерлік штректен К5 қыртысына өту ұзындығы 100м. 94 гор квершлагтан. -160 м өту үшін К-6 қыртысты конвейерлік бремсберг, ұзындығы 2125м, К-6 қыртысты жол бремсберг, ұзындығы 2125м және фланговый ұзындығы 2050м.
2.2 - кесте
№ 2 нұсқа бойынша шығындарды есептеу
Шығындардың атауы
Ұзындығы, м
Sсв*., м2
Типі
Құны
1п.м., тг
Жалпы құны,
тг
К5 алаңы конвейер промквершлаг
100
17,4
метал.
64000
6400000
К5алаңы жол промквершлаг
100
17,4
метал.
64000
6400000
К-6 қыртысты конвейерлік бремсберг
2125
17,4
метал.
46000
97750000
К-6 қыртысты жол бремсберг
2125
17,4
метал.
46000
97750000
К-6 қыртысты фланговый бремсберг
2050
14,9
метал.
46000
94300000
Тау-кен жұмыстары бойынша
302600000
Ескерілмеген 30%
90780000
Нұсқасы бойынша жиыны
393380000
Ескерту Ѕсв.* - жауын-шашыннан кейінгі жарықтағы қимасының ауданы.
Бұрынғы салыстырмалы талдауды негізге ала отырып, екінші нұсқа неғұрлым үнемді болып табылады:
Магистральды конвейерлік штрека қыртысты Е1 өту пласт К5 конвейер промквершлаг қыртысты К5 ұзындығы 100м, магистральды жол штрека қыртысты Е1 өту пласт К5 жол промквершлаг қыртысты К5 ұзындығы 100м. 94 гор квершлагтан. -160 м өту үшін К-6 қыртысты конвейерлік бремсберг ұзындығы 2125м, К-6 қыртысты жол бремсберг, ұзындығы 2125м және фланговый ұзындығы 2050м.
2.3 Өндірістік шахта қуаты
2.3.1 Шахтаның жұмыс режимі
Шахтаның келесі жұмыс режимі қабылданады:
жылдық жұмыс күн саны 305
айлық жұмыс күн саны 30
тәуліктегі ауысым жұмыс саны 4
соның ішінде көмір өндіру 3
жұмыс ауысымының ұзақтығы:
жерасты жұмыстарында 6 сағат
жер бетінде 8 сағат
апталық жұмыс ұзақтығы:
шахта үшін 7 күн
жұмысшылар 5 күн
2.3.2 К-6 қыртысының өндірістің қуаты мен уақыты
Шахтаның жобалық қуаты - бұл белгіленген сапа мен уақытта барынша мүмкін болатын көмір өндіру, шахтаны белгілі бір жобамен құрылыс жүргізу немесе қайта жаңарту. Шахтаның жобалық қуаты шахта өріс қорларынан анықталады, қуатты қабаттарды, әзірлеуге қабылданған, орналасу бұрышы, жалпы қабаттардың саны мен жүргізу жұмыстарыныңң тереңдігі.
Қабылданған жүйесіне қарай жүктеме тазалау забой мен барлық әзірленетін қабаттарды әзірлеу белгіленеді, қабылданған технологиялық құралдар мен басқа да барлық әсер ететін факторлар. Дайындық жұмыстарындағы көмір өндірудің учаскесі ескере отырып орташа тәуліктік жүктеме белгіленеді.
Учаскідегі орташа тәуліктік жүктеме:
(2.1)
мұндағы, ғы Коч - тазарту жұмыстарының көмірді шығу коэффициенті (0,85-0,89аралығында қабылданады);
Аоз.ср - тазалау забойдағы орташа жүктеме, ттәул.
тазалау забойдағы орташа жүктеме мына формула бойынша айқындалады:
(2.2)
мұндағы, mср - өңделетін көмір қабатының орташа қуаты, м.
ттәул.
ттәул.
Шахтаның көмір өндіруін анықтайтын мүмкіндіктері бойынша басты буыны тау-кен жұмыстары болып табылады. Шахтаның қуаты тау-кен мүмкіншілігіне байланысты қарқындату және шоғырлануына тәуелді. Тау-кен жұмыстары және шарттары ұтымды орналастыру қолданыстағы желілер үзілісті кезінде симметричном бөлу забойларлар бойынша анықталады, қабаттар және өрістер мынадай формула бойынша есептеледі:
(2.3)
мұндағы, Nк.г. - көкжиек қанаттарының бір мезгілдегі жұмыс саны (қабылдайды тең, 1);
Nпл. - көкжиектегі қабаттардың саны (қабатта), 1;
Nв.п. - қаттағы қазу алаңдарының саны (панельдер, блоктар), 1;
Nо.з. - кен алу жолында тазарту забойларының саны (панельдер, блокта), 1;
Nдн. - жылдық жұмыс күн саны 305.
шахтаның өндірістік қуаты жобамен қабылданады мәні Аг = 0,8 ∙ 106тжыл.
К-6 қыртысты өңдеу уақыты құрайды:
(2.4)
Тр= =21 жыл.
К-6 қыртысты толық өңдеу уақыты:
Тп = Тосв. + Тст. + Туг., (2.5)
мұндағы, ғы Тосв. - игеру кезеңінде жобалық қуаты 1 жылға тең қабылданады;
Тст. - тұрақты пайдалану кезеңі;
Туг. - тау-кен жұмыстарын 1жылға тең болып қабылданады.
Ескере отырып, бұл бірінші жылы игерудің жобалық қуаты және тау-кен жұмыстарының % игеру қуаттың 50% құрайды, тұрақты пайдалану шамамен:
Тосв.= Тр -0,5(1+1)=21-0,5(1+1)≈20 лет.
Тп = 1 + 20 + 1 = 22года.
2.3.3 Қолданыстағы забойлар желісін анықтау.
Қолданыстағы тазарту забойлар желісі мына формула бойынша анықталады:
(2.6)
мұндағы, Кд - қолданыстағы забойдағы көмір өндіру коэффициенті, (0,94);
V год - тазарту забойдағы орташа жылдық жүргізу желісі;
Рср - қабаттың орташа өнімділігі, тм2;
Аг - шахтаның өндірістік қуаты, тжыл;
Коч - тазарту забойларын көмір алу коэф., 0,98.
Бұл бір мезгілде әзірлеуде бір пласт орналасқан:
, (2.7)
онда γср - көмірдің орташа тығыздығы;
(2.8)
мұндағы, ғы N дн - жылдық жұмыс күн саны, 305;
Кц - учаскі бойынша көмір алу коэффициенті;
L - тазарту забойының ұзындығы, 220м.
Тазарту забойының орташа тәуліктік жүктемесі мына формула бойынша анықталады:
(2.9)
мұндағы, mср- өңделетін қабаттың қуаты, 1.45 м;
l - тазарту забойының ұзындығы, 220м;
γ = көмір тығыздығы - 1,3, тм 3;
r = Сүргі қармау шамасы - 0,12, м;
nц - циклдарының саны, 60.
Ам=1,45∙220∙0,12∙60∙1,3∙0,98=2930 тай,
=2204м,
182м.
Жұмыс істейтін забойлардың саны мына формула бойынша анықталады:
(2.10)
0,83.
2.4 К5 промквершлага конвейерлік жүргізу
2.4.1 Қима әзірлеу таңдау
Көлденең қимасының ауданы қазбаның мынадай нұсқаулары бойынша анықталуы тиіс:
- ауа ағынының рұқсат етілген жылдамдығы,
- жылжымалы құрамның габаритті көлемі мен жабдықтарды орналастыруда ескерілетін, ең төменгі рұқсат етілген саңылау,
- тау қысымы әсерінен кейінгі бекітпе шөгуінің көлемі және бүкіл жұмыс кезеңі ішінде жөндеу жұмыстарынсыз пайдалану.
Әзірлеу, пайдалану кезеңі бойынша өтілуі тиіс ауа саны анықталады:
, (2.12)
мұндағы, ғы - ауа жеткізу коэффициентінің әркелкілігі;
- көмір өндіру учаскелерін ауамен желдету жүйесі олардың өнімділік бойынша, ттәул;
- салыстырмалы газ бөліну, м[3] т;
- рұқсат етілген метанның шығыс ағыны, %;
28,8 м3c.
Қазбадағы ең аз ауа қимасы, қажетті мөлшердегі ауа өтіп жатқан әзірлеу және олардың барынша жоғары жылдамдық қозғалысына сүйене отырып анықталады(рұқсат етілген бойынша ТБ):
, (2.13)
мұндағы, ғы vдоп - әзірлеу бойынша барынша рұқсат етілетін ауа қозғалысының жылдамдығы, мс.
Sсв=. =4,8 м.2
2.4.2 Ашу жұмыстары үшін қажетті техникалық құралдарды таңдау
Талдауға сүйене отырып, қолда бар шахта жабдықтарын, тау-кен-геологиялық жағдайларын және қажетті қарқынын үңгілеу жүргізу үшін комбайн КСП-32 пайдалану ұсынылады. Ал 2ЛТ - 120У конвейердің тау-кен массасын тасымалдау КЛ-600 ленталық жүктеме арқылы таспалы жүзеге асырылады.
2.3- кесте
КСП- 32 ұңғымалық комбайнның техникалық сипаттамасы
Параметр атауы
Мәні
1
2
Жүргізілген қима қазба диапазоны, м2
10-32
Өнімділік, кем емес:
көмір, м[3]мин (тмин)
жыныс беріктігі бойынша σсж=100 МПа, м3мин
2,4
0,25
жебенің атқарушы органының мөлшері, м,
кем емес:
биіктігі бойынша
ені бойынша
5,0
7,0
Комбайн қозғалу жылдамдығы, мс (ммин),
1
Комбайнда оргатылған қуатты электр қозғалтқыштарының белгіленген процессоры, кВт, кем емес
208
Атқарушы электр қозғалтқышының қуаты, кВт, кем емес
110
Комбайнның габариттік өлшемдері, м:
шынжыртабанның ені бойынша
ені бойынша питателю
корпус биіктігі бойынша атқарушы органына бойынша ұзындығы
2,6
3,7
1,94 2,02
12,5
Комбайн массасы, т, артық емес
45
2.4-кесте
2ЛТ-120У таспалы конвейердің сипаттамасы
Лентаның ені, мм
Қабілеті қабылдау бөлмесі, ммин
Өндірістік есеп., тс
Максим ұзындығы
м
Лентаның жылдам дығы, мс
жетектің максим. қуаты,
кВт
Жетектегі барабандар саны
1
2
3
4
5
6
7
1200
18
1200
1000
2,5
2*250
2
2.4.3 Бекітпені есептеу
Аркалы бекітпе параметрлерін есептеу үшін нұсқаулыққа "сәйкес таңдау бойынша рамалық тау-кен қазбаларының бекітпелерін" (ВНИМИ, 1991ж.) конвейерлік промквершлага К-6 қыртысты жүргізіледі.
