Қазақстан Республикасында білімді дамытудың 2010 жылға дейінгі Мемлекеттік бағдарламасы

Жоспар
Кіріспе

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... .3

І. Тарау Қазақстан Республикасында білімді дамытудың 2010 жылға дейінгі Мемлекеттік бағдарламасы ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1.1 Оқушылардың белгілі бір бөлігі оқулықтармен тегін қамтамасыз етіліуі ... ... ... .7
1.2 Елімізде 12 жылдық мектеп бағдарламасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..8

ІІ Тарау. Жаңа типті білім беретін мектептердегі кәсіби бағдар берудің мазмұнын жетілдірудің теориялық негізі ... ... ... ... ... ... ...10
2.1 Білім беру мазмұнын жаңарту жағдайындағы оқытудың жаңа технологияларын ендіру арқылы оқушыларды адами құндылықтарға тәрбиелеу жолдары ... .
7 Қорытынды ... ... ... ... ... ... ..22

Пайдаланылған әдебиеттер

Қазақстан мемлекеті де өзінің төуелсіздігін нық ұстап тұру мақсатымен жастарға тәрбие беру мақсатьнда мектеп ісіне қатысты бірқатар өзгерістср жасауға ұмтылыс жасап отыр. Қазіргі уақытта мектеп ісінде оқушылардың тәрбиесін халықтық тәрбиенің негізімен ұштастыру жаңа типтегі мектептердің қайта өркендеуіне жол ашуда.
Әсіресе бүгінгі нарықтық қатынас заманында әрбір жасты орта мектеп қабырғасынан арнайы бір мамандыққа дайындау, кәсіби бағдар беру ісі сұранысқа ие болып отыр. Бұл мемелекеттік тұрғыда ең өзекті мәселеге айналып, қаралуда.
Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңында «Білім беру жүйесінің басты міндеті – ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен тәжірибе жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау, еңбек нарығында бәсекелесуге қабілетті білікті жұмысшылар мен мамандар даярлау, олардың біліктілігін арттыру» деп көрсетілген.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3

І. Тарау Қазақстан Республикасында білімді дамытудың
2010 жылға дейінгі Мемлекеттік
бағдарламасы ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.1 Оқушылардың белгілі бір бөлігі оқулықтармен
тегін қамтамасыз
етіліуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
1.2 Елімізде 12 жылдық мектеп
бағдарламасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8

ІІ Тарау. Жаңа типті білім беретін мектептердегі кәсіби бағдар
берудің мазмұнын жетілдірудің теориялық
негізі ... ... ... ... ... ... ...10
1. Білім беру мазмұнын жаңарту жағдайындағы оқытудың жаңа технологияларын
ендіру арқылы оқушыларды адами
құндылықтарға тәрбиелеу
жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...17

