Халықты сүт өнімдермен (сүтпен) қамтамасыз ету

Жоспар
Кіріспе

Кіріспе
1 Қазақстан Республикасындағы өнеркәсіп салаларының қазіргі жағдайы
2 Бір жылда адам басына шаққандағы халықты сүт өнімдермен (сүтпен) қамтамасыз ету деңгейі
3 Сүтті қайта өңдеудегі жалпы өндірістің көлемі

Елімізде нарықтық экономиканың қалыптасуы өнім сапасын арттыру мәселесін отандық өнім өндірушілердің үйреншікті ыңғайларын толығымен өзгертті. Қазақстанның тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасуы мен дамуы, нарықтық экономикаға кіру болашағы республика экономикасының бәсекеге қабілеттілікке жетуінің обьективті қажеттілігін негіздейді. Әкімшілдік әміршілдік экономикада бәсекеге қабілеттілік мәселесі ішкі нарықта туындамады, себебі өнімді өткізу сұрақтарын әкімшілдік шаруашылықты бұзып, өндірістік звенолар санының өсуіне алып келеді. Қазіргі уақытта Қазақстан экономикасына төніп тұрған қауіп нығайып өсіп бара жатқан халықаралық экономикалық бәсекелестік. Бұл қауіпті алдын алу ұлттық экономикамыздың бәсекеге қабілеттілігін арттыру арқылы қол жеткізуге болады.

Пән: Ет, сүт, шарап өнімдері
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе
Елімізде нарықтық экономиканың қалыптасуы өнім сапасын арттыру мәселесін отандық өнім өндірушілердің үйреншікті ыңғайларын толығымен өзгертті. Қазақстанның тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасуы мен дамуы, нарықтық экономикаға кіру болашағы республика экономикасының бәсекеге қабілеттілікке жетуінің обьективті қажеттілігін негіздейді. Әкімшілдік әміршілдік экономикада бәсекеге қабілеттілік мәселесі ішкі нарықта туындамады, себебі өнімді өткізу сұрақтарын әкімшілдік шаруашылықты бұзып, өндірістік звенолар санының өсуіне алып келеді. Қазіргі уақытта Қазақстан экономикасына төніп тұрған қауіп нығайып өсіп бара жатқан халықаралық экономикалық бәсекелестік. Бұл қауіпті алдын алу ұлттық экономикамыздың бәсекеге қабілеттілігін арттыру арқылы қол жеткізуге болады.