2.5-кесте
Бастапқы деректер
Параметр атауы
Мәні
Максималды әзірлеу жүргізу тереңдігі, м
750
Құлау бұрышы (ең жоғары)
17[0]
Өткізу тәсілі
комбайн
Қазылып жатқан қазбаның қимасы жарықтағы ауданы, м2
2219,1
Қазылып жатқан қазбаның есептік ені
6000
Қазылып жатқан қазбаның есептік биіктігі
4500
Бүйірінен әзірлеу қысу және төбе жабындары жыныстарының есептік кедергісі:
Rcк=
(R1m1 ...+Ri mi )К C
mi
(2.14)
мұндағы, ғы RC - әртүрлі қабаттың сығылуға қарсылығы, мПа;
mi - қуатының әртүрлі тұқымдарының, м;
К i - массивтегі қателіктерді ескеретін коэффициент, КС=0.9;
RCi = К C∙Ri, (2.15)
RC1 = К C∙ R1 =0,9∙55= 49,5мПа.
RC2 = К C∙ R2 =0,9∙35= 31,5 мПа.
Қазба құрғақ, сондықтан ылғалдылық беріктігі төмендейді.
Биіктік үшін есеп:
Нр.к=1,5b, (2.16)
мұндағы, b - қазылып жатқан қазбаның есептік ені.
Нр.б.=1,5∙6=9м.
топырақтың үшін есептік биіктігі:
Нр.п=b=6м. (2.17)
Есептік биіктігі топтары үшін бүйірінен әзірлеу:
Нр=Н=4,5м. (2.18)
мұндағы, ғы Н - қазылып жатқан қазбаның есептік биіктігі.
Жыныстардың сығылу үшін шатырын орташа алғандағы мәні құрайды:
42,1мПа.
Жыныстардың сығылу топырақ үшін орташа алғандағы мәні құрайды:
R с. п. = R C6 =40,5 мПа. (2.19)
Жыныстардың сығылу бүйірінен әзірлеу үшін орташа алғандағы мәні құрайды:
31,5 мПа.
Топырақ және шатыр үшін орта мәні:
41,4мПа.
2) Жыныстарының араласуы мына формула бойынша анықталады:
Uс = UтК Кq Кs Кв,
(2.20)
мұндағы, ғы Kα - жатқан өнім бұрышының бағыттары мен үңгілеу үшін шатырын Kα = 0,85, бүйірінен әзірлеу Kα = 0,85 коэффициенті;
Kq - жыныстардың ығысу бағытын , шатырын және топырақ, Kq=1 және 0,45 - бүйірінен әзірлеу коэффициенті;
KS = 0,2(-1) =0,2(6-1) =1 - топырақ және шатыр үшін,
KS = 0,2(Н-1) =0,2(4,5-1) =0,7 - бүйір ығысуы үшін;
Kв - басқа да қазба коэффициентің әсері;
К Т - қызмет көрсету мерзімі 15 жылдан астам КТ = 1 үшін уақыт бойынша ығысуы жыныстары, қазбалар әсер ету коэффициенті;
Kв
(2.21)
мұндағы, ғы Kα - тереңдігі 1,8 есептік кедергі коэффициент;
b1 және b2 - - қазбаның ені;
L - көршілес қазбалар арасындағы қашықтық, 20м.
Kв
Үлгі жыныстарының жылжуы үшін график бойынша шатырын Uт.кр = 190мм, топырақ Uт.п = 210мм, бүйірінен Uт.б = 800мм.
Жыныстардың ығысуы үшін шатыр, топырақ және бүйірінен тиісінше:
Uс.кр. = 1900,85 1 1 1,08=174мм,
Uс.п. = 2100,85 1 1 1,08=192мм,
Uс.б. = 2400,85 0,45 0,7 1,08=69,4мм.
3) Жүктеме 1 п. м. үшін қазбаның төбесі мен топырақ:
Р = Кп Кпр В Рн ,
(2.22)
4) Жүктеме 1 п. м. қазба үшін қазба бүйірінен:
Р = Кп Кпр Н Рн ,
(2.23)
мұндағы, ғы В =6м ені әзірлеу;
Н =4.5 м қазба биіктігі;
Кп = 1,1 - ашық қазбалар үшін жүктеме коэффициенті;
Кпр - қазба шарттарын жүргізу коэффициенті (Кпр =0,8 кезінде НRCКР= 75042,1= 17,81);
Рн - нормативтік жүктеме ығысу жыныстарына байланысты кесте бойынша айқындалады.
Шатырын үшін Рн.к = 80кПа, топырақтың Рн.п = 86кПа, бүйірінен Рн.б. = 35кПа
Жүктеме 1 п. м. қазба шатыры үшін, топырақ және бүйірінен әзірлеу, тиісінше:
Ркр= 1,1 0,8 6 80=422,4 кПа,
Рп.= 1,1 0,8 6 86=454 кПа,
Рб.= 1,1 0,8 4,5 35=138,6кПа.
5) Бекітпе орнату тығыздығы (n):
(2.24)
Жобада қабылданған аркалық бекітпе А19-27 жүк көтерімділігі N=290 кН
=1,56 рамам.
Технологиялық жағдайлары бойынша қабылданады N = 2 жақтауларым, т. е. рамасына бекітпе арқылы белгіленеді 0,5 м.
6) Тік және көлденең бекітпе:
∆=Uкр · kос , (2.25)
мұндағы, ғы ∆ - конСүргіктивті бекітпе, мм;
kс = 0,89
∆=400=0.89·192 = 171 мм,
∆=300=0.89·69,4 = 62 мм.
Демек үш тармақты аркалы металл бекітпе А19-27 300мм дейін және тығыздығы 2 жақтауларым. қаралатын қазба қалыпты пайдаланылуын қамтамасыз етеді.
2.4.4 Қазбаны жүргізу технологиясы
Тау-кен массасын алу комбайнмен жүргізіледі. Комбайнның қоректендіруші желі, жүйе, шаңды басу және дыбыс сигналын тексергеннен кейін барып комбайн жүргізушісі комбайнды забойға алып барады. Содан кейін ол атқарушы орган жұмыс жағдайына келтіріп, электр қондырғыны қосып тау жынысын бұза бастайды.
Забойдағы тау массасы комбайн көмегімен КЛ-600 ленталы жүктемеге, бұдан әрі 2ЛТ-120таспалы конвейерге артылады. Таспалы конвейер арқылы тау массасы скипті стволға келіп түседі.
Забойға қажетті конфигурация бергеннен кейін, комбайн машинисі атқарушы орган комбайн "ТОҚТА" түймесін басу арқылы өшіреді.
Бекітпенің тұрақты қорғауында, борт және забой кесектері. Құрастыру ұзындығы 2,5 м металлмен жүргізілуі тиіс.
Уақытша бекітпенің комбайн көмегімен салу үшін қажет:
1) гидро тіреулерді көтеріп, атқарушы орган қою арқылы қазба осі бойынша қаптамаларды топыраққа төмен түсіру керек.
2) комбайнның "Тоқта" батырмасының екі жағынан блоктау.
3) Көтергіш бекітпе қармауыштарын әкеліп салып, содан кейін барлық қоректендіргіш шегінен кету.
4) "Тоқта" батырмасын басып май бекетін қосу.
5) Көтеру. и. о., прижимая верхняк - жабында қоюға, оның дұрыс жағдайын, бағыттап барысын, көтерумен және бұрумен м. а.
6) Құлыптау "Тоқта" батырмасының екі жағынан комбайн. "Верхняк жатқызып металл торды.
7) "Тоқта" батырмасын басып май бекетін қосу 8 "Тоқта" батырмасын комбайнның екі жағынан құлыптау.
9) уақытша бекітпені тіреу көмегімен бұрын орнатылған тұрақты бекітпе рамасына қосу.
10) Тұрақты бекітпеге бағана орнату:
Топырақтағы әзірлеу кезінде кайла көмек қажетті қашықтықта бағандарды орнату үшін алынады шұңқырлар тереңдігі 100 мм. Алынған шұңқырлар тіреудің төменгі шетімен орнатылады, жоғарғы тірек ұштарын шығарылады астында верхняк. Содан кейін тіреулер хомут арқылы төбеге қосылады. Бекітпе рама мен қазба арасындағы қуыстары жанбайтын материалдармен қапталған болуы қажет.
Бекітпе аралық рама жоғары сипатталған тәртіппен жүргізіледі. Содан кейін жаңадан орнатылған бекітпе бұрын орнатылған белгіленген бекітпе қосылады.
2.4.5 Дайындық жұмыстары жүргізу кезіндегі қауіпсіздік техникасы
Қауіпсіз жұмыс жүргізу мақсаты қолданыстағы "көмір шахталарындағы қауіпсіздік ережелерін"сақтау қажет:
1) Жұмысты басталар алдында:
- Жұмыс басталар алдында бригадир өз жұмыс орындарын тексеруге және жұмыс орнын қауіпсіз күйге келтіруге міндетті.
- егер аға жұмысшылар арасындағы ауысымға үзіліс көзделмесе жұмысты тапсыру және қабылдау ауысымы тікелей жұмыс орнында жүргізіледі. Ауысым тапсырушы ауысымды қабылдаушыға тау-кен-техникалық жағдайы (тау-кен қысымы, кездескен геологиялық бұзушылықтар, күмбездер пайда болуы және т. б.) туралы, бекітпе, конвейер, қайта тиеу, сорғылар және т. б.) ерекше назар аудара отырып, әлсіз және қолда сынған және істен шықаны туралы хабарлауға міндетті.
- Жұмысшы жұмыс орнында тексеруге міндетті:
- барлық забойлық механизмдердің жарамдылығы мен қалыпты жұмыс істеуін, , сондай-ақ конвейер, сорғы станциялары және т. б.;
- қол құрал-саймандарының болуы және жарамдылығы;
- су беруге арналған шлангілер мен құбырлардың жарамдылығы;
- кеніштік ауа құрамы мен желдету жүйесінің жарамдылығы ;
-забойдың жай-күйі (сызаттар болуы, күмбездер және т. б.);
- газодинамикалық құбылыстардың ескерту белгілерін тексеру ("дүмпуі", жоғары газ бөліну және т. б.);
- телефон байланысының жарамдылығы.
Қандайда бір ақаулықтар табылған кезде жұмысшы оларды жою жөніндегі шараларын қабылдауға немесе бұл туралы тау-кен шебері немесе басқа учаскелік қадағалаушы тұлғаға хабарлауға міндетті.
2) жұмыс кезінде:
барлық ауысымның ішінде бригадир жұмыс орнының қауіпсіз болуын қадағалауы тиіс
- технологиялық цикл жұмыс бойынша операцияларды орындау кезінде жұмысшы тау-кен қазбаларын жүргізудегі орындау тәртібін, қазбаларды бекіту қазба паспортын қатаң сақтауға міндетті .