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 22

Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .24

Кіріспе
Қазақстан мемлекеті де өзінің төуелсіздігін нық ұстап тұру
мақсатымен жастарға тәрбие беру мақсатьнда мектеп ісіне қатысты бірқатар
өзгерістср жасауға ұмтылыс жасап отыр. Қазіргі уақытта мектеп ісінде
оқушылардың тәрбиесін халықтық тәрбиенің негізімен ұштастыру жаңа типтегі
мектептердің қайта өркендеуіне жол ашуда.
Әсіресе бүгінгі нарықтық қатынас заманында әрбір жасты орта мектеп
қабырғасынан арнайы бір мамандыққа дайындау, кәсіби бағдар беру ісі
сұранысқа ие болып отыр. Бұл мемелекеттік тұрғыда ең өзекті мәселеге
айналып, қаралуда.
Қазақстан Республикасының Білім туралы заңында Білім беру жүйесінің
басты міндеті – ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен
тәжірибе жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және
кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау, еңбек
нарығында бәсекелесуге қабілетті білікті жұмысшылар мен мамандар даярлау,
олардың біліктілігін арттыру деп көрсетілген.
Жалпы білімнің басты үш міндеті бар, олар: баланың өзіндік жалпы
дамуын, жан- жақты дүниетанымын қамтамасыз ету және оны болашақ белгілі бір
кәсіпке даярлау. Осы үш міндеттің ішінде қоғамдық даму күрделенген сайын
баланы жастай алдағы кәсіпке бағдарлай әзірлеу - ең көкейкесті мәселеге
айналып отыр. Кәсіптік бағдар беру жұмысының алғашқы басқышы отбасы тәлім-
тәрбиесінен басталып, одан мектеп, мектептен тыс мекемелер, кәсіпорын,
шаруашылықпен ұштасып жатады.
Білім беру - қоғамның экономикалық және интеллектуалдық дамуы мен
гүлдену базасын қамтамасыз ететін рухани ендіретін негізгі саласы,
өркениетті сақтау мен жеткізудің кұралы. Сондықган қоғамды сауықтыру
мектепті жақсартудан басталуы керек. Қазіргі таңдағы ұлттық интеллектуалдық
потенциалын сақтау мен дамытудың қажетілігі табиғаттың керемет сыны дарыған
дарынды және талантты балаларды оқыту мен тәрбиелеу мәселесі туындауда.
Сондай-ақ , жаңа типтегі білім беретін мектептердің кәсіби
бағдарлы білім беру мектебі, гимназия, лицей т.б. көптеп иайда болуы мен
оларды оқыту мазмұнын анықтайтын мемелекеттік стандарттың жасалмауы
арасында; жаңа типті мектептерге қойылатын талаптардың күшеюі мен онда
жұмыс істейтін болашақ мамандарды дайындау мәселесіне ерекшелігіне жоғары
оқу орындарында көңілдің бөлінбеуі арасында: кәсіби бағдарлық білім
беретін мектептердің жұмыс берудің мазмұнын жетілдіру деп алуымызға
мүмкіндік берді.

І. Тарау Қазақстан Республикасында білімді дамытудың 2010 жылға
дейінгі Мемлекеттік бағдарламасы
Білім беру жүйесінің алдында тұрған мақсат-міндеттердің осыншалық
ауқымдылығына байланысты Елбасы Үкіметке Мемлекеттік білім беруді дамыту
бағдарламасын әзірлеу жөнінде тапсырма берген болатын. Бұл таяудағы
Үкіметтің отырысында жан-жақты қаралып, "Қазақстан Республикасында білімді
дамытудың 2010 жылға дейінгі Мемлекеттік бағдарламасы" мақұлданды. Бұл
құжаттың негізгі мақсаты — Қазақстан Республикасының 2010 жылға дейінгі
Стратегиялық даму жоспарында белгіленген басымдықтарға сай Қазақстандық көп
деңгейлі үздіксіз білім берудің ұлттық моделін әлемдік білім беру
кеңістігіне кіріктіру бағытында жетілдіру, жаңарту. Осының барлығы білім
берудің сапасын арттыру жолында жасалып жатқан қадамдар. Мен биылғы білім
беру саласындағы басты жаңалық осы бағдарлама , дер едім. Енді білім
саласындағы жұмыс осы, бағдарлама аясында жүреді.
2004 жылы республикалық бюджет есебінен — 35, жергілікті бюджет
есебінен — 39,барлығы 74 мектеп салу жоспарланған еді. Дәл бүгінге дейін 9
мың оқушыға арналған 15 жаңа мектеп оқушыларға есік ашып отыр. Мектептерді
ағымдағы және күрделі жөндеу жұмыстары да жылдағыдан ерте аяқталды.
Еліміздегі мектептерде жыл сайын 3 миллионнан аса бала білім алып
келеді. Биыл да сол деңгейде болады. Ал осы оқу жылында шамамен 227,9 мың
бала тұңғыш рет мектеп табалдырығын аттайды. Еліміз бойынша жалпы білім
беретін мектептер саны — 8260, оның министрлікке қарайтыны — 7925. Бұл
мектептердің 3687-і қазақ тілінде сабақ оқытады. Өткен ғасырдың 90-шы
жылдары мемлекеттік тілде оқитын қазақ балалары 60 пайыз болса, қазір қазақ
мектептеріне баратын ұлтымыздың ұл-қыздары 81 пайызды құрайды.
Жас мұғалімдерді жергілікті бюджет есебінен тұрғын үймен қамтамасыз
ету мәселесі Қазақстан Республикасының ауылдық аумақтарын дамытудың 2004-
2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыру жөніндегі
шаралар жоспарында нақты айтылған. Үкіметтің (2002 ж.11.01. №41) арнайы
қаулысына сәйкес ауыл мұғалімдеріне — 25 пайызы, мамандандырылған
мектептердің бейіндік пәндер мұғалімдеріне — 30%, инновациялық мектептердің
мұғалімдеріне 10 % үстеме ақы төлеу белгіленді.

