Қазақстанда психология ғылымының дамуы

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Қазақстанда психология ғылымының дамуы

ХІХ ғасырдың екінші жартысындағы психологиялық ой-пікірлердің дамуы қазақтың үш ой алыптары - Ыбырай, Шоқан, Абай есімдерімен байланысты екендігі белгілі. Осы айтылғанға орай, бұл ғұламалардың шығармаларынан алынған үзінділер де томға молынан енген.

ХХ ғасырдың бірінші ширегіндегі психологиялық ой-пікірлердің дамуы Ш. Құдайбердіұлы, С. Торайғыров, А. Байтұрсынов, М. Жұмабаев, Ж. Аймауытов, Мәшһүр-Жүсіп Көпеев еңбектерімен айрықша ерекшеленсе, ХХ ғасырдың екінші жартысы Қазақстанда психология ғылымының дамуына үлес қосқан академик Т. Тәжібаев пен профессор М. М. Мұқанов, т. б. қазақ ғалымдарының еңбектерін қамтиды.

Қазақ топырағында ХХ ғасырдың басында тәлімдік ой- пікірлерімен ұлттық колоритке (нақыш) толы психологиялық көзқарастарымен барша жұртты тәнті еткен, қазақ жантану ілімінің көшбасшысы ретінде танылған Ж. Аймауытовпен қатар, оқу-тәрбие ісіне тікелей қатысты педагогикалық психологияға ерекше ден қойған М. Жұмабаевтың таңдаулы еңбектері де осы томға енгізілген.

“Қазақтың психологиялық ой-пікірлері” атты соңғы Х том негізінен еліміздің тәуелсіздік алған кезеңіне дейінгі қазақ халқының он төрт ғасырлық психологиялық ой-пікірлерін баяндаумен аяқталады. Яғни, бұл сонау VІ-VІІІ ғасырлардан басталып, ХХ ғасырдың соңғы жылдарымен аяқталатын аса дүбірлі үлкен кезең. Ал үстіміздегі ХХІ ғасырдағы қазақ психологиясының тарихын жазу - бізден кейінгі ұрпақтың еншісі болмақ дейміз. Ал енді келесі бес ғылымның дамуын сараптайтын болсақ, бір қызығы, керағар нәтижеге келеміз. Ол ғылымдар - педагогика, психология, медицина, юриспруденция және философия. Педагогика ғылымының мақсаты - білім беру мен тәрбиелеудің тиімді, ұтымды жолдарын тауып, оқушы-жастардың білімі мен біліктіліктерін арттыру болып саналады. Статистикаға сүйенсек, бұл ғылым елімізде өте үлкен қарқынмен дамып келеді. Қорғалып жатқан ғылыми диссертациялар мен шығарылып жатқан ғылыми әдістемелік нұсқаулардың санына жетудің өзі қиын. Оқыту мен тәрбие берудің жаңа инновациялық технологияларының өзі бір үлкен төбе. Ғылымның дамығаны жақсы, себебі ғылым дамыған сайын оның беретін нәтижесі де көп болмақ. Бірақ өкінішке орай педагогика ғылымының дамуына сәйкес оқушы-жастардың біліктілігі мен тәрбиелілігі артудың орнына күн санап кері кетіп барады. 20-30 жыл бұрынғы мектеп түлектері мен 5-6 жыл бұрынғы түлектердің біліктіліктері мен адамгершілік қасиеттерінің айырмашылығы жер мен көктей, ал олардың деңгейі мен бүгінгі оқушы-жастардың дүниетанымдары, тіпті салыстыруға келмейді. Қаншама көп ғылыми-әдістемелік жаңалықтар мұғалімдерге таптырмас көмекші құрал болудың орнына, оқу-тәрбие процесін дұрыс ұйымдастыруға кедергі туғызатын күрделі проблемалар алып келуде. Бір жағынан бәрін жоққа шығара беруге де болмайды, білім саласында елеулі жетістіктер де жоқ емес. Бірақ ол жетістіктер комплексті емес және шынайылықтан көрі жасандылық тұстары көбірек. Педагогика ғылымының дамуы мен оның түпкі нәтижесінің арасындағы логикалық пропорционалды байланыс, немесе тікелей сабақтастық жоқ, керісінше кері байланыс орын алуда. Оны кез-келген қарапайым көзі ашық адам айқын байқай алады. Осы жағдай психология ғылымының да кебіні болып отыр. Психология ғылымының мақсаты - адамның жан дүниесі, мінез-құлқы мен рухани кеселдерінің табиғатын зерттеп, адамның жан дүниесін сауықтыру мен байыту екендігі түсінікті. Бірақ бүгінгі қоғамда «психология ғылымының қол жеткен жетістігі мынау», деп мақтанышпен көрсететін нәтижені көру өте қиын. Керісінше, адам психологиясының күннен-күнге шиеленісіп, адамзаттың рухани кеселдері кең етек жайып барады. Психология ғылымының дамуы мен оның қоғамға келтіріп отырған пайдасынан көрі зияны әлдеқайда көбірек. Себебі қандай да бір халықтың санасын арнайы идеологиямен улау мақсатында жасалынатын іс-әрекеттер, немесе бүкіл ақпарат көздеріндегі толып жатқан адам санасына кері әсер ететін жарнамалар мен телесериалдардың барлығы да осы психология жетістіктерін тиімді қолданысының нәтижесі. Психология ғылымының жетістіктері бизнес пен лас саясаттың идеологиялық құралына айналып отыр. Медицина ғылымымының дамуындағы парадокс, тіпті таң қалдырады. Фармоцефтиканың дамуымен дүниеге неше түрлі қымбат, әсер қуаты күшті дәрі-дәрмектер келуде. Күрделі электронды технологиялардың көмегімен адам ағзасындағы әрбір клеткаға шейін үңіліп көруге болатын мүмкіндіктер туып отыр. Медициналық жоғарғы оқу орындарын бітіріп жатқан студенттердің саны да жыл сайын артпаса кеміп жатқан жоқ. Қарапайым ақылға салып қарайтын болсақ, логика бойынша елімізде ауруға шалдыққан адамдардың саны күн сайын азайып, дәрігерлер науқас адамдарды іздеп жүріп емдейтін жағдай болуы керек

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.