- кеніш атмосферасының құрамы мен ауадағы метанның құрамы талаптарға сәйкес келуі тиіс, жергілікті желдету желдеткіштері үздіксіз жұмыс істеуі тиіс;
- желдету құбырларын забойға дейінгі қашықтығы 8 метр аспауы тиіс;
- жергілікті желдету желдеткіштері қазбаға таза шықпа ауа ағысы кем дегенде 10 метр қашықтықтан аспауы тиіс;
2.5 Қорытындылар бойынша бөлу
К-6 қыртысты шахта алаңы шегінде қазба қабылданды. К-6 қыртысты ашу горизонтта -460м. өндірілген желдету оқпаны бар, конвейер промквершлаг К5 қыртысты, өтілген магистральды конвейерлік штрек қыртысты және жол промквершлаг К5 қыртысты, өтілген магистральды жол штрек Е1қыртысты.
К-6 конвейер промквершлаг жыныс бойынша жүргізіледі, адамдардың жүріп-тұруына арналған, тасымалдау, тау-кен массасын тазалау және дайындау забойларының шығыстарында К-6қыртысты. К-6 жол промквершлаг тасымалдауға арналған материалдарды жеткізу бойынша жүргізіледі. К-6 жол және конвейерлік промквершлаг аркалы бекітпе А19-27 жүргізіледі.
К-6 қыртысты шахтаның өңдеу кезінде өндірістік қуаты Аг = 1.1 ∙ 106 тжыл.
Шахтада резервтік забой қаралмаған. Қолдану кезінде механикаландырылған кешендерді, экономикалық тұрғыдан ұстап резервтік тазалау забой тиімді емес. Арналған резервінің өндірістік қуаты шахтаның кезекті лава дайындау көзделеді, сондықтан 3 ай бір мезгілде екі тазартпа забойы жұмыс істеуі тиіс.
қазбалардың ұңғылау жұмыстары КСП-32 ұңғымалық комбайндар көмегімен жүргізіледі. тау-кен массасын забойдан тасымалдау 2ЛТ-120У таспалы конвейерлердің көмегімен жүргізіледі. Забойдан тау массасы КЛ-600 ленталы жүктемеге комбайн көмегімен орындалады, бұдан әрі таспалы конвейер 2ЛТ-120. Тау массасы таспалы конвейер бойынша келіп стволға түседі.
Материалдарды және жабдықтарды жеткізу монорельсті жолдың ДП-155У локомотивтік тартымы бар шахталық көлік көмегімен жүзеге асырылады.
3. Шахта алаңын дайындау
3.1. Шахталық өріс тәсілдері мен схемаларын дайындау
Шахта өрісін дайындау деп жүргізу жұмысы басталғанан кейін шахта өрісінің жүйесін даярлайтын тау-кен қазбаларын қамтамасыз ететін шарт үшін тиімді және қауіпсіз алу түрін атайды. Шахталық өрісті дайындау, әдетте бөліктерінде және оларды пысықтау дайындау жүргізеді.
3.1.1. Шахта өрісін дайындау тәсілдері
Даярлайтын қазбаларын орналасуы бойынша қатысты қабатын ажыратады:
- шахта алаңын дайындау әдісі - бүкіл даярлайтын қазбалар кешені бойынша өткізілетін тәсілі.
- шахта алаңын далалық дайындау әдісі - ол кезде барлық даярлайтын қазбалар кешені жыныс бойынша жүргізілетін дайындау тәсілі.
- шахта алаңын далалық қазба дайындау әдісі - жоғарыда сипатталған әдістер комбинациясын білдіретін тәсілі.
Свите қабаттарды дайындау кезінде екі тәсілге бөледі:
- Жеке дайындық.
- Топтық дайындау.
Жеке дайындау кезінде даярлайтын қазбаларының кешені әрбір қабат үшін жүргізіледі. Бұл тәсілі пласт аралық қуаты 50 м кезінде қолданылады. қабаттары өңдеу жеке-жеке немесе бірге жүргізеді.
топтық дайындау кешені кезде даярлайтын қазбаларының үшін бір мезгілде өңдеу, екі және одан да көп қабаттарды пайдаланылады. Топтау пласт аралық қуаты кемінде 50м кезінде қолданылады.
3.1.2. Шахта өрісінің схемасын дайындау
Схемасы дайындау - біріккен функционалдық мақсатын ескере отырып тән орналасуы, шахта өрісінің бірыңғай даярлайтын қазбаларын кешені бөлу дайын алу қамтамасыз ету.
Горизонттық схемасын дайындау - тау-кен қазбаларының кеңістіктік орналасуы, , шахталық өрістің көлік горизонты мен " кен алу сатысын бөлу.
Шахта өрісінің панельді схемасын дайындау - шахталық өріс пен панельдер бөлісетін, қазбалар жиынтығы. Қолдану облысы 250. Құлдырау мөлшері бойынша 1200-1500м, болатын созылу бойынша 3500-4000м.
Шахта өрісінің қабаттық схемасы дайындау - шахталық өріс пен қабаттар бөлісетін, қазбалар жиынтығы. Қолдану облысы 350. Қабат биіктігі 55 800-400м. 55 120-150м.
3.2. К-6 қыртысты игеру жүйесі және 4-2-5-1 учаскесінің кен алу қорларын дайындау
3.2.1. К-6 қыртысты игеру жүйесі
К-6 қыртысты шахта алаңын шегінде қазба қабылданды. Қыртыс шахта өрісінің шегінде қуаты мен құрылысы тапсырды. Басым қуаты 1,45 м. Шахта өрісінің пласт дайындау тәсілі қабылданды. К-6 қыртысты дайындау тәсілі - жеке. К-6 қыртысты конвейерлік және жол бремсберг дайындалып, 94 гор.-160м квершлаг бойынша бастап өткен. Шахта өрісінің дайындау панельдік схемасы қабылданды.
К-6 қыртысты үшін тау-кен-геологиялық және кентехникалық жағдайларды пайдалану қабылданады игеру жүйесі ұзын бағаналардың созылу бойынша толық қирау. Пысықтау бағаналарын қазу қарастырылады жоғарыдан төмен қарай түсу тәртібінде. Өңдеу бағаналарын қазу жүзеге асырылады астында шағын бұрышы кері тәртіпте бойынша қарастырылады. Дайындау тәсілі қазу бағаналарын жүргізу қосақталған қазу кері тәртіпте құлау бұрышы бойынша қарастырылады.
К-6 конвейерлік бремсберг К-6 қыртысты бойынша жүргізіледі адамдар өту үшін, 4-2-5-1 тазалау забойындағы кен массасын тасымалдауға және дайындау забойына. К-6 жол бремсберг К-6 қыртысты бойынша жүргізіледі, арналған материалдарды жеткізу үшін.
Орындалған есептеулер Сәйкес ескере отырып, ұзақ қызмет мерзімі жол бекітпе қазбаларын және К-6 конвейерлік бремсбергтер А19-27 бекітпе аркалы жүргізіледі. Қазылып жатқан қазбаның қимасы 22 м2, жарықтағы жауын-шашын -19,1 м2 дейін, жарықтағы жауын-шашын -17,4 м2 кейін. Қазбаның ені 5,414 м, биіктігі 4,25 м2 бекітпе орнату қадамы:0,8 м шатырға темір торлы керме қапталады. Екі бортта РЗ-2,6 металл тормен қапталады.
3.2.2 4-2-5-1 кен алу учаскесінің қорларын дайындау
Қазу бағандарды құру дайындау көзделуде штректермен, өтпелі К-6 қыртысты конвейерлік бремсберг. Тазалау забойының ұзындығы 220м қабылданды.
Қазбаларды ұңғылау дайындық кезінде КП-21 ұңғымалық комбайндар арқылы жүзеге асырылатын болады.
4-2-5-1 кен алу учаскесінің қорларын дайындау үшін бірқатар тау-кен қазбаларын жүргізу қажет: 4-2-5-1конвейерлік штрека, 4-2-5-1 монтаж камерасы (екі кезеңнен тұрады: жіңішке қимамен және кеңейту), 4-2-5-1 штрек желдеткіш және К-6 қыртысты фланг бремсберг. 4-2-5-1 кен алу учаскесінің көлденең қимасының ауданы өтілмеген тау-кен қазбалары (жарықтағы) бойынша анықталды:
- ауа ағынының рұқсат етілген жылдамдығы (түрлі желдету факторлар бойынша),
- жылжымалы құрамның габаритті көлемі мен ең төменгі рұқсат етілген саңылауды ескере отырып жабдықтарды орналастыру.
- көлемі шөгуінің бекітпені тау қысымы әсерінен кейін және жөндеу жұмыстарынсыз ұстау пайдаланудың бүкіл кезеңі ішінде.
4-2-5-1 конвейер штрек К-6 қыртысы бойынша жүргізіледі, тау-кен қазындысын 2ЛТ120У конвейермен тасымалдау үшін арналған, адамдардың жүріп-тұруына, 4-2-5-1 тазалау забойына берілген таза ауа ағынын және материалдар мен жабдықтардың ДП-155У дизель тасымалдау жол көмегімен жеткізілген. Қазбаның қимасы - 11,2 м2, ұңғылау - 12 м2. Қазылып жатқан қазба ені - 5,0 м, ұңғылау биіктігі - 2,4 м. Қазбаның көлбеу бұрышы - 2-ден 5 градусқа дейін. Конвейерлік штрек ұзындығы L= 1510 м.
4-2-5-1 конвейерлік штрек бекіту шатырын орындалған есептерге сәйкес анкерлі бекітпе жүргізіледі: 5 анкерлер ұзындығы 2.4 м, АСП24 қондырғысымен ұзындығы 600 мм бір ампуланы ПМШ8 астында ұзындығы 4,5 м. Керме төбесін РЗ-2,6тормен жабылады. Бекітпе орнату қадамы 0,8 м.
Екі бортта металл тормен керіледі. Бекіту торлар анкерлермен жүргізіледі: бір АСП анкер ұзындығы 2,2 м, бір ШК-1М анкер ұзындығы 1,6 м бекітпе орнату қадам, көптеген арнайы кеспе профил ПМШ-8 ұзындығы 0,25 м.
Адамдардың өтуі үшін, 4-2-5-1 тазалау забойына шықпа ауаны өткізу және жеткізілген материалдар мен жабдықтардың дизель тасымалдау жолдар көмегімен 4-2-5-1 штрекке К-6 қыртысы бойынша желдету жүргізіледі. Қазбаның қимасы 11,2 м2, ұңғылау 12 м2. Қазылып жатқан қазба ені - 5 м, ұңғылау биіктігі - 2,4 м-көлбеу Қазбаның көлбеу бұрышы - 2-ден 5 градусқа дейін. 4-2-5-1 желдеткіш штрек ұзындығы L= 1510 м.