1.1 Оқушылардың белгілі бір бөлігі оқулықтармен тегін қамтамасыз
етіліуі.
Олар: интернаттық ұйымдарда оқитын балалар, жетім балалар, аз
қамтылған және көп балалы отбасылардың балалары. Облыстар және Астана,
Алматы қалаларынан алынған мәліметтер бойынша республика бойынша мұндай
балалардың контингенті жалпы оқушылар санының 63,7 пайызын кұрайды. Жалпы
білім беретін мектептердің барлық оқушыларын оқулықтармен қамтамасыз ету
мақсатында облыстарда кітаптарды сату, баспалардың кітап дүкендерін ашу,
жылжымалы сауда нүктелерін ұйымдастыру жұмыстары жан-жақты жүргізілуде.
2004 жылдың 20 тамызына барлық оқулықтардың орташа есеппен алғанда 70-
80 пайызы республика мектептеріне жеткізілді. Оқулықтарды баспалардан
облыстардағы жалпы білім беретін мектептерге жеткізу жұмыстары күнделікті
жүріп жатыр. Кейбір оқулықтар бағасының жоғары екенін жоққа шығара
алмаймыз. Болашақта халық қалтасы көтере алатын 1 оқулықпен, өзге де оқу
құралдарымен қамту жағы басты назарда тұр. Ал, оқу әдебиетінің құнын оған
кеткен полиграфиялық шығынына қарай баспалар анықтап, баға белгілейді.
Нәтижесінде республика мектептеріндегі компьютерлік техникамен
қамтамасыз ету көрсеткіші 54 оқушыға 1 компьютерден келді. ЮНЕСКО-ның
деректері бойынша бұл ТМД елдері арасындағы жоғары көрсеткіштердің бірі. Ал
дамыған елдермен салыстырғанда төмен. Оларда бұл көрсеткіш 1 компьютерге 5
оқушы шамасында. 2005-2007 жылдар аралығында кезең-кезеңімен ескірген 14,6
мың компьютерлік техника паркін жаңарту және мектептерге жаңадан 18 мыңнан
астам компьютер жеткізу міндеті түр.

