Абай Қүнанбаевтың (1845-1904) педагогикалық және психологиялық көзқарастары

Жоспар
Кіріспе

1 Абай Қүнанбвев. қазақ халқының ұлы ақыны
2 Абай тәрбие мәселесіне ерекше көңіл бөлді

Абай Қүнанбвев- қазақ халқының ұлы ақыны, жазба әдебиетінің негізін салушы ғана емес, сонымен бірге ұлы ойшылы. Поэтикалық шығармалары мен «ғақлия» сөздері пәлсапалық, этикалық, эстетикалық, психологияалық және педагогикалық ой-пікірлерге толы.
Абай тусінігінше, табиғат біздің санамыздан тыс және бізге тәуелсіз өмір сүреді. Біздің түйсігімізбен қабылдауымыз, түсінігіміз айналадағы ақиқат шындық өірдің сәулесі ғана.
Алайда ұлы ойшыл адамдар жаратылысында бірдей емес дейтін нәсілді көзқарасқа қарсы шығы отырып, «Адам бласы анадан туғанда екі түрлі мінезбен туады. Бірі- ішсем, жесем, ұйқтасам деп туады. Бұлар тәннің құмарлығы. Екіншісі-білсем екен деу-жан құмарлығы» деп ой түйіндей келе, «Адам бойыны жан құмарлығы арқылы жиналатын нәрсенің аты ахыл, ғылым... ол таланттылық пен ерінбей еңбек еткен адамның қолына түседі...» деген қортынды жасайды.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Абай Қүнанбаевтың (1845-1904) педагогикалық және психологиялық көзқарастары.
Абай Қүнанбвев- қазақ халқының ұлы ақыны, жазба әдебиетінің негізін салушы ғана емес, сонымен бірге ұлы ойшылы. Поэтикалық шығармалары мен ғақлия сөздері пәлсапалық, этикалық, эстетикалық, психологияалық және педагогикалық ой-пікірлерге толы.
Абай тусінігінше, табиғат біздің санамыздан тыс және бізге тәуелсіз өмір сүреді. Біздің түйсігімізбен қабылдауымыз, түсінігіміз айналадағы ақиқат шындық өірдің сәулесі ғана.
Алайда ұлы ойшыл адамдар жаратылысында бірдей емес дейтін нәсілді көзқарасқа қарсы шығы отырып, Адам бласы анадан туғанда екі түрлі мінезбен туады. Бірі- ішсем, жесем, ұйқтасам деп туады. Бұлар тәннің құмарлығы. Екіншісі-білсем екен деу-жан құмарлығы деп ой түйіндей келе, Адам бойыны жан құмарлығы арқылы жиналатын нәрсенің аты ахыл, ғылым... ол таланттылық пен ерінбей еңбек еткен адамның қолына түседі... деген қортынды жасайды.
Ұлы ағартушы Абай өзінің көптеген шығармаларында қазақ халқының ауыр тұрмысын және надандығын мінеп-шенейді. Қара басының қамын ғана ойлайтын яғни тән қажеттігін өтеуді ғана ескеріп рухани қажеттілікті ойдамайтын, біреуді аладап, біреуді арбап күн көрушілерге, өзінен күшті әкімдер алдында жағымпаздықпен көзге түсіп қалуға тырысушыларға Абай мейлінше қарсы болды. Оқудағы мақсат халыққа адал қызмет ету деп ұқты: Пайда ойлама, ар ойла
Тлап қыл артық білуге
Артық білім кітапта
Ерінбей оқып жүруге,-
Деп жастарды білім – ғылымды үйренуге шақрды.
Сол кездегі кейбір оқыған жастардың білімді шен алу, шекпен қию үшін пайдаланып, парақорлыпен алдап-арбаудың құралы етуге тырысқанына ызаланған Абай:
Ойында жоқ олардың
Салтыков пен Толстой
Я тілмаш, я адвокат,
Болсам деген бәрінде ой,-
деп сөгеді. Ел болу үшін қала салып отырықшы болу керек, егіншілікті кәсіп ету, мектеп салып, оқу оқып, білім алу қажет, тіршіліктің тұтқасы еңбек пен білімде ғана тұр деп жар салды. Өнер-білімсіз қоғамның пайдалы азаматы болудың мүмкін емес екендігін түсінген ол: Барынды салсан да балаңа орыстың ғылымыын үйрет... өнерде, ғылымда орыста тұр деп озық мәдениетті орыс халқын өнеге етті.
Абай тәрбие мәселесіне ерекше көңіл бөлді. Ақыл-ардың сақтаушысы деп адамгершілік мәселелерін жоғары бағалап, ар тазалығы үшін күресуді дәріптеді. Ақылды азамат болу үшін адам бойындағы қасиеттердің қалыбы үш нәрсеге байланысты екндігін айтады: Ақыл, қайрат, жүректі бірдей ұста, Сонда толық боласың елден бөлек деп адам мінезіндегі орынсыз мақтан, ойсыздық, салғырттық, жалқаулық, күншілдік, көрсеқызырлық сияқты жаман әдеттердің ақыл мен ойды қоздыратынын айта келіп, естігенді есте сақтау, көргенен үлгі-өнеге алу, жаман әдет-дағдылардан бойын аулақ ұстау нәпсіні ақылға жеңгізу, ұстамды болу сияқты адамгершілік қасиеттерді қастерлейді.
Ұлы ойшыл Абай адамның өсіп, жетілуіндегі тәрбиенің рөліне ерекше тоқтала келе, өзінің 19-шы қара сөзінде Адам балалсы туасала есті болмайды. Естіп, көріп, ұстап, татып, естілердің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.