4-2-5-1 желдеткіш штрек бекіту шатырын орындалған есептерге сәйкес анкерлі бекітпе жүргізіледі: 5 анкерлер ұзындығы 2.4 м, АСП24 қондырғысымен ұзындығы 600 мм бір ампуланы ПМШ8 астында ұзындығы 4,5 м. Керме төбесін РЗ-2,6тормен жабылады. Бекітпе орнату қадамы 0,8 м.
Екі бортта металл тормен керіледі. Бекіту торлар анкерлермен жүргізіледі: бір АСП анкер ұзындығы 2,2 м, бір ШК-1М анкер ұзындығы 1,6 м бекітпе орнату қадам, көптеген арнайы кеспе профил ПМШ-8 ұзындығы 0,25 м.
Кешенді құрастыру арналған 4-2-5-1 монтажды камера К-6 қыртысы бойынша жүргізіледі. Қазылып жатқан 4-2-5-1 монтаж камера қимасы:
- жалпы қимасы - Sпр. = 16,2 м2, ені -7,0 м , биіктігі 2,4 м).
Қазбаны көлбеу бұрышы 3-тен 10 градусқа дейін. 4-2-5-1кен алу учаскесінің монтаж камера ұзындығы L= 220 м. Негізгі бекітпе анкерлер саны 8 дана, толық қима аралық анкерлер саны 4 дана,
Тазалау забой бөлігінде шықпа ауаны өткізу К-6 флангалы бремсберг К-6 қыртысы бойынша жүргізіледі.
қазбалардың ұзақ қызмет мерзіміне сәйкес орындалған есептеулерді ескере отырып, бремсберг бекіту А16-27 аркалы бекітпе арқылы жүргізіледі. Қазылып жатқан қазбаның қимасы 19,1 м2, жауын-шашынға дейін жарықтағы 16,8 м2, жауын-шашын кейін жарықтағы 14,9 м2. Қазбаның ені 4,76 м, биіктігі 3,72 м. бекітпе орнату қадамы 0.8 м. Керме шатырға темір торлы. Екі бортта РЗ-2,6металл тормен керіледі.
3.3 4-2-5-1 конвейерлік штректегі анкерлік бекітпені есептеу
3.3.1 анкерлі бекітпенің бастапқы деректерін есептеу үшін
темір полимер анкерлі бекітпе үшін 4-2-5-1 конвейерлік штрек К-6 қыртыс параметрлерін есептеу өтелетін қазба сияқты 3.3 -тармағына сәйкес " Қазақстандағы көмір шахталарында анкерлік бекітпені қолдану жөніндегі нұсқаулықты" (ВНИМИ, 2000 ж.) жүргізіледі
R1= 40МПа 5,0м
R3 = 10 МПа 2,4 м
R3 = 40 МПа 5,0м
Сурет 3.1. жыныстың қысуға қарсылығына анықтама жүргізу.
3.1 - кесте
Анкерлі крептерді есептеу үшін бастапқы деректер
Көрсеткіштің атауы
Көрсеткіштің мағынасы
Көрсеткіштің мәні
1
2
3
Шатыр жынысы
-
1
Шатыр беріктілігі
-
2
Қазба тереңдігі, м
Н
700
Құлау бұрышы, град.
0-10
Жұмыс ені, м
В
5,0
Жұмыс биіктігі, м
h
2,4
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Болжамдарға сай өндіріліп отырған газ көлемін төмендеуіне байланысты Қазақстанның даму стратегиясында отын-энергетикалық кешенін алдағы жылдары үлес салмағының артуы көмірдің отын-энергетика балансында қарастырылады. Модельдеу нәтижелері бойынша энергетикалық нарықтардың талап етілетін шегі көмір өндіру көлемі бойынша елімізде жылына 300-ден 360 млн. т, 2010 ж. және 340 дейін 430 млн. т, 2020 жылы Болжамдарға сай 2020 жылға дейін көмір өндіретін кәсіпорындар көмір өндіру көлемін еселеуі керек.
Көптеген жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарда өндірістік қуаты "тар буын" неғұрлым шектеулі (қор тазарту жұмыстарын, көлік, желдету және т. б.). Жеткілікті түрде шағын қаражат салынса "тар буын" көптеген кәсіпорындарда көмір өндіру қуатын айтарлықтай арттыру мүмкін болады.
Көмір өндіру көлемінің қысқаруының негізгі себебі жұқа қабаттарды өңдейтін өнімділігі жоғары техниканың болмауы болып табылады, оларды өңдеу, қолдану кезінде комбайновой алу барысында - забойда жүктемені тазалау өте төмен ал жұмыс көлемі көп.
Осы жұмыста " Шахта "Шахтинск филиалы №4 шахта өрісінің 6 блоктағы ашу, дайындау және өңдеу қыртысында және барлық көмір өндіруші кәсіпорындар тап болып отырған мәселе қаралады.
Әдетте, олардың балансында оннан астам қабаттар тұрады, бірақ олардың бірнешеуі ғана, яғни қуаты 2 және одан да көп метрден астамында ғана жұмыс жасалады. Аз қуатты қабаттар өңделмейді, олардың өңделуі болашақтың еншігінде қала бермек. Себебі, тастанды қабаттарды өңдейтін болсақ ол өһнім өз құнын өтемейді, яғни шығынға ұшыраймыз.
Қазіргі уақытта " Шахтинск шахтасында" көмір өндіретін кәсіпорындардың өндірістік қуатты ұлғайту үшін қыртысын өңдеу қажеттілігі туындады. Бұл кәсіпорынның бірқатар міндеттерді шешуге яғни көмір қабаттарын игерудің жаңа жүйесі мен тәсілдеріне, технологиялық процестер мен жабдықтарға әкеледі.
Осылайша, Шахта "Шахтинск филиалы №4 блок К-6 қыртыстағы жұмыстың мақсаты ашу, дайындау және өңдеу ұлғайту мақсатында оңтайлы нұсқасын әзірлеу болып табылады.
1. Шахта өрісінің геологиялық сипаттамасы
1.1 Шахта туралы жалпы мәліметтер
"Шахтинск" шахтасы пайдалануға 1998 жылы берілді, ол бұрынғы "Капитальная" шахтасының базасында құрылған. Қалған бағалы маркалы кокстелетін көмір қолданыстағы 160 м және 360 м көкжиектегі қорлардың құрамынан ашу, өндіру мақсатында ашылған. не дайындау және қорларды көмір шахтасының. пысықтау қабылданды көмір қоры технологиялық шарттары бойынша механикаландырылған алу салыстырмалы түрде қолайлы тау-геологиялық жағдайларда пайдалану көзделген қолданыстағы тау-кен қазбаларын бұрынғы "Капитальная" шахтасының жер бетіндегі ғимараттар мен құрылыстардың және т. б.
Шахта Қарағанды қаласының оңтүстік шегінде орналасқан. Қала мен шахта арасы темір жол және автомобиль жолдары арқылы байланысқан.
1.1-кесте
"Шахтинск" шахта филиалының сипаттамасы
Параметр атауы
Мәні
Шаң бойынша қауіп
қауіпті
Кенеттен болған лақтырылудан қауіп
қауіпті
(К-1,К-2 қабаттарына)
Кау-кен соққылары бойынша қауіп
қауіпті
(Е-4, Е-6 қабаттарына)
Суфлярлы шығаруларға бойынша қауіп
қауіпті
Көмірдің өздігінен жануға бейімділігі
бейім емес
Желдету әдісі
сорғыш
Желдету cхемасы
аралас
Желдету жүйесі
бір
Игеру тереңдігі, м
500 - 600
Тау-кен қазбаларының ұзындығы, км,
112
Абсолюттік газ бөліну, куб. ммин
Метан
Көмірқышқыл газы
- 67.9
- 41.3
Салыстырмалы газ бөліну, куб. мт
Метан
Көмірқышқыл газы
26.2
15.7
Шахтадағы желдету қиындығы, квтм3
7.4 (желдетілуі қиын)
Қазіргі уақытта жұмыстар Е5 қыртысында жүргізіледі . Осы кезеңде жұмыста бір кешенді-механикаландырылған тазалау забойы орналасқан. Ол Glinik 21-45 кешенімен және KSW-1140 комбайнымен жабдықталған. Одан әрі Е1, К5 , К4 қыртыстардағы қорларды өңдеу қаралады.
1.2 Шахта өрісінің стратиграфиясы және литологиясы
Қазіргі уақытта қолданыстағы шахталық өріс шекарасындағы көмір құрамының қалыңдығы 14 көмір қабаттарының (жоғарыдан төмен қарай) - Е7, Е6, Е5, Е4, Е3, Е1, К5, К4, К3, К2, К1а, К1в+н, К1вп, К1нп. Олардың жұмыс мәні бүкіл 10 қабаттардың алаңында сақтайды (Е6, Е5, Е4, Е1, К5, К4, К3, К1в+н, К1вп, К1нп), олар бойынша баланстық қорлар ғана есептеулі. Е7, Е3, К2 қабаттары алаң бөлігінде жұмыс мәнін жоғалтады, ал К1а пласты көбінесе баланстан тыс қуаты бойынша.
Аталған 14 көмір қабаттарының төрт қабаты Е3, К2, К1а, К1нп нәзік қуаты қабаттарға жатады (0,70 - 1,20 м), қалған қабаттар - орташа қуатты қабаттар (1,21 - 3,50 м). Ең қуатты қабаттар Е5 және К1в+н. болып табылады. (қуаттылығы тиісінше 3,2 2,7 м). Қалған 8 қабаттардың (Е7, Е6, Е4, Е1, К5, К4, К3, К1вп), орташа қуаты қабаттар қатарына жатады, орташа мәндері соңғы шегінде 1,3 - 1,6 м, т. е., ең төменгі орташа қуаты қабаттардың аралық шекарасына жақын.
қабаттардың құрылыс - қарапайымнан күрделіге дейін. Қарапайым құрылымы бар қабаттарға Е6, Е4, Е3, Е1, К5, К3, К1нп жатады, ал күрделі құрылымды қабаттарына Е7, Е5, К4, К2, К1а, К1в+н, К1вп. жатады. Ең көп "колчедан" саны бар қаттағы Е7 (11% - ға дейін) және жоғарғы байламдағы қыртысты Е5 (6% - ға дейін); сондай-ақ "колчедандар" Е3, Е1, К4, К3, К1а (1-4 %) тақталарда бар.
Құрылыстар мен қуатын көпшілігі бойынша қабаттар ұстамдылық және салыстырмалы ұстамдылық түріне жатады; ұстамдылығы жоқтарға тек екі қабат К2, К1а жатады.
Кольчугиндік көмірлі шөгінділерінің басым бөлігі алаңның шахталық өріс тарбагандық көмірлі өнеркәсіптік сериясына барып жабылады, ең жоғары қуаты оның оңтүстік-шығыс бөлігінде 500 м дейін жетеді.
Юр шөгінділер құрамында қоңыр көмір қабаттары бар ("Жаңа", "Күрделі", "Орташа"). Көмірдің таралуына шахта өрісінің шегінде негізінен борпылдақ шөгінділер пайдаланады.