1.2 Елімізде 12 жылдық мектеп бағдарламасы
Елімізде 12 жылдық білім беруге көшу 2008 жылға жоспарланып отыр. 12
жылдық оқытуға көшу проблемаларымен нақты айналысатын республикалық ғылыми-
практикалық орталық құрылған. Отанымыздың 52 жалпы білім беретін
мектептерінде 12 жылдықтың 1 сыныбына арналған қазақ және орыс тілдеріндегі
оқу материалдарын сынақтан өткізу жөніндегі тәжірибенін бірінші жылы
аяқталды. Қазіргі кезде аталған жұмысты жалғастыру үшін 2-сыныптың оқу
құралдары мен бағдарламасы, әдістемесі дайын.
Алдағы оқу жылынан бастап 12 жылдық білім беруге көшу міндеттері
аясында шетел тілін бастауыш буыннан бастап оқыту және үш тілде білім беру
тәжірибесі сынақтан өткізілмек. Бірінші тәжірибе ағылшын тілін жалпы білім
беретін мектептердің 2-сыныбынан бастап оқытуды жүзеге асырады. Үш тілде
білім беру әрбір облыста өздері тандаған 1 не 2 мектеп тәжірибе алаңы
ретінде белгіленіп, олардағы 7-сыныптарда жаратылыстану-математикалық
бағыттың бір пәні ағылшын тілінде беріледі. Орыс тілінде оқытатын
мектептерде қазақ әдебиеті мен Қазақстан тарихы қазақ тілінде, қазақ
мектептерінде орыс тілі мен орыс әдебиеті екі дербес пән ретінде бөлініп
жүргізіледі. Аталған пәндерден басқа пәндер қалыптағыдай, қазақ мектебінде
– қазақ тілінде, орыс мектебінде орыс тілінде оқытылады.
Қазақстан Реcпубликасындағы білім берудің 2010 жылға дейінгі дамуының
мемлекеттік жоспарьн іске асырудың іс-шаралары жасалуда.
Мектепке дейін білім беру мен тәрбиеге келетін болсақ еліміздегі
бұлдіршіндерің 19-20 пайызы ғана балабақшамен қамтылған. Әлеуметтік жағдайы
төмен отбасы балаларының 30 пайызын мемлекет есебінен балабақшаға тарту,
заман талабына сай балабақша үйлерін салу аталмыш бағдарламада жан-жақты
айтылған. Мұғалімнің әлеуметтік жағдайын жақсартпай, алаңсыз жұмыс істеуге
қол жеткізбей, ең бастысы мәртебесін көтермей, істің ілгері жылжуы әсте
мүмкін емес. Бұл туралы арнайы комиссия құрылды. Ол өз жұмысын атқарып
жатыр Онын шешімін халыққа жеткізетін боламыз. Ендігі бір үлкен сала
кәсіптік бастауыш білім туралы айта кетсем деймін. Шыны керек, бұл саланың
қазіргі жағдайы көңіл көншітпейді. Тоғызыншы сыныптан кейін оған баратын
талапкерлер бар болғаны 10 пайыз ғана Жаңа бағдарламада 2010 жылға дейін
бұл көрсеткішті 20 пайызға жеткізу, екі-үш жылда кәсіптік-техникалық
мектептердің базасын нығайтуға бюджеттен миллиард теңгеден артық қаржы
қарастыру көзделген.
Жоғары оқу орындары туралы айтар болсам, әлемдік тәжірибеге сүйеніп үш
сатылы білім беру жүйесін қалытастыруға ден қойып отырмыз. Ол бакалавариат-
магистратура-доктарантура. Бакалавариат жүйесіне көшу аяқталды. Нормативтік-
құқықтық құжаттар, жаңа бейіндер, оқу стандарттары бағдарламалары дайын.
Бұрынғыдай диплом беріп мамансың деу енді болмайды.
Қазір мемлекеттік тіл мәселесі аз айтылып жүрген жоқ. Тіл - қазақ
тілінде жазылған сауатты оқулықтар арқылы тамырын бекітеді. Рас, жоғары оқу
орындарына қажет мемлекеттік тілдегі оқулықтар дайындау толық шешімін
тапқан жоқ Әсіресе техникалық, медициналық мамаңдықтар бойынша оқулықтар
жетпей жатыр.
Жоғары білім аламын деген жастарға мемлекет грант пен кредит бөліп
отыр. Бұл студенттердің 16-17 пайызын құрайды. 80 пайыздан астам талапкер
өз қаржысымен оқып жатыр. Бұл, біріншіден, жоғары білім саласында нарықтық
қатынастардың орныға бастағанын көрсетеді. Сондықтан біз дүние жүзінде
қалыптасқан тәжірибеге сүйене отырып, студенттердің әртүрлі нысаннан кредит
алып, оқуын жалғастыру жүйесін орнықтыруымыз керек. Бірақ бұл өз шешімін
таба қойған жоқ. Бюджеттен аз ғана қаржы бөлумен шектеліп отырмыз. Жеке
секторлардан жоғары білім беру ісіне кредит беруді қалыптастыра алмай
келеміз. Шамалы кредитті бюджетке байлап қойдық. Дамыған елдерде мұның
жақсы механизмі дұрыс жолға қойылған.

ІІ Тарау. Жаңа типті білім беретін мектептердегі кәсіби бағдар берудің
мазмұнын жетілдірудің теориялық негізі.

Жастарға кәсіптік бағдар беру туралы алғашқы ойлар, XIX ғасырдың
өзінде-ақ шетелдерде де пайда бола бастады. Атап айтқанда 1937 жылы А.С.
Макаренко да "кәсіп таңдау" туралы еңбегі жарық көрсе, ағылшын психологы
Ф.Тальтон 1883 жылы бірінші рет тесттік байқауды ұсынды.
Білім берудің басты ұстанымдарының бірі - оқушыларға кәсіптік бағдар
беру. Кәсіптік бағдар беру - көп салалы әрі қиын үрдіс. Педагогика
ғылымының өкілдері кәсіптік бағдар берудің әр түрлі анықтамаларын берген.
Олардың мәні жас ұрпаққа мамандық таңдап алуға көмек берудегі мақсатты іс-
әрекетке тіреледі. Ал, мектептегі кәсіптік бағдар беру ісі мамандық таңдау
үрдісімен айқындалады. Кәсіптік бағдар беруде әрбір оқушының
психофизиологиялық жеке қасиеттері, мамандық таңдаудағы басты себептері
назардан тыс қалмауы керек.
Мамандық дегеніміз - адамның белгілі бір Қызмет атқаруына мүмкіндік
беретін материалдық не рухани өндірісте алған білімі мен өмірлік дағды
жиынтығы. "Мамандықты таңдау мен игеру жеке адамның туа жөне жүре пайда
болатын көп санатты қабілетіне де байланысты болады. Балалардың жас
ерекшелігі мен ой-өрісін, олардың еңбекке деген қабілетін, үйірмеге
қатысуға әлеуметтік даярлығын зерттеп, олардың ойлау дәрежесіндегі
дарашылдық мінездері де ескеріледі. Сонан соң барып үйірменің негізгі
мақсаты: жасөспірімдердің мамандық туралы ұғымын қалыптастырудың алғы шарты
жүзеге асырылады. Кәсіптік бағдарлау жұмысын өткізу мазмұны мен формасы
оқушылардың жас ерекшеліктеріне байланысты. Әрбір жас кезеңі түрлі
сапаларды дамытуға қолайлы. Кіші мектеп жасындағы балалармен кәсіптік
бағдарлау жұмысын жүргізгенде баланың сезімдік, психологиялық
ерекшеліктеріне сәйкес халықтық әдіс-тәсілдермен оқыту және тәрбиелеу керек
екенін есепке алу керек. Кіші мектеп жасында еңбексүйгіштік, белсенділік,
қоғамдық бағыттылық пен ұжымшылдық сияқты сапалар қалыптасады. Жоғары сынып
оқушыларымен кәсіптік бағдарлау жұмысын жүргізгенде олардың шығармашылық
және танымдық мотивациясын, интеллектуалдық және физикалық даму
ерекшеліктеріне көп мән берген жөн.
Мамандықты дұрыс таңдаудың адам өміріндегі маңызы туралы мәселелер
ежелден-ақ Шығыстың, Орта Азияның ұлы ойшылдары мен ағартушы ғалымдарын
Әбу Насыр Әл-Фараби, Жүсіп Баласағұн, Махмұт Қашқари,
Абай, Ыбырай. т.б., заманымыздың ұлы ойшылдарын Ж.
Аймауытұлы, А. Байтұрсынов, М. Жұмабаев, М. Дулатов, С, Торайғыров т.б.
қатты толғандырған, Халықгың болашағы білімде екендігін шығыс ойшылдары
ерте кезден түсінген.
Н. Назарбаев "Елдің жайы мені қатты мазалайды" деген сұхбатында
"Жас өспей ме, жарлы байымай ма?" деген халқымыздың-даналық сөзі өмір
тәлімінен туған және бірер он жьл, жүз жылдық сөзі емес. Ондаган жүз жылдық
жемісі ғой. Бүгін жарлы болсақ, ертең дәулетті болудың, бүгін етекте
жүрсең, ертең атақтың асқарына шығудың бәріңе, өзіңе, Құдай берген
қасиетіңе, еңбегіңе байланысты" деген еді.
Жоғарыда айтқандай, жас өспірім өспей ме, олай болса, оқушыларға білім
мен тәрбие беріп, дамыту мен қатар кәсіптік бағдар беру - күн тәртібіндегі
көкейкесті мәселенің бірі, осындай күрделі кезеңде жас өспірімдердің
болашақ маман, кәсіптік бағдар алуы қажет болды.
Мамандық таңдау жұмысында жас өспірімдерге көмек беруді. жетілдіру
мақсатында оқушыларды жеке оқып-зерттеп, қабілеттері мен мүмкіншіліктеріне
сай, жүрек қалауларына қатысты, ой електерінен өткізіп отыра, нақты бағдар
беруге қол жеткізуіміз тек білім мен еңбегіміздің нақты нәтижесі болуы
қажет. Әр бір күнді өткенде - оқу материалына қатысты, жаңа сабақгарды
өтуде, зертханалық жұмыстар жасауда, есептер шығаруда, пәндік кештерде
кәсіптік бағдарлар беріліп, сол салаларға қатысты мамандық және мамандық
иелері жайлы жүйелер айтьш, кеңестер беру- көздеген меже кепілі.
Бүгінгі қоғамның өмірге керекті кадрлық қажеттіліктерге сай, бүгінгі
еңбекшіге қойылатын талаптарға байланысты, шәкірттің жеке ерекшеліктерін
ескеріп, өзін кәсіби бағытта айқындауға жету – басты міндеттеріміздің бірі.
Қиын, күрделі кезең болғанмен болашақ мамандықтар туралы айтып, ауыл-ел,
аудан, қала, облыс, республикаға танымал еңбектерменн ,ел аузында жүрген,
халыққа жасаған қызметтеріне сай үлгі тұтатын әр түрлі мамандармен кездесу
ұйымдастыру көп нәрсені аңғартады, жеткіншек ойға шомып, бағдарланады,
өзімен кеңесіп, үйімен ақылдасып, достарымен, сыныптастарымен сырласады.
Кәсіптік бағдар беруге байланысты әрбір оқу орындарында арнаулы үйлестіру
орталығы құрлып, бүкіл ұжым мүшелері бірігіп, осы саладағы жоспарларын
біріктіріп жүйелі, жоспарлы жұмыс істеуді өмір талап етуде. Кәсіптік бағдар
беру орталығы, арнаулы қабырға газетін шығарып, ата-аналар-мамандар,
шәкірттер, ұстаздар ондағы жоспарға сай, көпшілік сұранымдарна байланысты
газет шығарып, кездесулер өткізіп, кәсіпорын, фирма, кооператив, кіші
кәсіпорын, зауыт, фабрикаларға жорықтар жасап, ішкі тыныс-тіршілігімен
таныстыруды қолға алу қажеттілігі дәлелдене түсуде.
Жас өспірімге тәрбие, білім берумен бірге, еңбекке даярлаумен қатар
кәсіптік бағдар берудіңмақсаты – оларды осы өмірге лайықты азамат – маман
болулары үшін жан-жақты дамыту, олардың мүмкіндіктерін, қабілеттерін,
шығармашылық еңбек етуге баулу.
Кәсіптік бағдар дегеніміз – күрделі, күнделікті жұмыстар мен оқу-тәрбие
үдерісінің жиынтығы, жас жеткіншектердің ертеңгі күнінің үміттеріне бағдар
беру істерінің қоспасы.
Кәсіптік бағдар беру ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.