Қазақстан Республикасындағы өнеркәсіп салаларының
қазіргі жағдайы

Республикамыздың әлеуметтік экономикалық жағдайы облыс-ымыздың өнеркәсіп потенциялы дамуының деңгейімен анықталады. Өнеркәсіптік секторды одан әрі дамытудың басты міндеті тек қана өндірісті тұрақтандыру мен өсіру емес, сондай - ақ оның қайта құрылуы бәсекеге қабілеттілігін арттыру, шығарылатын өнімнің сапасын жақсарту, оның экспорттық әлеуетінің жоғарылауы болып табылады. Қазақстан Республикасы бойынша өнеркәсіп өндірісінің 2000 - 2004 жылдың қаңтар - желтоқсан айлар аралығындағы жағдайын төмендегі №1 кестеден көруге болады. кестедегі өнеркәсіп өндірісінің бес жылының 2004 жылды 2003 жылмен салыстыратын болсам, 2004 жылдың қаңтар - желтоқсан айларындағы өнеркәсіп өндірісінің қорытындылайтын болсам, 2004 жылы кен өндіру өнеркәсібінде 4959,9 млрд теңгенің өнімі өндірілді, бұл 2003 жылғы деңгейден 12,7% жоғары. Көлемнің өсуі негізінен газ конденсатын (45%), газ түріндегі табиғи газ (тауарлы шығарылым) (25,3%), шикі мұнай (11,5%) темір кенді шекемтастар (6,8%), темір кендерін (5,3%) тас көмір (2,3%) өндіруді арттырумен қамтамасыз етіледі. Сондай-ақ құрамында алтыны бар кендер және хром кендері, ескерткіштерге, әрлеуге немесе құрылысқа арналған гранит пен құмтас, бор және доломит, құм және малтатас, фосфат шикізаты, табиғи барий сульфаты 2003 жылғыдан артық өндірілген. Өңдеу өнеркәсібінде 1510,2 млрд теңгенің өнімі өндірілді яғни 2003 деңгейден 8,9% жоғары. Тоқыма және тігін өнеркәсібінде 37,3 млрд теңгенің өнімі өндіріліп, 2003 жылғы деңгейге 102,6% құрады, бұл қызметтің осы түрі бойынша өнеркәсіп өндіріс көлемінің 70%-ға жуық үлесі келетін мақта талшығын шығаруды көбейтуден болды, ал былғары, былғарыдан жасалған бұйымдар өндіруде және аяқ киім өндіруде 2004 жылы 2,4 млрд теңгенің өнімі өндірілді, бұл ірі қара малдың немесе жылқы, қой, ешкі және шошқа тектес жануарлардың терісінен дайындалған былғары және үсті былғарыдан жасалған аяқ киімді өндіруді өсіру есебінен 2003 жылғы деңгейден 17,9% жоғары. Сүрек өңдеудің және ағаштан бұйымдар өндірудің көлемі 2003 жылмен салыстырғанда 91,7% құрады, целлюлоза - қағаз өнеркәсібі мен баспа ісінде 33,3 млрд теңгенің өнімі өндірілсе, кокс, мұнай өнімдерін және ядролық материалдар өндіруде 134 млрд теңгенің өнімі шығарылды. Химия өнеркәсібінде 42,5 млрд теңгенің өнімі өндірілді. Ал металлургия өнеркәсібінде және дайын металл бұйымдары өндірісінде 628,2 млрд теңгенің өнімі өндіріліп соның ішінде қара және түсті металлургия өнімі - тиісінше 280,1 млрд және 307,1 млрд теңге, машина жасау саласында 123,7 млрд теңгенің өнімі өндірілді. Сонымен қатар республикада 66,8 млрд кВт сағаттың немесе 2003 жылдан 4,6% артық электр энергиясы өндірілді, жылу энергиясын өндіру Ақмола, Ақтөбе, Алматы, Атырау, Қарағанды, Солтүстік Қазақстан облыстары мен Астана, Алматы қалалары кәсіпорындарының көледі кемітуіне байланысты 2003 жылғы деңгейге 99,7% құрады, ал табиғи су өндірісі 2,3 млрд текше метр құрады, бұл 2003 жылғы деңгейден 5,7% құрады. Жоғарыда көрсетілген №4 кестеден көріп отырғанымыздай, жалпы Республика бойынша соңғы бес жылда 12 млн 154 мың 127 теңгенің өнімі өндірілді. 2004 жылы 2003 жылға қарағанда 346701 теңгенің өнімі артық өндірілді. Ал енді республика бойынша соңғы жылдардың қорытындысын талдайтын болсам, өнім өндіруден үлкен көрсеткішті Атырау, Маңғыстау, Қарағанды, Ақтөбе, Павлодар облыстары құрап отырса, Шығыс Қазақстан, Алматы қаласы, Қызылорда, Алматы облысы, Оңтүстік Қазақстан, Батыс Қазақстан, Қостанай облыстары кейінгі орында тұр.ал ең төменгі көрсеткішті Ақмола, Жамбыл, Астан және Солтүстік Қазақстан облыстары құрап отыр. Атырау облысы бойынша өнімнің өсу қарқыны жылдан жылға өсіп отырғанын байқауға болады. егер 2003 жылы 18,0%-ға өсіп кетті де 612574 теңгенің өнімі өндірілді деп алып қарасақ, 2004 жылы бұл көрсеткіш 8,9%-ға асып түсті де 667 мың 552 теңгені құрады. Жалпы бұл көрсеткіштердің жылдан жылға өсуін қысқаша бұл мұнай өндірудің есебінен деп айтуымызға болады. Атырау облысынан кейінгі үлкен көрсеткішті Маңғыстау облысы алып отыр, 2003 жылы 2002 жылға қарағанда 24,5%-ға көп өнім өндірілді де 2004 жыл бұл көрсеткіштер 364085 теңгеге жетті. Бұл деген сөз 2003 жылға қарағанда 12,5%-ға артық өндірілді дегенді білдіреді. Кейінгі орынды көмідің есесінен өндіріс көлемін ұлғайтып отыған Қарағанды облысын жатқызамыз, соңғы екі жылды салыстырмалы түрде алып қарайтын болсақ, 2003 жылы 2002 жылға қарағанда 18,0%-ға артық өнім өндіріліп, 366832 теңгені құрап отырса, 2004 жылы бұл көрсеткіш 7,7%-ға өсіп кетіп, 395078 теңгеге жетті. Ал енді Ақтөбе облысы мен Павлодар облыстарын салыстырып көрейік, 2003 жылы Павлодар облысында Ақтөбе облысына қарағанда 5,0%-ға көп өндірілді яғни 2003 жылы 204601 теңгенің өнімі өндірілсе, Ақтөбе облысында 194840 теңгеге өнім өндірілді, 2004 жылы Павлодар облысында 2003 жылға қарағанда 11,7%-ға артық өнім өндіріліп, 228641 теңгені құраса, Ақтөбе облысында 2004 жылы 229911 теңгенің өнімі өндірілді, бұл 2003 жылмен салыстырғанда 118%-ға артық өндірілді деген сөз. Павлодар облысымен салыстырмалы түрде алып қарасақ, Ақтөбе облысында Павлодар облысына қарағанда 0,5%-ға көп өнім өндірген. Сондай-сақ кейінгі орында тұрған Шығыс Қазақстан, Алматы қаласы, Қызылорда, Алматы облысы, Оңтүстік Қазақстан, Батыс Қазақстан облысында соңғы бес жылда 670181 теңгенің өнімі өндірілді. 2004 жылы 2003 жылға қарағанда 10,5%-ға өсті де 201113 теңгені құрады. Қорытынды бойынша Алматы облысы Алматы қаласына қарағанда 9%-ға кем өнім түрін өндіріп 154408 теңгеге жетті.