Жанас жыныстары өнімді қалыпты көмірлі шөгінділер жыныстарының қабат қалыңдығы дамуымен сипатталады. Алевролитті әдетте тікелей шатыр мен топырақ қабаттарының ұсынылды, қара-сұр, ұсақ және жұқа қабатты түрлермен (f - 34).
Құмдақтар негізгі шатыр қабаттарына сүйенеді. Олар ақшыл-сұр түсті бояумен ерекшеленеді, көбінесе массивті текстуралы, айтарлықтай қатты (f - 68). Тікелей шатыр қабаттары негізінен орташа төзімді; құбылмалы шатырға тән қабаттар Е5 және К4, тұрақты қабаттар үшін Е6 және К1в. Көптеген қабаттарда жалған төбе орнатылған (қуаты 0,1-0,2 м). Тікелей топырақ қабаттары көбінесе құмайттастар мен қаттылығы орташа алевролитті болып қалыптасқан, К3 топырақ қабатын бейімділігі байқалады - пучению.
1.3 К-6 қыртысының тау-кен-геологиялық сипаттамасы
К-6 қыртысының құрылысы қарапайым. К-6 қыртысы Е1 қабатынан 18 м төмен тереңде жатқандықтан ең төзімді құрылысы қуатты газды тақталардың бірі болып қалады. Қыртыстың толық қуаты 1,3 - 1,56 м құрайды, ал орташа мәні 1,45 м; қабаттың құрылысы қарапайым, сондықтанда онда "колчедан" жоқ. Тікелей шатыр қыртысты орташа төзімді алевролитпен қалыптасқан.
Өздігінен жану бойынша қыртыс қауіпті емес. Қыртыс жарылғыштығы бойынша газ метан және көмір шаңына қауіпті. Қыртыс тау-кен соққыларына және кенеттен лақтырылыстан қауіпті. Жарықшақтық жоғары аймақтарында жыныстардың капеж болуы мүмкін. Орташа су жиналу 3,0 - 5,0м3сағ құрайды, су болат астаулы бөліктерінде жиналуы мүмкін.
2. "Шахтинск" шахтасы филиалы жағдайында К-6 қыртысын ашу
2.1. Қалыптасқан жағдай
Шахта өрісін ашудың жүзеге асырылуы клетевым, жаңа клетевым және екі скиповыми №1 және №2 тік оқпандармен, "Шахтинск шахтасында негізгі алаңдағы жұмыс 160 м көкжиекке дейін " " деңгейжиектерде 60 және 160 м оқпан алаңы бар.
Клетевой және жаңа клетевой оқпандар калорифермен және адамдарға аралған көтергі қондырғылармен жабдықталған. Қондырғы жабдықтарды, материалдарды тасымалдауға, адамдарды түсіріп-көтеруге және шахтаға таза ауа беру үшін пайдаланылады.
Клетевой оқпан тереңдігі 479,5 м және диаметрі 8,0 м, екі екі қабатты клетями 5-тонналы вагонмен және 2Ц-6х2,4 көтергіш машинамен жабдықталған. Жаңа клетевой оқпан тереңдігі 479,5 м және диаметрі 6,5 м, екі клетями 3 тонналы вагонмен және 2Ц-4х2,3көтергіш машинамен жабдықталған. Диаметрі 6,5 м болатын №1 және №2 скиптік оқпандар, тау-кен массасын жабдықталған сыйымдылығы 14,1 м3 скип және 2Ц-5х2,3 көтергіш машиналармен жер бетіне шығару үшін пайдаланылады.
Шахта өрісінің оңтүстік шекарасынның көкжиектегі 60 м дейін №6 оқпаны желдету жүйесі ВЦД-47,5 У сору желдеткіш құрылғысымен жабдықталған. Ол шахтаға ауаның беру, шығару үшін жүргізілген. Оқпанның тереңдігі 449 м, диаметрі-6,0 м құрайды.
Сонымен қатар, "Шахтинск" шахтадағы №2 учаскелерінің блогын бұруға арналған метан қоспасын оқшауланған кен алуға тік фланговый оқпан пайдаланылады, оңтүстік-батыс бетте бұрынғы "Капитальная" шахтасының арасындағы шекарасында газ сорғышпен жабдықталған УВЦГ-15 желдеткіш жүріп өткен.
Қазіргі уақытта шахта өрісінің орталық бөлігінде №1 диаметрі 8,5 м тік желдеткіш оқпанның ұңғылау жұмыстары жүргізілуде, 160 м квершлагқа дейінгі жүргізілу жұмыстары жүргізілді.
160 метрдегі горизонттағы шахта өрісін ашу жұмыстары бас және желдету квершлагтары арқылы жүзеге асырылды. Жүргізілген қазбаның оқпан жанындағы ауланың 160 м қорларының барын және оның орналас қабаттардың №1 және №2, осьтік жол квершлагтары оңтүстік-шығыс бағытта, № 69, 71, 73, 78, 94. квершлагтары солтүстік-шығыс бағытта жүргізілген. 160 м горизонттағы шахталық өрісті дайындау далалық штректермен жүзеге асырылды. Қабаттарды ашу далалық штректермен аралық квершлаг арқылы жүзеге асырылады.
Қабаттарды дайындау жұмыстары пысықтауға қорытындыланады олардың әрқайсысы бойынша жол, конвейерлік және желдету бремсбергтер немесе еңістердің және бремсберга үшін газды басқару. Блоктағы қабаттарды өңдеу бір немесе екі панельдер арқылы жүргізіледі.
2.2 К-6 қыртысын ашу түрлері
1989 жылы "Шахтинск". шахтасының қайта құру жұмыстары аяқталды және пайдалануға қал. -160м берілді. Үлкен мерзімді қайта құру уақытының ұзақтығы 160м қорларды өңдеу жұмыстарының аяқталуына әкеліп соқты. Сондықтан да 260м өрістермен дайындау жұмыстары бірденен іс жүзінде жүзеге аса басталды . Бұл үлкен және ұзын тау-кен қазбаларының желдету жұмыстарын қиындатты.
Бұл тау-кен жұмыстарының одан әрі дамытуна байланысты, қал-160м төмен №1 желдеткіш оқпанын ұңғылау, бас желдету желдеткіші бар ғимарат салу қажет.
Бұл мүмкіндік береді:
а) ішкі және сыртқы ауаның шығуын төмендетеді;
б) апат болған кезінде адамдардың жол қозғалысын қосалқы шығуға дейін 3 км азайтады.
Жоба бойынша 460м көкжиекті ашу үшін ұсынылады:
1-Нұсқасы:
160м қабаттан 460м өтуге дейін конвейер және жол еңістігі бойынша ұзындығы 1700м. 94 гор квершлагтан. -160 м өту үшін К-6 қыртысты конвейерлік бремсберг, ұзындығы 2125м, К-6 қыртысты жол бремсберг, ұзындығы 2125м және К-6 қыртысты фланговый бремсберг, ұзындығы 2050м.
2.1-кесте
№ 1 нұсқа бойынша шығындарды есептеу
Шығындардың атауы
Ұзындығы, м
Sсв.[*], м[2]
Типі
Құны
1п.м., тг
Жалпы құны,
тг
Конвейерлік еңіс
2000
17,4
метал.
58000
116000000
Жол еңісі
2000
17,4
метал.
58000
116000000
К-6 қыртысты конвейерлік бремсберг
2125
17,4
метал.
46000
97750000
К-6 қыртысты жол бремсберг
2125
17,4
метал.
46000
97750000
К-6 қыртысты фланговый бремсберг
2050
17,4
метал.
46000
94300000
Барлығы
521800000
Ескерілмеген 30%
156540000
Нұсқасы бойынша жиыны
678340000
2-Нұсқасы:
Е1 қыртысты магистральды конвейерлік штректен К5 қыртысына өту ұзындығы 100м. 94 гор квершлагтан. -160 м өту үшін К-6 қыртысты конвейерлік бремсберг, ұзындығы 2125м, К-6 қыртысты жол бремсберг, ұзындығы 2125м және фланговый ұзындығы 2050м.
2.2 - кесте
№ 2 нұсқа бойынша шығындарды есептеу
Шығындардың атауы
Ұзындығы, м
Sсв*., м2
Типі
Құны
1п.м., тг
Жалпы құны,
тг
К5 алаңы конвейер промквершлаг
100
17,4
метал.
64000
6400000
К5алаңы жол промквершлаг
100
17,4
метал.
64000
6400000
К-6 қыртысты конвейерлік бремсберг
2125
17,4
метал.
46000
97750000
К-6 қыртысты жол бремсберг
2125
17,4
метал.
46000
97750000
К-6 қыртысты фланговый бремсберг
2050
14,9
метал.
46000
94300000
Тау-кен жұмыстары бойынша
302600000
Ескерілмеген 30%
90780000
Нұсқасы бойынша жиыны
393380000
Ескерту Ѕсв.* - жауын-шашыннан кейінгі жарықтағы қимасының ауданы.
Бұрынғы салыстырмалы талдауды негізге ала отырып, екінші нұсқа неғұрлым үнемді болып табылады:
Магистральды конвейерлік штрека қыртысты Е1 өту пласт К5 конвейер промквершлаг қыртысты К5 ұзындығы 100м, магистральды жол штрека қыртысты Е1 өту пласт К5 жол промквершлаг қыртысты К5 ұзындығы 100м. 94 гор квершлагтан. -160 м өту үшін К-6 қыртысты конвейерлік бремсберг ұзындығы 2125м, К-6 қыртысты жол бремсберг, ұзындығы 2125м және фланговый ұзындығы 2050м.
2.3 Өндірістік шахта қуаты
2.3.1 Шахтаның жұмыс режимі
Шахтаның келесі жұмыс режимі қабылданады:
жылдық жұмыс күн саны 305
айлық жұмыс күн саны 30
тәуліктегі ауысым жұмыс саны 4
соның ішінде көмір өндіру 3
жұмыс ауысымының ұзақтығы:
жерасты жұмыстарында 6 сағат
жер бетінде 8 сағат
апталық жұмыс ұзақтығы:
шахта үшін 7 күн
жұмысшылар 5 күн
2.3.2 К-6 қыртысының өндірістің қуаты мен уақыты
Шахтаның жобалық қуаты - бұл белгіленген сапа мен уақытта барынша мүмкін болатын көмір өндіру, шахтаны белгілі бір жобамен құрылыс жүргізу немесе қайта жаңарту. Шахтаның жобалық қуаты шахта өріс қорларынан анықталады, қуатты қабаттарды, әзірлеуге қабылданған, орналасу бұрышы, жалпы қабаттардың саны мен жүргізу жұмыстарыныңң тереңдігі.
Қабылданған жүйесіне қарай жүктеме тазалау забой мен барлық әзірленетін қабаттарды әзірлеу белгіленеді, қабылданған технологиялық құралдар мен басқа да барлық әсер ететін факторлар. Дайындық жұмыстарындағы көмір өндірудің учаскесі ескере отырып орташа тәуліктік жүктеме белгіленеді.
