Тіршіліктің пайда болуы мен мәні, негізгі белгілері

Жоспар
Кіріспе

1 "Тірінің" құрылымдық деңгейлері
2. Клетка — ең ұсақ тірі система, оның құрылысы және атқаратын қызметі

Тірі табиғаттың пайда болуы мен тіршіліктің мәні – адамзаттың өзін қоршаған ортаны түсініп білуінде, өзінің табиғаттағы орнын анықтауында үлкен қызығушылық тудырды.
Жалпы, ғылымда тіршілік пайда болуы туралы 5 концепция бар:
1) креационизм, немесе тіршілікті құдай жаратуы;
2) тіршіліктің өз-өзінен пайда болуы туралы концепция;
3) стационарлық күй концепциясы;
4) панспермия концепциясы;
5) жер бетінде тіршіліктің өткен тарихи кезеңдерде физикалық және химиялық процестердің нәтижесінде пайда болуы туралы концепция.
1-ші концепция діни тұрғыда болғандықтан, ғылымға тікелей қатысы жоқ. Ежелгі гректің атақты ғұламалары, философтар Платон мен Аристотель осы көзқарасты ұстанған адамдар болды. Сонымен қатар, бұл сұраққа басқаша жауап берген философтар мен ғалымдар болды.

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Тіршіліктің пайда болуы мен мәні, негізгі белгілері. Тірі табиғаттың пайда болуы мен тіршіліктің мәні - адамзаттың өзін қоршаған ортаны түсініп білуінде, өзінің табиғаттағы орнын анықтауында үлкен қызығушылық тудырды.
Жалпы, ғылымда тіршілік пайда болуы туралы 5 концепция бар:
1) креационизм, немесе тіршілікті құдай жаратуы;
2) тіршіліктің өз-өзінен пайда болуы туралы концепция;
3) стационарлық күй концепциясы;
4) панспермия концепциясы;
5) жер бетінде тіршіліктің өткен тарихи кезеңдерде физикалық және химиялық процестердің нәтижесінде пайда болуы туралы концепция.
1-ші концепция діни тұрғыда болғандықтан, ғылымға тікелей қатысы жоқ. Ежелгі гректің атақты ғұламалары, философтар Платон мен Аристотель осы көзқарасты ұстанған адамдар болды. Сонымен қатар, бұл сұраққа басқаша жауап берген философтар мен ғалымдар болды. Олар тірі табиғат және басқа да обьективті дүниені түсініп, танып білу үшін ешқандай құпия рух бастамасы қажет емес деп тапты. Дәл осындай көзқарасты натурфилософтар, Милет мектебінің өкілдері де қолдады.
Осы екі түрлі көзқарас жаңаланған түрде қазіргі кезде де ғылыми дүниетанымда орын алған. Осы уақытқа дейін ғалымдар мен теологтардың кейбір топтары тіршіліктің мәнін жоғарғы материалды, тәжірибе арқылы қолжеткізуге болмайтын бастаудан іздейді.
Сонымен бірге, тіршілік ерекшеліктері туралы сұрақтарға механистикалық тәсіл де қанағаттанарлықтай жауап бере алмайды.
Сонымен, ХІХ ғасырға дейін ғалымдардың көпшілігі тіршіліктің әр түрлі материалды дүниеден, атап айтқанда, шіріген топырақтан, қалдықтардан тағы басқа өздігінен пайда болғандығы туралы идеяны ұстады. Бұл көзқарасты ұстанған ірі ғалымдар мен ойшылдар: Аристотель, дәрігер Парацелье, эмбриолог Гарвей, Коперник, Галилей, Гете, Декарт, Шеллинг тағы басқа. Олардың ғылыми дүниетанымдағы беделі бұл көзқарастың ұзақ уақыт қалыптасып тұруына әсерін тигізді. XVII ғасырда Ф.Редидің жасаған тәжірибесі бұл көзқарасты дәлелдей алмады.
ХІХ ғасырдың 60-шы жылдарында нақты ғылыми тұрғыдан бұл концепцияның дұрыс еместігіне көз жеткізілді.
Луи Пастердің жасаған тәжірибелері де организмнің кездойсоқ жағдайларда пайда бола алмайтынын дәлелдеді. Бірақ тіршіліктің қайдан пайда болғаны туралы сұрақтарға нақты жауап бере алмады.
Мөлшермен осы уақытта (1865 ж.) космогония мен физиканы ұштастыра отырып неміс ғалымы Г.Рихтер жер бетіне жанды заттардың космостан енуі туралы панспермиялық теорияны жасады. Бұл идея бойынша тірі организмдердің ең алғашқы ұрығы жер беріне метеориттер мен космостық шаңдар ақылы түсіп, тіршілік эволюциясының бастауын берді. Панспермия концепциясын қолдағандардың ішінде ірі ғалымдар С.Аррениус, Г.Гельмгольц, В.И.Вернадский болды.
Бірақ бұл гипотеза да әлі ғылыми тұрғыдан негізделген жоқ. Өйткені, тірі организмдер өмір сүру үшін қажетті жағдайлардың спектрі кең болғанымен, космостағы тірі организмдерді ультракүлгін және космостық өткір сәулелер жойып жіберген болар еді. Оның үстіне бұл гипотеза тіршілік пайда болуының мәселелерін шеше алмайды, тек қана оны жерден тыс космосқа алып шығады. Ал бұл жағдайда ондағы тіршіліктің бастауы неде? Бұған байланысты тіршілік космоста мәңгілік деген тағы бір гипотеза бар.