Бір жылда адам басына шаққандағы халықты сүт өнімдермен (сүтпен) қамтамасыз ету деңгейі

1990
1999
2000
2001
2002
2003
Тұтынудың ұлттық
нормасы (өлшем бірлігі)
260
260
260
260
260
260
Жан басына шаққандағы өндіріс өнімі
349
237
251
262
274
282
Жан басына шаққандағы нақты тұтыну
311
211
235
235
260
265

Жоғарыдағы кестеден мынаны көруге болады:
● 1990 жылдары жан басына сүт пен сүт өнімдерін тұтыну ұлттық нормадан төмен болып, 2002 жылы ғана өзінің нормасына 260 кг., 2003 жылы 265 кг-ға жетті.
● Соңғы жылдары сүт өнімдерін тұтынуға деген өсу тенденциясы байқалуда, соңғы үш жылда жан басына шаққандағы сүт өнімдерін тұтыну 2000 жылы 235 кг-нан 2003 жылы 265 кг-ға дейін. Төлем қабілеттілігі бар халықтың өсуіне байланысты күрделі қайта өңдеуден өткен өнімдерге (қоюландырылған сүт, құрғақ сүт, ірімшік және т.б.)
Сүтті қайта өңдеудің қазіргі жағдайына талдау жасайтын болсақ:
● 1990 жылы республикада қуатты 105-110%-ға тең болатын, тәулігіне 2631 тонна сүтті өндіре алатын 57 ірі сүт комбинаттары құрылған болатын.
● Қазіргі уақытта қуаттылығы тәулігіне 5774,3 тонна сүт өндіретін 109 ірі және орта кәсіпорындарды қоса есептегенде 265 кәсіпорын жұмыс істеуде. Нақты жағдайда ол 25% ды құрап отыр, оған сәйкесінше: өңделген сүт пен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.