Учаскідегі орташа тәуліктік жүктеме:
(2.1)
мұндағы, ғы Коч - тазарту жұмыстарының көмірді шығу коэффициенті (0,85-0,89аралығында қабылданады);
Аоз.ср - тазалау забойдағы орташа жүктеме, ттәул.
тазалау забойдағы орташа жүктеме мына формула бойынша айқындалады:
(2.2)
мұндағы, mср - өңделетін көмір қабатының орташа қуаты, м.
ттәул.
ттәул.
Шахтаның көмір өндіруін анықтайтын мүмкіндіктері бойынша басты буыны тау-кен жұмыстары болып табылады. Шахтаның қуаты тау-кен мүмкіншілігіне байланысты қарқындату және шоғырлануына тәуелді. Тау-кен жұмыстары және шарттары ұтымды орналастыру қолданыстағы желілер үзілісті кезінде симметричном бөлу забойларлар бойынша анықталады, қабаттар және өрістер мынадай формула бойынша есептеледі:
(2.3)
мұндағы, Nк.г. - көкжиек қанаттарының бір мезгілдегі жұмыс саны (қабылдайды тең, 1);
Nпл. - көкжиектегі қабаттардың саны (қабатта), 1;
Nв.п. - қаттағы қазу алаңдарының саны (панельдер, блоктар), 1;
Nо.з. - кен алу жолында тазарту забойларының саны (панельдер, блокта), 1;
Nдн. - жылдық жұмыс күн саны 305.
шахтаның өндірістік қуаты жобамен қабылданады мәні Аг = 0,8 ∙ 106тжыл.
К-6 қыртысты өңдеу уақыты құрайды:
(2.4)
Тр= =21 жыл.
К-6 қыртысты толық өңдеу уақыты:
Тп = Тосв. + Тст. + Туг., (2.5)
мұндағы, ғы Тосв. - игеру кезеңінде жобалық қуаты 1 жылға тең қабылданады;
Тст. - тұрақты пайдалану кезеңі;
Туг. - тау-кен жұмыстарын 1жылға тең болып қабылданады.
Ескере отырып, бұл бірінші жылы игерудің жобалық қуаты және тау-кен жұмыстарының % игеру қуаттың 50% құрайды, тұрақты пайдалану шамамен:
Тосв.= Тр -0,5(1+1)=21-0,5(1+1)≈20 лет.
Тп = 1 + 20 + 1 = 22года.
2.3.3 Қолданыстағы забойлар желісін анықтау.
Қолданыстағы тазарту забойлар желісі мына формула бойынша анықталады:
(2.6)
мұндағы, Кд - қолданыстағы забойдағы көмір өндіру коэффициенті, (0,94);
V год - тазарту забойдағы орташа жылдық жүргізу желісі;
Рср - қабаттың орташа өнімділігі, тм2;
Аг - шахтаның өндірістік қуаты, тжыл;
Коч - тазарту забойларын көмір алу коэф., 0,98.
Бұл бір мезгілде әзірлеуде бір пласт орналасқан:
, (2.7)
онда γср - көмірдің орташа тығыздығы;
(2.8)
мұндағы, ғы N дн - жылдық жұмыс күн саны, 305;
Кц - учаскі бойынша көмір алу коэффициенті;
L - тазарту забойының ұзындығы, 220м.
Тазарту забойының орташа тәуліктік жүктемесі мына формула бойынша анықталады:
(2.9)
мұндағы, mср- өңделетін қабаттың қуаты, 1.45 м;
l - тазарту забойының ұзындығы, 220м;
γ = көмір тығыздығы - 1,3, тм 3;
r = Сүргі қармау шамасы - 0,12, м;
nц - циклдарының саны, 60.
Ам=1,45∙220∙0,12∙60∙1,3∙0,98=2930 тай,
=2204м,
182м.
Жұмыс істейтін забойлардың саны мына формула бойынша анықталады:
(2.10)
0,83.
2.4 К5 промквершлага конвейерлік жүргізу
2.4.1 Қима әзірлеу таңдау
Көлденең қимасының ауданы қазбаның мынадай нұсқаулары бойынша анықталуы тиіс:
- ауа ағынының рұқсат етілген жылдамдығы,
- жылжымалы құрамның габаритті көлемі мен жабдықтарды орналастыруда ескерілетін, ең төменгі рұқсат етілген саңылау,
- тау қысымы әсерінен кейінгі бекітпе шөгуінің көлемі және бүкіл жұмыс кезеңі ішінде жөндеу жұмыстарынсыз пайдалану.
Әзірлеу, пайдалану кезеңі бойынша өтілуі тиіс ауа саны анықталады:
, (2.12)
мұндағы, ғы - ауа жеткізу коэффициентінің әркелкілігі;
- көмір өндіру учаскелерін ауамен желдету жүйесі олардың өнімділік бойынша, ттәул;
- салыстырмалы газ бөліну, м[3] т;
- рұқсат етілген метанның шығыс ағыны, %;
28,8 м3c.
Қазбадағы ең аз ауа қимасы, қажетті мөлшердегі ауа өтіп жатқан әзірлеу және олардың барынша жоғары жылдамдық қозғалысына сүйене отырып анықталады(рұқсат етілген бойынша ТБ):
, (2.13)
мұндағы, ғы vдоп - әзірлеу бойынша барынша рұқсат етілетін ауа қозғалысының жылдамдығы, мс.
Sсв=. =4,8 м.2
2.4.2 Ашу жұмыстары үшін қажетті техникалық құралдарды таңдау
Талдауға сүйене отырып, қолда бар шахта жабдықтарын, тау-кен-геологиялық жағдайларын және қажетті қарқынын үңгілеу жүргізу үшін комбайн КСП-32 пайдалану ұсынылады. Ал 2ЛТ - 120У конвейердің тау-кен массасын тасымалдау КЛ-600 ленталық жүктеме арқылы таспалы жүзеге асырылады.
2.3- кесте
КСП- 32 ұңғымалық комбайнның техникалық сипаттамасы
Параметр атауы
Мәні
1
2
Жүргізілген қима қазба диапазоны, м2
10-32
Өнімділік, кем емес:
көмір, м[3]мин (тмин)
жыныс беріктігі бойынша σсж=100 МПа, м3мин
2,4
0,25
жебенің атқарушы органының мөлшері, м,
кем емес:
биіктігі бойынша
ені бойынша
5,0
7,0
Комбайн қозғалу жылдамдығы, мс (ммин),
1
Комбайнда оргатылған қуатты электр қозғалтқыштарының белгіленген процессоры, кВт, кем емес
208
Атқарушы электр қозғалтқышының қуаты, кВт, кем емес
110
Комбайнның габариттік өлшемдері, м:
шынжыртабанның ені бойынша
ені бойынша питателю
корпус биіктігі бойынша атқарушы органына бойынша ұзындығы
2,6
3,7
1,94 2,02
12,5
Комбайн массасы, т, артық емес
45
2.4-кесте
2ЛТ-120У таспалы конвейердің сипаттамасы
Лентаның ені, мм
Қабілеті қабылдау бөлмесі, ммин
Өндірістік есеп., тс
Максим ұзындығы
м
Лентаның жылдам дығы, мс
жетектің максим. қуаты,
кВт
Жетектегі барабандар саны
1
2
3
4
5
6
7
1200
18
1200
1000
2,5
2*250
2
2.4.3 Бекітпені есептеу
Аркалы бекітпе параметрлерін есептеу үшін нұсқаулыққа "сәйкес таңдау бойынша рамалық тау-кен қазбаларының бекітпелерін" (ВНИМИ, 1991ж.) конвейерлік промквершлага К-6 қыртысты жүргізіледі.
2.5-кесте
Бастапқы деректер
Параметр атауы
Мәні
Максималды әзірлеу жүргізу тереңдігі, м
750
Құлау бұрышы (ең жоғары)
17[0]
Өткізу тәсілі
комбайн
Қазылып жатқан қазбаның қимасы жарықтағы ауданы, м2
2219,1
Қазылып жатқан қазбаның есептік ені
6000
Қазылып жатқан қазбаның есептік биіктігі
4500
Бүйірінен әзірлеу қысу және төбе жабындары жыныстарының есептік кедергісі:
Rcк=
(R1m1 ...+Ri mi )К C
mi
(2.14)
мұндағы, ғы RC - әртүрлі қабаттың сығылуға қарсылығы, мПа;
mi - қуатының әртүрлі тұқымдарының, м;
К i - массивтегі қателіктерді ескеретін коэффициент, КС=0.9;
RCi = К C∙Ri, (2.15)
RC1 = К C∙ R1 =0,9∙55= 49,5мПа.
RC2 = К C∙ R2 =0,9∙35= 31,5 мПа.
Қазба құрғақ, сондықтан ылғалдылық беріктігі төмендейді.
Биіктік үшін есеп:
Нр.к=1,5b, (2.16)
мұндағы, b - қазылып жатқан қазбаның есептік ені.
Нр.б.=1,5∙6=9м.
топырақтың үшін есептік биіктігі:
Нр.п=b=6м. (2.17)
Есептік биіктігі топтары үшін бүйірінен әзірлеу:
Нр=Н=4,5м. (2.18)
мұндағы, ғы Н - қазылып жатқан қазбаның есептік биіктігі.
Жыныстардың сығылу үшін шатырын орташа алғандағы мәні құрайды:
42,1мПа.
Жыныстардың сығылу топырақ үшін орташа алғандағы мәні құрайды:
R с. п. = R C6 =40,5 мПа. (2.19)
Жыныстардың сығылу бүйірінен әзірлеу үшін орташа алғандағы мәні құрайды:
31,5 мПа.
Топырақ және шатыр үшін орта мәні:
41,4мПа.
2) Жыныстарының араласуы мына формула бойынша анықталады:
Uс = UтК Кq Кs Кв,
(2.20)
мұндағы, ғы Kα - жатқан өнім бұрышының бағыттары мен үңгілеу үшін шатырын Kα = 0,85, бүйірінен әзірлеу Kα = 0,85 коэффициенті;
Kq - жыныстардың ығысу бағытын , шатырын және топырақ, Kq=1 және 0,45 - бүйірінен әзірлеу коэффициенті;
KS = 0,2(-1) =0,2(6-1) =1 - топырақ және шатыр үшін,
KS = 0,2(Н-1) =0,2(4,5-1) =0,7 - бүйір ығысуы үшін;
Kв - басқа да қазба коэффициентің әсері;
К Т - қызмет көрсету мерзімі 15 жылдан астам КТ = 1 үшін уақыт бойынша ығысуы жыныстары, қазбалар әсер ету коэффициенті;
Kв
(2.21)
мұндағы, ғы Kα - тереңдігі 1,8 есептік кедергі коэффициент;
b1 және b2 - - қазбаның ені;
L - көршілес қазбалар арасындағы қашықтық, 20м.