Панспермия гипотезасымен қатар, қазіргі ғылыми әдебиеттерде жер бетінде тірі молекуланың кездейсоқ жағдайда (бір-ақрет) пайда болу туралы гипотеза тірі молекуланы тәжірибелік жағдайда қайтадан алу мүмкнідігін жоққа шығарады.
Бұл гипотеза тұқым қуалаушылық құбылысындағы ДНК-ның рөлі анықталғаннан кейін генетиктер арасында кеңінен таралды. Көп уақты бойы тірі молекула жобасы ретінде темекі мозаикасы нуклепротеид вирусының бөлшегі саналып келді, бірақ кейін белгілі болғандай, алдымен тіршілік қалыптаспай, вирустардың өмір сүруі мүмкін емес.
Сондықтан, тіршілікті материя қозғалысының ерекше формасы ретінде және оның белгілі бір даму сатысында пайда болдатындығы туралы көзқараспен қарастыру дұрысырақ болады. Әрине, тіршілік пайда болуында кездейсоқтың элементі бар, дегенмен, оның өзі бір қажеттіліктен, заңдылықтан туындаған құбылыс.
Осыған байланысты, бүгінгі күнде жаратылыстануда ең бір болашағы бар ғылыми бағыт болып тіршіліктің біздің планетамызда өлі материядан өзіндік ұйымдасу процесі кезінде пайда болуын зерттеу саналады.
4. "Тірінің" құрылымдық деңгейлері."Тірі" категориясының мәнін дұрысырақ ұыну үшін оның құылымын, оны құатын элементгер мен бөлшектерді талдап көрсетудің маңызы зор. Құылымдық, немесе системалық, талдау тірі дүниенің аса алуан түрлілігін, яғни оның қүылысы өе күрделі екенін көрсеті. Тірі дүниені әртүрлі белгілері бойынша түрлі деңгейлерге, немесе кіші системаларға, жіктеуге болады. Ауқымдылық белгісіне карай тірі организмдерді мынадай деңгеиледге..болу жиі кодданылады.
І. Биосфераық деңгей тірі организмердің барлық жиынтығын қоршаған табиғи ортасымен қса білдіреді. Биологая ғылымы бұ деңгейде атмосферадағы көмірқышқыл газының жинақталуы қалай өзгеретінін зерттейді. Осы әдісті қоддана отырып, ғалымдар соңғы кезде комірқышқыл газы жыл сайын 0,4%-ке артып отырғанын, ал бұл бүкіл әлемдік температураның жылу қаупін тудыратынын аныктады.
2. Биогенездік деңгей -- тірі организмдердің келесі құрылыс деңгейін көрсетеді. Ол белгілі бір тірі және олі организмдер құрамы бар Жер аумағынан түратын біртүтас табиғи комплексті, яғни экосистеманы біддіреді. Биогеоценоздардың, яғни экосистемалардың құрылымы мен атқаратын қызметін білмейінше табиғатты тиімді пайдалану мүмкін емес.
3.Популяциялық-түрлік деңгей бір түрге жататын жеке тірі организмдердің өзара будандасуы негізінде кқұралады. Оны зерттеп білу популяцияның санына әсер ететін факторларды анықтау үшін қажет. Бұл деңгей сонымен қатар тірі организмдердің тарихи даму жолын зерттеу үшін де аса қажет.
А.Организмдік және дене-мүшелік деңгей жеке организмдердің белгілерін, олардың құрылысын, физиологиясын, мінезін және тірі организмдердің жеке мүшелерінің құрылысы мен атқаратын қызметін бейнелендіреді.
5.Клеткалық және субклеткалық деңгей клеткалардың атқаратын қызмет ерекшеліктерін және сондай-ақ түрліше клетка ішілік бөлшектерді бейнелендіреді. Клетка ең ұсақ тірі система болғандықтан, бұл деңгейде түрліше клеткалық құрылымдардың құрылысы мен атқаратын қызметтерін талдауға улкен көңіл бөлінеді.
б.Молекулалық деңгейді молекулалық биология зерттейді, атап айтқанда, молекулалық биологияның қарастыратын аса маңызды бір проблемасы -- тірі организмдердің тұқым қуалаушылық факторы болып табылатын гендік информашшның берілу механизмін зерттеу, гендік инженерия мен биотехнологияны дамыту.
Тірі организмдерді деңгейлерге болүді әрине шартты мағынада түсіну керек, өйткені накты биологиялық проблеманы шешу, мәселен, түрлердің санын реттеу, тірі организмнің барлық деңгейлеріне қатысты мәліметтерге сүйенеді. Бірак, тірі организмдер дүниесінде сатылық деңгейлер бар екенін, иерархиялық байланыс бар екенін биологтардың бәрі мойындайды. Ал бұл табиғатты зерттеуге системалық құрылым тұрғысынан қарауды талап етеді -- мұнсыз табиғатты жан-жақты, терең танып білу мүмкін емес.
Бүкіл тірі дүниенің ең ұсақ құрылымдық негізін құратын клетка болып табылады. Сондықтан клеткалық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.