Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін даярлауда оқытудың белсенді әдістерін жүзеге асырудың дидактикалық жағдайлары

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 32 бет
Таңдаулыға:

ӘОЖ 371. 307 8 Қолжазба құқығында

Жетпісбаева Гүлшат Сүйіндікқызы

Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін даярлауда оқытудың

белсенді әдістерін жүзеге асырудың дидактикалық шарттары

6М010200 - Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі

Магистрлік диссертацияның авторефераты

Қазақстан Республикасы

Түркістан, 2013

Диссертация Халықаралық қазақ-түрік университетінің «Бастауыш оқыту педагогикасы мен әдістемесі» кафедрасында орындалған.

Ғылыми жетекшісі: педагогика ғылымдарының

кандидаты, доцент

Қожагелдиева С.

Ресми оппоненті: педагогика ғылымдарының

докторы, профессор

І. С. Сманов

Диссертация 2013 жылдың « » желтоқсанында сағат Қ. А. Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университетінде (мекен-жайы: 161200, Түркістан қаласы, Университет қалашығы, Бас оқу ғимараты, №432 дәрісхана) қорғалады.

Диссертациямен Қ. А. Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университетінің кітапханасында танысуға болады.

Кіріспе.

Зерттеудің көкейкестілігі: Елімізде болып жатқан түрлі бағыттағы өзгерістер білім беру қызметіне жаңаша қарауды, қол жеткен табыстарды сын көзбен бағалай отырып саралауды, жастардың шығармашылық потенциялын дамытуды, мұғалім іс-әрекетін жаңаша тұрғыда ұйымдастыруды талап етеді.

Қазақстан Республикасының «Білім туралы Заңында: «Білім беру жүйесінің басты міндеті - ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау, оқытудың жаңа технологиясы мен инновациялық әдіс-тәсілдерді енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық ғаламдық коммуникациялық желілерге шығу» - деп білім беру жүйесін одан әрі дамыту міндеттерін көздейді [1] .

Қазіргі уақытта көптеген саяси және мемлекеттік қайраткерлер адамзат өркениетінің сақталуы мен дамуының кепілін білімнен көреді, білім берудің басқа да мемлекеттік үрдістердегі басымдылығын мойындайды. Н. Ә. Назарбаев өзінің Қазақстан халқына Жолдауында: «ХХІ ғасырда білімін дамыта алмаған елдің тығырыққа тірелері анық. Біз болашақтың жоғары технологиялық және ғылыми қамтымды өндірістері үшін мамандар қорын қалыптастыруымыз қажет. Осы заманғы білім беру жүйесінсіз, әрі алысты барлап, ауқымды жаңаша ойлай білетін, қазіргі басқарушыларсыз, біз инновациялық экономика құра алмаймыз», - деп атап көрсетеді [2] .

Ақпараттар тасқыны толассыз ағылған қазіргі қоғамымызда әр мұғалім өз ісіне қажетті өзгерістерді, әр түрлі тәжірибе жөніндегі мағлұматтарды, жаңа әдіс-тәсілдерді дер кезінде қабылдап, дұрыс пайдалана білу керек. Сонымен қатар, мектептегі оқу-тәрбие жүйесі, мұғалім-оқушы арасындағы қарым-қатынас, жалпы оқытуды ұйымдастыру талапқа сай елеулі өзгерістерді қажет етіп отыр.

Мектеп тәжірибесінде жаңаша істеп, жаңашыл технологияларды өз іс-әрекетінде пайдаланып жүрген мұғалімдер бар. Бірақ, олардың пікірінше, жаңаша әдіс-тәсілдерді іс-жүзінде нәтижелі қолдану жолдарын, инновациялық процестерді бір жүйеге келтіріп, оның педагогикалық негіздерін анықтау, оларды білім беруді дамытудың негізгі факторларына айналдыру мәселелерін шешу қиындық тудырады.