Kв
Үлгі жыныстарының жылжуы үшін график бойынша шатырын Uт.кр = 190мм, топырақ Uт.п = 210мм, бүйірінен Uт.б = 800мм.
Жыныстардың ығысуы үшін шатыр, топырақ және бүйірінен тиісінше:
Uс.кр. = 1900,85 1 1 1,08=174мм,
Uс.п. = 2100,85 1 1 1,08=192мм,
Uс.б. = 2400,85 0,45 0,7 1,08=69,4мм.
3) Жүктеме 1 п. м. үшін қазбаның төбесі мен топырақ:
Р = Кп Кпр В Рн ,
(2.22)
4) Жүктеме 1 п. м. қазба үшін қазба бүйірінен:
Р = Кп Кпр Н Рн ,
(2.23)
мұндағы, ғы В =6м ені әзірлеу;
Н =4.5 м қазба биіктігі;
Кп = 1,1 - ашық қазбалар үшін жүктеме коэффициенті;
Кпр - қазба шарттарын жүргізу коэффициенті (Кпр =0,8 кезінде НRCКР= 75042,1= 17,81);
Рн - нормативтік жүктеме ығысу жыныстарына байланысты кесте бойынша айқындалады.
Шатырын үшін Рн.к = 80кПа, топырақтың Рн.п = 86кПа, бүйірінен Рн.б. = 35кПа
Жүктеме 1 п. м. қазба шатыры үшін, топырақ және бүйірінен әзірлеу, тиісінше:
Ркр= 1,1 0,8 6 80=422,4 кПа,
Рп.= 1,1 0,8 6 86=454 кПа,
Рб.= 1,1 0,8 4,5 35=138,6кПа.
5) Бекітпе орнату тығыздығы (n):
(2.24)
Жобада қабылданған аркалық бекітпе А19-27 жүк көтерімділігі N=290 кН
=1,56 рамам.
Технологиялық жағдайлары бойынша қабылданады N = 2 жақтауларым, т. е. рамасына бекітпе арқылы белгіленеді 0,5 м.
6) Тік және көлденең бекітпе:
∆=Uкр · kос , (2.25)
мұндағы, ғы ∆ - конСүргіктивті бекітпе, мм;
kс = 0,89
∆=400=0.89·192 = 171 мм,
∆=300=0.89·69,4 = 62 мм.
Демек үш тармақты аркалы металл бекітпе А19-27 300мм дейін және тығыздығы 2 жақтауларым. қаралатын қазба қалыпты пайдаланылуын қамтамасыз етеді.
2.4.4 Қазбаны жүргізу технологиясы
Тау-кен массасын алу комбайнмен жүргізіледі. Комбайнның қоректендіруші желі, жүйе, шаңды басу және дыбыс сигналын тексергеннен кейін барып комбайн жүргізушісі комбайнды забойға алып барады. Содан кейін ол атқарушы орган жұмыс жағдайына келтіріп, электр қондырғыны қосып тау жынысын бұза бастайды.
Забойдағы тау массасы комбайн көмегімен КЛ-600 ленталы жүктемеге, бұдан әрі 2ЛТ-120таспалы конвейерге артылады. Таспалы конвейер арқылы тау массасы скипті стволға келіп түседі.
Забойға қажетті конфигурация бергеннен кейін, комбайн машинисі атқарушы орган комбайн "ТОҚТА" түймесін басу арқылы өшіреді.
Бекітпенің тұрақты қорғауында, борт және забой кесектері. Құрастыру ұзындығы 2,5 м металлмен жүргізілуі тиіс.
Уақытша бекітпенің комбайн көмегімен салу үшін қажет:
1) гидро тіреулерді көтеріп, атқарушы орган қою арқылы қазба осі бойынша қаптамаларды топыраққа төмен түсіру керек.
2) комбайнның "Тоқта" батырмасының екі жағынан блоктау.
3) Көтергіш бекітпе қармауыштарын әкеліп салып, содан кейін барлық қоректендіргіш шегінен кету.
4) "Тоқта" батырмасын басып май бекетін қосу.
5) Көтеру. и. о., прижимая верхняк - жабында қоюға, оның дұрыс жағдайын, бағыттап барысын, көтерумен және бұрумен м. а.
6) Құлыптау "Тоқта" батырмасының екі жағынан комбайн. "Верхняк жатқызып металл торды.
7) "Тоқта" батырмасын басып май бекетін қосу 8 "Тоқта" батырмасын комбайнның екі жағынан құлыптау.
9) уақытша бекітпені тіреу көмегімен бұрын орнатылған тұрақты бекітпе рамасына қосу.
10) Тұрақты бекітпеге бағана орнату:
Топырақтағы әзірлеу кезінде кайла көмек қажетті қашықтықта бағандарды орнату үшін алынады шұңқырлар тереңдігі 100 мм. Алынған шұңқырлар тіреудің төменгі шетімен орнатылады, жоғарғы тірек ұштарын шығарылады астында верхняк. Содан кейін тіреулер хомут арқылы төбеге қосылады. Бекітпе рама мен қазба арасындағы қуыстары жанбайтын материалдармен қапталған болуы қажет.
Бекітпе аралық рама жоғары сипатталған тәртіппен жүргізіледі. Содан кейін жаңадан орнатылған бекітпе бұрын орнатылған белгіленген бекітпе қосылады.
2.4.5 Дайындық жұмыстары жүргізу кезіндегі қауіпсіздік техникасы
Қауіпсіз жұмыс жүргізу мақсаты қолданыстағы "көмір шахталарындағы қауіпсіздік ережелерін"сақтау қажет:
1) Жұмысты басталар алдында:
- Жұмыс басталар алдында бригадир өз жұмыс орындарын тексеруге және жұмыс орнын қауіпсіз күйге келтіруге міндетті.
- егер аға жұмысшылар арасындағы ауысымға үзіліс көзделмесе жұмысты тапсыру және қабылдау ауысымы тікелей жұмыс орнында жүргізіледі. Ауысым тапсырушы ауысымды қабылдаушыға тау-кен-техникалық жағдайы (тау-кен қысымы, кездескен геологиялық бұзушылықтар, күмбездер пайда болуы және т. б.) туралы, бекітпе, конвейер, қайта тиеу, сорғылар және т. б.) ерекше назар аудара отырып, әлсіз және қолда сынған және істен шықаны туралы хабарлауға міндетті.
- Жұмысшы жұмыс орнында тексеруге міндетті:
- барлық забойлық механизмдердің жарамдылығы мен қалыпты жұмыс істеуін, , сондай-ақ конвейер, сорғы станциялары және т. б.;
- қол құрал-саймандарының болуы және жарамдылығы;
- су беруге арналған шлангілер мен құбырлардың жарамдылығы;
- кеніштік ауа құрамы мен желдету жүйесінің жарамдылығы ;
-забойдың жай-күйі (сызаттар болуы, күмбездер және т. б.);
- газодинамикалық құбылыстардың ескерту белгілерін тексеру ("дүмпуі", жоғары газ бөліну және т. б.);
- телефон байланысының жарамдылығы.
Қандайда бір ақаулықтар табылған кезде жұмысшы оларды жою жөніндегі шараларын қабылдауға немесе бұл туралы тау-кен шебері немесе басқа учаскелік қадағалаушы тұлғаға хабарлауға міндетті.
2) жұмыс кезінде:
барлық ауысымның ішінде бригадир жұмыс орнының қауіпсіз болуын қадағалауы тиіс
- технологиялық цикл жұмыс бойынша операцияларды орындау кезінде жұмысшы тау-кен қазбаларын жүргізудегі орындау тәртібін, қазбаларды бекіту қазба паспортын қатаң сақтауға міндетті .
- кеніш атмосферасының құрамы мен ауадағы метанның құрамы талаптарға сәйкес келуі тиіс, жергілікті желдету желдеткіштері үздіксіз жұмыс істеуі тиіс;
- желдету құбырларын забойға дейінгі қашықтығы 8 метр аспауы тиіс;
- жергілікті желдету желдеткіштері қазбаға таза шықпа ауа ағысы кем дегенде 10 метр қашықтықтан аспауы тиіс;
2.5 Қорытындылар бойынша бөлу
К-6 қыртысты шахта алаңы шегінде қазба қабылданды. К-6 қыртысты ашу горизонтта -460м. өндірілген желдету оқпаны бар, конвейер промквершлаг К5 қыртысты, өтілген магистральды конвейерлік штрек қыртысты және жол промквершлаг К5 қыртысты, өтілген магистральды жол штрек Е1қыртысты.
К-6 конвейер промквершлаг жыныс бойынша жүргізіледі, адамдардың жүріп-тұруына арналған, тасымалдау, тау-кен массасын тазалау және дайындау забойларының шығыстарында К-6қыртысты. К-6 жол промквершлаг тасымалдауға арналған материалдарды жеткізу бойынша жүргізіледі. К-6 жол және конвейерлік промквершлаг аркалы бекітпе А19-27 жүргізіледі.
К-6 қыртысты шахтаның өңдеу кезінде өндірістік қуаты Аг = 1.1 ∙ 106 тжыл.
Шахтада резервтік забой қаралмаған. Қолдану кезінде механикаландырылған кешендерді, экономикалық тұрғыдан ұстап резервтік тазалау забой тиімді емес. Арналған резервінің өндірістік қуаты шахтаның кезекті лава дайындау көзделеді, сондықтан 3 ай бір мезгілде екі тазартпа забойы жұмыс істеуі тиіс.
қазбалардың ұңғылау жұмыстары КСП-32 ұңғымалық комбайндар көмегімен жүргізіледі. тау-кен массасын забойдан тасымалдау 2ЛТ-120У таспалы конвейерлердің көмегімен жүргізіледі. Забойдан тау массасы КЛ-600 ленталы жүктемеге комбайн көмегімен орындалады, бұдан әрі таспалы конвейер 2ЛТ-120. Тау массасы таспалы конвейер бойынша келіп стволға түседі.
Материалдарды және жабдықтарды жеткізу монорельсті жолдың ДП-155У локомотивтік тартымы бар шахталық көлік көмегімен жүзеге асырылады.
3. Шахта алаңын дайындау
3.1. Шахталық өріс тәсілдері мен схемаларын дайындау
Шахта өрісін дайындау деп жүргізу жұмысы басталғанан кейін шахта өрісінің жүйесін даярлайтын тау-кен қазбаларын қамтамасыз ететін шарт үшін тиімді және қауіпсіз алу түрін атайды. Шахталық өрісті дайындау, әдетте бөліктерінде және оларды пысықтау дайындау жүргізеді.
3.1.1. Шахта өрісін дайындау тәсілдері
Даярлайтын қазбаларын орналасуы бойынша қатысты қабатын ажыратады:
- шахта алаңын дайындау әдісі - бүкіл даярлайтын қазбалар кешені бойынша өткізілетін тәсілі.
