Күмәнді дебиторлық берешек

Жоспар
Кіріспе

1 Күмәнді дебиторлық берешек пен оны бағалау 2 Өткізу көлеміне байланысты процент тәсілі
3 Төлеу мерзімі бойынша шоттарды есептеу тәсілі
4 . Вексельдер есебі
5. Есеп беретін адамдармен және басқа да дебиторлармен есеп айырысу есебі
6 Еншілес, тәуелді, бірлесіп бақыланатын заңды тұлғалардың дебиторлық берешегі

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Мерзімінде төленбеген дебиторлық берешек ақталмайтын болып саналады. Ол есеп және қаржы тәртібін бұрмалаушылықтар, ұйымдағы және бухгалтерлік есеп жүргізудегі кемшіліктер, тауарлық - материалдық қорларды жіберуді бақылаудағы босаңсулар салдарынан пайда болады.
Қазақстан Республикасындағыы барлық шаруашылық субъектілеріндегі табысты есептеу тәсілімен айқындайтындықтан, күдікті борышар бойынша резерв құру қажеттілігі туады. Олар тәуекел қоры болып табылады, сол немесе басқа борыштың өтелмей қалуынан сақтандырады. Бухгалтерлік баланста дебиторлық берешек күмәнді борыштар бойынша резервті есептеп шығару үшін көрсетіледі.
7.2. Күмәнді дебиторлық берешек пен оны бағалау
Салық кодексіне сәйкес күмәнді талаптар - Қазақстан Республикасының заңды және жеке кәсіпкерлері - резиденттеріне, сондай - ақ Қазақстан Республикасында тұрақты мекеме арқылы іс - әрекет жасайтын заңды тұлғалар - резидент еместерге тауар өткізу, жұмыс орындау, қызмет көрсету нәтижесінде пайда болған және талап пайда болған сәттен бастағанда үш жыл ішінде қанағаттандырылмаған талаптар; сонымен қатра өткізген тауарлар, орындалған жұмыс, көрсетілген қызметтер бойынша пайда болған және Қазақстан Республикасының заңдарынпа сәйкес салық төлеуші - дебиторды банкрот деп тануға байланысты қаанағаттандырылмаған талаптар да күмәнді деп танылады.
Егер күмәнді дебиторлық берешек болуы ықтимал және бағалануы мүмкін болса, оны шотта көрсету қажет. Салыстыру принципі бойынша дебиторлық берешектің есепті кезеңде күмәнді шығындары ойындалуын талап етеді. Болжанатын дебиторлық берешек операциялық іс - әрекеттен болған шығыс - күмәнді борыштар шығыстары ретінде көрсетіледі.
Егер күмәнді дебиторлық берешек күтілмесе, онда кірістер мен алынуға тиісті шоттарға ешқандай түзетулер талап етілмейді, ал дебиторлық берешек үмітсіз деп мойындау кезеңіне есептен шығарылады. Мұндай амал тікелей есептен шығару тәсілі деп аталады.
Егер күмәнді дебиторлық берешек ықтимал (мерзімі біткен) және есепке алынуы мүмкін болса, есепті кезең соңында түзету жазбасын жасау талап етіледі. Мысалы, егер субъект 15000 теңге сомасында күмәнді дебиторлық берешекті күтсе, күмәнді борыш бойынша шығынды көрсететін мынандай проводка енгізіледі:
821 Жалпы және әкімшілік шығындар шот дебеті
331 Күмәнді борыштар бойынша резерв шот кредиті 15000
Күмәнді борыштар бойынша резерв құру тәртібін Табыс 5 бухгалтерлік есеп стандарттарымен және оған күмәнді борыштар бойынша резерв құру тәртібі атты әдістемелік ұсыныстармен реттеледі. Күмәнді борыштар бойынша резерв есепті кезең соңында өткізілген дебиторлық берешекті түгендеу қорытындылары негізінде құрылады күмәнді борыштарды бағалау жөнінде екі тәсіл бар: өткізу, орындалған жұмыс, көрсетілген қызмет көлемінің проценті тәсілі, төлеу мерзімі бойынша шоттарды есептеу тәсілі.
Өткізу көлеміне байланысты процент тәсілі - үмітсіз борыштардың проценті жалпы өткізу көлемінде анықталады. Бұл үшін бірнеше есепті кезең ішінде (ең аз үш жыл) тауар өткізу (жұмыс, қызмет) көлемін және күмәнді борыштар бойынша резерв пайда болуы үшін процентті белгілеуге арналған шоттар сомасын талдау қажет.
Мысалы. Жыл ішіндегі өткізу көлемі 1390 мың теңгені құрады. Күмәнді берешектің орташа проценті есебән жүргіземіз:
Жылдар
Өткізу көлемі
Үмітсіз борыштар сомасы
Процент
2000
630
21
3,3
2001
890
15
1,7
2002
1200
19
1,6
Жиыны
2720
55
2

2002 ж. үшін күмәнді борышы бойынша резерв сомасы (3,3+1,7+1,6):3=2,2%
1390х2,2%=30,58 мың теңгені құрады.
Есепті кезең соңында мынандай жазба жазылады:
821 Жалпы және әкімшілік шығындар шот дебеті
311 Күмәнді борыштар бойынша резерв шот кредиті - 30,58 мың теңге
Төлеу мерзімі бойынша шоттарды есептеу тәсілі - берешекті төлеу мерзімі бойынша күмәнді талаптар проценті анықталады. Бұл үшін алынуға тиісті барлық шоттарды мынандай категориялар бойынша жіктеу қажет:
* өтеу мерзімі әлі болмаған шоттар;
* 1 күннен 30 күнге дейінгі төлеу мерзімі бар шоттар;
* 31 күннен 60 күнге дейінгі төлеу мерзімі бар шоттар;
* 61 күннен 90 күнге дейінгі төлеу мерзімі бар шоттар;
* 90 және одан көп күндерде төлеу мерзімі бар шоттар.
Мысалы:
Дебиторлық берешекті төлеу мерзімдері
Сомасы (мың теңге)
Күмәнді деп саналатын борыштардың проценті
Күмәнді борыштар сомасы
* төлеу мерзімі әлі болмаған шоттар
* төлеу мерзімі 1 күннен 30 күнге дейінгі шоттар;
* төлеу мерзімі 31 күннен 60 күнге дейінгі шоттар;
* төлеу мерзімі 61 күннен 90 күнге дейінгі шоттар;
* төлеу мерзімі 90 және одан көп күндерге дейінгі шоттар;
360
270
210
180

100
18
22
14
23

32
64,8
59,4
29,4
41,4

32,0
Жиыны
1120

226,7

Күмәнді борыштар сомасы 226,7 мың теңгені құрайды.
824 Жалпы және әкімшілік шығындары шот дебеті
311 Күмәнді борыштар бойынша резерв шот кредиті - 226,7 мың теңге
Субъект балансынан бұрын талап етілмеген, күмәнді деп танылған борыштарды есептен шығарғанда мынандай жазба жазылады:
311 Күмәнді борыштар бойынша резерв шот дебеті
301 Алынуға тиісті шоттар шот кредиті
321-323 Еншілес, тәуелді, бірлесіп бақыланатын заңды тұлғалардың берешегі шот кредиті - 226,7 мың теңге

7.3. Вексельдер есебі
Вексель - бір жақты шартсыз ақшалай міндеттемесі бар қатаң белгіленген нысандағы төлем құжаты. Вексельді шығару мен айналым тәртібі Қазақстан Республикасының 28.04.1997 ж. №97-1 Қазақстан Республикасындағы вексельдік айналым туралы Заңымен реттеледіү
Жай вексель (соло) - вексель берушінің алғашқы талабы бойынша төленетін еш нәрсесіз алдын - ала шартталмаған міндеттемесі бар вексельі немесе белгілі бір уақытта вексель ұстаушыға вексельде көрсетілген ақша сомасын болашақта төлеу. Мұндай вексель бойынша вексель беруші төлеуші емес, үшінші тұлға (трассат) акцепт арқылы өзіне вексельдә төлеуге мәндеттеме қабылдайды. Алайда сол сәте дейін бойынша вексель беруші жауапты болады.
Аударылатын вексель (тратта) - вексель берушінің (трассанта) еш нәрсесіз алдын - ала шартталмаған ұсынысы (бұйрық) бар вексельді үшінші тұлғаға (трассата), төлеуге бірінші вексель ұстаушыға (ремитентке) немесе оның бұйрығы бойынша болашақтағы белгілі бір уақытта не болмаса вексельде көрсетілген ақша сомасын талап ету бойынша вексель.
Талап ету мерзімі бойынша немесе талап етілгеннен кейін белгілі бір уақытта, төленуге тиісті жай және аударылатын вексельде вексель беруші сомасына проценттер есептей алады.
Коммерциялық (тауарлық) вексель - сатып алу - сату мәмілесі негізінде берілген вексель.
Акцепт - вексельді төлеуге арналған жазбаша келісім.
Индоссамент - осы вексель бойынша басқа адамға құқықтарын сыйлағандай етіп сатуды растайтын, айналымдағы беріліс жазбасы.
Индоссант - вексель беретін адам.
Бұйрыққа емес - вексель берушінің вексельге кіргізетін, вексельді индоссамент арқылы беруге тыйым салуды бейнелейтін формула.
Аваль - вексельдік кепілдік, соған орай оны жсаған адам вексель бойынша міндетті басқа адамдардың міндеттемелерін орындау үшін жауапкершілік қабылдайды.
Регресс - акцептелмеген немесе төленбеген вексель бойынша қайтадан кері талап ету.
Есеп кеңсесі - Қазақстан Республикасы Ұлттық банкінің банктік заңнамаларға сай вексельдік операцияларды жүргізуге құқық беретін лицензиясы бар банк.
Форфейтингтік операциялар (форфеттеу) - тауарларды (жұмысты, қызметті) сатып алушының борыштық міндеттемелерін сатушыға арналған айналымсыз вексельді сатып алу арқылы өтеді.
Вексельдер бойынша бухгалтерлік еспе Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есеп беру туралы заңмен субъектілердің қаржы - шарушылық қызметі шоттарының Бас жоспарымен Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің 7.02.2001 ж. №23-2-2-6631510 Вексельдік операциялардың бухгалтерлік есебі туралы хаттымен реттеледі.
Алынған тауарлар (жұмыс, көрсетілген қызмет) үшін берілген вексельдер есебі. Жабдықтаушылармен есеп айырысуда проценттік вексель жазылады:
Мерзімі
Операциялар мазмұны
Дебет
Кредит
Сомасы
1.01
Алынған тауар үшін вексель берілді
671 Төленетін шоттар
6031 Берілген проценттік вексель
250 000, 0

Есептелген сыйақы сомасы
343 Болашақ кезеңдердің басқа да шығындары
684 Төленетін сыйақылар
4 167
31.01
Сыйақы сомасын ай сайын шығындарға жатқызу
831 Сыйақы түріндегі шығындар
343 Болашақ кезеңдегі басқа да шығындар
2 083,5

Сыйақы сомасын өтеу
684 Төленетін сыйақылар
441 Ағымдық шоттағы ақша
4 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.