Келер ұрпаққа қоғам талабына сай тәрбие мен білім беруде, мұғалімдердің инновациялық іс-әрекетін ғылыми-педагогикалық негіздерін меңгеруі маңызды мәселелердің бірі.

Философиялық және педагогикалық әдебиеттерде инновациялық процестерді зерттеу барысында кейбір ғалымдар жаңалықтың жүйелілік, әрекеттік тұжырымдамасын ұсынады.

Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасының жобасында «Жоғары білімді дамытудың негізгі үрдісі мамандар даярлау сапасын арттыру, қарқынды ғылыми-зерттеу қызметімен ықпалдастырылған инновациялық білімді дамыту, жоғары оқу орындары зерттеулерінің әлеуметтік сала мен экономикалық қажеттіліктерімен тығыз байланысты білім беру және технологияларды жетілдіру болып табылады» - деп атап көрсетілгендей, қазіргі білім беру саласындағы басты мәселе: әлеуметтік-педогогикалық ұйымдастыру тұрғысынан білім мазмұнына жаңалық енгізудің тиімді болып қалыптасуына негіз қалау [3] .

Білім беру үрдісін басқару мұғалім бойындағы тұлғалық өзгерістер және оның кәсіби деңгейін дамыту әрекеттерімен тығыз байланысты. Өйткені мұғалімге қойылатын талаптар оның жеке тұлғалық сапасының бала үшін ғана емес, жалпы адамдар үшін үлгі болуын қажет етеді. «Мұғалімнің басты міндеті жоғары деңгейдегі адамгершіліктің иесі болу, өзінің білімі, еңбекқорлығы, адамдарға деген мейірбандығымен оқушылар үшін үлгі болу, жеке өнегесімен оларды тәрбиелеу. Сонымен қатар, мұғалім үшін тағы бір маңызды мәселе - өзіндік білімін жетілдіруге өзін-өзі дамыту деген құлшынысының болуы. «Мұғалім өмір бойы оқуы керек, ол оқуын, білім алуын тоқтатқан сәттен бастап, оның бойында мұғалімдік те жойылады.

Педагогикалық психология зерттеушілері Қ. І. Аманқұлов [4], Н. К. Ахметов [5], А. Ж. Қайдарова [6], Ж. Ж. Наурызбай [7] және тағы басқа еңбектерінде мұғалімнің тұлғалық ерекшеліктеріне сәйкес педагогикалық қызметінің тиімділігі қарастырылған. Мектепті басқару арқылы оқушылар мен мұғалімдерді тұлға ретінде инновациялық әрекеттерге тарту туралы Қ. Аймағамбетова [8], Ж. Т. Қайыңбаев [9], Ш. Х. Құрманалина [10], С. Рахметова [11] және басқалар еңбектерінде көрсетілген.

Жаңа экономикалық және әлеуметтік-мәдени жағдайларға сәйкес Қазақстанда жоғары білімді дамыту бойынша жүргізіліп жатқан шаралар мамандар даярлау сапасын арттыруды, қарқынды ғылыми-зерттеу қызметімен ықпалдастырылған инновациялық білімді дамытуды, жоғары оқу орындары зерттеулерінің әлеуметтік сала мен экономиканың қажеттіліктерімен тығыз байланысын орнатуды, білім беру мен технологияларды жетілдіруді, бірыңғай ақпараттық білім ортасын қалыптастыруды, білім беру процесін оқу-әдістемелік және ғылыми тұрғыдан қамтамасыз етуді көздейді [12] . Мұның өзі білімнің негізін салатын бастауыш сынып мұғалімдерінің кәсіби даярлықтарына жоғары талаптар қойып, оларды жаңа ғылыми идеяларды шығармашылықпен қабылдай алатын, оқытудың белсенді әдістерін жүзеге асыруды игерген және қазіргі заманғы технологиялық процесті басқара алатын маман ретінде қалыптастыру мәселесін тудырады. Сондықтан мектептің таяу уақыттарға бағытталған талаптарына сәйкес жоғары оқу орындарында болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін даярлауда оқытудың белсенді әдістерін жүзеге асыру негізінде білім берудің жолдарын айқындап, мұғалімдердің кәсіби даярлығын үнемі жетілдіріп отыру аса қажет.

Бастауыш сынып мұғалімдерін даярлау проблемасы бойынша Архангельский С. И. [13], Архипова С. Е. [14], Бабанский Ю. К. [15], Гамидов С. С. [16], Занков Л. В. [17; 18], Қоянбаев Р. М. [19], Пискунов А. И. [20], Домаев Т. Ш. [21], Подымова Л. С. [22], Сабыров Т. С. [23], Сарыбеков М. И. [24], Тадиян С. И. [25], Хмель Н. Д. [26; 27; 28] және т. б. зерттеулерінде мұғалімдерді кәсіби даярлаудың теориялық негіздері қарастырылып, педагогикалық жоғары оқу орындарындағы оқу процесінің тиімділігін арттыру жолдары айқындалды. Абдуллина О. А. [29], Аманқұлов К. Қ. [4], Ахметов Н. К. [5], Берікханова Г. Е. [30], Калюжный А. А. [31; 32], Қайдарова А. Ж. [6], Наурызбай Ж. Ж. [7], Ұзақбаева С. А. [33] т. б. еңбектерінде педагогикалық қабілеттерді қалыптастыру, шеберлікті дамыту, мұғалімдерді педагогикалық іс-әрекетке даярлау мәселелері зерттелді.

Болашақ мұғалімдердің даярлығын қалыптастыру проблемасы кәсіби даярлаудың құрамды бөлігі ретінде көптеген зерттеулерге негіз болды. «Даярлық» ұғымы психологиялық жағдай ретінде - М. И. Дьяченко, Л. А. Кандыбович, К. К. Платонов, А. С. Прангишвили, Д. Н. Усзнадзе т. б. зерттеулерінде анықталды.

Қазақстанда бастауыш мектепті оқу-әдістемелік кешенмен қамтамасыз ету, соған сәйкес мұғалімдердің кәсіби-педагогикалық және әдістемелік даярлығын қалыптастыру мәселелері бойынша Қ. Айтмағамбетова [34], А. Х. Аренова [35], А. Е. Әбілқасымова [36], Ж. Т. Қайыңбаев [9], Б. М. Қосанов [37], Ш. Х. Құрманалина [10], Т. Қ. Оспанов [38], С. Рахметова [11], С. О. Сатқанов [39] т. б. ғалымдар көп еңбек сіңірді.

Дегенмен, жоғарыда айтылған мәселелердің барлығы зерттеліп отырған проблеманың ғылыми-теориялық тұрғыда әлі де болса шешімін таппай отырғандығын дәлелдейді.

Қазіргі уақытта ең басты мәселелердің бірі - мектептің таяу уақыттарға бағытталған талаптарына сәйкес жоғары оқу орындарында болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін инновациялық педагогикалық технологиялар негізінде білім берудің жолдарын айқындап, бастауыш сынып мұғалімдерінің интербелсенді әдістерді тиімді пайдалану арқылы кәсіби даярлығын үнемі жетілдіріп отыру аса қажет болып отыр.

Бастауыш сынып мұғалімдерінің даярлығын жетілдіруде оқытудың белсенді әдістерін жүзеге асырудың мүмкіндіктері мен оларды жоғары оқу орнында даярлау процесінде толығымен пайдаланылмауы арасындағы және оқытудың белсенді әдістерін жүзеге асыру негізінде бастауыш сынып мұғалімдерінің даярлығын жетілдіру қажеттілігі мен бұл мәселенің педагогикалық теория мен практикада жеткіліксіз зерттелуі арасындағы қарама-қайшылықтар анық байқалады. Осы қайшылықтардың шешімін табу мақсатында болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін даярлауда интербелсенді әдістерді пайдалануды бүгінгі заман талабының сұранысына сай жетілдіру, зерттеу, қолдану мақсатында, тақырыпты « Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін даярлауда оқытудың белсенді әдістерін қолданудың дидактикалық шарттары деп алуға негіз болды.

Зерттеу жұмысының мақсаты: Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін даярлауда оқытудың белсенді әдістерін, жаңа технологияларды қолданудың шығармашылық жолдарын теориялық тұрғыдан негіздеу және практикалық түрде жүзеге асыру.

Зерттеу нысаны: Бастауыш мектептегі оқу-тәрбие үдерісі.

Зерттеу жұмысының міндеті:

- бастауыш сынып мұғалімдерінің даярлығын жетілдірудің теориялық негіздерін айқындау;

болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін даярлау үдерісін белсендірудің дидактикалық шарттарын анықтау; оқытудың белсенді әдістерін жүзеге асыруда бастауыш сынып мұғалімдерінің даярлығын жетілдірудің мазмұны мен әдістерін айқындау; оқытудың белсенді әдістерін жүзеге асыруда бастауыш сынып мұғалімдерінің даярлығын жетілдірудің педагогикалық жүйесін іске асыру.

Зерттеу әдістері: Зерттеу мәселесіне байланысты философиялық, психологиялық, педагогикалық әдебиеттерді талдау, халық педагогикасының мұраларын зерттеу, Қазақстан Республикасы бастауыш білімнің мемлекеттік стандартын, оқулықтарды, бағдарламаларды ғылыми-әдістемелік тұрғыдан талдау, бастауыш мектептің оқу-тәрбие үрдісін бақылау, алдыңғы қатарлы озық іс-тәжірибелерді жинақтау, зерттеу, сауалнама жүргізу, диагностикалау.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы мен теориялық мәнділігі:

бастауыш сынып мұғалімдерінің даярлығын жетілдірудің теориялық негіздері айқындалды; болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін даярлау үдерісін белсендірудің дидактикалық шарттары анықталды; оқытудың белсенді әдістерін жүзеге асыруда бастауыш сынып мұғалімдерінің даярлығын жетілдірудің мазмұны мен әдістері дайындалды; бастауыш сынып мұғалімдерінің даярлығын жетілдіруде оқытудың белсенді әдістерін жүзеге асыру оқу-тәрбие үдерісінде іске асырылды.

Зерттеудің практикалық мәнділігі:

болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін даярлау үдерісін белсендірудің дидактикалық шарттары анықталып, мектеп тәжірибесіне ұсынылды; оқытудың белсенді әдістерін жүзеге асыруда бастауыш сынып мұғалімдерінің даярлығын жетілдірудің мазмұны мен әдістері дайындалды, бастауыш сынып мұғалімдері өз іс-тәжірибелерінде оқу-тәрбие үрдісінде қолдануға болады; зерттеу материалдарын жоғары және арнайы орта педагогикалық оқу орындарында, бастауыш мектептің оқу-тәрбие үрдісінде, педагогикалық кадрлардың біліктілігін жетілдіру институтында пайдалануға болады.

Зерттеудің ғылыми болжамы: Егер, бастауыш сынып оқу-тәрбие үдерісіне оқытудың белсенді әдістерін ендірудің теориялық негіздемесі жасалып, педагогикалық шарттары анықталса, білім беру саласында үнемі жаңарып отыратын өзгерістерге икемді, жаңалықты оқу-тәрбие процесінде қолдана алатын мұғалімнің оқытудың белсенді әдістері, инновациялық іс-әрекеті қалыптасады. Өйткені, оқу-тәрбие үдерісіне оқытудың белсенді әдістерін ендіру әдістемесі осы іс-әрекеттің мақсаты мен мазмұнына сәйкес жасалады.

Зерттеу әдістері: Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін даярлауда оқытудың белсенді әдістерін және жаңа технологияларды, дидактикалық, суретті көрнекілікті жұмыс түрлерін қолдану және сауалнама жүргізіп олармен әңгімелесу, тірек схемаларымен, интерактивтік тақталармен жұмыс, түсіндіру, сұрақ-жауап, топтастыру, болжау, жұппен жұмыс, ой қозғау, шығармашылық жұмыстарын бақылау. Педагогикалық тәжірибе іс-әрекеттер нәтижесіне баға беру, оларды өңдеу.

Зерттеу көздері:

Қазақстан Республикасының білім беру заңы 1999ж «Қазақстан - 2030» даму стратегиялық бағдарламасы; Қазақстан Республикасында 2015 жылға дейін білім беруді даытудың тұжырымдамасы, отандық және алыс-жақын шетелдік педагог ғалымдардың зерттеліп отырған мәселе бағытындағы еңбектері, мектеп мұғалімдерінің озат тәжірибелері, оқу әдістемелік құралдар және бағдарламалар.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы мен теориялық маңыздылығы:

1. Қазіргі бастауыш мектеп оқу-тәрбие үдерісіне оқытудың белсенді әдістерін ендірудің теориялық негіздері айқындалды және мәні ашылып көрсетілді.

2. Жаңа педагогикалық технологиялардың мазмұны ғылыми-теориялық тұрғыдан талдау жасалынды.

Зерттеудің практикалық маңызы:

Жаңа педагогикалық технологиялардың мазмұндық сипаттамасы, оқу-тәрбие үдерісіне инновациялық технологияларды ендірудің моделі мен педагогикалық жүйесі.

Магистрлік диссертацияның құрылымы: диссертация кіріспеден, екі негізгі тараудан, бірінші тарау үш бөлімнен, екінші тарау үш бөлімнен, қорытындыдан, әдебиеттер тізімінен және қосымшадан тұрады.

Кіріспеде зерттеу тақырыбының көкейкестілігі, мақсаты, нысаны мен пәні, міндеттері мен әдістері, болжамы мен зерттеу көздері, зерттеудің әдіснамалық негіздері мен негізгі кезеңдері, жұмыстың теориялық және практикалық маңыздылығы, ғылыми жаңалығы мен қорғауға ұсынылатын қағидалар баяндалған.

«Бастауыш сынып мұғалімдерінің даярлығын жетілдірудің теориялық негіздері атты бірінші тарауда жоғары педагогикалық білім беру теориясы мен практикасында бастауыш сынып мұғалімдерін даярлаудың жай-күйіне талдау жасау арқылы оның ғылыми-теориялық негіздері анықталады, оқытудың белсенді әдістерін жүзеге асыру арқылы бастауыш сынып мұғалімдерінің даярлығын жетілдірудің педагогикалық жүйесі, болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің даярлығын жетілдіру мүмкіндіктері мен жолдары ашып көрсетіледі, оқытудың белсенді әдістерін жүзеге асыру негізінде бастауыш сынып мұғалімдерінің даярлығын жетілдірудің теориялық моделі ұсынылады.

«Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін даярлауда оқытудың белсенді әдістерін жүзеге асыру атты екінші тарауда болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін даярлауда оқытудың белсенді әдістерін жүзеге асыру және тиімділігін айқындау мақсатында ұйымдастырылған тәжірибелік-эксперименттік жұмысты жүргізу әдістемесі көрсетіледі және оның нәтижелеріне талдау жасалынады, оқытудың белсенді әдістерін жүзеге асыру арқылы бастауыш сынып мұғалімдерінің даярлығын жетілдірудің педагогикалық жүйесін пайдаланудың келешегі мазмұндалады.

Ғылыми жұмыстың осы кезге дейінгі зерттеу деңгейі: Педагогика ғылымында «инновациялық педагогикалық технология ұғымына біржақты анықтама беріле қойылған жоқ. Соңғы кезде оқытудың әр түрлі педагогикалық технологиялары жасалып, белсенді әдістерді пайдалану жалпы білім саласына енгізіліп жатыр. «Педагогикалық технология терминін 1960 жылдарда шетел зеттеушілері енгізген. «Оқыту технологиясы ұғымын алғаш рет педагогика ғылымына енгізген А. Макаренко, қазір бұл ұғым оқу тәрбие үрдісінде кеңінен қолданылып жүр. Дегенмен, ол әлі зерттелу үстінде.

Қорытындыда болжамды дәлелдейтін зерттеудің негізгі нәтижелері мен тұжырымдары мазмұндалды, және қарастырып отырған мәселенің келешекте зерделенетін бағыттары айқындалды.

Негізгі бөлім

Қазақстан Республикасының «Білім туралы Заңында «Білім беру жүйесінің басты міндеті - ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау; . . . оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық ғаламдық коммуникациялық желілерге шығу делінген. Бұл міндеттерді шешу үшін білім ордалары ұжымдарының, әр мұғалімнің күнделікті ізденісі арқылы барлық жаңалықтар мен қайта құру, өзгерістерге батыл жол ашарлық жаңа тәжірибеге, жаңа қарым-қатынасқа өту қажеттігі туындайды. Сондықтан да әр мұғалім өз іс-әрекетінде қажетті өзгерістерді, әр түрлі тәжірибелер жөніндегі мағлұматтарды, жаңа әдіс-тәсілдерді, оқытудың белсенді әдістерін дер кезінде қабылдап, дұрыс пайдалана білуі керек. Еліміздің экономикалық, саяси-мәдени дамуына үлес қосатын, әлеуметтік өркениетке көтерілетін, парасатты, денсаулығы мықты азаматын тәрбиелеу - ұстаздар қауымының бүгінгі таңдағы мерейлі міндеті.

Бастауыш сынып мұғалімдерін даярлауды теориялық тұрғыдан тұжырымдау философиялық ойлар мен классикалық педагогика өкілдерінің еңбектерін оқып үйрену мен талдауды қажет етеді [40] .

Балаларды тәрбиелеудегі ұстаздың рөлі ежелгі грек ойшылдарының еңбектерінде ерекше орын алды.

Демокрит адамдар табиғатынан емес, көп жаттығудың нәтижесінде жақсы адам болып қалыптасатындығын өз еңбектерінде негізгі ұстаным ретінде көтере отырып, балаға жақсы тәрбие беру үшін «жақсы ойлауға, жақсы сөйлеуге, жақсы еңбек етуге үйрену қажеттігін тұжырымдады [41] .

Сократ тәрбиені мемлекет тарапынан ұйымдастыру, тәрбие беруді мемлекеттік іс деп қарауды ұсынды. Оның философиясы «Өзіңді өзің таны деген педагогикалық идеяға құрылып, тәрбие берушілерді адамгершілік сапасы мен білімі тұрғысынан үйлесімді жетілдіріп отыруды көздеді.

Платон шәкірт ұстазының мемлекет алдындағы жауапкершілігіне ерекше тоқтала отырып, ұстаздың өз міндетін нашар орындауы мемлекетте надандар мен бұзақылардың көбеюіне жол беріп, оның дамуына кері ықпал ететінін айтты, ұстаз еңбегінің қоғамдық-әлеуметтік мәні туралы құнды идеялар қалдырды [42] .

Бұл мәселе классикалық педагогиканың көрнекті өкілдері еңбектерінде (Ы. Алтынсарин, А. Байтұрсынов, П. П. Блонский, М. Жұмабаев, Я. А. Коменский, Н. К. Крупская, А. Құнанбаев, А. В. Луначарский, И. Г. Песталоцци, К. Д. Ушинский, С. Т. Шацкий, т. б. ) жалғасын тапты.

Бастапқы балалық әсер бүкіл өмір бойына із қалдыратынын ескере отырып, бастауыш сынып мұғалімдерінің кәсіби іс-әрекетіне тән ерекшеліктер туралы К. Д. Ушинский салиқалы пікірлер айтқан болатын, ол тәрбиеші білім беру ісінде еңбек етіп жүрген оқушының жасы неғұрлым жас болған сайын сол тәрбиешіден педагогтық білім соғұрлым көп талап етілетініне мән берді [43; 44] .

Қазақ халқының көрнекті жазушысы А. Байтұрсынов мұғалімнің жеке тұлғасы туралы мәселені көтере отырып, «жақсы мұғалім мектепке жан кіргізетінін . . . Мұғалім нашар болса, сайлы мектепте отырып сабақ бере алмайтынын айтты. Сондай-ақ ол мұғалімдерге қойылатын талаптарды тұжырымдады: «Бала оқытуды жақсы білем деген адам, әуелі балаларға үйрететін нәрселерін өзі жақсы білерге керек, екінші, баланың табиғатын біліп, көңіл сарайын танитын адам боларға керек [45] .

Ұлы ойшылдар мен педагогтардың құнды идеяларынан бастау алған бастауыш сынып мұғалімдерін кәсіби даярлау мәселесі бүгінгі күнде педагогика ғылымының теориясы мен практикасында өз алдында дербес проблема ретінде бірнеше ғалымдардың зерттеу еңбектеріне арқау болып, әр қырынан зерттеліп келе жатыр, мұның өзі оның үнемі дамуды, жетілдіруді қажет ететін проблема екендігін дәлелдейді.

Қазіргі кезде Қазақстан Республикасында педагогика және бастауыш оқыту әдістемесі мамандығы бойынша бекітілген мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартына бастауыш сынып мұғалімнің профессиограммасы жасалынған. Осы мамандық паспорты, «педагогика және бастауыш оқыту әдістемесі мамандығы бойынша түлектердің біліктілік сипаттамасы, болашақ мұғалімге қажетті педагогикалық және әдістемелік біліктер мен дағдылардың бағдарламасы құрайды.

«Педагогика» - гректің «пайдос» - бала, «аго» - жетектеу деген сөзінен шыққан, тура аударғанда, «пайдагогос» - «бала жетектеуші» - деген мағынаны білдіреді. Ежелгі Грецияда қожайынның баласын мектепке апаратын құлдарды педагогтар деп атаған. Кейіннен бұл сөз жаңа мағынаға ие болып, «баланы өмірге жетектеу дегенді білдірді де, тәрбие мен оқыту ісімен шұғылданатындарды педагогтар деп атайтын болды [46; 47; 48] .

Педагогикалық еңбектерде, оқу құралдарында, сөздіктер мен энциклопедиялық басылымдарда педагогика ұғымына әртүрлі анықтамалар береді және оның ғылым ретінде пәнін де түрліше көрсетеді.

Педагогиканың неғұрлым жиі кездесетін анықтамаларының төмендегідей нұсқаларын ұсынуға болады:

Педагогика - тәрбие туралы ғылым.

Педагогика - өскелең ұрпақ тәрбиесі туралы ғылым.

Педагогика - адамды тәрбиелеу туралы ғылым.

Бүгінгі таңда бастауыш мектеп әрбір пән бойынша оқу-әдістемелік кешенмен толық қамтамасыз етілген. Бұл кешен болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің кәсіби іс-әрекетінде ерекше орын алып, олардың әдістемелік білім, білік, дағдыларына жетілдіріп отыруын талап етеді.

Ғылыми зерттеулердің оқып-үйрену және талдау педагогикалық білім беру жүйесінде болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін даярлау мәселесінің педагогика ғылымының теориясында өз алдында дербес проблема ретінде анықталғанын және ол үнемі зерттеп отыруды қажет ететіндігін көруге мүмкіндік берді.

Педагогикалық білім беру жүйесінде бастауыш сынып мұғалімдерінің арнайы орта және жоғары оқу орындарында даярлайтыны белгілі.

Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін жоғары оқу орындарында даярлау жүйесі - біртұтас құрылым, оның өзіндік қалыптасу тарихы, даму кезеңдері, дәстүрлері арасында сабақтастық бар. Бұл жүйе қоғамдық өмірде шығармашылықпен жұмыс істеуге қабілетті, жан-жақты дамыған мамандар даярлау жүйесінің құрамдас бөлігі болып табылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.