- шахта алаңын далалық дайындау әдісі - ол кезде барлық даярлайтын қазбалар кешені жыныс бойынша жүргізілетін дайындау тәсілі.
- шахта алаңын далалық қазба дайындау әдісі - жоғарыда сипатталған әдістер комбинациясын білдіретін тәсілі.
Свите қабаттарды дайындау кезінде екі тәсілге бөледі:
- Жеке дайындық.
- Топтық дайындау.
Жеке дайындау кезінде даярлайтын қазбаларының кешені әрбір қабат үшін жүргізіледі. Бұл тәсілі пласт аралық қуаты 50 м кезінде қолданылады. қабаттары өңдеу жеке-жеке немесе бірге жүргізеді.
топтық дайындау кешені кезде даярлайтын қазбаларының үшін бір мезгілде өңдеу, екі және одан да көп қабаттарды пайдаланылады. Топтау пласт аралық қуаты кемінде 50м кезінде қолданылады.
3.1.2. Шахта өрісінің схемасын дайындау
Схемасы дайындау - біріккен функционалдық мақсатын ескере отырып тән орналасуы, шахта өрісінің бірыңғай даярлайтын қазбаларын кешені бөлу дайын алу қамтамасыз ету.
Горизонттық схемасын дайындау - тау-кен қазбаларының кеңістіктік орналасуы, , шахталық өрістің көлік горизонты мен " кен алу сатысын бөлу.
Шахта өрісінің панельді схемасын дайындау - шахталық өріс пен панельдер бөлісетін, қазбалар жиынтығы. Қолдану облысы 250. Құлдырау мөлшері бойынша 1200-1500м, болатын созылу бойынша 3500-4000м.
Шахта өрісінің қабаттық схемасы дайындау - шахталық өріс пен қабаттар бөлісетін, қазбалар жиынтығы. Қолдану облысы 350. Қабат биіктігі 55 800-400м. 55 120-150м.
3.2. К-6 қыртысты игеру жүйесі және 4-2-5-1 учаскесінің кен алу қорларын дайындау
3.2.1. К-6 қыртысты игеру жүйесі
К-6 қыртысты шахта алаңын шегінде қазба қабылданды. Қыртыс шахта өрісінің шегінде қуаты мен құрылысы тапсырды. Басым қуаты 1,45 м. Шахта өрісінің пласт дайындау тәсілі қабылданды. К-6 қыртысты дайындау тәсілі - жеке. К-6 қыртысты конвейерлік және жол бремсберг дайындалып, 94 гор.-160м квершлаг бойынша бастап өткен. Шахта өрісінің дайындау панельдік схемасы қабылданды.
К-6 қыртысты үшін тау-кен-геологиялық және кентехникалық жағдайларды пайдалану қабылданады игеру жүйесі ұзын бағаналардың созылу бойынша толық қирау. Пысықтау бағаналарын қазу қарастырылады жоғарыдан төмен қарай түсу тәртібінде. Өңдеу бағаналарын қазу жүзеге асырылады астында шағын бұрышы кері тәртіпте бойынша қарастырылады. Дайындау тәсілі қазу бағаналарын жүргізу қосақталған қазу кері тәртіпте құлау бұрышы бойынша қарастырылады.
К-6 конвейерлік бремсберг К-6 қыртысты бойынша жүргізіледі адамдар өту үшін, 4-2-5-1 тазалау забойындағы кен массасын тасымалдауға және дайындау забойына. К-6 жол бремсберг К-6 қыртысты бойынша жүргізіледі, арналған материалдарды жеткізу үшін.
Орындалған есептеулер Сәйкес ескере отырып, ұзақ қызмет мерзімі жол бекітпе қазбаларын және К-6 конвейерлік бремсбергтер А19-27 бекітпе аркалы жүргізіледі. Қазылып жатқан қазбаның қимасы 22 м2, жарықтағы жауын-шашын -19,1 м2 дейін, жарықтағы жауын-шашын -17,4 м2 кейін. Қазбаның ені 5,414 м, биіктігі 4,25 м2 бекітпе орнату қадамы:0,8 м шатырға темір торлы керме қапталады. Екі бортта РЗ-2,6 металл тормен қапталады.
3.2.2 4-2-5-1 кен алу учаскесінің қорларын дайындау
Қазу бағандарды құру дайындау көзделуде штректермен, өтпелі К-6 қыртысты конвейерлік бремсберг. Тазалау забойының ұзындығы 220м қабылданды.
Қазбаларды ұңғылау дайындық кезінде КП-21 ұңғымалық комбайндар арқылы жүзеге асырылатын болады.
4-2-5-1 кен алу учаскесінің қорларын дайындау үшін бірқатар тау-кен қазбаларын жүргізу қажет: 4-2-5-1конвейерлік штрека, 4-2-5-1 монтаж камерасы (екі кезеңнен тұрады: жіңішке қимамен және кеңейту), 4-2-5-1 штрек желдеткіш және К-6 қыртысты фланг бремсберг. 4-2-5-1 кен алу учаскесінің көлденең қимасының ауданы өтілмеген тау-кен қазбалары (жарықтағы) бойынша анықталды:
- ауа ағынының рұқсат етілген жылдамдығы (түрлі желдету факторлар бойынша),
- жылжымалы құрамның габаритті көлемі мен ең төменгі рұқсат етілген саңылауды ескере отырып жабдықтарды орналастыру.
- көлемі шөгуінің бекітпені тау қысымы әсерінен кейін және жөндеу жұмыстарынсыз ұстау пайдаланудың бүкіл кезеңі ішінде.
4-2-5-1 конвейер штрек К-6 қыртысы бойынша жүргізіледі, тау-кен қазындысын 2ЛТ120У конвейермен тасымалдау үшін арналған, адамдардың жүріп-тұруына, 4-2-5-1 тазалау забойына берілген таза ауа ағынын және материалдар мен жабдықтардың ДП-155У дизель тасымалдау жол көмегімен жеткізілген. Қазбаның қимасы - 11,2 м2, ұңғылау - 12 м2. Қазылып жатқан қазба ені - 5,0 м, ұңғылау биіктігі - 2,4 м. Қазбаның көлбеу бұрышы - 2-ден 5 градусқа дейін. Конвейерлік штрек ұзындығы L= 1510 м.
4-2-5-1 конвейерлік штрек бекіту шатырын орындалған есептерге сәйкес анкерлі бекітпе жүргізіледі: 5 анкерлер ұзындығы 2.4 м, АСП24 қондырғысымен ұзындығы 600 мм бір ампуланы ПМШ8 астында ұзындығы 4,5 м. Керме төбесін РЗ-2,6тормен жабылады. Бекітпе орнату қадамы 0,8 м.
Екі бортта металл тормен керіледі. Бекіту торлар анкерлермен жүргізіледі: бір АСП анкер ұзындығы 2,2 м, бір ШК-1М анкер ұзындығы 1,6 м бекітпе орнату қадам, көптеген арнайы кеспе профил ПМШ-8 ұзындығы 0,25 м.
Адамдардың өтуі үшін, 4-2-5-1 тазалау забойына шықпа ауаны өткізу және жеткізілген материалдар мен жабдықтардың дизель тасымалдау жолдар көмегімен 4-2-5-1 штрекке К-6 қыртысы бойынша желдету жүргізіледі. Қазбаның қимасы 11,2 м2, ұңғылау 12 м2. Қазылып жатқан қазба ені - 5 м, ұңғылау биіктігі - 2,4 м-көлбеу Қазбаның көлбеу бұрышы - 2-ден 5 градусқа дейін. 4-2-5-1 желдеткіш штрек ұзындығы L= 1510 м.
4-2-5-1 желдеткіш штрек бекіту шатырын орындалған есептерге сәйкес анкерлі бекітпе жүргізіледі: 5 анкерлер ұзындығы 2.4 м, АСП24 қондырғысымен ұзындығы 600 мм бір ампуланы ПМШ8 астында ұзындығы 4,5 м. Керме төбесін РЗ-2,6тормен жабылады. Бекітпе орнату қадамы 0,8 м.
Екі бортта металл тормен керіледі. Бекіту торлар анкерлермен жүргізіледі: бір АСП анкер ұзындығы 2,2 м, бір ШК-1М анкер ұзындығы 1,6 м бекітпе орнату қадам, көптеген арнайы кеспе профил ПМШ-8 ұзындығы 0,25 м.
Кешенді құрастыру арналған 4-2-5-1 монтажды камера К-6 қыртысы бойынша жүргізіледі. Қазылып жатқан 4-2-5-1 монтаж камера қимасы:
- жалпы қимасы - Sпр. = 16,2 м2, ені -7,0 м , биіктігі 2,4 м).
Қазбаны көлбеу бұрышы 3-тен 10 градусқа дейін. 4-2-5-1кен алу учаскесінің монтаж камера ұзындығы L= 220 м. Негізгі бекітпе анкерлер саны 8 дана, толық қима аралық анкерлер саны 4 дана,
Тазалау забой бөлігінде шықпа ауаны өткізу К-6 флангалы бремсберг К-6 қыртысы бойынша жүргізіледі.
қазбалардың ұзақ қызмет мерзіміне сәйкес орындалған есептеулерді ескере отырып, бремсберг бекіту А16-27 аркалы бекітпе арқылы жүргізіледі. Қазылып жатқан қазбаның қимасы 19,1 м2, жауын-шашынға дейін жарықтағы 16,8 м2, жауын-шашын кейін жарықтағы 14,9 м2. Қазбаның ені 4,76 м, биіктігі 3,72 м. бекітпе орнату қадамы 0.8 м. Керме шатырға темір торлы. Екі бортта РЗ-2,6металл тормен керіледі.
3.3 4-2-5-1 конвейерлік штректегі анкерлік бекітпені есептеу
3.3.1 анкерлі бекітпенің бастапқы деректерін есептеу үшін
темір полимер анкерлі бекітпе үшін 4-2-5-1 конвейерлік штрек К-6 қыртыс параметрлерін есептеу өтелетін қазба сияқты 3.3 -тармағына сәйкес " Қазақстандағы көмір шахталарында анкерлік бекітпені қолдану жөніндегі нұсқаулықты" (ВНИМИ, 2000 ж.) жүргізіледі
R1= 40МПа 5,0м
R3 = 10 МПа 2,4 м
R3 = 40 МПа 5,0м
Сурет 3.1. жыныстың қысуға қарсылығына анықтама жүргізу.
3.1 - кесте
Анкерлі крептерді есептеу үшін бастапқы деректер
Көрсеткіштің атауы
Көрсеткіштің мағынасы
Көрсеткіштің мәні
1
2
3
Шатыр жынысы
-
1
Шатыр беріктілігі
-
2
Қазба тереңдігі, м
Н
700
Құлау бұрышы, град.
0-10
Жұмыс ені, м
В
5,0
Жұмыс биіктігі, м
h
2,4
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz